Sáng kiến kinh nghiệm: Ra đề làm văn nghị luận xã hội cho học sinh lớp 12 THPT theo hướng giao tiếp

ị ậ

ớ

ộ

ọ

ề

ướ

ế

“Ra đ làm văn ngh lu n xã h i cho h c sinh l p 12 THPT theo h

ng giao ti p”

1. M Đ UỞ Ầ

ọ ề 1.1. Lí do ch n đ tài:

ụ ườ

ọ ữ ể ể

ọ ẩ ể ủ ệ ế

ể ự ư M c đích cao nh t c a môn văn trong nhà tr ượ ấ ẻ ẹ ế ọ

ớ ắ ệ ụ

ớ ữ ể ế ầ

t và kh ỏ ả ỉ

ử ọ

ả ế ố ự ư ề ủ

ừ ủ ướ

ậ ượ ộ ọ ị ấ ủ ng là trang b cho h c sinh ầ ạ ề ứ c, hi u đúng các v n đ văn h c, góp ph n t o nh ng tri th c đ hi u đ ậ ọ cho h c sinh khám phá v đ p c a tác ph m văn h c trong vi c ti p nh n ệ ộ cũng nh năng l c hi u bi t đánh giá m t cách đúng đ n khoa h c các hi n ọ ượ ng văn h c. V i môn Làm văn song song v i nhi m v trên còn là quá t ả ọ trình giúp cho h c sinh hình thành và phát tri n nh ng kĩ năng c n bi ế t. Làm văn không hoàn toàn ch đòi h i am năng s n sinh văn b n nói và vi ề ể ệ ệ ữ t. Làm văn th thách toàn di n h c sinh v nhi u hi u ngôn ng và ti ng vi ố ố ệ ươ duy và cá tính c a con ng di n, v n s ng, v n văn hóa, năng l c t ph ỗ ủ ọ ờ ườ Làm văn, trong m i bài văn, trong t ng ý c a câu văn h c i. Trong gi ng ớ ộ ộ ộ ấ ệ ố sinh đ i di n v i chính mình, b c l suy nghĩ riêng c a mình tr c m t v n ữ ẽ ả ề c nh ng gì mình còn non kém. đ xã h i và s c m nh n đ

ộ ở ố ầ Làm văn mu n tr thành m t nhu c u th c s t

ứ

ộ ự ự ừ ể ọ ề

ạ ươ ề

ủ ọ

ộ ạ ự ọ

ề ề ề ươ ị ở ệ ố ạ ấ ị ọ

ỗ ế ườ ậ ữ ể ọ

ế ỉ ụ ề

ơ ở ọ ủ ệ ạ ủ ọ ả bên trong b n thân h c ươ ổ ể ọ sinh, đ h c sinh h ng thú làm văn chúng ta không th không thay đ i ph ng ắ ớ ớ ổ ữ ạ pháp d y làm văn cũ. M t trong nh ng khâu quan tr ng g n li n v i đ i m i ể ệ ư ể ph ng pháp d y làm văn, đó là đ văn. Đ văn th hi n quan đi m, t ả ưở ể ng c a d y h c làm văn. M i cách ra đ đ u ph n ánh m t quan đi m t ọ ủ ướ ạ ng h ng d y và h c c a d y h c nh t đ nh và nó tr c ti p quy đ nh ph ộ ề ể ng. B i h th ng đ ki m tra là m t trong giáo viên và h c sinh trong nhà tr ệ ả ọ nh ng c s quan tr ng đ thu th p thông tin trong vi c đánh giá k t qu h c ấ ớ ỗ ợ ậ t p c a h c sinh và khâu đánh giá có tác d ng h tr và đi u ch nh r t l n ệ ọ ủ ọ ế đ n vi c d y c a giáo viên và vi c h c c a h c sinh.

ạ ả ườ

ả ả ữ ể Trong các ki u văn b n đ ị ậ c đ a vào gi ng d y trong nhà tr ọ

ạ ộ ự

ấ ằ

ế ữ ả ộ ể ể ườ i vi

ộ ủ ượ ị ạ ồ

ụ ữ ặ ạ

ẽ ậ ợ ệ ọ

ữ ọ ế ả ở

ệ ữ ế ố ố

ộ ữ ướ ị ậ ề

ế ủ ườ ạ ộ ọ

ệ ệ ấ ề ạ h c sinh l p 12 THPT gi

ệ ị ậ ở ọ t v n đ d y h c và ra đ làm văn ngh lu n ọ ề ở ớ ể ữ ọ

ế ườ ườ ườ ấ ặ ọ ơ ượ ư ng, văn ệ ư ể ngh lu n là m t trong nh ng ki u văn b n quan tr ng, có vai trò rèn luy n t ự ế ờ ố ề đ i s ng cho duy và năng l c bi u đ t nh ng v n đ có ý nghĩa trong th c t ộ ả ể ư ưở ọ ng, tình c m, thái đ , t h c sinh. Đây là ki u văn b n nh m phát tri n t ề ự ứ ọ ế ể t m t cách tr c ti p v văn h c, chính tr , đ o đ c, quan đi m c a ng ớ ữ ứ ằ ố ố c trình bày b ng m t th ngôn ng trong sáng, hùng h n, v i i s ng đ l ế ứ ạ ậ ậ ữ nh ng l p lu n ch t ch , m ch l c, giàu s c thuy t ph c. Nh ng bài văn ạ ệ ộ ấ ị ậ i cho vi c rèn luy n h c sinh nh ng kĩ năng t o ngh lu n xã h i r t thu n l ả ử ụ ụ ạ ộ ậ l p ngôn b n ph c v cho ho t đ ng giao ti p b i nó bu c h c sinh ph i x ụ ề c h t là m c lí m i quan h gi a đ bài và các nhân t ngoài ngôn ng , tr ộ ố ượ ế ng giao ti p. Ra đ làm văn ngh lu n là m t công đích giao ti p và đ i t ầ ấ ặ ng. Đ c vi c, m t yêu c u r t quan tr ng c a vi c d y văn trong nhà tr ữ ọ bi ạ vai trò vô cùng quan tr ng, b i giai đo n này h c sinh chuy n ti p gi a môi ộ ng xã h i. ng THPT sang c p h c cao h n ho c sang môi tr tr ng nhà tr

ả

ị

ườ

ơ

ỉ

Tr nh Th Thanh H i – Tr

ng THPT B m S n

ị ậ

ớ

ộ

ọ

ề

ướ

ế

“Ra đ làm văn ngh lu n xã h i cho h c sinh l p 12 THPT theo h

ng giao ti p”

ề ị ậ ứ

ợ ướ ở

ứ ề ắ ậ

ổ ề ữ ố

ả ẽ ể ả ừ ầ ộ c yêu c u v a ph i thái Do đó đ văn ngh lu n xã h i (NLXH) đ ng tr ả ạ ừ ườ ứ ộ ế ng, v a ph i t o nhà tr quát, t ng h p toàn b ki n th c, kĩ năng làm văn ọ ả ữ ế ả i quy t nh ng ti n đ v ng ch c cho h c sinh có nh n th c và kh năng gi ấ ế ề ố ọ ộ ố t y u t các đ NLXH t tình hu ng x y ra trong cu c s ng. Khi h c sinh làm t ờ ố ệ ượ ng đ i s ng. các em s hi u và đánh giá đúng các hi n t

ệ ư ấ ậ ộ

ớ ể ộ i và trong n

ữ Trong th i đ i hi n nay, khi nh ng v n đ giao l u, h i nh p trên th ế ứ ườ ệ ầ ớ

ng là c n h ự ng t ế ớ ặ ệ ế ề ữ c đang phát tri n h t s c nhanh chóng thì m t trong nh ng ể i vi c phát tri n các ế ể ả ể i quy t ướ t là năng l c giao ti p đ có th gi

i h c, đ c bi ặ ộ ố ề ờ ạ ướ gi ọ ầ ặ yêu c u quan tr ng đ t ra v i nhà tr ườ ọ ự ủ năng l c c a ng ấ ố t t các v n đ mà cu c s ng đ t ra.

ọ ạ ướ ể ộ

ữ ọ ươ ổ ớ

D y h c theo đ nh h ự ủ ệ ệ ạ

ớ ng giao ti p là m t trong nh ng quan đi m m i ạ ạ ng pháp d y h c nói chung và d y ế ủ ụ t nói riêng. Vì suy cho cùng m c đích chính c a vi c d y ti ng ữ ự ể ế ằ ọ ế ị ẻ m và tích c c c a quá trình đ i m i ph ế ọ h c Ti ng Vi là phát tri n năng l c giao ti p b ng ngôn ng cho h c sinh.

ấ ừ ọ nh ng lí do trên, tôi ch n đ tài

Xu t phát t ọ ộ ề ướ

ỏ ộ

ạ ớ ướ

ươ ạ ấ ượ ề ữ ườ ở ữ ớ xã h i cho h c sinh l p 12 THPT theo h ủ ầ góp m t ph n nh bé c a mình vào quá trình đ i m i ph làm văn nói chung và ph tiêu nâng cao ch t l ị ậ ề “Ra đ làm văn ngh lu n ế v i mong mu n ố ớ ng giao ti p” ọ ươ ớ ổ ng pháp d y h c ụ ng pháp ra đ làm văn nói riêng, h i m c ng t ổ ng ph thông. ọ ng d y và h c Ng Văn các tr

ụ ụ ứ ệ 1.2. M c đích và nhi m v nghiên c u

ụ ậ ấ

M c đích: ọ ề ầ ươ ứ ế ị ậ ướ ng ứ ng th c, cách th c

ề bàn lu n đ n v n đ ra đ làm văn ngh lu n theo h ề ộ ủ ủ ọ ế giao ti p cho h c sinh. Theo các yêu c u v n i dung, ph ể làm bài c a h c sinh, cách ki m tra đánh giá c a giáo viên.

ụ ệ Nhi m v :

ữ ề ấ ả ợ

ầ ổ ế ậ ọ ả ớ ướ ệ ề ề ệ ướ + B c đ u t ng h p nh ng v n đ lý lu n đ m b o cho vi c đ ra ng giao ti p cho vi c ra đ làm văn cho h c sinh l p 12 THPT. ị đ nh h

ế

ự ế ươ ch ể ừ ề ế ự ng trình sách giáo khoa và đánh giá th c ậ đó rút ra k t lu n chung v công

ạ ệ ư ở ề ệ ề ể ề tr ng đ văn ( u đi m, khuy t đi m) t vi c ra đ văn + Ti n hành đi u tra th c t ế THPT hi n nay.

ơ ở ộ ị ậ ạ ọ

ộ ố ộ ứ ư ớ

ầ + Trên c s n i dung d y h c ph n làm văn ngh lu n xã h i trong ề ng trình làm văn l p 12 THPT, chúng tôi đ a ra m t s cách th c ra đ ướ ế ng giao ti p. ươ ch theo h

ắ ủ ể ể ứ ự ể ệ ạ ọ + Ki m tra th c nghi m d y h c đ ki m ch ng tính đúng đ n c a các

ứ ộ n i dung đã nghiên c u.

ố ượ ứ ạ 1.3. Đ i t ng và ph m vi nghiên c u

ả

ị

ườ

ơ

ỉ

Tr nh Th Thanh H i – Tr

ng THPT B m S n

ị ậ

ớ

ộ

ọ

ề

ướ

ế

“Ra đ làm văn ngh lu n xã h i cho h c sinh l p 12 THPT theo h

ng giao ti p”

ố ượ ứ ủ ề ề ạ ệ ọ ị

ng nghiên c u c a đ tài này là vi c ra đ d y h c ngh luân theo ế ườ ướ Đ i t ọ ng giao ti p cho h c sinh trong nhà tr ệ ng hi n nay. h

ế ổ

Tuy nhiên, trong khuôn kh và dung l ệ ủ ạ ị

ộ ị ẹ ớ ươ ộ ộ ỉ nghi m, chúng tôi ch xác đ nh nghiên c u ị ậ ề đ làm văn ngh lu n xã h i thu c ch ượ ng c a m t sáng ki n kinh ứ ở ộ ạ m t ph m v h p, đó là ra d ng ng trình làm văn l p 12 THPT.

ặ ươ ề ạ ọ ọ ộ ề M t khác, đây là m t đ tài khoa h c v ph

ể ọ

ẽ ả ụ ọ ư ặ ọ

ữ ế ế

ứ ể ng pháp d y h c, do đó ự ề chúng tôi s ph i đi sâu tìm hi u nhi u lĩnh v c khoa h c liên nghành khác ế ữ ọ ệ ọ t là ngôn ng h c, lý thuy t nh giáo d c h c, tâm lí h c, logic h c…đ c bi ả ộ giao ti p, lý thuy t làm văn. Đó cũng là nh ng n i dung mà chúng tôi ph i ề nghiên c u trong quá trình tri n khai đ tài.

ươ ứ 1.4. Ph ng pháp nghiên c u

ử ụ ứ ề

ứ ươ Trong quá trình nghiên c u đ tài này, chúng tôi s d ng ba nhóm ng pháp nghiên c u sau: ph

ươ 1.4.1. Nhóm ph ế ng pháp lý thuy t

ươ ậ Ph ệ ng pháp thu th p tài li u

ươ Ph ng pháp phân tích

ươ ợ Ph ổ ng pháp t ng h p

ươ ề 1.4.2. Nhóm ph ng pháp đi u tra

ẽ ổ ứ ự ế ề ươ Chúng tôi s t ch c đi u tra th c t thông qua các ph ơ ả ng pháp c b n

ươ ử ụ ng pháp s d ng các Anket Ph

ươ ng pháp quan sát Ph

ươ ấ ỏ ạ ng pháp ph ng v n, đàm tho i Ph

ươ ả ỏ ử ng pháp x lí b ng h i Ph

ươ ệ 1.4.3. Nhóm ph ự ng pháp th c nghi m

ọ ậ ể ệ ứ ế ằ ọ

ươ ế Trong lí lu n d y h c ti ng, th c nghi m là ph ả c nh m ki m ch ng các gi ự ứ ọ ạ ế ượ ư

ụ ấ ượ ọ ộ ữ ạ ế ộ ự ng pháp vô cùng quan ề ể thuy t khoa h c đã đ tr ng, không th thi u đ ọ ứ ở ở ra, trên c s đó, đ a vào ng d ng nh ng thành t u nghiên c u khoa h c ầ ti n b , góp ph n nâng cao ch t l ng d y h c b môn.

ế Ở

ự ướ ươ ữ ạ ị

ướ ế ớ ệ ể ng ra đ làm đ ượ ng giao ti p cho h c sinh l p 12 THPT đã đ

ọ ươ ở ở ứ ộ

ử ề ứ

ớ ự ạ ọ ạ ớ ư ể ạ ớ ả ủ ế ng pháp th c nghi m gi ng đây, chúng tôi ch y u ti n hành ph ề ừ ế ơ ở ạ ữ d y. T nh ng c s lý thuy t đã v ch ra, nh ng đ nh h ị ậ văn ngh lu n theo h c xây ế ự ng trình, v i s đóng góp ý ki n d ng, trên c s nghiên c u n i dung ch ủ ấ c a giáo viên và các nhà nghiên c u khác, chúng tôi m nh d n th đ xu t ộ ố ộ ộ ề m t b đ làm văn l p 12 THPT theo quan đi m d y h c m i đ a ra m t s

ả

ị

ườ

ơ

ỉ

Tr nh Th Thanh H i – Tr

ng THPT B m S n

ị ậ

ớ

ộ

ọ

ề

ướ

ế

“Ra đ làm văn ngh lu n xã h i cho h c sinh l p 12 THPT theo h

ng giao ti p”

ự ệ ệ ở ộ ố ớ ộ m t s l p thu c

ế c ti n hành ứ ồ ủ ườ ộ ề ự b đ th c nghiêm. Vi c th c nghi m s đ ộ ố ườ m t s tr ng THPT theo ý đ c a ng ẽ ượ i nghiên c u.

Ộ Ế Ệ 2. N I DUNG SÁNG KI N KINH NGHI M

ậ ơ ở 2.1. C s lí lu n

ề ướ Ra đ làm văn nói chung, ra đ làm văn ngh lu n xã h i theo h

ế ề ị ậ ạ ậ ọ

ọ

ể ể ụ

ọ ấ ữ ạ ộ

ổ ế ắ ạ ọ

ệ ơ ở ệ

ừ ề ậ ế ở ướ ế ề ộ ng giao ề ộ ươ ấ ti p nói riêng là v n đ thu c v ph ng pháp d y h c. Vì v y, chúng tôi ữ ế ơ ở không th không xem xét đ n nh ng c s khoa h c liên ngành, chúng tôi ế ữ ơ ở ậ ọ không th không xem xét đ n nh ng c s giáo d c h c, tâm lí h c, lí lu n ề ề ườ ở ọ ọ nhà tr ng ph thông. Đó là nh ng v n đ v h c d y h c b môn này ướ ọ ươ ạ t, d y h c làm văn. D i nguyên t c d y h c, ph ng pháp h c Ti ng Vi ề đây chúng tôi xin đi sâu vào phân tích, làm rõ ba c s lí lu n c a vi c ra đ ng giao ti p mà chúng tôi v a đ c p đ n làm văn theo h ọ ậ ủ trên.

ữ ớ ệ ề ế ế ằ 2.1.1. Lí thuy t ho t đ ng giao ti p b ng ngôn ng v i vi c ra đ làm

ướ ạ ộ ế văn theo h ng giao ti p.

ữ ươ ấ ủ ườ ọ ng ti n giao ti p quan tr ng nh t c a con ng

ế ể ể ườ ể và có th di n đ t làm cho ng i khác hi u đ

ượ ư ưở c t ớ ườ ể ễ ệ ể

ụ ự ộ

ệ i. Chính Ngôn ng là ph ạ ườ ữ ờ i có th hi u nhau trong quá trình sinh ho t, lao nh ngô ng mà con ng ả ạ đ ng ộ ng, tình c m, t ể ồ ọ ủ ạ tr ng thái và nguy n v ng c a mình. Có hi u nhau con ng i m i có th đ ng tâm hi pệ l c chinh ph c thiên nhiên, chinh ph c xã h i và làm cho xã h i ngày ộ ụ ế càng ti n lên.

ế ề ố ả nh h Trong ho t đ ng giao ti p có nhi u nhân t

ế ự

ữ ữ

ả ộ

ế ấ ị ế ạ ộ ộ ế ị ụ

ế ậ

ạ ộ ố ế ữ ế ế ụ ặ ế ưở ự ạ ộ ng tr c ti p ho c ố ọ ấ ả ệ ổ ứ ế ả t c các nhân t ch c, xây d ng văn b n. Chúng ta g i t gián ti p đ n vi c t ấ ấ ủ ưở ể ạ ầ ả i nh ng d u n c a mình trong ng xa g n và đ l ngoài ngôn ng có nh h ố ạ ữ ố ữ ế giao ti p là nh ng nhân t t o ngôn b n là các ngôn ng giao ti p. Nhân t ế ướ ế ố c ngôn này luôn ch lên m t ho t đ ng giao ti p nh t đ nh. Các nhân t ả ệ ng trong m t ho t đ ng giao ti p và có tác d ng quy t đ nh hi u qu giao ộ ả ế ti p. Đó là các nhân t : nhân v t giao ti p, hoàn c nh giao ti p, n i dung giao ti p, m c đích giao ti p.

ế ề ắ Lí thuy t v ho t đ ng giao ti p là m t ph

ạ ộ ạ ươ ế ộ ọ ế ạ ữ ệ ướ ng h ệ t nh ng k t qu t i cho vi c d y và h c Ti ng Vi ng đúng đ n, khoa ả ố ế t. ọ h c đã và đang đem l

ả

ị

ườ

ơ

ỉ

Tr nh Th Thanh H i – Tr

ng THPT B m S n

ị ậ

ớ

ộ

ọ

ề

ướ

ế

“Ra đ làm văn ngh lu n xã h i cho h c sinh l p 12 THPT theo h

ng giao ti p”

ọ ở ệ ự

ạ ọ ấ ệ ườ ả ạ ậ

ổ ụ ụ ị ữ ế ỉ

ậ

ế ế ệ ạ ọ

ướ ệ ề ng ph thông chính là quá B i th c ch t vi c d y h c làm văn trong nhà tr ạ ộ trình rèn luy n cho h c sinh kĩ năng t o l p văn b n ph c v cho ho t đ ng ơ ấ ọ ậ h c t p và giao ti p. Các bài làm văn không ch là đ n v ngôn ng cao nh t ơ ả ị ơ ộ ơ ở ế ế mà còn là đ n v giao ti p c b n. Vì v y, lí thuy t giao ti p là m t c s ướ ọ ố ớ quan tr ng đ i v i vi c d y h c làm văn theo h ng giao ti p nói chung và vi c ra đ làm văn NLXH theo h ế ng giao ti p nói riêng.

ề ị ậ Khi ra đ văn ngh lu n cho h c sinh theo h

ể ướ ạ ộ ng pháp t

ọ ể ạ ượ ứ ế ế ấ ạ ộ ạ ộ ế

ư ọ

ự ế ể ứ ụ ọ ng giao ti p là chúng ta ự ế ạ đang rèn cho các em h c sinh kĩ năng tham gia ho t đ ng giao ti p th c t đ t ạ ầ ả ơ ọ ố ươ c yêu c u này ph hi u qu h n. Đ đ t đ t nh t khi d y h c ữ ằ ổ ch c các ho t đ ng giao ti p b ng ngôn ng (ho t đ ng nghe, làm văn là t ế ụ ể ọ ế ọ nói, đ c, vi t) cho h c sinh, đ a h c sinh vào các ho t đ ng giao ti p c th ể đ các em có th ng d ng vào trong th c t ạ ộ ế ủ ả giao ti p c a b n thân.

ạ ộ ấ ủ ả 2.1.2. B n ch t c a ho t đ ng làm văn

ạ ộ ấ ủ

ộ ữ ả ặ ữ ể

ấ ư ộ ạ ộ ữ ằ ầ ủ ạ ộ

ạ ộ ả ủ ọ

ạ ộ ạ ậ ụ ả ả

ạ ả ọ

ấ ạ ậ ọ ộ ộ ệ ầ ộ ố ạ ậ ề ự ệ ủ ề ấ ệ ế Làm văn là m t ho t đ ng giao ti p b ng ngôn ng . B n ch t c a vi c ấ làm văn là m t ho t đ ng nên làm văn có đ y đ nh ng đ c đi m, tính ch t ườ ng và c u trúc nh nh ng ho t đ ng khác. Ho t đ ng làm văn trong nhà tr ừ ừ v a mang tính ch t tâm lí, ph n ánh quá trình suy nghĩ c a h c sinh v a là ụ ộ m t ho t đ ng t o l p văn b n. T o l p văn b n là m c tiêu, nhi m v quan ế ọ t trình tr ng trong d y h c làm văn trong khi t o l p văn b n, h c sinh c n bi suy nghĩ c a mình v các v n đ trong cu c s ng. bày s vi c và b c l

ị ậ ể ọ ớ ướ Đ ra làm văn ngh lu n cho h c sinh l p 12 THPT theo h

ề ộ ị ướ ế ng giao ti p, ệ ng rèn luy n cách

ẽ ế ọ ể chúng tôi s ti n hành tìm hi u, ra đ m t cách có đ nh h làm văn cho h c sinh.

ơ ở ụ ọ 2.1.3. C s tâm lí giáo d c h c

ổ ọ ứ ờ

ệ ữ

ắ ớ ộ ờ ả ổ ọ ọ ờ ố ổ

ứ ộ ậ ự ề

ế ẽ ậ ọ

ề ộ ố ứ ọ

ị ậ ữ ậ ế ề ệ

ư ọ ặ L a tu i h c sinh l p 12 THPT còn g i là tu i thanh niên, là th i kì đ c ờ ổ ế bi t quan tr ng trong cu c đ i. Đây là th i kì tâm lí các em có nh ng bi n đ i ắ ầ ứ ạ sâu s c, đ i s ng tình c m phong phú ph c t p. L a tu i này các em b t đ u ố ể hình thành cá tính, hình thành năng l c suy nghĩ đ c l p v các quan đi m đ i ộ ố ớ v i cu c s ng, bi t suy lu n. Đ làm văn s giúp cho h c sinh hình thành ạ ị ệ nh ng kĩ năng đó. Bên c nh đó m t s em không h ng thú vi c h c văn ngh ặ ọ ộ lu n xã h i. Vi c đ t h c sinh vào môi tr ng giao ti p đ văn ngh lu n đã ả kích thích t ườ ứ duy và c m h ng cho h c sinh.

ọ ữ ộ

ể ớ ế ệ ề

ế ề ng giao ti p cho h c sinh l p 12

ả ả ụ ả

ề ụ ọ Song hành v i tâm lí h c thì giáo d c h c cũng là m t trong nh ng ti n ệ ứ ố ớ ươ ề ng pháp ra đ làm văn. Vi c đ không th thi u đ i v i vi c nghiên c u ph ả ớ ọ ướ THPT ph i luôn tuân ra đ làm văn theo h ụ ổ ứ ệ ố ch c giáo d c nói chung. Đó là ph i đ m b o m c tiêu giáo theo h th ng t ị ư ụ d c nh đã quy đ nh.

ả

ị

ườ

ơ

ỉ

Tr nh Th Thanh H i – Tr

ng THPT B m S n

ị ậ

ớ

ộ

ọ

ề

ướ

ế

“Ra đ làm văn ngh lu n xã h i cho h c sinh l p 12 THPT theo h

ng giao ti p”

ự ề ạ ở ộ ố ườ m t s tr ệ ng THPT hi n

2.2. Th c tr ng ra đ làm văn NLXH nay

ở Trên c s nh ng v n đ lí lu n đã trình bày

ở ễ ự ậ ườ ơ ở ữ ề ổ

ng THPT c th

ề nhà tr ạ ạ ượ ư ữ

ả ượ ế c k t qu đã đ t đ ọ ề ế ậ ị ứ trên, chúng tôi nghiên c u ệ ươ ả ng ph thông qua vi c kh o sát ch ng ụ ể ở ộ ố ườ ề m t s tr ủ ế ạ c cũng nh nh ng h n ch và khó khăn c a ướ ề ng

ấ th c ti n ra đ làm văn ự trình, sách giáo khoa, th c tr ng ra đ làm văn ể ắ đ n m đ giáo viên, h c sinh trong quá trình ra đ , ti p nh n đ văn theo đ nh h giao ti p.ế

ự ế ấ ằ ạ Th c t cho th y r ng d y văn đã khó, ra đ làm văn l

ề ặ ủ ề

ệ ữ

ố ắ ướ

ạ ự ề ư ạ ề ả ầ ầ ứ ể ề ầ ề ơ i càng khó h n. ự ế ề ử Vi c ra đ th thách năng l c v nhi u m t c a giáo viên. Trên th c t ộ ầ ự ế nh ng năm g n đây các nhà s ph m, các th y cô tr c ti p gi ng d y b môn ế ể ả ế c đ u đã có k t qu . Nh ng vi c ra đã c g ng đ c i ti n cách ra đ và b ướ ấ ề ẫ đ v n còn nhi u v n v c n ph i nghien c u đ tìm ra h ạ ệ ư ế ả i quy t. ả ả ng gi

ấ ả ễ ự

ậ

ứ ề ậ ủ ề ườ

ệ ề ơ ệ ệ ẵ

ặ ề

ầ

ể ệ ữ ụ ể

ỉ ọ

ỉ ế ủ ế ư ứ ế

ộ ộ ọ ữ ư i chính t

ộ ự ả ể ạ ế ả

ặ

ể ể ấ ư ầ ể ế ờ ể ề ứ ế ổ

ự

ế ch c các gi ứ ế ng giao ti p. Đ n gi

ồ ộ

ướ ng d n cho h c sinh phân tích các nhân t

ỉ ọ ề ở ư ọ ướ ng, h ọ ữ ệ

ư ậ ướ

ị ế ấ ọ ọ

ậ nh n bi ố ệ ề ệ ữ ữ ầ ầ

ự ố ố ộ ề

ố ố ớ ọ ề ể ế ượ ự ế ọ ệ ể ở ầ ớ Qua quá trình kh o sát th c ti n chúng tôi nh n th y: ph n l n giáo viên ề ề ư ầ ư ọ đ u có nh n th c đúng v vai trò quan tr ng c a đ làm văn nh ng ch a đ u ả ặ ự ờ ư ỏ th a đáng v trí tu , th i gian cho khâu này th t ng đ n gi n hóa ho c d a ể ọ ể vào các tài li u có s n đ ra đ cho h c sinh. Trong vi c ki m tra đánh giá, ỉ ườ ỉ ẩ ự ị m c dù giáo viên có chu n b xây d ng đ văn khá công phu, t m th ng ghi ả ờ ự ế ồ ề ạ ớ ạ i h n, ph m vi ra đ và đ ng th i d ki n c dàn ý rõ m c đích, yêu c u, gi ờ ể ụ ể ể ể ứ ki m tra và bi u đi m; cách th c và nh ng vi c làm c th đ tri n khai gi ế ặ làm văn song m t m t giáo viên ch chú ý đánh giá xem h c sinh vi t bài đã ầ ủ ề đúng, đ theo n i dung yêu c u c a đ hay ch a mà không chú ý đánh giá kĩ ề ắ ị ừ ể t bài. H c sinh ch b tr đi m hình th c n u vi t lan man, m c nhi u năng vi ộ ự ự ỗ l , ng pháp… Do đó, khâu ki m tra đánh giá ch a th c s là m t ọ khâu có th t o đ ng l c phát tri n, nh t là kh năng giao ti p cho h c sinh ữ ự ư ụ mà m c tiêu môn Ng văn cũng nh ph n làm văn đ ra. M t khác, ch a th c ể ự ự ki m tra, các s d a trên quan đi m giao ti p đ ti n hành t ư ụ ể ờ ả tr bài cũng nh xây d ng các tiêu chí, cách th c đánh giá c th cho các gi ờ ể ướ ụ ể ủ ọ ki m tra, giáo bài làm văn c th c a h c sinh theo h ờ ọ ọ ớ ầ viên ch đ c đ cho h c sinh r i yêu c u h c sinh làm bài v i m t vai l i ế ề ắ t… hoàn toàn không có n i dung nh c nh nh đ c kĩ đ , nháp ý ra r i hãy vi ấ ề ố ọ ẫ ị trong đ bài. R t đ nh h ạ ế ề ờ ằ ầ lí thuy t v kĩ sai l m khi h cho r ng, nh ng vi c đó đã d y trong các gi ể ờ ự ề ậ th c hành làm văn. Quan đi m năng phân tích đ , l p dàn ý hay trong các gi ng có vai trò vô và cách làm nh v y hoàn toàn không đúng vì khâu đ nh h ề ầ t chính xã v n đ c n cùng quan tr ng trong vi c giúp h c sinh t ế ế bi t t và nh ng yêu c u v vi c yêu c u v n s ng, v n ngôn ng trong bài vi ủ c a các em. Không th bi n đ văn thành m t bài toán đ đ i v i h c sinh. ậ ợ c giáo viên g i m , do v y vi c hi u đ hay các bài Th c t h c sinh ít đ

ả

ị

ườ

ơ

ỉ

Tr nh Th Thanh H i – Tr

ng THPT B m S n

ị ậ

ớ

ọ

ộ

ề

ướ

ế

“Ra đ làm văn ngh lu n xã h i cho h c sinh l p 12 THPT theo h

ng giao ti p”

ề ượ ụ ể c hi u chính xác và ít có tác d ng v ề

ọ ế ủ ậ t p c a h c sinh nhi u khi không đ ặ m t giao ti p.

ấ ự ế ả Cũng qua kh o sát th c t

ề ể ộ

ầ ư

ạ ầ ớ

ệ ể ế

ầ ứ ầ ề ọ ẵ ệ

ề

ệ ụ

ụ ạ ủ ọ ổ ươ ư ế ả ế ọ ả ứ ạ

ạ ự ự ợ ượ ả ế ấ

ế ạ ợ ọ ườ ng, h c sinh th

ườ ả

ị ậ ớ ộ ọ 2.3. M t s d ng đ làm văn ngh lu n xã h i cho h c sinh l p 12

ầ ế chúng tôi th y h u h t các đ ki m tra trong ệ ỉ ậ sách giáo khoa Ngũ văn 12 ch t p trung vào vi c làm sáng rõ n i dung giao ế ủ ề ế ế t) mà không nêu các yêu c u khác nh ph m vi giao ti p, ti p (ch đ bài vi ề ế ạ ứ ươ ng th c bi u đ t, các thao tác ti n hành…Đ làm văn ph n l n còn thiên ph ề ạ ề ứ i v tái hi n ki n th c. Th y cô ra đ theo sách, h c sinh cũng sao chép l ượ ế c ki n th c mà th y cô truy n th và qua tài li u có s n, không phát huy đ ơ ứ ộ ậ suy nghĩ đ c l p sáng t o c a h c sinh. Đ làm văn còn đ n đi u, công th c, ứ ậ bó tròn trong khuôn kh ch ng trình, h n ch kh năng v n d ng ki n th c ề ổ c c m h ng sáng t o cho h c sinh t ng h p. Đ văn ch a th c s g i đ ề ọ ế khi n h c sinh th y gò bó, chán n n khi h c bài. Nói đ n đ văn NLXH trong ọ ấ ọ nhà tr ng ng i, th y khó, khô khan. Tâm lí đó khi n h c ế sinh làm văn ít có k t qu cao. ộ ố ạ ướ ề ế THPT theo h ng giao ti p

ạ ề 2.3.1. Các lo i đ làm văn

ệ ườ ổ ế ử ụ ề ể ổ Hi n nay, nhà tr ng ph thông s d ng hai ki u đ ph bi n

ọ ầ ề ề ề ộ

ể ữ ủ ề ọ

ể

ầ ủ ề ướ ọ

ị ố ượ t đ ầ ậ ệ ề ọ ự ề ầ ấ

ấ ứ ủ ấ ẫ ề ề ệ ấ ả

ế ậ

ầ ủ ề ệ ả ườ ề ạ ạ ấ ể ề ổ (còn g i là đ khép): đây là ki u đ có yêu c u v n i dung, thao Đ n i ỉ ề ặ ư ệ li u đã hi n thi rõ rang trên b m t câu ch c a đ mà h c sinh ch tác, t ả ọ ề ầ c n đ c đ là có th xác đ nh ngay yêu c u c a đ bài. Tuy nhiên không ph i ệ ọ h c sinh nào cũng làm t ng d n h c sinh nh n di n c đ này. Khi h ạ d ng đ giáo viên c n yêu c u h c sinh tìm trong đ bài s xu t hi n hay ế không xu t hi n ba tiêu chí, đó là: xu t s c a v n đ (hoàn c nh giao ti p), ộ ộ n i dung bàn lu n (n i dung giao ti p) và yêu c u c a đ bài (cách th c giao ề ế ti p). D ng đ thông th ứ ng là d ng đ có xu t hi n c ba tiêu chí trên.

ữ ề Ví dụ: Ng n ng có câu chính vì ng

ượ c chi u gió mà cánh di u bay cao ữ ạ ế ủ ị ề ạ ề lên mãi. Ý ki n c a anh ch v câu ng n ng trên.

ọ

ỏ ườ ề ộ ả ề ở ệ ả ự ề Đ chìm n đi, đòi h i ng ể (còn g i là đ m ): đây là ki u đ n i dung và yêu c u đ ủ i th c hi n yêu c u c a đ ph i tinh ý, ph i t

ầ ự ữ ệ ề ộ ặ

ự ữ ủ ề ớ ễ ề

ậ ậ ắ

ướ ề ể ả c khi g p ph i. D ng đ này th

ư ạ ườ ủ ề ượ ầ c ẩ ị ầ xác đ nh ề ẽ ộ ể yêu c u d a trên các d ki n đã có và hi u m t cách c n k n i dung trên b ầ ủ ề ượ ộ ậ ể ặ c n i dung và yêu c u c a đ bài. m t câu ch c a đ m i có th nh n ra đ ườ ề ế ạ ể ự ơ ồ ạ ng h n ch ra đ theo D ng đ này d gây ra s m h khó hi u nên th ạ ề ạ ượ ọ ạ ặ c cách nh n d ng lo i đ d ng này. M c dù v y, h c sinh cũng c n n m đ ể ế ườ ạ này đ có th ti n hành các b ng không ầ có đ ba ph n nh d ng đ thông th ầ ặ ng.

ộ ố ố ớ ủ ủ ổ ẻ Ví dụ: Vai trò c a tình yêu đ i v i cu c s ng c a tu i tr .

ả

ị

ườ

ơ

ỉ

Tr nh Th Thanh H i – Tr

ng THPT B m S n

ị ậ

ớ

ọ

ộ

ề

ướ

ế

“Ra đ làm văn ngh lu n xã h i cho h c sinh l p 12 THPT theo h

ng giao ti p”

ề ệ ề ướ 2.3.2. V vi c ra đ làm văn NLXH theo h ế ng giao ti p

ộ ề ầ ủ 2.3.2.1.Yêu c u chung c a m t đ làm văn NLXH

ề ề ầ ả ậ ạ ạ Đ văn NLXH c n ph i có lu n đ rõ ràng, m ch l c

ề ả ấ ươ ố Đ văn NLXH ph i có c u trúc t ng đ i rõ rang

ả ừ ứ ớ ọ ề Đ văn ph i v a s c v i h c sinh

ầ ụ ể ủ ộ ề ướ 2.3.2.2. Yêu c u c th c a m t đ NLXH theo h ế . ng giao ti p

ộ ấ ể

ố ề ề ườ ậ ề ị ậ ế ầ ậ

ự ặ ề

t c n đ t ra nhi u tình hu ng, nhi u chi u, l ẽ ậ ừ t có hi u ý, v a làm cho lí l ấ ề ả

ộ Bài văn ngh lu n th c ch t là m t cu c tranh lu n đ làm sáng t t đi l ắ ị ậ ấ ậ ộ ề ộ ộ ề

ế ố ọ

ộ ề ụ ự ế

ố ả ạ ướ ệ ể ộ

ầ ủ ề

ạ ở ề ữ ả ỏ ộ m t ậ ạ ề ấ t l i vi v n đ , ng i ắ ể ế ề ừ ấ v n đ v a đ vi l p lu n thêm ch c ch n. ị ậ ề ệ ậ Vi c ra đ ngh lu n cũng v y. Xét v b n ch t, m t đ văn ngh lu n nói ộ ề ố ị ậ chung và m t đ văn ngh lu n xã h i nói riêng là m t tình hu ng có v n đ , ộ ề ọ ả ự ặ đ t mình vào tình tình hu ng giao ti p. Khi đ c m t đ văn h c sinh ph i t ệ ế ệ ng giao ti p hu ng giao ti p và th c hi n các nhi m v . M t đ văn theo h ỏ ọ ph i t o ra m t tình hu ng đòi h i h c sinh tìm hi u phát hi n khám phá. ừ ố Tình hu ng đó ph i th hi n ngay trong yêu c u c a đ bài thông qua các t ng , hình nh đ ố ể ệ ả ễ ượ c di n đ t đ bài.

ự ượ Đ th c s xây d ng đ

ộ ề ể ư ờ

ạ ế ự ầ ả ng, đ m ể ẩ ệ ng giao ti p, giáo viên c n ph i th c hi n

ể ự ự ầ ề ấ ổ ệ ấ ượ c m t đ ki m tra làm văn ch t l ồ ọ ả b o các yêu c u v tính khoa h c, tính s ph m, tính th m mĩ đ ng th i th ả ướ ớ ệ hi n rõ tính ch t đ i m i theo h ầ ủ đ y đ các công vi c sau.

ố ượ ề ả ể ố ế ậ Đ văn NLXH ph i có đ i t ạ ng giao ti p th t rõ rang đ đ i tho i

ề ả ượ ố ủ ụ ế ậ Đ văn ph i nêu đ c m c đích giao ti p (trang lu n, phân đ i, ng h ộ

hay bác b )ỏ

ị ậ ề ề ả ậ ộ ị Đ văn ph i xác đ nh n i dung bàn lu n trong đ văn ngh lu n

ề ề ầ ế ươ ầ Đ văn c n có yêu c u có rõ ràng v cách vi t, ph ứ ạ ậ ng th c t o l p rõ

ràng

ộ ố ề ọ 2.3.3. M t s đ văn minh h a

ậ ạ ộ ố ớ ả ả ư ố ớ ọ ệ ọ c m t cách có ý th c r ng công vi c trong nhà tr

ủ ả

ả ứ ằ ọ ộ ố ẽ ướ ắ

ọ ệ ế ọ

ờ ố ỉ ạ ọ ữ ọ

ộ

ự ủ

ọ ề ộ ố ả ộ ố ấ ữ Đ i v i giáo viên khi d y làm văn cũng nh đ i v i h c sinh khi h c làm ườ ượ ng văn ph i c m nh n đ ộ ố ộ ố ẽ ổ s b ích gì trong cu c s ng c a b n thân h c sinh, s giúp ích cho cu c s ng ủ ẽ ủ c m t và sau này c a c a b n thân h c sinh, s giúp ích cho cu c s ng tr ầ ự ờ các em. N u vi c d y làm văn thoát li đ i s ng h c sinh, tách r i nhu c u t ườ thân h c sinh còn h c sinh làm văn mà ch sao chép nh ng gì ng i khác nói ự ự ạ ộ ể thành m t văn b n thì khó có th có m t ho t đ ng làm th c s . D y làm văn ể ả ả ắ ph i g n v i cu c s ng sao cho h c sinh, b ng năng l c c a mình có th gi i ế ượ quy t đ ạ ộ ằ ớ ỏ c nh ng v n đ cu c s ng đòi h i.

ả

ị

ườ

ơ

ỉ

Tr nh Th Thanh H i – Tr

ng THPT B m S n

ị ậ

ớ

ộ

ọ

ề

ướ

ế

“Ra đ làm văn ngh lu n xã h i cho h c sinh l p 12 THPT theo h

ng giao ti p”

ướ ọ

ẫ ị ậ ề ộ ấ ờ ể ề ể 2.3.3.1. H ng d n minh h a cách xây d ng đ ki m tra, đáp án và t ạ ng, đ o lí (bài làm văn s ki m tra ngh lu n v m t v n đ t ự ề ư ưở t ổ ố

ứ ch c gi 1)

ề ộ ấ ị ậ

ể ề ề

ả ề ư ưở ng, đ o lí là m ng văn ngh lu n có đ t ấ ả ế t c các v n đ c p đ n các quan đi m v ồ ườ ị ậ Ngh lu n v m t v n đ t ề ộ tài khá r ng. Đ tài bao g m t ạ ứ ố ố đ o đ c, l ạ ấ ồ i s ng, nhân cách tâm h n con ng ề ậ i.

ề ể ự * Xây d ng đ ki m tra

ị ụ ộ

ứ ộ ể ế ư ể ệ ọ ng, n i dung ki m tra; m c đ ki m tra ự ế ể t, làm văn cũng nh hi u bi t th c t

ế ụ ể ẽ ể ữ ố ượ Xác đ nh rõ m c đích, đ i t ế ứ ố ớ ả ế đ i v i c ki n th c văn h c, Ti ng Vi ủ ọ c a h c sinh; nh ng kĩ năng giao ti p c th s ki m tra:

ụ ứ ế ậ ụ ứ + M c đích: đánh giá m c đ hi u, v n d ng ki n th c và kĩ năng đã

ị ậ ủ ọ ọ ộ ể ọ ề h c v văn h c ngh lu n c a h c sinh.

ố ượ ơ ả ươ ọ ọ + Đ i t

ượ ầ ả ả

ng: h c sinh h c theo ch ả ẫ ị ậ ứ ậ ẩ ng trình chu n (c b n, không nâng ả ế ề ặ t văn b n c kh năng vi cao). Do đó yêu c u đ đ t ra đ m b o đánh giá đ ậ ế ử ụ t s d ng các d n ch ng và thao tác l p lu n. ngh lu n trong đó bi

ể ộ ế ề ứ ớ + N i dung: nêu hi u bi ạ ằ t v câu ca dao và ch ng minh v i các b n r ng

ế ị ẫ câu nói đó đ n nay v n còn nguyên giá tr .

ứ ể ạ ớ ể Hình th c ki m tra: ki m tra t ộ ề i l p, chung m t đ .

ươ ư ằ ố ề Đ bài

ộ

i th ế ớ ế ượ ứ ề ả ạ ẫ ố ng l y bí cùng. Tuy r ng khác gi ng nh ng chung ộ t m t i khuyên trong câu ca dao trên?Hãy vi c coi

ệ ộ ọ ấ ầ ơ : “B u ề ờ ể m t giàn”. Em hi u th nào v l ạ ằ văn b n ch ng minh v i các b n r ng truy n th ng đ o lí đó v n đ tr ng trong xã h i hi n nay.

ề ự ằ Khi xây d ng đ , chúng tôi có so n b ng cách làm rõ các nhân t

ế ạ ậ ề ổ ố

ễ ệ ầ

ố giao ể ọ ế giao ti p đ h c ề ụ ớ đó làm quen và thu n th c v i kĩ năng phân tích đ tình ướ ế ế ố ti p trong đ làm văn, b sung và tô đ m them các nhân t ừ ậ sinh d nh n di n, t hu ng giao ti p theo h ng giao ti p.

ậ ướ ẫ ấ * L p dàn ý h ng d n ch m bài

ớ ệ ể ầ ầ

ượ ụ ự ế ớ

ả ụ ể ủ ặ ề

ủ ế ế ệ ệ ầ ặ

ụ ể ứ ế ả Đáp án: V i m c đích và yêu c u vi c ki m tra đánh giá c n đ m b o ế ọ c năng l c giao ti p v i các kĩ năng giao ti p c th c a h c đánh giá đ ế ể ể ẫ ặ sinh, đáp án đ ki m tra này m c dù n ch y u đáng giá v hai m t ki n ư th c và kĩ năng nh ng c n đ c bi t chú ý đ n vi c đánh giá các kĩ năng giao ti p, c th là

ề ế ế ầ ể ế ủ ả ọ t c n nêu hi u bi t c a b n thân h c sinh và ứ : Bài vi

+ V ki n th c ị ủ ứ ch ng minh giá tr c a câu ca dao.

ề ế ầ ữ ạ Bài vi ế ụ ể t c n đ t tói nh ng kĩ năng giao ti p c th : + V kĩ năng:

ả

ị

ườ

ơ

ỉ

Tr nh Th Thanh H i – Tr

ng THPT B m S n

ị ậ

ớ

ọ

ộ

ề

ướ

ế

“Ra đ làm văn ngh lu n xã h i cho h c sinh l p 12 THPT theo h

ng giao ti p”

ế ườ

ể ệ t th hi n ng ườ ạ ị ớ ố ượ ớ ủ ướ i vi i b n) và phù h p v i đ i t ế ủ ợ ế t đã xác đ nh m t cách h p lí vai giao ti p c a ạ ợ i c a nó là các b n ng t ộ ng h

Bài vi ộ mình (m t ng mình.

ế ế ử ụ i vi ạ t đã s d ng thành th o các thao tác , kĩ năng

ể ệ t th hi n ng ứ ườ Bài vi ạ ụ ể ủ c th c a lo i ch ng minh.

ữ ế ệ ầ Bài vi ễ t nhu n nhuy n:

ừ ả ế ắ ỗ không m c l ử ụ t th hi n kĩ năng s d ng ngôn ng Ti ng Vi ế , vi ể ệ i chính t dùng t t câu.

ổ ứ ọ ế ớ * T ch c cho h c sinh vi t bài trên l p

ạ ữ ế (2 phút): ôn l ứ ề i nh ng ki n th c v kĩ năng làm văn

ẫ ướ ọ ở ngh lu n đã h c H ng d n chung ị ậ THPT.

ạ ế ớ ế ữ

T o âm th gi ọ ậ i giao ti p ơ ợ ứ

ể ằ ộ ộ ệ ớ ứ nh ng ki n th c và kĩ năng đã ủ ọ ng s chú ý quan tâm c a h c ấ ọ ắ ờ i thi u ng n g n, h p ự i gi

ừ ế (1 phút): t ướ ôn t p cho h c sinh, kh i g i h ng thú và h sinh vào n i dung bài ki m tra b ng m t vài l d n.ẫ

ề ấ ằ ọ ế : cung c p đ cho h c sinh b ng cách đ c ọ

ố Nêu tình hu ng giao ti p ả ặ ề ho c chép đ lên b ng.

ẫ ọ ề

ướ ọ H ng d n h c sinh phân tích đ tình hu ng giao ti p ố ố ề ứ ể ế ị

ữ ế ề ố ế (5 phút): tổ ch c cho h c sinh phân tích tình hu ng giao ti p (đ bài) đ xác đ nh và làm rõ nh ng nhân t giao ti p trong đ bài.

ả ề

ụ ế ủ ổ ể ữ ạ t c a em v l

ầ ơ ươ ố ậ ế + H c sinh th o lu n, trao đ i đ tìm hi u m c đích giao ti p mà đ bài ề ờ ể ề i khuyên trong ộ ư ng l y bí cùng. Tuy r ng khác gi ng nh ng chung m t i th

ọ ể ể ệ ặ đ t ra: t h hi n và truy n đ t nh ng hi u bi ằ ấ câu ca dao B u giàn.

ọ ố ượ ế đ iố

ể ườ ạ ườ ớ ng giao ti p: ớ ủ + H c sinh th o lu n, trao đ i đ tìm hi u đ i t ng t ng mà ng ổ ể ữ i là nh ng ng ậ ả ế ầ ướ t c n h i vi i b n cùng l p c a mình. ượ t

ọ ậ ả ộ ị ể ế : hi u bi

ổ ể + H c sinh th o lu n, trao đ i đ xác đ nh n i dung giao ti p ạ ằ ứ ế ẫ ớ

ế t câu ca dao, ch ng minh v i các b n r ng câu nói đó đ n nay v n còn nguyên giá tr .ị

ọ ổ ể ạ ả

ậ ứ ủ ả ị ể ứ ả ế ị ủ ữ + H c sinh th o lu n, trao đ i đ xác đ nh hoàn c nh và ph m vi giao ti pế : dùng nh ng ki n th c c a b n thân đ ch ng minh giá tr c a câu ca dao

ậ

+ H c sinh th o lu n, trao đ i đ xác đ nh ph ể ổ ể ứ ươ ử ụ ệ ữ ế ẫ ộ ả ứ ị ng ti n và cách th c ứ t thu c ki u bài ch ng monh, s d ng nh ng d n ch ng

ụ ế ọ giao ti pế : bài vi thuy t ph c.

ợ ọ ọ G i ý cho h c sinh v ph

ả ề ươ ế ự ng pháp làm bài ữ ậ ọ ậ ớ ề ề suy nghĩ kĩ v đ tài ph i vi ắ ( 1 phút): nh c h c sinh ườ ợ i t, l a ch n nh ng l p lu n phù h p v i ng

ả

ị

ườ

ơ

ỉ

Tr nh Th Thanh H i – Tr

ng THPT B m S n

ị ậ

ớ

ộ

ọ

ề

ướ

ế

“Ra đ làm văn ngh lu n xã h i cho h c sinh l p 12 THPT theo h

ng giao ti p”

ề ầ ứ ữ ả ọ i thích, ch ng minh, nh c h c sinh

ấ ề ữ ứ ế ậ nghe, l p dàn ý cho nh ng v n đ c n gi ử ụ ề ươ v ph ng th c trình bày, v cách s d ng ngôn ng trong bài vi ắ t .

ở ọ Yêu c u và theo dõi bài làm c a h c sinh:

ể ủ ọ ứ

ọ ế ụ

ượ ữ ỉ ầ ậ ắ ầ nh c nh h c sinh c n t p ứ ả ư ưở ng đ làm bài, luôn có ý th c là đang gi i thích, ch ng minh cho t trung t ế ậ ậ ử ụ ạ b n mình nghe và chú tr ng s d ng các thao tác l p lu n cho bài vi t giàu ặ ử ế ể ổ ầ ế ứ t đ b sung ho c s a i bài vi t xong c n đ c l s c thuy t ph c , khi vi ch a cho bài văn đ ọ ạ c hoàn ch nh theo ý mình

ề ể ướ ự ổ

ẫ ọ ị ậ ề ộ ờ ể ờ ố ố 2.3.3.2. H ng d n minh h a cách xây d ng đ ki m tra, đáp án và t ệ ượ ng đ i s ng (bài làm văn s 2) ki m tra ngh lu n v m t hi n t ứ ch c gi

ạ ị ậ

ộ ố

ố ớ ắ ạ ự ả

ộ ộ ậ ồ ọ ấ ướ ệ ượ ng đó đ rút ra bài h c cho c ng đ ng cũng nh

ệ ượ ề ạ d ng này cũng đa d ng và th

ề ứ ữ ấ ồ ộ

ệ ượ ậ ọ ườ ng, lo i ngh lu n này giúp h c sinh hòa nh p và g n bó Trong nhà tr ả ế ớ ủ ớ i, có nhãn quan nh y bén c và c th gi v i cu c s ng c a nhân dân, đ t n ng x y ra trong xã h i, có năng l c bàn và óc phân tích đ i v i các hi n t ư ể lu n và đánh giá các hi n t ườ ị ậ ở ạ ng cho chính mình, nên đ bài ngh lu n ộ ướ mang tính th i s , đ t ra nh ng v n đ b c xúc cho c ng đ ng xã h i tr c các hi n t ờ ự ặ ờ ố ng đ i s ng đó.

ề ể ự * Xây d ng đ ki m tra

ị ụ ộ

ứ ế ứ ư ể ộ ể ế ng, n i dung ki m tra, m c đ ki m tra ự ế ệ ể t, làm văn cũng nh hi u bi t th c t

ế ụ ể ẽ ể ố ượ Xác đ nh rõ m c đích đ i t ế ọ ố ớ đ i v i ki n th c văn h c, ti ng Vi ủ ọ c a h c sinh, kĩ năng giao ti p c th s ki m tra:

ứ ộ ứ

ụ + M c đích ề ọ ề ộ ệ ặ

ươ ả ậ ậ ậ ể : đánh giá m c đ thông hi u, v n d ng ki n th c và kĩ năng ờ ố t là ự ng pháp l p lu n, năng l c

ạ ủ ế ậ đã h c v văn NLXH v m t hi n t ố ợ ử ụ kh năng s d ng ph i h p có hi u qu các ph ườ ễ ậ l p lu n di n đ t c a ng ụ ế ủ ọ ệ ượ ng đ i s ng c a h c sinh, đ c bi ệ ả t. i vi

ả ế ả ả c kh năng vi

ế ượ ng: ủ ế ng đ i s ng. Trong đó ch y u đánh giá h c sinh đã bi

ươ ư ậ ợ ề t văn b n NLXH v ọ t xây ng th c l p lu n có phù h p không?

ố ượ ệ ượ ế ấ ậ ậ ả + Đ i t đ m b o đánh giá đ ờ ố ộ m t hi n t ự ứ ậ ợ ả d ng k t c u văn b n h p lí ch a? Ph ẩ ộ N i dung l p lu n có chu n xác, phong phú không?

ộ ẹ ệ ọ + N i dung: ủ cái hay, cái đ p, cái b ích c a vi c h c ngành nhân văn đ

ứ ữ ể ạ ậ ộ

ươ ự ệ ề ể ể ổ ắ giúp b n hi u, yêu thích nh ng ngành xã h i nhân văn, có nh n th c đúng đ n ọ trong quan đi m l a ch n ngh nghi p trong t ng lai.

ị ế ế ở t ọ nhà, h c sinh vi ự t theo năng l c,

ể ủ ự ứ ế ứ Xác đ nh hình th c ki m tra: bài vi t và s h ng thú c a mình. ể hi u bi

ạ ế So n đ văn: trong đó g i ý c th v đ i t

ụ ể ề ố ượ ẫ ợ ướ ề ạ ọ i giáo viên h

ứ ự ủ ể ề ề ế giao ti p còn l ằ ớ l p thành đ bài riêng c a mình b ng cách cá th hóa đ bài t c là t ố ng giao ti p, các nhân t ủ ể ng d n h c sinh chuy n đ bài chung đó c a ị ề xác đ nh

ả

ị

ườ

ơ

ỉ

Tr nh Th Thanh H i – Tr

ng THPT B m S n

ị ậ

ớ

ọ

ộ

ề

ướ

ế

“Ra đ làm văn ngh lu n xã h i cho h c sinh l p 12 THPT theo h

ng giao ti p”

ủ ể ụ ể ố ượ ướ ớ ị ậ ụ ng t ứ i, m c đích ngh lu n, hình th c

ng h cho mình ch th c th , đ i t ị ậ ụ ể ứ ế ấ k t c u và cách th c ngh lu n c th .

ắ ườ ổ

ề Đ bài ỉ : Em có ng ữ ằ ươ ườ ế ệ ọ , ra tr

ọ ữ ế

ọ ề ề ộ ệ ể ẹ ổ ọ

ứ ậ ộ

ươ ệ i em h ( s p h c xong ph thông) cho r ng: ngày ễ ng d xin vi c, l ng cao, nay ch nên ch n nh ng ngh v kinh t ư ạ t th cho b n nói rõ cái không thích nh ng ngành xã h i nhân văn. Em hãy vi ạ ể ủ hay, cái đ p, cái b ích c a vi c h c ngành nhân văn đ giúp b n hi u, yêu ể ắ thích nhũng ngành xa h i nhân văn, có nh n th c đúng đ n trong quan đi m ề ự l a chon ngh nghi p trong t ng lai.

ậ ướ ẫ ấ * L p dàn ý h ng d n ch m bài

Đáp án

ớ ả ả ệ ầ

ụ ự ế ụ ể ủ ọ

ầ ể ể ư ệ ẫ ặ ặ

ế ế ể V i m c đích và yêu c u vi c ki m tra đánh giá c n đ b o đánh giá ượ ặ đ c năng l c giao ti p c th c a h c sinh, đáp án đ ki m tra này m c dù ứ ủ ế ề ch y u v n đánh giá v hai m t ki n th c và kĩ năng. Nh ng đ c bi t chú ý ụ ể ệ ế đ n vi c đánh giá các kĩ năng giao ti p, c th :

ế ẹ ẩ

ậ ề ộ ệ ọ ẹ ủ ọ

ạ ộ

ữ ọ ự ể ệ ắ

ề ệ ặ ữ ắ

ườ ầ ế ầ ứ t c n trình bày tr n v n, chu n xác v n i dung c n + Ki n th c: bài vi ượ ổ ứ bàn lu n: ch ng minh đ c cái hay, cái đ p, cái b ích c a vi c h c ngành ậ ể ể nhân văn đ giúp b n hi u, yêu thích nh ng ngành xã h i nhân văn, có nh n ứ ươ ng lai. Bài th c đúng đ n trong quan đi m l a ch n ngh nghi p trong t ế ớ ố ứ ả vi t đ c s c, có s c cu n hút v i c nh ng nét riêng bi t ph i làm rõ đ ườ ọ ng ượ i nghe. i đ c, ng

ế ầ ạ ớ ế ụ ể ữ + Kĩ năng: Bài vi t c n đ t t i nh ng kĩ năng giao ti p c th

ế ượ ợ ộ i vi

ế ườ ườ ộ ể ệ t th hi n ng ư

cách m t ng ộ ườ ọ ẫ ọ ị t đã xác đ nh đ ị ọ ợ i anh (ch ) h ) và phù h p v i đ i t ể ấ i nó (em h ); sinh đ ng h p d n có th làm cho ng

ủ ng t ả ữ ẫ ấ ổ

ọ ự c m t cách h p vai giao ớ ố ượ ng ườ i i đ c, ng ề ề

ề ệ ụ ế Bài vi ế ti p c a mình (t ớ ướ h ấ nghe c m th y h p d n , thích thú và có nh ng thay đ i trong suy nghĩ v ể ừ ắ ngh nhân văn, t đó có quan đi m đúng đ n trong vi c ch n l a ngh ạ ượ ứ ươ ng lai… t c là đ t đ nghi p trong t ệ c m c đích giao ti p.

ế ế ử ụ i vi ể ệ t th hi n ng

ộ ề ộ ấ ự

ườ ị ậ ẽ ễ ặ ầ

ạ ố ụ ậ ử ụ ứ ế ậ ẫ

ạ ẩ ộ ệ ớ ạ t đã s d ng thành th o các thao tác, kĩ năng Bài vi ế ề ờ ố ụ ể ủ c th c a lo i văn ngh lu n xã h i v m t v n đ đ i s ng, xây d ng k t ế ợ ạ ợ ấ c u h p lí, b c c ch t ch , m ch l c; s d ng k t h p nhu n nhuy n các ế ụ thao tác l p lu n, d n ch ng chu n xác có s c thuy t ph c… Khuy n khích ý ấ ấ ưở t ứ i thi u đ c đáo mang d u n cá nhân. ạ ng sáng t o, cách gi

ế ử ụ ệ

t th hi n kĩ năng s d ng ngôn ng Ti ng Vi ấ ữ ế ả ắ ỗ ừ ế , chính t i dùng t , vi ễ ầ t nhu n nhuy n, t câu, trình bày, hành

ể ệ Bài vi ẫ ẩ chu n xác, h p d n; không m c l văn.

ẫ ọ ướ ề ế * H ng d n h c sinh v nhà vi t bài

ả

ị

ườ

ơ

ỉ

Tr nh Th Thanh H i – Tr

ng THPT B m S n

ị ậ

ớ

ộ

ọ

ề

ướ

ế

“Ra đ làm văn ngh lu n xã h i cho h c sinh l p 12 THPT theo h

ng giao ti p”

ế

ừ ẩ ở

ữ ế ị ế t bài ộ ể ộ

T o tâm th giao ti p (1 phút); t ướ ọ ướ ớ ậ ủ ọ ẫ ẫ ự ệ ắ ấ ầ ứ ế ạ nh ng ki n th c, kĩ năng đã yêu c u ơ ợ ứ nhà, kh i g i h ng thú ng d n cho h c sinh ôn t p, chu n b vi ằ ng s chú ý quan tâm c a h c sinh vào n i dung ki m tra b ng m t vài i thi u ng n gon, h p d n. và h và h ờ i gi l

ề ế ằ ấ ố ọ ọ Nêu tình hu ng giao ti p: cung c p đ bài cho h c sinh b ng cách đ c

ả ặ ề ho c chép đ bài lên b ng.

ọ ẫ ướ ề ế ố ổ

ề ể ố ị

ệ ề ề ế

ệ ế

ể t và đem l ộ ậ ủ ọ ự ệ ạ ệ ế ể ứ H ng d n h c sinh phân tích đ tình hu ng giao ti p: t ch c cho ọ ế h c sinh phân tích tình hu ng giao ti p (đ bài) đ xác đ nh và làm rõ các nhân ở ừ ề ố t ng giao ti p có trong đ bài. Vi c phân tích đ giúp cá th hóa đ văn t ạ ả ạ ạ ọ h c sinh, t o nên s đa d ng, sáng t o cho các bài vi i hi u qu to ả ớ l n cho vi c rèn luy n, phát tri n kh năng giao ti p đ c l p c a h c sinh.

ọ ợ ươ ứ ề G i ý s l c cho h c sinh v ph

ắ ọ

ữ ẽ

ư ế ọ ớ ủ ướ ự ơ ượ ề ng pháp làm bài; v hình th c trình ề ử ụ ế t : nh c h c sinh suy nghĩ kĩ v ể ế t; d ki n c th mình s nói nh ng gì và nói nh th nào đ ể ạ ả i c a văn b n mà mình đã l a ch n đ đ t ữ ự ế ụ ể ng t

ớ ố ượ ề ề bày; v cách s d ng ngôn ng trong bài vi ả ề đ tài ph i vi ợ phù h p v i đ i t ụ ượ đ ng h c m c đích đã đ ra.

ư ề ộ ấ ề

ng t ướ ự ự ng giao ti p, giáo viên cũng nên xây d ng theo c u trúc nh ề ộ ố nh trên, khi ra đ làm văn NLXH v m t v n đ cu c s ng ư ấ

ế ộ ố ề ợ ươ T ị theo đ nh h ướ trên. D i đây là m t s đ g i ý:

ạ ệ c s ch ngày càng c n ki t. Em

ẽ Đ 1ề : Cu c s ng s ra sao n u ngu n n ế ộ ố ả ề ậ ộ ế ớ ổ t m t văn b n bàn lu n v i t ồ ướ ạ ố ề ấ khu ph v v n đ đó. hãy vi

ề ơ i, c m n

ỗ ớ ủ ể ạ

ừ ế ứ ả ơ trong giao ti p ng ừ vui lòng, làm n, xin l Đ 2ề : Bàn v các t ề ớ ỏ ị ử x . Anh/ ch hãy bày t quan đi m c a mình v i các b n trong l p v vai trò ủ trên. c a các t

ề ề ộ ấ ự ề ọ ẫ ộ ặ 2.3.3.H ng d n minh h a cách xây d ng đ v m t v n đ xã h i đ t

ọ ướ ẩ ra trong tác ph m văn h c.

ả ế ề ứ ề ổ

ạ ờ ố

ề

ứ i vi ề

ể ể ấ ng xu t phát t ể

ộ ượ ấ ạ

c bàn b c có th rút ra t ườ ư ể ọ

ng trình nh ng cũng có th ng ườ ươ ư ượ ệ ộ m t câu chuy n ch a đ ọ c h c (th

ả ắ ọ ỏ ọ ợ Đây là d ng đ t ng h p, đòi h i h c sinh ki n th c v hai m ng văn ọ ỏ ả ọ h c và đ i s ng, cũng đòi h i c kĩ năng phân tích văn h c và kĩ năng phân ế ả ấ ượ ườ ộ c ng tích đánh giá các v n đ xã h i. Nghĩa là có th ki m tra đ t c ộ ừ ộ ấ ề ườ ờ ố ọ ề ế m t v n đ xã h i v ki n th c văn h c và đ i s ng. Đ th ọ ạ ầ ọ ẩ giàu ý nghĩa có trong tác ph m văn h c nào đó đ yêu c u h c sinh bàn b c ề ề ấ ừ ộ ể ề ộ ộ m t r ng v v n đ xã h i đó. V n đ xã h i đ ế ọ ẩ t i vi tác ph m văn h c đã h c trong ch ệ ừ ộ ph i rút ra t ng là m t câu chuy n ng n g n, giàu ý nghĩa)

ề ể ự * Xây d ng đ ki m tra

ả

ị

ườ

ơ

ỉ

Tr nh Th Thanh H i – Tr

ng THPT B m S n

ị ậ

ớ

ọ

ộ

ề

ướ

ế

“Ra đ làm văn ngh lu n xã h i cho h c sinh l p 12 THPT theo h

ng giao ti p”

ị ụ ộ

ứ ộ ể ế ư ể ệ ọ ng, n i dung ki m tra; m c đ ki m tra ự ế ể t, làm văn cũng nh hi u bi t th c t

ế ụ ể ẽ ể ữ ố ượ Xác đ nh rõ m c đích, đ i t ế ứ ố ớ ả ế đ i v i c ki n th c văn h c, Ti ng Vi ủ ọ c a h c sinh; nh ng kĩ năng giao ti p c th s ki m tra:

ộ ể ứ ứ ụ ụ ế ậ + M c đích: Đánh giá m c đ hi u, v n d ng ki n th c và kĩ năng đã

ị ậ ủ ọ ọ ề h c v văn ngh lu n c a h c sinh.

ố ượ ơ ả + Đ i t

ả ng trình chu n ( c b n, không t văn

ươ ả ẫ ị ậ ứ ậ ọ ọ ẩ ng: H c sinh h c theo ch ề ặ ế ả ượ ầ c kh năng vi nâng cao). Do đó yêu c u đ đ t ra đ m b o đánh giá đ ậ ế ử ụ ả t s d ng các d n ch ng và thao tác l p lu n. b n ngh lu n trong đó bi

ộ ủ ng trong ch đ

ưở ị ướ ề + N i dung: Bàn v vai trò c a lí t ươ ng thì không có ph ỉ ườ ng kiên đ nh, mà không có ph ng h ng. Không có lí ướ ươ ng thì ng h

ộ ố ưở t không có cu c s ng.

ứ ể ể ạ ớ ộ ề Hình th c ki m tra: ki m tra t i l p, chung m t đ

ưở ọ

ề Đ bài: ưở

ỉ ườ ươ ớ ạ ắ Nhà văn L. Tônxtôi nói “Lí t ướ ươ ng h ị ế Anh/ch vi ng là ng n đèn ch đ ng. Không ướ ị ng ng kiên đ nh, mà không có ph ng h ề t m t bài văn ng n bàn v i b n bè v vai

ộ ườ ng thì không có ph có lí t ộ ố thì không có cu c s ng”. ưở ủ trò c a lí t ộ ố ng trong cu c s ng con ng i.

ề ự ằ Khi xây d ng đ , chúng tôi có so n b ng cách làm rõ các nhân t

ế ạ ậ ề ổ ố

ễ ệ ầ

ậ ướ ẫ ấ * L p dàn ý h ng d n ch m bài

ớ ệ ể ầ

ượ ụ ự ầ ớ ế

ả ụ ể ủ ặ ề

ủ ế ệ ệ ầ ặ

ụ ể ứ ế ả Đáp án: V i m c đích và yêu c u vi c ki m tra đánh giá c n đ m b o ế ọ c năng l c giao ti p v i các kĩ năng giao ti p c th c a h c đánh giá đ ế ẫ ặ ể ể sinh, đáp án đ ki m tra này m c dù v n ch y u đánh giá v hai m t ki n ư th c và kĩ năng nh ng c n đ c bi t chú ý đén vi c đánh giá các kĩ năng giao ti p, c th là

ế ầ ứ ể ế ủ ả ể ọ t quan đi m c a b n thân h c

+ V ki n th c: Bài vi ủ ề t c n nêu hi u bi ộ ố ưở ề ế sinh v vai trò c a lí t ng trong cu c s ng.

ề ế ầ ạ ớ ế ụ ể ữ + V kĩ năng: Bài vi t c n đ t t i nh ng kĩ năng giao ti p c th :

ị

ợ ớ ố ượ ộ ợ ướ ế ủ ế i vi t đã xác đ nh m t cách h p lí vai giao ti p c a ớ ườ ạ i là i b n) và phù h p v i đ i t ng h ng t

ớ ườ ể ệ ế t th hi n ng Bài vi ộ ớ ư mình (v i t cách là m t ng ạ các b n trong l p mình.

ế ế ử ụ i vi ạ t đã s d ng thành th o các thao tác, kĩ năng

ể ệ t th hi n ng ứ ườ Bài vi ạ ụ ể ủ c th c a lo i ch ng minh.

ể ệ ữ ế ả ệ ầ t nhu n

Bài vi ễ ắ ỗ ế ả ế nhuy n : không m c l ử ụ t ph i th hi n kĩ năng s d ng ngôn ng Ti ng Vi ừ , vi i chính t , dùng t t câu.

ả

ị

ườ

ơ

ỉ

Tr nh Th Thanh H i – Tr

ng THPT B m S n

ị ậ

ớ

ọ

ộ

ề

ướ

ế

“Ra đ làm văn ngh lu n xã h i cho h c sinh l p 12 THPT theo h

ng giao ti p”

ổ ứ ọ ế ớ * T ch c cho h c sinh vi t bài trên l p.

ạ ữ ế ứ ề i nh ng ki n th c v kĩ năng làm văn

ẫ ướ ọ ở ngh lu n đã h c H ng d n chung ( 2 phút): Ôn l ị ậ THPT.

ạ ế ữ ứ ế ế

ọ

ơ ợ ứ ằ ủ ọ ẫ ấ ệ ắ ộ ớ ộ ừ T o tâm th giao ti p ( 1 phút): T nh ng ki n th c và kĩ năng đã ôn ướ ự ng s chú ý quan tâm c a h c sinh ọ ờ i thi u ng n g n, h p d n. ậ t p cho h c sinh, kh i g i h ng thú và h ể vào n i dung bài ki m tra b ng m t vài l i gi

ề ế ằ ọ ọ ấ Nêu tình hu ng giao ti p: Cung c p đ cho h c sinh b ng cách đ c

ề ặ ố ả ho c chép đ lên b ng

ẫ ướ ọ ố

ế ể ứ ế ề ọ ố ị

ữ ế ề ố ổ ề H ng d n h c sinh phân tích đ tình hu ng giao ti p ( 5 phút ): T ch c cho h c sinh phân tích tình hu ng giao ti p( đ bài) đ xác đ nh và làm rõ nh ng nhân t giao ti p trong đ bài.

ụ ế ề ể ả

ổ ể ể ề ờ ủ ạ + H c sinh th o lu n, trao đ i đ tìm hi u m c đích giao ti p mà đ bài i khuyên trong câu nói

ậ ọ ề ể ệ ặ đ t ra: th hi n và truy n đ t quan đi m c a em v l ủ c a nhà văn L. Tônxtôi.

ọ ố ượ ế ố ng giao ti p: đ i

ườ ớ + H c sinh th o lu n, trao đ i đ tìm hi u đ i t ng mà ng ể ổ ể ườ ạ ữ ớ i là nh ng ng ả ậ ế ầ ướ t c n h ng t i vi ượ t i b n cùng l p mình .

ổ ể ề ế ậ ả ộ ị

ưở ọ + H c sinh th o lu n, trao đ i đ xác đ nh n i dung giao ti p: bàn v vai ủ trò c a lí t ng

ọ ổ ể ả

ậ ứ ủ ả ị ể ậ ạ ế ả ế ứ ữ ế ậ

+ H c sinh th o lu n, trao đ i đ xác đ nh hoàn c nh và ph m vi giao ụ ủ ti p: dùng nh ng ki n th c c a b n thân đ l p lu n có s c thuy t ph c c a nhà văn L. Tônxtôi.

ọ ươ ệ + H c sinh th o lu n, trao đ i đ xác đ nh ph

ổ ể ị ậ ứ ậ ả ộ ậ ể ậ ế ị ử ụ t thu c ki u bài ngh lu n, s d ng nh ng lu n đi m, lu n c ng ti n và cách th c giao ứ ể ữ

ế ti p: bài vi ụ ế thuy t ph c.

ọ ợ ơ ượ G i ý s l

c cho h c sinh v ph ề ề

ọ ề ầ ả ữ ườ

i nghe; l p dàn ý cho nh ng v n đ c n gi ử ụ ậ ứ ữ ứ ế sinh suy nghĩ kĩ v đ tài ph i vi ậ ng ề ươ ọ h c sinh v ph ắ ọ ề ươ ng pháp làm bài ( 1 phút): Nh c h c ữ ớ ợ ậ ế ự t; l a ch n nh ng l p lu n phù h p v i ắ ả ấ i thích, ch ng minh, nh c ề t. ng th c trình bày; v cách s d ng ngôn ng trong bài vi

ở ọ ủ

ẻ ứ

ậ

ọ ạ ế ế ầ ậ ọ Yêu c u và theo dõi bài làm c a h c sinh: nh c nh h c sinh c n t p ứ i thích, ch ng minh cho t giàu ữ t đ b sung ho c s a ch a i bài vi

ụ ượ trung t ế ạ b n mình nghe và chú tr ng s d ng các thao tác l p lu n cho bài vi ặ ử ứ s c thuy t ph c; khi vi cho bài văn đ ắ ầ ả ư ưở ng đ làm bài; luôn có ý th c là đang gi t ậ ử ụ ọ ế ể ổ ầ t xong c n đ c l ỉ c hoàn ch nh theo ý mình.

ề ạ

ng, đ o lí là đ xu t đ ượ ị ậ ậ t đ bàn lu n v t

ề ộ ư ưở t Th c ch t bài ngh lu n v m t t ạ ề ư ưở ng, đ o lí đ t ụ ậ ạ ấ ượ ế c ý ki n ề c nêu ra trong đ bài ệ ộ ố ng, đ o lí đó và v n d ng chúng vào cu c s ng hi n ấ ế ể i vi t ỏ ư ưở t

ự ườ ủ c a ng ằ nh m làm sáng t nay.

ả

ị

ườ

ơ

ỉ

Tr nh Th Thanh H i – Tr

ng THPT B m S n

ị ậ

ớ

ộ

ọ

ề

ướ

ế

“Ra đ làm văn ngh lu n xã h i cho h c sinh l p 12 THPT theo h

ng giao ti p”

ư ự ị ậ ừ ộ ấ ề

m t v n đ rút ra t ự ướ ế

ề nh trên, khi ra đ làm văn ngh lu n t ọ ướ ừ ấ ng giao ti p, giáo viên cũng nên xây d ng theo c u ộ ố ợ ươ T ẩ ư ng t tác ph m văn h c theo h trúc nh trên. D i đây là m t s g i ý:

ự ữ ậ ơ (SGK Ng văn 12 t p 1) nhà th P. Êluya (Pháp) Đ 1ề : Trong bài T do

vi t:ế

ộ ế ằ ộ “Và b ng m t phép màu m t ti ng

ắ ầ ạ Tôi b t đ u l ộ ờ i cu c đ i

ể ế Tôi sinh ra đ bi t em

ể ọ Đ g i tên em

T do”ự

ủ ả ậ ắ ề

ị Anh/ ch hãy vi ề ự ộ t m t bài lu n ng n trình bày suy nghĩ c a b n thân v ộ ố ế do trong cu c s ng. ấ v n đ t

ề ự ư ậ

ữ ườ

ở ủ ỉ ơ ổ

ứ ậ

ệ ề ể ọ ỗ ề ả ả

ầ ả ả ự ự ề ỉ

ọ ự ụ ữ ạ ọ

ớ ượ ự ệ ệ ộ ệ ấ ố ớ ộ Nh v y, xây d ng đ làm văn là m t công vi c khó khăn nh t đ i v i ạ ộ ọ ng i giáo viên và là m t trong nh ng công vi c tr ng tâm c a quá trình d y ườ ọ ng ph thông. Đ ki m tra không ch đ n thu n là nhà tr h c làm văn ỉ ờ ố ế ả ể ki m tra kh năng ti p nh n tri th c văn h c, đ i s ng cũng không ph i ch ạ ậ ả ộ ể ể đ ki m tra kĩ năng t o l p m t văn b n. M i đ làm văn ph i đ m b o yêu ự ự ầ đi u ch nh nâng cao năng l c làm đánh giá năng l c, t c u giúp h c sinh t ư ậ ế ủ ả văn, năng l c giao ti p c a b n thân. Có nh v y m c tiêu d y h c Ng văn c th c hi n m t cách toàn di n. m i đ

ạ ộ ớ ả ố ớ ụ 2.4. Hi u qu c a SKKN đ i v i ho t đ ng giáo d c, v i b n thân,

ồ ườ ả ủ ệ ệ đ ng nghi p và nhà tr ng.

ệ ở ủ ự ề V i m i d ng đ ki m tra c a NLXH, chúng tôi đ u th c nghi m hai

ỗ ạ ể ộ ớ ề ể ể ộ ố ề ể ề ở ề ề ki u đ : m t ki u đ truy n th ng và m t ki u đ m .

ị ậ ề ộ ấ ề ư ưở ạ ứ ố ố 2.4.1. Ngh lu n v m t v n đ t t ng đ o đ c, l i s ng.

ề ề ậ ị B u ầ ơ i Anh/ ch hãy bình lu n câu ca dao

ể ấ ố ằ ư ố ộ ươ Ki u đ truy n th ng: ng l y bí cùng. Tuy r ng khác gi ng nh ng chung m t giàn th

ươ ầ ơ ố ề ở B u Ki u đ m :

ấ ư ế ề ờ

Anh/ ch hi u nh th nào v l ộ i th ị ể ả ạ ằ ứ ề ạ ớ ố ư ằ ng l y bí cùng. Tuy r ng khác gi ng nh ng i khuyên trong câu ca dao t m t văn b n ch ng minh v i các b n r ng truy n th ng đ o lí

ọ ộ ể ộ chung m t giàn. trên? Hãy vi ẫ ượ đó v n đ

ệ ố ế ả ế c coi tr ng trong xã h i hi n nay. ể K t qu bài ki m tra s 1

ớ

ế

ứ

L p TN

Tr

L p ĐC

ế iỏ Khá gi

ngườ Th cự nghi mệ

ả ự K t qu th c nghi m Trung bình

ệ Y uế kém

ả ố K t qu đ i ch ng Trung bình

Khá iỏ gi

Y uế kém

ả

ị

ườ

ơ

ỉ

Tr nh Th Thanh H i – Tr

ng THPT B m S n

ị ậ

ớ

ộ

ọ

ề

ướ

ế

“Ra đ làm văn ngh lu n xã h i cho h c sinh l p 12 THPT theo h

ng giao ti p”

L pớ

SL % SL % SL % L pớ

SL % SL % SL %

12A4

Sĩ số 47 26

55,3 19

40,4 2

42,6 8

17,0

Sĩ số 4,3 12A6 47 19 40,4 20

ỉ

12A2

50 26

52,0 21

42,0 3

6,0 12A3 50 22 44,0 23

46,0 5

10,0

ệ

THPT ơ B m S n THPT Hoàng L Kha

ị ậ ề ộ ấ ề ờ ố . 2.4.2. Ngh lu n v m t v n đ đ i s ng

ề ị Anh/ ch hãy trình bày v ề ng)

Ki u đ truy n th ng ọ ố : (không đ nh h ề ề ể ể ự ị ả ệ ướ quan đi m l a ch n ngh nghi p cho b n thân.

ị ể ườ

ườ ọ , ra tr

Em có ng ng). ọ ữ

ủ ẹ ệ ổ ọ

ứ ể ậ ộ

ể ự ươ ề ệ ổ ề ở (có đ nh h ọ ắ ướ i em h (s p h c xong ph Ki u đ m ễ ế ề ề ữ ỉ ằ ng d thông) cho r ng: ngày nay ch nên ch n nh ng ngh v kinh t ế ộ ươ ệ xin vi c, l t ng cao, không thích nh ng ngành xã h i nhân văn. Em hãy vi ạ ư th cho b n nói rõ cái hay, cái đ p, cái b ích c a vi c h c ngành nhân văn ạ ể đ giúp b n hi u, yêu thích nhũng ngành xa h i nhân văn, có nh n th c đúng ắ đ n trong quan đi m l a chon ngh nghi p trong t ng lai

ố ế ể ả K t qu bài ki m tra s 2

ớ

ứ

L p TN

ngườ

L p ĐC

Tr Th c ự nghi mệ

ả ự ế K t qu th c nghi m iỏ Trung Khá gi bình

ệ Y u ế kém

Y u ế kém

SL % SL % SL % Lớ

ả ố ế K t qu đ i ch ng iỏ Trung Khá gi bình SL % SL % SL %

L pớ

25 52,1

18 37,5

20 40,0

22

44 8 16,0

Sĩ số p 10,4 12A3 50

5 Sĩ số 12A5 48

ỉ

12A1 52

26 50,0

20 38,5

11,5 12A2 52

23 44,2

24 46,2 5

9,6

6 ệ

THPT ơ B m S n THPT Hoàng L Kha

ố ứ ể ế ả

ự ể ữ ớ ớ ố

ị

ứ ị ậ ạ ả ổ ướ ấ ữ ế ệ

ượ ế ấ ủ ọ ậ Căn c vào b ng th ng kê, có th nh n th y k t qu bài làm văn c a h c ệ ề ự sinh có s thay đ i đáng k gi a l p th c nghi m và l p đ i ch ng. Đi u này ộ ớ ệ ế ề ấ ng giao ti p trong vi c ra đ làm văn ngh lu n xã h i l p cho th y đ nh h ạ ọ ả t m ch l c, đã hình 12 đã có nh ng d u hi u kh quan. H c sinh có cách vi thành đ c kĩ năng giao ti p thông qua các bài làm văn.

ả

ị

ườ

ơ

ỉ

Tr nh Th Thanh H i – Tr

ng THPT B m S n

ị ậ

ớ

ộ

ọ

ề

ướ

ế

“Ra đ làm văn ngh lu n xã h i cho h c sinh l p 12 THPT theo h

ng giao ti p”

ả ế ệ ự t Qua k t qu bài vi

ỉ ộ ế ở ớ ọ

ậ ượ ớ ể ấ ế ộ xã h i thu đ

ề ợ ạ ề ế h c sinh. Chúng tôi nh n th y h ng thú v i các đ vi ọ ề ỉ ạ ề ạ ượ ể ậ ươ ỏ i… Đi u này ch ng t

ứ ộ ướ ể ế ọ ở ớ ệ ố l p th c nghi m, v i h th ng đ g i m , không ượ ứ c s c làm bài, mà còn t o đ t văn. Các ạ ả c k t qu đáng k : nhi u h c sinh đ t ọ ề n lên đ t đi m trung bình, nhi u h c sinh ch đ t trung bình ỏ ể ể c đi m gi ng đi

ể ọ ế ờ ch khuy n khích đ ng viên h c sinh trong gi ạ ở ọ ứ sáng t o ị ậ ở ế t văn ngh lu n ti ế ạ ươ ể đi m y u đã v ạ đã v n lên đ t đi m khá, th m chí đ t đ ề ệ vi c ra đ làm văn cho h c sinh theo quan đi m giao ti p là m t h đúng và có tri n v ng.

ả ế ệ ự

ỉ ườ ọ ở ề

ế ệ ậ ả ạ ấ ự ự

ượ ế

t cho các em, đ t

ượ

t c đ i t

ượ ể ự ề ướ ế ấ ả ố ượ ố ắ ọ ệ ộ ơ ả ướ ộ ệ ố ng này đòi h i c n ph i có s n l c, c g ng và s đ u t

ư ậ ự các Qua k t qu th c nghi m và tình hình th c nghi m d y h c ệ ơ ng THPT B m S n, THPT Hoàng L Kha chúng tôi nh n th y, ra đ làm ệ ộ ổ ự ớ ướ ng giao ti p là m t đ i m i hi u qu , th c s tích c c ầ ữ ệ ọ ậ c nh ng kĩ năng giao ti p c n c quá trình h c t p và rèn luy n đ ộ ố ướ c vào cu c s ng chung tin b đó h c sinh có th t ộ ể ầ c tri n khai m t ng này c n đ ề ệ ng. Tuy nhiên vi c ra đ ự ầ ư ề ờ v th i ấ ượ ng

ự ỗ ự ư ọ ớ ứ ủ ả ườ ọ ớ tr văn NLXH theo h hóa đ ể ừ ế thi ậ ủ c a xã h i. Chính vì v y vi c ra đ theo h ồ cách có h th ng và đ ng b h n đ n t ỏ ầ theo h gian và công s c c a c giáo viên cũng nh h c sinh. Có nh v y, ch t l ự ự ổ ạ d y h c trong nhà tr ng m i th c s đ i m i và nâng cao.

Ậ Ế Ế Ị 3. K T LU N, KI N NGH

ậ ế 3.1. K t lu n

ọ ổ ớ

ố ạ ề ọ ề ả ế ế ị ộ ồ

ấ ộ ấ Đ i m i cách ra đ làm văn là m t v n đ quan tr ng, quy t đ nh t ớ ổ ng, quan đi m d y h c văn. Mu n đ i m i ph i ti n hành đ ng b mà đ ề ư ế

ướ ấ ữ

ớ ả ớ ề ứ ọ ệ ả

ỉ ớ ố ỏ ườ ể ả ẳ ọ

ế ứ ề ỏ ế ươ ừ ừ ế ỏ ố ể ưở t ợ ề ầ văn là v n đ c n quan tâm tr ỏ ủ h i c a tình hình m i đang là v n đ b c xúc không ch v i nh ng ng ế ti p gi ng mà c v i ng ọ ạ ọ đ i h c, cao đ ng và k c thi ch n h c sinh gi ọ trí h t s c quan tr ng. Câu h i NLXH v a là c s đ đánh giá ch t l ủ c a đ thi, v a là câu h i chi m t l ư ề ớ c tiên. Ra đ nh th nào cho phù h p v i đòi ườ ự i tr c ỳ i đang h c. Trong các k thi T t nghi p THPT và ộ ị i, câu h i NLXH có m t v ấ ượ ng ể 3 đ n 4 đi m ỏ ơ ở ể ng đ i cao (t ừ ỉ ệ ể đi m t

ả

ị

ườ

ơ

ỉ

Tr nh Th Thanh H i – Tr

ng THPT B m S n

ị ậ

ớ

ộ

ọ

ề

ướ

ế

“Ra đ làm văn ngh lu n xã h i cho h c sinh l p 12 THPT theo h

ng giao ti p”

ầ ề ể ủ

ỏ ầ ữ ở

ẻ ế ự ớ ề ể ầ

ấ ấ ễ ế ạ ớ ả ụ ệ

ớ ọ

ứ

ượ c nh ng đòi h i c p thi ố ụ ớ

ữ ế ề ơ ả ỏ ấ ụ ậ ớ ở ầ ệ ầ ở

ề trong thang đi m 10) góp ph n làm nên thành công c a bài thi. Trong đ thi ị môn Ng văn, câu h i NLXH là ph n mà thí sinh thích nh t, b i nó không b ứ gò bó, luôn đem đ n s m i m và cũng là ph n đ thi d ki m đi m. Đ ng ề ề ổ ướ tr c v n đ v đ i m i c i cách toàn di n giáo d c đào t o nói chung và ể ể ổ đ i m i khâu ki m tra đánh giá nói riêng. Chúng tôi hi v ng tri n khai trong ể ệ ế ủ ầ ẽ ậ t c a vi c tri n lu n văn s ph n nào đáp ng đ ộ ươ ng trình giáo d c m i. Đ i chi u v i m c đích và n i dung nghiên khai ch ầ ứ ph n m đ u, v c b n lu n văn đã hoàn thi n ph n c u đã trình bày ấ ữ ứ nghiên c u nh ng v n đ sau:

ượ ơ ở ấ ậ ự Xây d ng đ

ặ ố

ố ớ ầ ơ ả ớ ữ ớ ọ

ướ ế ề ể ỉ ạ c c s lí lu n có ý nghĩa ch đ o đ i v i các v n đ ki m ề ự ể tra, đánh giá mà đi m c t lõi là đ t ra nh ng yêu c u c b n khi xây d ng đ ụ ể ể ki m tra làm văn NLXH cho h c sinh l p 12 THPT v i tiêu chí c th : theo ị đ nh h ng giao ti p.

ượ ữ Phân tích đ

ấ

ệ ữ ổ ề ể ệ ế ạ ư ể c nh ng u đi m va h n ch trong vi c ra đ ki m tra ủ ọ ầ ầ ượ ừ c ý nghĩa và t m quan tr ng c a đó th y đ ươ ỏ ủ ứ ớ ể ướ ng trình ng đ i m i đ đáp ng nh ng đòi h i c a ch

ớ ữ trong nh ng năm g n đây, t ề vi c ra đ theo h ụ giáo d c m i.

ề ấ ệ ố ớ

ự ậ ộ ọ ọ ủ ế Đ xu t h th ng đ ki m tra t ng giao ti p. Đây có th coi đây là n i dung tr ng tâm c a SKKN đ lu n cho h c sinh l p 12 THPT theo ượ c

ướ h ể tri n khai trên m t s ph ề ể ể ệ ộ ố ươ ng di n sau:

ề ể ị

ừ ị ượ ữ ữ ậ

c nêu ra t ề ướ Xác đ nh quy trình ra đ cũng chính là b ự ng đ ề ứ ị ậ ằ ổ

ư ủ ể ạ ị ị

ữ ụ ố ệ ể ổ ụ ể c tri n khai c th nh ng đ nh ứ ễ ướ h căn c lí lu n và th c ti n nh m đáp ng nh ng yêu ữ ớ ề ể ầ c u v ra đ làm văn ngh lu n nói riêng và nh ng đ i m i v ki m tra đánh ớ ớ ọ giá trong môn Ng văn nói chung v i h c sinh l p 12 THPT. Quy trình đó bao ề ồ g m: xác đ nh m c tiêu c a vi c ra đ , xác đ nh ph m vi ki m tra, đ a ra các ể ề ể đ ki m tra và cu i cùng là ki m tra hi u đính, b sung.

ấ

ị ề ữ ụ ể ớ ng đã nêu. V i khuôn kh gi

ỉ ư ề

ề ộ ấ ề ề ộ ấ ừ ạ

ề ề ướ ướ ọ ị ậ ng t i đ nh h

ề ọ ề ể Đ xu t các đ làm văn c th . Đây là các đ ki m tra có tính minh h a ướ ổ ớ ạ ủ cho nh ng đ nh h i h n c a SKKN, chúng tôi ề ả ờ ị ậ ồ ch đ a ra các đ m ng NLXH bao g m (ngh lu n v m t v n đ trong đ i ộ ư ưở ặ ố tác ng đ o lí và ngh lu n v m t v n đ rút ra t t s ng ho c m t t ọ ế ớ ị ấ ả ẩ ng giao ti p cho h c ph m văn h c). T t c các đ đ u h sinh.

ị ế 3.2. Ki n ngh :

ự ế ệ ể ế ấ ấ Th c t

cho th y, v n đ v n d ng quan đi m giao ti p trong vi c ra đ ổ ề ậ ụ ế ụ ứ ề ề ầ ặ ề ộ làm văn còn nhi u đi u c n ti p t c trao đ i, nghiên c u m c dù đây là m t

ả

ị

ườ

ơ

ỉ

Tr nh Th Thanh H i – Tr

ng THPT B m S n

ị ậ

ớ

ọ

ộ

ề

ướ

ế

“Ra đ làm văn ngh lu n xã h i cho h c sinh l p 12 THPT theo h

ng giao ti p”

ớ ổ ọ ạ ắ ữ ươ

ề ệ ể ậ ợ ng đúng đ n trong quá trình đ i m i ph ư

ậ ằ ộ ứ ủ i cho vi c đ a quan đi m này vào ra đ làm văn r ng rãi ộ ng THPT nh m nâng cao trình đ chuyên môn và nh n th c c a h

ụ ạ ở ộ ườ

ỗ ự

ầ ng d y h c, n l c và đ u t ọ ể b môn. Nhà tr ấ ượ ạ ọ ề ạ

ạ

ủ ộ ộ ử ệ ợ

ổ ố ố ọ ậ ủ ườ ọ i h c sinh v ị ng di n, v n s ng, v n văn hóa, trình đ chính tr , năng l c t

ươ ả ề ố ệ ủ ộ ng di n nhân cách, cá tính c a ng

ượ ả ẩ ộ

ư ẽ ế ớ ệ ả ướ ị ng pháp d y h c Ng văn. đ nh h ở ể ạ Đ t o thu n l ọ ườ các tr ế ệ ề ụ ng c n khuy n khích giáo v m c tiêu và nhi m v d y ầ ư ơ ổ ọ ớ ể viên tìm tòi, đ i m i đ nâng cao ch t l h n ươ ớ ữ ể ổ n a đ đ i m i ph ng pháp d y h c và ki m tra đánh giá. V phía h c sinh ự ầ c n phát huy tích c u, ch đ ng và sáng t o trong quá trình h c t p c a mình. ề Văn NLXH th thách m t cách t ng h p, toàn di n con ng ự ư ệ ề nhi u ph ỗ ườ ầ ươ i c m bút. M i bài duy…và c v ph ủ ư ậ văn đ c nhìn nh n m t cách đúng nh là ti ng nói, nh là s n ph m c a ụ ọ h c sinh thì hi u qu giáo d c môn văn s to l n vô cùng.