SKKN: Dạy học tích hợp Tư tưởng Hồ Chí Minh nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục học sinh trong thời đại mới

Chia sẻ: Trần Thị Ta | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:23

Thêm vào BST

Báo xấu

82
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Dạy học tích hợp Tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học Lịch sử là biện pháp tốt nhất để bồi dưỡng lòng yêu nước, nâng cao chuẩn mực đạo đức, tinh thần cảnh giác, góp phần quan trọng vào việc hình thành nhân cách đúng đắn cho học sinh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: SKKN: Dạy học tích hợp Tư tưởng Hồ Chí Minh nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục học sinh trong thời đại mới

1. Lời giới thiệu Bộ GD&ĐT đã ra chỉ thị về việc tiếp tục dạy học tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh trong chiến lược giáo dục toàn diện. Bên cạnh việc cung cấp kiến thức môn học cho học sinh thì giáo viên cần tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học, giúp các em có thái độ, hành vi đúng mực. Từ năm 2006, Bộ Chính trị đã triển khai thực hiện cuộc vận động " Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh". Đến năm 2011, Bộ Chính trị ra chỉ thị 03CT/TW Về tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Trên thế giới đã nhiều nước áp dụng dạy tích hợp. Riêng đối với nước ta, việc dạy tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học, nhất là trong dạy học môn Lịch sử là một nội dung quan trọng. Đặc biệt, đây cũng là nội dung giáo dục được quan tâm trong Dự thảo Chương trình giáo dục tổng thể của Bộ GD&ĐT vừa công bố. Trong bối cảnh Toàn cầu hóa cùng với những tác động của nó thì dạy học tích hợp, nhất là dạy tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh là việc làm thiết thực nhất. Bên cạnh việc giáo dục các em hòa nhập với văn hóa thế giới thì cần phải có tinh thần cảnh giác, lòng yêu nước, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng theo lí tưởng mà Bác Hồ đã chọn. Hiện nay, một bộ phận không nhỏ thanh thiếu niên, học sinh phổ thông rất thiếu ý thức tu dưỡng đạo đức. Các em sống ích kỉ, thiếu trách nhiệm đối với bản thân, gia đình và xã hội; sống buông thả, xa ngã, không có lí tưởng đúng đắn. Việc các em biết về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh là rất mơ hồ. Trong thời đại ngày nay, đạo đức xã hội đang ngày càng xuống cấp. Vì vậy sự cần thiết phải "Dạy học tích hợp Tư tưởng Hồ Chí Minh nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục học sinh trong thời đại mới". Trước hết là giáo dục lòng yêu nước, ý chí và nghị lực to lớn, giàu lòng nhân ái, giản dị, sống có trách nhiệm, tinh thần đoàn kết, yêu thuơng giúp đỡ nhau...Tât cả đều có trong tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Đối với thanh niên, học sinh, sinh viên, Bác yêu cầu " Trước hết phải yêu Tổ quốc, yêu nhân dân, phải có tinh thần dân tộc vững chắc và tinh thần quốc tế đúng 1
đắn". Tinh thần yêu nước như Bác đã khẳng định là vốn quý, là sức mạnh tuyệt vời đã bao lần giúp dân tộc ta đứng vững trước những thử thách nghiệt ngã của lịch sử. "Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu của ta. Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi nguy hiểm khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và cướp nước". Con người Việt Nam vĩ đại nhất, tiêu biểu nhất cho tinh thần đó, cho ý chí đó chính là Chủ tịch Hồ Chí Minh. Trong thời đại ngày nay hơn bao giờ hết, tinh thần yêu nước ấy cần được khơi dậy một cách mạnh mẽ, cần được đề cao và tiếp tục tỏa sáng để đưa chúng ta bước qua đói nghèo, tụt hậu. Chính vì vậy, là một giáo viên giảng dạy Lịch sử việc tìm hiểu những Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục tinh thần yêu nước cho thanh niên, học sinh và tìm những phương pháp hiệu quả nhất để tích hợp những tư tưởng đó vào quá trình dạy học và giáo dục học sinh là việc làm cần thiết, là nguồn sức mạnh cho các em sống và cống hiến cho sự bền vững và phát triển của đất nước. Dạy học tích hợp Tư tưởng Hồ Chí Minh nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục học sinh trong thời đại mới là trách nhiệm cao cả của người giáo viên trong sự nghiệp trồng người. Do vậy, tôi xin được đưa ra một số kinh nghiệm của bản thân trong đề tài: "Dạy học tích hợp Tư tưởng Hồ Chí Minh nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục học sinh trong thời đại mới" 2. Tên sáng kiến: DẠY HỌC TÍCH HỢP TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIÁO DỤC HỌC SINH TRONG THỜI ĐẠI MỚI 3. Tác giả sáng kiến Họ và tên: Phạm Thị Phương Địa chỉ tác giả sáng kiến: Trường THPT Nguyễn Viết Xuân Điện thoại: 0973585377; Email: Phamthiphuong.gvnguyenvietxuan@vinhphuc.edu.vn 4. Chủ đầu tư sáng tạo ra sáng kiến: Phạm Thị Phương 5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giáo dục phổ thông 6. Ngày sáng kiến được áp dụng: 1/11/2018 7. Mô tả bản chất sáng kiến: 7.1. Nội dung sáng kiến 2
7.1.1. Cơ sở lý luận, thực tiễn của đề tài 7.1.1.1. Cơ sở lý luận Xuất phát từ mục tiêu giáo dục. Theo luật Giáo dục (qui định tại điều 2) đã nêu rõ: Mục tiêu giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khoẻ, thầm mĩ và nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Để làm được điều đó chúng ta cần nhận thức đầy đủ nhiệm vụ của mình để góp phần giáo dục toàn diện học sinh. Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, một nội dung được đặc biệt quan tâm là tư tưởng về đạo đức bởi vì đạo đức chính là nền tảng của cách mạng "Cũng như sông thì có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi đến mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân", trong đó lòng yêu nước chính là biểu hiện cao nhất của đạo đức cách mạng. Ngày nay, Đảng ta xác định bắt buộc cần đưa tư tưởng đó vào thực tế trong cuộc sống để giáo dục thế hệ trẻ. Vì vậy nhiệm vụ này được đặt lên vai ngành giáo dục, đặc biệt là ở một số môn như Ngữ Văn, Lịch Sử, Giáo Dục Công Dân, Âm nhạc....Hơn tất cả, bộ môn Lịch sử có vai trò vô cùng quan trọng trong giáo dục đạo đức cho học sinh, giáo dục cho các em truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam trong quá trình dựng nước và giữ nước. Quan trọng hơn để từ đó hình thành cho các em ý thức tình yêu với quê hương đất nước đế ra sức học tập, xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc. Mục tiêu bộ môn: Cung cấp kiến thức cơ bản; hình thành kĩ năng hợp tác, biết khai thác sách giáo khoa và kiến thức tích hợp, tổng hợp, so sánh, đánh giá; giáo dục học sinh, giúp các em có thái độ và hành vi đúng mực. Vì vậy, có thể khẳng định việc dạy học tích hợp Tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học Lịch sử là biện pháp tốt nhất để bồi dưỡng lòng yêu nước, nâng cao chuẩn 3
mực đạo đức, tinh thần cảnh giác, góp phần quan trọng vào việc hình thành nhân cách đúng đắn cho học sinh. 7.1.1.2. Thực trạng của vấn đề tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh trong giảng dạy Lịch sử ở trường THPT Nguyễn Viết Xuân * Thuận lợi Môn Lịch sử, xét về tính chất môn học, là một bộ môn có nhiều thuận lợi để tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh, nhất là trong chương trình Lịch sử 11, 12 có nhiều nội dung kiến thức liên quan đến cuộc đời và hoạt động cách mạng của Người. Nội dung đó thể hiện rõ tư tưởng, hành động đúng đắn, khoa học, sáng tạo của Bác, học sinh dễ dàng vận dụng, liên hệ, rút ra bài học cho các em. Bộ Giáo dục đã biên soạn và triển khai hướng dẫn việc tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học, yêu cầu các Sở triển khai thực hiện. Sở Giáo dục và Đào tạo Vĩnh Phúc đã mở lớp tập huấn để tập huấn cho giáo viên các trường tham gia và yêu cầu các trường triển khai tích hợp vào bài dạy Ở trường THPT Nguyễn Viết Xuân, đã cử giáo viên đi tập huấn về dạy tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh theo đúng yêu cầu của Sở. Bản thân tôi cũng được tập huấn đầy đủ về dạy tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh. Sau đó, chúng tôi đã thống nhất trong nhóm để thực hiện. Như vậy, giáo viên đã nắm được kiến thức, nội dung cần tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh qua từng bài, từng khối lớp. Hiện nay trên thị trường cũng có nhiều tài liệu, sách, báo về tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh để tham khảo. Đầu năm học 20182019, trường THPT Nguyễn Viết Xuân đã mua bộ sách "Bác Hồ và những bài học về đạo đức, lối sống" của Bộ Giáo dục và Đào tạo, để triển khai đến từng học sinh. Trên đây là những thuận lợi cho giáo viên đẩy mạnh việc tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học. * Khó khăn Hiện nay, việc Dạy học tích hợp Tư tưởng Hồ Chí Minh chưa nhận được hiệu ứng tích cực từ học sinh. Trong dạy học Lịch sử, ở một mức độ nhất định các em cũng đã hiểu được về cuộc đời hoạt động cách mạng của Bác Hồ, nhận thức được 4
vai trò công lao to lớn của Bác đối với dân tộc và nhân loại. Tuy nhiên sự hiểu biết đó còn đơn giản, chưa sâu sắc, còn nặng về kiến thức lịch sử nên tác động về tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh đến suy nghĩ, hành động của các em chưa mạnh mẽ, chưa có hiệu quả cao. Đặc biệt, tình trạng học sinh không thích học môn Lịch sử là khá phổ biến, một bộ phận không nhỏ học sinh không nắm vững được hoặc còn mơ hồ về những kiến thức cơ bản của Lịch sử, bộ môn chưa được coi trọng đúng mức, kéo theo đó là những chuẩn mực đạo đức của dân tộc đang dần bị giảm sút ở cả gia đình, nhà trường và xã hội. Có gia đình cha mẹ sống không gương mẫu, buông lỏng giáo dục con cái, phó mặc cho nhà trường, xã hội. Có lúc, có nơi uy tín của người giáo viên bị sa sút, các giá trị truyền thống "tôn sư trọng đạo" bị méo mó, thực dụng. Do những hạn chế, tác động xấu của thời kỳ mở cửa, hội nhập, mặt trái của cơ chế thị trường các tệ nạn xã hội có nơi, có lúc đã xâm nhập vào trong trường học và đang có xu hướng gia tăng. Thói quen đua đòi, hưởng lạc, chạy theo những thói hư tật xấu, những tệ nạn xã hội đang làm hư hỏng không ít một bộ phận thanh thiếu niên trong cuộc sống hôm nay mà quên đi trách nhiệm, nghĩa vụ lớn lao của mình đối với Tổ quốc. Mặt khác, khía cạnh thời gian cũng là một trở ngại đối với giáo viên. Trong một tiết học, nhiều khi không diến ra suôn sẻ như trong kế hoạch, giáo viên đứng lớp chịu áp lực nhiều yếu tố, mất thời gian ổn định tổ chức, kiểm tra bài cũ, học sinh yếu kém phải giảng giải nhiều... Trên đây là một số khó khăn trong việc thực hiện tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh mà giáo viên đứng lớp chúng tôi gặp phải. 7.1.2. Các biện pháp đã tiến hành để thực hiện đề tài 7.1.2.1. Điều tra cơ bản Trong năm học 2018 2019 tôi được phân công giảng dạy Lịch sử ở 2 khối lớp 11, 12. Trường tôi không có học sinh theo khối C. 5
Sau khi nhận lớp, trong quá trình giảng dạy, tôi kết hợp các phương pháp dạy học. Tuỳ từng bài, từng nội dung cụ thể, thấy phù hợp tôi tiến hành tích hợp Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh. 7.1.2.2. Lập kế hoạch nâng cao chất lượng học Lịch sử từ công tác Dạy học tích hợp Tư tưởng Hồ Chí Minh (Năm học 20182019) Thống kê các yêu cầu đã điều tra cơ bản. Lập kế hoạch giáo dục theo kế hoạch chung của Nhà trường . Soạn giáo án theo phương pháp đổi mới. Đề ra những biện pháp và chỉ tiêu phấn đấu. 7.1.2.3. Các biện pháp tiến hành 7.1.2.3.1. Tìm nguyên nhân học sinh chưa hứng thú và không thích học Lịch sử Phía giáo viên: + Còn tham kiến thức, nặng về cung cấp kiến thức. + Chưa linh hoạt trong việc áp dụng các phương pháp dạy học mới. + Có tích hợp Tư tưởng Hồ Chí Minh nhưng chưa phân quĩ thời gian hợp lí. Phía học sinh: + Chưa biết cách làm việc độc lập. + Lười đọc sách, kiến thức về Tư tưởng Hồ Chí Minh hạn chế. + Không theo khối C nên không chú ý tới môn học, ít đặt vấn đề và giải quyết vấn đề trong quá trình học tập. 7.1.2.3.2. Đề ra kế hoạch tích hợp Đối với giáo viên: +Cung cấp kiến thức cơ bản nhất. +Rèn cho học sinh kĩ năng tự học mà trước hết là việc tự đọc sách ở nhà. +Tích cực nghiên cứu, tìm tòi, đổi mới phương pháp dạy học. +Lựa chọn nội dung kiến thức phù hợp để tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh vào bài dạy. Đối với học sinh: +Tập làm việc độc lập. 6
+Tích cực đọc sách trước ở nhà, sưu tầm và sử dụng các tư liệu lịch sử. Tìm hiểu về các câu chuyện về cuộc đời và hoạt động cách mạng của Người. +Tự đặt vấn đề và giải quyết vấn đề trong quá trình học tập. 7.1. 3. Áp dụng cụ thể vào sáng kiến kinh nghiệm 7.1.3.1. Phương pháp thực hiện Tiến hành linh hoạt các bước lên lớp. Dạy học theo phương pháp đổi mới. Lựa chọn nội dung sự kiện tiêu biểu để Tích hợp Tư tưởng Hồ Chí Minh một cách hiệu quả nhất nhằm giáo dục học sinh một cách toàn diện. Học sinh biết lập bảng thống kê và biết so sánh. Giáo viên lựa chọn được học sinh khá, giỏi. 7.1.3.2. Vận dụng vào dạy một số bài trong chương trình Lịch sử THPT. Trong khuôn khổ của một sáng kiến kinh nghiệm nên tôi xin minh họa một số bài dạy tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh trong chương trình Lịch sử 11 và 12. BÀI 24 : VIỆT NAM TRONG NHỮNG NĂM CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT 1914 1918 (SGK Lịch sử 11 Cơ Bản) Địa chỉ tích hợp: Mục III.2. Buổi đầu hoạt động cứu nước của Nguyễn Ái Quốc (1911 1918). Nội dung tích hợp: Học sinh hiểu được: Vì sao Nguyễn Tất Thành ra đi tìm đường cứu nước? Những hoạt động của Nguyễn Tất Thành thể hiện điều gì? Hiệu quả của việc tích hợp qua bài dạy: Học sinh nhận thức được lòng yêu nước chính là nhân tố quan trọng hàng đầu thôi thúc người thanh niên Nguyễn Tất Thành thực hiện lý tưởng tìm ra con đường cứu nước cho dân tộc. Từ đó, giúp học sinh có ý thức một cách sâu sắc vai trò, ý thức, trách nhiệm, nghĩa vụ của mình đối với Tổ quốc trong giai đoạn hiện nay. Học sinh tự liên hệ đến bản thân, có ý chí và nghị lực to lớn vượt qua khó khăn, thử thách để đạt mục đích đề ra. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học bài mới: Hoạt động của giáo viên và học sinh Kiến thức cần đạt Hoạt động 1: Làm việc cả lớp/ cá III. Sự xuất hiện khuynh hướng cứu 7
nhân nước mới: Giáo viên: yêu cầu học sinh theo dõi 2. Buổi đầu hoạt động cứu nước của sách giáo khoa kết hợp với những Nguyễn Ái Quốc (1911 1918) hiểu biết xã hội của mình về Hồ Chí a. Hoàn cảnh: Minh để giới thiệu về tiểu sử và Nguyễn Ái Quốc tên thật là Nguyễn hoàn cảnh ra đi tìm đường cứu nước Sinh Cung, sinh ngày 19/5/ 1890 trong của Người. một gia đình trí thức yêu nước. Học sinh: theo dõi sách giáo khoa và Quê: Kim Liên Nam Đàn Nghệ An dựa vào những hiểu biết xã hội của có truyền thống đấu tranh quật khởi mình để trả lời. Trong cảnh nước mất nhà tan, các Giáo viên: bổ sung, phân tích để học cuộc đấu tranh đều thất bại, bế tắc sinh thấy được sự bế tắc của các > Người sớm có tinh thần yêu nước phong trào yêu nước lúc bấy giờ và ý chí cứu nước. Giáo viên: Vì sao Nguyễn Ái Quốc > Người quyết định đi sang phương quyết định sang Phương Tây tìm Tây tìm đường cứu nước. đường cứu nước? Ngày 5/6/1911 Nguyễn Ái Quốc rời Học sinh: Suy nghĩ, thảo luận trả lời cảng Nhà Rồng ra đi tìm đường cứu Nội dung giáo dục tư tưởng Hồ Chí nước. Minh được tích hợp ở đây là: tinh thần yêu nước, ý chí quyết tâm ra đi b. Buổi đầu hoạt động của Nguyễn Ái tìm đường cứu nước cho dân Quốc (1911 1918) tộc( thông qua câu chuyện" Hai bàn Từ năm 1911 1917: Người bôn ba tay") của Người được hình thành qua nhiều nước, làm nhiều nghề để ngay từ khi Người còn còn là học sống, tiếp xúc với nhiều người. Người sinh. hiểu rõ ở đâu chủ nghĩa đế quốc cũng Hoạt động 2: Làm việc cả lớp/ cá tàn bạo, độc ác. Ở đâu người lao động nhân cũng bị áp bức, bóc lột dã man (Người Giáo viên: Yêu cầu học sinh đọc sách nhận rõ bạn – thù). giáo khoa kết hợp với sự hiểu biết Năm 1917: Nguyễn Ái Quốc trở lại của mình trả lời câu hỏi: Từ năm Pháp và tích cực hoạt động, sống và 8
1911 1918 em biết Nguyễn Tất làm việc trong phong trào công nhân Thành đã đi những nước nào, làm Pháp, tiếp nhận ảnh hưởng cách mạng những nghề gì? tháng Mười Nga, tư tưởng của Người Học sinh: Suy nghĩ và trả lời độc lập có những biến chuyển mạnh mẽ. Giáo viên kết hợp kiến thức liên môn, vận dụng những câu thơ trong Những hoạt động yêu nước của bài thơ "Người đi tìm hình của nước" Người tuy chỉ là bước đầu, nhưng là của Chế Lan Viên để khắc sâu cho cơ sở quan trọng để Người xác định học sinh thấy được những công việc con đường cứu nước đúng đắn cho dân gian khổ mà Bác Hồ đã làm trong tộc Việt Nam. hành trình đi tìm đường cứu nước của mình Giáo viên: Bài học mà Người nhận thấy trong những năm lao động gian khổ đó là gì? Học sinh: Trả lời độc lập Giáo viên: Những hoạt động của Nguyễn Ái Quốc trong những năm 1911 1918 nhằm mục đích gì? Học sinh: Suy nghĩ, thảo luận và trả lời Giáo viên kết luận: Những hoạt động của Nguyễn Ái Quốc từ 1911 1918 vừa nhằm tố cáo tội ác của thực dân Pháp ở Việt Nam, vừa tìm tòi để xác định con đường cứu nước đúng đắn cho dân tộc. Nội dung giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh được tích hợp ở hoạt động học tập này là: Thông qua bài học 9
về những năm tháng hoạt động của Bác, bồi dưỡng cho học sinh ý chí và nghị lực, tinh thần vượt qua khó khăn và thử thách để đạt được khát vọng của mình, các em càng biết ơn công lao to lớn của Bác đã tìm ra con đường cứu nước đúng đắn cho dân tộc để các em có cuộc sống như ngày nay. BÀI 12 : PHONG TRÀO DÂN TỘC DÂN CHỦ Ở VIỆT NAM TỪ NĂM 1919 ĐẾN NĂM 1925 (SGK LỊCH SỬ 12 CƠ BẢN) Địa chỉ tích hợp: Mục II.3. Hoạt động của Nguyễn Ái Quốc Nội dung tích hợp: Những hoạt động yêu nước của Nguyễn Ái Quốc từ năm 1919 1925? Những hoạt động đó thể hiện điều gì? Hiệu quả của việc tích hợp qua bài dạy: Xuất phát từ lòng yêu nước sâu sắc, chân chính Nguyễn Ái Quốc đến với chủ nghĩa Mác –Lênin, tìm ra con đường cứu nước đúng đắn, đã giải phóng cho dân tộc ta khỏi ách áp bức, bóc lột của thực dân, phong kiến. Từ đó, liên hệ để học sinh thấy được nhiệm vụ của các em không chỉ là học tập, mà còn phải biết cống hiến và hy sinh, nâng cao tinh thần cảnh giác trước mọi âm mưu chia rẽ, xuyên tạc của kẻ thù. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học bài mới: Hoạt động của giáo viên và học Kiến thức cần đạt sinh Hoạt động 1: Làm việc cả lớp/cá 3. Hoạt động của Nguyễn Ái Quốc: nhân Cuối năm 1917, Nguyễn Tất Thành Giáo viên: Trong thời gian ở Pháp trở lại Pháp, năm 1919 gia nhập Đảng Nguyễn Tất Thành có những hoạt xã hội Pháp. động gì nổi bật? 18/6/1919: tại Pháp Nguyễn Tất Học sinh: Trả lời độc lập Thành với tên gọi mới là Nguyễn Ái Giáo viên: Bản yêu sách không Quốc đã gửi Bản yêu sách của nhân 10
được chấp nhận, Nguyễn Ái dân An Nam đến Hội nghị Vécxai, đòi Quốc đã rút ra kết luận quan các quyền tự do, dân chủ, bình đẳng trọng gì? cho dân tộc Việt Nam. Học sinh: Trả lời độc lập g bản yêu sách không được chấp nhận g "muốn được giải phóng, các dân tộc chỉ có thể trông cậy vào lực lượng của Giáo viên: Sự kiện lịch sử nào bản thân mình". giúp Nguyễn Ái Quốc tìm ra con 7/1920: Người đọc bản Sơ thảo lần đường cứu nước đúng đắn cho thứ nhất những luận cương về vấn đề dân tộc Việt Nam? dân tộc và thuộc địa của Lênin (báo Học sinh: Trả lời độc lập Nhân đạo của Đảng Xã hội Pháp) Giáo viên bổ sung, phân tích để > Người đã tìm ra con đường cứu học sinh thấy được giây phút rất nước đúng đắn cho dân tộc Việt Nam. quan trọng trong cuộc đời hoạt " Muốn cứu nước và giải phóng dân tộc động của Bác Hồ, cũng chính là không có con đường nào khác là con giây phút quan trọng nhất đối với đường cách mạng vô sản" cách mạng Việt Nam: "Luận cương của Lênin làm tôi rất cảm động, phấn khởi, sáng tỏ, tin tưởng biết bao!" Ngồi một mình trong phòng Người sung sướng muốn phát khóc lên Người nói một mình như đang nói với toàn 25/12/1920: Tham gia Đại hội lần thứ thể dân tộc “Hỡi đồng bào bị đọa XIII của Đảng Xã hội Pháp (Tua) g đày đau khổ đây là cái cần thiết Người bỏ phiếu tán thành gia nhập cho chúng ta, đây là con đường Quốc tế cộng sản và thành lập Đảng giải phóng cho chúng ta!" cộng sản Pháp. Nguyễn Ái Quốc trở Giáo viên: Cuối năm 1920, sự thành Đảng viên cộng sản. kiện lịch sử nào đã mở ra bước Năm 1921, cùng một số người khác ngoặt quan trọng trong cuộc đời 11
hoạt động của Nguyễn Ái Quốc? sáng lập Hội Liên hiệp các dân tộc Học sinh: Suy nghĩ trả lời thuộc địa ở Pari để tuyên truyền, tập Nội dung giáo dục tư tưởng Hồ hợp lực lượng chống CNĐQ Chí Minh được tích hợp ở hoạt Người tham gia sáng lập Báo người động học tập này là: Thông qua cùng khổ, viết bài cho báo Nhân đạo, bài học về những năm tháng hoạt Đời sống công nhân, đặc biệt biên soạn động của Bác, bồi dưỡng cho học cuốn Bản án chế độ thực dân Pháp. sinh ý chí và nghị lực, tinh thần Tháng 6 năm 1923, Nguyễn Ái Quốc vượt qua khó khăn và thử thách đi Liên Xô dự Hội nghị Quốc tế Nông để đạt được thành công, học sinh dân (101923), Đại hội Quốc tế cộng càng biết ơn công lao to lớn của sản lần thứ V (1924). Bác , từ đó liên hệ giáo dục cho Ngày 11/11/1924, Nguyễn Ái Quốc các em tinh thần đấu tranh, ý thức đến Quảng Châu (Trung Quốc) trực trách nhiệm đối với đất nước tiếp tuyên truyền giáo dục lý luận, xây trong giai đoạn hiện nay dựng tổ chức cách mạng giải phóng dân tộc Việt Nam. BÀI 17: NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HÒA TỪ SAU NGÀY 2/9/1945 ĐẾN TRƯỚC NGÀY 19/12/1946 (SGK LỊCH SỬ 12 CƠ BẢN) Địa chỉ tích hợp: Mục II.2. Giải quyết nạn đói Mục III.2. Đấu tranh với quân Trung Hoa Dân quốc và bọn phản cách mạng ở miền Bắc M ục III.3. Hòa hoãn với Pháp nhằm đẩy quân Trung Hoa Dân Quốc ra khỏi nước ta Nội dung tích hợp: Dưới sự lãnh đạo đúng đắn, sáng suốt của Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhân dân ta tiến hành đấu tranh chống giặc đói và giặc ngoại xâm. Hiệu quả của việc tích hợp qua bài dạy: Bồi dưỡng lòng yêu nước, tinh thần cách mạng, lòng tự hào dân tộc, trung thành và tin tưởng vào sự lãnh đạo tài tình của Đảng, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh. Lên án những hành động phá hoại, xâm lược của kẻ thù, sự phản bội Tổ quốc của bọn phản cách mạng, nâng cao ý thức 12
cảnh giác, sức mạnh đoàn kết trong lao động, xây dựng đất nước và trong đấu tranh bảo vệ Tổ quốc. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học bài mới: Hoạt động của giáo viên và học sinh Kiến thức cần đạt Hoạt động 1: Làm việc cả lớp/cá II. Bước đầu xây dựng chính quyền nhân cách mạng, giải quyết nạn đói, nạn dốt và khó khăn về tài chính. Giáo viên: Chính phủ ta đứng đầu là 2. Giải quyết nạn đói Chủ tịch Hồ Chí Minh đã có những Biện pháp biện pháp gì trong việc giải quyết + Phát động phong trào “nhường nạn đói? cơm sẻ áo”, hũ gạo cứu đói... Học sinh: Trả lời độc lập + Tăng gia sản xuất. + Giảm tô 25%, tạm cấp ruộng đất. Giáo viên: khai thác bức ảnh hình 45 Kết quả: sản xuất nông nghiệp sách giáo khoa: Nhân dân Nam Bộ được phục hồi, nạn đói bị đẩy lùi cứu giúp đồng bào bị đói ở Bắc Bộ (10/1945) Giáo viên: Bức ảnh thể hiện điều gì? Thể hiện tinh thần tương thân tương ái của người Việt, sẵn sàng nhường cơm sẻ áo, lá lành đùm lá rách, tinh thần đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau. Thể hiện lòng nhân ái của con người, truyền thống tốt đẹp mà Đảng ta triệt để phát huy. Nội dung giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh được tích hợp ở hoạt động học tập này là: từ hình ảnh vị Chủ tịch nước làm gương một tuần nhịn ăn 13
một bữa để quyên góp gạo, giải quyết nạn đói, đã bồi dưỡng cho học sinh niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng, giáo dục cho các em về sự cần, kiệm, liêm, chính, nói đi đôi với làm. Tư tưởng đạo đức của Người là tấm gương của mọt con người giàu lòng nhân ái, sống trong sạch, không một chút riêng tư, hết mực vì nước, III. Đấu tranh chống ngoại xâm và vì dân. nội phản, bảo vệ chính quyền cách Giáo dục học sinh: biết trân trọng mạng sức lao động và thành quả lao động; 2. Đấu tranh với quân Trung Hoa sử dụng của công một cách hợp lí, Dân quốc và bọn phản cách mạng ở đúng đắn; chống lối sống thực dụng, miền Bắc chỉ biết lợi cho bản thân mình; biết Chủ trương của Đảng, Chính phủ, hy sinh vì người khác, không tư thù cá Hồ Chí Minh là tạm thời hòa hoãn, nhân; kiên trì, bền bỉ, tích cực học tránh xung đột vũ trang với quân tập và lao động để góp phần vào sự Trung Hoa Dân quốc, tranh ́ 1 luć nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc. phai đôi pho v ̉ ́ ́ ơi nhiêu ke thu. ́ ̀ ̉ ̀ Hoạt động 2: Làm việc cả lớp/cá Biện pháp đối phó nhân + Nhân nhượng cho chúng một số Giáo viên: hướng dẫn học sinh tìm yêu sach vê kinh t ́ ̀ ế, chính trị: nhận hiều nội dung hai bản hoà ước trên. tiêu tiền “ Quan kim”, “Quôć tê”, ̣ Giáo viên: Tại sao ta lại kí với Pháp cung câṕ 1 phân ̀ lương thực cho Hiệp định Sơ bộ và Tạm ước? ́ , nhương chung ̉ Việt ̀ cho cać đang Học sinh: trả lời độc lập Quốc, Việt Cách 70 ghế trong Quốc Hoạt động 3: Cả lớp, cá nhân hội không qua bầu cử, 4 ghế bộ Giáo viên: Tại sao ta lại chủ trương trưởng, 1 ghế Phó Chủ tịch nước tạm thời hòa hoãn với quân Tưởng ? cho Nguyễn Hải Thần. + Lúc này, ta đang phải chống Pháp ở + Kiên quyêt́ vach trân ̣ ̀ âm mưu và 14
Nam Bộ, đất nước lại đang đứng hanh đông chia re, pha hoai cua bon ̀ ̣ ̃ ́ ̣ ̉ ̣ trước tình thế hiểm nghèo. Vì vậy, phan đông tay sai ̉ ̣ phải tránh xung đột vũ trang cùng + Những kẻ có đủ tội chứng thì một lúc với nhiều kẻ thù. trừng trị theo pháp luật. Giáo viên: Em có nhận xét gì về Ý nghĩa: những biện pháp đối phó của ta? + Hạn chế thấp nhất các hoạt động Những biện pháp đó có ý nghĩa gì? chống phá của Tưởng. Nội dung tư tưởng đạo đức Hồ Chí + Làm thất bại âm mưu lật đổ chính Minh được giáo dục cho học sinh là: quyền cách mạng của chúng. những sách lược khôn khéo, mềm 3. Hòa hoãn với Pháp nhằm đẩy dẻo đúng đắn, phù hợp của Đảng, quân Trung Hoa Dân quốc ra khỏi Chính phủ, Hồ Chủ tịch....Bài học rút nước ta ra cho các em là: trong mọi hoàn Ngày 6/3/1946, ta kí với Pháp Hiệp cảnh, hãy bình tĩnh, sáng suốt để tìm định Sơ bộ. ra cách giải quyết khôn khéo nhất, Ngày 14/9/1946, ta kí Tạm ước, hiệu quả nhất, đảm bảo cho quyền tiếp tục nhân nhượng thêm cho lợi của Đất nước, của dân tộc. Pháp một số quyền lợi. Ý nghĩa: + Ta tránh được cuộc chiến đấu với nhiều kẻ thù cùng một lúc + Đẩy được quân Trung Hoa Dân Quốc về nước + Pháp phải thừa nhận Việt Nam là Giáo viên: Việc kí với Pháp Hiệp một quốc gia tự do định Sơ bộ và Tạm ước có ý nghĩa to + Ta có thêm thời gian hoà bình để lớn như thế nào? xây dựng. củng cố lực lượng Học sinh: Suy nghĩ trả lời Giáo viên phân tích để học sinh thấy được: Việc kí hai bản hoà ước trên là một quyết định cực kì sáng suốt của 15
Đảng, Chính phủ và Chủ tịch Hồ Chí Minh. Nội dung tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh được giáo dục cho học sinh là: tinh thần yêu nước, những sách lược khôn khéo mềm dẻo của Hồ Chí Minh trong việc đối phó với thù trong giặc ngoài, kí các hoà ước với Pháp nhưng vẫn giữ vững được độc lập dân tộc, “dĩ bất biến, ứng vạn biến”. Từ đó liên hệ cho học sinh trong thời đại ngày nay trong quan hệ với các nước lớn trên thế giới cần phải luôn có tinh thần cảnh giác, dựa trên nguyên tắc độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của quốc gia, dân tộc. Nhất thiết phải khôn khéo, mềm dẻo về sách lược, cứng rắn về nguyên tắc. 7.2. Kết quả đạt được 7.2.1. Về kiến thức Trên đây là một số bài soạn mà tôi đã áp dụng có hiệu quả tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh nhằm giáo dục học sinh, bồi dưỡng lòng yêu nước và nâng cao ý thức bảo vệ chủ quyền Tổ quốc. Qua một năm học thực hiện chủ đề tích hợp này, tôi nhận thấy có những kết quả tích cực từ phía học sinh, học sinh hứng thú học tập, hứng thú tìm hiểu thêm về cuộc đời hoạt động gian khổ, những phẩm chất đạo đức cao đẹp của Bác, trong đó nổi bật sáng ngời là tinh thần yêu nước nồng nàn, sâu sắc. Cuối năm học tôi yêu cầu học sinh làm bài thu hoạch mẫu về những hiểu biết của 16
em về cuộc đời hoạt động và những nội dung tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh ở khối lớp 12, kết quả thu được khá tốt: Hiểu và vận dụng cơ Hiểu và vận dụng tôt bản TT Lớp Sĩ số Tỉ lệ Số lượng Số lượng Tỉ lệ (%) (%) 1 12A1 40 34 85 6 15 2 12A2 33 20 61 13 39 3 12A3 40 32 80 8 20 4 12A5 29 18 62 11 38 5 12A10 40 33 83 7 17 6 11A1 42 35 83 8 17 7 11A2 43 35 81 8 19 8 11A5 37 25 68 12 32 7.2.2. Về thực hành, làm theo tư tưởng của Bác Học sinh không những kính yêu Bác, ghi nhớ công ơn to lớn của Người mà còn phải ra sức học tập, rèn luyện, tu dưỡng phẩm chất đạo đức làm theo lời Bác dạy. Nhà trường được xây dựng gần trên quê hương Đất Tổ Vua Hùng. Nơi đây cũng có nhiều di tích lịch sử quan trọng, gắn với Người, như Khu tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Thị trấn Lâm Thao, Khu tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh ở xã Chu Hóa (nay thuộc Việt trì, Phú Thọ). Và chắc rằng trong mỗi chúng ta còn nhớ: ngày 18/9/1954, trên đường về tiếp quản Thủ đô, tại Đền Giếng thuộc Đền Hùng, Phú Thọ, Bác Hồ đã nói chuyện với các bộ, chiến sĩ Đại đoàn quân Tiên Phong. Bác căn dặn: "Các vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữu lấy nước!". Nhằm giáo dục tinh thần uống nước nhớ nguồn và cụ thể hoá việc giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong việc bồi dưỡng lòng yêu nước cho học sinh, trường THPT Nguyễn Viết Xuân đã tổ chức cho học sinh tham gia dâng hương Di tích lịch sử Đền Hùng, quét dọn vệ sinh và thắp hương khu tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh. Có thể nói đây là một việc làm có ý nghĩa thiết thực và hiệu quả nhất không những giúp học sinh đoàn kết, khắc sâu hơn về kiến thức lịch sử mà còn giáo 17
dục tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc, biết ơn người có công, ý thức giữ gìn và bảo vệ những di tích lịch sử, văn hoá dân tộc. Tôi vẫn luôn nhắn nhủ các em học sinh rằng: trong bất cứ hoàn cảnh nào các em vẫn phải giữ cho mình tâm sáng, noi gương Bác Hồ vĩ đại. Như Bác đã từng nói: "Người có tài mà không có đức là người vô dụng, có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó". Nghệ sĩ ưu tú Đức Trung đã từng nói: "Mong sao trong thời đại mới hôm nay, Tư tưởng đạo đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn là ngọn đèn soi sáng cho thế hệ trẻ...". Thế nên chúng ta hãy sống theo lí tưởng của Người, " Yêu Bác lòng ta trong sáng hơn" (Bài thơ "Bác ơi" Tố Hữu). 8. Thông tin cần bảo mật: Không có 9. Điều kiện cần có để thực hiện sáng kiến Một là, trong giảng dạy, người giáo viên phải linh hoạt, chọn lọc cẩn thận những nội dung có liên quan đến tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh. Hai là, tôi nhận thấy phương pháp giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh có hiệu quả nhất chính là "học phải đi đôi với hành", tự nguyện, tự giác tránh việc áp đặt, giáo điều cho học sinh. Ba là, Tổ chức có hiệu quả các hoạt động ngoại khóa về giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh. Bốn là, Nhà trường và các cơ quan, tổ chức hữu quan cần tạo điều kiện giúp đỡ giáo viên và học sinh khai thác, tìm hiểu tư tưởng Hồ Chí Minh phục vụ công tác giảng dạy và học tập. 10. Đánh giá lợi ích đạt được của sáng kiến Việc tích hợp kiến thức về cuộc đời, sự nghiệp, tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong dạy học Lịch sử có nội dung rất phong phú, trong sáng kiến kinh nghiệm của mình tôi nhấn mạnh đến nội dung bồi dưỡng cho học sinh tình yêu quê hương đất nước, từ đó giúp các em nâng cao ý thức bảo vệ chủ quyền lãnh thổ Tổ quốc trong giai đoạn hiện nay. Bởi vì trong suốt cả cuộc đời đấu tranh cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn luôn đặt lợi ích của dân tộc lên trên hết, lúc nào cũng vì mục tiêu cao cả nhất là độc lập thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ Tổ quốc. Bác 18
Hồ của chúng ta là như thế, Người luôn lấy dân làm gốc, sẵn sàng nhịn ăn, nhịn đói vì dân, lo dân rét, lo dân đói, đồng cam cộng khổ cùng nhân dân. Bác Hồ của chúng ta giản dị vô cùng và cũng thật vĩ đại vô cùng. Trước khi từ giã cõi đời, Người vẫn giành tình yêu bao la cho dân, từ cụ già, đến các cháu thiếu niên nhi đồng... Người chỉ có mong ước sông Việt Nam sẽ thu về một mối. Qua đề tài sáng kiến kinh nghiệm của mình tôi đã thể hiện những gì mình đã học tập và ứng dụng vào thực tiễn giảng dạy. Sau một năm học tích cực lồng ghép, liên hệ vừa bằng những kiến thức khoa học vừa bằng những hành động làm theo cụ thể, bằng tình cảm kính yêu dành cho Người, tôi đã không những giúp cho học sinh mà ngay cả bản thân mình cũng được bổ sung những kiến thức cuộc đời, sự nghiệp và những tư tưởng quý báu của Bác về tình yêu con người, tình yêu nước, ra sức học tập, phấn đấu, rèn luyện để góp sức mình giúp đất nước "sánh ngang với các cường quốc năm châu". 11. Danh sách các cá nhân, tập thể tham gia ứng dụng sáng kiến Hiểu và vận dụng cơ Hiểu và vận dụng tôt bản TT Lớp Sĩ số Tỉ lệ Số lượng Số lượng Tỉ lệ (%) (%) 1 12A1 40 34 85 6 15 2 12A2 33 20 61 13 39 3 12A3 40 32 80 8 20 4 12A5 29 18 62 11 38 5 12A10 40 33 83 7 17 6 11A1 42 35 83 8 17 7 11A2 43 35 81 8 19 8 11A5 37 25 68 12 32 19
Vĩnh Tường, ngày 31 .tháng1 Vĩnh Tường ngày 31 tháng Vĩnh Tường., ngày 22 tháng 1 năm 2019 1 năm 2019 năm 2019 Hiệu trưởng Chủ tịch Hội đồng sáng Tác giả sáng kiến (Ký tên, đóng dấu) kiến cấp cơ sở (Ký, ghi rõ họ tên) (Ký tên, đóng dấu) Phạm Thị Phương 20