SKKN: Một số biện pháp mới để tổ chức cho trẻ 5 - 6 tuổi chơi trò chơi đóng kịch đạt hiệu quả cao

Chia sẻ: Ngô Thị Thu Thảo | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:14

Thêm vào BST

Báo xấu

1.084
lượt xem 102
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong trò chơi đóng kịch theo tác phẩm văn học trẻ không chỉ biến mình thành người lớn mà còn phải “ hoá thân” thành các nhân vật với nội tâm phong phú, phức tạp với những cá tính khác biệt, với những hành động vừa thực tế, vừa kỳ ảo,...Mời thầy cô tham khảo sáng kiến kinh nghiệm một số biện pháp mới để tổ chức cho trẻ 5 - 6 tuổi chơi trò chơi đóng kịch đạt hiệu quả cao để giúp trẻ phát triển ngôn ngữ và sự phát triển xúc cảm, tình cảm thẩm mỹ ở trẻ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: SKKN: Một số biện pháp mới để tổ chức cho trẻ 5 - 6 tuổi chơi trò chơi đóng kịch đạt hiệu quả cao

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐỀ TÀI: MỘT SỐ BIỆN PHÁP MỚI ĐỂ TỔ CHỨC CHO TRẺ 5 – 6 TUỔI CHƠI TRÕ CHƠI ĐÓNG KỊCH ĐẠT KẾT QUẢ CAO 1
A/ ĐẶT VẤN ĐỀ I . Lời mở đầu Nghệ thuật là một phƣơng tiện toàn diện và vô tận để giáo dục thẩm mỹ cho trẻ. Cùng với các loại hình nghệ thuật khác nhƣ hội hoạ, âm nhạc …đóng kịch cũng là một hoạt động nghệ thuật ở trƣờng mầm non đƣợc trẻ em rất yêu thích. Nó có ý nghĩa giáo dục toàn diện nhân cách trẻ Trò chơi đóng kịch theo tác phẩm văn học là một nội dung của hoạt động vui chơi trong trƣờng mầm non . Nó không chỉ đơn thuần là trò chơi mà còn là hoạt động mang tính chất nghệ thuật và ngƣợc lại nó không chỉ là hoạt động nghệ thuật mà còn là trò chơi . Hai yếu tố này đƣợc kết hợp chặt chẽ trong nội dung cũng nhƣ trong quá trình tổ chức vui chơi. Trong trò chơi đóng kịch theo tác phẩm văn học trẻ không chỉ biến mình thành ngƣời lớn mà còn phải “ hoá thân” thành các nhân vật với nội tâm phong phú, phức tạp với những cá tính khác biệt, với những hành động vừa thực tế, vừa kỳ ảo … Để đóng đƣợc vai này trẻ phải trải qua một quá trình lao động nghệ thuật gần giống nhƣ ngƣời nghệ sĩ . Kết quả của trò chơi đóng kịch có một ý nghĩa rất quan trọng nó giúp trẻ tích luỹ đƣợc kinh nghiệm sống qua trải nghiệm các nhân vật trong tác phẩm, nó ảnh hƣởng trực tiếp đến sự phát triển ngôn ngữ và sự phát triển xúc cảm, tình cảm thẩm mỹ ở trẻ. Qua trò chơi đóng kịch trẻ lĩnh hội đƣợc ngôn ngữ giàu hình ảnh, học đƣợc giọng nói diễn cảm rõ ràng và trẻ hoàn thiện mình hơn về đạo đức, trẻ sẽ học ở đó lòng dũng cảm, tính trung thực, tình yêu quê hƣơng đất nƣớc, yêu những điều thiện, bênh vực những ngƣời yếu đuối, lên án những cái xấu, cái ác …Đặc biệt trò chơi đóng kịch đã phát triển ở trẻ tính tích cực cá nhân, tính độc lập sáng tạo Ở trƣờng mầm non nhiệm vụ làm cho trẻ yêu kịch, ham thích tham gia đóng kịch là rất quan trọng . Khi đóng kịch trẻ vừa nhận thức đƣợc mối liên hệ giữa con ngƣời với tự nhiên, xã hội vừa đƣợc thể hiện nghệ thuật. Quá trình đó làm cho tâm hồn trẻ trở nên nhạy cảm, phong phú và sâu sắc … trò chơi đem lại cho trẻ thơ niềm hạnh phúc đƣợc vui chơi . 2
Trên thực tế hiện nay ở các trƣờng mầm non giáo viên cũng đã tổ chức cho trẻ chơi trò chơi đóng kịch nhƣng cách tổ chức trò chơi còn rất nghèo nàn thụ động, cô chƣa có những biện pháp tạo đƣợc hứng thú cho trẻ trong khi chơi nên chƣa phát huy đƣợc khả năng sáng tạo của trẻ trong khi chơi, trẻ chƣa thể hiện đƣợc vai chơi đúng theo tính cách của nhân vật. Là một hiệu phó phụ trách chuyên môn nhà trƣờng trong quá trình kiểm tra đánh giá giờ dạy của giáo viên nhất là kiểm tra các hoạt động tổ chức cho trẻ chơi trò chơi đóng kịch dựạ theo tác phẩm văn học của lớp mẫu giáo Lớn 5 – 6 tuổi tôi đã tham khảo, nghiên cứu các tài liệu có liên quan đến các hoạt động tổ chức cho trẻ chơi trò chơi đóng kịch và tìm ra đƣợc một số biện pháp mới để tổ chức cho trẻ 5 – 6 tuổi chơi trò chơi đóng kịch đạt kết quả cao II. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu: 1.Thực trạng. a. Thuận lợi: Nhà trƣờng có đội ngũ cán bộ giáo viên năng động, sáng tạo, có trình độ chuyên môn vững vàng và có tinh thần trách nhiệm cao trong mọi công việc. Trình độ cán bộ, giáo viên trong nhà trƣờng đạt chuẩn và trên chuẩn 100% trong đó: Đại học: 1 Đ/c Trung cấp : 21 Đ/c. ( có 12 Đ/c đang theo học Đại học) Tổng số trẻ đến trƣờng là 310 cháu và đƣợc chia làm 13 nhóm, lớp. ( Nhà trẻ 2 nhóm; Mẫu giáo 11 lớp ) Về cơ sở vật chất, trang thiết bị, đồ dùng đồ chơi trong nhà trƣờng tƣơng đối đầy đủ . Đồ dùng học tập luôn đƣợc trang bị đến từng nhóm lớp . Nhà trƣờng đã làm tốt công tác xã hội hoá giáo dục nên đã có sự chỉ đạo, giúp đỡ của lãnh đạo các cấp, sự phối kết hợp chặt chẽ của các bậc phụ huynh trong nhà trƣờng về công tác chăm sóc giáo dục trẻ. b. Khó khăn: Nhà trƣờng đã có khu trung tâm nhƣng vẫn còn các lớp học khu lẻ nên còn khó khăn trong việc chỉ đạo chuyên môn Một số giáo viên mới ra trƣờng nên chƣa có kinh nghiệm trong giảng dạy 3
Đồ dùng, đồ chơi tuy đã đƣợc trang bị nhƣng chƣa đáp ứng đƣợc nhu cầu chơi của trẻ nhất là các đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho trò chơi đóng kịch nên chƣa tạo đƣợc hứng thú cho trẻ và chƣa phát huy đƣợc tính tích cực độc lập, sáng tạo của trẻ. Trẻ đi học không đều, nhiều trẻ đến 5 – 6 tuổi mới ra lớp nên còn nhút nhát, chƣa mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp 2. Kết quả khảo sát kỹ năng đóng kịch của trẻ mẫu giáo lớn Số trẻ Nội dung và kết quả khảo sát được Trẻ hiểu nội dung tác phẩm Biết nhập vai chơi và thể hiện khảo và hiểu tính cách của các sáng tạo trong khi chơi sát nhân vật trong tác phẩm Giỏi Khá TB Yếu Giỏi Khá TB Yếu 120 15 22 57 26 5 15 57 43 % 13% 18% 47% 22% 4% 13% 47% 36% Từ thực trạng trên và qua kết quả khảo sát kỹ năng đóng kịch của trẻ mẫu giáo lớn trƣờng mầm non Thạch Cẩm để công việc đạt hiệu quả tốt hơn tôi đã mạnh dạn chọn đề tài : “ Một số biện pháp chỉ đạo nâng cao chất lƣợng tổ chức trò chơi đóng kịch dựạ theo tác phẩm văn học cho trẻ mẫu giáo lớn ” để nghiên cứu nhằm tìm ra những biện pháp mới trong tổ chức cho trẻ chơi trò chơi đóng kịch B/ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. CÁC GIẢI PHÁP CẢI TIẾN: 1. Lựa chọn tác phẩm văn học phù hợp với lứa tuổi 2. Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học sẽ đóng kịch 3. Xem tranh minh hoạ kết hợp đàm thoại với trẻ về tác phẩm văn học sẽ đóng kịch 4. Chuyển thể tác phẩm văn học sang kịch bản 5. Tổ chức cho trẻ tập luyện 4
II/ Các biện pháp để tổ chức thực hiện 1. Lựa chọn tác phẩm văn học phù hợp với lứa tuổi Để tổ chức có hiệu quả trò chơi đóng kịch cho trẻ mẫu giáo lớn thì công việc lựa chọn tác phẩm văn học phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý, hứng thú của trẻ là rất quan trọng Kết quả của trò chơi đóng kịch phụ thuộc vào việc lựa chọn tác phẩm văn học . Tác phẩm văn học lựa chọn để tổ chức trò chơi đóng kịch phải là tác phẩm có ý nghĩa giáo dục nhân cách trẻ, có nhiều tình tiết hấp dẫn đối với trẻ và hình thức đối thoại là chủ yếu. Để tổ chức cho trẻ đóng kịch giáo viên nên chọn những câu truyện dân gian đặc biệt là truyện cổ tích nhƣ câu truyện : Tấm Cám, Cây Khế, Ba cô gái, Tích chu, Cáo, thỏ và gà trống …. những câu truyện cổ tích này mang đầy đủ phẩm chất của kịch bản. Trong truyện có mâu thuẫn kịch tính, có sự cọ sát tính cách, có những tình huống gai góc và chứa đầy xúc cảm; hội thoại ngắn gọn diễn cảm, ngôn ngữ đơn giản, giàu hình ảnh cũng nhƣ các sự kiện diễn ra nhanh chóng. Tất cả những đặc điểm trên của truyện cổ tích đã giúp cho trẻ dễ nhập vai chơi trong đóng kịch 2. Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học sẽ đóng kịch : Muốn cho trẻ nhập vai tốt trong khi đóng kịch, sau khi đã lựa chọn tác phẩm văn học phù hợp với trẻ giáo viên phải tổ chức cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học mà trẻ sẽ đóng kịch bằng cách đọc kể tác phẩm văn học cho trẻ nghe để giúp trẻ cảm nhận, và hiểu nội dung tƣ tƣởng của tác phẩm, hiểu phẩm chất, tính cách của của các nhân vật. Trẻ càng hiểu và trải nghiệm sâu sắc tác phẩm thì càng phản ánh đúng đắn chính xác vào trong trò chơi của mình. Cảm nhận sâu sắc tác phẩm văn học là một trong những điều kiện để diễn kịch thành công. Trong khi lắng nghe tác phẩm văn học, trẻ đã có những cảm xúc, tình cảm, trạng thái nhất định và thể hiện chúng một cách công khai . Những xúc cảm tình này sẽ là cơ sở để trẻ hiểu tác phẩm và thể hiện thái độ đối với những sự kiện và nhân vật trong tác phẩm. Trong khi nghe truyện sẽ đóng kịch, trẻ sẽ đánh giá đúng đắn nhân vật trong truyện và trẻ sẽ hình dung cần phải làm gì 5
trong tình huống ấy Ví dụ : Khi nghe truyện “ Cáo, thỏ và gà trống” trẻ có thể hình dung đƣợc: Gà trống khi đi lại nhấc cao chân, khi hát thì nhƣ tiếng chuông kêu và tự tin và trẻ sẽ nhận xét đúng một số tính cách của gà trống : dũng cảm, hiền từ, dễ mến còn Thỏ thì thật thà, yếu đuối … 3 . Xem tranh minh hoạ kết hợp đàm thoại với trẻ về tác phẩm văn học sẽ đóng kịch : Kết hợp với đọc kể diễn cảm tác phẩm văn học cho trẻ nghe, giáo viên nên kết hợp cho trẻ xem tranh minh hoạ và trò chuyện với trẻ về nội dung tƣ tƣởng, hành động phản ánh phẩm chất, tính cách của các nhân vật trong tác phẩm. Để hình thành và khắc sâu những biểu tƣợng của trẻ giáo viên nên cho trẻ xem tranh minh hoạ và cho trẻ mô tả lại các nhân vật của tác phẩm, nhận xét những đặc trƣng, tính cách của nhân vật nhƣ màu sắc, quần áo … và tƣ thế của từng nhân Đối với việc tổ chức đóng kịch theo tác phẩm văn học thì việc xem chi tiết tranh minh hoạ và đàm thoại về tác phẩm văn học sau khi nghe đọc kể có một ý nghĩa đặc biệt . Nếu việc xem tranh minh hoạ trƣớc khi đọc và kể có tính chất tổng quát ( là quen với hình thức các nhân vật) thì việc xem minh hoạ sau khi đọc có những nhiệm vụ sâu sắc hơn. Lúc này việc xem tranh là một trong những biện pháp làm hình thành ở trẻ những biểu tƣợng chính xác hơn về các nhân vật trong truyện. Hình dáng, tính cách quan hệ của các nhân vật đƣợc phản ánh trong tƣ thế, nét mặt, hành động trong từng hoàn cảnh cụ thể Ví dụ : Khi cho trẻ xem tranh minh hoạ câu truyện sẽ đóng kịch “ Chú dê Đen” giáo viên cần chuẩn bị một bộ tranh minh hoạ gồm có 3 tranh : Tranh 1: Chú dê trắng đang ăn lá non trên một cánh rừng có dòng suối chảy qua và một con chó sói nấp sau bụi cây Tranh 2 : Chú dê Đen đang ăn lá non trên một cánh rừng có dòng suối chảy qua và một con chó sói nấp sau bụi cây Tranh 3 : Cảnh núi rừng, có suối chảy, cây cối tƣơi tối và có các chú dê đang ăn lá non 6
Lần lƣợt cho trẻ xem tranh và đàm thoại theo nội dung trong tranh minh hoạ, nhấn mạnh các chi tiết cần cho việc đóng kịch nhƣ : Bản chất của dê trắng là yếu đuối nhút nhát nên khi lên núi ăn lá non chƣa gặp chó sói thì nhí nhảnh hồn nhiên nhƣng khi gặp chó sói thì run rẩy sợ hãi, giọng nói, nét mặt, tƣ thế đều thể hiện vẻ sợ hãi . Còn bản chất của dê đen là mạnh mẽ dũng cảm nên khi lên núi tìm lá non những bƣớc đi mạnh mẽ nên khi gặp chó sói dê đen vẫn bình tĩnh đối đáp với chó sói : Giọng nói rắn rỏi, rất khoát, bƣớc đi mạnh mẽ …. Trong khi cho trẻ xem tranh minh hoạ giáo viên đặt ra những câu hỏi để giúp trẻ hiểu thấu đáo những cá tính và sự kiện và tác giả dựng nên, tạo điều kiện cho trẻ hình dung đƣợc bối cảnh phát triển tình tiết Ví dụ : Trong khi xem tranh minh hoạ câu truyện “ Chú dê đen” nên đặt các câu hỏi : Bức tranh vẽ về ai ? Các chú dê trắng và dê Đen đang làm gì ? Bản chất của dê trắng và dê Đen nhƣ thế nào ? Vì sao ? Tƣ thế của dê trắng và dê Đen nhƣ thế nào ? Vì sao ? Chú dê đen và dê trắng đã gặp chó sói ở đâu ? Thái độ của chó sói khi gặp dê trắng thì thế nào ? vì sao ? Thái độ của chó sói khi gặp dê Đen thì thế nào ? vì sao ? Hệ thống câu hỏi này sẽ giúp trẻ hiểu chính xác và đúng đắn tính cách của các nhân vật trong tác phẩm và tạo ra đƣợc mối quan hệ giữa biểu tƣợng và nội dung Tóm lại việc đọc một tác phẩm văn học kèm theo việc xem chi tiết các bức tranh minh hoạ cần đóng kịch sẽ giúp trẻ hình thành đƣợc những biểu tƣợng cụ thể về tính cách nhân vật, về hành động và quan hệ giữa chúng để khi đóng kịch trẻ sẽ tự xây dựng đƣợc hình tƣợng phù hợp với nội dung văn học. Việc trẻ bắt trƣớc máy móc cách đọc của cô giáo sẽ không đem lại những kết quả mong muốn. Việc giúp đỡ hƣớng dẫn trẻ làm quen với nội dung tác phẩm sẽ gây đƣợc ở trẻ những xúc cảm tƣơng ứng, làm cho việc biểu diễn của trẻ đƣợc chân thực, giọng nói có sức diễn cảm, hấp dẫn và những tình cảm ấy sẽ giúp trẻ biểu lộ trong những động tác khéo léo khi lên sân khấu 4. Chuyển thể tác phẩm văn học sang kịch bản Đây là một trong những yếu tố có tính chất quyết định đến thành công của trò chơi đóng kịch. Khi đã tổ chức cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học 7
cần dựng kịch tôi chỉ đạo giáo viên tiến hành chuyển thể tác phẩm văn học thành những kịch bản trò chơi đóng vai ngắn gọn, có cốt truyện phát triển mạch lạc. Với những tác phẩm dài tôi lƣợc bỏ những gì không cần thiết hoặc chỉ chọn những trích đoạn có ý nghĩa nhất để chuyển thành kịch bản cho trẻ nhập vai còn lại giáo viên nên sử dụng ngƣời dẫn truyện để thể hiện đƣợc đúng theo nội dung cốt truyện đã có trong tác phẩm. Khác với nghệ thuật kịch, trong trò chơi đóng kịch của trẻ mẫu giáo, ngoài các nhân vật đƣợc chuyển từ tác phẩm văn học sang còn có thêm nhân vật ngƣời dẫn truyện. Ngƣời dẫn truyện có chức năng sâu chuỗi các sự kiện trong câu truyện kịch làm cho câu truyện có kịch vốn có thể bị lƣợc bớt các chi tiết phụ vẫn có đầu, có cuối, diễn biến mạch lạc và trở nên dễ hiểu đối với trẻ. Ngôn ngữ của nhân vật ngƣời dẫn truyện vừa dẫn dắt nhân vật xuất hiện vừa có tác dụng định hƣớng quá trình tiếp xúc và cảm thụ tác phẩm của trẻ Ví dụ : Với câu truyện : Tích chu giáo viên nên chuyển thể sang kịch bản nhƣ sau : Từ đầu câu truyện đến đoạn bà bị ốm phải nằm ở trên giƣờng, sử dụng nhân vật là ngƣời dẫn truyện sau đó mới cho trẻ nhập các vai Tích chu, con chim, bà tiên để thể hiện nửa phần sau của câu truyện “ Tích chu về nhà không thấy bà, bà đã hoá thành chim, tích chu ân hận …. Hai bà cháu sống vui vẻ bên nhau” 5. Tổ chức luyện tập ( cho trẻ nhập vai chơi ) Khi nói về trò chơi đóng kịch thì không thể không nói tới việc nhập vai chơi. Nhập vai chơi trong trò chơi đóng kịch là gia đoạn trẻ bƣớc vào thực hành, biến nội dung kịch bản thành những hành động kịch, ngôn ngữ kịch. Khi nhập vai trẻ đƣợc tiếp xúc trực tiếp đƣợc hoà mình vào hoàn cảnh tình huống của vở kịch. Trẻ hoá thân vào nhân vật, biến nhân vật từ một hình tƣợng đƣợc nhà văn xây dựng bằng chất liệu ngôn từ trở thành một sinh thể sống động, có tính cách đƣợc thể hiện qua lời nói, hành động, điệu bộ của diễn viên Để hƣớng dẫn trẻ bƣớc vào nhập vai chơi giáo viên phải đọc kịch bản cho trẻ nghe và trò chuyện với trẻ về các nhân vật có trong kịch bản để trẻ đƣa ra 8
những ý kiến nhận xét của mình, gây dựng mối liên hệ giữa các nhân vật với các tình huống tƣơng tự trong cuộc sống mà trẻ đã gặp, những cuộc trao đổi trò chuyện này một lần nữa đã giúp trẻ có những biểu tƣợng đúng đắn hơn về hình tƣợng các nhân vật có trong tác phẩm, hiểu đƣợc những tính cách các nhân vật và xác định đƣợc thái độ của mình đối với các nhân vật . Gắn với việc trẻ có những biểu tƣợng đúng đắn về hình tƣợng các nhân vật trẻ còn phải khám phá ra những nguyên nhân nảy sinh các tƣ tƣởng và hành động của các nhân vật Ví dụ : Trong câu truyện “ Chú Dê đen” cô phải trò chuyện để trẻ hiểu đƣợc nguyên nhân nảy sinh các hành động của các nhân vật trong vở kịch nhƣ : Tại sao mà chó sói lại có thể to tiếng, quát nạt với dê trắng nhƣ thế ? Thái độ của dê đen trƣớc con sói hung ác ấy có giống dê trắng khôg ? Tại sao ? …Vở kịch này đã gợi nên cho chúng ta điều gì ? Trong khi phân tích các hành động của kịch cô phải phân tích cho trẻ hiểu đƣợc ngôn ngữ của các nhân vật trong kịch vì ngôn ngữ nhân vật là một phƣơng tiện quan trọng để phát triển hình thành ở trong kịch Ví dụ : Trong câu truyện : Chú dê đen Chú dê trắng nói với ai ? Giọng nói nhƣ thế nào ? Chú dê đen nói với ai ? Giọng nói của chú dê đen nhƣ thế nào ? Giọng con sói nói với chú dê trắng nhƣ thế nào ? Vì sao con sói lại nói với giọng nhƣ thế ? Giọng con sói với chú dê đen thì nhƣ thế nào ? Vì sao con sói lại nói với chú dê đen giọng nhƣ thế ? ….. Sau khi đã đọc và cùng phân tích nội dung kịch bản cô cho trẻ tự nhận vai diễn . Thông thƣờng thì trẻ chỉ thích nhận những vai diễn giàu cảm xúc, hấp dẫn những vai tốt bụng, xinh đẹp …trẻ thƣờng chối những vai phản diện. Giáo viên phải phân tích để trẻ hiểu đƣợc ý nghĩa của tất cả các vai trong vở kịch và định hƣớng gợi ý để trẻ nhận vai diễn cho phù hợp nhƣng phải để trẻ thật sự thoải mái khi nhận vai diễn có nhƣ vậy trẻ mới hứng thú tích cực luyện tập và có nhiều cảm xúc để diễn thật tốt, có sáng tạo trong vai diễn của mình Khi trẻ đã nhận vai cô giáo phải giúp trẻ tìm hiểu sâu hơn nhân vật mình 9
sẽ đóng vai, sau đó cho trẻ học thuộc vai diễn bằng cách đọc đồng thanh theo cô đúng ngữ điệu giọng, thể hiện tính cách nhân vật theo kịch bản một vài lần. Bằng biện pháp truyền khẩu cô nhập vai ngƣời dẫn truyện và cho cả lớp đọc theo lời thoại các nhân vật một vài lần, sau đó cho nhóm trẻ nhắc lại rồi cá nhân trẻ nhắc lại hoặc có thể cho trẻ học thuộc lòng bằng hình thức thoại nối tiếp giữa các nhóm Trong quá trình học lời thoại không nhất thiết phải bắt trẻ học thuộc từng câu, từng chữ giống cô. Trẻ có thể sáng tạo thêm, bớt từ; có thể nhấn giọng, chuyển giọng tuỳ vào cảm xúc riêng mà trẻ có đƣợc trƣớc hoàn cảnh đó, miễn sao không làm sai lệch nội dung cơ bản của tác phẩm Ví dụ : Trong kịch bản là : Ôi ! Nóng quá ! Trẻ A có thể nói “ Ôi chà ! Nóng quá đi mất” với giọng nhanh, mạnh . Trẻ B có thể nói “ Ôi …ôi ! Nóng quá !” với giọng hơi kéo dài Để hỗ trợ cho việc nhập vai chơi đƣợc tốt cô giáo có thể cho một lần nữa cho trẻ xem tranh minh hoạ thể hiện nét ặmt, dáng vẻ của nhân vật trong tác phẩm và phân tích nội dung tranh Ví dụ : Trong vở kịch : “ Cáo, Thỏ và Gà trống” Bức tranh thể hiện đoạn Gà trống đuổi cáo ra khỏi nhà của Thỏ cô giáo giúp trẻ thấy đƣợc rằng trong tình huống đó, Cáo ta rất sợ hãi, nó lao mình qua cửa sổ nhanh đến nỗi áo chƣa kịp mặc hết, đuôi nó bay tung trong gió, hai tai cụp sát vào đầu. Nó còn lo bị gà trống đuổi theo nên mắt vẫn nhìn đầy vẻ hoảng hốt Trong quá trình trẻ tập kịch, sự tham gia của cô giáo là rất cần thiết. Cô giáo có thể làm mẫu cho trẻ bắt trƣớc, mô phỏng, hoặc cô có thể mời một vài trẻ khá lên thể hiện trƣớc. Sau mỗi lần trẻ diễn cô giáo và cả lớp cùng nhận xét cô chú ý hƣớng trẻ cách phối hợp giữa hành động với lời nói khi thể hiện vai. Khi trẻ có sáng tạo trong cách diễn cô giáo cần khen ngợi kịp thời những sáng tạo riêng của trẻ đồng thì cũng chỉ rõ những những chỗ chƣa đạt và gợi ý cho trẻ cách sửa Ví dụ: Bạn Nam đi nhƣ thế trông đã giống dáng đi lặc lè của bác gấu chƣa ? Cô nghĩ nếu con đi chậm hơn, lắc ngƣời và dậm chân mạnh hơn chút nữa thì sẽ giống lắm đấy. Bạn Nam có muốn làm lại không ?” hoặc “Ai có thể thể hiện tốt 10
vai này” ? Ở những trẻ yếu hơn và có vẻ nhút nhát thì cô giáo cần khuyến khích, động viên trẻ tham gia tích cực, trực tiếp và có thể diễn mẫu cho trẻ xem ngay từ đầu để trẻ có thể thể hiện vai diễn Sự thành công của vở kịch không chỉ quyết định ở khả năng nhập vai của mỗi trẻ mà còn quyết định bởi sự phối hợp hài hoà, nhịp nhàng giữa các vai. Cô giáo dạy trẻ phối hợp giữa các vở diễn, cách xắp xếp đội hình, chuyển cảnh …. để vở kịch đƣợc tiếp nối liền mạch Để việc nhập vai ngày càng tốt hơn, cô giáo cần tổ chức cho trẻ luyện tập vào các thời gian thích hợp nhƣ giờ làm quen với tác phẩm văn học , giờ sinh hoạt chiều, giờ hoạt động góc …. 6. Tổ chức cho trẻ biểu diễn Kết quả của trò chơi đóng kịch là tổ chức cho trẻ biểu diễn cô giáo cần chuẩn bị cho buổi diễn thật long trọng để thu hút và tạo hứng thú cho trẻ nhập vai và thể hiện tốt vai chơi của mình. Vai trò của cô giáo trong suốt buổi diễn là rất quan trọng, cô là ngƣời tổ chức toàn bộ cuộc chơi, là ngƣời nhắc vở và có thể là ngƣời dẫn truyện Để buổi biểu diễn thành công cần có sân khấu và hoá trang. Thiếu nó cuộc chơi sẽ kém phần sinh động, hấp dẫn, sẽ mất đi những xúc cảm ban đầu để trẻ bƣớc vào cuộc chơi. Vì vậy, cần phải chuẩn bị một cách chu đáo + Chuẩn bị sân khấu : Tôi chỉ đạo giáo viên dùng vải làm thành một màn kéo và căng trên một đoạn dây, màn kéo có chiều cao 1,5m, chiều ngang 2,5m độ dài này chính là mặt của sân khấu, cho giáo viên tạo cảnh trên sân khấu bằng cách dùng một số cây, hoa để tạo rừng, cây, hoa, cắt những tấm xốp quét màu để tạo núi …tuỳ theo nội dung của từng vở kịch để trang trí cảnh + Hoá trang : Đây cũng là một khâu rất cần đƣợc chú ý, nếu thiếu nó trẻ sẽ mất đi những cảm xúc, hứng thú bƣớc vào cuộc chơi. Hoá trang làm cho chúng rộn ràng, vui vẻ và cố diễn cho tốt . Tuỳ vào từng tính cách của nhân vật để hoá trang cho phù hợp. Khi hoá trang điểm chú ý thứ nhất là lông mày: cô có 11
thể dùng bút tô đậm lông mày rậm, thanh, ngắn, dài cho hợp với vai đóng, nhất là phù hợp với tính cách nhân vật. Điểm chú ý thứ hai là xung quanh miệng : Cô có thể vẽ thêm ria mép, nốt ruồi, nếp nhăn. Đối với nhân vật thiện chỉ cần đánh hồng hai má, đối với nhân vật ác chỉ cần đánh phấn trắng pha một chút đen ở đuôi mắt và gò má Hoá trang trên đầu: Cô chuẩn bị một số mũ hoá trang cho các nhân vật là ngƣời nhƣ : Công chúa, hoàng tử …. Nhân vật là loài vật nhƣ : dê, thỏ, cáo … Hoá trang quần áo : Ngoài quần áo, váy trẻ em mặc thông thƣờng cô có thể chuẩn bị thêm áo choàng, dây lƣng( bằng vải mềm các màu ). Các vai đóng hoàng tử, dũng sĩ, ông bụt có thể có áo choàng khoác bên ngoài, còn các vai khác có thể chỉ cần mũ và dây lƣng, hoặc có thể chỉ cần dây lƣng … Ngoài những yêu cầu về sân khấu và hoá trang cô giáo cần căn cứ vào nội dung tác phẩm văn học và kịch bản để bổ xung thêm vật liệu trang trí sân khấu và chuẩn bị thêm mũ. áo hoá trang cho trẻ Sau khi đã chuẩn bị xong sân khấu và các bƣớc hoá trang cho trẻ, giáo viên tiến hành cho trẻ biểu diễn theo đúng nhƣ đã luyện tập Từ những biện pháp trên ta thấy rằng muốn tổ chức trò chơi đóng kịch cho trẻ mẫu giáo đạt kết quả cao thì giáo viên cần phải có sự quan tâm đúng mức và biết cách tổ chức hợp lý, khoa học thì trò chơi đóng kịch sẽ trở thành một hình thức giải trí và là một phƣơng tiện giáo dục thực sự hiệu quả ở trong trƣờng mầm non, đặc biệt trong lĩnh vực giáo dục nghệ thuật và phát triển ngôn ngữ cho trẻ 12
C/ KẾT LUẬN 1. Kết quả nghiên cứu Khi áp dụng các biện pháp tổ chức trò chơi đóng kịch dựa theo tác phẩm văn học mà tôi đã nghiên cứu vào thực hiện tại các lớp mẫu giáo Lớn trƣờng mầm non Thạch Cẩm, tôi nhận thấy chất lƣợng tăng lên rõ rệt. Trẻ mạnh dạn tự tin và rất có hứng thú tham gia các trò chơi khi cô tổ chức Kết quả khảo sát các kỹ năng đóng kịch của trẻ mẫu giáo lớn khi sử dụng các biện pháp trên Số trẻ Nội dung và kết quả khảo sát được Trẻ hiểu nội dung tác phẩm và Trẻ biết nhập vai chơi và thể khảo hiểu được tính cách của các hiện sáng tạo trong khi chơi sát nhân vật trong tác phẩm Giỏi Khá TB Yếu Giỏi Khá TB Yếu 120 30 40 50 0 25 35 60 0 % 25% 33% 42% 0 21% 29% 50% 0 Qua quá trình tổ chức cho trẻ mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi đống kịch theo các biện pháp mới, bản thân tôi đã rút ra bài học kinh nghiệm nhƣ sau: Trò chơi đóng kịch là một hoạt động mang tính chất nghệ thuật thể hiện ở lứa tuổi mầm non, trẻ rất hiếu động ham học, ham chơi dƣới mọi hình thức. Muốn cho trẻ có hứng thú trong trò chơi cô giáo cần phải đƣa ra những biện pháp hiệu quả nhất để thu hút trẻ vào hoạt động chơi Mỗi giáo viên cần lựa chọn áp dụng các nguyên tắc dạy học để tổ chức cho trẻ hoạt động đảm bảo tính vừa sức, tính phát triển, tính hệ thống liên tục, nhằm hình thành ở trẻ khả năng ghi nhớ và vận động đối với trẻ. II . Kiến nghị đề xuất: Để thực hiện tốt công tác giáo dục mần non trong trƣờng, tôi có một số ý kiến nhƣ sau: Đối với phòng giáo dục cần quan tâm hơn nữa về cơ sở vật chất, thƣờng 13
xuyên tổ chức các chuyên đề mới để các trƣờng đƣợc tiếp cận với chƣơng trình mới để nâng cao trình độ chuyên môn của mình. Trên đây là những biện pháp mà qua quá trình nghiên cứu tôi đã đúc kết nên và đƣa vào áp dụng tại trƣờng mầm non Thạch Cẩm. Những biện pháp tôi đƣa ra sẽ không tránh khỏi những thiếu sót rất mong đƣợc sự góp ý của Hội đồng khoa học các cấp để đề tài của tôi ngày càng hoàn thiện hơn và áp dụng có hiệu quả ở các trƣờng mầm non Tôi xin chân thành cảm ơn! Thạch Cẩm, ngày15 tháng 3 năm 2011 NGƢỜI VIẾT SKKN Bùi Thị Trang 14