SKKN: Một số kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm về vai trò của giáo viên chủ nhiệm đối với sự phát triển, hoàn thiện nhân cách của học sinh

1<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 1./ TÊN ĐỀ TÀI: MỘT SỐ KINH NGHIỆM TRONG CÔNG TÁC CHỦ <br /> NHIỆM VỀ  VAI TRÒ CỦA GIÁO VIÊN CHỦ  NHIỆM ĐỐI VỚI <br /> SỰ PHÁT TRIỂN, HOÀN THIỆN NHÂN CÁCH CỦA HỌC SINH <br /> 2./ ĐẶT VẤN ĐỀ:<br /> 2.1./ Lí do chọn đề tài:<br /> ­ Chúng ta đang sống trong thời đại văn minh, khoa học, với sự  phát  <br /> triển vượt bậc của ngành công nghệ thông tin, nó đã làm cho cuộc sống con <br /> người ngày được nâng cao.<br />  Nhưng kéo theo đó thì giới trẻ  ngày nay chạy theo lối sống hưởng thụ <br /> mà họ cho là hợp thời, sành điệu, họ chưa thực sự coi trọng, quan tâm đến  <br /> những truyền thống tốt đẹp của dân tộc. <br /> ­ Học sinh hôm nay sống bàng quan, ích kỉ, thiếu trách nhiệm với gia  <br /> đình, bản thân;   chay lười học tập, đua đòi, thiếu hoài bão lập thân, lập <br /> nghiệp; dùng mạng xã hội Facebook chỉ để “nói nhảm” và giết thời gian. <br /> ­ Điều này đang là vấn đề  cấp bách đối với các nhà giáo dục cũng như <br /> những người có trách nhiệm.<br /> ­ Một học sinh ngoan ngoãn, chăm chỉ, hiền lành không phải sinh ra đã <br /> được như vậy mà nhờ được chăm sóc giáo dục. Bác Hồ cũng đã từng viết <br /> “Hiền dữ phải đâu là tính sẵn.  Phần nhiều do giáo dục mà nên”. <br /> ­ Một đứa trẻ lớn lên, hình thành được một tính cách tốt hay xấu trước  <br /> hết nó phụ thuộc vào sự giáo dục của người lớn trong gia đình, nhà trường, <br /> môi trường xã hội, các hoạt động xã hội mà các em tham gia.   Mà ở trường <br /> thì người gần gũi các em nhiều nhất và có thể  có sự   ảnh hưởng lớn nhất  <br /> đến các em là giáo viên chủ nhiệm (GVCN).<br /> ­  Vì vậy, tôi khẳng định rằng vai trò của giáo viên chủ  nhiệm lớp rất  <br /> quan trọng, là một trong những nhân tố  quyết định chất lượng giáo dục <br /> toàn diện cho học sinh.<br /> ­ Nhưng nếu như  công tác chuyên môn của người giáo viên được các <br /> nhà trường sư phạm chú trọng đào tạo thì công tác chủ nhiệm của giáo viên  <br />  2<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> chủ  nhiệm chưa thực sự  được quan tâm. Nhiều giáo viên chủ  nhiệm gặp <br /> rất nhiều khó khăn, lúng túng trong quá trình thực hiện nhiệm vụ.<br /> ­  Và tôi không muốn chỉ nói lên nhìn nhận về thực trạng hiện nay, mà <br /> tôi muốn nêu lên những biện pháp khắc phục, những kinh nghiệm, những  <br /> thành công nho nhỏ trong việc giáo dục nhân cách học sinh THCS của bản  <br /> thân tôi, mong được chia sẻ và nhận được những đóng góp từ quí thầy, cô  <br /> giáo.<br /> ­ Đó là lí do để  tôi chọn viết sáng kiến kinh nghiệm này  : “MỘT SỐ <br /> KINH   NGHIỆM   TRONG   CÔNG   TÁC   CHỦ   NHIỆM   VỀ   VAI   TRÒ   CỦA  <br /> GIÁO   VIÊN   CHỦ   NHIỆM   ĐỐI   VỚI   SỰ   PHÁT   TRIỂN,   HOÀN   THIỆN  <br /> NHÂN CÁCH CỦA HỌC SINH”. <br /> 2.2./  Mục đích viết sáng kiến kinh nghiệm này:<br />      Tôi viết sáng kiến kinh nghiệm này với mong muốn :<br /> 2.2.1. Ghi lại những biện pháp mình đã làm để  suy ngẫm, để  chọn lọc <br /> và đúc kết thành kinh nghiệm của bản thân. Từ  đó đề  xuất những biện <br /> pháp giáo dục học sinh có hiệu quả, xây dựng và phát triển nhân cách tốt <br /> đẹp cho học sinh THCS, giúp các em trở thành những người có ích cho xã <br /> hội.<br /> 2.2.2. Được chia sẻ  với đồng nghiệp những việc đã làm và đã thành  <br /> công trong công tác chủ nhiệm lớp.<br /> 2.2.3.Nhận được những lời góp ý, nh ận xét từ  đồng nghiệp, cán bộ <br /> quản lí nhà trường, Ban Giám khảo của Phòng Giáo dục – Đào tạo, để tôi <br /> phát huy những mặt mạnh, điều chỉnh, khắc phục những thiếu sót, để <br /> đảm nhận tốt hơn nữa vai trò chủ nhiệm của mình.<br /> 2.2.4. Rèn luyện tinh thần năng động, giữ  lòng say mê, sáng tạo, cố <br /> gắng học tập, tự cải tạo mình để theo kịp sự tiến bộ của thời đại.<br /> 2.3./ Đối tượng nghiên cứu:<br /> ­ Công tác giáo dục đạo đức học sinh ở trường THCS<br /> ­ Quá trình rèn luyện, phát triển nhân cách của học sinh THCS<br />  3<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> ­ Vai trò của giáo viên chủ nhiệm đối với sự hình thành, phát triển nhân  <br /> cách học sinh.<br /> 2.4./ Phạm vi nghiên cứu:<br /> ­ Môi trường giáo dục học sinh trường THCS Nguyễn Trãi ­ Đại Lộc – <br /> Quảng Nam.<br /> ­ Thời gian nghiên cứu: từ năm 2008 (khi bắt đầu được phân công làm <br /> công tác chủ nhiệm) đến nay.<br /> 2.5./ Nhiệm vụ nghiên cứu:<br /> ­ Phân tích vấn đề  nhân cách và vai trò của giáo viên chủ  nhiệm trong <br /> xây dựng và phát triển nhân cách cho học sinh THCS. Từ  đó nêu những <br /> nguyên nhân  ảnh hưởng, bài học kinh nghiệm và những vấn đề  đang đặt <br /> ra.<br /> ­Tiến hành điều tra thực trạng của công tác giáo dục đạo đức học sinh,  <br /> phân tích nguyên nhân, tìm ra những yếu tố   liên quan đến công   tác giáo <br /> dục đạo đức học sinh để từ đó đề  ra biện pháp giáo dục đạo đức cho học  <br /> sinh trong giai đoạn hiện nay.<br /> 2.6./ Phương pháp nghiên cứu<br /> 2.6.1/Phương pháp nghiên cứu lý luận <br /> Nghiên cứu những kiến thức về tâm lý lứa tuổi, tâm lí sư phạm, cách  <br /> giải quyết các tình huống sư phạm.<br /> 2.6.2/Phương pháp quan sát <br /> ­ Nhìn nhận về  công tác giáo dục đạo đức học sinh của trường THCS  <br /> Nguyễn Trãi và thực trạng nhân cách học sinh hiện nay.<br /> ­ Từ đó đưa ra các biện pháp rèn luyện, giáo dục đạo đức học sinh.<br /> 2.6.3/Phương pháp thực nghiệm sư phạm<br /> ­ Vạch ra những kế  hoạch, biện nhằm rèn luyện, giáo dục đạo đức, <br /> nhân cách cho học sinh.<br /> ­ Tiến hành thực hiện, đánh giá hiệu quả của những phương pháp đó.<br /> ­ Phương pháp quan sát<br />  4<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> ­ Phương pháp tổng kết kinh nghiệm GD<br /> 2.7./ Những điểm mới của nghiên cứu<br /> ­ Điểm mới của sáng kiến là những kinh nghiệm thực tế  của GVCN  <br /> trong quá trình rèn luyện, giáo dục nhân cách học sinh.<br /> 2.8./ Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài:<br /> Góp phần vào việc nhận thức đầy đủ  hơn vai trò của giáo viên chủ <br /> nhiệm đối với quá trình xây dựng và phát triển nhân cách cho học sinh <br /> THCS.<br /> Kết quả nghiên cứu có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo cho việc giáo  <br /> dục học sinh trong trường THCS, công tác chỉ  đạo của các cán bộ  quản lý <br /> giáo dục ở trường THCS.<br /> 3./ CƠ SỞ LÍ LUẬN: <br /> ­ Nhà trường, gia đình, xã hội có vai trò giáo dục khác nhau đối với sự <br /> hình thành, phát triển phẩm chất, đạo đức, lối sống cho học sinh. Trong đó <br /> nhà trường được xem là trung tâm, chủ  động, định hướng trong việc phối <br /> hợp với gia đình và xã hội. <br /> ­ Nhà trường là môi trường giáo dục toàn diện nhất, là cơ  quan nhà  <br /> nước thực hiện chức năng giáo dục chuyên nghiệp nhất, nên nhà trường là <br /> lực lượng giáo dục hiệu quả nhất, hội tụ những yếu tố cần thiết để có thể <br /> huy động sức mạnh giáo dục từ gia đình, xã hội. Không ai khác người trực  <br /> tiếp   hiện   thực   hóa   những   chức   năng   trên   trong   trường   THCS   chính   là <br /> GVCN. <br /> ­ SKKN này nhằm xác định ý nghĩa, vai trò của GVCN và nhà trường  <br /> trong hoàn cảnh môi trường xã hội, quan hệ  xã hội ngày càng đa dạng,  <br /> phong phú. Đó không chỉ là việc tổ chức tốt giáo dục trong nhà trường, mà <br /> còn tổ chức phối hợp tất cả các hoạt động, các lực lượng của xã hội tạo ra  <br /> sự  thống nhất trong môi trường giáo dục, phát huy mọi tiềm năng của xã <br /> hội, nhằm tạo ra sức mạnh tổng hợp đến quá trình phát triển, hoàn thiện  <br /> nhân cách học sinh.<br />  5<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> ­ Cơ sở lí luận chủ yếu của tổ chức hoạt động giáo dục giúp phát triển  <br /> và hoàn thiện nhân cách học sinh là lí luận dạy học và giáo dục, là các vấn  <br /> đề  của tâm lí học về  sự  phát triển và hoàn thiện nhân cách học sinh thông <br /> qua quá trình tổ chức các hoạt động và giao lưu. Đó cũng là luận điểm cơ <br /> bản về  mối quan hệ  giữa cá nhân với hoàn cảnh xã hội và tự  nhiên. Nó <br /> cũng nói lên mối quan hệ biện chứng giữa quá trình tác động có định hướng <br /> của giáo dục xã hội với sự  hoạt động, tự  giáo dục, tự  rèn luyện của cá  <br /> nhân.<br /> ­ Hiệu quả của hoạt động giáo dục phụ thuộc vào nhiều yếu tố, nhiều <br /> điều kiện khách quan và chủ  quan của chủ thể tham gia vào quá trình giáo  <br /> dục.<br /> ­ Quá trình giáo dục là quá trình tổ  chức cuộc sống (học tập, lao động, <br /> vui chơi, sinh hoạt tập thể, giải trí,….) cho học sinh. Là một quá trình <br /> chuyển hóa tự giác, tích cực, những yêu cầu, chuẩn mực xã hội thành hành <br /> vi, thói quen tương  ứng  ở người học dưới vai trò chủ  đạo của người giáo  <br /> viên.<br />  4./  C<br />   Ơ SỞ THỰC TIỄN:   <br /> ­ Cơ sở thực tiễn của đề tài là thực trạng về lối sống thờ  ơ, thiếu trách <br /> nhiệm, vô cảm  ở  một bộ  phận học sinh và thực tiễn về  vai trò của giáo <br /> viên chủ nhiệm đối với sự phát triển, hoàn thiện nhân cách của học sinh<br /> ­  Bên cạnh gia đình thì trường học là mái nhà thứ hai nuôi dưỡng trí tuệ, <br /> nhân cách cho học sinh, và  ở  trường người có thời gian gần gũi, tiếp xúc <br /> với các em nhiều nhất chính là GVCN. Chính vì thế  mà GVCN có vai trò  <br /> rất quan trọng đối với sự phát triển, hoàn thiện nhân cách. <br /> ­ Thực tế đã chứng minh rằng người giáo viên chủ nhiệm có phẩm chất  <br /> và năng lực luôn được đồng nghiệp, phụ  huynh tín nhiệm, học sinh kính <br /> trọng họ có ảnh hưởng mạnh sự phát triển, hoàn thiện nhân cách học sinh.<br /> ­ Những kinh nghiệm, bài học giáo dục mà tôi rút ra trong quá trình đi  <br /> dạy, quá trình chủ nhiệm của bản thân.<br /> 5./  NỘI DUNG NGHIÊN CỨU:<br />  6<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> CHƯƠNG 1. VAI TRÒ  CỦA GIÁO VIÊN  CHỦ  NHIỆM. VAI TRÒ  <br /> CỦA GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC, NHÂN CÁCH CHO HỌC SINH<br /> 5.1.1/Vai trò của giáo viên chủ nhiệm (GVCN).<br /> Giáo viên chủ nhiệm là người làm công tác quản lí toàn diện lớp học, là <br /> người quyết định đến thành công hay thất bại của công tác giáo dục trong <br /> nhà trường, là người  trực tiếp theo dõi những biến đổi tâm tư, nguyện <br /> vọng và tình cảm của mỗi học sinh nên GVCN đại diện cho quyền lợi,  <br /> nghĩa vụ của tập thể học sinh.<br /> GVCN còn là cầu nối giữa học sinh với giáo viên bộ môn (GVBM), gia <br /> đình, nhà trường, xã hội, hoàn thiện hệ  thống các mối quan hệ, biết phối  <br /> hợp và thống nhất các tác động để giáo dục học sinh.<br /> Để  xây dựng được tập thể  đoàn kết và giáo dục toàn diện học sinh  <br /> trong lớp, GVCN phải gương mẫu, có năng lực, có phẩm chất đạo đức,  <br /> tâm huyết với nghề, yêu thương tận tụy với học sinh. GVCN phải tìm <br /> hiểu, nắm vững học sinh trong lớp về mọi mặt, cộng tác chặt chẽ  với gia <br /> đình học sinh, phối hợp với GVBM, tổ chức Đoàn đội để giáo dục học sinh  <br /> trong lớp mình chủ nhiệm.<br /> Xác định mục tiêu, phương hướng và đưa ra những chỉ  tiêu, phấn đấu <br /> về hạnh kiểm, học tập của học sinh lớp chủ nhiệm. GVCN là người triển <br /> khai các giải pháp cụ thể để đạt được kết quả tốt nhất trong công tác.<br /> 5.1.2/ Vai trò của giáo dục đạo đức, nhân cách<br /> ­ Mục tiêu mà giáo dục hướng đến đó chính là sự trưởng thành của đối <br /> tượng giáo dục ở tất cả các mặt: tri thức, hiểu biết, kĩ năng, đạo đức, nhân  <br /> cách trong đó đạo đức, nhân cách là quan trọng nhất.<br /> ­ Tri thức và nhân cách vốn là hai mặt của một con người, trong đó nhân  <br /> cách có vị trí đặc biệt quan trọng. Quan niệm này đã được Chủ tịch Hồ Chí <br /> Minh khẳng định trong câu nói: “ Có tài mà không có đức là người vô dụng, <br /> có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó”. <br /> ­  Đạo đức là tiêu chí đánh giá sự văn minh, cao thượng của xã hội, con <br /> người. Người có đạo đức là người cao thượng; một dân tộc, mặc dầu kinh <br />  7<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> tế  còn lạc hậu, nhưng có được đạo đức cần, kiệm, liêm, chính thì vẫn  <br /> xứng đáng là một dân tộc văn minh.<br /> ­  Đạo đức giúp cho con người luôn giữ  được nhân cách, bản lĩnh làm <br /> người trong mọi hoàn cảnh, không dễ  bị  thay đổi trước những xoay vần,  <br /> biến thiên của thời cuộc: Giàu sang không thể  quyến rũ, nghèo khó không <br /> thể lay chuyển, sức mạnh không thể khuất phục. <br /> ­ CHƯƠNG   2.   NHÂN   CÁCH,   SỰ   PHÁT   TRIỂN,   HOÀN   THIỆN <br /> NHÂN CÁCH HỌC SINH.<br /> 5.2.1./ Khái  niệm về  nhân  cách:<br /> ­  Nhân cách: Là tổ hợp  những đặc điểm, những thuộc tính tâm lý của <br /> cá nhân, qui định bản sắc và giá trị xã hội của con người. <br /> ­ Sự phát triển nhân cách:  Biểu hiện qua các dấu hiệu cơ bản sau:<br /> +  Sự  phát   triển về  mặt tâm lý: biểu hiện  ở  những biến đổi cơ  bản <br /> trong các quá  trình nhận thức,  tình cảm,  ý chí, ,hành động, đặc biệt là sự <br /> hình thành và hoàn thiện các thuộc tính tâm lí, các quá trình, các trạng thái <br /> tâm lý của cá nhân<br /> + Sự  phát triển về  mặt xã hội: Thể  hiện  ở  những biến đổi trong cách  <br /> ứng xử của cá nhân đối với những người xung quanh, sự  tích cực của cá  <br /> nhân khi tham gia vào các mối quan hệ xã hội.<br /> 5.2.2./Những   yếu   tố   ảnh   hưởng   tới   sự   phát   triển   nhân   cách:   Di <br /> truyền, môi trường, giáo dục, hoạt động cá nhân<br /> a) Di truyền: Đó là sự truyền lại từ cha mẹ đến con cái những thuộc <br /> tính nhất định.<br /> b) Môi trường: là hệ  thống phức tạp, đa dạng các hoàn cảnh bên <br /> ngoài, các điều kiện tự nhiên và xã hội xung quanh cần thiết cho sinh hoạt  <br /> và phát triển của con người.<br />   Vai   trò   của   môi   trường   đối   với   sự   phát   triển   nhân   cách:<br /> + Nhờ  môi trường cá nhân chiếm lĩnh được các kinh nghiệm xã hội loài <br /> người để hình thành và phát triển nhân cách của mình.<br /> c)  Giáo dục:   Là quá trình hình thành cho người được giáo dục   lý <br />  8<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> tưởng, động cơ, tình cảm, niềm tin, những nét tính cách của nhân cách,  <br /> những hành vi, thói quen cư  xử  đúng đắn trong xã hội thông qua việc tổ <br /> chức cho họ các hoạt động và giao lưu.<br /> d)  Hoạt động cá nhân: Đóng vai trò quyết định trực tiếp tới sự hình <br /> thành và phát triển nhân cách của con người. <br /> 5.2.3./ Vai trò chủ  đạo của giáo dục trong sự  phát triển, hoàn thiện <br /> nhân  cách:<br /> Trong những tác động đó thì giáo dục là sự tác động có mục đích, có <br /> tổ   chức   nên   nó   là   nhân   tố   chủ   đạo   trong   sự   phát   triển   nhân   cách.<br /> + Giáo dục là sự tác động có mục đích, có tổ chức, có kế hoạch nhằm thực  <br /> hiện có hiệu quả các mục đích đã đề ra.<br /> + Giáo dục có thể  mang lại những tiến bộ mà các nhân tố  khác như  bẩm  <br /> sinh, di truyền hoặc môi trường, hoàn cảnh không thể có được. <br /> + Giáo dục còn có thể uốn nắn những phẩm chất tâm lý xấu và làm cho nó  <br /> phát triển theo chiều hướng mong muốn của xã hội. Đó chính là hiệu quả <br /> của công tác giáo dục lại đối với trẻ em hư hoặc những người phạm pháp.<br /> CHƯƠNG 3. CÁC MẶT GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC ĐỂ  PHÁT TRIỂN, HOÀN  <br /> THIỆN NHÂN CÁCH HỌC SINH.<br /> 5.3.1./Giáo dục tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc.<br /> ­ Thực tế  có một bộ  phận học sinh mang tư  tưởng sùng bái tư  tưởng, <br /> cuộc sống phương Tây. Coi nhẹ  và lãng quên những truyền thống đạo lí <br /> tốt đẹp của dân tộc, của người Á Đông.<br /> ­ Đó là giáo dục niềm tự hào về một Đất nước đang trong quá trình đổi <br /> mới và niềm tự hào về những thành quả mà nhân dân ta, dân tộc ta đã đạt <br /> được, được thế giới công nhận như ở các lĩnh vực Toán học ( giải Field), <br /> thể thao ( Cờ vua, bơi lội..), các kì thi Olympic thế giới..<br /> ­ Giáo dục cho học sinh tinh thần yêu nước là giáo dục cho các em về <br /> những truyền thống cao đẹp của dân tộc như sống giàu tình cảm, hài hòa <br /> giữa lí và tình, gắn bó với tổ tiên, quê hương, cội nguồn. Cần có ví dụ cụ <br /> thể  nhằm giúp học sinh nhận thức được những phẩm chất truyền thống  <br />  9<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> của dân tộc chẳng hạn ngày lễ  tết, người Việt thường chọn về quê sum  <br /> họp trong không khí đầm ấm của gia đình thay cho việc đi tham quan, du <br /> lịch như các nước phương Tây. Nhận thức được vẻ đẹp truyền thống của  <br /> dân tộc sẽ  giúp học sinh thêm tự  hào về  đất nước, dân tộc mình. Từ  đó  <br /> nâng cao niềm tin ở tương lai và khơi gợi ý thức đóng góp, cống hiến của  <br /> thế hệ học sinh hôm nay.<br /> 5.3.2./Giáo dục lí tưởng sống:<br /> ­ Giáo dục lí tưởng sống cho học sinh cũng là một trong những nội  <br /> dung quan trọng của công tác phát triển, hoàn thiện nhân cách học sinh. <br /> Rèn luyện cho học sinh sống có lí tưởng và theo đuổi lí tưởng cao đẹp là <br /> một việc có ý nghĩa lớn lao đối với người GVCN.<br /> ­ Trước hết cần giúp học sinh hiểu rõ khái niệm “lí tưởng sống” là gì?  <br /> Lí tưởng sống là mục đích sống cao nhất, tốt đẹp nhất mà con người  <br /> muốn vươn tới. Lí tưởng sống là thước đo phẩm chất con người.<br /> ­ Mỗi một thế  hệ  theo đuổi một mục đích sống riêng. Trong thời đại <br /> chống giặc ngoại xâm , hàng triệu thanh niên đã lên đường ra trận vơi bài  <br /> ca “Đường ra trận mùa này đẹp lắm”, dâng hiến tuổi xuân cho Đất nước.  <br /> Đó là một thế  hệ  đã sống với một lí tưởng cao cả:chiến đấu và hi sinh <br /> cho độc lập, tự do của Tổ Quốc.<br /> ­ Trong số những anh hùng liệt sĩ đã hi sinh vì nền độc lập dân tộc, Anh  <br /> hùng Liệt sĩ Lý Tự  Trọng đã để  lại câu nói nổi tiếng về  lí tưởng sống  <br /> “Con đường của thanh niên chỉ có thể là con đường cách mạng chứ không  <br /> thể là con đường nào khác”. Câu nói nổi tiếng ấy cùng với sự  hi sinh cao <br /> cả của Anh hùng Lý Tự Trọng đã trở thành biểu tượng cao đẹp của Chủ <br /> nghĩa Anh hùng Cách mạng, thôi thúc thế  hệ  thanh niên đấu tranh cho sự <br /> nghiệp giải phóng dân tộc.<br /> ­ Cho đến hôm nay, đất nước đã bước sang thập niên thứ hai của thế kỉ <br /> XXI. Lịch sử đã sang trang mới với những cơ hội, thách thức mới. Bắt kịp  <br /> sự  phát triển của thời đại hay thụt lùi, lạc hậu – đó là câu hỏi đặt ra cho  <br /> các thế hệ hôm nay. Trả lời được câu hỏi ấy nghĩa là đã nhận thức và tìm <br /> được một mục đích sống đúng đắn, cao đẹp.<br /> ­ Tuy nhiên nhìn vào thực tế  lại thấy đang có sự  khủng hoảng về  lí <br />  10<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> tưởng sống  ở một bộ phận không nhỏ  trong thế  hệ ngày nay. Không xác <br /> định được mục đích sống, sống vị  kỉ, cá nhân, vô nghĩa, ngập chìm trong <br /> những trò game, online vô bổ...đó là những vấn đề  đáng báo động  ở  giới <br /> trẻ học đường.<br /> ­ Mục tiêu phấn đấu của chúng ta hiện nay là “Dân giàu, nước mạnh, xã <br /> hội công bằng, dân chủ, văn minh”. Để đạt được mục tiêu đó, mỗi cá nhân,  <br /> con người phải phấn đấu thành đạt trong cuộc sống riêng,  để  cống hiến <br /> cho xã hội. <br /> ­ Cần tuyên truyền, nêu gương những tấm gương sáng: những người lao <br /> động phát minh ra công cụ phục vụ, cải tiến sản xuất; những Tiến sĩ, phó <br /> Giáo sư tuổi đời mới ngoài 30, sẵn sàng từ  chối công việc với mức lương  <br /> hấp dẫn ở nước ngoài để về  phụng sự Đất nước. Đó là những người có lí <br /> tưởng sống cao đẹp, đúng đắn mà chúng ta cần giáo dục để  học sinh noi  <br /> theo.<br /> ­   Có   thể   nói   rằng,   lý   tưởng   sống   chính   là   chiếc   chìa   khoá   để   mở <br /> cửa tương lai của mỗi người. Tương lai thế  nào phụ  thuộc chủ  yếu vào <br /> lý tưởng sống của bản thân mỗi con người chúng ta. <br /> ­   Đối   với   học   sinh,   chúng   ta   càng   nên   định   hướng   cho   các   em   một <br /> lí tưởng sống tốt đep. Đó sẽ là nguồn động lực để các em cố gắng học tập, <br /> vươn lên trong học tập và đạt được nhiều thành tích, đem lại niềm vinh dự <br /> cho bản thân, gia đình và Tổ quốc.<br /> 5.3.3./Giáo dục tình cảm đạo đức:<br /> ­ Chủ tịch Hồ Chí Minh từng viết :” Hiền, dữ đâu phải là tính sẵn.<br />  Phần nhiều do giáo dục mà nên”<br /> ­ Một người trở  thành lương thiện hay bất lương “phần nhiều do giáo <br /> dục mà nên”. Điều này cho thấy người GVCN có vai trò như thế nào trong  <br /> việc giáo dục nhân cách cũng như tình cảm đạo đức học sinh.<br /> ­ Tình cảm đạo đức thể hiện biểu hiện ra bên ngoài bằng thái độ, cảm <br /> xúc, hành động. Chẳng hạn trước những hành vi đen tối, bỉ   ổi, con người  <br /> thường căm giận, ghê tởm. Trước những nghĩa cử  cao đẹp, con người sẽ <br /> thán phục, tự hào.<br />  11<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> ­ Một khía cạnh trong giáo dục tình cảm đạo đức cho học sinh đó là giáo  <br /> dục và bồi dưỡng lòng yêu thương, sự quan tâm, chia sẻ.<br /> ­ Cơ chế thị trường đã đem đến cho con người cuộc sống hiện đại, phát  <br /> triển, nhịp điệu hối hả, vội vàng. Thế  nên mặt trái của nó là khiến cho sự <br /> lạnh lùng, vô cảm đang có nguy cơ gia tăng trong xã hội. Điều đó đặt ra cho <br /> ngành giáo dục nói chung và GVCN nói riêng một nhiệm vụ  hết sức quan  <br /> trọng là giáo dục lòng nhân ái, yêu thương giữa con người với con người  <br /> trong xã hội.<br /> ­ Việc giáo dục lòng nhân ái, yêu thương cho học sinh là công việc đòi <br /> hỏi sự kiên trì, bền bỉ. Trước hết cần thông qua những việc làm cụ thể để <br /> bồi dưỡng tình yêu thương ở các em. Tránh giáo dục lí thuyết, áp đặt. Hãy <br /> từ một hoàn cảnh cụ thể trong lớp, trong trường khơi gợi ở các em sự quan  <br /> tâm, chia sẻ, từ việc làm nhỏ đến ý thức trách nhiệm lớn.<br /> ­ Học sinh cần nhận thức được rằng: tình cảm yêu thương, tấm lòng  <br /> nhân ái là một khía cạnh đạo đức con người. Bắt đầu từ sự lắng nghe, quan <br /> tâm, sau đó là chia sẻ, giúp đỡ, cao hơn hết là sự hi sinh.<br /> ­ Một khía cạnh nữa trong giáo dục tình cảm đạo đức cho học sinh đó là <br /> giáo dục ý thức và thái độ kính trọng, yêu quí người lớn tuổi, thầy cô giáo...<br /> ­ Để giáo dục học sinh ý thức, thái độ kính trọng, lễ phép đối với người <br /> lớn, với thầy cô giáo phải có biện pháp cụ  thể. Ví dụ  như: trong mỗi học  <br /> kì, cần tổ  chức những buổi sinh hoạt chuyên đề  về  tình cảm thầy­trò, về <br /> mái trường và tập thể lớp. <br /> ­ Giáo viên phải là người thấu hiểu, nâng niu, trân trọng những cử chỉ,  <br /> hành vi biểu lộ tình cảm cao đẹp giữa thầy và trò. Không nên có lời nói, cử <br /> chỉ khiến học trò cảm thấy bị tổn thương. Từ những cử chỉ, hành vi, lời nói <br /> biểu lộ tình cảm đơn sơ, mộc mạc, GVCN cần biết cách nâng lên thành ý  <br /> thức về đạo lí thầy trò, về mối quan hệ cao đẹp trong xã hội.<br /> 5.3.4./Giáo dục bổn phận, trách nhiệm:<br /> ­ Trong đời sống xã hội, quyền lợi bao giờ  cũng đi đôi với nghĩa vụ, <br /> hưởng thụ  đi đôi với bổn phận, trách nhiệm. Nếu con người chỉ  biết đòi <br /> hỏi quyền lợi của mình và hưởng thụ mà không nghĩ đến nghĩa vụ  và bổn <br />  12<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> phận, trách nhiệm của mình thì dần dần sẽ  trở  thành những kẻ  ích kỉ, thờ <br /> ơ, vô trách nhiệm. Chính vì vậy, giáo dục cho học sinh ý thức về bổn phận,  <br /> trách nhiệm của cá nhân là một yêu cầu quan trọng.<br /> ­ Học sinh cần có ý thức về bổn phận, trách nhiệm của mình trong từng  <br /> mối quan hệ của cuộc sống. Đó là bổn phận của con cái trong gia đình, bổn  <br /> phận của cá nhân đối với tập thể, trách nhiệm của mỗi người đối với cộng <br /> đồng xã hội.<br /> ­  Trong tập  thể, những   học  sinh  ích kỉ,  quen  được  chiều chuộng  là <br /> những học sinh chỉ biết quan tâm đến quyền lợi của mình.<br /> ­ Để  giáo dục  ý thức về  bổn phận, trách nhiệm, GVCN cần  đặt ra <br /> những yêu cầu cụ thể đối với từng học sinh trong lớp. <br /> ­ Đối với cán bộ  lớp, ý thức trách nhiệm biểu hiện  ở  chỗ  gương mẫu  <br /> thực hiện nội quy nhà trường, hoàn thành nhiệm vụ được giao.<br />  ­ Đối với các thành viên trong tập thể, ý thức trách nhiệm thể  hiện  ở <br /> việc  nghiêm  túc  chấp  hành  nề  nếp,nội  quy,  tham  gia   đầy   đủ,  tích  cực <br /> phong trào hoạt động của lớp.<br /> ­ Để  làm được điều đó, GVCN là người đưa ra yêu cầu để  phát hiện <br /> học sinh gương mẫu, có phương pháp học tập khoa học, có tác phong mẫu  <br /> mực, sẵn sàng nhận trách nhiệm, biết chịu trách nhiệm trước tập thể, biết  <br /> tập hợp các bạn. Nhận xét trước lớp, khen ngợi, động viên các em, đồng <br /> thời cũng nhắc nhở, phê bình những bạn chưa tốt để giáo dục các em.<br /> 5.3.5./Giáo dục tính tập thể:<br /> ­ Tính tập thể là một trong những phẩm chất quan trọng đối với thế hệ <br /> học sinh hôm nay. Bởi vì tính tập thể ở mỗi cá nhân là một yếu tố có tính  <br /> quyết định cho sự phát triển, lớn mạnh của một tập thể, dù ở đâu.<br /> ­ Tinh thần tập thể thể hiện  ở tinh thần, ý thức tự giác trong công việc, <br /> cũng như  cuộc sống cá nhân;  ở  việc tự  giác, nhiệt tình tham gia các hoạt  <br /> động chung, hết mình vì quyền lợi chung và gắn bó với các thành viên trong  <br /> tập thể. Tính tập thể không phải là thuộc tính có sẵn mà là kết quả của quá <br /> trình giáo dục, rèn luyện lâu dài vơi những phương pháp cụ thể, thích hợp.<br />  13<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> ­ Trong công việc cần phân công theo nhóm, theo tổ  để  tạo sự  gắn bó <br /> giữa các thành viên, hướng tới hoàn thành nhiệm vụ chung. Hướng dẫn các <br /> em tổ chức, phân công công việc cụ thể, tránh việc đùn đẩy, ỷ lại, dẫn đến <br /> vô trách nhiệm.<br /> ­ Lấy ví dụ một việc nhỏ như kê xếp ghế lớp trong những giờ chào cờ,  <br /> nếu không giao việc, không rèn luyện ý thức tập thể  thì sẽ  dẫn đến tình <br /> trạng chỉ  có vài cá nhân gánh vác việc này. Những học sinh còn lại trong <br /> lớp sẽ  thản nhiên thừa hưởng công sức của người khác và không tự  giác <br /> chuẩn bị.<br /> ­ Trong các công việc tập thể, cần triển khai trước lớp dưới hình thức <br /> lấy ý kiến các cá nhân để tạo ra mối quan tâm ở tất cả học sinh trong lớp.  <br /> Tránh tình trạng chỉ có cán bộ lớp biết việc và tự giải quyết công việc. Các  <br /> thành viên khác được tham gia sẽ  thấy được vai trò, trách nhiệm của các <br /> em trong tập thể, thì các em sẽ trở nên gần gũi hơn, tinh thần và ý thức tập <br /> thể dần dần được hình thành.<br /> ­ Trong quá trình giáo dục tính tập thể  cho học sinh, GVCN cần quan  <br /> tâm tìm hiểu và phát hiện kịp thời những biểu hiện sai trái, tồn tại trong <br /> tập  thể   gây  ảnh   hưởng   đến  việc   giáo   dục   tính  tập   thể   cho   học   sinh. <br /> Chẳng hạn: gây bè kéo cánh hoặc chủ nghĩa cá nhân trong học sinh. Người <br /> GVCN cần kiên quyết loại bỏ, ngăn chặn những hành vi này trên tinh thần  <br /> giáo dục cho học sinh nhận thức được hậu quả những hành vi ấy. <br /> 5.3.6./Giáo dục tính độc lập:<br /> ­ Tính độc lập là sự  tự  tin  ở  năng lực bản thân, là khả  năng tự  giải <br /> quyết các tình huống xảy ra trong cuộc sống và tinh thần tự  giác tự  chịu  <br /> trách nhiệm về bản thân.<br /> ­ Hiện tượng học sinh trước khó khăn, cũng như trước cơ hội của mình  <br /> thường lúng túng không biết phải làm gì là hiện tượng khá phổ biến.<br /> ­ Bên cạnh những học sinh năng động, sáng tạo vẫn còn một bộ  phận <br /> không nhỏ rụt rè, thụ động.<br /> ­ Điều này đặt ra cho GVCN một nhiệm vụ quan trọng, đó là phải giáo <br /> dục, rèn luyện cho học sinh tính độc lập, tự chủ trong cuộc sống.<br />  14<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> ­ Tính độc lập thể  hiện  ở  chỗ  khi tổ  chức một phong trào hoạt động <br /> học sinh có khả  năng tự  mình xây dựng kế  hoạch mà không chờ  sự  giúp <br /> đỡ của người khác. <br /> ­ Những học sinh có tính độc lập sẽ nhanh chóng tìm ra cách xử lí nhanh <br /> nhất cho dù cách xử lí đó chưa phải là hay nhất. <br /> ­ Một trong những biểu hiện của tính độc lập là khi mắc sai lầm và  <br /> phạm lỗi, học sinh tự  mình phân tích được nguyên nhân, hậu quả, cách <br /> khắc phục. Đây là một trong những yếu tố  rất quan trọng của nhân cách  <br /> con người.<br /> CHƯƠNG 4. CÁC TIÊU CHÍ CỦA MỘT GVCN<br /> Theo tôi, người GVCN cần có những tiêu chí sau:<br /> 5.4.1./ Lấy bản thân là tấm gương cho học sinh:<br /> ­Trong thực tiễn giáo dục nói chung và trong công tác chủ  nhiệm nói  <br /> riêng không có phương pháp giáo dục nào hiệu quả  và thuyết phục bằng  <br /> bản thân nhà giáo dục.<br /> Bản thân tôi cho rằng chủ  nhiệm là quá trình “chinh phục” học sinh  <br /> của giáo viên. Nên trước nhất giáo viên chủ nhiệm phải có năng lực chuyên <br /> môn thật vững vàng. Năng lực chuyên môn  ở  đây bao gồm cả  trình độ <br /> chuyên môn và năng lực sư phạm. <br /> Đúng như  người ta vẫn gọi: giáo viên là những kĩ sư  tâm hồn. Người <br /> giáo viên chủ nhiệm lại càng có vai trò vô cùng quan trọng trong việc giáo <br /> dục học sinh, không chỉ  về  tri thức mà còn định hình cho các em về  nhân  <br /> cách, lẽ sống, biết yêu thương, sống có trách nhiệm cho bản thân, gia đình <br /> và xã hội. <br /> Những hành động, cử chỉ, lời lẽ của giáo viên có tác động to lớn đến sự <br /> phát triển trí tuệ  và nhân cách của học trò. Thói quen ăn mặc chỉnh tề, nói <br /> năng từ tốn, cư  xử lịch thiệp, đi đứng trang nghiêm… của thầy cô giáo, là <br /> “mệnh lệnh không lời”, là tấm gương tốt để học sinh noi theo. <br /> Vì vậy, khi lên lớp, giáo viên cần chú ý đến cách đi đứng, nói năng,  <br /> cách   ăn   mặc,   cách   cầm   sách,   chữ   viết,   thái   độ,...để   học   sinh   noi   theo. <br /> Không vì bất cứ lí do gì mà cho phép mình cẩu thả  hoặc xuề  xòa, qua loa  <br />  15<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> trước mặt học sinh.  Ngược lại nếu các thầy cô giáo ăn mặc thiếu nghiêm <br /> túc, hành xử thiếu tế nhị, thiếu chững chạc, sẽ ít nhiều ảnh hưởng đến suy <br /> nghĩ và hành động của học sinh, ảnh hưởng không tốt đến môi trường giáo <br /> dục vốn lấy đạo đức, thanh liêm, lễ nghĩa làm trọng.<br /> Trước mỗi tình huống sư  phạm giáo viên phải cố  gắng xử  lý sao cho <br /> khéo léo, vừa đảm bảo hiệu quả  giáo dục, nhưng cũng tạo cho các em sự <br /> khích lệ, tránh sự căng thẳng trong tiết học. Sau mỗi tình huống xử lý chưa <br /> được tốt, nên suy nghĩ lại lúc đó phải làm thế  nào mới là tốt nhất, để  rút <br /> kinh nghiệm, không xảy ra trường hợp tương tự. <br /> Người   giáo   viên   đứng   lớp   được   ví   như   một   nghệ   sĩ   trên   sân   khấu, <br /> nhưng những “kịch bản” đôi lúc lại nằm ngoài giáo án của thầy. Chính vì <br /> thế  ngoài sự  khéo léo truyền đạt cho các em về  kiến thức bài vở, người  <br /> thầy cần nhấn mạnh đến ý thức học tập, ý thức bản thân trước gia đình và  <br /> xã hội. Để  qua mỗi bài giảng, mỗi lời nói, cử  chỉ  của thầy có những tác <br /> động tích cực đến những tâm hồn các em. Đồng thời, trong quá trình giảng <br /> dạy, người thầy phải vị  tha, biết rắn, biết mềm trong những trường hợp  <br /> thích hợp để các em vừa kính trọng, nể phục và yêu quý người thầy. Từ đó, <br /> giúp các em tiếp cận với tri thức và hiểu sâu sắc hơn về đạo lý làm người.<br /> 5.4.2./Giáo dục bằng tình yêu thương của người mẹ.<br /> ­ Theo tôi một trong những phẩm chất cần có  ở  một người giáo viên <br /> chủ nhiệm lớp là tình cảm của một người mẹ.<br /> ­ Mà “Mẹ thì hiền”, “mẹ cũng có thể nghiêm khắc nhưng bao giờ cũng <br /> yêu quý con, hiểu con và chia sẻ với con những điều con vướng mắc”, “mẹ <br /> luôn là chỗ dựa tin cậy mỗi khi con vấp ngã hoặc sai lầm”…<br /> ­ Thời gian học sinh  ở trường có thể  bằng, thậm chí nhiều hơn  ở  nhà, <br /> con   người   nói   chung   và   học   sinh   cũng   vậy,   luôn   khao   khát   được   yêu <br /> thương, được vỗ  về, an  ủi. Vậy nên, nếu người GVCN nào dành cho học <br /> sinh thái độ, tình cảm như  của mẹ  dành cho con, hiệu quả  công tác chủ <br /> nhiệm sẽ  lớn hơn rất nhiều so với GVCN lạnh lùng, thờ  ơ  không gần gũi <br /> yêu thương học sinh.<br /> 5.4.3./Giáo viên chủ nhiệm cần phải là người bạn của học sinh.<br />  16<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> ­ Nhu cầu chia sẻ tâm tư, tình cảm, trao đổi phương pháp học tập…của <br /> học trò là rất lớn. Có những điều các em không nói với mẹ, không nói với  <br /> thầy cô mà chỉ tâm sự với bạn.<br /> ­ Bởi vậy, nếu GVCN tạo được niềm tin tưởng, sự  thân thiện gần gũi <br /> với học sinh, các em sẵn sàng tâm sự, kể  cả những điều sâu kín nhất của  <br /> lứa tuổi. Khi đó, GVCN có cơ  hội hiểu các em hơn, tư vấn và gỡ  rối cho  <br /> các em những băn khoăn của tuổi mới lớn, những mâu thuẫn của quan hệ <br /> học trò, thậm chí cả  những khúc mắc trong gia đình…Khi “là người bạn” <br /> của các em, không hề  làm giảm vị  thế  của GVCN mà trái lại, uy tín của  <br /> người GVCN tăng lên đồng thời tạo lập một môi trường, một không khí <br /> gần gũi, thân thiện đoàn kết trong lớp.<br /> 5.4.4./ Giáo viên chủ  nhiệm cần có năng lực của một “luật sư” và <br /> “thẩm phán”<br /> ­ Một lớp học trên 30 học sinh với sự đa dạng về tính cách, với sự phức  <br /> tạp của tâm lý lứa tuổi không thể  tránh khỏi những mâu thuẫn xung đột  <br /> trong tập thể lớp và các phát sinh các tình huống giáo dục<br /> ­ Vì vậy, người GVCN phải là một nhà tâm lý, biết kìm chế căng thẳng  <br /> và quản lý cảm xúc bản thân, hiểu quy luật phát triển tâm lý và các điều <br /> kiện phát triển tâm lí ở lứa tuổi học sinh để từ đó xây dựng Kế hoạch công <br /> tác chủ nhiệm cho phù hợp và hiệu quả.<br /> ­ GVCN phải là một “luật sư” nắm rõ các quy định, qui chế  giáo dục;  <br /> một nhà quản lý, một vị“ thẩm phán” công bằng, nghiêm minh giải quyết  <br /> một cách thuyết phục, thỏa đáng những mâu thuẫn trong tập thể lớp.<br /> 5.4.5./GVCN cũng là một nhà khoa học.<br /> ­ Một GVCN thành công trong công tác chủ nhiệm là: lớp chủ nhiệm có <br /> nề  nếp tốt, có chất lượng học tập tốt, nhiều học sinh đạt được thành tích  <br /> cao trong học tập.<br /> ­ Muốn vậy, ngoài những phẩm chất trên, người GVCN cũng cần phải  <br /> là một giáo viên dạy giỏi và luôn luôn biết khích lệ, biết thắp sáng “ngọn <br /> nến” say mê trong lòng người học.<br />  17<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> CHƯƠNG 5. TIẾP NHẬN LỚP CHỦ NHIỆM.<br /> 5.5.1./Nhận lớp chủ nhiệm<br /> Những việc làm đầu tiên của tôi khi nhận lớp chủ  nhiệm luôn luôn <br /> là:<br /> a) Phổ  biến nội quy trường học, nêu rõ những điều học sinh nên <br /> làm và không được làm là gì.<br /> ­ Điều này rất cần thiết, không bao giờ thừa ở đầu mỗi năm học.<br /> ­ Nắm bắt lại những qui định học đường, học sinh sẽ  định hướng rõ <br /> những việc nên và không nên làm. <br /> ­ Tránh việc sau này vi phạm rồi lại đổ lỗi là : “do em không biết”<br /> b) Phổ biến qui chế xếp loại học lực, hạnh kiểm của học sinh<br /> <br /> ­ Việc này giúp học sinh có những mục tiêu phấn đấu cụ thể trong năm <br /> học.<br /> c) Bầu ban cán sự  lớp và rèn luyện để  ban cán sự  làm việc hiệu  <br /> quả.<br /> ­ Ban cán sự  lớp là lực lượng nòng cốt, đảm bảo sự  vững mạnh của <br /> một tập thể. Hỗ trợ đắc lực cho GVCN trong công chủ quản lý lớp. Do đó <br /> phải lựa chọn thật kĩ, có một ban cán sự  năng lực là GVCN đã thành công  <br /> một nửa trong công tác quản lý, giáo dục học sinh của mình. <br /> d) Hoàn thành sơ đồ lớp.<br /> ­ Những tưởng việc này không quá quan trọng nhưng thật ra đây chính là <br /> “sợi dây thừng vô hình” kì diệu.<br />  ­ Chắc chắn  trong một năm học, không thể  tránh việc thay đổi sơ  đồ <br /> lớp, nhưng không vì điều này mà GVCN quá chọn lựa để chậm chạp trong <br /> việc hoàn thành sơ đồ lớp đầu năm.<br /> ­ Nếu không có sơ  đồ  lớp GVCN và cả  giáo viên bộ  môn rất khó quản <br /> lý lớp, chẳng biết em thường phát biểu tên gì, em hay nói chuyện tên gì, em  <br /> thiếu tập trung là ai…Và học sinh lười cứ  thoải mái, tự  do vì thầy cô có <br /> biết mình là ai đâu mà lo. Còn những em học khá thì cũng không mấy tích <br />  18<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> cực xây dựng bài, vì vốn dĩ các em thích được gọi bằng tên, được thầy cô  <br /> biết mình cố gắng…. Tất cả những điều này đều do sơ đồ lớp mà ra.<br /> ­ Ngược lại, ngay từ đầu bước vào lớp, sơ đồ  lớp nằm trên bàn thì học <br /> sinh sẽ  thấy ngay rằng mình đang nằm trong “lòng bàn tay” của giáo viên, <br /> cứ thế mà lo chỉn chu, nghiêm túc dần thôi. Học sinh nào chưa ngoan, lười <br /> biếng hay học giỏi, tích cực thì giáo viên bộ  môn đã nhanh chóng trao đổi <br /> với GVCN rồi. GVCN từ đó dễ dàng, nhanh chóng  nắm bắt tình hình lớp,  <br /> đưa ra biện pháp quản lý phù hợp. Như vậy nề nếp chất lượng sao không  <br /> tốt, giáo dục đạo đức, nhân cách học sinh sao không tốt được.<br /> 5.5.2./ Xây dựng nề nếp lớp học: <br />   a) Nắm thông tin về học sinh<br />   ­ Mỗi giáo viên chủ  nhiệm lớp, muốn hoàn thành tốt nhiệm vụ  của <br /> mình, muốn đề  ra các biện pháp giáo dục học sinh phù hợp, đạt hiệu quả <br /> thì trước hết giáo viên phải hiểu học sinh, phải nắm  được đầy đủ  các <br /> thông tin cần thiết về từng học sinh. <br /> ­ Do vậy, ngay từ  ngày đầu nhận lớp, tôi thực hiện ngay công tác điều  <br /> tra thông tin về lí lịch, học tập học sinh.<br /> ­ Qua đó tôi nắm được đầy đủ các thông tin cần thiết về từng học sinh  <br /> để  ghi vào Sổ  Chủ  nhiệm. Và quan trọng hơn cả  là tôi đã hiểu một phần <br /> về học sinh của mình, điều đó rất hữu ích cho tôi trong công tác giảng dạy <br /> và giáo dục học sinh.    <br /> b) Bầu Ban Cán sự lớp :     <br /> ­ Việc bầu chọn và xây dựng đội ngũ Ban Cán sự  lớp là một công việc <br /> rất quan trọng mà người giáo viên chủ  nhiệm nào cũng cần phải làm ngay <br /> sau khi nhận lớp mới. <br /> ­ Công việc này quả  thật khó khăn khi chưa nắm rõ về  các học sinh <br /> trong lớp, do đó GVCN phải cố gắng quan sát và chọn lựa thật kĩ để lớp có <br /> được những  ổn định ban đầu, điều này rất quan trọng để  nề  nếp kỉ  luật, <br /> học tập lớp đi vào ổn định.<br />  19<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> ­ Trong quá trình làm việc nếu nhận thấy học sinh khác có năng lực tốt <br /> hơn thì GVCN có thể thay thế Ban cán sự lớp, nhưng phải thật khéo léo để <br /> học sinh bị thay thế không mặc cảm, bị tổn thương.     <br /> c) Phân công nhiệm vụ cụ thể cho Ban Cán sự lớp:<br />  Sau khi đã bầu chọn được Ban Cán sự  của lớp, tôi giao nhiệm vụ  cụ <br /> thể cho từng em như sau:       <br /> * Lớp trưởng: <br /> + Nhiệm vụ của lớp trưởng.<br /> ­ Tổ chức, quản lý lớp thực hiện các nhiệm vụ  học tập, rèn luyện của <br /> Nhà trường <br /> ­ Theo dõi, đôn đốc lớp chấp hành đầy đủ và nghiêm chỉnh nội quy, quy <br /> chế, quy định về  học tập. Xây dựng và thực hiện nề  nếp tự  quản đối với  <br /> các thành viên trong lớp.<br /> ­ Truyền đạt và tổ chức lớp thực hiện các thông báo Nhà trường<br /> ­ Phản  ánh tình hình của lớp,   đề  xuất những kiến nghị  của lớp  về <br /> những vấn đề  liên quan đến quyền và nghĩa vụ  của học sinh GVCN để <br /> giải quyết những vấn đề  có liên quan. Tổ  chức động viên những học sinh  <br /> trong lớp gặp khó khăn trong học tập, rèn luyện và đời sống.<br /> ­ Thường xuyên liên hệ với giáo viên chủ nhiệm để báo cáo về tình hình <br /> lớp; xin ý kiến tư vấn nhằm giải quyết những vấn đề  liên quan đến diễn  <br /> biến tư tưởng, học tập, rèn luyện và sinh hoạt của học sinh trong lớp.<br /> ­ Tổ  chức sinh hoạt lớp theo thời khóa biểu,   kiểm tra tình hình thực <br /> hiện nhiệm vụ học tập, thực hiện các nội quy, quy định của trường trong  <br /> tháng, bình xét điểm rèn luyện tháng, đề ra nhiệm vụ cho tháng tiếp theo;  <br /> tổ chức họp lớp đột xuất khi có việc.<br /> ­ Liên hệ  với giáo viên để  chuẩn bị  cơ  sở  vật chất, trang thiết bị phục <br /> vụ  cho học  tập;   đôn  đốc các  bạn trong lớp  đi học  đầy  đủ,  đúng giờ,  <br /> nghiêm túc. Phối hợp cùng giáo viên để điểm danh và ghi sổ theo dõi giảng  <br /> dạy.<br /> ­ Liên hệ để nhận kế hoạch học tập và thời khóa biểu.<br />  20<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> ­ Phối hợp với   Đoàn đội trong các hoạt động của lớp cũng như  hoạt <br /> động của Trường.<br /> ­ Thực hiện các nhiệm vụ khác do GVCN trực tiếp giao cho.<br /> ­ Chịu trách nhiệm trước GVCN về tình hình lớp.<br /> + Tiêu chuẩn: Là người nhanh nhạy, có trách nhiệm với công việc, có <br /> thể thu xếp được thời gian.<br /> * Lớp phó học tập (LPHT)<br /> + Nhiệm vụ của LPHT:<br /> ­ Lớp phó phụ  trách học tập là người giúp lớp trưởng điều hành, quản  <br /> lý các hoạt động liên quan đến học tập của lớp và của từng thành viên  <br /> trong lớp.<br /> ­ Giúp lớp trưởng điều hành và quản lý lớp, đôn đốc lớp thực hiện <br /> nghiêm túc Quy chế và các Quy định của Nhà trường.<br /> ­ Tổ chức lớp thực hiện đầy đủ và hoàn thành kế hoạch học tập.<br /> ­ Liên hệ với giáo viên phụ trách môn học để chuẩn bị thiết bị phục vụ <br /> cho môn học.<br /> ­ Ðôn đốc các bạn đi học đầy đủ, đúng giờ, đảm bảo học tập nghiêm  <br /> túc; điểm danh, ghi sổ theo dõi giảng dạy đầy đủ, kịp thời.<br /> ­ Liên hệ với thư viện để đăng ký mượn tài liệu học tập và phân bổ tài <br /> liệu cho các bạn lớp.<br /> ­ Chọn 1 nhóm các bạn học khá để hình thành cán sự môn học, giúp các  <br /> bạn khác học tập.<br /> ­ Vì đây là chức vụ xử lý nội bộ, nên biểu hiện và cách làm của LPHT  <br /> sẽ   ảnh hưởng lớn đến kết quả  học tập của lớp, từ đó ảnh hưởng đến sự <br /> đoàn kết trong lớp (Nếu LPHT chỉ chơi với 1 nhóm, nhóm đó học tốt hơn  <br /> các nhóm khác sẽ dần làm cho lớp bị chia rẽ).<br /> ­ Đây là một chức vụ  quan trọng, có  ảnh hưởng lớn đến kết quả  học <br /> tập của lớp và sự đoàn kết của tập thể.<br />  21<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> + Tiêu chuẩn: người có lực học tốt, có uy tín với lớp và hòa đồng. Đây <br /> là chức vụ  quan trọng nên không được chỉ  chọn 1 người chỉ  biết học cho  <br /> mình mà không biết giúp bạn khác. <br /> * Thủ quỹ<br /> + Nhiệm vụ của thủ quỹ:<br /> ­ Phụ trách các khoản kinh phí của lớp.<br /> ­ Đây là chức vụ quan trọng, có ảnh hưởng lớn đến sự đoàn kết của tập  <br /> thể.<br /> ­ Công việc chủ yếu: Phụ trách thu, chi các khoản phí, đóng góp và quản <br /> lý tiền quỹ. <br /> ­ Việc minh bạch trong thu, chi và quản lý các khoản quỹ sẽ làm cho tập <br /> thể an tâm hơn các hoạt động, làm cho lớp đoàn kết hơn. <br /> ­ Nếu thu, chi không minh bạch, không công bố đầy đủ cho tập thể biết, <br /> quản lý quỹ  không an toàn, cẩn thận sẽ  dễ  làm nảy sinh các nghi vấn về <br /> tiền bạc.<br /> ­ Đây là một điều rất khó xử lý vì nó còn liên quan đến gia đình của các  <br /> thành viên, nên sẽ rất dễ làm mất đoàn kết trong lớp. Nếu thủ quỹ chơi với  <br /> 1 nhóm nào đó và không minh bạch thu chi, các thành viên khác sẽ  rất dễ <br /> nghi ngờ  số  tiền đóng góp của mình được dùng để  chi cho người khác. <br /> Điều này rất nguy hiểm trong tập thể.<br /> + Tiêu chuẩn:  Là người cẩn thận, kỹ  lưỡng, biết tính toán, có uy tín <br /> trong tập thể, hòa đồng với mọi thành viên trong tập thể.<br /> *Lớp phó thể mỹ: <br /> ­ Là người chịu trách nhiệm mảng Thể thao , Văn nghệ của lớp.<br />  ­ Công việc cụ thể: Cùng với  lơp trưởng tổ chức, điều hành các phong  <br /> trào của Chi đội.<br />  + Tiêu chuẩn: Là người có năng khiếu về mặt thể thao hoặc văn nghệ, <br /> biết cách tổ chức cho tập thể các hoạt động đó.<br /> * Lớp phó lao động:<br />  22<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> ­ Chịu trách nhiệm tổ  chức, điều hành lớp trong các buổi lao động do  <br /> trường, lớp tổ chức.<br /> ­ Phân công, theo dõi và kiểm tra các tổ  trực nhật và chịu trách nhiệm <br /> tắt đèn, quạt khi ra về.<br /> ­ Phối hợp với lớp trưởng giữ trật tự lớp. <br /> + Tiêu chuẩn: là người có năng lực tổ chức, điều hành, có uy tín với tập <br /> thể, xông xáo trong công việc.<br />  Nhiệm vụ  của mỗi em, tôi ghi rõ ràng trong một cuốn sổ, sau đó phát <br /> cho các em. Tôi hướng dẫn từng em cách ghi chép trong sổ  một cách khoa  <br /> học, cụ thể, rõ ràng. Mỗi em sẽ làm đúng các nhiệm vụ của mình. Ngoài ra, <br /> Ban cán sự trưởng phải đoàn kết và hợp tác chặt chẽ  với nhau trong công <br /> việc chung. <br />  Đầu mỗi tuần, vào tiết sinh hoạt lớp ngày thứ  hai, Ban cán sự  lớp báo <br /> cáo các mặt hoạt động của lớp. Căn cứ  vào báo cáo của từng em, tôi nắm  <br /> được khả năng quản lí lớp của từng em. Và cứ cuối mỗi tháng, tôi tổ chức  <br /> họp Ban Cán sự  lớp 1 lần để  tổng kết các mặt làm được của lớp, động  <br /> viên khen ngợi những việc các em đã làm tốt, đồng thời chỉ rõ những thiếu <br /> sót và hướng dẫn các em cách  khắc phục.      <br /> CHƯƠNG   6.   MỘT   SỐ   PHƯƠNG   PHÁP   GIÁO   DỤC   NHẰM     PHÁT  <br /> TRIỂN, HOÀN THIỆN NHÂN CÁCH HỌC SINH.<br /> Công tác chủ  nhiệm đòi hỏi người giáo viên phải linh hoạt, có nhiều  <br /> phương   pháp   để   giáo   dục   học   sinh.   Ở   đây,   tôi   xin   nêu   một   số   những <br /> phương pháp cần thiết:<br /> 5.6.1./Uy tín của giáo viên quyết định sự  thành công trong việc giáo  <br /> dục nhân cách học sinh.<br /> ­ Thực tiễn đã chứng minh rằng giáo dục học sinh là “dùng nhân cách để <br /> giáo dục nhân cách”, do đó muốn thực hiện tốt công tác của mình thì người  <br /> GVCN phải có uy tín đối với học sinh. Học sinh có tin, nghe và làm theo <br /> thầy hay không cũng do uy tín của người thầy.<br /> ­ Uy tín cuả  người giáo viên là gì?  Theo tôi đó là tấm lòng và tài năng <br /> của người thầy giáo. Vì có tấm lòng nên thầy giáo mới có lòng thương yêu  <br />  23<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> học sinh, tận tụy với công việc và đạo đức trong sáng. Bằng tài năng, thầy <br /> giáo đạt được hiệu quả cao trong công tác giảng dạy và giáo dục. Và uy tín <br /> người giáo viên thể hiện trong suốt cuộc sống của người giáo viên đó.<br /> ­ Người  thầy có  uy tín thường  có   ảnh hưởng  rất mạnh mẽ   đến tư <br /> tưởng, tình cảm của học sinh. Họ  thường  được học sinh thừa nhận có <br /> nhiều phẩm chất và năng lực tốt đẹp, học được các em kính trọng và yêu  <br /> mến. Sức mạnh tinh thần và khả năng cảm hóa của người giáo viên có uy <br /> tín thường được nhân lên gấp bội.<br /> ­ Uy tín được hình thành và thể  hiện trong mọi hoạt động. Người thầy <br /> phải   là   tấm   gương   mẫu   mực   về   đạo  đức,   tác  phong.   Không   ngừng   tu <br /> dưỡng đạo đức mới giữ  gìn được sự  đoàn kết, có lối sống giản dị  trong  <br /> sạch. Hiểu được những chuẩn mực trong hoạt động sư phạm, từ đó người <br /> giáo viên mới có ý thức rèn luyện phong cách sư phạm phù hợp, mẫu mực <br /> từ  lời nói đến hành vi cử  chỉ… Ngoài ra, năng lực sư phạm và trình độ <br /> chuyên môn nghiệp vụ  cũng là một thước đo không thể  thiếu của người  <br /> thầy. Người giáo viên “vừa hồng vừa chuyên” sẽ có sức mạnh cảm hóa  lớn <br /> lao, không chỉ thu hút, mà còn định hướng và điều khiển các hoạt động học <br /> tập của học sinh.<br /> ­ Để nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ mỗi giáo viên phải không <br /> ngừng phấn đấu tự  học, tự  rèn nâng cao kiến thức, trình  độ, năng lực  <br /> chuyên môn.<br /> ­ Năng lực sư phạm bao hàm các phẩm chất trí tuệ như: Khả năng quan <br /> sát, sáng tạo, các phẩm chất ngôn ngữ; các phẩm chất tư  duy lí luận, biết <br /> đặt mình ở vị trí của người học để hiểu