intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Tài liệu ôn thi tốt nghiệp môn Địa lý năm 2010 - phần 3

Chia sẻ: Nguyễn Ngân | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Thêm vào BST
Báo xấu
233
lượt xem 92
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'tài liệu ôn thi tốt nghiệp môn địa lý năm 2010 - phần 3', tài liệu phổ thông, ôn thi đh-cđ phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tài liệu ôn thi tốt nghiệp môn Địa lý năm 2010 - phần 3

  1. TÀI LI U ÔN THI T T NGHI P MÔN ð A LÍ NĂM 2009 http://ebook.here.vn - T i mi n phí eBook, ð thi, Tài li u h c t p du l ch sinh thái IV. B o v môi trư ng. - Tình tr ng m t cân b ng sinh thái môi trư ng: +S m t cân b ng c a các chu trình tu n hoàn v t ch t gây nên bão l t, h n hán… Ví d : Phá r ng ñ t b xói mòn, r a trôi, h m c nư c ng m, tăng t c ñ dòng ch y, bi n ñ i khí h u, sinh v t ñe do b tuy t ch ng… - Tình tr ng ô nhi m môi trư ng: + Ô nhi m ngu n nư c: nư c th i công nghi p và sinh ho t ñ ra sông h chưa qua x lý. + Ô nhi m không khí: các ñi m dân cư, khu công nghi p…Vư t quá m c tiêu chu n cho phép. + Ô nhi m ñ t: nư c th i, rác th i sau phân hu ñ u ng m xu ng ñ t, do s n xu t nông nghi p. V. Chi n lư c qu c gia v b o v tài nguyên và môi trư ng. - Duy trì các h sinh thái, các quá trình sinh thái ch y u và các h th ng sông có ý nghĩa quy t ñ nh ñ n ñ i s ng con ngư i. - ð m b o s giàu có c a ñ t nư c v v n gen, các loài nuôi tr ng, các loài hoang d i, có liên quan ñ n l i ích lâu dài. - ð m b o vi c s d ng h p lý các ngu n tài nguyên thiên nhiên, ñi u khi n vi c s d ng trong gi i h n có th ph c h i ñư c. - ð m b o ch t lư ng moi trư ng phù h p v i yêu c u v ñ i s ng con ngư i. - Ph n ñ u ñ t t i tr ng thái n ñ nh dân s m c cân b ng v i kh năng s d ng h p lý các tài nguyên thiên nhiên. - Ngăn ng a ô nhi m môi trư ng, ki m soát và c i thi n môi trư ng. II. Tr l i câu h i và bài t p: 1) Nêu tình tr ng suy gi m tài nguyên r ng và hi n tr ng r ng nư c ta. Ý nghĩa và các bi n pháp b o v tài nguyên r ng ? a/ Tài nguyên r ng: - R ng c a nư c ta ñang ñư c ph c h i. + Năm 1943: 14,3 tri u ha (70% di n tích là r ng giàu) + Năm 1983: di n tích r ng gi m còn 7,2 tri u ha, trung bình m i năm gi m 0,18 tri u ha. + Năm 2005: 12,7 tri u ha (chi m 38%) hi n nay có xu hư ng tăng tr l i. - T l che ph r ng năm 2005 ñ t 40% nhưng v n th p hơn năm 1943 (43%). - Ch t lư ng r ng b gi m sút: năm 1943, 70% di n tích r ng là r ng giàu, ñ n năm 2005 thì 70% di n tích r ng là r ng nghèo và r ng m i ph c h i. b/ Các bi n pháp b o v : -ð i v i r ng phòng h : có k ho ch, bi n pháp b o v , nuôi dư ng r ng hi n có, tr ng r ng trên ñ t tr ng, ñ i núi tr c. -ð i v i r ng ñ c d ng: b o v c nh quan, ña d ng sinh h c c a các vư n qu c gia và khu b o t n thiên nhiên. -ð i v i r ng s n xu t: Phát tri n di n tích và ch t lư ng r ng, ñ phì và ch t lư ng ñ t r ng. -Nhà nư c có chính sách giao ñ t giao r ng cho ngư i dân và th c hi n chi n lư c tr ng 5 tri u ha r ng ñ n năm 2010. c/ Ý nghĩa c a vi c b o v r ng. - V kinh t : cung c p g , dư c ph m, phát tri n du l ch sinh thái…. - V môi trư ng: ch ng xói mòn ñ t, h n ch lũ l t, ñi u hoà khí h u….. 2) Nêu bi u hi n và nguyên nhân c a s suy gi m ña d ng sinh h c nư c ta. Các bi n pháp b o v ña d ng sinh h c ? a/ Suy gi m ña d ng sinh h c - Gi i sinh v t nư c ta có tính ña d ng sinh v t cao. - S lư ng loài th c v t và ñ ng v t ñang b suy gi m nghiêm tr ng. +Th c v t gi m 500 loài trên t ng s 14.500 loài ñã bi t, trong ñó có 100 loài có nguy cơ tuy t ch ng. + Thú gi m 96 loài trên t ng s 300 loài ñã bi t, trong ñó có 62 loài có nguy cơ tuy t ch ng. + Chim gi m 57 loài trên t ng s 830 loài ñã bi t, trong ñó có 29 loài có nguy cơ tuy t ch ng. b/ Nguyên nhân 21
  2. TÀI LI U ÔN THI T T NGHI P MÔN ð A LÍ NĂM 2009 http://ebook.here.vn - T i mi n phí eBook, ð thi, Tài li u h c t p - Khai thác quá m c làm thu h p di n tích r ng t nhiên và làm nghèo tính ña d ng c a sinh v t. - Ô nhi m môi trư ng ñ c bi t là môi trư ng nư c làm cho ngu n thu s n b gi m sút. c/ Bi n pháp b o v ña d ng sinh h c - Xây d ng h th ng vư n qu c gia và khu b o t n thiên nhiên. - Ban hành sách ñ Vi t Nam. - Quy ñ nh khai thác v g , ñ ng v t, thu s n. 3) Trình bày hi n tr ng s d ng tài nguyên ñ t và tình tr ng suy thoái tài nguyên ñ t nư c ta. Các bi n pháp b o v ñ t vùng ñ i núi và vùng ñ ng b ng. a/ Hi n tr ng s d ng ñ t - Năm 2005, có 12,7 tri u ha ñ t có r ng và 9,4 tri u ha ñ t s d ng trong nông nghi p (chi m hơn 28% t ng di n tích ñ t t nhiên), 5,3 tri u ha ñ t chưa s d ng. - Bình quân ñ t nông nghi p tính theo ñ u ngư i th p (0,1 ha). Kh năng m r ng ñ t nông nghi p ñ ng b ng và mi n núi là không nhi u. b/ Suy thoái tài nguyên ñ t - Di n tích ñ t tr ng ñ i tr c ñã gi m m nh nhưng di n tích ñ t ñai b suy thoái v n còn r t l n. - C nư c có kho ng 9,3 tri u ha ñ t b ñe do hoang m c hoá (chi m kho ng 28%). c/ Bi n pháp b o v tài nguyên ñ t - ð i v i ñ t vùng ñ i núi: + Áp d ng t ng th các bi n pháp thu l i, canh tác h p lý: làm ru ng b c thang, trong cây theo băng. + C i t o ñ t hoang ñ i tr c b ng các bi n pháp nông-lâm k t h p. B o v r ng, ñ t r ng, ngăn ch n n n du canh du cư. - ð i v i ñ t nông nghi p: + C n có bi n pháp qu n lý ch t ch và có k ho ch m r ng di n tích. + Thâm canh nâng cao hi u qu s d ng ñ t, ch ng b c màu. + Bón phân c i t o ñ t thích h p, ch ng ô nhi m ñ t, thoái hóa ñ t. 4) Nêu tình hình s d ng và các bi n pháp b o v tài nguyên nư c nư c ta. a/ Tình hình s d ng: -Chưa khai thác h t ti m năng và hi u qu s d ng th p. Nhi u nơi khai thác nư c ng m quá m c. -Tình tr ng th a nư c gây lũ l t vào mùa mưa, thi u nư c gây h n hán vào mùa khô. - M c ñ ô nhi m môi trư ng nư c ngày càng tăng, thi u nư c ng t. b/ Bi n pháp b o v : -Xây các công trình thu l i ñ c p nư c, thoát nư c… -Tr ng cây nâng ñ che ph , canh tác ñúng k thu t trên ñ t d c. -Quy ho ch và s d ng ngu n nư c có hi u qu . -X lý cơ s s n xu t gây ô nhi m. -Giáo d c ý th c ngư i dân b o v môi trư ng. 5) Nêu tình hình s d ng và các bi n pháp b o v tài nguyên khoáng s n nư c ta. a/ Tình hình s d ng: Nư c ta có nhi u m khoáng s n nhưng ph n nhi u là m nh , phân tán nên khó khăn trong qu n lý khai thác, gây lãng phí tài nguyên và ô nhi m môi trư ng khai thác b a bãi, không quy ho ch… b/ Bi n pháp b o v : -Qu n lý ch t ch vi c khai thác. Tránh lãng phí tài nguyên và làm ô nhi m môi trư ng t khâu khai thác, v n chuy n t i ch bi n khoáng s n. -X lý các trư ng h p khai thác không gi y phép, gây ô nhi m. 6) Nêu tình hình s d ng và các bi n pháp b o v tài nguyên du l ch nư c ta. a/ Tình hình s d ng: Tình tr ng ô nhi m môi trư ng x y ra nhi u ñi m du l ch khi n c nh quan du l ch b suy thoái. b/ Bi n pháp b o v : C n b o t n, tôn t o giá tr tài nguyên du l ch và b o v môi trư ng du l ch kh i b ô nhi m, phát tri n du l ch sinh thái. BÀI 15. 22
  3. TÀI LI U ÔN THI T T NGHI P MÔN ð A LÍ NĂM 2009 http://ebook.here.vn - T i mi n phí eBook, ð thi, Tài li u h c t p B O V MÔI TRƯ NG VÀ PHÒNG CH NG THIÊN TAI I. Ki n th c tr ng tâm: I. Bão: a. Ho t ñ ng c a bão Vi t nam: - Th i gian ho t ñ ng t tháng 06, k t thúc tháng 11, ñ c bi t là các tháng 9,10. - Mùa bão ch m d n t B c vào Nam. - Bão ho t ñ ng m nh nh t ven bi n Trung B . Nam B ít ch u nh hư ng c a bão. - Trung bình m i năm có 8 tr n bão. b. H u qu c a bão - Mưa l n trên di n r ng, gây ng p úng ñ ng ru ng, ñư ng giao thông, thu tri u dâng cao làm ng p m n vùng ven bi n. - Gió m nh làm l t úp tàu thuy n, tàn phá nhà c a… - Ô nhi m môi trư ng gây d ch b nh. c .Bi n pháp phòng ch ng bão - D báo chính xác v quá trình hình thành và hư ng di chuy n cu cơn bão. - Thông báo cho tàu thuy n tr v ñ t li n. - C ng c h th ng ñê kè ven bi n. - Sơ tán dân khi có bão m nh. - Ch ng lũ l t ñ ng b ng, ch ng xói mòn lũ quét mi n núi. II. Ng p l t, lũ quét và h n hán Các thiên tai Ng p l t Lũ quét H n hán Nơi hay x y ðBSH và ðBSCL, h lưu X y ra ñ t ng t mi n núi Nhi u ñ a phương ra các sông mi n Trung. Th i gian Mùa mưa (t tháng 5 ñ n Tháng 06-10 mi n B c. Mùa khô (tháng 11-4). ho t ñ ng tháng 10). Riêng Duyên Tháng 10-12 mi n Trung. h i mi n Trung t tháng 9 ñ n tháng 12. H u qu Phá hu mùa màng, t c Thi t h i v tính m ng và tài M t mùa, cháy r ng, ngh n giao thông, ô nhi m s n c a dân cư…. thi u nư c cho s n xu t môi trư ng… và sinh ho t. Nguyên nhân - ð a hình th p. - ð a hình d c. - Mưa ít. - Mưa nhi u, t p trung - Mưa nhi u, t p trung theo - Cân b ng m
  4. TÀI LI U ÔN THI T T NGHI P MÔN ð A LÍ NĂM 2009 http://ebook.here.vn - T i mi n phí eBook, ð thi, Tài li u h c t p + Ô nhi m ngu n nư c: do nư c th i công nghi p và sinh ho t ñ ra sông h chưa qua x lý. + Ô nhi m không khí: các ñi m dân cư, khu công nghi p do khí th i c a các nhà máy công nghi p, phương ti n giao thông ñi l i…vư t quá m c tiêu chu n cho phép. + Ô nhi m ñ t: do nư c th i, rác th i sau phân hu ñ u ng m xu ng ñ t, do s n xu t nông nghi p. 2) Hãy nêu th i gian ho t ñ ng và h u qu c a bão Vi t Nam và bi n pháp phòng ch ng bão. a/ Ho t ñ ng c a bão Vi t Nam: - Th i gian ho t ñ ng t tháng 06, k t thúc tháng 11, ñ c bi t là các tháng 9,10. - Mùa bão ch m d n t B c vào Nam. - Bão ho t ñ ng m nh nh t ven bi n Trung B . Riêng Nam B ít ch u nh hư ng c a bão. - Trung bình m i năm có 8 tr n bão. b/ H u qu c a bão: - Mưa l n trên di n r ng, gây ng p úng ñ ng ru ng, ñư ng giao thông, thu tri u dâng cao làm ng p m n vùng ven bi n. - Gió m nh làm l t úp tàu thuy n, tàn phá nhà c a… - Ô nhi m môi trư ng gây d ch b nh. c/ Bi n pháp phòng ch ng bão: - D báo chính xác v quá trình hình thành và hư ng di chuy n cu cơn bão. - Thông báo cho tàu thuy n tr v ñ t li n. - C ng c h th ng ñê kè ven bi n. - Sơ tán dân khi có bão m nh. - Ch ng lũ l t ñ ng b ng, ch ng xói mòn lũ quét mi n núi. 3) Nêu các vùng hay x y ra ng p l t nư c ta. Vì sao ? C n làm gì ñ gi m nh tác h i do ng p l t. Vùng ñ ng b ng nư c ta hay x y ra ng p l t. -ð ng b ng sông H ng ng p l t nghiêm tr ng là do di n mưa bão r ng, lũ t p trung trên các h th ng sông l n, m t ñ t th p, xung quanh có ñê bao b c, m c ñ ñô th hóa cao cũng làm cho ng p l t nghiêm tr ng. -ð ng b ng sông C u Long ng p l t không ch do mưa lũ gây ra mà còn do tri u cư ng. - Trung B ng p l t m nh vào tháng 9, 10 là do mưa bão, nư c bi n dâng và lũ ngu n v . *Bi n pháp gi m nh tác h i: xây d ng ñê ñi u, h th ng thu l i… 4) Nêu các vùng hay x y ra lũ quét nư c ta. C n làm gì ñ gi m nh tác h i do lũ quét. Lũ quét thư ng x y ra nh ng lưu v c sông su i mi n núi, nơi có ñ a hình chia c t m nh, ñ d c l n, m t l p ph th c v t, b m t ñ t d b bóc mòn khi có mưa l n. X y ra vào tháng 06-10 mi n B c và tháng 10-12 mi n Trung. *Bi n pháp gi m nh tác h i: - Tr ng r ng, qu n lý và s d ng ñ t ñai h p lý. - Canh tác hi u qu trên ñ t d c. - Quy ho ch các ñi m dân cư. 5) Nêu các vùng hay x y ra h n hán nư c ta. C n làm gì ñ gi m nh tác h i do h n hán ? -Mi n B c: t i các thung lũng khu t gió như: Yên Châu, sông Mã (Sơn La), L c Ng n (B c Giang), mùa khô kéo dài 3-4 tháng. -Mi n Nam: th i kỳ khô h n kéo dài 4-5 tháng ñ ng b ng Nam B và Tây Nguyên. -Vùng ven bi n c c Nam Trung B mùa khô kéo dài 6-7 tháng. *Bi n pháp gi m nh tác h i: xây d ng các công trình thu l i h p lý… 6) nư c ta ñ ng ñ t hay x y ra nh ng vùng nào ? ð ng ñ t thư ng x y ra các ñ t g y sâu. Tây B c nư c ta là khu v c có ho t ñ ng ñ ng ñ t m nh nh t, sau ñ n khu v c ðông B c. Khu v c Trung B ít hơn, còn Nam B bi u hi n r t y u. T i vùng bi n, ñ ng ñ t t p trung ven bi n Nam Trung B . 7) Hãy nêu các nhi m v ch y u c a Chi n lư c qu c gia v b o v tài nguyên và môi trư ng. - Duy trì các h sinh thái, các quá trình sinh thái ch y u và các h th ng sông có ý nghĩa quy t ñ nh ñ n ñ i s ng con ngư i. 24
  5. TÀI LI U ÔN THI T T NGHI P MÔN ð A LÍ NĂM 2009 http://ebook.here.vn - T i mi n phí eBook, ð thi, Tài li u h c t p - ð m b o s giàu có c a ñ t nư c v v n gen, các loài nuôi tr ng, các loài hoang d i, có liên quan ñ n l i ích lâu dài. - ð m b o vi c s d ng h p lý các ngu n tài nguyên thiên nhiên, ñi u khi n vi c s d ng trong gi i h n có th ph c h i ñư c. - ð m b o ch t lư ng moi trư ng phù h p v i yêu c u v ñ i s ng con ngư i. - Ph n ñ u ñ t t i tr ng thái n ñ nh dân s m c cân b ng v i kh năng s d ng h p lý các tài nguyên thiên nhiên. - Ngăn ng a ô nhi m môi trư ng, ki m soát và c i thi n môi trư ng. BÀI 16. ð C ðI M DÂN S VÀ PHÂN B DÂN CƯ NƯ C TA I.Ki n th c tr ng tâm: 1. Vi t Nam là nư c ñông dân, có nhi u thành ph n dân t c. - Năm 2006 dân s nư c ta là 84,1 tri u ngư i, th 3 ðNA, 13 trên th gi i. Ngu n lao ñ ng d i dào, th trư ng tiêu th r ng l n, bên c nh ñó gây tr ng i trong gi i quy t vi c làm, nâng cao ch t lư ng cu c s ng. - Có 54 dân t c, ñông nh t là ngư i Kinh (86.2%) ñoàn k t t o nên s c m nh dân t c, ña d ng văn hoá…, nhưng v n còn chênh l ch v trình ñ phát tri n kinh t , nh t là ñ i v i các dân t c ít ngư i, m c s ng còn th p. 2. Dân s tăng nhanh, dân s tr . - Dân s nư c ta tăng nhanh ñ c bi t là n a cu i th k XX: 1965-75: 3%, 1979-89: 2.1%. - Th i kỳ 2000-2005 còn1,32% ñã gi m ñáng k nhưng v n còn cao, m i năm tăng hơn 1 tri u ngư i. S c ép lên phát tri n kinh t , b o v TNMT, nâng cao ch t lư ng cu c s ng. - Dân s tr : ñ tu i lao ñ ng kho ng 64,0% dân s , tr em chi m 27%, tu i già ch 9,0% (2005). LLLð d i dào, tr nên năng ñ ng, sáng t o, bên c nh ñó khó khăn trong gi i quy t vi c làm. 3. S phân b dân cư không ñ u - M t ñ dân s : 254 ngư i/km2 (2006) phân b không ñ u a/ Phân b không ñ u gi a ñ ng b ng – mi n núi: ðBSH cao nh t, 1.225 ngư i/km2 , g p 5 l n c nư c. + ð ng b ng: 1/4 di n tích – chi m 3/4 dân s Tây Nguyên 89 ngư i/km2, Tây B c 69 ngư i/km2 + Mi n núi: 3/4 di n tích - chi m 1/4 dân s b/ Phân b không ñ u gi a nông thôn và thành th : + Nông thôn: 73,1%, có xu hư ng gi m. + Thành th : 26,9%, có xu hư ng tăng. - Nguyên nhân: ðKTN, KTXH, l ch s khai thác lãnh th . - H u qu : S d ng lãng phí, không h p lý lao ñ ng, khó khăn trong khai thác tài nguyên… 4. Chi n lư c phát tri n dân s h p lý và s d ng có hi u qu ngu n lao ñ ng nư c ta: - Tuyên truy n và th c hi n chính sách KHHDS có hi u qu . - Phân b dân cư, lao ñ ng h p lý gi a các vùng. - Quy ho ch và có chính sách thích h p nh m ñáp ng xu th chuy n d ch cơ c u dân s nông thôn và thành th . - M r ng th trư ng xu t kh u lao ñ ng, ñ y m nh ñào t o ngư i lao ñ ng có tay ngh cao, có tác phong công nghi p. - Phát tri n công nghi p mi n núi và nông thôn nh m s d ng t i ña ngu n lao ñ ng c a ñ t nư c. II.Tr l i câu h i và bài t p: 1/- Phân tích tác ñ ng c a ñ c ñi m dân cư nư c ta ñ i v i s phát tri n kinh t xã h i và môi trư ng : a/ Thu n l i: - Dân s ñông nên có ngu n lao ñ ng d i dào, th trư ng tiêu th r ng l n. - Dân s tăng nhanh, cơ c u dân s tr t o ra ngu n lao ñ ng b sung l n, ti p thu nhanh khoa h c k thu t. b/ Khó khăn: - ð i v i phát tri n kinh t : + T c ñ tăng dân s chưa phù h p t c ñ tăng trư ng kinh t . 25
  6. TÀI LI U ÔN THI T T NGHI P MÔN ð A LÍ NĂM 2009 http://ebook.here.vn - T i mi n phí eBook, ð thi, Tài li u h c t p + V n ñ vi c làm luôn là thách th c ñ i v i n n kinh t . + S phát tri n kinh t chưa ñáp ng ñư c tiêu dùng và tích lũy. + Ch m chuy n d ch cơ c u kinh t theo ngành và theo lãnh th . - ð i v i phát tri n xã h i: + Ch t lư ng cu c s ng ch m c i thi n, thu nh p bình quân ñ u ngư i còn th p. + Giáo d c, y t , văn hóa còn g p nhi u khó khăn. - ð i v i tài nguyên môi trư ng: + S suy gi m các TNTN. + Ô nhi m môi trư ng. + Không gian cư trú ch t h p. 2/ Vì sao nư c ta hi n nay, t l gia tăng dân s có xu hư ng gi m, nhưng quy mô dân s v n ti p t c tăng ? Nêu ví d minh h a: - Do quy mô dân s nư c ta l n, s ngư i trong ñ tu i sinh ñ cao, nên t l gia tăng gi m, nhưng quy mô dân s v n ti p t c tăng . - Ví d : v i quy mô dân s 70 tri u ngư i, t l gia tăng dân s 1,5%, thì m i năm dân s tăng 1,05 tri u ngư i. Nhưng n u quy mô dân s là 84 tri u ngư i, t l gia tăng dân s là 1,31%, thì m i năm dân s tăng thêm 1,10 tri u ngư i. 3/ Vì sao nư c ta ph i th c hi n phân b l i dân cư cho h p lý ? Nêu m t s phương hư ng và bi n pháp ñã th c hi n trong th i gian qua: a/ Nư c ta ph i th c hi n phân b l i dân cư cho h p lý là do: - M t ñ dân s trung bình nư c ta: 254 ngư i/km2 (2006), nhưng phân b không ñ u. - Phân b không ñ u gi a ñ ng b ng – mi n núi: ðBSH cao nh t, 1.225 ngư i/km2 , g p 5 l n c nư c. + ð ng b ng: 1/4 di n tích – chi m 3/4 dân s Tây Nguyên 89 ngư i/km2, Tây B c 69 ngư i/km2, trong + Mi n núi: 3/4 di n tích - chi m 1/4 dân s khi vùng này l i giàu TNTN. - Phân b không ñ u gi a nông thôn và thành th : + Nông thôn: 73,1%, có xu hư ng gi m. + Thành th : 26,9%, có xu hư ng tăng. - S phân b dân cư chưa h p lý làm nh hư ng r t l n ñ n vi c s d ng alo ñ ng, khai thác tài nguyên. Vì v y, phân b l i dân cư và lao ñ ng trên ph m vi c nư c là r t c n thi t. b/ M t s phương hư ng và bi n pháp ñã th c hi n trong th i gian v a qua : - Tuyên truy n và th c hi n chính sách KHHDS có hi u qu . - Phân b dân cư, lao ñ ng h p lý gi a các vùng. - Quy ho ch và có chính sách thích h p nh m ñáp ng xu th chuy n d ch cơ c u dân s nông thôn và thành th . - M r ng th trư ng xu t kh u lao ñ ng, ñ y m nh ñào t o ngư i lao ñ ng có tay ngh cao, có tác phong công nghi p. - Phát tri n công nghi p mi n núi và nông thôn nh m s d ng t i ña ngu n lao ñ ng c a ñ t nư c. BÀI 17. LAO ð NG VÀ VI C LÀM I.Ki n th c tr ng tâm: 1. Ngu n lao ñ ng - Dân s ho t d ng kinh t nư c ta chi m 51,2% t ng s dân (42,53 tri u ngư i), m i năm tăng hơn 1 tri u lao ñ ng. Là l c lư ng quy t ñ nh phát tri n kinh t ñ t nư c. - Ngư i lao ñ ng c n cù, sáng t o, có kinh nghi m sx. - Ch t lư ng lao ñ ng ngày ñư c nâng cao, ngu n lao ñ ng ñã qua ñào t o chi m 25,0%. V n chưa ñáp ng yêu c u hi n nay, nh t là lao ñ ng có trình ñ cao. - Ch t lư ng lao ñ ng các vùng không ñ ng ñ u. - Có s chênh l ch khá l n v ch t lư ng lao ñ ng gi a thành th và nông thôn. 2. Cơ c u lao ñ ng a/ Cơ c u lao ñ ng theo các ngành kinh t 26
  7. TÀI LI U ÔN THI T T NGHI P MÔN ð A LÍ NĂM 2009 http://ebook.here.vn - T i mi n phí eBook, ð thi, Tài li u h c t p Lao ñ ng có xu hư ng gi m k/v 1 (57,3%), tăng k/v 2 (18,2%) và 3 (24,5%). Tuy nhiên lao ñ ng trong k/v 1 v n còn cao s thay ñ i trên nh vào cu c CMKHKT và quá trình ð i m i. b/ Cơ c u lao ñ ng theo thành ph n kinh t Giai ño n 2000-2005, lao ñ ng ngoài Nhà nư c chi m 88,9%, Nhà nư c chi m 9,5% và có v n ñ u tư nư c ngoài có xu hư ng tăng, chi m 1,6%. c/ Cơ c u lao ñ ng theo thành th và nông thôn Lao ñ ng thành th ngày càng tăng chi m 25,0%, nông thôn gi m chi m 75,0% (2005). Lao ñ ng nhìn chung năng su t còn th p, qu th i gian lao ñ ng v n còn chưa ñư c s d ng tri t ñ . 3. V n ñ vi c làm và hư ng gi i quy t - M c dù m i năm nư c ta ñã t o ra kho ng 1 tri u ch làm m i nhưng tình tr ng vi c làm v n còn gay g t. - Năm 2005, t l th t nghi p c a c nư c là 2,1%, còn thi u vi c làm là 8,1%. Th t nghi p thành th cao: 5,3%, thi u vi c làm thành th là 4,5%. nông thôn, th t nghi p là 1,1%, thi u vi c làm là 9,3%. * Hư ng gi i quy t - Phân b l i dân cư và ngu n lao ñ ng . - Th c hi n t t chính sách dân s , s c kho sinh s n. - ða d ng hóa các ho t ñ ng s n xu t. - Tăng cư ng h p tác thu hút v n ñ u tư nư c ngoài, m r ng s n xu t hàng XK. - ða d ng các lo i hình ñào t o, nâng cao ch t lư ng ngu n lao ñ ng. - ð y m nh xu t kh u lao ñ ng. II. Tr l i câu h i và bài t p: 1/ Phân tích nh ng th m nh và h n ch c a ngu n lao ñ ng nư c ta? a/ Th m nh: -Năm 2005, dân s ho t ñ ng kinh t c a nư c ta là 42,53 tri u ngư i (51,2% t ng s dân). -M i năm tăng thêm 1 tri u lao ñ ng. -Lao ñ ng c n cù, sáng t o có tinh th n ham h c h i, kinh nghi m tích lũy qua nhi u th h . -Ch t lư ng lao ñ ng ngày càng ñư c nâng cao nh nh ng thành t u phát tri n trong văn hóa, giáo d c và y t . b/ H n ch : -Thi u tác phong công nghi p, k lu t lao ñ ng chưa cao. -Lao ñ ng trình ñ cao còn ít, ñ i ngũ qu n lý, công nhân lành ngh còn thi u. -Phân b không ñ ng ñ u. ð i b ph n lao ñ ng t p trung ñ ng b ng và ho t ñ ng trong nông nghi p, vùng núi và cao nguyên l i thi u lao ñ ng, nh t là lao ñ ng có k thu t. 2/ Hãy nêu m t s chuy n bi n v cơ c u lao ñ ng trong các ngành kinh t qu c dân nư c ta hi n nay. - Lao ñ ng trong ngành nông, lâm, ngư nghi p chi m t tr ng cao nh t. - Xu hư ng: gi m t tr ng lao ñ ng nông, lâm, ngư nghi p (còn 57,3% - 2005); tăng t tr ng lao ñ ng công nghi p, xây d ng (lên 18,2%) và t tr ng d ch v cũng tăng nhưng còn ch m (24,5%). 3/ Trình bày các phương hư ng gi i quy t vi c làm nh m s d ng h p lý lao ñ ng nư c ta nói chung và ñ a phương em nói riêng. Phương hư ng gi i quy t vi c làm: - Phân b l i dân cư và ngu n lao ñ ng. - Th c hi n t t chính sách dân s , s c kh e sinh s n. - ða d ng hóa các ho t ñ ng s n xu t, chú ý ñ n ho t ñ ng các ngành d ch v . - Tăng cư ng h p tác liên k t ñ thu hút v n ñ u tư nư c ngoài, m r ng s n xu t hàng xu t kh u. - ða d ng hóa các lo i hình ñào t o. - ð y m nh xu t kh u lao ñ ng. BÀI 18. ðÔ TH HÓA I.Ki n th c tr ng tâm: 1. ð c ñi m 27
  8. TÀI LI U ÔN THI T T NGHI P MÔN ð A LÍ NĂM 2009 http://ebook.here.vn - T i mi n phí eBook, ð thi, Tài li u h c t p a/ Quá trình ðô th hoá nư c ta có nhi u chuy n bi n : - Thành C Loa, kinh ñô c a Nhà nư c Âu L c, ñư c coi là ñô th ñ u tiên c a nư c ta. - Th k XXI, xu t hi n thành Thăng Long. - Th i Pháp thu c, xu t hi n m t s ñô th l n: Hà N i, H i Phòng, Nam ð nh… - ðô th hoá nư c ta di n ra ch m ch p, trình ñ ðTH nư c ta còn th p. b/ T l dân thành th ngày càng tăng: năm 2005 chi m 26,9%, nhưng v n còn th p so v i các nư c trong khu v c. c/ ðô th nư c ta có quy mô không l n, phân b không ñ u gi a các vùng. 2. M ng lư i ñô th D a vào s dân, ch c năng, MðDS, t l phi nông nghi p…ð n 8/2004 nư c ta chia làm 6 lo i ñô th : - Lo i ðB: Hà N i và TP HCM, và lo i 1, 2, 3, 4, 5. - Có 5 ñô th tr c thu c Trung Ương: Hà N i, tp.H Chí Minh, H i Phòng, ðà N ng, C n Thơ 3. nh hư ng c a ñô th hoá ñ n phát tri n kinh t – xã h i ðô th hoá nh hư ng m nh m ñ n quá trình chuy n d ch cơ c u kinh t ñ t nư c và ñ a phương. - ðô th có nh hư ng r t l n ñ n phát tri n kinh t – xã h i. Năm 2005, khu v c ñô th ñóng góp 70,4% GDP c nư c, 84% GDP công nghi p, 87% GDP d ch v , 80% ngân sách Nhà nư c. - ðô th là th trư ng có s c mua l n, nơi t p trung ñông lao ñ ng có trình ñ chuyên môn, có cơ s v t ch t k thu t hi n ñ i. - Thu hút v n ñ u tư l n, t o ñ ng l c phát tri n kinh t . - T o nhi u vi c làm và thu nh p cho ngư i lao ñ ng. - Tác ñ ng tiêu c c: ô nhi m môi trư ng, tr t t xã h i, vi c làm, nhà … II.Tr l i câu h i và bài t p: 1/ Trình bày ñ c ñi m ñô th hóa nư c ta ? * Quá trình ñô th hóa nư c ta di n ra ch m ch p, trình ñ ñô th hóa th p: + T th k III trư c Công nguyên và trong su t th i kỳ phong ki n, nư c ta m i hình thành m t s ñô th quy mô nhìn chung còn nh như: Phú Xuân, H i An, ðà N ng, Ph Hi n… + Th i Pháp thu c, công nghi p hóa chưa phát tri n. ð n nh ng năm 30 c a th k XX m i có m t s ñô th l n ñư c hình thành như: Hà N i, H i Phòng, Nam ð nh … + T sau Cách m ng tháng Tám năm 1945 ñ n năm 1954, quá trình ñô th hóa di n ra ch m, các ñô th không có s thay ñ i nhi u. + T 1954 ñ n 1975, ñô th phát tri n theo hai xu hư ng khác nhau: mi n Nam, chính quy n Sài Gòn ñã dùng “ ñô th hóa” như m t bi n pháp ñ d n dân ph c v chi n tranh, t năm 1965 ñ n năm 1972, các ñô th b chi n tranh phá ho i, quá trình ñô th hóa ch ng l i. + T năm 1975 ñ n nay, quá trình ñô th hóa có chuy n bi n khá m nh, ñô th ñư c m r ng và phát tri n nhanh hơn, ñ c bi t là các ñô th l n. Tuy nhiên, cơ s h t ng c a các ñô th (h th ng giao thông, ñi n, nư c, các công trình phúc l i xã h i) v n còn m c ñ th p so v i các nư c trong khu v c và th gi i. * T l dân thành th tăng: + Năm 1990 dân s thành th nư c ta m i ch ñ t 19,5% thì ñ n năm 2005 con s này ñã tăng lên 26,9%. + Tuy nhiên, t l dân thành th còn th p so v i các nư c trong khu v c . * Phân b ñô th không ñ ng ñ u gi a các vùng: + Trung du mi n núi B c B nư c ta có s lư ng ñô th l n nh t nư c ta, tuy nhiên ñây ch y u là các ñô th v a và nh , s ñô th l n th 2 và th 3 c nư c là các vùng ñ ng b ng (ðBSH và ðBSCL). + ðông Nam B là vùng có quy mô ñô th l n nh t nư c ta. 2/ Phân tích nh ng nh hư ng c a quá trình ñô th hóa nư c ta ñ i v i phát tri n kinh t - xã h i. + Các ñô th có nh hư ng r t l n ñ n s phát tri n kinh t - xã h i c a các ñ a phương, các vùng trong nư c. Năm 2005 khu v c ñô th ñóng góp 70,4% GDP c nư c, 84% GDP công nghi p – xây d ng, 87% GDP d ch v và 80% ngân sách nhà nư c. 28
  9. TÀI LI U ÔN THI T T NGHI P MÔN ð A LÍ NĂM 2009 http://ebook.here.vn - T i mi n phí eBook, ð thi, Tài li u h c t p + Các thành th , th xã là các th trư ng tiêu th s n ph m hàng hóa l n và ña d ng, là nơi s d ng ñông ñ o l c lư ng lao ñ ng có trình ñ chuyên môn k thu t; có cơ s v t ch t k thu t hi n ñ i, có s c hút ñ i v i ñ u tư trong nư c và ngoài nư c, t o ra ñ ng l c cho s tăng trư ng và phát tri n kinh t . + Các ñô th có kh năng t o ra nhi u vi c làm và thu nh p cho ngư i lao ñ ng. Tuy nhiên, quá trình ñô th hóa cũng n y sinh nh ng h u qu c n ph i có k ho ch kh c ph c như: v n ñ ô nhi m môi trư ng, an ninh tr t t xã h i… BÀI 20. CHUY N D CH CƠ C U KINH T I.Ki n th c tr ng tâm: I. Tăng trư ng t ng s n ph m trong nư c (GDP): 1/Ý nghĩa: -Có t m quan tr ng trong các m c tiêu phát tri n kinh t . GDP và GDP/ ngư i c a Vi t Nam năm 2005 X p h ng Th gi i Châu Á ðông Nam Á GDP (53,1 t USD) 58 21 6 GDP/ngư i (639 USD) 146 39 7 -T o ti n ñ ñ y m nh xu t kh u, gi i quy t vi c làm, xóa ñói gi m nghèo… 2/Tình hình tăng trư ng GDP: -1990-2005, tăng liên t c v i t c ñ bình quân 7,2%/năm. Năm 2005, tăng 8,4%, ñ ng ñ u ðNA. -Nông nghi p phát tri n m nh, gi i quy t v n ñ lương th c và tr thành nư c XK g o hàng ñ u th gi i.. Chăn nuôi cũng phát tri n v i t c ñ nhanh. -Công nghi p tăng trư ng n ñ nh v i t c ñ cao, 1991-2005 bình quân ñ t > 14%/năm. S c c nh tranh c a s n ph m ñư c tăng lên. 3/H n ch : -N n kinh t ch y u v n tăng trư ng theo chi u r ng, chưa ñ m b o s phát tri n b n v ng. -Hi u qu kinh t còn th p, s c c nh tranh n n kinh t còn y u. II. Chuy n d ch cơ c u kinh t theo hư ng CNH, HðH: 1/Chuy n d ch cơ c u ngành: - Tăng t tr ng khu v c II, gi m t trong khu v c I. Khu v c III chi m t tr ng cao nhưng chưa n ñ nh. Năm 2005, l n lư t các khu v c I, II, III có t tr ng là: 21,0%; 41,0%; 38,0%. - Xu hư ng chuy n d ch là tích c c, nhưng v n còn ch m, chưa ñáp ng yêu c u giai ño n m i. - Trong t ng ngành có s chuy n d ch riêng. +Khu v c I: gi m t tr ng ngành NN, tăng t tr ng ngành thu s n. Trong nông nghi p, t tr ng ngành tr ng tr t gi m, ngành chăn nuôi tăng. +Khu v c II: công nghi p ch bi n có t tr ng tăng, công nghi p khai thác có t tr ng gi m. ða d ng hóa các s n ph m ñáp ng yêu c u th trư ng, nh t là các s n ph m cao c p, có ch t lư ng và có s c c nh tranh. +Khu v c III: tăng nhanh các lĩnh v c liên quan ñ n k t c u h t ng, phát tri n ñô th và các d ch v m i. 2. Chuy n d ch cơ c u thành ph n kinh t - Khu v c kinh t Nhà nư c gi m t tr ng nhưng v n gi vai trò ch d o - T tr ng c a kinh t tư nhân ngày càng tăng. - Thành ph n kinh t có v n ñ u tư nư c ngoài tăng nhanh, ñ c bi t t khi nư c ta gia nh p WTO. 3. Chuy n d ch cơ c u lãnh th kinh t - Nông nghi p: hình thành các vùng chuyên canh cây lương th c, th c ph m, cây công nghi p - Công nghi p: hình thành các khu công nghi p t p trung, khu ch xu t có quy mô l n. - C nư c ñã hình thành 3 vùng kinh t tr ng ñi m: + Vùng kinh t tr ng ñi m phía B c + Vùng kinh t tr ng ñi m mi n Trung + Vùng kinh t tr ng ñi m phía Nam 29
  10. TÀI LI U ÔN THI T T NGHI P MÔN ð A LÍ NĂM 2009 http://ebook.here.vn - T i mi n phí eBook, ð thi, Tài li u h c t p II.Tr l i câu h i và bài t p: 1/ T i sao có th nói t c ñ tăng trư ng GDP có nghĩa hàng ñ u trong các m c tiêu phát tri n kinh t nư c ta? - Quy mô n n kinh t nư c ta còn nh , vì v y tăng trư ng GDP v i t c ñ cao và b n v ng là con ñư ng ñúng ñ n ñ ch ng t t h u xa hơn v kinh t v i các nư c trong khu v c và trên th gi i. - Tăng trư ng GDP t o ti n ñ ñ y m nh xu t kh u, gi i quy t vi c làm, xóa ñói gi m nghèo…ñưa thu nh p bình quân ñ u ngư i ngang t m khu v c và th gi i. - Tăng trư ng GDP nhanh s góp ph n chuy n d ch cơ c u kinh t , nâng cao v th nư c ta trên trư ng qu c t . 2/ Trong nh ng năm th c hi n ñ i m i, n n kinh t nư c ta tăng trư ng nhanh như th nào? Gi i thích nguyên nhân. -1990-2005, tăng liên t c v i t c ñ bình quân 7,2%/năm. Năm 2005, tăng 8,4%, ñ ng ñ u ðNA. -Nông nghi p phát tri n m nh, gi i quy t v n ñ lương th c và tr thành nư c xu t kh u g o hàng ñ u th gi i.. Chăn nuôi cũng phát tri n v i t c ñ nhanh. -Công nghi p tăng trư ng n ñ nh v i t c ñ cao, 1991-2005 bình quân ñ t > 14%/năm. S c c nh tranh c a s n ph m ñư c tăng lên. -Ch t lư ng n n kinh t ñã ñư c c i thi n hơn trư c. *Nguyên nhân: -ðư ng l i ð i m i c a ð ng th c s ñem l i hi u qu trong quá trình CNH, HðH. -Thu hút v n ñ u tư nư c ngoài tăng. -Nư c ta có ngu n TNTN phong phú, nhi u lo i có giá tr cao. -Có ngu n lao ñ ng ñông, giá r , trình ñ tay ngh không ng ng nâng lên, năng su t lao ñ ng ngày càng ñư c nâng cao. BÀI 21. ð C ðI M N N NÔNG NGHI P NƯ C TA I.Ki n th c tr ng tâm: I. N n nông nghi p nhi t ñ i: a. ði u ki n t nhiên và tài nguyên thiên nhiên cho phép nư c ta phát tri n m t n n nông nghi p nhi t ñi * Thu n l i: + Khí h u nhi t ñ i m gió mùa có s phân hoá rõ r t, cho phép: -ða d ng hoá các s n ph m nông nghi p. Mùa ñông l nh cho phép phát tri n cây tr ng v ñông ðBSH. -Áp d ng các bi n pháp thâm canh, tăng v , chuy n d ch cơ c u mùa v . -ð a hình và ñ t tr ng cho phép áp d ng các h th ng canh tác khác nhau gi a các vùng. ð ng b ng th m nh là cây hàng năm, nuôi tr ng thu s n; mi n núi th m nh cây lâu năm, chăn nuôi gia súc l n. * Khó khăn: + Thiên tai, sâu b nh, d ch b nh… b. Nư c ta ñang khai thác ngày càng có hi u qu ñ c ñi m c a n n nông nghi p nhi t ñ i. - Các t p ñoàn cây tr ng và v t nuôi ñư c phân b phù h p hơn v i các vùng sinh thái - Cơ c u mùa v , gi ng có nhi u thay ñ i. - Tính mùa v ñư c khai thác t t hơn. - ð y m nh xu t kh u các s n ph m c a n n nông nghi p nhi t ñ i II.Phát tri n n n nông nghi p hi n ñ i s n xu t hàng hóa góp ph n nâng cao hi u qu c a nông nghi p nhi t ñ i : - N n nông nghi p nư c ta hi n nay t n t i song song n n nông nghi p c truy n và n n nông nghi p hàng hóa. - ð c ñi m chính c a n n nông nghi p c truy n và n n nông nghi p hàng hóa. III.N n kinh t nông thôn nư c ta ñang chuy n d ch rõ nét a. Ho t ñ ng nông nghi p là b ph n ch y u c a kinh t nông thôn - Kinh t nông thôn ña d ng nhưng ch y u v n d a vào nông-lâm-ngư nghi p. - Các ho t ñ ng phi nông nghi p ngày càng chi m t tr ng l n, ñóng vai trò quan tr ng vùng kinh t 30
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2