Tâm lý học đường - Quan trọng không phải mình có gì mà là mình là ai

Chia sẻ: Physical Funny | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:238

Thêm vào BST

Báo xấu

109
lượt xem 31
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nội dung Tài liệu Quan trọng không phải mình có gì mà là mình là ai gồm các phần sau: phần 1 gia đình, phần 2 nghĩ về bản thân, phần 3 nhà trường, phần 4 chuyện học hành hướng nghiệp, phần 5 tình yêu-tình bạn, phần 6 thách thức những giá trị sống hiện hành.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tâm lý học đường - Quan trọng không phải mình có gì mà là mình là ai

TƯ VẤN TÂM LÝ HỌC ĐƯỜNG TƯ VẤN TÂM LÝ HỌC ĐƯỜNG QUAN TRỌNG KHÔNG PHẢI MÌNH CÓ GÌ MÀ LÀ MÌNH LÀ AI? (Tái b ản lần thứ nhất) Th.s Nguyễn Thị Oanh LỜI NÓI ĐẦU Quan trọng không phải MÌNH CÓ GÌ mà là MÌNH LÀ AI? Phụ trách chuyên mục “Tư vấn tâm lý học đường” trong b áo Phụ nữ Chủ Nhật đối với tôi là một niềm vui to lớn. Bói lẽ qua đó tôi được tiếp xúc, lắng nghe hàng trăm b ạn trẻ, chia sẻ những ưu tư cũng như hoài b ão của mình. Câu chuyện của các em phản ánh khá chính xác hiện trạng xã hội. Quyển sách này là tổng hợp 90 trên 100 câu hỏi mà tôi nhận được năm 2006 vừa qua. Đa số là học sinh cấp II, III, có vài học
sinh cấp I, sinh viên đang học hay mới ra trường. Tôi đã thử thống kê, tổng hợp theo nội dung các vấn đề được nêu lên. Và thật lý thú số lượng câu hỏi liên quan đến các chủ đề dường như cũng phản ánh thứ tự ưu tiên các mối b ận tâm của tuổi trẻ trước cuộc sống. Xin liệt kê dưới đây các vấn đề được nêu lên. I. Gia đình (trên 26% hay 1/3 các câu hỏi) Đây là ưu tư lớn nhất: sống trong một gia đình thiếu đầm ấm, cha mẹ ly thân, luôn cãi cọ nhau, thiếu tình thương của mẹ, gương tốt của cha, lệch lạc trong cách giáo dục (b ất công, la mắng, đặt kỳ vọng quá cao) là nỗi ám ảnh lớn, làm hạn chế việc học tập của các em. II. Cảm nghĩ về bản thân (trên 17%) Cảm tưởng chung thật đáng b uồn và đó là mặc cảm tự ti, sự chán ngán chính b ản thân, là stress và sự lo âu ước những “căn b ệnh” của thời đại: “đồng tính”, HIV… III. Nhà trường (trên 16%) Chương trình học là gánh nặng, gương thầy cô gây thất vọng. Rồi chuyện thường ngày ở trong lớp
như phe nhóm, cảm giác b ị cô lập, phân b iệt giàu nghèo, chuyện cáp đôi, ăn cắp v.v… IV. Chuyện học hành, hướng nghiệp (trên 13%) “Sợ môn tự nhiên”, “làm sao học giỏi ngoại ngữ”, “nên chọn ngành nào”, “học trong hay ngoài nước”… V. Tình yêu, tình bạn (trên 13%) Vẫn muôn thuở là chuyện dễ thương và ngây ngô của tuổi học trò, b i kịch khi tình b ạn tan vỡ. VI. Thách thức những giá trị sống hiện hành (trên 17%) Nếu vấn đề tình yêu không chiếm nhiều giấy như mọi khi thì việc các em đặt lại vấn đề đối với một số giá trị sống tiêu cực là dấu hiệu tốt. “Quan trọng không phải mình có gì mà mình là ai?”, chẳng lẽ tốt, trung thực lại thiệt thòi, tại sao tuổi trẻ các nước lại tự tin hơn tuổi trẻ Việt Nam… Những thắc mắc ưu tư, hoài b ão của các em nên được xem như một “phản b iện xã hội” mà người lớn chúng ta phải tham khảo.
Tác giả Phần I. GIA ĐÌNH Phần II. NGHĨ VỀ BẢN THÂN Phần III. NHÀ TRƯỜNG Phần IV. CHUYỆN HỌC HÀNH HƯỚNG NGHIỆP Phần V. TÌNH YÊU, TÌNH BẠN Phần VI. THÁCH THỨC NHỮNG GIÁ TRỊ SỐNG HIỆN HÀNH Created by AM Word2CHM
Phần I. GIA ĐÌNH TƯ VẤN TÂM LÝ HỌC ĐƯỜNG Cháu có cha mẹ mà như không? Cả nhà cháu “đóng kịch” Hãy giúp ba mẹ cháu Lối thoát nào? Hãy giúp ba mẹ con Cha mẹ thường xuyên cãi nhau Thiếu tình thương của mẹ Mẹ cháu ghen tỵ với cô giáo Cháu không có tình cảm với mẹ ... Created by AM Word2CHM
Cháu có cha mẹ mà như không? TƯ VẤN TÂM LÝ HỌC ĐƯỜNG à Phần I. GIA ĐÌNH Thưa cô, Ba mẹ cháu ly hôn, hai người tranh giành nhau nuôi con, chiến thắng thuộc về b a cháu. Cháu cảm thấy b a mẹ cháu “đấu tranh” để ăn thua, chứ không quan tâm thật sự đến cháu. Cháu sống với b a nhưng b a ít quan tâm, chăm sóc cháu. Ba cho cháu ăn, mặc và đi học, nhưng tình cảm thì không gần gũi, cha con ít nói chuyện với nhau. Mẹ cháu kể từ khi “thua cuộc” thì không dòm ngó đến cháu nữa, để mặc cho “kẻ thù” của mẹ (là b a) nuôi dạy cháu ra sao thì ra. Cháu có cha mẹ mà như không có. Nhiều khi b uồn tủi, cháu muốn chết cô ạ… Cô chia sẻ sâu sắc nỗi bất hạnh của cháu. Trước hoàn cảnh bi đát như vậy người ta có hai cách phản ứng. Trong một gia đình nọ có hai anh em, có người cha suốt ngày bê tha rượu chè khiến cho con cái phải đau khổ. Người anh trở thành hư đốn với lý luận rằng tại cha mình mà mình ra thế này.
Người em ngược lại, ngay từ nhỏ đã muốn làm thế nào để phá vơ cái vòng lẩn quẩn. Anh ta quyết tâm vượt khỏi số phận, làm lụng nghiêm túc, học hành chăm chỉ. Anh đã thành công và sống hạnh phúc. Ở đời này, làm tù nhân hay thoát khỏi số phận thuộc về ý chí chủ quan của mỗi người. Cháu đang sống với ba, được đầy đủ về vật chất, được ăn học… Cháu hãy tận dụng các điều kiện này học thật giỏi để thành công trên đường đời. Cháu hãy đặt cho mình một mục đích sống thật ý nghĩa. Đó là làm sao cho con cái mình tràn đầy hạnh phúc trong tình thương yêu của cha mẹ. Chúc cháu lạc quan lên và phấn đấu hoàn thành mục đích tốt đẹp này. Có khi cha mẹ cháu không biết quan tâm chăm sóc con cái, vì chính họ ngày trước không được yêu thương đúng mức. Created by AM Word2CHM
Cả nhà cháu “đóng kịch” TƯ VẤN TÂM LÝ HỌC ĐƯỜNG à Phần I. GIA ĐÌNH Cháu đang có chuyện đau khổ lắm, cô ạ. Ba mẹ cháu từ lâu không còn thương yêu nhau. Nhưng vì thương cháu nên b a mẹ đóng kịch vẫn là cặp vợ chồng hạnh phúc, là b ố mẹ tuyệt vời, để cháu yên tâm học hành. Lúc nhỏ, cháu không hề b iết điều này, vì mỗi sáng b a vẫn chở mẹ và cháu đi làm, đến trường. Đến năm ngoái, cháu mới b iết chuyện, không phải do b a mẹ nói mà càng lớn (cháu 17 tuổi, nam) nhìn vào cách đối xử lịch sự, cảm nhận trong đời sống thực tế cha gia đình, cháu hiểu rằng b a mẹ cháu đã ly thân từ lâu. Hình như cả b a và mẹ đều có người khác, nhưng dừng lại ở mối quan hệ ngoài gia đình theo thỏa thuận chứ không ly dị. Cũng vì muốn cháu có đủ cha và mẹ. Cô ơi, cháu cũng phải giả vờ như không b iết sự thay đổi trong tình cảm giữa b a mẹ. Nhưng sống như thế thì kinh khủng quá. Cháu có nên nói chuyện thẳng với b a mẹ không? Chuyện gia đình phải chia lìa
là điều cháu không muốn, nhưng cháu thương b a mẹ cháu quá. Vì cháu mà b a mẹ có thể sẽ chẳng b ao giờ tìm lại được hạnh phúc nữa. Rốt cuộc rồi không có sự giả vờ nào kéo dài được khi người ta chung đụng với nhau hằng ngày. Cô khen sự nhạy bén của cháu. Tuy nhiên, trước khi quyết định, cháu nên kiểm tra lại thật kỹ. Cha mẹ vì hạnh phúc của cháu mà phải đóng kịch, nhưng cháu vẫn cảm thấy không hạnh phúc. Như vậy thà rằng đối diện với sự thật mà các bên đều thoải mái hơn. Khi cha mẹ sống riêng, cháu sẽ phải chọn một bên mà cháu thấy phù hợp nhất. Đời sống ly hôn ngày nay không đến nỗi bi kịch lắm. Cha mẹ cháu có thể đối xử với nhau như bạn bè. Cháu sống với một người nhưng thỉnh thoảng qua thăm người kia. Như thế cháu vẫn đủ cha mẹ mặc dù không sống chung. Cháu cứ bình tĩnh và lựa lời nói thật với ba mẹ. Created by AM Word2CHM
Hãy giúp ba mẹ cháu TƯ VẤN TÂM LÝ HỌC ĐƯỜNG à Phần I. GIA ĐÌNH Cô ơi cháu không kêu cứu giúp cháu, mà hãy giúp b a mẹ cháu. Khi còn nghèo, b a mẹ cháu yêu thương nhau lắm, gia đình rất hạnh phúc. Thế mà từ khi b a mẹ cháu có địa vị, gia đình giàu lên cũng là lúc b a mẹ không yêu thương nhau nữa. Ba đi sớm về khuya, mẹ thường hay khóc. Ba mẹ cãi nhau, còn dọa ly hôn, nhưng cuối cùng đều thống nhất là việc ly hôn tùy thuộc vào con cái. Chúng cháu đang có vai trò quan trọng trong việc b a mẹ chia tay hay không? Cháu nghĩ, không yêu thương nữa thì chia tay, sống vì con mà cãi nhau suốt thì chúng cháu không học được, không vui vẻ gì để sống. Chị cháu lại không muốn b a mẹ chia tay, b a mẹ đối xử với nhau thế nào cũng được, miễn là chị phải có cả b a lẫn mẹ. Vì sao khi còn nghèo khó người ta lại yêu thương nhau hơn hả cô? Chúng cháu phải làm sao đây? Cô hết sức thông cảm hoàn cảnh của cháu và cũng đồng ý với quan điểm của cháu. Nếu vì con mà
phải sống chung những luôn tạo ra một bầu không khí bất hòa, căng thẳng thì rất khổ cho con. Cháu nên giúp ba mẹ hòa giải và chia sẻ quan điểm của cháu với ba mẹ. Cháu hỏi “tại sao khi còn nghèo người ta lại yêu thương nhau”. Cô vừa đọc một tài liệu khá thú vị về “Tiền và hạnh phúc”. Theo đó khi nghèo thì người ta cũng khổ thật, nhưng khi giàu lên thì có lắm cái làm cho người ta bất hạnh. Trước tiên, có chút tiền thì người ta so sánh với người khác và muốn giàu thêm. Biết rằng vật chất không tạo ra hạnh phúc, nhưng người ta sẵn sàng bỏ bạc triệu bạc tỷ để mua các thứ (mà tiền có thể mua được) và sự ham muốn dường như không có điểm dừng. Chạy theo vật chất người ta quên đi những điều tạo ra hạnh phúc như tình người, tính vị tha, đời sống tinh thần, v.v… Trường hợp của ba mẹ cháu, tiền đưa đến một môi trường sống mới, vị trí mới, các mối quan hệ xã hội mới. Từ đó có sự thay lòng đổi dạ. Ba cháu không tránh khỏi sự cám dỗ của bạn bè và không loại trừ có sự cám dỗ của những người đàn bà khác. Mẹ cháu thay vì chỉ khóc, thì nên nhẹ nhàng giúp ba cháu
thấy rõ vấn đề. Dù gì, trước khi quyết định chia tay, ba mẹ cháu nên đến gặp một nhà tư vấn tâm lý để được giúp đỡ làm sáng tỏ nguyên nhân dẫn đến mâu thuẫn. Created by AM Word2CHM
Lối thoát nào? TƯ VẤN TÂM LÝ HỌC ĐƯỜNG à Phần I. GIA ĐÌNH Gia đình cháu không b ao giờ b ình yên, nói gì đến hạnh phúc. Chị em cháu rất sợ b ố mẹ, họ thường xuyên gây gỗ, chửi b ới nhau, rồi đánh đập chúng cháu nhiều khi rất vô lý. Đi đâu chúng cháu không muốn về nhà, về tới ngõ là sợ phải vào nhà. Vào nhà thì chỉ mong b ố mẹ đi vắng hay đã ngủ rồi. Cháu rất b uồn và đau lòng. Nhiều lần họp gia đình chúng cháu có góp ý, nhưng b ố mẹ vẫn đâu vào đấy. Chúng cháu đã lớn nhưng không được quyết định điều gì, có thể b ị chửi mắng b ất cứ ở đâu. Nhà cháu b án quán nhậu nên chúng cháu phải tiếp xúc với đủ hạng người say xỉn, có khi còn b ị xúc phạm. Một cuộc sống như vậy khiến chúng cháu luôn b ị ức chế, căng thẳng, có khi muốn tự tử. Cháu đang ôn thi đại học, để thoát khỏi cảnh sống hiện tại của gia đình, để tự lập và mơ ước một cuộc sống gia đình hạnh phúc, con cái được thương yêu, tôn trọng… Mơ ước này có là ảo vọng không cô?
Và con đường nào tốt nhất cho cháu? Hoàn cảnh gia đình cháu thật bi đát. Nếu “hết thuốc chữa”, chị em cháu có thể xin phép cha mẹ cho ra riêng, sống tự lập. Tạm thời cháu nên tìm việc làm để nuôi thân, khi khá rồi hẵng thi vào đại học và vừa học vừa làm. Ngày nay cháu cũng có thể học từ xa. Cháu có thể đăng ký học tại đại học Mở bán công Thành phố Hồ Chí Minh. Cháu chỉ cần tự học ở nhà. Thỉnh thoảng đến lớp tập trung một lần thôi. Gì thì gì hai cháu phải hết sức nhẹ nhàng, lễ phép với cha mẹ và chăm sóc cha mẹ khi cần. Nếu biện pháp sống riêng không khả thi, cháu cố gắng bỏ ngoài tai “các loại tiếng ồn”, tập thiền, luyện Yoga… để chấp nhận hoàn cảnh này. Thỉnh thoảng cháu nên chia sẻ với một người thân đáng tin cậy hay một bạn thân để giảm stress. Chúc cháu tìm ra giải pháp thích hợp. Ước mơ lập một gia đình hạnh phúc của chính mình là khả thi nếu cháu quyết tâm. Có khi mình học (để tránh vết xe đổ) từ những gương xấu nữa.
Created by AM Word2CHM
Hãy giúp ba mẹ con TƯ VẤN TÂM LÝ HỌC ĐƯỜNG à Phần I. GIA ĐÌNH Cô ơi con có chuyện rất b uồn, không thể học hành và sống vui vẻ được. Con 14 tuổi, đang học lớp 8. Ba mẹ con đều là cán b ộ nhà nước, chỉ có con là con gái duy nhất. Ai cũng nói b a mẹ con đẹp đôi, hạnh phúc. Chỉ mình con b iết b a mẹ con không hạnh phúc. Ba con hay ghen tuông với mẹ dù con b iết chắc là mẹ rất đứng đắn, đàng hoàng. Mẹ đi làm về trễ, b a cũng b ực mình hỏi tới hỏi lui, có hôm b a nói nặng mẹ, rất xúc phạm. Mẹ ăn mặc đẹp, b a cũng không vui. Không khí trong gia đình con rất ngột ngạt. Mẹ thường giải thích, rồi năn nỉ b a nhưng b a vẫn giữ tật ghen tuông, thô lỗ. Lúc này mẹ thường khóc, có lần b a đã đánh mẹ và con nghe mẹ đòi ly dị nhưng b a không đồng ý. Con đã nhiều lần khóc lóc, xin b a mẹ hãy vì con mà hòa thuận với nhau. Ba mẹ rất thương con, nhưng tại sao lại không b iết thương nhau hả cô? Cô khuyên con nên thế nào? Cô hết sức thông cảm với nỗi khổ của cháu,
nhưng cô khuyên cháu đừng giận ba. Có không ít người ghen tuông vô cớ và suốt ngày bị ám ảnh bởi điều đó. Đấy là ghen hoang tưởng do căn bệnh tâm lý gọi là “rối loạn hoang tưởng mãn tính”. Mẹ và cháu nên hiểu điều này để thông cảm với ba hơn. Nhưng điều quan trọng là căn bệnh phải được chữa trị. Mẹ cháu nên sớm đi tìm một bác sĩ tâm thần để trình bày vấn đề và sau đó bằng mọi cách thuyết phục ba cháu đi chữa trị. Nếu cần thì nhờ sự giúp đỡ của một người thân có uy tín. Chúc cháu can đảm hỗ trợ mẹ. Created by AM Word2CHM
Cha mẹ thường xuyên cãi nhau TƯ VẤN TÂM LÝ HỌC ĐƯỜNG à Phần I. GIA ĐÌNH Ba mẹ cháu sống không hạnh phúc, thường xuyên cãi vã, xúc phạm nhau. Không khí gia đình cháu rất b uồn, b a chị em cháu không còn tinh thần nào để học hành. Cháu không muốn cha mẹ chia lìa, chị em xa cách nhưng cứ sống thế này thì chẳng khác gì địa ngục. Theo cô, chị em cháu có nên đặt vấn đề cha mẹ phải b ỏ nhau để hai người và cả chúng cháu được sống yên? Cô rất thông cảm với cháu và cũng đã nghe nhiều bạn trẻ than thở vì cùng ở vào trường hợp này. Nhiều cha mẹ cứ nói “vì con” họ không ly hôn, nhưng tiếp tục ở chung mà luôn cãi vã, xúc phạm nhau thì khốn khổ cho con cái. Nếu cháu thấy có thể bày tỏ cùng cha mẹ ý nghĩ của mình, thì nên lựa một dịp tốt và thật nhỏ nhẹ khéo léo để bắt đầu với người (cha hoặc mẹ) mà cháu cảm thấy dễ tiếp cận nhất.
Có khi cha mẹ cháu cần sự giúp đỡ của một nhà tham vấn tâm lý để nhận rõ hoàn cảnh của mình. Biết đâu, nhờ đó ông bà thay đổi cách đối xử với nhau. Cháu nên đề nghị điều đó. Với sự giúp đỡ của nhà tham vấn, nếu thấy mâu thuẫn quá lớn không thể tiếp tục sống với nhau được thì cô đồng ý với giải pháp ly thân, để con cái bớt chịu đựng sự căng thẳng của mối quan hệ bất hòa và thiếu tôn trọng nhau. Tham vấn hay trị liệu tâm lý sẽ góp phần giải quyết vấn đề của gia đình cháu. Created by AM Word2CHM