Thuyết trình: Quy định pháp luật về cơ cấu tổ chức, hoạt động của sở giao dịch chứng khoán và sàn giao dịch chứng khoán

Chia sẻ: Dxfgbfcvbc Dxfgbfcvbc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:20

Thêm vào BST

Báo xấu

159
lượt xem 36
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài Quy định pháp luật về cơ cấu tổ chức, hoạt động của sở giao dịch chứng khoán và sàn giao dịch chứng khoán nhằm trình bày các nội dung chính: tổng quan về sàn giao dịch chứng khoán Việt Nam, pháp luật điều chỉnh tổ chức của Sở giao dịch chứng khoán.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Thuyết trình: Quy định pháp luật về cơ cấu tổ chức, hoạt động của sở giao dịch chứng khoán và sàn giao dịch chứng khoán

B GIÁO D C VÀ ÀO T O . TRƯ NG I H C KINH T TP. H CHÍ MINH KHOA LU T KINH DOANH BÀI THUY T TRÌNH NHÓM 13 N I DUNG: QUY NH PHÁP LU T V CƠ C U T CH C, HO T NG C A S GIAO D CH CH NG KHOÁN VÀ SÀN CH NG KHOÁN UPCOM Gi ng viên : Nguy n T Nhu Gi ng ư ng: : C201 Nhóm sinh viên th c hi n : Nhóm 13 1. Vũ Tú Anh 2. Cao Xuân ăng 3. Tr n Thanh Hu 4. inh Th Hương 5. Lê Danh Kiên 6. Nguy n Vi t Tuy t Quân 7. T ng Th Thu Sinh 8. Lê Kh c Thanh Tâm 9. Tr n Kh i Th 10. Nguy n H u Anh Tu n
M cl c A. Cơ c u t ch c và ho t ng c a S giao d ch ch ng khoán I. T ng quan v S giao d ch ch ng khoán t i Vi t Nam 1. Khái ni m 2. c i m 3. Vai trò 4. Nguyên t c ho t ng II. Pháp lu t i u ch nh t ch c và ho t ng c a S giao d ch ch ng khoán 1. a v pháp lý 2. Quy n và nghĩa v 3. T ch c 4. Thành viên 5. Ho t ng III. Th c tr ng, m t s ki n ngh và gi i pháp xây d ng pháp lu t v cơ c u t ch c và ho t ng c a S giao d nh ch ng khoán t i Vi t Nam 1. Th c tr ng 2. M t s ki n ngh và gi i pháp hoàn thi n pháp lu t v ho t ng c a S Giao d ch ch ng khoán t i Vi t Nam B. Cơ c u t ch c và ho t ng c a th trư ng UpCom I. S xu t hi n c a th trư ng UpCom II. Ho t ng c a Th trư ng Upcom III. Ưu như c i m c a th trư ng UpCom 1. Ưu i m 2. Như c i m
A. CƠ C U T CH C VÀ HO T NG C A S GIAO D CH CH NG KHOÁN I. T ng quan v S giao d ch ch ng khoán Vi t Nam Xét v phương th c t ch c và giao d ch, th trư ng ch ng khoán ư c phân chia thành hai lo i: S Giao d ch ch ng khoán (th trư ng giao d ch t p trung) và Th trư ng phi t p trung (OTC) 1. Khái ni m c a S Giao d ch ch ng khoán (th trư ng giao d ch t p trung) Theo i u 34 – Lu t Ch ng khoán 2006, S Giao d ch ch ng khoán (SGDCK) là pháp nhân, ư c thành l p và ho t ng theo mô hình công ty trách nhi m h u h n ho c công ty c ph n theo quy nh c a pháp lu t. 2. c i m: - SGDCK là nơi g p g c a các nhà môi gi i ch ng khoán thương lư ng, u giá, mua bán ch ng khoán. - SGDCK là cơ quan ph c v cho ho t ng giao d ch mua bán ch ng khoán, cho các thành viên thuê a i m mua bán giao d ch ch ng khoán và th c hi n niêm y t ch ng khoán, t c là ưa ra danh sách c a các lo i ch ng khoán ư c mua bán trên th trư ng. - SGDCK là nơi t p trung các giao d ch ch ng khoán m t cách có t ch c, tuân theo nh ng lu t l nh t nh. - SGDCK không tham gia vào vi c mua bán ch ng khoán mà ch là nơi giao d ch, m t trung tâm t o i u ki n cho các giao d ch ư c ti n hành m t cách thu n l i, d dàng, gi m th p các chi phí b ng cách ưa ra nh ng lu t l phù h p. - SGDCK không có trách nhi m n nh ho c can thi p vào giá c ch ng khoán mà ch m b o sao cho vi c mua bán ch ng khoán ho c vi c u th u ư c di n ra úng pháp lu t, công b ng. Nói cách khác, SGDCK là m t cơ quan th c hi n ch c năng qu n lý, i u hành các ho t ng di n ra trên th trư ng giao d ch t p trung nh m t o i u ki n các giao d ch ư c th c hi n công b ng, minh b ch và úng pháp lu t. 3. Vai trò: Vai trò c a SGDCK r t quan tr ng, n u ư c t ch c t t s thúc y s phát tri n c a TTCK, ó là s thúc y vi c thu hút và t p trung các ngu n v n nhàn r i vào u tư, m b o s an toàn và tính công b ng trong vi c mua bán ch ng khoán, c th : - Cung c p d ch v , giúp các công ty c ph n ăng ký ch ng khoán c a h trên th trư ng nh ng hàng hóa này i u ki n giao d ch trong S . - T ch c vi c giao d ch ch ng khoán cho các nhà kinh doanh và nh ng ngư i môi
gi i, giúp th c hi n nhanh chóng, thu n l i các cu c mua bán ch ng khoán theo l nh c a khách hàng. - Cung c p r ng rãi ngu n thông tin c a các công ty phát hành theo lu t công b thông tin cho nhà u tư, các công ty ch ng khoán trên nh ng phương ti n thông tin. - Nh n b o qu n ch ng khoán c a khách hàng g i, thu c t c h khách hang. - Th c hi n vi c ki m tra, giám sát các ho t ng GDCK. 4. Nguyên t c ho t ng: 4.1 Nguyên t c ăng ký giao d ch SGDCK ch mua bán các ch ng khoán ư c ánh giá là có ch t lư ng cao. ó là các ch ng khoán niêm y t. 4.2 Nguyên t c công khai hóa thông tin Nguyên t c này nh m m b o tính trung th c và minh b ch c a th trư ng, nh ó các nhà u tư có i u ki n như nhau trong vi c thu th p thông tin ưa ra các quy t nh u tư. 4.3 Nguyên t c u giá ch ng khoán và th c hi n theo trình t ưu tiên Phương pháp này d a vào nguyên lý t p trung t ng cung, t ng c u u giá. Th i giá ch ng khoán ư c xác l p m c cung và c u b ng nhau, ho c có chênh l ch th p nh t. 4.4 Nguyên t c thanh toán thu n ti n và nhanh chóng Giao d ch ch ng khoán ph i m b o tính nhanh chóng, thu n ti n, k p th i và chính xác. th c hi n i u này, các SGDCK s áp d ng các thành t u khoa h c k thu t, c bi t là công ngh thông tin vào h th ng giao d ch và thanh toán. II. Pháp lu t i u ch nh t ch c và ho t ng c a SGDCK (th trư ng giao d ch t p trung) 1. a v pháp lý c a SGDCK: Theo quy nh t i Kho n 1- i u 34 Lu t ch ng khoán 2006, SGDCK là pháp nhân thành l p và ho t ng theo mô hình công ty trách nhi m h u h n ho c công ty c ph n. Tuy nhiên, SGDCK khác v i các công ty kinh doanh khác m t s i m sau: - Ch có Th tư ng Chính ph m i có quy n ra quy t nh thành l p, gi i th , chuy n i cơ c u t ch c, hình th c s h u c a SGDCK theo ngh c a B trư ng B tài chính.
- SGDCK là công ty có ho t ng kinh doanh c thù – t ch c th trư ng giao d ch ch ng khoán t p trung. - SGDCK là công ty ch u s i u ch nh c a pháp lu t chuyên ngành (Lu t ch ng khoán) và các lu t có liên quan. - SGDCK là công ty ch u s qu n lý và giám sát c a UBCKNN v i tư cách là cơ quan qu n lý nhà nư c chuyên ngành. 2. Quy n và nghĩa v c a SGDCK: 2.1 Quy n: Theo quy nh t i i u 37 Lu t ch ng khoán 2006, SGDCK có nh ng quy n sau: - Ban hành các quy ch v niêm y t ch ng khoán, giao d ch ch ng khoán, công b thông tin và thành viên giao d ch sau khi ư c UBCKNN ch p thu n. - T ch c và i u hành ho t ng giao d ch ch ng khoán t i SGDCK, trung tâm GDCK. - T m ngưng, ình ch ho c h y b giao d ch ch ng khoán theo Quy ch giao d ch ch ng khoán c a SGDCK, trung tâm GDCK trong trư ng h p c n thi t b o v nhà u tư. - Ch p thu n, h y b niêm y t ch ng khoán và giám sát vi c duy trì i u ki n niêm y t ch ng khoán c a các t ch c niêm y t t i SGDCK, trung tâm GDCK. - Ch p nh n, h y b tư cách thành viên giao d ch, giám sát ho t ng giao d ch ch ng khoán c a các thành viên giao d ch t i SGDCK, trung tâm GDCK. - Giám sát ho t ng công b thông tin c a các t ch c niêm y t, thành viên giao d ch c a SGDCK, trung tâm GDCK. - Cung c p thông tin th trư ng và các thông tin liên quan n ch ng khoán niêm y t. - Làm trung gian hòa gi i theo yêu c u c a thành viên giao d ch khi phát sinh tranh ch p liên quan n ho t ng giao d ch ch ng khoán. - Thu phí theo quy nh c a B Tài chính. 2.2 Nghĩa v : Theo quy nh t i i u 38 Lu t ch ng khoán 2006, SGDCK có nh ng nghĩa v sau: - B o m ho t ng giao d ch ch ng khoán trên th trư ng ư c ti n hành công khai, công b ng, tr t t và hi u qu .
- Th c hi n ch k toán, ki m toán, th ng kê, nghĩa v tài chính theo quy nh c a pháp lu t. - Th c hi n công b thông tin theo quy nh t i i u 107 c a Lu t này. - Cung c p thông tin và ph i h p v i các cơ quan nhà nư c có th m quy n trong công tác i u tra và phòng, ch ng các hành vi vi ph m pháp lu t v ch ng khoán và TTCK. - Ph i h p th c hi n công tác tuyên truy n, ph bi n ki n th c v ch ng khoán và TTCK cho nhà u tư. - B i thư ng thi t h i cho thành viên giao d ch trong trư ng h p SGDCK, trung tâm GDCK gây thi t h i cho thành viên giao d ch, tr trư ng h p b t kh kháng. 3. Cơ c u t ch c: Nhìn chung, căn c vào quy mô c a TTCK mà SGDCK có cơ c u t ch c ơn gi n hay ph c t p. Tuy nhiên, dù ơn gi n hay ph c t p thì nh ng thành ph n ch ch t nh t c a SGDCK ph i có , bao g m: -H i ng qu n tr - Ban ki m soát - T ng giám c - Các b ph n giúp vi c 3.1 H i ng qu n tr : Là cơ quan có quy n l c cao nh t t i SGDCK. Tùy vào hình th c t ch c c a SGDCK mà cơ c u thành viên H QT có th khác nhau. Thành viên H QT thông thư ng bao g m: - i di n các công ty ch ng khoán thành viên -M ts i di n không ph i thành viên như t ch c niêm y t, gi i chuyên môn, nhà kinh doanh, chuyên gia lu t và các thành viên i di n cho Chính ph . Cơ c u H QT a d ng d ng như v y xu t phát t t m quan tr ng c a nh ng quy t nh mà H QT ưa ra có nh hư ng n l i ích c a các bên liên quan và c a toàn xã h i, c th : - S tham gia c a i di n các công ty ch ng khoán thành viên trong H QT: là r t quan tr ng, vì h có nhi u kinh nghi m và ki n th c trong vi c i u hành th trư ng nên h có th óng góp nh ng ti ng nói r t có giá tr . Thêm n a, nh ng quy t nh mà H QT SGDCK ưa ra nh hư ng tr c ti p n ho t ng kinh doanh c a h nên h r t có trách nhi m v i nh ng ý ki n c a mình ưa ra và s n sàng th c thi nghiêm túc quy t nh c a H QT.
- S tham gia c a i di n Chính ph trong H QT: m b o các quy t nh c a H QT ưa ra phù h p v i nh hư ng c a Nhà nư c, s phát tri n t ng th c a TTCK qu c gia. S tham gia c a i di n Chính ph còn nh m t o i u ki n th c thi các chính sách c a Nhà nư c i v i ho t ng c a SGDCK, t o và duy trì m i quan h hài hòa gi a cơ quan qu n lý Nhà nư c v i SGDCK. - Ngoài các thành viên này, c n thi t ph i có s tham gia c a các thành viên H QT i di n bên ngoài SGDCK. ây là nh ng chuyên gia, nhà kinh doanh r t am hi u trong lĩnh v c ch ng khoán. S tham gia và óng góp ý ki n c a h trong H QT s là i tr ng v i nh ng ý ki n c a nh ng thành viên i di n cho công ty ch ng khoán và thành viên i di n cho Chính ph . Các thành viên H QT b u ra Ch t ch H QT. Ch t ch H QT ph i ư c B Tài chính phê chu n theo ngh c a H QT sau khi có ý ki n c a Ch t ch UBCKNN. Quy n h n và nhi m v c a H QT ư c quy nh trong i u l SGDCK ư c B Tài chính thông qua. Nhìn chung, th m quy n c a H QT ch y u là ra các quy t nh v các v n sau: i. ình ch và rút gi y phép thành viên ii. Ch p thu n, ình ch và h y b niêm y t ch ng khoán iii. Ch p thu n k ho ch và ngân sách hàng năm c a SGDCK iv. Ban hành và s a i các quy ch ho t ng c a SGDCK v. Các th m quy n khác theo i u l 3.2 Ban Giám c: Là cơ quan i u hành c a SGDCK và ch u trách nhi m trư c H QT v ho t ng i u hành c a mình. BG bao g m: Giám c, Phó Giám c. Giám c SGDCK ph i ư c B Tài chính phê chu n theo ngh c a H QT, sau khi có ý ki n c a Ch t ch UBCKNN. Quy n h n và nhi m v c a BG ư c quy nh trong i u l SGDCK. M t s quy n h n và trách nhi m như: - i u hành vi c t ch c th trư ng giao d ch - Giám sát các hành vi kinh doanh t i SGDCK - D th o các quy nh và quy ch c a SGDCK trình H QT xem xét và quy t nh. 3.3 Ban Ki m soát: Ban ki m soát là cơ quan giúp vi c cho H QT ki m soát, giám sát các ho t ng t i TTGDCK trong ó có c giám sát công vi c i u hành c a BG .
Thành viên Ban ki m soát ư c H QT phê chu n và b nhi m. Ban ki m soát ch ch u trách nhi m v công vi c c a mình trư c H QT. Quy n h n và trách nhi m c a Ban ki m soát ư c quy nh trong i u l SGDCK ư c B Tài chính thông qua. 3.4 Các b ph n giúp vi c: Là các phòng ban c a SGDCK có trách nhi m giúp giám c i u hành công vi c t i S . Tùy theo nhu c u c a SGDCK và c thù c a công vi c mà cơ c u và ch c năng nhi m v c a các phòng ban có th khác nhau. Nhìn chung, SGDCK có các phòng ban sau ây: - Phòng giao d ch: là phòng ch c năng ch u trách nhi m v vi c qu n lý và giám sát các giao d ch th c hi n t i SGDCK - Phòng niêm y t: là phòng ch c năng ch u trách nhi m v vi c qu n lý ho t ng niêm y t ch ng khoán t i SGDCK - Phòng thành viên: ch u trách nhi m v qu n lý và giám sát thành viên - Phòng công ngh thông tin - Phòng k toán - Phòng nghiên c u và phát tri n - Văn phòng CƠ C U T CH C C A HNX CƠ C U T CH C C A HOSE
4. Thành viên SGDCK: 4.1 Khái ni m: Theo quy nh t i Kho n 1 – i u 39 Lu t ch ng khoán 2006, thành viên giao d ch t i SGDCK là công ty ch ng khoán ư c SGDCK ch p thu n tr thành thành viên giao d ch. Vì v y, thành viên ư c hi u là các công ty ch ng khoán có gi y phép kinh doanh nghi p v môi gi i ho c t doanh và ph i áp ng các i u ki n nh t nh c a SGDCK, ph i ti n hành các th t c c n thi t theo quy ch thành viên do SGDCK ban hành thì m i ư c ch p nh n tr thành thành viên. 4.2 Phân lo i thành viên Trên phương di n t ng quan, có th phân lo i thành viên theo t ng nghi p v mà nó th c hi n trên S giao d ch, bao g m: - Thành viên môi gi i: Là thành viên làm trung gian gi a ngư i bán và mua ch ng khoán và ư c hư ng hoa h ng môi gi i. Nói cách khác, thành viên môi gi i là ngư i th c hi n giao d ch ch ng khoán nhân danh và vì l i ích c a nhà u tư hư ng hoa h ng. - Thành viên t doanh: Là thành viên tham gia vào các giao d ch ch ng khoán v i tư cách là m t bên i tác và thu l i nhu n t s chênh l ch gi a giá bán và giá mua ch ng khoán. Nói cách khác, thành viên t doanh là ngư i th c hi n giao d ch ch ng khoán nhân danh và vì l i ích c a chính mình nh m m c tiêu l i nhu n. - Thành viên l p giá: nh ng SGCCK áp d ng phương th c u giá thì có thêm lo i thành viên l p giá. Thành viên này có vai trò duy trì m t th trư ng tr t t và công b ng i v i m t ho c nhi u lo i ch ng khoán. Ngoài ra, t i nh ng SGDCK ư c t ch c theo mô hình thành viên, căn c vào m c góp v n c a S , ngư i ta phân thành viên ra làm hai lo i: thành viên chính th c và thành viên c bi t. + Thành viên chính th c: Là nh ng công ty ch ng khoán góp v n vào SGDCK. + Thành viên c bi t: Là các công ty ch ng khoán thành viên không tham gia góp v n vào S , ch thuê ch ng i giao d ch t i S . 4.3 Tiêu chu n tr thành thành viên: Thông thư ng, ngư i ta thư ng quan tâm n các khía c nh sau: - Tình hình ho t ng - Tình hình tài chính - Tình hình nhân s và cơ s v t ch t k thu t
- Tình tr ng pháp lý 4.4 Quy n và nghĩa v c a thành viên: Tư cách thành viên c a SGDCK làm phát sinh quy n và nghĩa v c a thành viên. C th : Theo quy nh t i kho n 3 – i u 39 Lu t ch ng khoán 2006, thành viên giao d ch có các quy n sau ây: - S d ng h th ng giao d ch và các d ch v do SGDCK cung c p - Nh n các thông tin v TTGDCK t SGDCK - ngh SGDCK làm trung gian hòa gi i khi có tranh ch p liên quan n ho t ng GDCK c a thành viên giao d ch - xu t và ki n ngh các v n liên quan n ho t ng c a SGDCK - Các quy n khác theo quy nh t i Quy ch thành viên giao d ch c a SGDCK Theo quy nh t i kho n 4 – i u 39 Lu t ch ng khoán 2006, thành viên giao d ch có các nghĩa v sau ây: - Tuân th các nghĩa v quy nh t i i u 71 c a Lu t này - Ch u s giám sát c a SGDCK - N p phí thành viên, phí giao d ch và các phí d ch v khác theo quy nh c a B Tài chính - Công b thông tin theo quy nh t i i u 104 c a Lu t này và Quy ch công b thông tin c a SGDCK - H tr các thành viên giao d ch khác theo yêu c u c a SGDCK trong trư ng h p c n thi t - Các nghĩa v khác quy nh t i Quy ch thành viên giao d ch c a SGDCK 5. Ho t ng cơ b n c a SGDCK: Ch c năng cơ b n c a SGDCK là t ch c TTGDCK t p trung cho các lo i ch ng khoán ng th i qu n lý và giám sát th trư ng này m b o các giao d ch di n ra an toàn, công khai, hi u qu và b o v quy n l i c a các nhà u tư. th c hi n ư c các ch c năng này, SGDCK ư c ti n hành các ho t ng mang tính nghi p v : i. Ho t ng niêm y t ch ng khoán
ii. Ho t ng giao d ch ch ng khoán iii. Ho t ng giám sát iv. Ho t ng công b thông tin Nh ng ho t ng trên là các ho t ng c thù c a SGDCK. * M t ví d th c t v ho t ng c a 1 công ty ch ng khoán Căn c theo : - Công văn s 105/TB-SGDHNc a S giao d ch Ch ng Khoán Hà N i ngày 24/02/2012 v vi c thay i th i gian giao d ch t i SGDCK Hà N i. - Công văn s 351/2012/SGDHCM-CNTT c a S giao d ch Ch ng Khoán H Chí Minh ngày 23/02/2012 v vi c thay i th i gian giao d ch t i SGDCK TP. HCM. - Công văn s 802/VSD-TTBT c a Trung Tâm Lưu Ký Ch ng Khoán Vi t Nam ngày 24/02/2012 v vi c h y b thanh toán tr c ti p T+1. Công ty Ch ng khoán Ngân Hàng Vi t Nam Th nh Vư ng xin thông báo n Quý Khách Hàng th i gian giao d ch như sau : 1. Th i gian giao d ch : Th i gian Sàn HOSE Sàn HNX và UPCOM 9h00 – 9h15 Kh p l nh nh kỳ m c a Kh p l nh liên t c 9h15 – 11h30 Kh p l nh liên t c 9h00 – 11h30 Giao d ch th a thu n 11h30 – 13h00 Ngh 13h00 – 13h45 Kh p l nh liên t c 13h45 – 14h00 Kh p l nh nh kỳ óng c a Kh p l nh liên t c 14h00 – 14h15 Kh p l nh liên t c 13h00 – 14h15 Giao d ch th a thu n 2. H y b th i gian thanh toán T+1 i v i giao d ch th a thu n t 100.000 c phi u , ch ng ch qu tr lên. 3. Th i gian áp d ng t ngày 05-03-2012. III. ánh giá th c tr ng, m t s ki n ngh và gi i pháp xây d ng pháp lu t v cơ c u t ch c và ho t ng c a SGDCK t i Vi t Nam 1. ánh giá th c tr ng: 1.1 V hình th c pháp lý, cơ c u t ch c, b máy qu n lý i u hành c a SGDCK
1.1.1 Hình th c pháp lý SGDCK hi n nay là pháp nhân thành l p và ho t ng theo mô hình công ty trách nhi m h u h n theo quy nh c a LCK. Mô hình này phù h p trong gia o n hi n nay, nhưng chưa ph i là mô hình lý tư ng, lâu dài trong tương lai. 1.1.2 B máy qu n lý và i u hành SGDCK có H i ng qu n tr , Giám c, Phó Giám c và Ban Ki m soát. Ch t ch H QT, Giám c SGDCK do B trư ng B Tài chính phê chu n theo ngh c a H QT sau khi có ý ki n c a Ch t ch UBCKNN. Quy n và nhi m v c a H QT, Giám c, Phó Giám c và Ban Ki m soát ư c quy nh t i i u l SGDCK. 1.2 Th c tr ng pháp lu t v t ch c và ho t ng c a SGDCK t i Vi t Nam 1.2.1 V mô hình cơ c u s h u, t ch c c a SGDCK Do Nhà nư c là ch s h u duy nh t c a SGDCK nên Nhà nư c v n ph i gánh vác nh ng tr ng trách quan tr ng trong m i ho t ng c a S . Tính t qu n c a S ã ư c nâng cao m t cách rõ r t thay i v c lư ng và ch t so v i TTGDCK trư c ây. Tuy nhiên, SGDCK v n ph c thu c vào Nhà nư c v cơ ch , chính sách nên không t o nên m t s linh ho t khi SGDCK t mình gia các quan h h p tác và i u hành ho t ng c a S . V i mô hình pháp lý hi n nay, c SGDCK Hà N i và SGDCK Thành ph H Chí Minh SGDCK u là Công ty TNHH 1 thành viên do Nhà nư c là ch s h u, do v y, không t o nên ư c y u t c nh tranh lành m nh gi a hai SGDCK ngay trong chính qu c gia mình. SGDCK s không có ng l c m nh m vươn lên và c nh tranh v i các SGDCK trong khu v c. 1.2.2 Vi c th c hi n các nguyên t c ho t ng c a SGDCK Hi n nay, SGDCK t i Vi t Nam ho t ng theo các nguyên t c pháp lý c thù: công khai, trung gian và nh giá. ây là nh ng quy t c cơ b n, xuyên su t th hi n trong các quy nh v ho t ng c a S . Tuy nhiên, pháp lu t v SGDCK t i Vi t Nam hi n nay chưa có quy nh chung ghi nh n các nguyên t c c thù trên trong pháp lu t và trong quy ch c a S . 1.2.3 Quy nh v thành viên giao d ch t i SGDCK Thành viên giao d ch t i SGDCK là các công ty ch ng khoán ư c SGDCK ch p thu n tr thành thành viên giao d ch. Hi n nay, các quy nh v thành viên ã m c tương i hoàn thi n và phù h p v i mô hình ho t ng c a SGDCK. Tuy nhiên, các thành viên giao d ch s không có vai trò trong quá trình s h u và i u hành ho t ng c a th trư ng, h v n ch là các "thành viên giao d ch", ch không ph i là "thành viên" theo úng nghĩa c a nó. Các thành viên này không có quy n năng trong quá trình i u hành, qu n lý các ho t ng c a SGDCK.
1.2.4 Quy nh v niêm y t ch ng khoán t i SGDCK Pháp lu t v ho t ng niêm y t ch ng khoán t i SGDCK còn nhi u b t c p. Pháp lu t chưa có quy nh v th i gian t i a b sung tài li u h sơ ăng ký niêm y t. H sơ ăng ký niêm y t b sung còn gây khó khăn v th t c, t n kém và m t th i gian cho các t ch c niêm y t. Các quy nh c a pháp lu t hi n nay chưa quy nh v i u ki n và h sơ niêm y t i v i trư ng h p t ch c ăng ký niêm y t là t ch c tín d ng, ngân hàng; chưa quy nh v t l ngo i tr t i a trên t ng tài s n c a báo cáo ki m toán năm li n trư c năm ăng ký niêm y t; chưa quy nh v báo cáo ki m toán i v i h sơ ăng ký niêm y t b sung; chưa quy nh v nh giá tài s n và nh giá doanh nghi p c a các công ty TNHH, doanh nghi p có v n u tư nư c ngoài chuy n i thành công ty c ph n. 1.2.5 Quy nh v t ch c giao d ch và giám sát GDCK t i SGDCK SGDCK Thành ph H Chí Minh t ch c giao d ch i v i c phi u c a công ty i chúng có v n i u l t i thi u là 80 t ng, ch ng ch qu u tư ch ng khoán và các lo i ch ng khoán khác. SGDCK Hà N i t ch c giao d ch i v i c phi u c a công ty i chúng có v n i u l t i thi u là 10 t ng, ch ng ch qu u tư ch ng khoán, công ty i chúng chưa niêm y t, trái phi u và các lo i ch ng khoán phái sinh khác. T th c ti n áp d ng các quy nh c a LCK hi n nay, ã n y sinh trên th c t m ts v n v giao d ch ch ng khoán t i SGDCK nhưng thi u quy nh pháp lu t i u ch nh như LCK chưa có quy nh v ch ho t ng giao d ch c a các CTCK là thành viên lưu ký nhưng chưa là thành viên giao d ch; chưa m r ng i tư ng làm thành viên giao d ch như cho phép các Ngân hàng và các t ch c tài chính l n làm thành viên giao d ch c a SGDCK Hà N i trên th trư ng Trái phi u; chưa có qui nh rõ v vi c khi công ty niêm y t trên SGDCK thì các c ông là thành viên H QT, BKS, Ban giám c, k toán trư ng ang n m gi c phi u, sau ó ti n hành mua vào thì có ph i th c hi n qui nh v h n ch chuy n như ng i v i c phi u m i mua vào hay không; chưa có qui nh c th v trư ng h p chuy n như ng quy n mua cho c ông nư c ngoài i v i nh ng doanh nghi p ã h t t l n m gi t i a i v i nhà u tư nư c ngoài... Ngoài ra, các quy nh v tiêu chí, n i dung giám sát không y và tương i th công. 1.2.6 Quy nh v công b thông tin trên SGDCK Lu t ch ng khoán qui nh rõ v ho t ng công b thông tin c a t ng i tư ng c th , các thông tin ph i công b , th i i m ph i công b . Theo ó, vi c công b thông tin ư c ti n hành theo ch nh kỳ, b t thư ng và theo yêu c u thông qua các phương ti n công b thông tin i chúng, phương ti n công b thông tin c a t ch c/ công ty và phương ti n công b thông tin c a SGDCK. Quy nh v công b thông tin theo quy nh hi n nay còn khá y u và r t c n ư c c ng c . H n ch l n nh t là yêu c u doanh nghi p công b thông tin ch y u d a trên s ch ng báo cáo c a doanh nghi p. Pháp lu t v công b thông tin trên
SGDCK còn nhi u k h , b t c p khi n i tư ng có nghĩa v công b thông tin thư ng công b v m t th t c mà chưa chú tr ng n n i dung thông tin công b 1.2.7 Quy nh v qu n lý r i ro, x lý vi ph m, gi i quy t tranh ch p và các v n khác Pháp lu t v ho t ng c a SGDCK t i Vi t Nam chưa có nhi u quy nh trong khi v n này r t ư c các SGDCK trên th gi i chú tr ng. Th c t nh ng năm qua cho th y: không ch m t l n các SGDCK g p s c "s p sàn", ho c s c không mang tính ch t khách quan như s c tính nh m giá tham chi u sau khi th c hi n quy n... V y khi nh ng s c ó x y ra gây thi t h i tr c ti p cho nhà u tư thì ai là ngư i b i thư ng thi t h i ó cho nhà u tư và vi c bù p ó l y t ngu n nào? Cơ s pháp lý nào áp d ng?. ây là nh ng v n hi n nay pháp lu t còn b ng . 2. M t s ki n ngh và gi i pháp xây d ng pháp lu t v t ch c và ho t ng c a SGDCK t i Vi t Nam 2.1 V mô hình cơ c u s h u, t ch c c a SGDCK 2.1.1 a d ng hóa v hình th c s h u i v i SGDCK V i gi i pháp này, có hai hình th c Nhà nư c l a ch n: Th nh t, chuy n i SGDCK t mô hình pháp lý công ty TNHH 1 thành viên sang mô hình công ty TNHH 2 thành viên tr lên gi ng v i mô hình pháp lý s h u thành viên c a các SGDCK trên th gi i. Th hai, chuy n i SGDCK t mô hình pháp lý công ty TNHH 1 thành viên sang mô hình công ty c ph n. Xét v hai phương án chuy n i mô hình pháp lý, cơ c u s h u c a SGDCK nêu trên thì phương án chuy n i SGDCK thành công ty c ph n là có nhi u thu n l i và ưu th hơn. V i mô hình này, cơ ch xác l p, ch m d t tư cách c ông c a SGDCK d dàng và linh ho t hơn b ng vi c chuy n như ng l i ph n v n góp cho các c ông khác t o tính c nh tranh và vì m c tiêu l i nhu n. 2.1.2 Pháp lu t c n phân nh ch c năng qu n lý SGDCK c a Chính ph , B Tài chính, UBCKNN và xây d ng m i quan h pháp lý v s ph i h p trong ho t ng gi a các SGDCK v i nhau, gi a SGDCK v i Trung tâm lưu ký ch ng khoán Hi n nay, có nh ng v n phát sinh trong quá trình ho t ng hàng ngày c a SGDCK khi c n ph i h p v i cơ quan h u quan khác ho c khi vư t quá th m quy n gi i quy t, x lý c a SGDCK thì SGDCK thư ng lúng túng, b ng vì chưa có quy nh pháp lu t là cơ s ph i h p ho c báo cáo ho c không bi t báo cáo cơ quan nào (B Tài chính hay UBCKNN) cơ quan qu n lý nhà nư c x lý theo th m quy n. 2.1.3 B sung thêm các quy nh liên quan n cơ c u t ch c và ho t ng c a SGDCK SGDCK ư c thành l p và ho t ng theo quy nh c a Lu t Ch ng khoán, do v y, ph i t o ra căn c pháp lý hoàn thi n i u ch nh cơ c u t ch c và ho t ng c a
SGDCK như m t doanh nghi p. Ví d quy nh v H QT và cách th c b u thành viên H QT, Ban Giám c, Ban Ki m soát, nhi m kỳ H QT… 2.2 V ho t ng c a SGDCK Vi t Nam 2.2.1 Hoàn thi n pháp lu t v t ch c l i th trư ng giao d ch t i hai SGDCK Th nh t, phân lo i SGDCK theo phương th c giao d ch, không phân bi t quy mô c a t ch c niêm y t. Ví d : SGDCK Thành ph H Chí Minh thành th trư ng giao d ch ch ng khoán theo phương th c kh p l nh t p trung. SGDCK Hà N i thành th trư ng giao d ch ch ng khoán phi t p trung, giao d ch theo phương th c th a thu n (th trư ng OTC), Gi i pháp th hai, phân lo i t ch c th trư ng giao d ch c a SGDCK theo phương th c kh p l nh, k t h p v i quy mô niêm y t ho c niêm y t chéo cho t ch c niêm y t. 2.2.2 Hoàn thi n pháp lu t v giao d ch và giám sát giao d ch trên SGDCK C n quy nh m r ng i tư ng làm thành viên giao d ch c a SGDCK cho phép các Ngân hàng và các t ch c tài chính l n ư c phép làm thành viên giao d ch c a SGDCK Hà N i trên th trư ng Trái phi u. Qui nh rõ thành viên H QT, BKS, Ban giám c, k toán trư ng ang n m gi c phi u, sau ó ti n hành mua vào thì cũng ph i th c hi n qui nh v h n ch chuy n như ng i v i c phi u m i mua vào khi niêm y t. Qui nh c th v trư ng h p chuy n như ng quy n mua cho c ông nư c ngoài i v i nh ng doanh nghi p ã h t t l n m gi t i a i v i nhà u tư nư c ngoài. C n xây d ng các quy nh v cơ ch hai c p giám sát m t cách khoa h c, rõ ràng và hi u qu . Trong ó, nâng cao năng l c và h th ng giám sát c a Ban Giám sát thu c UBCKNN nh m nh n di n các d u hi u giao d ch b t thư ng, x lý nh ng hành vi vi ph m thu c th m quy n và x lý nh ng trư ng h p thu c th m quy n c a mình. Các quy nh giám sát và nguyên t c, tiêu chí giám sát giao d ch nên quy nh vào trong lu t ho c ngh nh, thông tư b i vi c giám sát thư ng i v i th m quy n ki m tra và x lý vi ph m t m th i, tránh tình tr ng "vư t lu t" trong vi c xây d ng quy ch giám sát c a SGDCK, UBCKNN. 2.2.3 Hoàn thi n pháp lu t v niêm y t ch ng khoán t i SGDCK B sung quy nh v th i gian t i a b sung tài li u khi ã ư c SGDCK ch p thu n niêm y t nguyên t c. Hoàn thi n quy nh v s lư ng c phi u t i a ư c phép niêm y t c a doanh nghi p có v n u tư nư c ngoài chuy n thành công ty c ph n và ăng ký niêm y t ch ng khoán t i SGDCK. C n h y b quy nh yêu c u b sung Ngh quy t c a i h i ng c ông khi ăng ký niêm y t b sung, b i trư c ó doanh nghi p ã ư c qgh quy t H C thông qua v vi c chào bán ch ng khoán ra công chúng.
C n b sung quy nh v i u ki n và h sơ niêm y t i v i trư ng h p t ch c ăng ký niêm y t là t ch c tín d ng, ngân hàng theo hư ng s ư c th m nh ch t ch hơn. Ngoài ra, văn b n pháp lu t hi n nay c n b sung quy nh v t l ngo i tr t i a trên t ng tài s n c a báo cáo ki m toán năm li n trư c năm ăng ký niêm y t; báo cáo ki m toán i v i h sơ ăng ký niêm y t b sung; v nh giá tài s n và nh giá doanh nghi p c a các công ty TNHH, doanh nghi p có v n u tư nư c ngoài chuy n i thành công ty c ph n. 2.2.4 Hoàn thi n pháp lu t quy nh v công b thông tin trên SGDCK Quy nh v công b thông tin theo quy nh c a pháp lu t v ch ng khoán và TTCK hi n nay còn mang tính hình th c. C n có quy nh và gi i pháp yêu c u doanh nghi p công b thông tin k p th i và y m i t o ra ư c s công b ng và minh b ch cho nhà u tư. Theo ó, quy nh ch t ch v n i dung thông tin công b , báo cáo vi c th c hi n sau khi thông tin ã công b ; b sung các ph l c v m u công b thông tin cho t ng lo i, t ng i tư ng ư c công b d th c hi n và có s th ng nh t, truy n t i h t n i dung thông tin c n công b . C n quy nh ch t ch v n th i gian ăng ký th c hi n thông tin công b như giao d ch c a c ông n i b và ngư i có liên quan. C n b sung quy nh liên quan n giao d ch quy n mua c phi u c a c ông n i b ph i báo cáo; có quy nh hư ng d n v vi c báo cáo c a nhóm ngư i có liên quan s h u t 5% tr lên s c phi u có quy n bi u quy t theo kho n 4 i u 29 Lu t ch ng khoán 2006 2.2.5 Hoàn thi n pháp lu t quy nh v qu n lý r i ro, x lý vi ph m, gi i quy t tranh ch p và các v n khác C n b sung quy nh trao cho SGDCK th m quy n "x ph t" i v i các thành viên giao d ch khi vi ph m quy ch c a SGDCK ra. ây không ph i là vi c x ph t mang tính hành chính ch a ng quy n l c c a Nhà nư c mà là bi n pháp kinh t x lý i v i thành viên vi ph m quy ch c a SGDCK b i do tính c thù trong vi c giám sát, qu n lý ho t ng c a SGDCK và cho phù h p v i thông l qu c t . Ho t ng x lý và lo i b r i ro trên SGDCK hi n nay c n quy nh rõ ràng trong pháp lu t. Theo ó, SGDCK c n thành l p m t qu g i là "qu b o v nhà u tư". Qu này do SGDCK trích l p hàng năm t ngu n thu c a S , do các thành viên c a S óng góp và t vi c "x ph t" i v i các thành viên vi ph m. ây là quy nh r t ph bi n trên các SGDCK tiên ti n nh m bù p r i ro, thi t h i cho nhà u tư như bù p l i vi c thanh toán do CTCK thành viên không kh năng thanh toán (ch ng khoán ho c ti n) khi so kh p l nh, bù p nh ng s c do l i c a SGDCK mà không ph i là s c khách quan v.v…
B. CƠ C U T CH C VÀ HO T NG C A TH TRƯ NG UPCOM I. S xu t hi n c a th trư ng UpCom Theo qui nh ch có S giao d ch ch ng khoán Hà N i (HNX) hay S giao d ch ch ng khoán TP.HCM (Hose) m i có ch c năng t ch c giao d ch ch ng khoán song t trư c n nay th trư ng t do v n giao d ch ch ng khoán t phát theo ki u trao tay qua i n tho i, không ư c lưu kí, không ư c thanh toán t p trung, không theo m t khuôn kh pháp lý nào, vì th gây ra nhi u b t c p cho nhà u tư cũng như qu n lý c a nhà nư c. Vì th ngày 20/11/2008, B Tài chính ã ban hành Quy t nh s 108/2008-Q -BTC v vi c ban hành Quy ch t ch c và qu n lý giao d ch ch ng khoán công ty i chúng chưa niêm y t t i Trung tâm Giao d ch Ch ng khoán Hà N i (HaSTC). ây là cơ s pháp lý quan tr ng trong vi c tri n khai th trư ng UPCoM (Th trư ng giao d ch c phi u c a CT C chưa niêm y t). Th trư ng UPCoM là th trư ng có t ch c có s qu n lý c a nhà nư c, minh b ch thông tin, minh b ch giá c , thanh toán t p trung và ch ng khoán ư c lưu ký t p trung t i Trung tâm lưu ký ch ng khoán trư c khi giao d ch. Theo quy nh, th i gian giao d ch trên th trư ng UPCoM di n ra t th 2 n th 6 hàng tu n, tr các ngày ngh theo quy nh trong Lu t Lao ng. Ch ng khoán ư c giao d ch trên th trư ng UPCoM g m c phi u c a Công ty i chúng chưa niêm y t ho c ã b h y niêm y t t i HaSTC hay HoSE; trái phi u chuy n i c a Công ty i chúng chư niêm y t ho c h y niêm y t. Công ty i chúng mu n ăng ký giao d ch ch ng khoán ph i ăng ký lưu ký và ư c m t CtyCK là thành viên c a HaSTC cam k t h tr . Th i gian thông báo ch p thu n ho c t ch i ăng ký giao d ch cho Công ty i chúng trên th trư ng UPCoM là 5 ngày k t khi nh n ư c h sơ y và h p l . II. Ho t ng c a Th trư ng Upcom i u ki n và th t c ăng ký giao d ch: Theo i u 7 – Q 108/2008/Q -BTC quy nh ch ng khoán ư c ăng ký giao d ch t i TTGDCK khi áp ng các i u ki n sau: 1. Là ch ng khoán c a công ty i chúng theo quy nh t i i u 25 Lu t Ch ng khoán chưa niêm y t ho c ã b hu niêm y t t i TTGDCK ho c SGDCK. 2. Là ch ng khoán ã ư c ăng ký lưu ký t i Trung tâm Lưu ký Ch ng khoán (sau ây vi t t t là TTLKCK). 3. ư c m t (01) thành viên cam k t h tr Th t c ăng ký:
Theo i u 9 – Q 108/2008/Q -BTC quy nh th t c ăng ký giao d ch và h yb ăng ký giao d ch: 1. i v i công ty ã ăng ký là công ty i chúng v i U ban Ch ng khoán Nhà nư c (sau ây vi t t t là UBCKNN) trư c ngày Quy ch này có hi u l c ph i ti n hành các th t c ăng ký lưu ký ch ng khoán v i TTLKCK trong vòng sáu (06) tháng k t ngày Quy ch này có hi u l c. 2. i v i công ty ăng ký là công ty i chúng v i UBCKNN sau ngày Quy ch này có hi u l c thì ph i th c hi n ăng ký lưu ký ch ng khoán v i TTLKCK trong vòng sáu (06) tháng k t ngày ăng ký là công ty i chúng v i UBCKNN. 3. TTGDCK quy nh c th v th t c ăng ký giao d ch và h y b ăng ký giao d ch. Phương th c giao d ch: Khi m i thành l p, ch có phương th c giao d ch duy nh t áp d ng cho th trư ng UPCoM là phương th c th a thu n (th a thu n i n t và th a thu n thông thư ng), không áp d ng phương th c giao d ch kh p l nh qua h th ng giao d ch c a SGDCK như th trư ng niêm y t. Tuy nhiên t ngày 30/06/2010 B tài chính ã ra Thông tư s 95/2010/TT-BTC s a i phương th c giao d ch trên th trư ng UPCom g m có: 1. Kh p l nh liên t c 2. Giao d ch th a thu n thong thư ng. Các quy nh trong giao d ch 1. Th i gian giao d ch: T th 2 n th 6 hàng tu n tr các ngày ngh l theo quy nh c a B Lu t Lao ng: - Bu i sang: 8h30 – 11h30 - Bu i chi u: 13h30-15h00 2. Biên giao ng giá: - C phi u: +/-10% ( Có th thay i do UBCKNN Quy nh) - Trái phi u: Không áp d ng biên 3. M nh giá: - C phi u: 10.000 ng/c phi u - Trái phi u: 100.000 ng/trái phi u 4. Kh i lư ng giao d ch t i thi u: 10 c phi u ho c 10 trái phi u 5. ơn v y t giá: - C phi u: 100 ng - Trái phi u: Không quy nh 6. Giá tham chi u: Bình quan gia quy n c a các giá giao d ch th a thu n i n t c a ngày giao d ch g n nh t. Quy nh v công b thông tin trên Upcom
Theo thông tư 09/2010/TT-BTC thì các Công ty i chúng, t ch c phát hành th c hi n chào bán trái phi u ra công chúng, t ch c niêm y t, ăng ký giao d ch, công ty ch ng khoán, công ty qu n lý qu , công ty u tư ch ng khoán, s giao d ch ch ng khoán ph i l p trang thông tin i n t v i y các chuyên m c v quan h c ông, trong ó ph i có i u l công ty, quy ch qu n tr n i b , báo cáo thư ng niên, báo cáo tài chính nh kỳ ph i công b theo quy nh và các v n liên quan n kỳ h p i h i ng c ông. Ngoài ra, trang thông tin i n t ph i thư ng xuyên c p nh t các thông tin ph i công b theo quy nh t i Thông tư này. Các i tư ng khi th c hi n công b thông tin ph i ng th i báo cáo y ban ch ng khoán Nhà nư c, s giao d ch ch ng khoán. i v i vi c công b báo cáo tài chính, t ch c niêm y t ph i công b báo cáo tài chính năm ã ư c ki m toán, báo cáo tài chính bán niên (6 tháng u năm) ã ư c soát xét b i t ch c ki m toán và báo cáo tài chính quý. Các t ch c niêm y t ph i báo cáo gi i trình khi c phi u tăng tr n ho c gi m sàn 10 phiên liên ti p; ho c tăng tr n ho c gi m sàn 5 phiên liên ti p mà không theo xu th chung c a th trư ng, thay vì các t ch c niêm y t ph i gi i trình khi c phi u tăng tr n ho c gi m sàn 5 phiên liên ti p như trư c ây. Hàng quý, các công ty ch ng khoán ph i công b thông tin v danh m c và giá các lo i ch ng khoán chưa niêm y t mà công ty làm môi gi i giao d ch trong vòng 10 ngày u tháng ti p theo trên trang thông tin i n t và các n ph m c a công ty. Công ty i chúng ph i công b thông tin v vi c chào bán ch ng khoán và ti n s d ng v n thu ư c t t chào bán ch ng khoán ra công chúng nh m m b o cho nhà u tư có th giám sát ch t ch vi c s d ng v n huy ng. III. Ưu như c i m c a th trư ng UpCom 1. Ưu i m - i v i nhà nư c và cơ quan qu n lý: + Thu h p th trư ng t do, m r ng th trư ng chính th c: các công ty khi lên sàn Upcom thì các ch ng khoán ư c giao d ch chính th c, gi m d n giao d ch ch ng khoán ch en + T o i u ki n d dàng hơn cho vi c qu n lý: v i vi c các công ty i chúng u ph i lưu kí t i TTLKCK nhà u tư giao d ch thông qua tài kho n m t i CTCK, k t qu các giao d ch báo cáo v HNX xác nh n và thanh toán qua trung tâm lưu kí n m b t ư c thông tin và có th qu n lý t t hơn. + Tăng thêm ngu n thu t thu + Tăng tính thanh kho n c a th trư ng: CP c a các công ty i chúng tham gia th
trư ng Upcom s ư c công chúng bi t n nhi u hơn => tăng giao d ch => tăng tính thanh kho n. - i v i nhà u tư: + Ti t ki m th i gian và chi phí + Tìm ki m ư c thông tin minh b ch, d dàng + ư c ký qu mua ch ng khoán + Gi m thi u r i ro - i v i các doanh nghi p: + Nâng cao kh năng huy ng v n c a doanh nghi p + Các doanh nghi p không i u ki n niêm y t có th phát hành ch ng khoán n công chúng + Là bư c m cho các doanh nghi p có ý nh chuy n lên niêm y t trên sàn niêm y t + Tăng tính minh b ch cho doanh nghi p, ng th i qu ng bá thương hi u + Th t c ăng ký nhanh chóng hơn sàn niêm y t + T o i u ki n cho các công ty ch ng khoán phát tri n 2. Như c i m - Hàng hóa ơn i u, thanh kho n kém - Chưa ư c s quan tâm nhi u c a doanh nghi p, nhà u tư - Th trư ng thi u s tham gia c a các “c phi u vua” như c phi u ngành ngân hàng, d u khí…mà ây là nh ng c phi u t o s c hút cho th trư ng - Phương th c giao d ch không linh ho t - Chưa th y vai trò c a nhà t o l p th trư ng - Biên b qu n lý là 10%, trong khi sàn HASTC là 7%, HOSE là 5%, th trư ng t do thì không gi i h n v biên => làm gi m tính h p d n c a th trư ng Upcom. ☺