tiền tệ, ngân hàng và thị trường tài chính: phần 1

NHÀ XUẤT BẢN TÀI CHÍNH<br /> <br /> TIỀN TỆ, NGÂN HÀNG,<br /> THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH<br /> <br /> GSế<br /> TS. L Ê V Ă N T ư<br /> <br /> TIỀN TỆ, NGÂN HÀNG,<br /> THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH<br /> ■<br /> <br /> NHÀ XUẤT BẢN TÀI CHÍNH<br /> <br /> Lời tự a<br /> Tiền tệ, hoạt động ngân hàng và thị trường tài chính ngày cang trở nên một trong<br /> những lĩnh vực được nhân dân và xã hội quan tâm đặc biệt, uì nó góp phần tạo ra<br /> những tiên bộ to lớn có ý nghĩa quyết định đối với lịch sử văn minh của loài người<br /> bầng cách thúc dẩy thương mại 'JÙ các /loạt động kinh tế phát triển. Hàng ngày, hàng<br /> tuân, hàng năm xã hội và nền kinh tế tồn tại, sinh hoạt và phát triển dựa trèn những<br /> giao dich liên quan đến lĩnh vực này.<br /> Tiền tệ, hoạt động ngán hàng và thị trường tài chínli không phải là một để tài<br /> mới, bởi từ hàng trăm năm nay người ta dã nêu lên vấn đề này. Nhưng khi đã bước<br /> sang thê kỷ 21, câu hỏi lại dược dặt ra: Liệu 100 năm tới lĩnh vực này có còn uy lực<br /> như thời đại hiện nay hay khôngĩ<br /> Nliững ngày dang chuyển giao thế kỷ lùm chúng ta tự nhiên nhìn lại những chặng .<br /> đường trăm năm vừa qua và dôi khi xa /lơn chút nữa dể có thể nhìn đón và đoán tìm<br /> phương hướng những chặng dường tương lai. Có lẽ từ đấy sẽ giúp nhiều cho chúng ta<br /> dể đi tới hiện dại một cách dộc đáo, không tách rời đất nước và nhân dân ta, và không<br /> chỉ xuất phút từ những trường phái nước ngoài, nhiều khi thành ra bất chước và chỉ<br /> đạt tới mức làm học trò của người ta.<br /> Hàng ngàn năm rồi, các nhà khoa học kinh tế luôn dặt cho mình nhiệm vụ Lý giúi<br /> các hiện tượng tiền tệ, ngân hàng, thị trường tài chính và những lý giải dó dần dần<br /> thành nlìững hệ thống và không ngừng phát triển. Như vậy, tiền tệ và những lý giải<br /> về nó là sản phẩm của lịch sử, bắt nguồn từ xa xưa và hôm nay, xét theo niên lịch,<br /> chúng đã qua 2.000 năm - 2000 năm của niên lịch thôi, chứ không phải của thực tế và trước mắt vẫn còn thiển niên kỷ kế tiếp, trong đó các nhà khoa học sẽ không bao<br /> giờ ngừng suv nghĩ, không bao giờ ngưng tìm lối di, không bao già ngưng chọn lựa<br /> những lý giái tốt cho vấn đề rất thực tế, rất quen thuộc và rất luôn mới mẻ này. Đương<br /> nhiên, mỗi ngày, các nhà klioa học nhận thức dược về tiền tệ, ngán hàng, thị trường<br /> tài chính rõ hơn. Không ít những điều rất cơ bản trong lĩnh vực này đã tìm được<br /> những đáp số nhất định, nhưng cái mới lại xuất hiện, lại đòi hỏi tư duy các nhà khoa<br /> học phải bền bỉ để nâng cao khả năng khám phá và khai thác những mặt lợi của lĩnh<br /> vực này vì con người.<br /> Xét chung, thế kỷ 20 đảo lộn không nliỏ với nliững phát hiện khoa học về tiền tệ,<br /> ngân hàng, thị trường tài chính trong suốt quá trình 100 năm. Nó thừa kế những thế<br /> kỷ trước, những thiên niên kỷ trước. Khi thê kỷ 20 kết thúc, nhiều nhà khoa học có<br /> mặt hài lòng qua những thành tựu về khoa học tiền tệ và rõ ràng bước vào thê kỷ 21<br /> con người đã thông minh hơn, đã tự tin hơn và do vậy, được trang bị khả năng lớn<br /> liơn để suy nghĩ, tìm tòi, khám phá. Tuyệt nhiên không hề có cliayện tuyệt dối ở đây.<br /> vẫn luôn luôn còn những thách đố, còn không ít những vấn đề mà các nhà khoa học<br /> chưa thể giải đáp một cácli triệt dể. Nhiều khái niệm đã thay đổi, nhiều hiện tượng<br /> mới chưa lý giải được, nhiều quy luật kinh tế hầu như không còn tác dụng, đã hình<br /> thành những luật chơi mới đòi hỏi tốc độ, sự linh hoạt, sự đổi mới và sáng tạo.<br /> <br /> 5<br /> <br /> Có thể về phương diện này hay phương diện khác, thế kỷ 20 để lại nhiều bài toán<br /> lớn và thế kỷ 21 hoặc dài hơn phải trả lời, đồng thời lại phải trả lời những bài toán<br /> khác đặt ra chính từ thế kỷ 21.<br /> Và trong một thế giới mà khoa học và công nghệ phát triển đến chóng mặt, các<br /> máy móc và đồ vật do trí thông minh con người tạo ngày càng nhiều, hình như người<br /> ta lại đang lắng tìm về nơi nguồn sâu của lịch sử, ngồi yên để nghiền ngẫm. Mối quan<br /> tâm đối với lịch sử các thời xa xưa không phải là kết quả của nỗi luyến tiêc quá khứ,<br /> sự ưa thích đồ cổ, mà là các bài học của quá khứ vì tương lai. Mỗi c.ân tộc mỗi dât<br /> nước một cách hóa giải những biến động lịch sử. Không có bản lĩnh hóữ giải đăt nước<br /> và C Ĩ người không tồn tại. Mới có, củ có, hay có, dở cũng có. Cái gì hay sẽ tỏa sáng,<br /> 01<br /> cái gì đúng sẽ trụ lại. Phải rồi, cứ nhìn thật sâu, thật kỹ, thật chăm chú vào lịch sử sẽ<br /> thấy cái hay, nét đẹp ẩn tàng. Hiểu biết quá khứ, hiện tại và tương lai là những nấc<br /> thang ngày càng cao, càng nhiều thách thức mà muốn vượt qua chỉ có cách tạo cho<br /> mình một nội lực mới. Muốn có một nội lực mới hay nền móng trí tuệ cho tương lai,<br /> thì việc xây đắp nó phải được bắt đầu chính từ việc nghiền cứu lịch sử, thu thập kiến<br /> thức của mọi thời đại để làm giàu cho kiến thức của mình. Trình độ cao của ngày mai<br /> bắt đầu từ cái sơ khai của buổi ban đầu.<br /> Quyển sách “<br /> Tiền tệ, ngân hàng, thị trường tài chính” được viết nên trong những<br /> ngày tháng chuyển giao thiên niên kỷ mới, thế kỷ mới do những tác giả mang chung<br /> một tâm huyết và có điểm xuất phát không chỉ từ sự chiêm nghiệm về cuộc sống mà<br /> còn là sự trải nghiệm trong lý luận chuyên ngành của mình.<br /> Quyển sách dược chia làm bốn phần chính.<br /> Phần một đề cập đến tất cả các vấn đề liên quan đến tiền, từ những kiến thức cơ<br /> bản và đơn giản nhất đến những vấn đề phức tạp nhất.<br /> Lịch sử tiền tệ có tuổi thọ rất lớn rất dài. Từ dạng thô sơ cho đến hiện đại ngày<br /> nay, tiền tệ được lý giải, xem xét, hệ thống hóa, 1ĨÓ theo cách này, theo cách khác, vào<br /> thời đại này, vào thời đại khác. Phải chăng muôn vàn khó khăn với rất nhiều yếu tố<br /> ngẫu nhiên đã cho loài người phát m inh ra tiền?<br /> Tiền đã trải qua nhiều biến đổi. Không có hình thức duy nhất và vĩnh hằng. Tiền<br /> ra đời và không ngừng được hoàn thiện nhằm vào hai mục tiêu chính: sự tiện lợi và sự<br /> an toàn. Từ hình thức thô sơ xa xưa của nền kinh tế hiện vật đến hình thức ngày càng<br /> hiện đại, dồng tiền đã từ hình thức vỏ sò, ốc hến... chuyển sang kim loại quý, nguyên<br /> chất, đến đồng tiền đúc, rồi đồng tiền giấy, đồng tiền ghi sổ, rồi đến đồng tiền điện tử<br /> với LÚC loại thẻ tín dụng. Sắp tới sẽ còn hình thức tiền nào nữa? Sẽ còn, chúng ta có<br /> đủ căn cứ để nghĩ tới điều này. Có tliể nhân loại sẽ tim ra được hình thức mới thay<br /> thế các hình thức tiền thời nay. Do đó, vẫn hãy cứ kiên trì chờ đợi.<br /> Và các phát triển mới trong lý thuyết tiền tệ đã làm thay đổi cách suy nghĩ về<br /> chức năng và vai trò của tiền tệ trong nền kinh tế. Thời điểm hiện nay cũng chưa phải<br /> ở lúc kết thúc các tiến triển này.<br /> <br />