Tiểu luận môn Kinh tế và quản lý tài nguyên môi trường: Thực trạng ô nhiễm môi trường và hoạt động quản lý của chính quyền quận Ô Môn thành phố Cần Thơ

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:28

Thêm vào BST

Báo xấu

75
lượt xem 18
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tiểu luận môn kinh tế và quản lý tài nguyên môi trường: Thực trạng ô nhiễm môi trường và hoạt động quản lý của chính quyền quận Ô Môn thành phố Cần Thơ gồm các nội dung sau: Cơ sở lý luận về ô nhiễm môi trường; Thực trạng ô nhiễm môi trường và hoạt động quản lý của chính quyền quận ô môn thành phố Cần Thơ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tiểu luận môn Kinh tế và quản lý tài nguyên môi trường: Thực trạng ô nhiễm môi trường và hoạt động quản lý của chính quyền quận Ô Môn thành phố Cần Thơ

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP  TIỂU LUẬN MÔN KINH TẾ VÀ QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN MÔI TRƯỜNG THỰC TRẠNG Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG VÀ HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ CỦA CHÍNH QUYỀN QUẬN Ô MÔN THÀNH PHỐ CẦN THƠ GVHD: PGS.TS. TRẦN THỊ THU HÀ HVTH: TRẦN THANH XUÂN LỚP: QLKT 28A4
Cần Thơ, ngày 21 tháng 06 năm 2021
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành chuyên đề báo cáo môn học Kinh tế và Quản lý tài nguyên môi trường, trước hết em xin gửi đến quý Thầy, Cô giáo trong khoa Kinh tế và khoa Công nghệ và Hợp tác quốc tế trường Đại học Lâm Nghiệp lời cảm ơn chân thành. Đặc biệt, em xin gởi đến Cô Trần Thị Thu Hà, người đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ em hoàn thành báo cáo nghiên cứu này lời cảm ơn sâu sắc nhất. Vì kiến thức bản thân còn hạn chế, trong quá trình thực hiện báo cáo nghiên cứu này em không tránh khỏi những sai sót, kính mong nhận được những ý kiến đóng góp từ Cô. Cuối cùng em kính chúc quý Thầy, Cô thật dồi dào sức khỏe, niềm tin để tiếp tục thực hiện sứ mệnh cao đẹp của mình là truyền đạt kiến thức cho thế hệ mai sau. Trân trọng! Cần Thơ, ngày 21 tháng 06 năm 2021 Học viên thực hiện Trần Thanh Xuân i
MỤC LỤC Trang MỞ ĐẦU 2 PHẦN 1: C Ơ SỞ LÝ LUẬN V Ề Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG 1.1. Khái ni ệm về môi trường 3 1.2. Vai trò của môi trường 3 1.2.1. Môi trường là nơi chứa đựng các nguồn tài nguyên cần thiết cho đời sống và sản xuất của con người …………………………………………………………………. 34 1.2.2. Môi trường là nơi chứa đựng các phế thải do con người tạo ra ……………… 45 1.2.3. Chức năng lưu trữ và cung cấp thông tin cho con người……...………………… 5 1.2.4. Bảo vệ con người và sinh vật khỏi những tác động từ bên ngoài………………..5 1.3. K hái ni ệm về ô nhiễm môi trường 5 . Các dạng ô nhiễm môi trường chính 6 1. 4 1. 4 .1. Ô nhi ễm không khí 6 1. 4 .2. Ô Nhi ễm nguồn nước 6 1. 4 .3. Ô nhi ễm đất 7 PHẦN 2: THỰC TRẠNG Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG VÀ HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ CỦA CHÍNH QUYỀN QU ẬN Ô MÔN THÀNH PH Ố CẦN THƠ 8 Thực trạng ô nhiễm môi trường tại qu 2 .1. ận Ô Môn thành ph ố Cần Thơ hiện nay 8 10 Nguyên nhân dẫn đến ô nhiễm môi trường 1011 2 .2. 2.2.1. Nguyên nhân gây ô nhiễm nguồn nước ở ven sông Hậu…………...…..11 12 4
2.2.2. Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường của Công ty TNHH Một thành viên Ecotech Cần Thơ ………………………………………………………………….12 2.2.3. Nguyên nhân gây ô nhiễm ở rạch Cái Chôm phường Phước Thới….........13 2 .3. Nh ững hậu quả nghiêm trọng của ô nhiễm môi trường 1314 Biện pháp khắc phục ô nhiễm môi trường 1416 2 .4. Hoạt động quản lý của chính quyền qu 2 .5. ận Ô Môn 1619 PHẦN 3: K ẾT LUẬN 20 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 21 5
MỞ ĐẦU Môi trường bao gồm tất cả mọi thứ có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sự trao đổi chất hay các hành vi của cơ thể sống, các loài bao gồm ánh sáng, không khí, nước, đất và các cơ thể sống khác. Môi trường trong lành bền vững luôn là điều chúng ta mong muốn. Tuy nhiên, trong quá trình phát triển của nhân loại, cùng với sự phát triển của nền kinh tế sẽ sản sinh ra chất thải điều này không tránh khỏi sẽ làm cho môi trường bị ô nhiễm, phá hủy hệ sính thái, có những ảnh hưởng nhất định đến sức khỏa và cuộc sống của con người chúng ta và thế hệ tương lại. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc môi trường bị ô nhiễm, trong đó nguyên nhân lớn nhất từ các cơ sở sản xuất kinh doanh, các nhà máy, xí nghiệp và các khu chế xuất, khu công nghiệp. Thành Phố Cần Thơ như là một thành phố trẻ, năng động, giàu tiềm năng. Tuy nhiên, những tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu như xâm nhập mặn, ngập lụt, gia tăng nhiệt độ, ảnh hưởng đến đời sống, kinh tế xã hội và sự phát triển của thành phố. So với trước đây, sự đa dạng thành phần loài động thực vật của hệ sinh thái đất ngập nước đã bị suy giảm do dư lượng thuốc trừ sâu trong sản xuất nông nghiệp; ô nhiễm nguồn nước; sự gia tăng dân số; sử dụng xung điện, xuyệt điện để khai thác thủy sản; sinh vật ngoại lai. Ô nhiễm nguồn nước, chất thải rắn, ô nhiễm không khí đang có xu hướng gia tăng trong khi sức chịu tải của môi trường tự nhiên hạn chế. Tình trạng quy hoạch các khu đô thị chưa gắn liền với vấn đề xử lý chất thải vẫn còn tồn đọng nên tại các thành phố lớn, việc hình thành các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu đô thị dẫn đến ô nhiễm môi trường là vấn đề tất yếu. Theo ước tính, trong tổng số 183 khu công nghiệp trong cả nước thì có trên 60% khu công nghiệp chưa có hệ thống xử lý nước thải tập trung. Tại các đô thị, chỉ có khoảng 60% 70% chất thải rắn được thu gom, cơ sở hạ tầng thoát nước và xử lý nước thải, chất thải nên chưa thể đáp ứng được các yêu cầu về bảo vệ môi trường. Hầu hết lượng nước thải 6
bị nhiễm dầu mỡ, hóa chất tẩy rửa, hóa phẩm nhuộm... chưa được xử lý đều đổ thẳng ra các sông, hồ tự nhiên. Trong những năm qua, ngành công nghiệp quận Ô Môn nói riêng, thành phố Cần Thơ nói chung phát triển mạnh mẽ, góp phần không nhỏ vào sự phát triển kinh tế của địa phương. Tuy nhiên, địa phương cũng đang đối mặt với vấn đề hết sức nan giải, đó là tình trạng ô nhiễm môi trường do các nhà máy, xí nghiệp, nhất là các cơ sở sản xuất trên lĩnh vực chế biến phụ phẩm cá tra, cá ba sa gây ra. Theo số liệu từ Phòng Tài nguyên và Môi trường quận Ô Môn, hiện nay, trên địa bàn quận có đến 4 công ty và 2 doanh nghiệp tư nhân hoạt động trong lĩnh vực chế biến phụ phẩm cá tra, cá ba sa, thủy sản. Điều đáng lo ngại là trong số 6 doanh nghiệp chỉ có 1 doanh nghiệp làm bản Đánh giá tác động môi trường theo qui định. Các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này gây ra mùi hôi thối rất khủng khiếp nhưng lại không đầu tư trang thiết bị để xử lý chất thải, không khí, nước thải. Theo một chuyên viên của Phòng Môi trường thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường thành phố Cần Thơ, việc đầu tư trang thiết bị xử lý ô nhiễm môi trường là khoản chi không thu lợi nhuận. Do đó, nhiều doanh nghiệp ngán ngại bỏ tiền ra mua trang thiết bị xử lý ô nhiễm môi trường, dẫn đến tình trạng doanh nghiệp hoạt động gây ô nhiễm môi trường kéo dài, làm người dân bức xúc. Ô nhiễm môi trường không khí, tiếng ồn, bụi bặm cùng các chất thải rắn có nguy cơ gây hại ngày càng cao. Sự gia tăng trong ống xả khí thải và chất rắn trong các hoạt động công nghiệp ngày càng cao tác động trực tiếp đến sức khỏe của người lao động và môi trường sống. Với những lý do trên em chọn đề tài “Thực trạng môi trường và hoạt động quản lý của chính quyền quận Ô Môn” để làm đề tài nghiên cứa cho tiểu luận. 7
PHẦN 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN TỔNG QUAN VỀ MÔI TRƯỜNG VÀ Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG 1.1. Khái niệm về môi trường Môi trường là tổng hợp các yếu tố bên ngoài của một hệ thống nào đó, chúng tác động lên hệ thống này, xác định xu hướng và tình hình tồn tại của nó. Môi trường có thể coi là một tập hợp, trong các hệ thống đang xem xét là một tập hợp con và có tính tương tác với hệ thống đó. Trong sinh vật học môi trường có thể định nghĩa như là tổng hợp các yếu tố khí hậu, sinh thái học, xã hội và thổ nhưỡng tác động lên cơ thể sống và xác định các hình thức sinh tồn của chúng. Môi trường bao gồm các yếu tố tự nhiên và vật chất nhân tạo bao quanh con người, có ảnh hưởng tới đời sống sản xuất, sự tồn tại, phát triển của con người và sinh vật (khoản 1 điều 3 Luật Bảo vệ môi trường). Thành phần môi trường là yếu tố vật chất tạo thành môi trường như đất, nước, không khí, âm thanh, ánh sáng, sinh vật, hệ sinh thái và các hình thái vật chất khác (Khoản 2 điều 3 Luật môi trường) 1.2. Vai trò của môi trường Trong cuộc sống hàng ngày mỗi con người điều cần một không gian nhất định để phục vụ cho các hoạt động sống như: nhà ở, nơi sản xuất,…Như vậy, chức này này đồi hỏi môi trường phải có một phạm vi không gian thích hợp cho mỗi con người. Yêu cầu không gian sống của con người thay đổi tùy theo trình độ khoa học và công nghệ. Tuy nhiên, trong việc sử dụng không gian sống và quan hệ với tự nhiên, có hai tính chất mà con người cần chú ý là tính chất sự cân bằng, nghĩa là khả năng của các hệ sinh thái có thể gánh chịu trong điều kiện khó khăn nhất và tính bền vững của hệ sinh thái. 8
1.2.1. Môi trường là nơi chứa đựng các nguồn tài nguyên cần thiết cho đời sống và sản xuất của con người. Nhu cầu của cong người về các nguồn tài nguyên không ngừng tăng lên về cả số lương, chất lượng và mức độ phức tạp theo trình độ phát triển của xã hội. Chức năng này của môi trường còn gọi là nhóm chức năng sản xuất tự nhiên gồm: Rừng tự nhiên: Có chức năng cung cấp nước, bảo tồn tính đa dạng sinh học và độ phì nhiêu của đất, nguồn gỗ, củi, dược liệu và cải thiện điều kiện sinh thái. Các thủy vực: Có chức năng cung cấp nước, dinh dưỡng, nơi vui chơi giải trí và các nguồn thủy hải sản. Động – thực vật: Cung cấp lương thực, thục phẩm và các nguồn gen quý hiếm. Không khí, nhiệt độ, năng lương mặt trời, nước, gió: Có chức năng duy trì hoạt động trao đổi chất. Các loại quặng, dầu mỏ: Cung năng lượng và nguyên liệu cho các hoạt động sản xuất. 1.2.2. Môi trường là nơi chứa đựng các phế thải do con người tạo ra Trong quá trình sống con người luôn tạo ra chất thải và môi trường. Tại đây các chất thải dưới sự tác động của các vi sinh vật và các yếu tố môi trường khác sẽ bị phân hủy biến đổi từ phức tạp thành đơn giản và tham gia vào hàng loạt các quá trình sinh địa hóa phức tạp. Trong thời kỳ sơ khai dân số ít chủ yếu quá trình phân hủy tự nhiên làm cho chất thải sau một thời gian biến đổi nhất định lại trở thành trạng thái nguyên liệu của tự nhiên. Sự gia tăng dân số thế giới nhanh chóng, quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa làm số lượng chất thải tăng lên không ngừng dẫn đến chức năng này nhiều nơi, nhiều chổ trở nên quá tải, gây ô nhiễm môi trường. 9
Khả năng đệm khi lương chất thải thành phần nhiều chất độc nó sẽ ảnh hưởng đến khả năng tự phân hủy như vậy môi trường sẽ bị ô nhiễm. Chức năng này có thể phân loại như sau: Chức năng biến đổi lý – hóa học: Phân hủy hóa học nhờ ánh sáng, hấp thụ, tách chiết các vật thải và độc tố. Chức năng biến đổi sinh hóa: sự hấp thụ các chất dư thừa, chu trình nitơ và cacbon, khử các chất độc bằng con đường sinh hóa. Chức năng biến đổi sinh học: Khoán hóa các chất thải hữu cơ, mùn hóa, nitrat hóa và phản nitrat hóa 1.2.3. Chức năng lưu trữ và cung cấp thông tin cho con người Môi trường trái đất được xem là nơi lưu trữ và cung cấp thông tin cho con người. Bởi vì chính môi trường trái đất là nơi: Cung cấp sự ghi chép và lưu trữ lịch sử trái đất, lịch sử tiến hoá của vật chất và sinh vật, lịch sử xuất hiện và phát triển văn hoá của loài người. Cung cấp các chỉ thị không gian và tạm thời mang tín chất tín hiệu và báo động sớm các hiểm hoạ đối với con người và sinh vật sống trên trái đất như phản ứng sinh lý của cơ thể sống trước khi xảy ra các tai biến tự nhiên và các hiện tượng tai biến tự nhiên, đặc biệt như bão, động đất, núi lửa... Cung cấp và lưu giữ cho con người các nguồn gen, các loài động thực vật, các hệ sinh thái tự nhiên và nhân tạo, các vẻ đẹp, cảnh quan có giá trị thẩm mỹ để thưởng ngoạn, tôn giáo và văn hoá khác. 1.2.4. Bảo vệ con người và sinh vật khỏi những tác động từ bên ngoài Các thành phần trong môi trường còn có vai trò trong việc bảo vệ cho đời sống của con người và sinh vật tránh khỏi những tác động từ bên ngoài như: tầng Ozon 10
trong khí quyển có nhiệm vụ hấp thụ và phản xạ trở lại các tia cực tím từ năng lượng mặt trời. 1.3. Khái niệm về ô nhiễm môi trường Ô nhiễm môi trường là sự biến đổi của các thành phần môi trường không phù hợp với tiêu chuẩn môi trường, gây ảnh hưởng xấu đến con người, sinh vật (khoảng 6 điều 3 Luật Bảo vệ môi trường). Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường xuất phát từ các hành vi tác động xấu đến môi trường, gây ra những biết đổi các thành phần môi trường không phù hợp với tiêu chuẩn môi trường. Suy thoái môi trường là sự suy giảm về chất lượng và số lượng của thành phần môi trường, gây ảnh hưởng xấu tới con người và sinh vật (khoản 7 điều 3 Luật Bảo vệ môi trường). Sự cố môi trường là tai biến hoặc rủi ro xảy ra trong quá trình hoạt động của con người hoặc biến đổi thất thường của tự nhiên, gây ô nhiễm, suy thoái hoặc biến đổi môi trưởng nghiêm trọng (khoản 8 điều 3 Luật Bảo vệ môi trường). 1.4. Các dạng ô nhiễm môi trường chính 1.4.1. Ô nhiễm không khí Ô nhiễm không khí là sự có mặt của một số chất lạ, chất bị biến đổi thành phần khiến cho không khí mất đi sự trong lành, gây nên mùi khó chịu và có thể gây hạn chế tầm nhìn của con người. Hiện nay, ô nhiễm đang trở thành vấn đề được toàn thế giới quan tâm chứ không còn là nỗi lo riêng của một quốc gia nào. Không khí ngày càng chuyển biến xấu gây ảnh hưởng rất nặng nề tới sức khỏe của con người nói và hệ sinh thái thiên nhiên. Nhất là tại các đô thị lớn, tình trạng ô nhiễm không khí càng nặng nề. Nồng độ bụi mịn luôn có xu hướng tăng cao, đặc biệt là các khu vực có trục giao thông lớn, tuyến đường chính. Theo thống kê tại đô thị thì số ngày có giá trị bụi mịn vượt QCVN chiếm tỉ lệ rất cao. Bụi mịn đặc biệt nhiều vào những ngày không khí khô hoặc nhiệt độ thấp, gây tác hại rất lớn tới sức khỏe con người. 11
Không chỉ vậy, ô nhiễm không khí còn trở nên đáng lo ngại hơn tại các khu công nghiệp lớn. Nơi thường xuyên xả trực tiếp các khí độc hại ra ngoài môi trường. 1.4.2. Ô Nhiễm nguồn nước Môi trường nước bị ô nhiễm khi xuất hiện các chất lạ hoặc sự biến đổi tiêu cực của nước làm cho nguồn nước trở nên độc hại với sinh vật và con người. Ô nhiễm môi trường nước làm giảm độ đa dạng sinh vật và ảnh hưởng lớn đến sức khỏe con người. Xét về độ nghiêm trọng thì ô nhiễm nước có tốc độ lây lan và nghiêm trọng hơn ô nhiễm đất. Hiện nay môi trường nước tại các thành phố lớn, khu công nghiệp ngày càng bị ô nhiễm nặng nề bởi lượng chất xả thải lớn ra nguồn nước mặt. Hơn nữa, rất nhiều cơ sở sản xuất xả thải thẳng ra ngoài môi trường mà không thông qua xử lý chất thải đúng cách. Tốc độ đô thị hóa, công nghiệp hóa và gia tăng dân số gây nên những áp lực nặng nề cho môi trường nước. Thậm chí có những con sông, hồ lớn “chết trắng” vì ô nhiễm. 1.4.3. Ô nhiễm đất Ô nhiễm môi trường đất là hiện tượng suy thoái của lớp đất trên bề mặt do rác thải và sự suy kiệt tài nguyên gây nên. Các hoạt động của con người chính là tác động lớn nhất gây nên ô nhiễm đất. Việt Nam những năm gần đây đang phải đối mặt với tình trạng ô nhiễm đất nghiêm trọng. Với tốc độ gia tăng của các ngành công nghiệp, đô thị hóa cùng sự tăng lên chóng mặt của dân số khiến diện tích đất ngày càng bị thu hẹp, suy thoái và ô nhiễm. PHẦN 2 12
THỰC TRẠNG Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG VÀ HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ CỦA QUẬN Ô MÔN THÀNH PHỐ CẦN THƠ 2.1. Thực trạng ô nhiễm môi trường tại Quận Ô Môn thành phố Cần Thơ hiện nay Ô Môn là quận nội ô của thành phố Cần Thơ có diện tích là 13.222 hecta trong đó diệc tích nông nghiệp là 10.130,7 hecta, phi nông nghiệp 3.590 hecta, dân số khoảng 140.030 người, nằm ven sông Hậu thuận lợi cho việc phát triển nuôn trồng thủy sản như cá tra, cá bống, cá rô phi, tôm với sản lượng khoảng 50.000 tấn/năm. Diện mạo đô thị của quận phát triển nhanh chóng kết cấu hạ tầng kinh tế xã hội ngày càng hoàn thiện. Đặc biệt đã đầu tư những công trình hạ tầng quan trọng như Vườn ươm công nghệ Việt Nam – Hàn Quốc, nhà máy nhiệt điện Ô Môn, khu công nghiệp Trà Nóc 2 đây cũng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng ô nhiểm môi trường của quận. Những công ty, xí nghiệp hoạt động trong lĩnh vực chế biến thủy sản và những hộ nuôi trồng thủy sản ở vùng ven sông Hậu như phường Phước Thới, Long Hưng, Thới Long, Thới An trong hoạt động của mình gây ra ô nhiễm môi trường nước, không khí, đất làm ảnh hưởng đến đời sống sản xuất của những hộ dân sống trên địa bàn này. Hoạt động xử lý và tiêu hủy rác thải Công ty TNHH Một thành viên Ecotech Cần Thơ ở khu công nghiệp Trà Nóc 2 gây nên. Theo tìm hiểu được biết Công ty Ecotech Cần Thơ được đầu tư xây dựng với quy mô 47 ha tại phường Phước Thới, quận Ô Môn, thành phố Cần Thơ. Tại đây, công ty lắp đặt 07 lò đốt với công suất 15 tấn/ngày, 01 lò đốt công suất 150 tấn/ngày và 01 lò đốt công suất 250 tấn/ngày và đang tiếp nhận rác của 04 quận (Ô Môn, Ninh Kiều, Cái Răng, Bình Thủy). Theo người dân, từ khi đi vào hoạt động công ty đã gây ô nhiễm 13
và ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống sinh hoạt và tình hình sản xuất nông nghiệp của người dân. Những công ty, xí nghiệp chế biến thủy, hải sản chất thải chưa được xử lý sả ra môi trường làm ô nhiễm nguồn nước điểm hình ở rạch Cái Chôm phường Phước Thới. + Theo người dân ở đây cho biết, cách nay khoảng 10 năm nguồn nước trên tuyến rạch Cái Chôm có chiều dài khoảng 3km (với một đầu tiếp giáp Quốc lộ 91 và một đầu giáp sông Hậu) là nơi cung cấp nguồn nước phục vụ sinh hoạt, sản xuất cho hàng chục hộ dân. Tuy nhiên, từ năm 2016 đến nay, nguồn nước mặt trên tuyến rạch này thường xuyên bị ô nhiễm nghiêm trọng (báo TN&MT đã có bài phản ánh) khiến cho đời sống của người dân gặp rất nhiều khó khăn. + Mới đây nhất là trong các ngày từ 15 đến 18/8/2020, một đoạn rạch Cái Chôm với chiều dài khoảng 700 mét bị ô nhiễm nghiêm trọng, nguồn nước mặt tại đoạn rạch này xuất hiện màu đen và bốc mùi hôi thối. + Các nhà máy, xí nghiệp thuộc Khu Công nghiệp Trà Nóc thải chất thải trực tiếp ra sông làm ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người dân, cũng như nguồn lợi thủy sản bị tận diệt trong thời gian dài nhưng chưa được xử lý. Vấn đề ô nhiễm môi trường ngày càng nghiêm trọng ở quận Ô Môn là ô nhiễm nước do các hoạt động của người dân và những hộ dân nuôi trồng thủy sản chăn nuôi gia súc, gia cầm, chất thải từ sinh hoạt thường ngày của người dân sống ven các sông Hậu Phường Thới Long, Long Hưng, Thới An làm ô nhiễm nguồn nước sinh hoạt của bà con ở phường này. Từ kết quả quan trắc chất lượng ô nhiễm tập trung tại thành phố Cần Thơ nói chung cho thấy, tại các kênh rạch quận, huyện nội ô thành phố Cần Thơ đã bị ô nhiễm hữu cơ và vi sinh; tuy nhiên, mức độ ô nhiễm chưa nặng và không thay đổi nhiều qua 14
các năm. Đối với chất lượng nước ngầm, các thông số chỉ có 02/13 thông số quan trắc vượt quy chuẩn cho phép, cụ thể là thông số Coliform và Clorua. Thông số Coliform tại quận Ô Môn vượt quy chuẩn cho phép, đối với chỉ tiêu Clorua, đạt quy chuẩn cho phép. Về chất lượng môi trường không khí nhìn chung còn tốt, hầu hết các thông số tại các điểm quan trắc đều đạt so với các quy chuẩn so sánh. Tuy nhiên, ở các điểm có mật độ giao thông cao, các công trình xây dựng thì nồng độ bụi lơ lửng, các chất gây ô nhiễm không khí như NO2, SO2 thường vượt mức cho phép vào các giờ cao điểm. Nhiều đoạn sông, kênh rạch bị ô nhiễm, môi trường đất, nước bị đe dọa. Thông tin phản ánh của công dân về tình trạng ô nhiễm môi trường từ các cơ sở sản xuất, công ty, doanh nghiệp xả thải gây ô nhiễm môi trường ảnh hưởng đến sinh hoạt và đời sống người dân ngày càng nhiều. Ô nhiễm môi trường đã trở thành vấn đề bức xúc của người dân trong khu vực bị ảnh hưởng, từ đó dẫn đến khiếu kiện tập thể kéo dài nhiều năm. Thế nhưng, trên thực tế tình trạng vi phạm các quy định về bảo vệ môi trường vẫn diễn ra và có xu hướng ngày càng tinh vi, với sự chủ động đối phó từ các đơn vị vi phạm. Cơ quan chức của quận thực hiện phối hợp liên Ngành trong kiểm tra các cơ sở, công ty, xí nghiệp sản xuất kinh doanh trên địa bàn quận đã phát hiện sai phạm đồng thười có hướng dẫn, nhắc nhở và phạt hành chính một số đơn vị vi phạm về môi trường như: Vi phạm quy định về quản lý chất thải nguy hại (vận chuyển và xử lý chất thải nguy hại không đúng quy định) gây ô nhiễm môi trường, vi phạm quy định về xả nước thải, khí thải, tiếng ồn, vi phạm các quy định về Vệ sinh An toàn thực phẩm, khai thác, đánh bắt thủy sản không đúng quy định, vi phạm các quy định khác của Nhà nước về bảo vệ môi trường. Mỗi ngày thu gom rác thải sinh hoạt của người dân đạt từ 85% 90%, phần còn lại người dân tự chôn lấp hoặc đốt. Việc thu gom và xử lý chất thải rắn của quận có phần được cải thiện đáng kể từ khi Nhà máy đốt rác phát điện Cần Thơ tại xã Trường Xuân, huyện Thới Lai, đi vào hoạt động tháng 12/2018. Nhà máy đốt rác phát điện Cần 15
Thơ đã xử lý được khoảng 175.000 tấn rác thải sinh hoạt của cả thành phố, tạo ra 53,2 triệu kWh điện. Từ đó, ấp lực xử lý rác thải rắn của quận được cải thiện sẽ làm giảm sự ô nhiễm môi trường của quận đáng kể. 2.2. Nguyên nhân dẫn đến ô nhiễm môi trường Hiện nay ô nhiễm môi trường là vấn đề quan trọng liên quan trực tiếp đến đời sống, sức khỏe của con người được quan tâm nhất hiện nay. Hậu quả mà nó để lại rất nghiêm trọng, hủy hoại môi trường sống của con người và động vật, hao hụt lượng lớn tài nguyên quý giá trên Trái Đất. Nguyên nhân chủ yếu từ quá trình phát triển kinh tế xã hội, đô thị hóa phát triển một cách nhanh chóng; quá trình khai thác, sử dụng một cách quá mức so với sự phục hồi của thiên nhiên. Bên cạnh đó còn chịu sự tác động của thiên nhiên như bão, gió, lũ lụt, triều cường, gặp úng… đây chỉ là tai nạn do thiên nhiên gây ra ít phổ biến. 2.2.1. Nguyên nhân gây ô nhiễm nguồn nước ở ven sông Hậu Thành phố Cần Thơ hiện có 8 khu công nghiệp với tổng diện tích 2.267 ha. Trong đó, 6 khu công nghiệp với 225 nhà máy nằm sát sông Hậu đã đi vào hoạt động gồm: Trà Nóc 1, Trà Nóc 2, Thốt Nốt, Hưng Phú 1, Hưng Phú 2 và Hưng Phú 2B. Tuy nhiên, đến nay, mới chỉ có KCN Trà Nóc 1 (112 nhà máy) và Trà Nóc 2 (50 nhà máy) là có nhà máy xử lý nước thải tập trung với công suất 6.000 m3/ngày đêm. Thời gian qua, do “bỏ quên” khâu xử lý chất thải, nhiều nhà máy lén lút xả thải trực tiếp ra sông Hậu. Một trong những vụ vi phạm điển hình xảy ra tại Công ty TNHH Phương Duy (KCN Trà Nóc 2). Công ty TNHH Sản xuất Thương mại Huy Việt Tây Đô (KCN Trà Nóc 2) xả thải trực tiếp ra sông Hậu không qua khâu xử lý. Những hộ dân nuôi trồng thủy sản xả nước thải trực tiếp ra sông Hậu làm ô nhiễm nguồn nước. 2.2.2. Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường của Công ty TNHH Một thành viên Ecotech Cần Thơ 16
Sự thiếu trách nhiệm của các khu công nghiệp, nhà máy chế biến thủy hải sản, đặc biệt hoạt động xử lý và tiêu hủy rác thải Công ty TNHH Một thành viên Ecotech Cần Thơ gây nên. Vì lợi nhuận cá nhân, họ bất chấp hủy hoại môi trường sống, hủy hoại sức khỏe cộng đồng, hay chính bản thân mình. Xử lý và tiêu hủy rác thải đã thải ra môi trường khí độc hại, chất thải làm ô nhiễm nguồn nước mà không xử lí đúng quy trình, đạt chuẩn theo quy định. Cuộc sống yên bình của người dân khu vực Thới Trinh phường Phước Thới và phường Thới An, quận Ô Môn đã bị phá vỡ hoàn toàn kể từ khi Công ty TNHH Một thành viên Ecotech Cần Thơ (Công ty Ecotech Cần Thơ) chuyên xử lý và tiêu hủy chất thải đi vào hoạt động. Lý do cũng bởi công ty này nằm ngay sát khu dân cư, ngày đêm tiêu hủy, đốt chất thải với công suất lớn, dẫn đến tình trạng ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Tại đây những cột khói đua nhau nhả khói đen kịt ra môi trường, lúc màu xanh, lúc màu đen, do hít phải khí thải của nhà máy khiến con người hít phải bị hoa mắt, chóng mặt không thể nào chịu được. Theo quan sát thấy mái phía trên nhà máy xuống cấp nghiêm trọng, rách nát và bị phủ một lớp bụi đen xì khiến ai chứng kiến cũng không khỏi lo cho sức khỏe bà con trong vùng. Ngoài ra, tại phía sau nhà máy xử lý rác, những chất thải đốt chưa cháy hết, vỏ bình gas, hộp sơn, túi nilong… được công ty đổ trực tiếp ra môi trường mà không được phân loại, lưu giữ và che chắn gì. Tại khu vực đổ chất thải sau khi đã đốt, công ty không xây tường ngăn, không có bất cứ biện pháp xử lý chống thấm, khiến nước rác thải ra đen xì, ruồi, muỗi, bọ bâu kín bốc mùi hôi thối nồng nặc. Theo người dân sống cạnh Cổng B khu công nghiệp khu vực Thới Trinh phường Phước Thới cho biết: Từ khi nhà máy đốt chất thải của Công ty Ecotech Cần Thơ đi vào hoạt động đến nay đã làm đảo lộn cuộc sống của bà con, nước thải, khói bụi của nhà máy rác không được xử lý thải ra làm chết lúa, hoa màu và cây trái giảm năng suất, 17
khói đen thải ra ngùn ngụt không qua xử lý theo hướng gió thổi thẳng vào nhà chúng tôi. Nhà có con nhỏ nên hầu như không bao giờ dám mở cửa vì lượng khói bụi, khí thải từ công ty cứ ập thẳng vào nhà, rất khó thở. Sáng ra lau nhà bàn ghế, vật dụng bụi đen phủ kín, bị ảnh hưởng trực tiếp từ khói, bụi, mùi hôi thối của công ty thải ra thế nhưng bao năm qua các hộ gia đình nơi đây không hề nhận được khoản hỗ trợ nào của công ty về việc ảnh hưởng ô nhiễm. Người dân trong khu vực Thới Trinh phường Phước Thới và phường Thới An đã nhiều lần đề nghị chính quyền, cơ quan chức năng của Quận và Thành phố kiểm tra hoạt động của nhà máy này và yêu cầu khắc phục ô nhiễm để người dân được sống trong môi trường trong lành, nhưng ô nhiễm không những thuyên giảm mà còn trầm trọng hơn. 2.2.3. Nguyên nhân gây ô nhiễm ở rạch Cái Chôm phường Phước Thới Theo người dân sống trên tuyến gạch này, mặt dù nguồn nước mặt tại rạch Cái Chôm bị ô nhiễm trong thời gian qua, nhưng Phòng tài nguyên và môi trường quận Ô Môn gặp khó khăn trong việc xác định đâu là nguyên nhân chính gây ra tình trạng này, vì tuyến rạch này là nơi thoát nước thải sinh hoạt của hàng trăm hộ dân, là nơi tiếp nhận một phần nguồn nước thải từ Khu công nghiệp Trà Nóc 2 và nước thải từ hệ thống thoát nước của quốc lộ 91. Hiện nay Phòng tài nguyên và môi trường quận Ô Môn đang giám sát chặt chẽ các nguồn xả thải của các hộ dân cũng các công ty, xí nghiệp tại Khu công nghiệp Trà Nóc 2 hoạt động cặp tuyến rạch này; đồng thời gửi văn bản đề nghị các sở, ngành chức năng của thành phố tiến hành kiểm tra, rà soát để xác định đâu là nguyên nhân chính gây ra tình trạng ô nhiễm nguồn nước và có biện pháp xử lý trả lại môi trường trong sạch cho tuyến rạch Cái Chôm. 18
Một số cơ quan chức năng cũng chưa thật sự quan tâm đến vấn đề bảo về môi trường, chưa có biện pháp chế tài thật sự hiệu quả để xử lý các trường hợp vi phạm. 2.3. Những hậu quả nghiêm trọng của ô nhiễm môi trường Đối với kinh tế xã hội: Theo đó, ô nhiễm môi trường có thể gây ảnh hưởng đối với môi trường kinh tế – xã hội. Cụ thể: Gây thiệt hại về kinh tế do nhiều bệnh tật, làm sức khoẻ con người suy giảm, ảnh hưởng lớn đến kinh tế mà trực tiếp là vấn đề về nguồn lao động Gây thiệt hại về kinh tế do ảnh hưởng đến nông sản và thuỷ sản, nông sản và thuỷ sản trong môi trường bị ô nhiễm sẽ có nguy cơ lớn bị nhiễm độc và không thể sử dụng được, làm giảm năng suất, sản lượng. Gây thiệt hại về kinh tế do phải cải thiện môi trường, chi phí để cải thiện môi trường là một con số không hề nhỏ, ảnh hưởng rất nhiều đến tài chính quốc gia. Những năm gần đây, cùng với tốc độ đô thị hóa nhanh chóng và nhiều khu công nghiệp mới được hình thành, kéo theo tình trạng ô nhiễm môi trường do chất thải công nghiệp và rác thải sinh hoạt ngày một gia tăng, ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống người dân và chiến lược phát triển du lịch. Đối với hệ sinh thái: Ô nhiễm môi trường sẽ dẫn tới sự điều tiết của hệ sinh thái bị thay đổi. Mối đe doạ chính và tác động trực tiếp đối với hệ sinh thái chính là ô nhiễm không khí. Ô nhiễm không khí có thể dẫn tới mưa axit làm huỷ diệt các khu rừng. Mặc dù không dẫn tới tuyệt chủng nhưng việc cây cối bị chết sẽ dẫn tới cấu trúc loài bị giảm. Đối với sức khoẻ con người: Ô nhiễm không khí có ảnh hưởng khá lớn đến sức khoẻ con người mà chủ yếu là hệ hô hấp. Một số bệnh do ô nhiễm không khí gây ra: viêm phế quản, hen suyển, 19
chóng mặt, đau đầu, các vấn đề về tim mạch,….Đối tượng bị ảnh hưởng nhiều nhất là người cao tuổi, phụ nữ mang thai, người đang mang bệnh, trẻ em dưới 15 tuổi, … Ngoài ra, vấn đề về biến đổi khí hậu khiến cho nhiệt độ tăng giảm bất thường, gây ra các bệnh như đột quỵ, chuột rút do nhiệt hoặc gây tử vong. Nước bị ô nhiễm là nguyên nhân gây ra nhiều bệnh nguy hiểm, ảnh hưởng lớn đến sức khoẻ con người. Các bệnh gây ra cho ô nhiễm nước là tiêu chảy, dịch tả, thương hàn, viêm gan, viêm não, bệnh do muỗi truyền, thiếu máu…Vấn đề hô hấp, phát ban da cũng là một trong những vấn đề sức khoẻ mà ô nhiễm nước gây ra. Ô nhiễm đất ảnh hưởng trực tiếp đến nông sản, làm nông sản nhiễm độc và người sử dụng nông sản đó sẽ bị ảnh hưởng rất nhiều về sức khoẻ. Các bệnh có thể gây ra khi sử dụng nông sản bị nhiễm độc là gan to, hệ thần kinh, hệ di truyền, giảm chỉ số thông minh ở trẻ em… 2.4. Biện pháp khắc phục ô nhiễm môi trường Người dân nâng cao ý thức về bảo vệ môi trường, vức rác đúng nơi quy định không xả rác bừa bãi. Giáo dục, nâng cao nhận thức từ nhỏ về bảo vệ môi trường. Ngoài ra, nên hạn chế sử dụng các chất tẩy rửa bằng hóa chất sẽ đưa vào đất một lượng chất thải nguy hại mới thay vào đó sử dụng chất tẩy rửa bằng chất vi sinh. Nhà nước tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật về bảo vệ môi trường, trong đó có những chế tài thực sự mạnh để đủ sức răn đe các đối tượng vi phạm. Bên cạnh đó, cần xây dựng hệ thống quản lý môi trường trong các nhà máy, các khu công nghiệp theo tiêu chuẩn Quốc tế. Tổ chức giám sát nhằm hướng tới một môi trường tốt đẹp hơn. Tại các khu du lịch, khu đông dân cư, các tuyến đường lớn cần bổ sung thêm nhiều thùng rác và nhà vệ sinh công cộng. 20