intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Tiểu luận Ngân hàng Trung ương và chính sách tiền tệ: Tiền ảo Bitcoin - Các khuyến nghị quản lý tiền ảo và tương lai chính sách tiền tệ ở Việt Nam

Chia sẻ: Nguyễn Tiêu | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:22

327
lượt xem
58
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu tổng quát của đề tài là làm rõ đặc điểm và cơ chế của đồng tiền ảo Bitcoin, tính hiệu quả của thị trường cũng như thực trạng khuôn khổ pháp lý cho quản lý đồng tiền này trên thế giới. Để nắm chi tiết nội dung nghiên cứu mời các bạn cùng tham khảo tiểu luận.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Tiểu luận Ngân hàng Trung ương và chính sách tiền tệ: Tiền ảo Bitcoin - Các khuyến nghị quản lý tiền ảo và tương lai chính sách tiền tệ ở Việt Nam

  1.  ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP. HỒ CHÍ MINH  TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ LUẬT TP.HCM  Nhóm 04 ĐỀ TÀI:   TIỀN ẢO BITCOIN ­ CÁC KHUYẾN  NGHỊ QUẢN LÝ TIỀN ẢO VÀ  TƯƠNG LAI CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ  Ở VIỆT NAM Tiểu luận Ngân hàng trung ương và chính sách tiền tệ TP. HỒ CHÍ MINH ­ 2019
  2.  ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP. HỒ CHÍ MINH 
  3. TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ LUẬT TP.HCM    ĐỀ TÀI:   TIỀN ẢO BITCOIN ­ CÁC KHUYẾN  NGHỊ QUẢN LÝ TIỀN ẢO VÀ  TƯƠNG LAI CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ  Ở VIỆT NAM  Tiểu luận Ngân hàng trung ương và chính sách tiền tệ Nhóm 04: VŨ BẢO PHIÊN MSHV: C18604 Mail: phien84@gmail.com Chuyên gia phê duyệt KHCN NH TMCP Hàng Hải (MSB)
  4. Ghi chú: Đây là bài luận của cá nhân, các thành viên còn lại trong nhóm không  có đóng góp nên không có Trang Cam kết MỤC LỤC  DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT                                                                            ........................................................................      5  GIỚI THIỆU                                                                                                               ...........................................................................................................      1  1. LÝ THUYẾT CHUNG VỀ TIỀN ẢO                                                                            ........................................................................      2  1.1. Định nghĩa về tiền ảo                                                                                     .................................................................................      2  1.2. Phân loại tiền ảo.                                                                                            ........................................................................................      2  2.TỔNG QUAN VỀ TIỀN ẢO BITCOIN                                                                         .....................................................................      3  2.1. Khái niệm                                                                                                        ....................................................................................................      3  2.2. Lịch sử hình thành và phát triển                                                                      ..................................................................      4  2.3. Đặc điểm và cơ chế giao dịch                                                                        ....................................................................      5   2.4. Ưu điểm và nhược điểm của đồng Bitcoin                                                  ..............................................      5  2.5. Rủi ro khi sử dụng đồng Bitcoin                                                                    ...............................................................      6   2.6. Tiền ảo Bitcoin và rủi ro rửa tiền, tài trợ khủng bố                                   ................................        7  3. Thực trạng Bitcoin trên Thế Giới                                                                      ..................................................................      7  3.1. Thực tiễn sử dụng                                                                                          ......................................................................................      7  3.2. Khuôn khổ pháp lý quản lý tiền ảo trên thế giới                                           .......................................      7  4. THỰC TIỄN SỬ DỤNG VÀ QUẢN LÝ TIỀN ẢO Ở VIỆT NAM                           .......................      9  4.1. Thực trạng khuôn khổ pháp lý quản lý tiền ảo ở Việt Nam                         .....................      9 4.2. KHUYẾN NGHỊ  VỀ  CHÍNH SÁCH QUẢN LÝ VÀ SỬ  DỤNG BITCOIN  Ở   VIỆT NAM TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP QUỐC TẾ                                           .......................................       10  4.2.2. Quan điểm đối với việc chấp nhận và sử dụng Bitcoin ở Việt Nam   .  11 .      4.2.3. Giải pháp quản lý Bitcoin ở Việt Nam                                                      ..................................................       12  KẾT LUẬN                                                                                                                ............................................................................................................       14  DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO                                                                 .............................................................       15
  5. DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Viết đầy đủ AML Anti Money Laundering (Chương trình phòng chống rửa tiền) BTC Bitcoin CTR Currency Transaction Report (Báo cáo giao dịch tiền tệ) MSB Money Service Business (Công ty dịch vụ tiền tệ) NHNN Ngân hàng Nhà Nước Việt Nam CBDC Tiền mật mã của ngân hàng nhà nước phát hành
  6. 1 GIỚI THIỆU Nội dung nghiên cứu của cá nhân về việc sử dụng tiền tệ trong lịch sử và hiện  tại, và bằng cách nào Bitcoin và/hoặc các loại cryptocurrency khác có thể “hòa nhập”  vào tương lai của tiền tệ.  Sự  phát triển của tiền  ảo nói chung và biến động giá mạnh mẽ  của tiền  ảo  Bitcoin nói riêng trong thời gian gần đây thu hút sự quan tâm của dư luận. Tiền ảo xuất  hiện đã và đang tạo ra nhiều thách thức trong việc thực thi chính sách tiền tệ, kiểm soát   dòng tiền, rủi ro phát sinh trong giao dịch tài chính và an toàn của hệ  thống ngân hàng.   Nội dung bài viết sẽ phân tích, đánh giá thách thức và đưa ra một số đề xuất nhằm góp   phần hạn chế  những tác động tiêu cực của tiền  ảo đối với việc điều hành chính sách   tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Mục tiêu tổng quát của đề  tài là làm rõ đặc điểm và cơ  chế  của đồng tiền  ảo   Bitcoin, tính hiệu quả của thị trường cũng như thực trạng khuôn khổ  pháp lý cho quản  lý đồng tiền này trên thế giới.  Đối tượng nghiên cứu của đề  tài bao gồm đồng tiền  ảo Bitcoin và thị  trường  Bitcoin Việt Nam. Để  nghiên cứu đề tài, tôi có sử dụng kết quả của phương pháp nghiên cứu định  lượng để kiểm định tính hiệu quả của thị trường, được coi là phương pháp tốt nhất áp   dụng cho số liệu dạng chuỗi thời gian để kiểm định một thị trường kém hiệu quả.
  7. 2 1. LÝ THUYẾT CHUNG VỀ TIỀN ẢO 1.1. Định nghĩa về tiền ảo  Theo ECB ( European Cetral Bank – Ngân hàng trung ương Châu Âu) , tiền ảo là   một loại tiền số, không được quản lý, do người sáng lập phát hành và thường do người  sáng lập kiểm soát, được xử dụng và chấp nhận bởi các thành viên của một nền kinh tế  ảo cụ thể. 1.2. Phân loại tiền ảo. a)Theo loại: Theo hình ảnh minh hoạ b)Theo khả  năng chuyển đổi:  được chia làm 2 loại: Tiền  ảo không có khả  năng chuyển đổi và tiền ảo có khả năng chuyển đổi. c) Theo khả năng kiểm soát: được chia thành 2 loại: tiền  ảo tập trung và tiền  ảo phi tập trung  d) Theo cách thức hình thành: được chia làm 2 loại: tiền ảo mật mã và tiền ảo   thông thường  e) Theo chức năng và mục đích sử dụng: được chia làm 4 loại: tiền  ảo giá trị  trả trước, tiền ảo thân thiết, tiền ảo trong game, và tiền ảo lưu hành 1.3. Đặc điểm của tiền ảo a) Ưu điểm ­ Tính được chấp nhận rộng rãi: Mỗi đồng tiền ảo được chấp nhận và sử dụng  trong các cộng đồng hoặc môi trường kinh tế cụ thể.
  8. 3 ­ Tính đồng nhất: Mỗi đồng tiền  ảo có giá trị giống nhau dù nó được phát hành  hay tạo ra ở các thời điểm khác nhau. ­ Tính lưu động: tiền ảo được lưu chuyển với tốc độ nhanh, dễ dàng đến các địa  điểm khác nhau thông qua máy tính hay các thiết bị điện tử khác. ­ Tính thanh khoản cao và chi phí thấp: giao dịch tiền  ảo thường có tính thanh   khoản cao hơn ngân hàng với chi phí giao dịch và phí tham gia thị trường ảo là rất thấp. ­ Tính đầy đủ: Hệ thống luôn luôn có sẵn và đảm bảo cung cấp bất cứ lúc nào  cho người sử dụng. b) Nhược điểm: ­ Tính bất ổn định: vì không được đảm bảo bằng hiện vật (như vàng hay đồng tiền  chính phủ) nên giá trị của tiền ảo rất dễ biến động, không ổn định. ­ Tính dễ bị ảnh hưởng bởi hệ thống (vulnerable to system failure): nguyên nhân  chính vì tiền  ảo được thiết lập cũng như lưu hành chủ yếu thông qua các thiết bị điện  tử. ­ Tính ít phụ  thuộc: hầu hết các đồng tiền  ảo chỉ bị quản lý bởi cá nhân hay tổ  chức phát hành ra nó mà không chịu sự giám sát của nhà nước.Vì vậy hiện nay, tiền ảo  không phải chịu thuế. 1.4 Các chủ thể tham gia giao dịch tiền ảo Trong nền kinh tế ảo, tiền ảo được tạo ra và lưu hành thông qua sự tham gia của  3   thành   phần:   người   dùng   (users),   người   môi   giới   (exchangers)   và   người   quản   trị  (adminstrators). Tuy nhiên với loại tiền  ảo cao cấp như  Bitcoin thì không có sự  tham gia của  người quản trị. 2.TỔNG QUAN VỀ TIỀN ẢO BITCOIN 2.1. Khái niệm Bitcoin, trước hết là một đồng tiền  ảo lưu chuyển mở  (open­flow currency), có  nghĩa là người dùng Bitcoin có thể  thực hiện mọi giao dịch, trao đổi giữa Bitcoin với   tiền thực và với các hàng hóa, dịch vụ  thực và  ảo khác. Nói cách khác, Bitcoin có cả  những đặc điểm và chức năng của tiền tệ, cũng như  một loại tài sản (gần giống như  vàng). Tuy nhiên, điều đặc biệt khiến Bitcoin trở nên ưu việt hơn so với các đồng tiền 
  9. 4 ảo khác là do đây là đồng tiền được mã hóa (cryptography currency) đầu tiên sử  dụng   hệ  thống thanh toán ngang hàng ( peer­to­peer), phi tập trung (decentralized). Bitcoin   được xây dựng dựa trên thuật toán phức tạp, trong đó cho phép các giao dịch được thực   hiện trực tiếp giữa người gửi và người nhận mà không cần có sự  kiểm soát của chính   phủ, ngân hàng hay các tổ chức tài chính mà vẫn đảm bảo tính an toàn và chính xác của  giao dịch. Bản chất của thuật toán này là một phép mã hóa các giao dịch, trong đó tất cả  các giao dịch được công khai trên toàn hệ  thông ( nguồn mở  ­ open source), và người  hàng triệu người dùng có thể cùng kiểm tra tính xác minh của các giao dịch (thông qua   việc giải toán hay còn gọi là mining – đào). Cơ chế  này đã giúp Bitcoin giải được  bài   toán lớn từ  trước đến nay, bài toán về  lòng tin và sự  an toàn trong thanh toán. Cơ  cấu   minh bạch và phi tập trung hóa của Bitcoin cũng giúp giảm thiểu chi phí và tăng tính  hiệu quả trong hình thức thanh toán điện tử. Được biết đến lần đầu tiên vào vào năm 2008 bởi Satoshi Nakamotom và bắt  đầu đưa vào sử  dụng năm 2009, đến nay, Bitcoin đã có bước phát triển đáng kể, trở  thành  đồng  tiền  ảo  thành  công  nhất  đến thời   điểm  này.  Thông thường   chữ   in hoa   “BITCOIN” đề  cập đến công nghệ  và mạng lưới, trong khi chữ  thường “Bitcoin” đề  cập đến khía cạnh tiền tệ của nó. Bitcoin được kí hiệu là: BTC, hay ฿, Ƀ. 2.2. Lịch sử hình thành và phát triển Theo lịch sử, Satoshi Nakamoto băt đâu đ ́ ̀ ưa ra nhưng y niêm s ̃ ́ ̣ ơ  khai vê Bitcoin ̀   ̀ ̃ ̀ ́ ́ ới biên đông v vao năm 2007. Cung trong cung năm đo, thê gi ́ ̣ ới hang loat v ̀ ̣ ụ  khủng   hoảng nhà đất dẫn đến nhưng  ̃ ảnh hưởng không nho đ ̉ ến tài chính thế  giới: Cục Dự  Trữ Liên Bang Hoa Kỳ (FED) bơm tiền vào cứu trợ; suy thoái kinh tế toàn cầu; Châu  u  rơi vào khủng hoảng vì nợ nần…Lòng tin vào những đồng tiền của chính phủ  bắt đầu   suy giảm. Đây là thời điểm hoàn hảo nhất cho sự băt đâu cua môt ky nguyên ti ́ ̀ ̉ ̣ ̉ ền tệ mới   – đồng Bitcoin (tiền mã hoá dựa vào niềm tin) Giai đoạn 1 (2009): Khởi thủy. Giai đoạn 2 ( 2010): Phát triển nhanh chóng và rộng rãi trên thế giới, vốn hóa thị  trường vượt 1 triệu USD Giai đoạn 3 (2011­2012): Tiếp tục phát triển mạnh trong khi phải đối mặt với  những khó khăn trong công tác bảo mật, chống tin tặc và các hoạt động phi pháp khác.
  10. 5 Giai đoạn 4 ( 2013­2014): Phát triển nhanh đột biến Giai đoạn 5 ( 2018­ nay 2019): Lập đỉnh, quay đầu và bất ổn định  2.3. Đặc điểm và cơ chế giao dịch Giao địch tiền ảo Bitcoin được thực hiện qua các bước 4 bước như sau: Bước 1: Bitcoin được đưa vào hệ thống thống qua quá trình mining. Bước 2: Tạo lập ví và tài khoản Bitcoin Bước 3: Thực hiện giao dịch với Bitcoin Bước 4: Xác nhận giao dịch với Bitcoin Tính ẩn danh và minh bạch của Bitcoin: Tính đối ngẫu của hệ thống Bitcoin nằm  ở hai mặt  ẩn danh và minh bạch. Tính  ẩn danh của Bitcoin được thể hiện ở các đặc điểm: ­ Người sử  dụng hoàn toàn có thể  giao dịch mà không cần bất kì thông tin cá   nhân nào ngoài địa chỉ Bitcoin có thể tạo ra một cách dễ dàng. ­ Người sử dụng có thể sở hữu số lượng địa chỉ Bitcoin tùy ý. Nếu mỗi lần giao   dịch người dùng sử  dụng một địa chỉ  Bitcoin khác nhau thì không có cách nào để  biết  các giao dịch và địa chỉ này thuộc về cùng một chủ sở hữu. Ngược lại, hệ thống Bitcoin cũng có tính minh bạch rất cao: ­ Sổ cái block chain ghi chép lại các giao dịch được công khai và lưu trữ bởi toàn  bộ mạng lưới Bitcoin. Bất kì ai cũng có thể xem và kiểm toán các giao dịch trong đó, hay   thậm chí là kiểm tra số dư của bất kì địa chỉ Bitcoin nào. ­ Do mọi giao dịch đều được ghi lại công khai trong block chain nên khi ai đó bị  mất cắp Bitcoin, hoàn toàn có thể xác minh và theo dõi được quá trình luân chuyển của  số Bitcoin đó, bao gồm cả địa chỉ của kẻ lấy cắp. ­ Người dùng chỉ ẩn danh khi thực hiện các giao dịch hàng hóa ảo. Khi sử dụng  Bitcoin để đổi ra tiền mặt hay mua hàng hóa thực, người dùng bắt buộc phải tiết lộ tài  khoản chuyển tiền hay địa chỉ  gửi hàng, từ  đó tiết lộ  chủ  sở  hữu địa chỉ  tham gia giao   dịch.  2.4. Ưu điểm và nhược điểm của đồng Bitcoin a) Ưu điêm  ̉
  11. 6 + Tự do thanh toán  + Lệ phí rất thấp  + Ít rủi ro hơn cho các thương gia  + An ninh và kiểm soát  + Minh bạch và trung lập  + Phát triển liên tục  b) Nhược điêm  ̉ Mức độ chấp nhận  ́ ̉ ̣ ́ ữ liệu, tin tặc) Bitcoin co thê bi mât (d Biến động  ̉ ̣ ươi mua  Không bao vê ng ̀ Nguy cơ sai sot ky thuât  ́ ̃ ̣ (*) Giam phat ̉ ́ ­  Khi tổng số  Bitcoin đat m ̣ ức 21 triệu, nó sẽ  gây ra giảm phát.   Mỗi Bitcoin sẽ  có giá trị  hơn và tổng số  Bitcoin đạt cực đại. Điều này tạo 1 cú shock   cho nền kinh tế khi mà nền kinh tế  bị thiếu vốn luân chuyển và các ngành kinh doanh   phải đấu tranh vì chuyện này. Với viễn cảnh phải tốn nhiều tiền để  trả  lại số tiền đã  vay mượn do đồng tiền tăng mạnh nên ngươi tiêu dung cung han chê vay m ̀ ̀ ̃ ̣ ́ ượn. Nó  giống như  bi đ ̣ ặt trong 1 cái kẹp và sẽ  gây tác dụng đến cả  nền kinh Bitcoin khiên no ́ ́  biến động rất nhanh và không thể lường trước. ́ ̉ ̃ ̉ ̣ Không co bao lanh thâm đinh gia  ́ 2.5. Rủi ro khi sử dụng đồng Bitcoin  a) Rui ro giá tr ̉ ị Số  Bitcoin se gi ̃ ảm dần theo thời gian và thay đổi tùy theo số  người tham gia,  cang nhi ̀ ều người tham gia thì giá trị của Bitcoin sẽ được đẩy lên cao, càng nhiều người  đào thì thời gian và công sức bỏ ra sẽ tốn kém hơn.  b) Rui ro qu ̉ ản lý c) Rui ro phap ly ̉ ́ ́     Hiện nay, đa số các nước vẫn đang loay hoay hoặc dần hoàn thiện khung pháp   lý cho btc d)  Rui ro hoat đông ̉ ̣ ̣
  12. 7 Rủi ro trong quá trình lưu trữ BTC: Hệ thống ví điện tử E­Wallet có thể bị hack,  Khóa bí mật ( private key) bị mất hoặc đành cắp.  Rủi ro trong quá trình sử  dụng BTC: Giá của Bitcoin biến đổi nhanh và không   cố định. Người dùng không thể quy đổi btc ra các loại tiền tệ khác:  Người tham gia vào hoạt động đầu tư: Nhà đầu tư bị thiệt hại vì tính không hiệu  quả của thị trường. Nhà đầu tư bị thiệt hại khi các sàn giao dịch và đầu tư phá sản:   2.6. Tiền ảo Bitcoin và rủi ro rửa tiền, tài trợ khủng bố  Bitcoin là tiền ảo được lưu giữ dưới dạng kỹ thuật số nên nguy cơ bị tấn công,  đánh cắp, thay đổi dữ liệu hoặc bị ngừng giao dịch là rất lớn. Các giao dịch bằng BTC  có tính ẩn danh cao, không co đia ch ́ ̣ ỉ của người mua và người bán, không có bên thứ ba   (không có hệ thống thanh toán và giám sát bởi định chế  tài chính uy tín) và do đó không  có phí giao dịch, nên BTC dê dang bi l ̃ ̀ ̣ ợi dung tr ̣ ở thành công cụ cho tội phạm rửa tiền,   buôn bán ma túy, trốn thuế, giao dịch, thanh toán tài sản phi pháp hay tài trợ cho các hoạt   động khủng bố… 3. Thực trạng Bitcoin trên Thế Giới 3.1. Thực tiễn sử dụng Có thể thấy, Bitcoin đã được giao dịch rộng rãi ở nhiều nước trên thế giới, trong   đó tập trung vào các khu vực phát triển như Bắc Mỹ, Đông Âu và Châu Á Mỹ và Trung   Quốc là hai quốc gia đồng tiền này được sử  dụng nhiều nhất, mặc dù trong thời gian  gần đây, chính phủ  Trung Quốc đã ban hành một số  chính sách hạn chế  sự  phát triển  Bitcoin tại quốc gia này. Châu Phi, Trung Đông và khu vực Nam Á chưa phổ  biến  Bitcoin, trong khi  ở Châu Âu và khu vực đồng tiền chung Eu, Bitcoin cũng không được   xử dụng rộng rãi như ở các khu vực kinh tế phát triền khác. 3.2. Khuôn khổ pháp lý quản lý tiền ảo trên thế giới Do là một loại tiền điện tử, mỗi quốc gia lại có phản ứng khác nhau trước Bitcoin.  Đi vào hoạt động từ  năm 2009, đã có rất nhiều tranh cãi xoay quanh về  tính pháp lý của  việc tiêu thụ tiền ảo Bitcoin. Tính đến nay, trên thế giới đã có nhiều quốc gia chính thức  chấp nhận cho phép giao dịch bằng Bitcoin. Hầu hết các quốc gia còn lại, nơi có cộng đồng  tiêu thụ Bitcoin, theo dõi tình hình phát triển và biến động liên tục của một đồng tiền ảo,  
  13. 8 chính phủ  vẫn chưa có quyết định chính thức cũng như  khung pháp lý chặt chẽ  và đồng   nhất về việc quản lý tiêu dùng trong giao dịch tiền ảo nói chung và Bitcoin nói riêng. Biểu đồ : Tính hợp pháp của Bitcoin trên thế giới  (tính đến năm 2019) xanh: cho phép; vàng: xem xét; đỏ: không cho phép Nguồn: bitlegal.net Độ rủi ro của thị trường Ngoài ra thì rủi ro thị  trường cũng có thể  là một trong các yếu tố  tác động đến   chế  độ  pháp lý  ở  từng nước với Bitcoin vì chấp nhận Bitcoin là chấp nhận một loại   hình tiền  ảo tiềm  ẩn nhiều rủi ro, đặc biệt là rủi ro hệ  thống. Theo đó cac thị  trường  chấp nhận Bitcoin như Mỹ, Canada hay Singapore có độ rủi ro thị trường là 0.00% ­ một   con số  rất thấp, trong khi các thị  hạn chế  lưu hành Bitcoin có độ  rủi ro khá cao, như  Trung Quốc là 0.9% hay Nga là 2.4%...  Nhìn chung, với các nước có độ  rủi ro thị  trường cao, chính phủ  thường không  chấp nhận Bitcoin vì lo ngại thị trường sẽ không thể  điều tiết và kiểm soát đồng tiền  này, và có thể gây nguy hiểm cho cả thị trường. Sự phát triển của thương mại điện tử.
  14. 9 Các nước càng phát triển mạnh phương thức thanh toán không dùng tiền mặt  càng có xu hướng chấp nhập hợp pháp Bitcoin ( như  US, EU, so với Trung Quốc và   Nga). 4. THỰC TIỄN SỬ DỤNG VÀ QUẢN LÝ TIỀN ẢO Ở VIỆT NAM 4.1. Thực trạng khuôn khổ pháp lý quản lý tiền ảo ở Việt Nam Mặc dù hoạt động thanh toán điện tử  diễn ra gần 15 năm nhưng đến nay vẫn  thiếu hành lang pháp lý để  quản lý các tổ  chức cung  ứng dịch vụ trung gian thanh toán.   Ngày 22/11/2012 Chính phủ  đã ban hành Nghị  định số  101/2012/NĐ­CP về  thanh toán   không dùng tiền mặt, trong đó có Điều 15 và Điều 16 quy định về các dịch vụ trung gian   thanh toán và điều kiện cung  ứng, cũng như  quy định về  quy trình thủ  tục, hồ  sơ, cấp   giấy phép hoạt động cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán. Tuy nhiên, đến nay những   quy định này vẫn chưa được áp dụng thực tế  vì còn chờ  Thông tư  hướng dẫn về  hoạt  động cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán ra đời. Do đó, về việc sử dụng Bitcoin như là một loại tiền tệ hoặc phương tiện thanh   toán, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam có ý kiến như sau: ” Theo các quy định của pháp luật hiện hành về tiền tệ và ngân hàng, Bitcoin (và   các loại tiền  ảo tương tự  khác) không phải là tiền tệ  và không phải là phương tiện   thanh toán hợp pháp tại Việt Nam. Do vậy, việc sử  dụng Bitcoin (và các loại tiền  ảo   tương tự khác) làm phương tiện thanh toán không được pháp luật thừa nhận và bảo vệ.   Các tổ  chức tín dụng không được phép sử  dụng Bitcoin (và các loại tiền  ảo tương tự   khác) như một loại tiền tệ hoặc phương tiện thanh toán khi cung ứng dịch vụ cho khách   hàng.  Việc sở hữu, mua bán, sử dụng Bitcoin (và các loại tiền ảo tương tự khác) như   là một loại tài sản tiềm  ẩn rất nhiều rủi ro cho người dân và không được pháp luật   bảo vệ. Do vậy, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam khuyến cáo các tổ chức, cá nhân không   nên đầu tư, nắm giữ, thực hiện các giao dịch liên quan đến Bitcoin và các loại tiền ảo   tương tự khác. Chính phủ  Việt Nam khẳng định không thừa nhận, không cho phép giao dịch  bằng tiền Bitcoin, không chịu trách nhiệm giải quyết các tranh chấp phát sinh liên quan   đến hoạt động giao dịch đồng Bitcoin. Đồng thời, NHNN sẽ  khẩn trương nghiên cứu,  
  15. 10 trình Chính phủ ban hành các quy định để quản lý các hoạt động liên quan đến tiền điện   tử. Dự kiến đến T6/2019 sẽ hoàn thiện việc xây dựng mô hình đề xuất khung thuế với  các tài sản ảo. 4.2. KHUYẾN NGHỊ VỀ CHÍNH SÁCH QUẢN LÝ VÀ SỬ DỤNG BITCOIN Ở  VIỆT NAM TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP QUỐC TẾ 4.2.1. Cơ sở hạ tầng ở Việt Nam a) Hạ tầng thanh toán  Tỷ trọng thanh toán không dùng tiền mặt Theo thống kê của Ngân hàng Nhà nước, tỷ  lệ thanh toán bằng tiền mặt so với   tổng phương tiện thanh toán đã giảm dần qua các năm. Đây là một tiền đề  quan trọng  cho việc phát triển các dịch vụ thanh toán điện tử tại Việt Nam  Các hình thức thanh toán trực tuyến  Theo khảo sát của cục TMĐT và CNTT năm 2019, hình thức thanh toán chủ  yếu đượ c sử  dụng trên mạng internet đượ c ngườ i dân sử  dụng nhiều nhất vẫn là   thanh toán tiền mặt (74%). Tuy nhiên các hình thức thanh toán khác bắt đầu đượ c   người dung quan tâm đến như  Ví điện tử  bắt đầu xuất hiện và có tiềm năng phát  triển rất lớn trong tương lai. Xu h ướng này cho thấy người dung bắt đầu có sự  quan   tâm đến những hình thức thanh toán trực tuyến đơn giản thuận tiện hơn.   Sự  xuất  hiện của Bitcoin cũng các sàn giao dịch bắt đầu có hoạt động nhất định của ngườ i   dung trên internet dự báo về một loại hình thanh toán thuận tiện, không mất phí giao   dịch, nhanh gọn và có tính bảo mật cao (như  đã phân tích  ở  các phần trướ c) sẽ  đáp  ứng được nhu cầu của người dùng ngày càng có thói quen sử  dụng internet để  trao   đổi dịch vụ, hàng hóa  Thị trường dịch vụ di động và viễn thông  Vì  vậy,  nhìn   chung  so  với  các  nước   đã  chấp  nhận  Bitcoin   và  có  thị   trường  Bitcoin phát triển thì ở Việt Nam, có thể thấy điều kiện hiện có là chưa đủ. Độ mở cửa   thị  trường còn thấp, rủi ro thị  trường cao, tâm lý người tiêu dùng chưa quen với hình   thức thanh toán điện tử. Tuy nhiên, các yếu tố này đều đang có xu hướng thay đổi phù   hợp với điều kiện để chấp nhận Bitcoin, đặc biệt khi cơ sở hạ tầng và công nghệ thông  tin  ở Việt Nam đang phát triển đáng kể . Do đó, đứng trươc th ́ ơi đai toàn c ̀ ̣ ầu hóa kinh  
  16. 11 tế, chúng ta cân tân dung nh ̀ ̣ ̣ ưng thach th ̃ ́ ưc, khó khăn đê biên no thanh c ́ ̉ ́ ́ ̀ ơ  hôi, đ ̣ ưa đât́  nươc phat triên v ́ ́ ̉ ượt bâc. ̣ 4.2.2. Quan điểm đối với việc chấp nhận và sử dụng Bitcoin ở Việt Nam Về tính pháp lý: tài sản ảo là những tài nguyên trên mạng máy tính được xác định   giá trị bằng tiền và có thể chuyển giao trong các giao dịch dân sự. Về bản chất: Dù chỉ là hình ảnh trên các thiết bị máy tính, về bản chất, Bitcoin   tồn tại dưới dạng các đoạn mã máy tính và được nhận biết thông qua các địa chỉ  công  khai (là một dãy mã hóa các số và chữ  cái). Tuy nhiên do các đoạn mã máy tính không  tồn tại độc lập hoàn toàn nên không thể thực hiện quyền chiếm hữu như tài sản thông   thường mà chỉ  có thể  thực hiện quyền này thông qua giá trị  bằng tiền của nó ( tính vô   hình). Việc thừa nhận Bitcoin thông qua các đoạn mã ghi nhận quyền của người dùng  sẽ có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo hộ, quản lý và khai thác lợi ích của loại tài sản   này. Về giá trị: Bitcoin có giá trị kinh tế và giá trị sử dụng vì nó tạo ra lợi ích kinh tế  và đáp ứng như cầu về một đồng tiền an toàn, dễ dàng sử dụng và lưu thông trong nền   kinh tế toàn cầu hóa hiện nay. Việc thừa nhận tài sản  ảo là các đoạn mã ghi nhận quyền của người dùng   Bitcoin sẽ  có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo hộ và khai thác các lợi ích của tài sản   ảo, đồng thời giải quyết được các vấn đề còn vướng mắc trên thực tế như sau: ­ Tạo cơ sở pháp lý vững chắc để xác định các giao dịch liên quan đến tài sản ảo  với tư cách là tài sản trong giao dịch dân sự để có thể xác lập quyền sở hữu. ­ Tạo cơ sở để giải quyết các hành vi phạm tội đối với tài sản ảo khi xảy ra các   vụ án hình sự đối với hành vi trộm cắp, lừa đảo tài sản ảo.
  17. 12 4.2.3. Giải pháp quản lý Bitcoin ở Việt Nam Thực tế hiện nay, qua các phân tích đã nêu ở trên, có thể thấy hệ thống tài chính –  ngân hàng của Việt Nam còn ở trình độ đang phát triển, chứa đựng nhiều yếu tố rủi ro có   thể  xảy ra đổ  vỡ. Thêm vào đó, các yếu tố  khác như  cơ  sở  hạ  tầng, công nghệ  thông  tin…cũng còn có khoảng cách xa với các nước phát triển. Vì vậy, việc chấp nhận hoàn   toàn đồng Bitcoin như một số nước phát triển trong giai đoạn này đối với Việt Nam có   thể là chưa phù hợp. Tuy nhiên, cũng không nên cứng nhắc “ngăn cấm” bằng biện pháp  hành chính như Ngân hàng Nhà nước đã thực hiện.  Từ  quan điểm coi Bitcoin là một dạng “tài sản  ảo”, nhóm nghiên cứu đề  xuất  một số khuyến nghị để quản lý Bitcoin ở Việt Nam như sau: 4.2.4. Đối với người dùng cá nhân và tổ chức tài chính. Cần có những quy định riêng biệt và hạn mức sử  dụng đối với Bitcoin, đồng   thời nghiêm chỉnh tuân thủ quy định của Pháp luật VN sắp ban hành. . 5. TÁC ĐỘNG ĐẾN CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ: Vậy những thách thức mà tiền ảo đặt ra đối với hoạt động điều hành chính sách  tiền tệ của các ngân hàng trung ương nói chung và với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam  hiện nay là những vấn đề gì? Thứ  nhất, tiền  ảo gây những  ảnh hưởng đến mục tiêu kiểm soát lạm phát của   chính sách tiền tệ. Tiền  ảo ra đời trong bối cảnh cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu   năm 2008 (Nakamoto, 2008) và Bitcoin là đồng tiền  ảo phổ  biến nhất trong hệ  thống   tiền  ảo đang thu hút đông đảo mọi người quan tâm trong thời gian qua. Đồng tiền này   không bị kiểm soát bởi bất kỳ ai, kể cả Chính phủ hay những người tạo ra nó. Theo phương trình trao đổi M.V = P.Y (Trong đó, M là lượng tiền, V là vòng  quay của tiền tệ, Y là mức sản lượng thực tế, P là giá), nếu như  vòng quay tiền V và   sản lượng thực tế không Y đổi thì sự gia tăng mức cung tiền M sẽ kéo theo sự gia tăng   về  mức giá P tức là lạm phát mà không có bất kỳ   ảnh hưởng nào đối với nền kinh tế  thực (Franco, 2015). Nghiên cứu của Franco cũng chỉ  ra những  ảnh hưởng có thể  có của tiền  ảo   Bitcoin tới chính sách tiền tệ  của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED). Đó là, nếu tiền ảo  Bitcoin được sử  dụng nhiều hơn sẽ dẫn đến sự  gia tăng vòng quay của tiền và sự  gia  tăng này có thể dẫn đến lạm phát (Franco, 2015) Thứ  hai, tiền  ảo gây khó khăn trong việc kiểm soát mức cung tiền. Nền tảng  
  18. 13 công nghệ  đã giúp việc thu thập thông tin và mạng lưới giao dịch nhanh hơn, rẻ  hơn.   Điều này tạo động lực cho kinh tế chia sẻ và cho phép các tổ  chức tài chính công nghệ  nắm bắt một số hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Ví dụ, công nghệ blockchain có thể tạo nền tảng cho vay với độ tin cậy rất cao   cho các giao dịch phân cấp, cho dù giao dịch đó được xác định bằng đồng tiền pháp định   hay đồng tiền ảo  Cụ thể, với lợi thế cơ bản trong giao dịch tiền  ảo là các hợp đồng thông minh,  giải quyết các giao dịch giữa hai bên độc lập mà không cần một bên thứ ba thì tiền ảo  mang bản chất phi tập trung phá vỡ các kênh giao dịch tiền tệ bình thường Với đồng tiền pháp định do ngân hàng trung  ương phát hành làm phương tiện   thanh toán cho nền kinh tế. Khối lượng phát hành tiền do ngân hàng trung  ương quyết  định căn cứ vào nhu cầu của nền kinh tế. Vì vậy, ngân hàng trung  ương dễ dàng kiểm  soát lượng tiền pháp định Và khi các khoản thanh toán sử dụng tiền ảo được diễn ra nhiều hơn thì nhu cầu   tiền mặt và dữ  trữ  tiền do ngân hàng trung  ương phát hành sẽ  ít đi; đồng thời có thêm  một lượng tiền ảo từ bên ngoài vào làm gia tăng phương tiện thanh toán trong nền kinh  tế. Tiền  ảo trong một số  trường hợp được sử  dụng thanh toán thay thế  cho tiền   pháp định sẽ ảnh hưởng tới bảng cân đối tiền tệ  của ngân hàng trung ương, qua đó tác   động đến chính sách tiền tệ Khi giao dịch tiền  ảo tăng trưởng hay tiền  ảo được sử  dụng như  một phương  tiện trao đổi thì các hộ gia đình sẽ giảm lượng tiền mặt nắm giữ, tiền có xu hướng trở  lại hệ thống ngân hàng. Từ đó, thu nhập từ phát hành tiền của ngân hàng trung ương sẽ  giảm Một điều chỉnh khác cũng có thể  xảy ra, đó là các hộ  gia đình sẽ  giảm lượng   tiền gửi ngắn hạn mà họ thường sử dụng để chi trả thanh toán các khoản chi phí bằng   thẻ tín dụng hay các giao dịch ngân hàng bên cạnh việc nắm giữ ít tài sản tài chính như  chứng khoán hơn khi họ xem tiền ảo là một loại tài sản mới. Từ  đó, tiền gửi có xu hướng co lại và nhu cầu tiền gửi của các ngân hàng tại  ngân hàng trung ương cũng có xu hướng giảm dẫn đến quy mô bảng cân đối ngân hàng   trung ương nhỏ hơn và do đó thu nhập từ phát hành tiền cũng ít đi. Sự khác biệt của đồng tiền ảo với đồng tiền pháp định, chính là một thách thức  lớn cho thực thi chính sách tiền tệ. Bởi để thực thi chính sách tiền tệ hiệu quả thì một  
  19. 14 trong những điều kiện quan trọng là ngân hàng trung  ương phải kiểm soát và thống kê  được toàn bộ lượng tiền tệ lưu thông trong quốc gia. Nhưng thực tế hiện nay, ngân hàng đang khó khăn trong việc thống kê các loại   đồng tiền ảo vào tổng phương tiện thanh toán, do thanh toán bằng tiền ảo có thể được  thực hiện mà không cần có sự tham gia của bên trung gian như ngân hàng KẾT LUẬN Hoàn thiện đề tài này, tôi mong muốn góp một phần kiến thức vào vấn đề quản   lý và phát triển tiền  ảo  ở  Việt Nam. Tuy nhiên do những hạn chế  về  tài liệu và kiến  thức, đề tài không thể tránh khỏi những thiếu sót. Vì vậy nghiên cứu mong muốn nhận   được sự đánh giá của thầy và các bạn để đề tài được hoàn thiện nữa.
  20. 15 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO A. Tiếng Việt 1) Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. 2019.  Thông cáo báo chí về  Bitcoin và   các loại tiền ảo tương tự khác. 2) Phan Hoài Dương (2014). “Tiền ảo, rủi ro rửa tiền và tài trợ khủng bố”.  Tạp chí Ngân hàng, số 3, tháng 2/2014. 3) Đậu Thị  Mai Hương (2014).  ” Một số  vấn đề  pháp lý về  tiền  ảo và   khuyến nghị”. Tạp chí Ngân hàng, số 10, 2014. 4) Trang Ngọc (2014).”Quá trình phát triển của đồng Bitcoin và những vấn   đề đặt ra”. Thị trường Tài chính Tiền tệ, số tháng 1/2014.  Các trang mạng tra cứu 1) Báo Điện tử của Chính phủ nước CHXHCN Việt Nam http://baodientu.chinhphu.vn/ 2) Báo Đại biểu Nhân dân http://www.daibieunhandan.vn 3) Tạp chí Tài chính điện tử ­ Cơ quan của Cục Tin học và Thống kê tài chính   (DFIS) http://www.taichinhdientu.vn/ 4) Thời báo Ngân hàng­ Cơ quan của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam http://thoibaonganhang.vn 5) Website Ngân hàng Nhà nước Việt Nam http://sbv.gov.vn/ 6) Website   Cục   Thương   mại   điện   tử   và   Công   nghệ   thông   tin   ­   Bộ   Công   Thương http://vecita.gov.vn/ Các trang mạng tra cứu
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
15=>0