Tiểu luận: Nguồn của luật quốc tế- case Gabcikovo – Nagymaros
lượt xem 14
download
Czechoslovakia và Cộng hoà Nhân dân Hungary kí với nhau một điều ước song phương thường được nhắc tới với tên “Treaty 1977”. Khu vực sông Danube được xét tới trong vụ này trải dài khoảng 200 km, từ Bratislava ( Slovakia) đến Budapest (Hungary )ở ranh giới giữa hai quốc gia này nằm trên khu vục mà độ dốc rất lớn.
Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!
Nội dung Text: Tiểu luận: Nguồn của luật quốc tế- case Gabcikovo – Nagymaros
- Nguồn của Luật quốc tế – Case: Gabcikovo – Nagymaros – Date: 23/02/2009 Tiểu luận Nguồn của luật quốc tế- case Gabcikovo – Nagymaros Nhóm thuyết trình 5 Page 1
- Nguồn của Luật quốc tế – Case: Gabcikovo – Nagymaros – Date: 23/02/2009 Giới thiệu chung về vụ việc Ngày 16 tháng 9 năm 1977: Cộng hoà Nhân dân Czechoslovakia và Cộng hoà Nhân dân Hungary kí với nhau một điều ước song phương thường được nhắc tới với tên “Treaty 1977”. Khu vực sông Danube được xét tới trong vụ này trải dài khoảng 200 km, từ Bratislava ( Slovakia) đến Budapest (Hungary )ở ranh giới giữa hai quốc gia này nằm trên khu vục mà độ dốc rất lớn. Cunovo nằm phía trái và Gabcikovo nằm phía phải xuôi xuống nữa là lãnh thổ của Hungari. Nội dung của điều ước này, đó là hai quốc gia sẽ cùng nhau hợp tác xây dựng và vận hành hệ thống đập thủy lợi ở khu vực Nagymaros (Thuộc Hungary do đó sẽ do Hungary trực tiếp thực hiện, ngoài ra, do lí do địa trác nên Hungary còn đảm nhận thêm một phần công việc ở cửa cống tại Dunalikiti thuộc Gabcikovo, trên cả phần lãnh thổ của Hungari và Czechoslovakia) và Gabcikovo (thuộc Czechslovakia do đó sẽ do Czechoslovakia trực tiếp đảm nhận). Theo như lời mở đầu của hiệp định có viết, cả gói hệ thống này (bao gồm một con đập nhân tạo, được đặt trên dòng sông Danube, nhằm làm tăng thêm độ sâu và chệch hướng một phần của con sông) được thiết kế để đạt được sự sử dụng một cách rộng rãi nguồn tài nguyên thiên nhiên trên khu vực Bratislava – Budapest của sông Danube, tạo điều kiện phát triển nguồn nước, năng lượng, vận tải, nông nghiệp và các lĩnh vực khác của nền kinh tế quốc gia. Điều này do vậy cũng hướng tới việc sản xuất thủy điện, bảo vệ khu vực xuôi theo dòng sông tránh khỏi nạn lụt, cải thiện hàng hải. Dự án này thường được nhắc tới với tên Gabcikovo - Nagymaros. Trong ”Treaty 1977” cùng các văn bản đính kèm theo sau, có một nguyên tắc mà các quốc gia cùng nhau chấp thuận đó là nguyên tắc ngang bằng; theo đó, một quốc gia sẽ đóng góp tương đương với phần việc của mình trong các lĩnh vực tài chính, xây dựng, và vận hành công việc. 30/6/1978: “Treaty 1977” chính thức có hiệu lực. Nhóm thuyết trình 5 Page 2
- Nguồn của Luật quốc tế – Case: Gabcikovo – Nagymaros – Date: 23/02/2009 10/10/1983: Hungary và Czechoslovakia ký với nhau nghị định thư trì hoãn công việc và dời ngày vận hành các nhà máy năng lượng. 06/02/1989: Hungary và Czechoslovakia ký với nhau nghị định thư nhằm thúc đẩy tiến trình dự án. 13/5/1989: chính phủ Hungary buộc phải tạm ngừng thực hiện công việc của mình ở khu vực Nagymaros do gặp phải nhiều lời chỉ trích chờ tới khi các nhà chức trách có thẩm quyền hoàn thành bản nghiên cứu trước ngày 31/7/1989. 21/7/1989: Chính phủ Hungary gia hạn việc tạm thời đình chỉ công việc tại Nagymaros đồng thời đình chỉ nốt cả công việc tại Dunakiliti đến 31/10/1989. 27/10/1989: Chính phủ Hungary quyết định ngừng hẳn công việc tại Nagymaros đồng thời vẫn tiếp tục tạm thời đình chỉ công việc tại Dunakiliti. Cùng thời gian này, đã có một số cuộc đàm phán giữa 2 nước; Czechslovakia bắt đầu tìm kiếm một giải pháp khác, tương tự với phương án ban đầu để thay thế mà nổi bật quan trọng trong số đó là Phương án tạm thời “Variant C”, cách Dunakiliti 10km về phía thượng nguồn. Trong giai đoạn cuối của quá trình thực hiện, Variant C bao gồm việc xây dựng ở Cunovo một con đập tràn và một con đê nối với con đập đó ở phía nam khúc ngoặt kênh đào. 23/7/1991: Czechslovakia quyết định sẽ xây dựng và triển khai Variant C 11/1991: Variant C bắt đầu được xây dựng và triển khai. Nhiều cuộc tranh luận giữa hai bên nhưng không dẫn tới kết quả nào. 19/5/1992: Hungary gửi tới Cộng hoà Czechoslovakia một công hàm tuyên bố chấm dứt “ Treaty 1977” với hiệu lực bắt đầu từ ngày 25/5/1992 Nhóm thuyết trình 5 Page 3
- Nguồn của Luật quốc tế – Case: Gabcikovo – Nagymaros – Date: 23/02/2009 15/10/1992: Czechoslovakia tuyên bố sẽ bắt đầu đóng hệ thống đập của sông Danube kể từ ngày 23/10. Đây được coi là ngày mà Czechslovakia chính thức đưa Variant C ra vận hành hoạt động. Cùng lúc đó, cộng đồng châu Âu cũng đề xuất các biện pháp hoà giải, 28/10, hai bên bắt đầu có một loạt các xúc tiến trong hội nghị gặp gỡ với cộng đồng Châu Âu tổ chức tại London 1/1/1993: Slovakia tuyên bố độc lập, chính thức tuyên bố tách khỏi Czechoslovakia 7/4/1993: Hungary và Slovakia kí với nhau một “Special Agreement” mà theo đó, hai quốc gia cùng bày tỏ ý chí của mình, chấp nhận đưa vụ việc này ra tòa công lý quốc tế ICJ. Toà được yêu cầu quyết định các vấn dề: - Cộng hoà Hungari có quyền dừng và tiếp sau đó vào năm 1989 từ bỏ những nghĩa vụ trong dự án Nagymaros và một phần Gabcikovo theo như quy định trong bản hiệp ước 1977. - Séc và Slovakia có quyền tiếp tục giải pháp thay thế vào tháng 11 năm 1989 và đưa vào hoạt động bắt đầu từ tháng 10 năm 1992 hệ thống này hay không? - Xác định những ảnh hưởng pháp lý của tuyên bố ngày 19/05/1992 về việc từ bỏ điều ước của Cộng hòa Hungary. I. Đình chỉ điều ước 1. Tranh tụng của Hungary (1) Introduction - Hungary đình chỉ công việc tại Nagymaros ngày 13/5/1989 vì việc xây dựng Đập sẽ có thể gây ra các tổn hại mội trường không thể khắc phục bao gồm việc đe dọa nghiêm trọng nguồn cung cấp nước uống cho Budapest. Hungary đã cố gắng đàm phán để điều chỉnh dự án nhằm giảm thiểu tác hại trên bằng việc tiếp tục dự án với các bảo đảm sinh thái đầy đủ nhưng đã thất bại do đó ngày 20/7/1989 Hungary gia hạn đình chỉ công việc Nhóm thuyết trình 5 Page 4
- Nguồn của Luật quốc tế – Case: Gabcikovo – Nagymaros – Date: 23/02/2009 tại Nagymaros tới 31/10/1989 cùng với việc đình chỉ công việc tại Dunakiliti liên quan đến kế hoạch chuyển dòng Danube vào tháng 10/1989. Đến ngày 10/01/1990 chưa có thỏa thuận nào đạt được do đó Hungary thông bố cho Czechoslovakia về dự định hủy bỏ hợp đồng liên quna đến việc xây dựng tại Nagymaros và tiến han2h thương lượng bồi thường với đối tác. - Đối với Dự án Gabcikovo. Tháng 7 năm 1989 đình chỉ các công việc chuẩn bị ở Dunakiliti trong lúc công việc ở đây đã gần như hoàn thành, chỉ còn vấn đề cho tích nước vào đập tràn này liên quan đến việc chuyển dòng Danube. Cả hai việc này theo Hungary đều gây ra các tổn hại môi trường nghiêm trọng, trong khi các quy định về khắc phục đã không được tiến hành. Dù vậy, sự đình chỉ này không gây ảnh hưởng đến các công trình ở phía thượng nguồn. 16/04/1991 Quốc hội Hungary ra nghị yếu yêu cầu chính phủ nước đàm phán với Czech and Slovak federal Republic về việc dừng các khoảng đầu tư nhà nước trong tương lai. Ngày 25/10/1991 Chính phủ ra nghị quyết yêu cầu dừng ngay lập tức các khoảng đầu tư nhà nước chodhệ thống đập, có hiệu lực ngày 31/12/1991. Tuy nhiên việc chấm dứt công việc tại Gabcikovo đã bắt đầu từ tháng 10/1991 và có hiệu lực từ cuối năm 1991. - Từ tháng 8 năm 1989, Czechoslovakia đã đưa ra gợi ý về việc áp dụng các biện pháp đối phó về mặt kỹ thuật. Trong tháng này, Hungary cũng đã lưu ý đến hậu quả nghiêm trọng về môi trường và sinh thái của các biện pháp đối phó này. Các biện pháp này được thực hiện từ tah1ng 1/1991. (2) Legal basis for suspension and subsequent abandonment of works a. Công việc tại Nagymaros - Hungary không phủ nhận hiệu lực của Hiệp định 1977 tại thời điểm năm 1989, và tiếp tục thực hiện các công việc ở Gabcikovo. Tuy nhiên vấn đền này lại phụ thuộc vào một nhân tố quan trọng hơn: sự an toàn vật lý và môi trường của dự án. Các tổn hại đến nguồn nước của dân cư và các nguồn nước chính của Hungary có thể gây ra bởi dự án nếu không có sự điều chỉnh thì sẽ dẫn đến tình trạng cấp thiết. Nhóm thuyết trình 5 Page 5
- Nguồn của Luật quốc tế – Case: Gabcikovo – Nagymaros – Date: 23/02/2009 - 23/6/1989 Viện Khoa học Hungary đã xác nhận các nguy cơ này là có thật. - Hungary chỉ đình chỉ chứ không chấm dứt công việc tại Nagymaros và HĐ 1977. Các quyền và nghĩa vụ sẽ được giải quyết thông qua đàm phán. Việc đình chỉ chỉ có tính chất tạm thời. - Trong trường hợp này Hungary đã hành động đúng khi đình chỉa công việc tại Nagymaros trong khi chờ các giải pháp. Luật quốc tế cho phép một quốc gia được thực hiện những hành động cần thiết để tránh các tổn hại không thể đảo ngược đối với một lợi ích quan trọng của qúôc gia đó, của nhân dân hay đối với môi trường. - Nếu một quốc gia có quyền hành động trên cơ sở trình trạng cấp thiết nhằm tránh các tổn hại không thể khắc phục được đối với một lợi ích quan trọng thì nứơc đó cũng có quyền được hõa thực hiện bất kỷ nghĩa vụ nào trong lúc nó đàm phán để tìm ra cách tránh gây ra tình trạng cấp thiết. b. Việc đình chỉ công việc đối với phần dự án ở Dunakiliti và Gabcikovo cũng nhằm mục đích ngăn chặn tác hại đến mội trường và tạo cơ hội cho hai bên thương lượng để tìm ra giải pháp khắc phục hay điều 62 chỉnh dự án gốc. 2. Tranh tụng của Czechoslovakia Việc Hungary đơn phương đình chỉ, và sau đó dừng hẳn việc làm tròn nghĩa vụ của mình đã vi phạm nghiêm trọng “Treaty 1977” (bao gồm Basic và các Related instruments). Lý do là: (1) Thứ nhất, nguyên tắc cơ bản có thể dễ dàng nhận thấy trong dự án này đó chính là cùng hợp tác thực hiện. Theo điều 1 của bản Join Contractual Plan Agreement “The joint investment shall be carried out in conformity with the joint contractual plan ..." Theo điều 4 và điều 25 khoản 16 trong bản Basic“... in respect of (a) the content of the approved joint contractual pian. (b) The execution of the Treaty during the construction and operation of the System of Locks, the jointly-adopted measures and decisions of the Nhóm thuyết trình 5 Page 6
- Nguồn của Luật quốc tế – Case: Gabcikovo – Nagymaros – Date: 23/02/2009 Government delegates, and the joint measures and decisions of the joint agencies”. Với những thỏa thuận của hai nước rằng việc đưa ra quyết định phải được sự tham gia của cả hai phía, Hungary phải có nghĩa vụ thực hiện đúng những gì mình đã cam kết mà không được lấy lí do là Hungary không chịu sự ràng buộc của CƯ Viên 1969. Mặc dù cả Hungary và Czechoslovakia tại thời điểm 1977 vẫn chưa phải là thành viên của Công Ước Viên 1969 và do đó không chịu sự điều chỉnh của Công ước này nhưng trong trường hợp này, Hungary vẫn phải tuân thủ quy tắc này như một sự tuân thủ Tập quán Quốc tế (quy tắc Pacta sunt servanda). (2) Thứ hai, theo điều 56 CƯ Viên 1969, một điều ước QT không có điều khoản qui định việc chấm dứt hay từ bỏ thì sẽ không thể là dối tượng để từ bỏ hoặc chấm dứt trừ khi nó được sự chấp thuận của tất cả các bên thành viên hoặc việc chấm dứt từ bỏ có thể hiển nhiên được suy ra từ bản chất của điều ước đó. Đây cũng là một điều khoản được pháp điển hóa từ Tập quán Quốc tế và do đó, Hungary cũng phải có nghĩa vụ thực hiện nó mặc dù không phải là thành viên của Công ước Viên 1969 về Luật điều ước. Do đó, chiếu theo qui phạm này, từ bản chất của điều ước cũng như dựa vào ý chỉ của các bên (đặc biệt là Czechslovak), Treaty 1977 (bao gồm cả Basic và Related Instruments) không thể là đối tượng của việc rút lui hay từ bỏ. Nói cách khác, việc Hungary tuyên bố chấm dứt Hiệp ước này ( Tuyên bố ngày 19 thnags 5 năm 1992) là không có giá trị pháp lý. (3) Sec cho rằng kết quả của những báo cáo do Viện Hàn Lâm khoa hoạc Hungary đưa ra là không khách quan do không có được những thông tin chính xác và đầy đủ. Hơn nữa, Séc cho rằng mức độ ảnh hưởng do môi trường đó chưa thể đạt tới mức gây ra thiệt hại đáng kể cho Hungary. Nhóm thuyết trình 5 Page 7
- Nguồn của Luật quốc tế – Case: Gabcikovo – Nagymaros – Date: 23/02/2009 (4) Việc đình chỉ đơn phương của Hungary là không hề phù hợp với nguyên tắc như được ấn định trong Joint contractual plan, mà theo đó, Hungary phải tham khảo ý kiến của Czechoslovakia. Hơn nữa, việc đình chỉ này của Hung đã gây ra những thiệt hại đối với Czechoslovakia. (5) Việc đình chỉ đó chỉ nên kéo dài trong một khoảng thời gian nhất định và sau khi hai nước đã nỗ lực hòa giải mà vẫn chưa đạt được thỏa thuận nào về việc này là do Hug không thực sự muốn hợp tác 3. Phán quyết của tòa Tòa cho rằng không cần thiết để quá quan tâm đến việc áp dụng hay không Công ước viên năm 1969 về luật điều ước trong vụ này; chỉ cần quan tâm rằng những quy định này trên thực tế đã xảy ra một vài lần và điều này theo như trong Công ước Viên 1969 thì được xem xét như sự thiết lập một sự tồn tại của luật tập quán. Những quy định của công ước viên 1969 về việc từ bỏ và đình chỉ việc thực hiện điều ước nằm từ điều 60 đến 62. Tòa đã nhắc tới việc áp dụng công ước viên 1969 trong bất cứ sự kiện nào phù hợp với Nghị định thư ngày 06/02/1989 về việc đẩy nhanh dự án; mà nhờ đó Hungary và Séc đã đồng ý để thúc đẩy tiến trình công việc liên quan đến dự án Gabcikovo và Nagymaros. Tòa cũng không cần phải quá quan tâm đến vấn đề mối quan hệ giữa luật điều ước và luật trách nhiệm quốc gia, liên quan đến những tranh cãi dai dẳng giữa các bên về vấn đề này; vì phạm vi của hai nhánh luật quốc tế này đã được phân biệt rõ ràng. Luật điều ước quy định việc liệu một điều ước có còn hiệu lực hay không; trong khi đó luật trách nhiệm quốc gia lại điều chỉnh phạm vi của việc đình chỉ và từ bỏ điều ước liên quan đến trách nhiệm của các quốc gia gây ra điều này. Tòa không thể chấp nhận hiệu lực của lập luận của Hungary năm 1989 về việc đình chỉ và sau đó từ bỏ những công việc mà Hungary có trách nhiệm ở Nagymaros và Dunalikiti, bản thân Hungary đã không đình chỉ việc áp dụng điều ước 1977 và sau đó từ chối điều ước này. Hành vi của Hungary vào thời điểm đó chỉ có thể được giải thích như một sự không sẵn sàng tuân theo ít nhất một vài những quy định của điều ước 1977 và Nghị định thư ngày 06/02/1989, như đã được Nhóm thuyết trình 5 Page 8
- Nguồn của Luật quốc tế – Case: Gabcikovo – Nagymaros – Date: 23/02/2009 vạch rõ trong “the Joint Contractual Plan”. Ảnh hưởng của hành vi đó của Hungary đã khiến cho hệ thống công việc không thể được thực hiện như được quy định trong điều ước như là một hệ thống ‘đơn nhất” – ‘single and indivisible”. Sau đó tòa xem xét vấn đề vào năm 1989 liệu có tồn tại một tình trạng cấp thiết nào cho phép Hungary đình chỉ và sau đó từ bỏ những công việc Hungary đã cam kết thực hiện phù hợp với điều ước năm 1977 và những văn kiện liên quan; mà không chịu trách nhiệm quốc tế hay không. Tòa cho rằng, trước tiên, tình trạng cấp thiết mà các quốc gia viện dẫn cho việc làm trái với một nghĩa vụ quốc tế thì phải được công nhận bởi luật tập quán quốc tế; hơn nữa, nó chỉ được chấp nhận trong trường hợp ngoại lệ. Dựa trên điều 33 dự thảo điều khoản về trách nhiệm quốc tế của các quốc gia bởi Ủy ban pháp luật quốc tế ILC thì một trong những trường hợp ngoại lệ đó là do ảnh hưởng đến lợi ích quan trọng của quốc gia - “essential interest” - nên quốc gia đó đã hành động mâu thuẫn với những nghĩa vụ quốc tế. Tuy nhiên, lợi ích đó phải được đe dọa bởi một “hoàn cảnh nguy hiểm nghiêm trọng và sắp xảy ra” – “grave and imminent peril”; hành động đó phải là cách duy nhất để bảo vệ lợi ích quốc gia đó; hành động đó phải không được ảnh hưởng một cách nghiêm trọng đến lợi ích quan trọng của quốc gia mà nghĩa vụ đó hướng đến; và quốc gia thực hiện hành vi đó phải không phải là đối tượng tạo ra sự xuất hiện của tình trạng cấp thiết đó”. Những điều kiện này phản ánh luật tập quán quốc tế. Tòa án không gặp khó khăn gì trong việc nhìn nhận rằng những vấn đề liên quan được Hungary cáo buộc về môi trường tự nhiên trong khu vực bị ảnh hưởng bởi dự án Gabcikovo – Nagymaros liên quan đến lợi ích quan trọng của quốc gia này. Tuy nhiên, nhìn nhận từ cả hai phía Gabcikovo và Nagymaros thì hoàn cảnh nguy hiểm mà Hungary đưa ra vào năm 1989 mà không xem xét trước tính nghiêm trọng có thể của chúng, đã không được thiết lập một cách đầy đủ thích đáng, và chúng cũng không sắp xảy ra; và do đó tại thời điểm đó, Hungary có biện pháp phù hợp để đối phó với những mối nguy hiểm có thể thấy trước đó trừ việc đình chỉ và từ bỏ những công việc mà mình đã được giao phó. Hơn nữa, những cuộc đàm phán Nhóm thuyết trình 5 Page 9
- Nguồn của Luật quốc tế – Case: Gabcikovo – Nagymaros – Date: 23/02/2009 đang được thực hiện vào lúc đó có thể dẫn đến việc xem lại dự án và sự gia hạn thời gian, mà không cần phải từ bỏ nó. Hơn nữa, tòa cho rằng khi quyết định thông qua Điều ước 1977, Hungary đã ý thức được tình huống sau này; và các nước phải ý thức được việc cần thiết phải bảo vệ môi trường. Tòa luận ra rằng trong vụ này cho dù có hình thành một tình trạng cấp thiết liên quan đến việc thực hiện Điều ước 1977 thì Hungary cũng không được phép dựa vào tình trạng đó để bào chữa cho việc không tuân theo những nghĩa vụ điều ước của mình, vì Hungary đã giúp bằng hành động hay sự bỏ sót để làm cho nó xảy ra. Dựa trên nhũng kết luận trên, tòa nhận thấy rằng Hungary không có quyền đình chỉ và sau đó từ bỏ vào năm 1989 những công việc của dự án Nagymaros và một phần dự án Gabcikovo mà trách nhiệm của nó đã được quy định ở điều ước 1977 và các văn kiện liên quan. II. Sửa đổi điều ước 1. Tranh tụng của Czechoslovakia Việc áp dụng Variant C là phù hợp và là hành động cần thiết trong trường hợp này 1.1 Mục đích của Variant C Tiếp tục thực hiện đúng những nghĩa vụ của hung như đã cam kết trong Treaty 1977. Hạn chế hiệu quả những thiệt hại gây ra do sự đình chỉ và hành động đơn phương chấm dứt hiệp định của Hungary. Nhưng thiệt hại đó bao gồm: Thiệt hại về tài chính (Czechoslovakia đã sử dụng rất nhiều tiền bạc vào dự án này Ảnh hưởng tới khả năng thủy lợi (khả năng ngăn ngừa lũ lụt) ở khu vực sông này Ảnh hưởng tới khả năng về hàng hải (Navigation capacity) Thiệt hại về khả năng khai thắc năng lượng thủy điện Thiệt hại về môi trường (xói mòn đất,…) Nguy cơ về sự xuống cấp nghiêm trọng của dự án đang dở dang. Nhóm thuyết trình 5 Page 10
- Nguồn của Luật quốc tế – Case: Gabcikovo – Nagymaros – Date: 23/02/2009 Do đó, việc đình chỉ chấm dứt dự án sẽ làm ảnh hưởng nghiêm trọng tới lợi ích kinh tế, môi trường và rất nhiều lợi ích khác của Sec Cần phải tìm một phương án thay thế 1.2 Tại sao lại lựa chọn Variant C? Sec khi lựa chọn phương án thay thế có “care” tới ý kiến của Hungary hay không? Trên thực tế, Sec đã rất nhiều lần đề nghị với Hung để bàn bạc vấn đề phương án thay thế. Tuy nhiên, Hung đã phớt lờ và không chịu hợp tác Variant C được lựa chọn vì nó đáp ứng 2 điều kiện: Thứ nhất, nó giải quyết được những vấn đề mà Sec đang quan tâm (giúp giảm thiệt hại cho Sec đồng thời giúp Sec thực hiện đúng Treat 1977) Thứ hai, nó là phương án thay thế gần với Treat 1977 nhất. Czechoslovakia khẳng định việc Czechslovakch áp dụng Variant C là phù hợp với nội dung cũng như mục đích của Treaty 1977 và phù hợp với qui tắc của Luật quốc tế. Hơn nữa, đó cũng là phương án tương tự có thể thay thế phương án cũ duy nhất có thể áp dụng nhằm tiếp tục thực hiện những nghĩa vụ đã qui định trong điều ước trên. 2. Tranh tụng của Hungary Sự phủ nhận HĐ thông qua việc thực hiện và vận hành kế hoạch Variant C (Repudiation through implementation and operation of Variant C) - Việc thực hiện Variant C được xem là vi phạm Hiệp định1977, đặc biệc là điều 19 khi gây ra các thiệt hại môi trường cho khu vực Szigetkoz. - Variant C do Slovakia, là một thành viên của CHLB Czech and Slovak, thực hiện trong khi tại thời điểm đó trách nhiệm pháp lý vẫn còn thuộc về nhà nước liên bang. Do đó, thông qua Variant C Slovakia đã phủ nhận Hiệp định 1977. 3. Phán quyết của tòa Tòa cho rằng không cần thiết để quyết định xem liệu có tồn tại một nguyên tắc của luật quốc tế hay một nguyên tắc chung của luật về việc “áp dụng gần đúng” – “a general principle of law of approximate application”, bởi vì cho dù một nguyên tắc như thế có tồn tại đi chăng nữa thì nó chỉ có thể Nhóm thuyết trình 5 Page 11
- Nguồn của Luật quốc tế – Case: Gabcikovo – Nagymaros – Date: 23/02/2009 được viện dẫn trong phạm vi giới hạn của điều ước về vấn đề này. Vì thế tòa cho rằng Variant C không đáp ứng được điều kiện quan trọng đó liên quan đến Điều ước 1977. Theo điều 1 của Điều ước 1977, tòa cho rằng việc xây dựng Gabcikovo – Nagymaros System of Locks là một hệ thống những công việc được vận hành đơn nhất – a single and indivisible operational system of works. Điều 8 và điều 10 của điều ước cũng phản ánh yếu tố này. Điều ước này quy định việc sở hữu chung những công việc quan trọng nhất của dự án Gabcikovo – Nagymaros và việc vận hành những tài sản chung như một đơn vị hợp tác đơn nhất. Với việc định nghĩa tất cả những điều trên như thế thì dự án này có thể không được tiến hành bằng hành động đơn phương. Thay vì đưa ra một giải pháp thay thế tương tự với dự án ban gốc về mặt vật lý bên ngoài, Variant C do đó khác biệt hoàn toàn so với dự án gốc về mặt pháp lý. Theo đó tòa kết luận rằng việc Cộng hòa Séc đưa Variant C vào hoạt động là không áp dụng điều ước 1977; nhưng mặt khác lại vi phạm những quy định riêng biệt nhất định và do đó tạo ra một hành động vi phạm luật quốc tế. Hơn nữa, trên thực tế, việc vận hành Variant C làm cho Czechoslovakia chiếm đoạt khoảng 80 đến 90% lượng nước sông Danube trước khi chuyển nguồn nước về dòng chính, bất chấp thực tế là sông Danube không chỉ là nguồn nguồn nước quốc tế chia sẻ chung mà còn là một đường biên giới quốc tế. Czechoslovakia biện minh rằng bản chất của Variant C không khác so với những gì mà Hungary đã đồng ý và chỉ là sự thay đổi được đưa ra mà đã trở nên cần thiết bởi hiệu lực của quyết định của Hungary đối với việc không thực hiện những nghĩa vụ điều ước của mình. Đúng là theo điều ước 1977, Hungary đã đồng ý ngăn nước sông Danube và làm lệch hướng chảy của sông sang vòng qua con kênh. Nhưng điều đó là chỉ trong trường hợp vận hành chung và cùng chia sẻ những lợi ích của nó mà Hungary đã đồng ý. Việc đình chỉ và rút khỏi điều ước đã thiết lập sự vi phạm những nghĩa vụ hợp pháp của Hungary được chứng minh bởi việc từ chối vận hành chung của Hungary. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là Nhóm thuyết trình 5 Page 12
- Nguồn của Luật quốc tế – Case: Gabcikovo – Nagymaros – Date: 23/02/2009 Hungary bị tước đi những quyền lợi cơ bản của nó đối với việc chia sẻ hợp lý đối với nguồn nước quốc tế chung. Tòa án lưu ý rằng giữ tháng 11/1991 và tháng 10/1992, Séc đã tự ràng buộc với việc thực hiện những công việc được thực hiện ở trên lãnh thổ của mình; những công việc này là cần thiết đối với việc thực hiện Variant C, nhưng nếu hai bên đã đạt được một sự đồng ý thì việc sử dụng biện pháp thay thế có lẽ sẽ không được thực hiện; và vì vậy đã không định trước được quyết định cuối cùng. Vì chỉ cần đập Danube không được chứa nước một cách đơn phương thì thực tế là Variant C không được áp dụng. Một tình huống như vậy không phải là không bình thường trong luật quốc tế hay trong nội luật. Việc làm sai và vi phạm thì thường được thể hiện trước bởi những hành động bước đầu mà không thể bị lẫn lộn với chính hành động và sự vi phạm. Nó cũng là để phân biệt giữa sự can phạm thật sự của một hành động sai phạm với hành vi sai phạm chỉ mới chỉ mới ở dạng khả năng. Slovakia cũng lập luận rằng họ đang thực hiện một nhiệm vụ nhằm làm giảm nhẹ những sự thiệt hại khi cho vận hành Variant C. Slovakia tuyên bố rằng một nguyên tắc chung của luật quốc tế là một bên bị thiệt hại bởi việc không hoàn thành nhiện vụ của bên đối tác khác thì phải tìm kiếm giải pháp để giảm nhẹ những thiệt hại mà anh ta phải gánh chịu. “It is a general principle of international law that a party injured by the non – performance of another contract party must seek to mitigate the damage he has sustained”. Nhưng tòa cho rằng trong khi nguyên tắc này có thể cung cấp một nền tảng cho việc tính toán những thiệt hại, nhưng mặt khác nó không thể biện minh cho một hành động sai phạm. Hơn nữa Tòa án cho rằng việc làm lệch đi hướng chảy của sông Danube do Cộng hòa Séc gây ra không phải là một biện pháp trã đủa đũa hợp pháp bởi vì nó không tương xứng; bởi vì Séc tuyên bố Variant C có thể được xem là một biện pháp trả đũa hợp lý đối với hành động phi pháp của Hungary. "Variant C could be presented as a justified countermeasure to Hungary's illegal acts". Tòa cho rằng, để được coi là hợp lý thì hành động trả đũa đó phải đáp ứng những điều kiện nhất định. Thứ nhất, nó phải được thực hiện nhằm đáp trả lại một hành động vi Nhóm thuyết trình 5 Page 13
- Nguồn của Luật quốc tế – Case: Gabcikovo – Nagymaros – Date: 23/02/2009 phạm luật quốc tế trước đó của một quốc gia khác và phải trực tiếp chống lại quốc gia đó. Ở đây có thể thấy là việc thực hiện Variant C là phản ứng của Czechoslovakia đối với việc Hungary đình chỉ và sau đó chấm dứt những công việc mà được quy định đối với Hungary, và điều này trực tiếp chống lại quốc gia đó; và tòa cũng thấy rõ rằng hành động của Hungary là phạm luật. Thứ hai, nước bị tổn thương phải kêu gọi nước kia chấm dứt việc làm sai luật và bồi thường cho những tổn thương đó; cũng rõ rành rằng Czechoslovakia đã yêu cầu Hungary khôi phục lại việc thực hiện những nghĩa vụ điều ước của Hungary trong nhiều dịp. Theo tòa, vấn đề quan trọng là phải xem xét những ảnh hưởng của hành động trả đũa có tương xứng với những tổn thương mà nước đó gánh chịu, kể đến những quyền lợi trong vấn đề này. Năm 1929, Pháp viện quốc tế thường trực, liên quan đến vấn đề hàng hải trên sông đã tuyên bố rằng: "[the] community of interest in a navigable river becomes the basis of a common legal right, the essential features of which are the perfect equality of al1 riparian States in the user of the whole course of the river and the exclusion of any preferential privilege of any one riparian State in relation to the others" (Territorial Jurisdiction of the International Commission of the River Oder, Judgment No. 16, 1929, P. C. I. J., Series A, No. 23, p. 27).” Tòa cho rằng việc Czechoslovakia đơn phương chiếm lấy nguồn nước sử dụng chung, và do đó đã lấy đi quyền lợi chia sẻ hợp lý nguồn nước sử dụng chung với những ảnh hưởng liên tục của việc làm lệch hướng dòng nước này đối với môi trường sinh thái khu vực ven sông Szigetkoz. Do đó việc thực hiện VC là không tôn trọng tính tương xứng mà luật quốc tế yêu cầu. Hơn nữa, việc Hungary đình chỉ những công việc theo nghĩa vụ của Hungary không có nghĩa là no strao quyền cho Czechoslovakia đơn phương tiến hành việc chuyển dòng quan trọng này mà không có sự đồng ý của Hungary. Vì vậy, tòa phán rằng việc tách dòng sông Danube được tiến hành bởi Czechoslovakia không phải là một hành động trả đũa hợp pháp, bởi vì nó không hợp pháp. Nhóm thuyết trình 5 Page 14
- Nguồn của Luật quốc tế – Case: Gabcikovo – Nagymaros – Date: 23/02/2009 Dựa vào những điều kết luận ở trên, Tòa phán rằng Cộng hòa Séc có quyền tiến hành xây dựng Vaariant C vào tháng 11/1991, nhưng lại không được quyền đưa Variant C vào vận hành từ tháng 10/1992. III. Chấm dứt điều ước 1. Tranh tụng của Hungary 1.1 Tính trạng cấp thiết - State of necessity 1.1.1 Tính chất quan trọng của các lợi ích liên quan (“Essential” character of the Interest involved). Hungary đưa ra 2 điểm sau: - Hoạt động của hệ thống đập theo HĐ 1977 và sau đó việc đơn phương thực hiện Variant C tạo ra mối đe dọa kinh tế và môi trường đối với dân cư. Thứ nhất là tổn hại nghiêm trọng đối với nền nông nghiệp của Hungary và khu vực do việc hoạt động của hệ thống đập và đe dọa cuộc sống của các cư dân nông nghiệp ở đây. - Các tác động nghiêm trọng trong tương lai có thể được nhìn thấy trước như là kết quả của sự ô nhiễm nguồn nước mặt và gần mặt đất, nguồn cung cấp nước uống cho hàng triệu người ở cả hai bên biên giới. Thảm hoạ này đã liên tục được Hungary đưa ra thảo luận với Czechoslovakia trong giai đoạn trước khi có thông báo hủy bỏ HĐ 1977. - Ví dụ tầng đá Sziggetkoz là nguồn nước ngầm lớn nhất ở Trung Âu chứa 12km3 nước, trong đó 5km3 nước thuộc lãnh thổ Hungary. Trong Hội nghị các chuyên gia Hungary-Czechoslovakia về sinh thái, thủy văn, địa chất, động đất, thổ nhưỡng và hoạt động sản xuất nông nghiệp diễn ra vào 17-19/7/1989 tuyên bố rằng đây là lợi ích sống còn cần phải được bảo vệ. Đây là nguồn cung cấp nước cho 3 triệu người (trong dài hạn là 5 triệu) ở Hungary và 5 triệu người ở Czechoslovakia.” “It is of vital interest to keep undisturbed water supply from Danube terrace concerned. This is the water supply for 3 million (or, in long-run, 5 million) people in Hungary and 5 million people in Czechoslovakia.” Nhóm thuyết trình 5 Page 15
- Nguồn của Luật quốc tế – Case: Gabcikovo – Nagymaros – Date: 23/02/2009 - Hoạt động của hệ thống đập nước theo HĐ 1977 và Variant C tạo ra nguy cơ đe dọa đối với nguồn nước ngầm này. Điều này được các chuyên gia đáng tin cậy trong nước và quốc tế công nhận. - Lợi ích quan trọng thứ hai của Hungary là việc bảo vệ môi trường tự nhiên của nước này. Tác động sinh thái nghiêm trọng của việc thực thi HĐ 1977 và Variant C là việc suy giảm lượng nước ở dòng chính của sông Danube là nơi cung cấp nước cho hệ thống thủy lợi của cả vùng Szigetkoz. Hậu quả không thể tránh từ những kế hoạch mạo hiểm này bao gồm việc suy giảm lưu lượng nước, sự thay đổi trong mực nước ngầm, sự gia tăng bồi lắng, tạo nên các khu vực ngập nước,… - Trong khi xem xét sự cần thiết sống còn, một quốc gia phải bảo vệ cuộc sống của nhân dân nước đó. Quy tắc truyền thống này của công pháp quốc tế cần được giải thích bao gồm cả các quyền đối với môi trường. 1.1.2 Mối đe dọa sắp xảy ra (The Imminent nature of the peril) - Điều kiện thứ hai theo quy định của luật tập quán quốc tế là mối đe doạ sắp xảy ra cũng được thỏa mãn trong vụ việc này. - Các sự kiện diễn ra sau khi bắt đầu đưa vào vận hành hoạt động của kế hoạch Variant C, tác động tiêu cực lớn ngay lập tức xảy ra đặc biệt là cho nguồn nước ngầm, nước uống, rừng, ngư nghiệp, nông nghiệp, phong cảnh, và các giá trị giải trí của một trong những vùng nổi tiếng nhất của Danube, mà phần lớn nằm trên lãnh thổ của Hungary. - Hoạt động của kế hoạch Variant C và việc thực thi Dự án gốc không thể tách biệt trong khi xem xét đến tác động tiêu cực đối với nước ngầm và nước uống. Sự vận hành theo kế hoạch Variant C đã đe dọa biến thành sự thật các mối nguy cơ môi trường mà trong nhiều năm Hungary đã cố gắng tránh bằng đề nghị mở các cuộc thương lượng quan trọng. - Hơn nữa, Variant C tạo nên các thiệt hại tương tự như việc vận hành Dự án gốc. - Nguy cơ bắt đầu rõ ràng từ đầu năm 1992 khi Czechoslovakia từ chối xem xét bất kỳ đề nghị trì hoãn kế hoạch xây dựng. Trong thời gian Nhóm thuyết trình 5 Page 16
- Nguồn của Luật quốc tế – Case: Gabcikovo – Nagymaros – Date: 23/02/2009 dài nhất có thể, Hungary đã cố gắng tìm kiếm sự đồng thuận của nước đó nhưng không đạt được kết quả. Ngược lại Czechoslovakia lại quyết định thực thi Variant C. - Khi Hungary quyết định hủy bỏ HĐ 1977 vào tháng 5/1992, mối nguy cơ đã rõ ràng sắp xảy ra khi ngày 23/4/1992, Thủ ttướng Czechoslovakia trong một bức thư đã thông báo việc đơn phương chuyển dòng Danube vào tháng 10/1992. Trong trường hợp đó, Hungary phải nhanh chống tìm giải pháp để chóng lại hành động đơn phương đó. Khả năng pháp lý duy nhất có thể có là hủy bỏ HĐ 1977. 1.1.3 Quyết định của Hungary là không thể tránh được (The unavoidable character of the Hungarian decision) - Điều kiện thứ ba của luật tập quán quốc tế là quyết định được đưa ra có tính chất không thể tránh. Hungary đã cung cấp cho đối tác các dữ liệu liên quan đến tác động tổn hại trong dài hạn và ngay lập tức của HĐ 1977. Hungary chỉ tiến hành các cuộc thảo luận quan trọng trong khi Czechoslovakia lại đẩy nhanh việc xây dựng hệ thống đập. Cuối cùng, quyết định đưa vào vận hành kế hoạch Variant C, một trong những vi phạm các nghĩa vụ trong HĐ giữa hai bên, đã thuyết phục Hungary rằng việc tìm kiếm các giải pháp bền vững thông qua việc xem xét lại HĐ1977 là vô vọng. - Do sự cố chấp của Czechoslovakia, cách giải quyết cuối cùng còn lại đối với Hungary để tránh các thiệt hại lớn hơn trong tương dẫn đến 2 vấn đề: 1) việc hủy bỏ HĐ 1977; 2) bắt đầu một tiến trình thủ tục tư pháp nhằm giải quyết hòa bình tranh chấp. 1.1.4 Các điều kiện khác - Hungary đã không gây ra tình trạng cần thiết. - Hungary không gây thiệt hại cho lợi ích quan trọng của Czechoslovakia mà ngược lại đã thông báo với nước đó về những nguy cơ đối với môi trường sinh thái của khu vực và sức khỏe của dân cư hai nước cả hai bờ sông. - Hành động của Hungary nhằm tránh các tổn hại môi trường cho dân cư hiện tại và cho những thế hệ sau. Quyền con người mới về môi Nhóm thuyết trình 5 Page 17
- Nguồn của Luật quốc tế – Case: Gabcikovo – Nagymaros – Date: 23/02/2009 trường xác định quyền của mỗi thế hệ được hưởng lợi và phát triển tài sản văn hóa và tự nhiên theo phương thức mà nó có thể được chuyển giao cho thế hệ kế tiếp. - Hungary xem sông Danube như một nguồn tài nguyên thiên nhiên không chỉ của người Hungary mà cho cả các quốc gia khác, cho nên việc hủy bỏ HĐ 1977 là hành động nhằm bảo vệ môi trường của cả khu vực. 1.2 Việc không thể thực hiện Điều ước (Impossibility of performance) - Cơ sở thứ hai đề Hungary hủy bỏ HĐ 1977 là việc không thể thực hiện HĐ. Tuyên bố ngày 16/5/1992 dựa trên nguyên tắc “ad impossibilia nemo tenatur maxima” và tuyên bố rằng Hungary không bị ràng buộc phải thực hiện các nhiệm vụ bất khả thi, ở đây là việc xây dựng hệ thống đập nước trên phần lãnh thổ của nó, vì điểu này có thể dẫn đến những tác hại cho môi trường không thể khắc phục được. - Điều 61 của VCLT quy định việc hủy bỏ điều ước khi xảy ra tình trạng việc không thể thực hiện điều ước. Và tuy rằng, VCLT chưa có hiệu lực khi HĐ 1977 được ký kết nhưng ICJ xét rằng một số điều trong VCLT chỉ là việc pháp điển hoá các quy định tập quán quốc tế đã tồn tại trước đó. - Điều 61 quy định 2 điều kiện để hủy bỏ một điều ước quốc tế, trong vụ việc này là: 1.2.1 Đối tượng quan trọng gắn liền với việc thực hiện HĐ không còn tồn tại (Disappearance of an Object indispensable for the execution of the treaty) Art. 61(1): A party may invoke the impossibility of performing a treaty as a ground for terminating or withdrawing from it if the impossibility results from the permanent disappearance or destruction of an object indispensable for the execution of the treaty. If the impossibility is temporary, it may be invoked only as a ground for suspending the operation of the treaty. Nhóm thuyết trình 5 Page 18
- Nguồn của Luật quốc tế – Case: Gabcikovo – Nagymaros – Date: 23/02/2009 - Trong HĐ 1977, đối tượng của HĐ: 1) hệ thống đập ngăn hoạt động an toàn trên lãnh thổ của nước liên quan, ví dụ như hệ thống không gây ra các tác hại môi trường không thể khắc phục được; 2) sự đồng-quản-lý giữa các bên trong một dự án mà cả hai bên đầu tư đều có lợi. Theo sự nhận thức các quy định về môi trường sau này, đối tượng thứ nhất - hệ thống đập ngăn an toàn với môi trường – rõ rằng đã không đạt được. Do một loạt các sự kiện dẫn đến việc thực hiện Variant C, đối tượng của việc đồng-đầu-tư cùng hưởng lợi đã trở nên bất khả thi. Cả hai diễn biến trên đã cho thấy tình trạng bất khả thi theo nghĩa của Art. 61 trong VCLT hay các luật tập quán tương ứng. 1.2.2 Sự biến mất này không phải do kết quả từ việc vi phạm các nghĩa vụ quốc tế của Hungary (The disappearance was not the result of a breach of the international obligations of Hungary) Art. 61(2): Impossibility of performance may not be invoked by a party as a ground for terminating, withdrawing from or suspending the operation of a treaty if the impossibility is the result of a breach by that party either of an obligation under the treaty or of any other international obligation owed to any other party to the treaty. - Việc thực hiện Variant C của Czechoslovakia là một sự vi phạm đối với HĐ 1977 và do đó, Hungary có quyền dựa và quy định về việc không thể thực hiện điều ước để hủy bỏ HĐ 1977. 1.3 Sự thay đổi cơ bản của hoàn cảnh (Fundamental change of circumstances) Sự thay đổi cơ bản trong hoàn cảnh là cơ sở thứ ba pháp lý của Hungary. 1.3.1 Sự thay đổi cơ bản của hoàn cảnh là cơ sở cho việc hủy bỏ các điều ước Quy định này liên quan là điều 62 VCLT 1969: Article 62 Fundamental change of circumstances Nhóm thuyết trình 5 Page 19
- Nguồn của Luật quốc tế – Case: Gabcikovo – Nagymaros – Date: 23/02/2009 1. A fundamental change of circumstances which has occurred with regard to those existing at the time of the conclusion of a treaty, and which was not foreseen by the parties, may not be invoked as a ground for terminating or withdrawing from the treaty unless: (a) the existence of those circumstances constituted an essential basis of the consent of the parties to be bound by the treaty; and (b) the effect of the change is radically to transform the extent of obligations still to be performed under the treaty. 2. A fundamental change of circumstances may not be invoked as a ground for terminating or withdrawing from a treaty: (a) if the treaty establishes a boundary; or (b) if the fundamental change is the result of a breach by the party invoking it either of an obligation under the treaty or of any other international obligation owed to any other party to the treaty. 3. If, under the foregoing paragraphs, a party may invoke a fundamental change of circumstances as a ground for terminating or withdrawing from a treaty it may also invoke the change as a ground for suspending the operation of the treaty. 1.3.2 Sự thay đổi quan trọng trong hoàn cảnh trong vụ việc này i. Các nhân tố quan trọng - HĐ 1977 thể hiện các mục đính sau: o Là phương tiện để “hội nhập xã hội chủ nghĩa” thông qua COMECON; o Tạo một hệ thống hoạt động thống nhất, kết nối các phần ở thượng nguồn và hạ lưu thành một hệ thống sản xuất địên; o Là sự đồng-đầu-tư; o Là một thỏa thuận khung cần thiết việc tái xem xét để phù hợp với các hoạt động lập kế hoạch, khám phá và nghiên cứu; o Là một thỏa thuận phù hợp với việc bảo vệ môi trường. - Tuy vậy, đến năm 1992, hoàn cảnh đã thay đổi như sau: Nhóm thuyết trình 5 Page 20
CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD
-
Tiểu luận: Đánh giá thực trạng pháp luật về kiểm soát ô nhiễm và suy thoái tài nguyên nước ở Việt Nam
14 p | 768 | 215
-
Tiểu luận:Thực trạng và giải pháp phát triển nguồn lao động nông thôn Việt Nam
14 p | 875 | 212
-
Tiểu luận: Phân tích sự giống nhau và khác nhau giữa thuế, phí và lệ phí. Trình bày tình hình thu thuế VAT tại một Công ty trách nhiệm hữu hạn
11 p | 782 | 186
-
Tiểu luận: Khả năng vận dụng mô hình công ty mẹ - công ty con trong nền kinh tế Việt Nam
20 p | 260 | 132
-
Bài tiểu luận: Tội phạm và cấu thành tội phạm
15 p | 1435 | 117
-
TIỂU LUẬN: Thực trạng và giải pháp của việc thực hiện luật thuế GTGT tại Việt Nam
45 p | 343 | 96
-
Tiểu luận: Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên
30 p | 1078 | 65
-
Tiểu luận: Kỹ năng tham gia tố tụng bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người được trợ giúp pháp lý trong các vụ việc dân sự
21 p | 235 | 36
-
Tiểu luận: Kỹ năng đánh giá điều kiện khởi kiện vụ án hành chính về xử vi phạm hành chính
19 p | 361 | 34
-
Tiểu luận: Văn hóa ảnh hưởng đến quản lý nguồn nhân lực
15 p | 183 | 33
-
TIỂU LUẬN: Một số giải pháp tăng cường quản lý thu thuế giá trị gia tăng đối với doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh Nghệ An
56 p | 103 | 30
-
Tiểu luận triết P111
8 p | 165 | 24
-
Tiểu luận Pháp luật đại cương: Án lệ và việc áp dụng án lệ tại Việt Nam và một số quốc gia trên thế giới
19 p | 76 | 23
-
Tiểu luận: Hiệp ước về giải quyết tranh chấp giữa các quốc gia và pháp nhân thuộc quốc gia khác
8 p | 191 | 15
-
Tiểu luận: VỤ TRANH CHẤP THỀM LỤC ĐỊA BIỂN AEGEAN GIỮA HI LẠP VÀ THỔ NHĨ KỲ
15 p | 160 | 12
-
Tiểu luận môn Luật so sánh: Phân tích các đặc trưng cơ bản của họ pháp luật Hồi giáo và chỉ ra những xu hướng phát triển của họ pháp luật này trong bối cảnh xã hội hiện nay
14 p | 30 | 10
-
Tiểu luận: Vấn đề bảo vệ và an ninh đầy đủ (FPS)
7 p | 114 | 8
Chịu trách nhiệm nội dung:
Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA
LIÊN HỆ
Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM
Hotline: 093 303 0098
Email: support@tailieu.vn