Tiểu luận: Quản trị rủi ro trong thực hiện hợp đồng xuất nhập khẩu

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH<br /> KHOA KINH DOANH QUỐC TẾ ­ MARKETING<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bộ môn<br /> QUẢN TRỊ XUẤT NHẬP KHẨU<br /> <br /> QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG THỰC HIỆN HỢP <br /> ĐỒNG XUẤT NHẬP KHẨU<br /> <br /> Giảng viên: Ngô Thị Hải Xuân<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Nhóm sinh viên thực hiện: Lê Thục Anh<br /> Phạm Thị Lan Anh<br /> Nguyễn Ánh Thiên Vy<br /> QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG THỰC HIỆN<br /> HỢP ĐỒNG XUẤT NHẬP KHẨU<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Nhóm sinh viên thực hiện: Lê Thục Anh<br /> Phạm Thị Lan Anh<br /> Nguyễn Ánh Thiên Vy<br />  Mục lục<br /> <br /> I.     <br /> <br /> II.         <br /> III.       <br />  IV.       RỦI RO TRONG QUÁ TRÌNH TỔ CHỨCTHỰC HIỆN<br /> <br /> V.         HỢP ĐỒNG MUA BÁN XUẤT NHẬP KHẨU<br /> <br /> VI.     <br /> VII.      Rủi ro xảy ra ngày một nhiều trong kinh doanh XNK mà chủ yếu là xuất <br /> hiện trong quá trình thực hiện hợp đồng đã để lại nhiều hậu quả cho nền kinh tế cũng <br /> như các doanh nghiệp. Giá cả hàng hóa trên thị trường thế giới lên xuống thất thường,  <br /> tỷ giá thường xuyên  biến động, điều kiện tự nhiên khắc nghiệt, bão lũ, hạn hán hoành  <br /> hành  ở  nhiều nơi, các vụ  lừa đảo kinh tế  xảy ra liên tiếp, sự  cố  tai nạn hàng hải, <br /> cướp biển gia tăng, tranh chấp trong quá trình thực hiện hợp đồng ngày một nhiều,  <br /> tình trạng non kém về  nghiệp vụ  vẫn là phổ  biến  ở  các doanh nghiệp kinh doanh  <br /> XNK, tất cả đã cộng hưởng cùng tác động tiêu cực tới hiệu quả kinh doanh của doanh  <br /> nghiệp.<br /> I. Rủi ro trong việc thực hiện các điều khoản của hợp đồng ngoại thương<br /> A.a.1. Rủi ro phát sinh trong việc giao hàng<br /> A.a.1.a) Rủi  ro  đối với  người  Mua  do người Bán vi  phạm nghĩa  vụ  giao <br /> hàng.<br /> VIII.     Rủi  ro  trong việc giao hàng  của hợp đồng  thường được  biểu hiện  dưới <br /> hình  thức  giảm  số  lượng, thiếu  hụt về  trọng lượng,  thể  tích, mất hoặc giảm  giá trị <br /> thương mại, quy cách phẩm chất của hàng hóa không đúng với quy định trong hợp đồng.<br /> IX.        Trong hợp đồng mua bán ngoại thương, nghĩa vụ  giao hàng của người  <br /> bán được quy định trong các điều khoản có liên quan như: tên hàng, số  lượng, chất <br /> lượng, thời hạn giao hàng, địa điểm giao hàng, điều khoản bao bì... Việc người bán vi  <br /> phạm một trong các điều khoản trên được coi là vi phạm nghĩa vụ giao hàng.<br /> <br /> A.a.1.b) Rủi ro do người Bán vi phạm nghĩa vụ cung cấp chứng từ liên quan  <br /> đến hàng hoá.<br /> X.         Trong  mua bán ngoại thương, chứng từ đóng một vai trò hết sức quan  <br /> trọng.Người bán cón ghĩa vụ  phải giao bộ  chứng từ  chon gười mua đúng thời hạn  <br /> quy định trong L/C. Việc người bán không giao hoặc giao chậm chứng từ sẽ bị coi là <br /> <br /> 5<br /> hành vi vi phạm hợp đồng làm  ảnh hưởng đến quyền lợi của người mua. Khi đó <br /> tranh chấp phát sinh là điều khó tránh khỏi.Nhìn chung, việc người bán không giao <br /> chứng từ cho người mua một là vi  phạm cơ bản của người bán vì nó làm cho người <br /> mua không thể nhận được hàng theo hợp đồng. Người bán còn bị coi là vi phạm hợp  <br /> đồng nếu việc gửi chứng từ  hàng hoá chậm, đặc biệt là vận đơn, hay gửi thiếu <br /> chứng từ hay nội dung chứng từ không hợp lệ như trong L/C hoặc hợp đồng quy định <br /> bởi vì điều này sẽ gây trở ngại cho người mua trong việc nhận hàng và sử dụng hàng <br /> hoá gây thiệt hại cho người mua và vì thế dẫn đến tranh chấp giữa các bên.<br /> <br /> A.a.2. Rủi ro do sự biến động của giá cả.<br /> XI.        Hoạt động XNK chịu ảnh hưởng rất lớn bởi biến động giá cả hàng hóa <br /> trên thị trường thế giới, trong đó quan hệ cung cầu có tác động rất lơn. Thực tiễn cho <br /> thấy chỉ cần có biến đổi nhỏ về cung cầu là có thể gây ra những biến đổi to lớn về <br /> giá cả.<br /> <br /> A.a.3. Rủi ro phát sinh từ sự biến động về tỷ giá hối đoái.<br /> XII.              Phẩn lớn  các  doanh  nghiệp xuất nhập  khẩu vẫn chủ  yếu thanh toán <br /> <br /> bằng USD (chiếm 70%), đổng EURO chiếm 15%. Trong bối cảnh tỷ giá giữa VNĐ và  <br /> USD được nhà nước điều chỉnh và quản lý với chính sách khá ổn định, tưởng chừng  <br /> như không bị ảnh hường trước sự mất giá cùa đồng USD hay các đổng tiền khác. Thế <br /> nhưng rủi ro tỳ  giá trong hoạt động xuất nhập khẩu là loại rủi ro thường xuyên, <br /> thường trực mà các doanh nghiệp gặp phải. Sự thay đổi tỷ giá làm thay đổi giá trị  kỳ <br /> vọng của các khoản thu, chi ngoại tệ trong tương lai, khiến cho hoạt động xuất nhập  <br /> khẩu bị ảnh hưởng đáng kể,<br /> XIII.            Tỷ giá giữa các đồng ngoại tệ mạnh trong những năm gần đây biến động <br /> <br /> liên tục theo diễn biến của tình hình kinh tế thế giới, ảnh hưởng đến thanh toán hợp  <br /> đổng ngoại thương của các doanh nghiệp. Thực tế cho thấy nhiều doanh nghiệp v ẫn <br /> tự tính toán để dự phòng rủi ro này hơn là sử dụng bất kỳ một c ông cụ chuyên nghiệp <br /> nào của thị trường tiền tệ. Cách làm của các doanh nghiệp thường căn cứ theo nhu cầu  <br /> thanh toán để  chuyển  đổi và lựa chọn đồng tiền...Bản thân hệ  thống các ngân hàng <br /> <br /> 6<br /> thương mại cũng chưa cung cấp đầy đủ các dịch vụ trong lĩnh vực này hoặc mới triển  <br /> khai và tiếp cận, chính vì vậy các ngân hàng chưa tư  vấn và thuyết phục được các  <br /> doanh nghiệp sử dựng các công cụ nghiệp vụ.<br /> II. Rủi ro trong việc thanh toán tiền hàng<br /> XIV.     Thanh toán là nghiệp vụ  quan trọng và phức tạp trong quá trình thực <br /> hiện hợp đồng XNK. Do đó, rủi ro phát sinh trong nghiệp vụ  này là thường xuyên  <br /> xảy ra.Rùi ro trong thanh toán là những mất mát thiệt hại xảy ra do không thu hồi <br /> được vốn một cách đầy đù và đúng hạn hoặc phải chịu các chì phí phát sinh không <br /> đáng có. Một trong những lo ngại nhất của người mua là thanh toán rồi nhưng không <br /> nhận được hàng hóa như cam kết, lo ngại nhất của người bán là giao hàng rồi nhưng  <br /> không thu được tiền đầy đủ, đúng thời hạn và địa điểm quyđịnh.<br /> XV.             Ngày nay, cùng với sự  phát triển của thương mại quốc tế, sự phát triển  <br /> <br /> cùa hệ thống ngân hàng với sự hỗ trợ tích cực của các thành tựu khoa học kỹ thuật và  <br /> cách mạng tin học,  các phương tiện thanh toán quốc tế  ngày càng đa dạng và phong <br /> phú. Tuy nhiên, với mỗi phương thức thanh toán lựa chọn, các doanh nghiệp vẫn có  <br /> thể gặp những rủi ro.<br /> Rủi ro thường gặp trong phương thức nhờ thu<br /> XVI.            Phương thức nhờ  thu là phương thức thanh toán trong đó người bán sau  <br /> <br /> khi hoàn thành nghĩa vụ giao hàng hoặc cung ứng dịch vụ cho khác hàng, uỷ thác ngân  <br /> hàng phục vụ thu hộ mình số tiền thanh toán từ người mua trên cơ sở hối phiếu lập ra.<br /> <br /> XVII.           Có hai loại nhờ thu là nhờ thu trơn và nhờ thu kèm chứng từ:<br /> <br /> XVIII.         Nhờ  thu trơn là phương thức trong dó người bán uỷ  thác cho ngân hàng <br /> <br /> thu hộ tiền của người mua cãn cứ vào hối phiếu do mình lập ra còn chứng từ gửi hàng  <br /> thì gửi thẳng cho người mua không thỏng qua ngân hàng.<br /> XIX.            Phương thức nhờ  thu trơn rất ít được sử  dụng trong thanh toán quốc tế, <br /> <br /> nhất là đối vối các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam vì nó không đảm bảo quyền lợi <br /> cho người bán, viêc nhận hàng của người mua tách rời khâu thanh toán do đó tiềm ẩn  <br /> rùi ro rất cao đối với người bán. Đó là việc người mua có thể  đã  nhận hàng nhưng <br /> <br /> 7<br /> không thanh toán hoặc chậm thanh toán. Đổi với người mua, nếu hối phiếu đến sớm <br /> hơn chứng từ, người mua phải trả tiền  ngay trong khi không biết việc giao hàng của <br /> người bán có đúng hợp đồng hay không.<br /> XX.             Phương thức nhờ  thu kèm theo chứng từ  là phương thức trong dó người <br /> <br /> bán uỷ thác cho ngân hàng thu hộ tiền ở người mua không những căn cứ vào hối phiếu <br /> mà còn căn cứ vào bộ chứng từ gửi kèm theo điều kiện là nếu người mua chấp nhận  <br /> trả  tiền hối phiếu thì ngân hàng mới trao bộ  chứng từ  cho người mua để  nhân hàng.  <br /> Nhờ thu kèm chứng từ có hai loại, một là D/P (Documents Against Payment ­ nhờ thu <br /> trả  ngay) người mua phải trả tiền hối phiếu thì ngân hàng mới giao bộ  chứng từ  cho <br /> họ. Hai là phương thức D/A (Documents Against Acceptance ­ nhờ thu trả chậm), thay <br /> vì hành động trả tiền bằng hành động chấp nhận trả tiền của người mua. Trường hợp  <br /> này dùng cho việc bán chịu ngắn ngày của người bán cho người mua.<br /> XXI.            Các rủi ro thường gặp trong phương thức nhờ thu:<br /> <br /> Người mua từ chối không nhận hàng, không nhận chứng từ, không thanh toán.<br /> Khi tranh chấp hoặc có  rủi  ro xảy ra, người bán không có cơ  sở  pháp lý để <br /> khiếu nại người mua khi người mua từ  chối nhận hàng và thanh toán vì ngân <br /> hàng chỉ đóng vai trò trung gian khống chế chứng từ.<br /> Người bán gánh chịu chi phí khi hàng chuyển về nước.<br /> <br /> Rủi ro đối với phưong tiện chuyển tiền T/T<br /> XXII.           Có   hai   loại   điện   chuyển   tiền   là  điện   chuyển  tiền   trả   trước   và  điện <br /> chuyển tiền trả ngay hoặc trả sau.<br /> XXIII.         Điện tiền trả  trước là hình thức người nhập khẩu trả  tiền trước cho <br /> <br /> người xuất khẩu rồi sau đó người xuất khẩu mới tiến hành giao hàng. Do vậy, rủi ro  <br /> gần như  không có đối với người xuất khẩu nhưng lại rất mạo hiểm dối với người  <br /> nhập khẩu. Người nhập khẩu có thể  không nhận được hàng, nhận thiếu số  lượng <br /> hàng, hàng có chất lượng kém...<br /> XXIV.         Điện chuyển tiền trả ngay hoặc trả sau: Ph ương th ức này đòi hỏi người <br /> <br /> xuất khẩu phải giao hàng cho người nhập khẩu trước, sau đó người nh ập khẩu mới <br /> <br /> <br /> 8<br /> chuyển tiền để thanh toán. Do vậy, rủi ro  đối vổi các nhà xuất khẩu là rất lớn, thường  <br /> là các rủi ro như  hàng đã được giao nhưng không nh ận được tiền thanh toán khi mà <br /> nhà nhập khẩu mất khả  năng chi trả  hoặc cố  tình không thanh toán hoặc thanh toán <br /> không đúng thời hạn quy định trong hợp đồng do người nhập khẩu trì hoãn hoặc gặp  <br /> khó khăn về tài chính. Người nhập khẩu từ chối nhận hàng khi giá cả thị trường đang <br /> giảm và vì thế sẽ không thực hiện việc thanh toán.<br /> Rủi ro đối với phương thức thanh toán tín dụng chứng từ (L/C).<br /> XXV.           Phương thức tín dụng chứng từ là một sự thoả  thuận trong đó ngân hàng <br /> <br /> mở thư tín dụng theo yêu cầu của người mua (người xin mở thư tín dụng) cam kết trả <br /> một số  tiền nhất định cho người thứ  ba (người hưởng lợi số  tiền của thư  tín dụng) <br /> hoặc chấp nhận hối phiếu do người thứ ba ký phát trong phạm vi số tiền đó khi người  <br /> này xuất trình cho ngân hàng một số chứng từ thanh toán phù hợp với những quy định <br /> trong thư tín dụng.<br /> XXVI.         Chứng từ  là vấn đề  cơ  bản của phương thức thanh toán bằng tín dụng.  <br /> <br /> Ngân hàng chỉ liên quan đến chứng từ và không lièn quan đến xác nhận hàng hoá được <br /> giao, ngân hàng không chịu trách nhiệm xác minh tính chân thực của chứng từ và không  <br /> chịu trách nhiệm về số lượng và chất lượng hàng được giao.<br /> XXVII.        Phương thức thanh toán  tín dụng chứng từ  là phương thức thanh toán <br /> <br /> đảm bảo quyền  lợi cho nhà nhập khẩu cao nhất so với các phương thức thanh toán <br /> khác đã đề  cập. Tuy nhiên, L/C không phải là phương thức tuyệt đối an toàn cho cả <br /> người xuất khẩu và người nhập khẩu.<br /> <br /> Rủi ro đối với người nhập khẩu<br /> XXVIII.      Ngân hàng tiến hành trả tiền cho người hưởng lợi dựa trên các chứng từ <br /> <br /> xuất trình mà không dựa vào việc kiểm tra hàng hoá. Ngân hàng kh ông chịu trách <br /> nhiệm về tính xác thực của các chứng từ, không chịu trách nhiệm vé số lượng và chất  <br /> lượng hàng được giao. Do vậy, nếu có sự giả  mạo trong viêc xuất trình chứng từ  giả <br /> để  nhận được thanh toán thì người mua phải bồi hoàn lại số  tiền cho ngân hàng phát  <br /> hành thư tín dụng đã trả cho người hưởng lợi.<br /> <br /> <br /> 9<br />  XXIX.         Rủi ro xảy ra trong trường hợp người bán xuất trình các chứng từ  phù <br /> <br /> hợp với quy định cùa L/C và nhận được thanh toán từ ngân hàng nhưng hàng hóa không <br /> được giao đúng như hợp đồng, vì ngân hàng không liên quan đến việc kiểm tra hàng <br /> hoá.<br /> XXX.           Khi cần thiết có sự  thay đổi về  các điều khoản trong hợp đồng, người  <br /> <br /> mua phải sửa đổi các điều khoản trong L/C. Như  vậy, thời gian giao hàng có thể  bị <br /> chậm trễ hơn, không đáp ứng nhu cầu kinh doanh của người mua kịp thời và phải chịu <br /> chi phí do sửa đổi L/C.<br /> XXXI.         Trong một số  trường hợp, hàng đã giao đến nơi đến nhưng người mua  <br /> <br /> vẫn chưa nhận được chứng từ thanh toán, như vây họ cũng không nhận hàng được.<br /> Rủi ro đối với người xuất khẩu<br /> XXXII.        Rủi ro do tín dụng giả, không kiểm tra thư tín dụng cẩn thận.<br /> <br /> XXXIII.      Người mua cố  tình mở  thư  tín dụng khác với nội dung thoả  thuận hoặc  <br /> <br /> đưa thêm vào các điều khoản mà chưa thoả  thuận trước như  quy định thời gian giao  <br /> hàng quá gấp không thể đáp ứng đuợc.<br /> XXXIV.      Các chứng từ quy định phải xuất trình quá khó khăn hoặc không thể thực <br /> <br /> hiện đuợc.<br /> XXXV.        Quy định số cước vận tải người xuất khẩu không thể chấp nhận được.<br /> <br /> XXXVI.      Thời hạn hiệu lực L/C quá ngắn không đủ  cho người xuất khẩu tập  <br /> <br /> hợpđủ chứng từ để xuất trình<br /> XXXVII.     Loại thư tín dụng không đúng như thoả thuận.<br /> <br /> XXXVIII.    Chứng từ không phù hợp với hợp đồng tín dụng thư yêu cầu.<br /> <br /> XXXIX.      Ngân hàng phát hành L/C không thực hiên đúng cam kết của mình trong <br /> <br /> thanh toán đối với người bán hay ngân hàng phát hành L/C mất khả năng thanh toán.<br /> III. Rủi ro trong quá trình chuyên chở, giao nhận hàng hoá XNK.<br /> XL.              Rủi ro trong phương thức vận chuy ển hàng hoá thường xảy ra do hàng <br /> <br /> hoá phải chuyển từ nước này sang nước khác, các yếu tố tự nhiên như thiên tai, lũ lụt <br /> là một ẩn số đối với sự an toàn của các phương thức vận chuyển, dù là bằng đường <br /> thuỷ, đường không hay đường bộ. Thông thường đối với những loại rủi ro này, chủ <br /> <br /> 10<br /> hàng thường sử  dụng biện pháp là mua bảo hiểm cho hàng hoá để  hạn chế  tổn thất <br /> khi rủi ro xảy ra.  Rủi ro trong    phương thức vận tải đường biển vì trong giai đoạn <br /> hiện nay hàng hoá hữu hình vận tải bằng đường biển là chủ yếu (vận tải đường biển <br /> đảm nhận trên 80% khối lượng hàng hóa trên thị trường thế giới).<br /> XLI.               Vận chuyển bằng đường biển có thể  xảy ra tình trạng tàu bị  delay. Nếu <br /> <br /> thời gian delay quá lâu và tùy thuộc vào mặt hàng mà có thể  dẫn đến nhiều thiệt hại  <br /> cho nhà nhập khẩu như  không nhận được hạn đúng thời gian, đối với các mặt hàng  <br /> được bảo quản bằng container lạnh thì có thể bị hư hỏng, không còn giá trị sử dụng.<br /> XLII.           Ngoài những rủi ro do các yếu tố thiên tai, tai nạn bất ngờ còn do yếu tố <br /> <br /> chủ  quan, nhất là trong sử  dụng vận đơn đường biển B/L và quy  ước các điều kiện  <br /> trong vận đơn đường biển. Vận đơn dường biển có ý nghĩa đặc biệt quan trọng với <br /> buôn bán quốc tế. B/L chính là bằng chứng cùa hợp đồng chuyên chở đã ký kết, là biên <br /> lai xác nhận quyền sở hữu hàng hoá đổng thời liên quan tới nhiều lĩnh vực như  vận <br /> tải, giao nhận, thanh toán, bào hiểm, khiếu nại.... Những lỗi thường gặp khi sử dụng  <br /> B/L là:<br /> ­ Tiêu đề của vận đơn và càng xếp hàng không xác định cụ thể trên vận đơn.<br /> ­ Tranh chấp về cách thể hiện vận đơn đường biển gốc và copy.<br /> ­ Tranh chấp về  thanh toán và giao hàng không xuất trình vân đơn đường biển  <br /> gốc.<br /> ­ Tranh chấp về điều khoản cước đã trả.<br /> ­ Tranh chấp về cảng xếp hàng, cảng dỡ hàng ghi trên vận đơn.<br /> ­ Tranh chấp liên quan đến ngày ký vận đơn.<br /> ­ Tranh chấp về người ký vận đơn và người chịu trách nhiệm về hàng hoá<br /> ­ Nội dung trên B/L không đúng như tên người gửi hàng, người nhận hàng bị  sai, <br /> số container và số seal không đúng,… do không được kiểm tra kĩ.<br /> XLIII.          Ngoài ra rủi ro trong vận tải  đường biển xảy ra bởi một số nguyên nhân <br /> <br /> như:<br /> XLIV.          Chủ  tàu  không có trách nhiệm, người  điều khiển tàu chủ  quan, không <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 11<br /> chấp hành các quy định an toàn hàng hải...gây tai nạn làm hư hỏng mất mát hàng hóa.<br /> ­ Tàu cũ, tàu già, trang thiết bị lạc hậu không đảm bảo yêu cầu chở hàng.<br /> ­ Các phương tiện hỗ  trợ  tại các cảng đi, cảng đến, cảng trung chuyển không <br /> đảm bảo điểu kiện an toàn về kỹ thuật.<br /> XLV.    Rủi ro, tai nạn sự cố trên biển gây thiệt hại cho tất cả  các bên có liên  <br /> quan bao gồm: chủ hàng (người bán, người mua), hãng bảo hiểm và chủ  tàu. Rủi ro  <br /> trong quá trình chuyên chở  hàng hóa XNK làm tăng chi phí kinh doanh và thậm chí <br /> trong nhiều trường hợp xáo trộn hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.<br /> XLVI.          Tóm lại, rủi ro trong quá trình vận tài, một mặt do những nhân tố  bất  <br /> <br /> khả  kháng như  các yếu tố  thời tiết, thiên tai...mặt khác cũng giống rủi ro  trong lựa <br /> chọn phương thức thanh toán đó là rủi ro liên quan đến vấn đề  nghiệp vụ. Các doanh <br /> nghiệp Việt Nam thường xuất FOB và nhập CIF nên thuê tàu và mua bảo hiểm ít xảy <br /> ra. Tuy nhiên, vẫn xảy ra nhiều trường hợp đáng tiếc.<br /> XLVII.     Rủi ro trong quá trình giao nhận hàng hóa thường xảy ra đối với doanh nghiệp <br /> <br /> do một số nguyên nhân chính sau:<br /> ­ Thiếu thông tin về  hãng tàu, lịch trình, địa điểm, chi nhánh, chuyển tải, không <br /> chủ động trong việc chuẩn bị giao hoặc nhận hàng.<br /> ­ Không nắm vững các khái niệm về  thời gian xếp dỡ, thời gian tàu đến cảng <br /> xếp, dỡ hàng, do đó không chù dộng giao nhận...<br /> ­ Không nắm vững các kỹ  thuật hỗ  trợ  giao nhận hàng trên phương tiện vận tải <br /> để đảm bảo số lượng và chất lượng được giao, không sử dụng điều kiện dung sai.<br /> XLVIII.   • Chưa thông thạo các thủ  tục hải quan, không chuẩn bị  đầy đủ  chứng từ  cần  <br /> <br /> thiết để tiến hành kiểm hoá, thông quan.<br /> ­ Không thông báo đã giao hàng cho bạn hàng biết theo quy định của hợp đồng.<br /> ­ Không chủ  động trong việc thuê tàu, nên các doanh nghiệp Việt Nam thường  <br /> gặp rủi ro trong quá trình giao nhận vì các doanh nghiệp Việt Nam thường mua  CIF, <br /> bán FOB.<br /> XLIX.                Rủi ro trong quá trình giao nhận  ảnh hưởng lớn tới việc thực hiện hoàn <br /> <br /> chỉnh một hợp  đồng xuất nhập khẩu của doanh nghiệp. Bởi giao nhận là một trong <br /> <br /> 12<br /> những điều kiện để giúp doanh nghiệp có những chứng từ cần thiết  để thanh toán tiền <br /> hàng, trong đó vận tải đơn là một chứng từ  chứng minh việc giao hàng của doanh  <br /> nghiệp.<br /> <br /> IV. Rủi ro trong quá trình mua bảo hiểm<br /> L. Rủi ro trong quá trình mua bảo hiểm thường xảy ra khi:<br /> <br /> Chứng từ  xuất trình không đúng như yêu cầu cùa bộ  chứng từ, ví dụ  như  trong <br /> L/C yêu cầu xuất trình đơn bảo hiểm nhưng lại xuất trình giấy chứng nhận bào hiểm.<br /> Các rủi ro bảo hiểm không phải là loại quy ước trong tín dụng thư.<br /> Đồng tiền bảo hiểm không đúng với quy định trong tín dụng thư (trừ trường hợp  <br /> có điều khoản liên quan quy định trong tín dụng thư).<br /> Số tiền bảo hiểm thấp hơn yêu cầu trong tín dụng thư<br /> Hiệu lực hợp đổng bảo hiểm không bắt đầu vào đúng ngày trên chứng từ  vận <br /> tải thường là sau ngày giao hàng ghi trẽn chứng từ vân tải.<br /> Không đánh giá đúng mức độ của rủi ro đối với hàng hoá dẫn đến việc mua bán <br /> không đúng loại bào hiểm cần thiết.<br /> V. Rủi ro do chính trị, pháp lý<br /> Rủi ro về chính trị  được hiểu như  là những chính sách của chính phủ áp dụng <br /> làm giới hạn cơ hội kinh doanh của các nhà đầu tư, cụ  thể  là khả  năng các cơ  quan <br /> của chính phủ tạo nên sự thay đổi trong môi trường kinh doanh của quốc gia tác động  <br /> đến lợi nhuận và những mục tiêu khác của công ty kinh doanh. Sự biến động chính trị <br /> trên trường thế giới cũng có ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh, nếu như <br /> chúng ta không nhìn nhận yếu tố  này một cách tổng thể thì sẽ  không tránh được các <br /> rủi ro. Đối với môi trường kinh doanh trong nước, nhờ có cải cách  về  hành chính và <br /> chính sách mới đáp ứng yêu cầu hội nhập, Việt Nam đã được tổ  chức tư  vấn về  các  <br /> rủi ro chính trị và quốc tế đánh giá cao, là nơi an toàn nhất khu vực Châu Á ­ Thái Bình <br /> Dương.<br /> Rủi ro pháp lý là rủi ro liên quan đến vấn đề  pháp lý, thường đưa đến tranh  <br /> chấp kiện tụng kéo dài có thể  gây  ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của doanh  <br /> nghiệp.<br /> <br /> 13<br />  Các chứng từ mà mỗi nước yêu cầu khác nhau tùy theo luật mà quốc gia đó quy <br /> định. Và luật của mỗi quốc giá quy định về chất lượng và quy cách của mỗi mặt hàng  <br /> khác nhau. Nếu không đạt yêu cầu theo luật mà quốc gia sở tại ban hành thì dẫn đến  <br /> lô hàng bị  cấm nhập khẩu và trả  về. Nhà nhập khẩu phải chịu mọi chi phí để  vận  <br /> chuyển hàng về hay phí tiêu hủy lô hàng đó.<br /> Các rủi ro trong chiến tranh cản trở thương mại.<br /> VI. Rủi ro do thiếu thông tin, lừa đảo, gian lận thương mại<br /> Sự  bùng nổ  thông tin ngày nay với sụ  hỗ  trợ  đắc lực  của cách mạng tin học, <br /> công nghệ  mã số  hoá, sự  ra đời các mạng thông tin vệ  tinh như  Internet, Intranet,  <br /> Extranet, Bridge Tellerate.,. đã tạo điều kiện thuận lợi giúp cho hoạt động giao dịch,  <br /> thông tin kinh doanh trở  nên trôi chảy hơn, nhanh chóng hơn và hiệu quả  hơn. Đây <br /> cũng chính là một công cụ hữu hiệu thúc đẩy quá trình hội nhập và tạo nên thành công <br /> cùa  nhiều  doanh  nghiệp.  Tuy  nhiên,  trong  hoạt  đông  XNK,  nếu  các  doanh  nghiệp  <br /> không tìm hiểu kỹ  các đối tác, nắm vững thông lệ  và tập quán quốc tế  cũng như <br /> chuyên môn kỹ thuật nghiệp vụ để giá làm thay đổi giá trị kỳ vọng của các khoản thu, <br /> chi ngoại tệ trong tương lai, khiến cho hoạt động xuất nhập khẩu bị ảnh hưởng  đáng <br /> kể.<br /> VII. Rủi ro khác<br /> LI. Rủi ro do thiếu vốn<br /> <br /> LII.              Đây là rủi ro thường gặp ở các doanh nghiệp Việt Nam. Để tham gia một <br /> <br /> cách tích cực và có hiệu quả  vào thương mại quốc tế, các doanh nghiệp phải không <br /> ngừng cải tiến nâng cao chất lượng sản phẩm nhưng do thiếu vốn, doanh nghiệp Việt  <br /> nam không đủ khả năng đổi mới công nghệ, mở rộng quy mô sản xuất tối ưu, không  <br /> đủ sức cạnh tranh, chiếm giữ thị trường dẫn tới thị phần cùa doanh nghiệp ngày càng  <br /> bị  thu hẹp. Việc thiếu vốn còn làm cho quá trình thực hiện các hợp đồng xuất nhập <br /> khẩu không đảm bảo.<br /> LIII. Rủi ro do thiếu thông tin<br /> <br /> LIV.             Trong  thời đại bùng nổ  cùa khoa học công nghệ, sự  lên ngôi của công  <br /> <br /> nghệ  tin học, cách mạng thông tin và mở  ra thương mại điện tử  đã góp phần không <br /> <br /> 14<br /> nhỏ vào sự thành công cùa các doanh nghiệp. Tuy nhiên, nếu doanh nghiệp không chủ <br /> động thu thập và xử  lý cũng như  đánh giá và tận dụng thông tin thì sẽ  gây khó khăn <br /> trong việc ra quyết định kinh doanh và có thể gây ra những tổn thất rất lớn. Rủi ro do <br /> thiếu thõng tin thường xây ra dưới các hình thức như sau:<br /> ­ Thiếu thông tin vể đối tác, dẫn đến bị lừa trong quan hệ kinh doanh.<br /> ­ Thiếu thông tin về thị trường, các biến động cùa thị trường.<br /> ­ Thiếu thông tin về công nghệ sản xuất các sản phẩm trên thị trường thế giới,<br /> ­ Thiếu kiến thức về thị trường mà doanh nghiệp tác nghiệp.<br /> LV. Rủi ro do thiếu trình độ chuyên môn nghiệp vụ<br /> LVI.             Rủi ro do thiếu trình độ  chuyên môn nghiệp vụ  là rủi ro hình thành do <br /> <br /> nhũng sai sót mang tính kỹ thuật, nghiệp vụ trong các khâu của hoạt động xuất nhập <br /> khẩu.<br /> LVII. Rủi ro trong quá trình xin giấy phép xuất nhập khẩu:<br /> <br /> LVIII.   Đối với nhà xuất khẩu:<br /> <br /> LIX.     Đối với mỗi loại mặt hàng khác nhau thì yêu cầu những giấy phép xuất <br /> khẩu khác nhau hoặc không cần xin giấy phép xuất khẩu. Và thủ  tục xin giấy phép  <br /> cũng như luật Việt Nam liên tục thay đổi. Doanh nghiệp Việt Nam lại ít chịu khó cập  <br /> nhật thông tin về sự thay đổi của luật dẫn đến khi hải quan yêu cầu xuất trình giấy  <br /> phép thì không có dẫn đến lô hàng không được xuất khẩu và giao hàng không đúng <br /> thời gian quy định.<br /> <br /> LX.      Đối với nhà nhập khẩu:<br /> <br /> LXI.     Tương tự như vậy đối với các mặt hàng nhập khẩu khác nhau yêu cầu  <br /> những giấy phép nhập khẩu khác nhau hoặc không cần xin giấy phép nhập khẩu. <br /> Nếu nhà nhập khẩu không biết rõ về  mặt hàng của mình để  xin giấy phép thì sẽ <br /> không được cơ quan hải quan cho nhận hàng và tốn nhiều chi phí lưu kho bãi.<br /> LXII.             Các vấn đề nhạy cảm trong xã hội:<br /> <br /> LXIII.            Khi xảy ra các vấn đề  nhạy cảm ví dụ  như  tình trạng nhập hàng lậu, <br /> <br /> chất cấm tăng cao trong xã hội dẫn đến nước đó sẽ  cảnh giác trong việc nhập khẩu  <br /> <br /> 15<br /> hàng hóa, các lô hàng xuất hay nhập sẽ bị kiểm tra, kiểm hóa gắt gao hơn có thể dẫn <br /> đến hàng hóa bị tổn thất, hư hao.<br /> LXIV.            Phân loại và định dạng rủi ro là bước quan trọng để  giúp doanh nghiệp  <br /> <br /> lựa chọn đúng các biện pháp phòng tránh, hạn chế rủi ro nhằm nâng cao hiệu quả hơn <br /> trong kinh doanh.<br /> LXV. Rủi ro từ môi trường tự nhiên.<br /> <br /> LXVI.   Trong những năm cuối cùng của thế kỷ 20, tình hình thời tiết biến động  <br /> thất thường  ở  nhiều nơi trên thế  giới trong đó có Việt Nam. Sự  tàn phá thiên nhiên <br /> của con người đã bị trả giá bằng sự nóng lên của trái đất, bằng bão lũ, ngập úng, hạn <br /> hán, cháy rừng, động đất, núi lửa... Các hiện tượng thiên nhiên bất thường xảy ra  <br /> ngày càng nhiều, mức độ thiệt hại ngày càng lớn.<br /> LXVII.  Khoảng cách địa lý cũng là một trong các yếu tố  có tính chất tự  nhiên  <br /> phát sinh rủi ro. Trong quá trình thực hiện hợp đồng XNK, hàng hóa thường được di <br /> chuyển qua biên giới quốc gia. Khoảng cách địa lý càng lớn, nguy cơ rủi ro càng cao <br /> và ngược lại. Chuyên chở hàng hóa giữa các quốc gia chủ yếu được thực hiện bằng <br /> đường  biển  (chiếm   khoảng  80%).   Trong  quá   trình   chuyên  chở   bằng  đường  biển  <br /> muôn vàn rủi ro rình rập, đe dọa người kinh doanh XNK và sẵn sàng giáng những tai <br /> họa lên đầu họ.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 16<br />