Tính cách người Nam Bộ qua nghĩa cử chia sẻ của cư dân Sài Gòn

AGU International Journal of Sciences – 2019, Vol. 23 (2), 20 - 29<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> TÍNH CÁCH NGƯỜI NAM BỘ QUA NGHĨA CỬ CHIA SẺ CỦA CƯ DÂN SÀI GÒN<br /> <br /> Võ Châu Loan1<br /> 1<br /> Học viên Cao học Việt Nam học Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia TP HCM<br /> <br /> Thông tin chung: ABSTRACT<br /> Ngày nhận bài: 08/11/2018<br /> Ngày nhận kết quả bình duyệt: Southern residents are often praised in the character as generous,<br /> 11/02/2019 chivalrous, and helpful people, which demonstrates a typical regional<br /> Ngày chấp nhận đăng: culture. Saigon, the heart of the land also shares this cultural value. The<br /> 08/2019 paper examines the behavior of the Saigonese through charity work, street<br /> Title: knights, and assistance in exam seasons in order to clarify the generosity,<br /> Personality of the Southerners help, and chivalry of the Saigonese in particular and Southern people in<br /> through the sharing deeds of general.<br /> Saigon residents<br /> Keywords: TÓM TẮT<br /> Southern culture, Saigon<br /> residents, deeds Cư dân Nam Bộ được ca ngợi trong tính cách là những con người phóng<br /> khoáng, nghĩa hiệp, nghĩa tình. Đây là văn hoá đặc trưng mang tính vùng.<br /> Từ khóa:<br /> Sài Gòn, trung tâm vùng đất Nam Bộ cũng chia sẻ giá trị đặc thù này. Bài<br /> Văn hoá Nam Bộ, cư dân Sài<br /> Gòn, nghĩa cử viết nghiên cứu nghĩa cử của cư dân Sài Gòn qua hoạt động Cơm từ thiện,<br /> Hiệp sĩ đường phố, và Tiếp sức mùa thi để làm rõ tính cách phóng khoáng,<br /> nghĩa hiệp, nghĩa tình của người Sài Gòn nói riêng và người Nam Bộ nói<br /> chung.<br /> <br /> <br /> 1. GIỚI THIỆU Những tính cách đó được thể hiện qua nhiều nghĩa<br /> Nam Bộ với những đặc điểm riêng về lịch sử hình cử cao đẹp, song trong bài viết này tác giả trình<br /> thành, xây dựng và phát triển, sự đa dạng về tôn bày nghĩa cử của cư dân Sài Gòn qua hoạt động<br /> giáo và tộc người, cùng với những ưu đãi về vị trí Cơm từ thiện, Tiếp sức mùa thi và Hiệp sĩ đường<br /> địa lí, điều kiện tự nhiên và khí hậu đã trở thành phố để làm rõ một giá trị văn hóa vùng Nam Bộ -<br /> vùng đất mới phù trú, giàu có, là tiền đề sản sinh vùng đất của những con người phóng khoáng,<br /> ra những con người Nam Bộ “phú quý sinh lễ nghĩa hiệp, nghĩa tình.<br /> nghĩa”, phóng khoáng và ấm áp đầy nghĩa tình. 2. KHÁI QUÁT VÙNG VĂN HÓA NAM BỘ<br /> Sài Gòn hay Thành phố Hồ Chí Minh (TP HCM) 2.1 Không gian văn hóa, điều kiện tự nhiên và<br /> ngày nay là nơi từng được mệnh danh là Hòn khí hậu<br /> ngọc Viễn Đông, nay vẫn là nơi của “đất lành<br /> Nam Bộ là vùng đất cuối cùng của Việt Nam về<br /> chim đậu”, tiếp nhận hào khí phương Nam nên cư<br /> phía Nam, nằm trong lưu vực của sông Đồng Nai<br /> dân Sài Gòn cũng mang trong mình những đặc<br /> và sông Cửu Long, gần biển Đông. Là vùng đất<br /> trưng của con người Nam Bộ.<br /> cửa sông giáp biển. Nam Bộ nằm trên tuyến hàng<br /> hải quốc tế qua Biển Đông nối Thái Bình Dương<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 20<br /> AGU International Journal of Sciences – 2019, Vol. 23 (2), 20 - 29<br /> <br /> với Ấn Độ Dương, thông với Đông Nam Á hải trong tương lai có thể phát triển logistics giữa các<br /> đảo. Qua sông Mêkông, Nam Bộ lại nối thông với nước trong khu vực và trên thế giới. Nam Bộ, do<br /> Đông Nam Á lục địa và cả Châu Á. vậy, cũng mang tính biển - đảo đặc thù.<br /> Đây là đồng bằng lớn nhất cả nước (rộng gấp đôi Khí hậu Nam Bộ nhiệt đới gió mùa, ít bão, quanh<br /> đồng bằng Bắc Bộ), với tổng diện tích đất liền là năm nóng ẩm, không có mùa lạnh. Mùa mưa từ<br /> 64.162,8 km2, dân số 32.938.500 người (Tổng cục tháng 5 đến tháng 11, mùa khô từ tháng 12 đến<br /> thống kê [TCTK], 2013), gồm 17 tỉnh và 2 thành tháng 4.<br /> phố lớn. 2.2 Đặc điểm lịch sử hình thành vùng văn hóa<br /> Nam Bộ, về địa lí, được phân làm hai vùng là Nam Bộ<br /> Đông Nam Bộ (ĐNB) và Tây Nam Bộ (TNB). Về Nam Bộ xưa là vùng đất giao thoa của nhiều nền<br /> vùng văn hóa, Nam Bộ được phân làm ba tiểu văn hóa, chịu ảnh hưởng cội nguồn chủ yếu văn<br /> vùng văn hóa là tiểu vùng ĐNB, tiểu vùng TNB, hóa Ấn Độ (khác với Bắc Bộ chịu ảnh hưởng của<br /> và tiểu vùng TP HCM. văn hóa Trung Hoa). Từ xa xưa, thời gian tương<br /> Tiểu vùng ĐNB có độ cao từ 20m - 200m so với ứng với văn hóa Đông Sơn ở Bắc Bộ, văn hóa Sa<br /> mực nước biển, địa hình tương đối cổ với nhiều Huỳnh ở Trung Bộ, thì ở Nam Bộ là nền văn hóa<br /> gò đồi, thềm sông, thềm biển, dốc từ Bắc xuống Đồng Nai (5.000 – 4.000 năm trước). Sau đó là sự<br /> Nam, từ đông bắc xuống tây nam. Điều kiện tự hình thành vương quốc Phù Nam (thế kỉ I – VI)<br /> nhiên khá đa dạng, phong phú, có đồi núi thấp, gắn với nền văn hóa Óc Eo. Khi đế chế Phù Nam<br /> bán bình nguyên đất đỏ bazan, có thềm phù sa cổ lụi tàn và bị sát nhập vào Chân Lạp với nền văn<br /> với dải đất xám, có đồng bằng ven sông của hệ hóa Angkor (thế kỉ VII – XVII), thì vùng Nam Bộ<br /> thống sông Đồng Nai, vùng biển giàu có với tương ứng với lãnh thổ có tên gọi là Thủy Chân<br /> đường bờ biển dài khoảng 125 km, có thềm lục Lạp vẫn còn hoang sơ, rừng rậm, sình lầy và dân<br /> địa với trữ lượng dầu khí lớn. Ngoài ra còn có cư thưa thớt.<br /> rừng tre dày đặc, gỗ quý, động vật phong phú, có Nhiều lớp người đã vào Nam Bộ khẩn hoang. Từ<br /> cao lanh, đất sét tốt cung cấp nguyên liệu cho khoảng thế kỉ 12, người Khmer vào Nam Bộ sinh<br /> nghề gốm sứ, gạch ngói. sống đầu tiên nhưng hãy còn rất manh mún,<br /> Tiểu vùng TNB là vùng đồng bằng châu thổ sông không tạo chuyển biến nào đáng kể. Đến thế kỉ<br /> Cửu Long trẻ do hai nhánh là sông Tiền và sông 17, lưu dân người Việt đã bắt đầu vào Nam Bộ<br /> Hậu tạo nên, đa dạng về các loại đất. Rừng hầu khẩn hoang, nhưng phải giữa thế kỉ này (năm<br /> như chỉ có rừng nước mặn, thủy sản rất phong 1620), khi chúa Nguyễn cho công chúa Ngọc Vạn<br /> phú. Điều kiện thiên nhiên thuận lợi phát triển kết hôn cùng quốc vương Chân Lạp Chey Chatta<br /> nông nghiệp, ngư nghiệp và chế biến thủy hải sản. II, thì công cuộc đưa dân Nam tiến vào khai khẩn<br /> Hai hệ thống sông lớn nhất ở Nam Bộ là hệ thống đất hoang ở Nam Bộ mới thật sự diễn ra mạnh<br /> sông Đồng Nai là nơi tập trung các cảng chính của mẽ, cùng với năm 1698 khi Thống suất Nguyễn<br /> khu vực như cảng Sài Gòn, cảng Cát Lái, cảng Hữu Cảnh được chúa Nguyễn Phúc Chu cử vào<br /> Hiệp Phước, cảng Phú Mĩ; hệ thống sông Cửu kinh lược vùng đất Đồng Nai thì chủ quyền vùng<br /> Long có lượng phù sa lớn, cung cấp nước cho đất Nam Bộ của chúa Nguyễn mới được xác lập.<br /> trồng lúa, làm nông nghiệp. Với hệ thống sông Quá trình mở mang vùng đất Nam Bộ còn có sự<br /> ngòi và kênh rạch chằng chịt, Nam Bộ là vùng đất đóng góp của một bộ phận người Hoa, như các<br /> của sông nước. Biển Nam Bộ nông và ít gió bão tướng Dương Ngạn Địch, Trần Thượng Xuyên và<br /> nên nghề cá phát triển cả ven bờ lẫn xa bờ. Ngoài hàng ngàn tùy tùng tới Mĩ Tho, Biên Hòa và Sài<br /> ra, còn có một số đảo, quần đảo, quan trọng nhất Gòn khai khẩn và định cư, hay Mạc Cửu vào năm<br /> là đảo Phú Quốc, không chỉ phát triển du lịch mà 1708 đã dâng đất Hà Tiên cho chúa Nguyễn. Đến<br /> <br /> <br /> 21<br /> AGU International Journal of Sciences – 2019, Vol. 23 (2), 20 - 29<br /> <br /> giữa thế kỉ 18 thì toàn bộ vùng đất Nam Bộ đã khu công nghiệp, khu chế xuất ngày càng tăng,<br /> thuộc về chúa Nguyễn và được sáp nhập vào đóng góp 2/3 số thu ngân sách của cả nước.<br /> Đàng Trong. Người Chăm sau đó mới di cư đến Cư dân Nam Bộ “tứ chiến”, “tứ xứ” từ nhiều<br /> Nam Bộ. Vì thế, Nam Bộ là nơi hội tụ nhiều nền luồng di dân từ Tây Nguyên, từ miền Bắc, miền<br /> văn hóa khác nhau, chủ yếu là văn hóa Trung Trung vào làm ăn sinh sống. Tộc người bản địa<br /> Hoa, Khmer và văn hóa Champa. Stiêng, Chơro, Mạ… và di cư là Việt, Hoa,<br /> Nguồn gốc cư dân Nam Bộ đầu tiên theo “là Khmer, Chăm, trong đó người Việt là chủ yếu và<br /> những người thuộc tầng lớp cùng đinh nghèo khó sống cộng cư cùng các tộc người khác, nên “con<br /> nhưng thông minh, những kẻ tù tội, hoặc là những người không quen biết nhau, nhưng cũng có nhu<br /> người thuộc tầng lớp trí thức bất đắc chí”, và cầu tương trợ giúp đỡ nhau.” (Trần Ngọc Thêm,<br /> “trong bất kì trường hợp nào, tất cả họ đều có một 2008)<br /> điểm giống nhau là bản lĩnh, ngang tàng”, “liều Văn hóa tín ngưỡng tôn giáo đa dạng và phát<br /> lĩnh, đầy nghĩa khí, bởi vậy mới hình thành nên triển. Hệ thống tín ngưỡng ngoại lai có mặt hầu<br /> tính trọng nghĩa khinh tài” (Trần Ngọc Thêm, hết các tôn giáo lớn trên thế giới như Phật giáo,<br /> 2008). Con người của tỉnh Gia Định xưa đã được Thiên Chúa giáo, Hồi giáo, Ấn Độ Giáo, Tin<br /> nhận định “Tục chuộng khí tiết, khinh tài trọng Lành… bên cạnh các tôn giáo bản địa như Cao<br /> nghĩa, sĩ phu ham đọc sách cốt yếu cần cho hiểu Đài, Hòa Hảo, Bửu Sơn Kì Hương, Tứ Ân Hiếu<br /> rõ nghĩa lí mà lại vụng nghề văn từ” (Sơn Nam, Nghĩa.<br /> 2015, tr.36). Họ đã đi vào Nam Bộ riêng lẻ theo<br /> Người Nam Bộ hay “tham gia vào công cuộc khai<br /> từng gia đình, cá nhân, khác với di dân vào Trung<br /> hoang, chữa bệnh, làm từ thiện, chăm sóc người<br /> Bộ thường theo từng làng, từng họ. Sau những đợt<br /> bệnh, giúp người nghèo, người cô đơn, trẻ em<br /> khẩn hoang, những lưu dân này thường xin chúa<br /> lang thang. Đây thực sự là một đặc trưng riêng<br /> Nguyễn một phần đất để lập làng. Nên xét về mặt<br /> của vùng Nam Bộ.” (Phan Huy Lê, 2017b, tr.126).<br /> lịch sử, Nam Bộ là vùng đất mới của Việt Nam<br /> Những việc như thế này thường được thực hiện<br /> với những cư dân tuy nghèo nhưng giàu nghĩa<br /> bởi những tín đồ tôn giáo. Sở dĩ có tình hình này<br /> khí, nghĩa hiệp.<br /> là do “bản thân các tín đồ hiểu hơn ai hết nỗi khó<br /> Mãi đến khi thực dân Pháp chiếm toàn bộ Nam Kì khăn vất vả của chính họ trong buổi đầu khai phá.<br /> năm 1884 và đô hộ đến 1945, đặt chế độ trực trị, Sự chia sẻ đó như là một truyền thống văn hóa<br /> với tư cách là một vùng thuộc địa hải ngoại của của các thế hệ đi trước, mà ngày nay họ vẫn tiếp<br /> Pháp, Nam Bộ đã thay đổi và phát triển trên tất cả tục truyền thống đó”. (Phan Huy Lê, 2017b,<br /> các phương diện kinh tế, chính trị, xã hội và văn tr.126)<br /> hóa, nhất là Sài Gòn thời Pháp được mệnh danh là<br /> Xét về nhiều phương diện hiện nay cũng như<br /> “Paris thu nhỏ”, là “Hòn ngọc Viễn Đông”.<br /> trong tương lai lâu dài, Nam Bộ sẽ đóng vai trò<br /> Những yếu tố văn hóa ngoại sinh mới đã thổi vào<br /> quan trọng nhất trong chiến lược phát triển kinh<br /> Nam Bộ, nên cư dân nơi này chịu ảnh hưởng văn<br /> tế, văn hóa ở nước ta, nhất là vùng Đông Nam Bộ.<br /> hóa phương Tây rõ rệt hơn các vùng khác, chủ<br /> yếu là văn hóa Pháp, văn hóa Mĩ. 3. KHÁI QUÁT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ<br /> MINH<br /> 2.3 Kinh tế - xã hội - văn hóa vùng Nam Bộ<br /> hiện nay 3.1 Vị trí địa lí và đặc điểm tự nhiên<br /> Kinh tế Nam Bộ phát triển nhất nước, nhất là TP HCM có diện tích 2.095,239 km2, dân số là<br /> vùng ĐNB được coi là vùng kinh tế trọng điểm 8.224.000 người (2015). Về mặt hành chính, TP<br /> phía Nam với nền kinh tế thị trường, khu vực kinh HCM thuộc vùng Đông Nam Bộ. Về vùng văn<br /> tế tư nhân phát triển, đầu tư nước ngoài nhiều, các<br /> <br /> <br /> 22<br /> AGU International Journal of Sciences – 2019, Vol. 23 (2), 20 - 29<br /> <br /> hóa, TP HCM là một tiểu vùng văn hóa bên cạnh nghĩa cử văn hóa của người thành phố, phóng<br /> tiểu vùng ĐNB và TNB. khoáng, nghĩa tình, nghĩa hiệp, lan tỏa sâu rộng<br /> TP HCM nằm ở ngã tư quốc tế giữa các con trong cộng đồng.<br /> đường hàng hải từ Bắc xuống Nam, từ Đông sang 4. NGHĨA CỬ CỦA CƯ DÂN SÀI GÒN<br /> Tây, là tâm điểm của khu vực Đông Nam Á. Đây 4.1 Hoạt động Cơm từ thiện tại TP HCM<br /> là đầu mối giao thông nối liền các tỉnh trong vùng<br /> “Cơm từ thiện” ở TP HCM đã xuất hiện từ rất lâu,<br /> và là cửa ngõ quốc tế.<br /> nhưng theo hiểu biết của tác giả, hầu như không<br /> Nằm ở vùng hạ lưu hệ thống sông Ðồng Nai - Sài có tài liệu nào ghi chép lại chính xác thời điểm bắt<br /> Gòn, TP HCM có mạng lưới sông ngòi, kênh rạch đầu xuất hiện hoạt động này. Qua nghiên cứu các<br /> khá đa dạng. Nơi đây hầu như không xảy ra bão lũ quán cơm từ thiện, tác giả thấy rằng sự thành lập<br /> nguy hiểm, gây thiệt hại nghiêm trọng như các quán nở rộ trong những năm 2000, với những<br /> tỉnh miền Bắc, miền Trung. dạng thức ban đầu là cá nhân, nhóm cá nhân tự<br /> 3.2 Kinh tế - xã hội - văn hoá nguyện nấu cơm và phát cho người nghèo, sau đó<br /> Nếu ĐNB là vùng trọng điểm phía Nam thì TP phát triển lên thành những “Bếp ăn yêu thương”,<br /> HCM là trung tâm của vùng. TP HCM hiện nay là và sau đó thành lập “Quán cơm từ thiện”. Ngoài<br /> một trong 5 thành phố trực thuộc Trung ương với các cá nhân, nhóm cá nhân hoạt động tự do tự<br /> thu nhập bình quân là 5.472 USD (2018), cao gần nguyện thì các Phật tử và người Công giáo là hai<br /> gấp hai lần bình quân của cả nước. nhóm đối tượng chủ yếu rất ủng hộ và nhiệt tình<br /> với hoạt động cơm từ thiện này.<br /> Nền kinh tế đa dạng về lĩnh vực, từ khai thác<br /> Hoạt động cơm từ thiện ban đầu diễn ra ngay tại<br /> mỏ, thủy sản, nông nghiệp, công nghiệp chế<br /> địa phương với mục đích ban đầu là giúp đỡ<br /> biến, xây dựng đến du lịch, tài chính... trong đó<br /> những người khó khăn trong địa phương, sau lan<br /> ngành dịch vụ chiếm tỉ trọng cao nhất. Thành phố<br /> tỏa dần đến những người nghèo ở các nơi khác.<br /> được xem là đầu tàu của nền kinh tế Việt<br /> Cơm từ thiện có thể được phục vụ tại chỗ miễn<br /> Nam. Ngoài ra thành phố cũng chủ trương đi đầu<br /> phí hoặc “bán” tượng trưng với giá 2.000 – 5.000<br /> về áp dụng công nghệ cách mạng 4.0 trong xây<br /> đồng, hoặc tổ chức bếp cơm và phát miễn phí cho<br /> dựng thành phố thông minh tương lai. Mục tiêu<br /> bệnh nhân và thân nhân tại các bệnh viện lớn như<br /> phát triển là trở thành một vùng đô thị lớn phát<br /> Bệnh viện Ung Bướu, bệnh viện Chợ Rẫy, bệnh<br /> triển năng động và bền vững, có vai trò, vị thế<br /> viện Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Nhi<br /> quan trọng trong khu vực Đông Nam Á và hướng<br /> đồng thành phố… Đi kèm miễn phí cơm còn có<br /> tới quốc tế.<br /> miễn phí trà đá, phát thuốc trị các bệnh vặt thông<br /> Dân tộc sống tại TP HCM chủ yếu là người Việt, thường.<br /> Hoa, Khơme, Chăm. Thành phố cũng có không ít Đối tượng hướng tới để sẻ chia là người nghèo,<br /> công trình kiến trúc mang kiểu dáng phương Tây người chạy xe ôm, bán vé số dạo, lượm ve chai,<br /> và sở hữu một nền văn hóa đa dạng. Đây cũng là người già neo đơn, bệnh tật, trẻ em nghèo mồ côi,<br /> một đô thị đa dạng về tôn giáo, trong đó tín đồ người khuyết tật… Dường như, ở Sài Gòn, chỉ<br /> Phật giáo và Thiên Chúa giáo chiếm ưu thế, có những đối tượng như thế mới đến nhận sự giúp đỡ<br /> nhiều chùa bề thế, cổ kính 100-200 tuổi, và nhà thường xuyên, họ sống qua ngày bằng những suất<br /> thờ lớn. cơm nghĩa tình này, nên họ rất biết ơn.<br /> Chính những tiền đề về kinh tế, văn hóa, xã hội Thức ăn từ thiện được phục vụ thường là cơm<br /> của TP HCM đã thúc đẩy các hoạt động nghĩa cử chay, nui chay, bánh mì chay; nhà thờ phục vụ<br /> tốt đẹp của cư dân Sài Gòn như Cơm từ thiện, cơm mặn, thịt cá, trái cây đầy đủ; các nhóm sinh<br /> Hiệp sĩ đường phố, và Tiếp sức mùa thi như là viên tùy từng đợt quyên góp mà cho thực đơn<br /> <br /> <br /> 23<br /> AGU International Journal of Sciences – 2019, Vol. 23 (2), 20 - 29<br /> <br /> chay, mặn; một số cá nhân tự do tự nguyện phát nguyện đóng góp, sau đó về lâu dài họ kêu gọi<br /> trong ngày rằm lớn. Tùy vào quy mô của quán, thêm tiểu thương các chợ ủng hộ rau củ quả, gia<br /> của nhóm hay tổ chức mà phục vụ số lượng từ vị, quyên góp từ các mạnh thường quân, các cá<br /> 500 suất đến trên dưới 2.000 suất mỗi ngày. nhân hảo tâm, tổ chức tôn giáo như chùa, nhà thờ.<br /> Đằng sau những suất cơm này là cả những tấm Các em học sinh trong Câu lạc bộ “Nhịn ăn sáng”<br /> lòng tình nghĩa của những con người luôn âm của quận Bình Thạnh thì nhín lại bữa sáng để mỗi<br /> thầm phục vụ một cách vui vẻ, tận tâm. Đó hai tuần vào chủ nhật lại dành cho hoạt động cơm<br /> thường là các Phật tử có thời gian muốn làm từ từ thiện của mình.<br /> thiện, các bà, các chị, các anh phục vụ cho giáo Cơm từ thiện ở TP HCM ngày càng tỏa lan sâu<br /> xứ và sống theo lời Chúa cũng dành thời gian đến rộng trong cộng đồng người Sài Gòn, là “cứu<br /> làm không lương. Ngoài ra còn có một lượng lớn cánh” cho những người khốn khổ, neo đơn, bệnh<br /> các bạn sinh viên và cả các em học sinh nhỏ tuổi tật có bữa cơm qua ngày. Bảng các quán cơm từ<br /> cũng tranh thủ góp sức. Họ thường thức dậy từ thiện bên dưới cho thấy số lượng các quán cơm từ<br /> sớm 4 -5 giờ sáng để đi chợ, chế biến thức ăn, nấu thiện ở thành phố, cách thức phục vụ theo kiểu<br /> cơm, đi phát cơm, phục vụ. Tất cả họ đều làm vì miễn phí hay lấy tiền tượng trưng, số ngày phục<br /> nghĩa, vì tình. vụ, để từ đó có thể hình dung nghĩa cử cao đẹp<br /> Để duy trì được hoạt động cơm từ thiện đều đặn, của cư dân Sài Gòn.<br /> thì nguồn kinh phí ban đầu thường do cá nhân tự<br /> Bảng 1. Các Quán cơm từ thiện tại TP HCM<br /> <br /> STT Tên quán Địa chỉ Thời gian Giá từ thiện<br /> <br /> 1 Quán Cơm Nụ Cười Mới 1 Số 6 Đường Cống Quỳnh, Quận 1, Hàng ngày 2.000 đ (Phở 1.000<br /> TP HCM (Từ Số 6 Hồ Xuân đ được bán 1 lần /<br /> Hương chuyển về đầy). tháng vào thứ 5)<br /> <br /> 2 Quán cơm 2000đ Số 88/13 Bình Trưng, P. Bình Thứ 3, 5, 7 300 suất miễn Phí,<br /> Trưng Đông, Q2, TP.HCM. 100 suất 2.000 đ<br /> 18/6/2015.<br /> <br /> 3 Bếp ăn từ thiện Bảo Hòa 220 Đinh Tiên Hoàng, Quận 1, TP Hàng ngày 2.000 đ<br /> HCM<br /> <br /> 4 Quán Ăn Chay Từ Tâm 33 Trần Nhân Tôn, Phường 2, T2, 4, 6 5.000 đ<br /> Quận 10, TP HCM) - Đối diện<br /> cổng sau Cao đẳng Kinh tế Thành<br /> phố.<br /> <br /> 5 Quán Cơm Nhà Thờ Hầm Đường số 3, cư xá Lữ Gia, Quận T2, 4, 6 2.000 đ<br /> 11. Quán nằm trên đường Nguyễn<br /> Thị Nhỏ.<br /> <br /> 6 Quán Cơm Thiện Tâm 174/30A đường Chu Văn An, Từ 10h30 – 2.000 đ<br /> phường 12, quận Bình Thạnh. Hàng ngày<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 24<br /> AGU International Journal of Sciences – 2019, Vol. 23 (2), 20 - 29<br /> <br /> STT Tên quán Địa chỉ Thời gian Giá từ thiện<br /> <br /> 7 Chùa Vạn Thiện Hẻm 360 đường Trần Phú, Phường Ngày 30, 1, Miễn Phí<br /> 4, Quận 5 - TPHCM. Nằm gần ĐH 14, 15 (âm<br /> Khoa học Tự nhiên, ĐH Sư phạm, lịch) hàng<br /> ĐH Sài Gòn, Cao đẳng Phát thanh tháng<br /> Truyền hình 2.<br /> <br /> 8 Cơm Chay Xã Hội Số 53 Vũ Tùng, Phường 1, Quận Hàng ngày, 2.000 đ<br /> Bình Thạnh, TP HCM ngày 2 bữa<br /> <br /> 9 Quán cơm chay 5k Đường Chương Dương gần Chợ Chờ đóng 5.000 đ<br /> Thủ Đức, từ ngã 4 Thử Đức quẹo góp của bạn<br /> xuống hướng chợ Thủ Đức khoảng<br /> 1,5km, quẹo phải khoảng 400m,<br /> bên tay phải.<br /> <br /> 10 Bếp ăn từ thiện Bảo Hòa 220 Đinh Tiên Hoàng, Quận 1, TP Từ T2 - T6 Miễn Phí (Cần xác<br /> HCM. minh)<br /> <br /> 11 Quán Thiện Tâm ăn cơm chay Quán nằm cạnh Ngôi chùa Cao Đài Chờ đóng Miễn Phí<br /> ở đường Chu Văn An, gần Ngã góp<br /> Năm Nơ Trang Long - Lê Quang<br /> Định.<br /> <br /> 12 Quán cơm chay từ thiện tương Số 46/22 Nguyễn Ngọc Nhựt, T2, 4, 6 2.000 đ<br /> trợ Nụ Cười 2 phường Tân Quý, quận Tân Phú,<br /> TP HCM.<br /> <br /> 13 Quán cơm từ thiện quận Tân 2/5 Chấn Hưng, Phường 6, Quận T3, 5 5.000 đ<br /> Bình Tân Bình, TP HCM.<br /> <br /> 14 Quán cơm từ thiện Chùa Long Số 77/7777 Nguyễn Oanh, Phường Ngày 14 , 15 Chờ đóng góp<br /> Sơn 6, Gò Vấp, TP HCM. , 30 , 1 (âm<br /> lịch) hàng<br /> tháng<br /> <br /> 15 Quán Cơm Diệu Tâm Ngã 4 Nguyễn Văn Lượng và Lê Chờ đóng 8.000 đ<br /> Đức Thọ, Quận Gò vấp, TP. HCM. góp của bạn<br /> <br /> 16 Cơm chay Vợ Thằng Đậu Số 40, Đặng Văn Bi, Quận Thủ Hàng ngày: Miễn Phí<br /> Đức, TP HCM. 10:30 - 11:30<br /> <br /> 17 Quán cơm chay từ thiện Bình Số 53 Vũ Tùng Phường 1, Quận Hàng ngày Miễn Phí<br /> Thạnh Bình Thạnh, TP HCM.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 25<br /> AGU International Journal of Sciences – 2019, Vol. 23 (2), 20 - 29<br /> <br /> STT Tên quán Địa chỉ Thời gian Giá từ thiện<br /> <br /> 18 Quán cơm xã hội Trẻ Em 156X, Bến Chương Dương, P. Cầu Chờ đóng 2.000 đ<br /> Nghèo Ông Lãnh, Quận 1, TP HCM. góp<br /> <br /> 19 Nụ Cười Mới 2 371 Tân Sơn Nhì, P.Tân Thành, Từ 10:30 2.000 đ<br /> Q.Tân Phú. Các ngày T2<br /> - T7<br /> <br /> 20 Nụ Cười Mới 3 1276 Huỳnh Tấn Phát, P. Phú Mỹ, Từ 10:30 các 2.000 đ<br /> Q7. ngày T2, 4, 6<br /> <br /> 21 Nụ Cười Mới 4 132 Bến Vân Đồn, Q4. Từ 10:30 các 2.000 đ<br /> ngày T3, 5, 7<br /> <br /> 22 Nhà hàng Tano central Ngã tư Lý Tự Trọng - Hai Bà 16h00 từ T2 Miễn phí<br /> Trưng. - T6 hàng<br /> tuần<br /> <br /> (Nguồn https://chanhtuoi.com/dia-chi-ban-com-tu-thien-gia-2000d.html)<br /> Trong danh sách 22 quán trên có Quán cơm xã hội hiệp sĩ thời trung cổ thường thấy qua phim ảnh<br /> trẻ em nghèo hướng đến phục vụ cho trẻ em cơ hay sách báo. “Chiến mã” của họ là những chiếc<br /> nhỡ, mồ côi, khuyết tật rất đáng trân trọng. Ở xe máy, họ đi dép tông làm bằng cao su chứ<br /> thành phố hiện nay Bệnh viện Nhi đồng đã phối không phải ủng sắt, và thay vì khoác lên mình bộ<br /> hợp với Chi hội từ thiện Nhơn Hòa trực thuộc Hội giáp sáng loáng, họ mặc áo gió mỏng tang bay<br /> Bảo trợ bệnh nhân nghèo Thành phố lập “Bếp yêu phần phật trong gió.” (Hãng tin Anh theo chân<br /> thương” cung cấp khoảng trên 500 suất ăn miễn các hiệp sĩ đường phố ở Sài Gòn. Truy cập từ:<br /> phí cho bệnh nhi và thân nhân bệnh nhi đều đặn https://amp.vnexpress.net/tin-tuc/the-gioi/cuoc-<br /> hàng ngày. Nghĩa tình này của cư dân Sài Gòn song-do-day/hang-tin-anh-theo-chan-cac-hiep-si-<br /> dành cho trẻ em đang phải nằm điều trị ở bệnh duong-pho-o-sai-gon-3758066.html)<br /> viện là cá biệt, duy nhất chỉ có ở Sài Gòn. Họ là lực lượng “công lí dân phòng” tình nguyện<br /> TP HCM đã tiên phong trong cả nước về hoạt đuổi bắt những tên tội phạm cướp giật ở TP HCM<br /> động cơm từ thiện. Đến nay hoạt động này đã lan và tỉnh Bình Dương lân cận, nơi người dân ngày<br /> tỏa đến những tỉnh thành khác, nhưng số lượng ít càng than phiền về tình trạng tội phạm gia tăng và<br /> hơn. Nếu thành phố có thể liệt kê hơn 20 quán sự bất lực của cơ quan công quyền.<br /> cơm từ thiện thì Hà Nội, cũng là một đô thị lớn Thật ra, ở Sài Gòn, vào những năm đầu sau giải<br /> cũng chỉ mới có 5-6 quán. Điều này cho thấy rằng phóng do tình hình an ninh trật tự trong thành phố<br /> nghĩa cử của người Sài Gòn là một trong những vô cùng phức tạp nên đã xuất hiện các Đội S.B.C<br /> nét đại diện cho văn hóa Nam Bộ đã thu hút và săn bắt cướp do công an thành phố thành lập vào<br /> được sự đồng tình hưởng ứng của nhiều cư dân ở năm 1978 để truy quét tội phạm, cướp giật. Hoạt<br /> các tỉnh thành xa xôi khác. động được đến cuối thập niên 1980 thì lực lượng<br /> 4.2 Hiệp sĩ đường phố này được giải tán do các chiến sĩ SBC rời cương<br /> Theo Reuters, các “Hiệp sĩ đường phố” là “những vị, trở thành lãnh đạo ngành công an các quận<br /> con người bình thường tình nguyện làm công việc huyện TP HCM.<br /> nguy hiểm mà không cần trả công. Các “hiệp sĩ” Năm 2008, Công an TP HCM lập lại Đội cảnh sát<br /> trên đường phố TP HCM không giống như những hình sự đặc nhiệm (SBC) thuộc Phòng cảnh sát<br /> <br /> 26<br /> AGU International Journal of Sciences – 2019, Vol. 23 (2), 20 - 29<br /> <br /> điều tra tội phạm và trật tự xã hội. Lực lượng bao thì họ là những người ngã xuống đầu tiên. Dù vậy,<br /> gồm hơn 50 chiến sĩ được tuyển lựa kĩ, đào tạo điều này cũng chẳng thể ngăn họ tiếp tục sống<br /> nâng cao về võ thuật, bắn súng và lái xe suốt chết với “nghề”, vì sự ngang tàng, quả cảm đã ăn<br /> trong 4 tháng. SBC sẽ phối hợp với cảnh sát hình vào trong máu “Tôi không dừng được. Nó ăn vào<br /> sự, đặc nhiệm, công an các quận huyện và các lực máu tôi rồi”, “Niềm đam mê của tôi không tắt.”<br /> lượng hoạt động trên các địa bàn trong công tác (Hiệp sĩ đường phố: Ai bảo vệ các anh. Truy cập<br /> nắm tình hình đối tượng, vây bắt kẻ gây án cướp từ: https://news.zing.vn/hiep-si-duong-pho-ai-bao-<br /> giật. Năm 2011, các hiệp sĩ săn bắt cướp đã được ve-cac-anh-post842349.html), “Càng có hiệp sĩ hi<br /> báo điện tử Vnexpress vinh danh là nhân vật của sinh, chúng tôi càng phải chiến đấu”, “anh em làm<br /> năm. vì cái nghĩa, cái tình.” (Hiệp sĩ đường phố: Anh<br /> Bên cạnh những đội SBC chuyên nghiệp của công hùng hay nạn nhân trên BBC News tiếng Việt.<br /> an TP HCM còn có những đội SBC nghiệp dư Truy cập từ:<br /> được nhóm cá nhân thành lập tự phát, và đây mới https://www.bbc.com/vietnamese/vietnam-<br /> chính là những hiệp sĩ đường phố Sài Gòn. 44172232). Đối với họ niềm hạnh phúc có được<br /> Với tính cách liều lĩnh, quả cảm và nghĩa hiệp từ những nghĩa cử này ngoài cứu giúp được người<br /> như con người Nam Bộ thuở xưa, họ đã len lỏi bị nạn, góp phần giữ thành phố yên bình, còn là<br /> trên các cung đường để theo dõi và xử lí các vụ cái nghĩa, cái tình và được sống với “những người<br /> cướp. Khi có vụ việc xảy ra, họ gọi điện báo cho cộng sự cùng chung chí hướng.” (Hiệp sĩ đường<br /> công an nếu đồn công an ở gần đó, nhưng thường phố: Ai bảo vệ các anh. Truy cập từ:<br /> cướp không thành động gần đồn, nên họ phải trực https://news.zing.vn/hiep-si-duong-pho-ai-bao-ve-<br /> tiếp ra tay hành động sau đó giao nộp cho cơ quan cac-anh-post842349.html)<br /> chức năng. Hiệp sĩ đường phố là những Lục Vân Tiên của đời<br /> Ngoài ra họ còn tạo trang facebook và đăng số thường, những anh hùng áo vải hiếm có, tưởng<br /> hotline để bất cứ khi nào cần, người dân có thể chỉ là trong thơ ca. Nghĩa cử, khí phách của họ<br /> gọi giúp đỡ. Mỗi ngày, theo lời kể của một hiệp mang nét đẹp văn hóa rạng ngời trong cuộc sống<br /> sĩ, họ nhận được từ 50 - 100 cú điện thoại (nhiều náo nhiệt giữa lòng đô thị Sài Gòn phồn hoa. Đó<br /> cú gọi vào nửa đêm) nhờ truy đuổi các vụ cướp là một trong các giá trị điển hình về văn hóa nghĩa<br /> giật, can thiệp vào các vụ liên quan đến tội phạm khí của con người Nam Bộ nói chung, của thành<br /> ma túy, thậm chí bắt cóc. Họ cũng ghi chép lại phố nói riêng, đáng được vinh danh “Gương sáng<br /> thông tin chi tiết hàng ngàn tội phạm và giúp cơ phố phường”, “Anh hùng SBC” của thành phố.<br /> quan công an bắt giữ.<br /> 4.3 Tiếp sức mùa thi tại TP HCM<br /> Phần lớn hiệp sĩ là những người nghèo, chạy xe<br /> ôm, đạp ba gác, lái taxi, sửa xe, làm thợ hồ, phụ “Tiếp sức mùa thi” là một chương trình xã hội<br /> quán, bán bánh mì… họ làm việc không nghĩ cần nhằm hỗ trợ các thí sinh thi vào các trường đại<br /> trả công, họ đến với nghề trong khí phách hiệp sĩ học, cao đẳng và trung học chuyên nghiệp.<br /> nên họ không sợ hiểm nguy. Nhiều người đã gắn Chương trình được tổ chức lần đầu tiên vào năm<br /> bó công việc nghĩa hiệp này hơn 20 năm. 1996 bởi Trung tâm Hỗ trợ sinh viên TP HCM<br /> với tên gọi “Chương trình hỗ trợ thí sinh dự thi<br /> Làm công việc hiểm nguy dễ bị thương, bị bắn, bị<br /> đại học, cao đẳng”. Đến năm 2001, Trung ương<br /> phơi nhiễm HIV, bị trả thù, bị hi sinh khi tuổi đời<br /> Hội Sinh viên Việt Nam, Bộ Giáo dục và Đào tạo,<br /> còn trẻ mà không ngờ rằng nhiều người trong số<br /> Báo Thanh Niên cùng Tập đoàn Văn phòng phẩm<br /> họ chẳng được trang bị võ nghệ, và đương nhiên<br /> Thiên Long nhân rộng mô hình và tổ chức chương<br /> không có vũ khí, công cụ như các đội săn cướp<br /> trình với tên gọi chính thức là “Tiếp sức mùa thi”.<br /> chính quy của lực lượng công an thành phố. Họ<br /> TP HCM, cái nôi không chỉ của Cơm từ thiện,<br /> bắt cướp nhờ kinh nghiệm là chủ yếu, một hiệp sĩ<br /> Hiệp sĩ đường phố, mà còn của Tiếp sức mùa thi.<br /> đội săn bắt cướp Tân Bình đã chia sẻ khi được<br /> Thành phố, tuy về truyền thống không phải là nơi<br /> phỏng vấn. Chính vì vậy, khi nguy hiểm xảy đến<br /> <br /> 27<br /> AGU International Journal of Sciences – 2019, Vol. 23 (2), 20 - 29<br /> <br /> đặt nặng chuyện học hành như các sĩ phu Bắc Hà, Nghĩa cử của người Sài Gòn thật là ấm áp, tấm<br /> nhưng nay là nơi hội tụ những anh tài, các trường chân tình của họ đã nâng đỡ biết bao bạn học sinh<br /> đại học và cơ sở giáo dục lớn và uy tín nhất nước, chắp cánh ước mơ đại học của mình. Nghĩa cử<br /> nên giáo dục rất được quan tâm, nhất là việc thi của cư dân Sài Gòn một lần nữa lại lan tỏa khắp<br /> cử đại học. Do đó mùa thi nhiều năm trước kia là nơi và hiện nay 63 tỉnh thành đã có hoạt động<br /> lúc các học sinh ở nhiều tỉnh đổ về, vì thế với Tiếp sức mùa thi đầy ý nghĩa.<br /> những người chân ướt chân ráo lên Sài thành rất 5. ĐỀ XUẤT VỀ CÁC NGHĨA CỬ CỦA CƯ<br /> cần nhiều sự giúp đỡ, chủ yếu là vấn đề đi lại, ăn DÂN SÀI GÒN<br /> ở, trú ngụ vài ngày thi… Hiểu rõ khó khăn này,<br /> Người Sài Gòn trên mảnh đất Nam Bộ tuy là dân<br /> tình nguyện viên của Tiếp sức mùa thi đã tiến<br /> tứ xứ nhưng khi đã định cư ở Sài Gòn thì thường<br /> hành các hoạt động như rước thí sinh ở bến xe, hỗ<br /> hòa vào trong văn hóa tính cách mang tính đại<br /> trợ làm thủ tục đăng kí thi, chỉ dẫn đường, cung<br /> diện cho con người Nam Bộ, đó là nghĩa tình,<br /> cấp địa chỉ phòng trọ giá rẻ, địa điểm ăn uống gần<br /> nghĩa hiệp, phóng khoáng vô cùng. Những nghĩa<br /> nhất cho thí sinh và phụ huynh. Những năm nay,<br /> cử cao đẹp của họ thường xuất phát từ sự tự<br /> thi cử được tổ chức ngay địa phương nên thành<br /> nguyện, họ làm nhưng không mong được hậu<br /> phố đã linh hoạt sáng tạo nhiều công tác hỗ trợ<br /> thưởng hay trả công. Nên để các nghĩa cử từ thiện<br /> khác cho phù hợp, song vẫn với ý nghĩa hỗ trợ thí<br /> và tiếp sức mùa thi này tiếp tục phát huy và lan<br /> sinh dự thi đạt kết quả tốt nhất.<br /> tỏa một cách tự nhiên trong cộng đồng người Sài<br /> Những người tham gia Tiếp sức mùa thi là các<br /> Gòn thì cần ca ngợi những việc làm này thông qua<br /> nhóm sinh viên tình nguyện tại tất cả các trường<br /> các chương trình truyền hình như “Bếp yêu<br /> đại học trong thành phố và tình nguyện viên của<br /> thương” của HTV, hay cũng có thể là mô hình<br /> thành phố cùng phối hợp tham gia túc trực tại các<br /> giống “Câu chuyện tử tế” của VTV, khen và tặng<br /> điểm thi để hướng dẫn thí sinh làm thủ tục dự thi,<br /> thưởng các đội tình nguyện Tiếp sức mùa thi là<br /> chỉ đường, trấn an tinh thần, trò chuyện với phụ<br /> việc làm thiết thực, từ đó truyền bá thông điệp<br /> huynh, giải đáp thắc mắc tuyển sinh, điều phối<br /> nghĩa tình đến với mọi người. Qua đó có thể nhận<br /> giao thông cục bộ trước cổng trường, cung cấp<br /> được sự quan tâm và đóng góp rộng rãi hơn cho<br /> nước uống, bút viết, quạt cho thí sinh, và nhiều<br /> những cá nhân, tổ chức hoạt động Cơm từ thiện<br /> trường hợp “cõng” thí sinh xỉu… Để làm tròn<br /> và Tiếp sức mùa thi, để ngọn lửa của các bếp cơm<br /> nhiệm vụ, họ phải có mặt trước 6 giờ sáng và kết<br /> từ thiện luôn được thắp lên, chương trình Tiếp sức<br /> thúc vào lúc 5 giờ 30 chiều vào các ngày thi.<br /> mùa thi luôn được đồng hành bền bỉ.<br /> Khác với hoạt động Cơm từ thiện và Hiệp sĩ<br /> đường phố, Tiếp sức mùa thi ra đời một cách có Riêng Hiệp sĩ đường phố, tác giả không đề xuất<br /> tổ chức và quy củ, ngày càng xã hội hóa hỗ trợ chi khuyến khích thêm thành viên trong cộng đồng<br /> phí hoạt động như nước uống, quạt giấy, dù, bàn tham gia vì đây là công việc nguy hiểm đến tính<br /> ghế, tặng phẩm học sinh nên hoạt động rất hiệu mạng, là công việc của các cơ quan chức năng<br /> quả, nhận được sự quan tâm lớn của toàn xã hội trong việc giữ gìn trật tự, an toàn môi trường sống<br /> và các mạnh thường quân. cho người dân thành phố. Thành phố cần có chủ<br /> Mạnh thường quân của Tiếp sức mùa thi là các tổ trương kêu gọi Hiệp sĩ đường phố nên dừng hoạt<br /> chức tôn giáo, như nhà thờ trước kia cung cấp động săn bắt cướp như một nghề, đồng thời hỗ trợ<br /> hàng trăm chỗ ở cho thí sinh tỉnh nghèo, các gia đào tạo nghề, giới thiệu việc làm giúp họ tháo gỡ<br /> đình cá nhân ở gần các điểm thi cũng cho phòng khó khăn trong cuộc sống mưu sinh và cũng nên<br /> trọ miễn phí và còn chở thí sinh đi thi. Nay thì các dành những khoản thưởng thiết thực ghi nhận<br /> tổ chức này đóng góp hỗ trợ tài chính là chủ yếu. cống hiến nghĩa hiệp của họ cho cộng đồng trong<br /> Riêng Cơm từ thiện cũng dành nhiều suất cơm nhiều năm qua. Công việc săn bắt cướp này sẽ chỉ<br /> cho những gia đình thí sinh nghèo trong các ngày là của những đội SBC công an thành phố với lực<br /> thi.<br /> <br /> <br /> 28<br /> AGU International Journal of Sciences – 2019, Vol. 23 (2), 20 - 29<br /> <br /> lượng được đào tạo bài bản, trang bị đầy đủ, hiện Hiệp sĩ đường phố: Anh hùng hay nạn nhân trên<br /> đại. BBC News tiếng Việt. BBC news.Truy cập từ:<br /> 6. KẾT LUẬN https://www.bbc.com/vietnamese/vietnam-<br /> 44172232.<br /> Nghĩa cử của cư dân Sài Gòn qua hoạt động Cơm<br /> từ thiện, Hiệp sĩ đường phố và Tiếp sức mùa thi Hiệp sĩ đường phố: Ai bảo vệ các anh. (k.n). Truy<br /> bắt nguồn từ truyền thống văn hóa nghĩa tình, cập từ: https://news.zing.vn/hiep-si-duong-<br /> nghĩa hiệp, phóng khoáng của con người Nam Bộ pho-ai-bao-ve-cac-anh-post842349.html.<br /> từ lúc khai khẩn cho đến mãi hôm nay. Giá trị văn Phan Huy Lê. (2017a). Vùng đất Nam Bộ: Quá<br /> hóa này là đại diện cho tính cách nói chung của trình hình thành và phát triển (Tập 1). Hà Nội:<br /> văn hóa cư dân Nam Bộ, thể hiện sâu sắc, rõ nét, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia Sự thật.<br /> đặc thù, cụ thể qua cư dân Sài Gòn, làm lan toả ra Phan Huy Lê. (2017b). Vùng đất Nam Bộ: Quá<br /> nhiều vùng trong cả nước. Tiên phong đi đầu về trình hình thành và phát triển (Tập 2). Hà Nội:<br /> kinh tế, văn hóa, giáo dục, TP HCM sẽ không Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia Sự thật.<br /> đánh mất truyền thống văn hóa nghĩa cử đẹp này<br /> Sơn Nam. (2015). Nói về miền Nam, cá tính miền<br /> trong quá trình hội nhập quốc tế hiện nay.<br /> Nam, và thuần phong mĩ tục Việt Nam. TP<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO HCM: Nhà xuất bản trẻ.<br /> Bếp từ thiện giữa phố - Thành phố hôm nay. Thông tin Tiếp sức mùa thi. (k.n). Truy cập từ:<br /> HTV9. Truy cập từ: http://tsmt.org.<br /> https://www.youtube.com/watch?v=tpBK-<br /> Thông tin về TP HCM. (k.n). Truy cập từ:<br /> XcEw58.<br /> https://vi.wikipedia.org/wiki/<br /> Bếp Yêu Thương 2013 - Quán cơm chay Từ Tâm<br /> Trần Ngọc Thêm. (2007). Khu vực Nam Bộ và<br /> (Quán cơm 5.000 đồng) TP.HCM. HTV7. Truy<br /> tình hình nghiên cứu Khoa học xã hội và nhân<br /> cập từ:<br /> văn Nam Bộ. Trang Văn hoá học của Trung<br /> https://www.youtube.com/watch?v=lRD_CM<br /> tâm Văn hoá học lí luận và ứng dụng của<br /> VdMiQ.<br /> Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân<br /> Đồng hành cùng bệnh nhi khó khăn, “Bếp yêu văn, Đại học Quốc gia TP HCM. Truy cập từ:<br /> thương” của Bệnh viện Nhi đồng thành phố.<br /> http://www.vanhoahoc.vn/nghien-cuu/van-<br /> (k.n). Truy cập từ: http://bvndtp.org.vn/dong-<br /> hoa-viet-nam/van-hoa-nam-bo/81-tran-ngoc-<br /> hanh-cung-benh-nhi-kho-khan-bep-yeu-<br /> them-nam-bo-va-nghien-cuu-khxh-nv-nb.html.<br /> thuong-benh-vien-nhi-dong-thanh-pho<br /> Truy cập ngày 24-09-2018.<br /> Tổng hợp địa chỉ bán cơm từ thiện giá 2.000.<br /> Trần Ngọc Thêm. 2008. Tính cách văn hóa người<br /> (k.n). Truy cập từ: https://chanhtuoi.com/dia-<br /> Việt Nam Bộ như một hệ thống. Trang Văn hoá<br /> chi-ban-com-tu-thien-gia-2000d.html.<br /> học của Trung tâm Văn hoá học lí luận và ứng<br /> Đội trưởng săn bắt cướp đầu tiên và những chiến dụng của Trường Đại học Khoa học Xã hội và<br /> công lừng lẫy. (k.n). Truy cập từ: Nhân văn, Đại học Quốc gia TP HCM. Truy<br /> https://news.zing.vn/doi-truong-sbc-dau-tien- cập từ:<br /> va-nhung-chien-cong-lung-lay-<br /> http://www.vanhoahoc.vn/nghien-cuu/van-<br /> post647566.html.<br /> hoa-viet-nam/van-hoa-nam-bo/408-tran-ngoc-<br /> Hãng tin Anh theo chân các hiệp sĩ đường phố ở them-tinh-cach-van-hoa-nguoi-viet-nam-<br /> Sài Gòn. Vnexpress. Truy cập từ: bo.html. Truy cập ngày 24-09-2018.<br /> https://amp.vnexpress.net/tin-tuc/the-<br /> gioi/cuoc-song-do-day/hang-tin-anh-theo-<br /> chan-cac-hiep-si-duong-pho-o-sai-gon-<br /> 3758066.html.<br /> <br /> 29<br />