Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Giáo dục học: Tổ chức dạy học dự án một số kiến thức thuộc chương Điện học (Vật lí lớp 9 trung học cơ sở) nhằm phát huy tính năng động, bồi dưỡng năng lực sáng tạo và hợp tác của học sinh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI<br /> ---------CAO THỊ SÔNG HƢƠNG<br /> <br /> TỔ CHỨC DẠY HỌC DỰ ÁN MỘT SỐ KIẾN THỨC THUỘC<br /> CHƢƠNG ĐIỆN HỌC (VẬT LÍ LỚP 9 TRUNG HỌC CƠ SỞ)<br /> NHẰM PHÁT HUY TÍNH NĂNG ĐỘNG, BỒI DƢỠNG<br /> NĂNG LỰC SÁNG TẠO VÀ HỢP TÁC CỦA HỌC SINH<br /> <br /> Chuyên ngành : Lí luận và phƣơng pháp dạy học<br /> bộ môn Vật lí<br /> Mã số<br /> : 62.14.01.11<br /> <br /> TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ GIÁO DỤC HỌC<br /> <br /> HÀ NỘI – 2014<br /> <br /> Luận án đƣợc hoàn thành tại: Tổ Phƣơng pháp giảng dạy – Khoa Vật lí<br /> TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI<br /> Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. Đỗ Hƣơng Trà.<br /> Phản biện 1: PGS. TS. Tạ Tri Phương. Trường ĐHSP Hà Nội 2.<br /> Phản biện 2: PGS.TS. Hà Văn Hùng. Trường ĐH Vinh.<br /> Phản biện 3: PGS. TS. Nguyễn Mạnh Thảo. Trường ĐHSP Hà Nội.<br /> Luận án sẽ đƣợc bảo vệ tại Hội đồng chấm Luận án cấp Trƣờng họp tại<br /> Đại học Sƣ phạm Hà Nội<br /> Vào hồi.……...giờ….…..., ngày……….tháng………..năm…………..<br /> <br /> Có thể tìm đọc luận án tại:<br /> - Thư viện Quốc gia Việt Nam (Hà Nội).<br /> - Thư viện Trường Đại học Sư phạm Hà Nội.<br /> - Thư viện Trường Đại học Đồng Tháp.<br /> <br /> DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ<br /> LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN<br /> 1. Cao Thị Sông Hương (2009), Phát huy tính sáng tạo của HS trong DHDA<br /> bằng việc sử dụng sơ đồ tư duy, Tạp chí giáo dục, số Đặc biệt, tr.15 - 16.<br /> 2. Cao Thị Sông Hương (2010), Ôn tập chương “Điện học” (VL 9) bằng cách<br /> tổ chức các DA học tập, Tạp chí giáo dục, số Đặc biệt, tr.45–46– 47.<br /> 3. Cao Thị Sông Hương (2010), Tổ chức DHDA một số kiến thức về điện<br /> (VL lớp 9), Tạp chí thiết bị giáo dục, số 62, tr.10 – 11 - 12.<br /> 4. Cao Thị Sông Hương (2010), Tổ chức DHDA một số kiến thức về điện học<br /> VL lớp 9 THCS và những kết quả thực nghiệm thu được, Kỷ yếu Hội nghị<br /> Giảng dạy VL toàn quốc, NXB Đại học Sư phạm, tr.38.<br /> 5. Cao Thị Sông Hương (2010), Đánh giá trong DHDA, Kỷ yếu Hội nghị<br /> Giảng dạy VL toàn quốc, NXB Đại học Sư phạm, tr.45.<br /> 6. Cao Thị Sông Hương (2010), Tổ chức tình huống VĐ trong DHDA môn<br /> VL cho HS và kết quả thực nghiệm, Tạp chí giáo dục, số 251, tr.50 - 51.<br /> 7. Cao Thị Sông Hương (2011), Tổ chức DHDA phần kiến thức điện trở,<br /> công suất điện, điện năng, an toàn và tiết kiệm điện (VL lớp 9), Tạp chí<br /> giáo dục, số Đặc biệt, tr.75 – 76 - 77.<br /> 8. Cao Thị Sông Hương (2011), DHDA trong DHVL – Một hình thức rèn<br /> luyện kĩ năng sống cho HS, Tạp chí giáo dục, số Đặc biệt, tr.67 – 68 – 69.<br /> 9. Cao Thị Sông Hương (2011), ĐG kết quả học tập trong DHDA, Tạp chí<br /> thiết bị giáo dục, số Đặc biệt, tr.36 – 37 – 38 - 39.<br /> 10. Cao Thị Sông Hương (2013), Tiến trình DHDA trong DHVL ở THCS,<br /> Tạp chí giáo dục, số 301, tr 48 – 49 – 50.<br /> <br /> 1<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Lí do chọn đề tài<br /> Hiện nay một trong những phương hướng đổi mới phương pháp dạy học vật lý ở<br /> bậc trung học cơ sở là đẩy mạnh việc vận dụng các hình thức dạy học mở nhằm phát<br /> triển năng lực hành động của người học. Trong đó dạy học dự án được đặc biệt chú<br /> trọng, bởi vì dạy học dự án tổ chức cho học sinh vận dụng kiến thức để giải quyết các<br /> vấn đề mở gắn với đời sống thực tiễn (đòi hỏi sự sáng tạo), kết hợp lí thuyết với thực<br /> hành, tạo ra một sản phẩm thật có thể trưng bày và giới thiệu được, giúp người học<br /> hiểu được nghĩa của kiến thức. Dạy học dự án còn hình thành và phát triển ở người<br /> học năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề, xây dựng và thực hiện kế hoạch, hợp tác,<br /> tư duy phân tích, tổng hợp, phê phán và sáng tạo,... tạo tiền đề cho người học có được<br /> những thành công nhất định khi hội nhập vào đời sống thực tiễn.<br /> Phần kiến thức trong chương Điện học ở vật lí lớp 9 có nhiều ứng dụng trong<br /> thực tiễn đời sống và kĩ thuật nên rất thuận lợi để tổ chức dạy học dự án.<br /> Ý tưởng trên thúc đẩy chúng tôi chọn đề tài luận án: “Tổ chức dạy học dự án<br /> một số kiến thức thuộc chương Điện học (Vật lý lớp 9 Trung học cơ sở) nhằm phát<br /> huy tính năng động, bồi dưỡng năng lực sáng tạo và hợp tác của học sinh”.<br /> 2. Mục đích nghiên cứu<br /> Tổ chức dạy học dự án một số kiến thức trong chương Điện học vật lý lớp 9<br /> trung học cơ sở nhằm phát huy tính năng động, bồi dưỡng năng lực sáng tạo và hợp<br /> tác của người học.<br /> 3. Đối tƣợng nghiên cứu<br /> - Nội dung kiến thức chương Điện học vật lý lớp 9 trung học cơ sở.<br /> - Hoạt động dạy và học các kiến thức Điện học – Vật lý lớp 9 trung học cơ sở.<br /> 4. Giả thuyết khoa học<br /> Nếu vận dụng cơ sở lí luận của dạy học dự án vào dạy học các kiến thức Điện<br /> học trong chương trình vật lý lớp 9 để tổ chức cho học sinh hoạt động tìm tòi, giải<br /> quyết các vấn đề liên quan đến thực tiễn đời sống thì có thể phát huy được tính năng<br /> động, bồi dưỡng được năng lực sáng tạo và hợp tác của học sinh.<br /> 5. Nhiệm vụ nghiên cứu<br /> - Nghiên cứu các quan điểm hiện đại về dạy và học, cơ sở lí luận của dạy học dự<br /> án, dạy học dự án với việc phát huy tính năng động, sáng tạo và hợp tác của người học.<br /> - Nghiên cứu mục tiêu giáo dục phổ thông, đặc thù của môn vật lý ở trường phổ<br /> thông, tiến trình giải quyết vấn đề trong nghiên cứu khoa học, tiến trình dạy học dự án<br /> nói chung từ đó xây dựng tiến trình dạy học dự án trong dạy học vật lý ở trường phổ<br /> thông.<br /> - Điều tra ban đầu để phân tích các khó khăn của giáo viên và học sinh khi dạy và<br /> học một số kiến thức Điện học – Sách giáo khoa vật lý lớp 9 trung học cơ sở và đề xuất<br /> các giải pháp khắc phục.<br /> - Nghiên cứu nội dung Điện học vật lý lớp 9 và các tài liệu khoa học có liên quan.<br /> <br /> 2<br /> <br /> - Soạn thảo tiến trình dạy học dự án một số kiến thức Điện học vật lý lớp 9, trung<br /> học cơ sở đáp ứng yêu cầu phát huy tính năng động, năng lực sáng tạo và hợp tác của<br /> học sinh trong học tập.<br /> - Tiến hành thực nghiệm sư phạm theo các tiến trình đã soạn thảo, đánh giá hiệu<br /> quả của các tiến trình dạy học đó đối với việc phát huy tính năng động, sáng tạo và<br /> hợp tác của học sinh nhằm kiểm tra tính đúng đắn của giả thuyết khoa học của đề tài.<br /> 6. Phƣơng pháp nghiên cứu<br /> Luận án sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau: Nghiên cứu lí luận; điều tra<br /> khảo sát; thực nghiệm sư phạm; tổng kết kinh nghiệm; thống kê toán học để xử lí,<br /> phân tích kết quả thu được đối với các tiến trình dạy học đã soạn thảo, đồng thời đánh<br /> giá hiệu quả của tác động đối với lớp thực nghiệm.<br /> 7. Những đóng góp mới của luận án<br /> - Phát triển cơ sở lí luận của dạy học dự án về phương diện hình thức tổ chức<br /> dạy học dự án và phương pháp đánh giá trong dạy học dự án.<br /> - Cụ thể hóa tiến trình giải quyết vấn đề trong dạy học dự án.<br /> - Đề xuất tiến trình dạy học dự án trong dạy học vật lý ở trường phổ thông và<br /> vận dụng để soạn thảo tiến trình dạy học một số nội dung trong phần Điện học – vật<br /> lý lớp 9.<br /> - Sử dụng phim tình huống học tập hỗ trợ người học đề xuất ý tưởng dự án trong<br /> dạy học dự án. Đề xuất một số biện pháp phát huy tính năng động, bồi dưỡng năng<br /> lực sáng tạo và hợp tác của học sinh trong dạy học dự án ở trường phổ thông.<br /> - Kết quả nghiên cứu cung cấp số liệu và thông tin khoa học làm phong phú<br /> thêm tài liệu tham khảo phục vụ cho việc dạy học và nghiên cứu khoa học của giáo<br /> viên trung học cơ sở, sinh viên vật lý ở các trường Đại học, Cao đẳng đào tạo giáo<br /> viên sư phạm.<br /> 8. Cấu trúc của luận án.<br /> Luận án gồm phần mở đầu, chương 1, chương 2, chương 3, chương 4, kết luận,<br /> danh mục các bài báo liên quan đến đề tài luận án, tài liệu tham khảo và phụ lục.<br /> <br />