Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Nông nghiệp tỉnh Cà Mau phát triển theo hướng bền vững

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH<br /> <br /> NGUYỄN MINH LUÂN<br /> <br /> n«ng nghiÖp tØnh cµ mau<br /> ph¸t triÓn theo h­íng bÒn v÷ng<br /> <br /> Chuyên ngành<br /> <br /> : Kinh tế chính trị<br /> <br /> Mã số<br /> <br /> : 62 31 01 02<br /> <br /> TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ<br /> <br /> HÀ NỘI - 2016<br /> <br /> Công trình được hoàn thành tại<br /> Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh<br /> <br /> Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS Phạm Quốc Trung<br /> <br /> Phản biện 1:<br /> <br /> Phản biện 2:<br /> <br /> Phản biện 3:<br /> <br /> Luận án được bảo vệ trước hội đồng chấm luận án cấp Học viện<br /> họp tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh<br /> Vào hồi……giờ……ngày……tháng……năm 2016<br /> <br /> Có thể tìm hiểu luận án tại: Thư viện quốc gia và<br /> Thư viện Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh<br /> <br /> 1<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> <br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu<br /> Là một quốc gia nông nghiệp, sau 30 năm đổi mới và phát triển,<br /> nông nghiệp Việt Nam đang ngày càng khẳng định vị thế của mình<br /> không chỉ đáp ứng yêu cầu trong nước mà còn đóng góp quan trọng đối<br /> với xuất khẩu. Tuy nhiên, trước bối cảnh đẩy mạnh công nghiệp hóa,<br /> hiện đại hóa đất nước và hội nhập sâu rộng, nền kinh tế nói chung, nông<br /> nghiệp nói riêng đang đứng trước không ít khó khăn, thách thức.<br /> Là tỉnh thuộc trục tam giác kinh tế trọng điểm của Khu vực Đồng<br /> bằng sông Cửu Long, Cà Mau có điều kiện tự nhiên, xã hội thuận lợi và<br /> có tiềm năng để phát triển kinh tế toàn diện, đặc biệt là kinh tế nông<br /> nghiệp. Cà Mau được xem là một trong những địa phương có tiềm năng<br /> phát triển lâm nghiệp, thủy sản lớn so với những tỉnh khác của cả<br /> nước...Song cũng chính những thuận lợi này lại đang đặt nông nghiệp<br /> Cà Mau trước những thách thức không nhỏ đó là tình trạng phát triển<br /> nóng ở một số mô hình nông, lâm, thủy sản nên gây ra nhiều hệ lụy như:<br /> bất ổn trong thực hiện quy hoạch phát triển và đầu tư, dẫn đến nông<br /> nghiệp Cà Mau phải đối diện với tình trạng phát triển trong điều kiện<br /> quy hoạch thiếu đồng bộ, kết cấu hạ tầng yếu (đặc biệt là điện, mạng<br /> lưới kênh dẫn và thoát nước) và các điều kiện về vốn, con giống, thức<br /> ăn… chưa được đảm bảo.<br /> Từ những thực tế trên cho thấy, việc nghiên cứu sinh chọn đề tài:<br /> “Nông nghiệp tỉnh Cà Mau phát triển theo hướng bền vững” làm luận<br /> án tiến sĩ kinh tế là có ý nghĩa lý luận, thực tiễn sâu sắc và phù hợp với<br /> chuyên ngành Kinh tế chính trị.<br /> 2. Mục đích nghiên cứu<br /> Hệ thống hóa và cụ thể hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về nông nghiệp<br /> phát triển theo hướng bền vững nói chung và ở tỉnh Cà Mau nói riêng. Từ<br /> đó, cho thấy vai trò hết sức to lớn và quan trọng của nông nghiệp trong<br /> việc góp phần phát triển kinh tế, ổn định xã hội, đảm bảo môi trường.<br /> Phân tích quá trình nông nghiệp phát triển theo hướng bền vững ở<br /> tỉnh Cà Mau từ năm 1997 đến năm 2015 để thấy rõ thực trạng, những<br /> thành tựu, hạn chế, yếu kém và nguyên nhân; từ đó, đề xuất quan điểm,<br /> định hướng và những giải pháp nhằm đưa nông nghiệp tỉnh Cà Mau phát<br /> triển theo hướng bền vững.<br /> 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu<br /> 3.1. Đối tượng nghiên cứu<br /> Đối tượng nghiên cứu của luận án là tổng thể nền nông nghiệp của<br /> tỉnh Cà Mau trên phương diện phát triển bền vững. Đó là quá trình vận<br /> <br /> 2<br /> <br /> động, phát triển nội tại của nền nông nghiệp hướng đến ba mục tiêu cơ<br /> bản: bền vững kinh tế, bền vững xã hội, và bền vững môi trường. Luận án<br /> không nghiên cứu nền nông nghiệp với các ngành đơn lẻ.<br /> 3.2. Phạm vi nghiên cứu<br /> Phạm vi nội dung: nông nghiệp tỉnh Cà Mau phát triển theo hướng<br /> bền vững được nghiên cứu trong phạm vi luận án là nông nghiệp trên địa<br /> bàn tỉnh, trong đó trọng tâm là ba lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp và ngư<br /> nghiệp.<br /> Phạm vi không gian: không gian nông nghiệp tỉnh Cà Mau, bao gồm:<br /> các huyện, thành phố và cả vùng biển khu vực Cà Mau.<br /> Phạm vi thời gian: Nghiên cứu của luận án được giới hạn trong phạm<br /> vi thời gian từ năm 1997 đến 2015. Phạm vi thời gian này cho phép luận án<br /> đánh giá thực trạng nông nghiệp Cà Mau từ khi tái lập tỉnh 1997 đến 2015;<br /> xác định mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp nông nghiệp phát triển theo hướng<br /> bền vững trong mối quan hệ kinh tế xã hội của tỉnh đến năm 2025.<br /> 4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu<br /> 4.1. Cơ sở lý luận<br /> Luận án dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng<br /> Hồ Chí Minh; quan điểm, đường lối của Đảng Cộng sản và chính sách,<br /> pháp luật của Nhà nước Việt Nam về phát triển kinh tế, phát triển bền vững<br /> nói chung, nông nghiệp phát triển bền vững nói riêng; chủ trương phát triển<br /> kinh tế, xã hội, phát triển nông nghiệp của tỉnh Cà Mau; tiếp thu có chọn lọc<br /> các kết quả nghiên cứu đã công bố về phát triển nông nghiệp, nông nghiệp<br /> phát triển bền vững của các nhà khoa học trong và ngoài nước.<br /> 4.5.2. Phương pháp nghiên cứu<br /> Luận án dựa trên phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng<br /> và duy vật lịch sử Mác-Lênin để nghiên cứu, rút ra các kết luận. Ngoài ra còn<br /> sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể, như: nghiên cứu thực tế, phân<br /> tích tổng hợp, thống kê, so sánh, tổng kết thực tiễn…nhằm rút ra những vấn<br /> đề mang tính tổng kết, khái quát một giai đoạn phát triển nông nghiệp cả<br /> trên phương diện lý luận lẫn thực tiễn, để vận dụng đánh giá tổng thể thực<br /> trạng phát triển nông nghiệp của tỉnh Cà Mau kể từ khi tái lập tỉnh đến<br /> 2015. Trên cơ sở đó định hướng xây dựng nông nghiệp tỉnh Cà Màu phát<br /> triển bền vững trong thời gian tới.<br /> 5. Đóng góp của luận án<br /> - Luận án góp phần làm rõ thêm khung lý thuyết về phát triển bền vững,<br /> nông nghiệp phát triển bền vững.<br /> - Tìm hiểu kinh nghiệm một số quốc gia trên thế giới và một số địa<br /> phương trong nước về nông nghiệp phát triển theo hướng bền vững để rút ra<br /> bài học kinh nghiệm cho tỉnh Cà Mau.<br /> <br /> 3<br /> <br /> - Phân tích, đánh giá đúng thực trạng phát triển nông nghiệp ở tỉnh<br /> Cà Mau, giai đoạn 1997 - 2015.<br /> - Đề xuất có căn cứ khoa học các quan điểm và giải pháp chủ yếu<br /> nhằm thúc đẩy nông nghiệp ở tỉnh Cà Mau phát triển theo hướng bền vững<br /> trong những năm tới.<br /> 6. Kết cấu của luận án<br /> Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, hình<br /> vẽ, bảng biểu minh họa và phụ lục, luận án được kết cấu thành 4<br /> chương.<br /> Chương 1<br /> TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN<br /> ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN<br /> Mục tiêu của chương 1, nghiên cứu các công trình liên quan đến đề<br /> tài luận án nhằm xác định những vấn đề lý luận, thực tiễn về phát triển bền<br /> vững, nông nghiệp phát triển bền vững từ đó chỉ ra những vấn đề cần tiếp<br /> tục nghiên cứu đối với nông nghiệp phát triển theo hướng bền vững ở tỉnh<br /> Cà Mau.<br /> Để đảm bảo tính kế thừa và khẳng định những đóng góp của luận án,<br /> luận án chia các công trình nghiên cứu thành hai nhóm: 1) Những công<br /> trình nghiên cứu trong nước liên quan đến đề tài luận án; 2) Những công<br /> trình nghiên cứu ngoài nước liên quan đến đề tài luận án. Những công<br /> trình khoa học trong nước và ngoài nước đã đề cập đến một số khía cạnh<br /> của vấn đề phát triển bền vững, nông nghiệp phát triển theo hướng bền<br /> vững. Tuy nhiên, chưa có một công trình nghiên cứu nào đề cập đến nông<br /> nghiệp phát triển theo hướng bền vững ở tỉnh Cà Mau. Vì vậy, luận án một<br /> mặt kế thừa, tiếp thu kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học đi trước;<br /> đồng thời bổ sung những khoảng trống các vấn đề nghiên cứu cần làm rõ<br /> hơn, đó là:<br /> - Chỉ rõ những công trình khoa học chủ yếu nghiên cứu nông nghiệp ở<br /> tầm lý luận chung, những vấn đề mang tính nguyên lý ở cấp độ quốc gia,<br /> châu lục. Một số công trình khác thì chỉ tập trung nghiên cứu một hoặc<br /> một số vấn đề cụ thể của nông nghiệp trong nước. Ngay cả ba luận án<br /> tham khảo cũng chỉ đi sâu nghiên cứu mô hình sản xuất ở vùng ngọt hóa,<br /> vấn đề nâng cao hiệu quả kinh tế trong sử dụng đất, thị trường quyền sử<br /> dụng đất nông nghiệp.<br /> <br />