Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Tăng cường thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào nông nghiệp vùng Đồng bằng Sông Hồng

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> <br /> BỘ TÀI CHÍNH<br /> <br /> HỌC VIỆN TÀI CHÍNH<br /> <br /> VŨ VIỆT NINH<br /> <br /> TĂNG CƯỜNG THU HÚT VỐN ĐẦU TƯ<br /> TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI VÀO NÔNG NGHIỆP<br /> VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG<br /> <br /> Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng<br /> Mã số: 9.34.02.01<br /> <br /> TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ<br /> <br /> HÀ NỘI – 2018<br /> <br /> Công trình được hoàn thành tại: Học viện Tài chính<br /> <br /> Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS. TS Nguyễn Tiến Thuận<br /> 2. PGS. TS Nhữ Trọng Bách<br /> <br /> Phản biện 1: .................................................<br /> ...............................................<br /> Phản biện 2: .................................................<br /> ...............................................<br /> Phản biện 3: .................................................<br /> ...............................................<br /> <br /> Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Học viện<br /> họp tại Học viện Tài chính<br /> Vào hồi<br /> <br /> giờ<br /> <br /> ngày<br /> <br /> tháng<br /> <br /> Có thể tìm hiểu luận án tại: Thư viện Quốc gia<br /> Và Học viện Tài chính<br /> <br /> năm 2018<br /> <br /> 1<br /> <br /> LỜI MỞ ĐẦU<br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu<br /> Việt Nam là một nước “đi lên” từ nông nghiệp. Sau hơn 30 năm đổi mới,<br /> kinh tế Việt Nam đạt được nhiều thành tựu đáng mừng. Trong nghiên cứu “mô<br /> hình kinh tế liên ngành và cơ cấu kinh tế của Việt Nam” (Bùi Trinh và cộng<br /> sự…) đã chỉ ra nông nghiệp là ngành cần được ưu tiên phát triển để từ đó thúc<br /> đẩy sự phát triển của nền kinh tế. Hiện nay, Việt Nam hội nhập sâu, rộng là<br /> điều kiện thuận lợi để thu hút FDI vào các ngành, trong đó có nông nghiệp. Tuy<br /> nhiên, lượng vốn FDI vào ngành này còn rất hạn chế.<br /> Đồng bằng sông Hồng là một trong hai vùng kinh tế có thế mạnh sản xuất<br /> nông nghiệp của Việt Nam. Với truyền thống sản xuất nông nghiệp và có nhiều<br /> điều kiện thuận lợi về tự nhiên, kinh tế, xã hội, đồng bằng sông Hồng hoàn toàn<br /> có thể phát triển hơn nữa thành vùng sản xuất nông nghiệp lớn của quốc gia,<br /> góp phần thúc đẩy và phát triển kinh tế của vùng và của cả nước. Tuy nhiên,<br /> FDI đầu tư vào nông nghiệp vùng rất khiêm tốn so với tiềm năng của ngành<br /> cũng như so với các ngành khác vùng.<br /> Xuất phát từ thực tế trên, NCS thấy rằng nông nghiệp là ngành cần được<br /> ưu tiên phát triển, chủ trương của Đảng và Chính phủ cũng đã khẳng định<br /> nhưng do FDI vào nông nghiệp rất “khiêm tốn” nên việc tăng cường thu hút<br /> vốn FDI vào nông nghiệp là cần thiết. Hơn nữa, thu hút FDI vào nông nghiệp<br /> cần được thực hiện theo vùng kinh tế, bởi nông nghiệp phụ thuộc nhiều vào<br /> điều kiện tự nhiên nên việc nghiên cứu theo vùng có nhiều nét tương đồng về<br /> các điều kiện này có ý nghĩa hơn so với thu hút vào cả nước.<br /> Với vai trò là vùng đồng bằng lớn thứ hai cả nước, việc nghiên cứu để tìm<br /> ra các yếu tố ảnh hưởng nhằm tăng cường thu hút vốn FDI vào nông nghiệp của<br /> vùng ĐBSH là cần thiết. Vì vậy, nghiên cứu sinh đã lựa chọn đề tài “Tăng<br /> cường thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào nông nghiệp vùng đồng<br /> bằng sông Hồng” làm đề tài luận án tiến sĩ.<br /> 2. Mục đích nghiên cứu<br /> Mục đích cơ bản của luận án là: Xây dựng lý luận chung về ngành nông<br /> nghiệp, thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào nông nghiệp của vùng lãnh thổ<br /> (khái niệm, nội dung, các nhân tố tác động và chỉ tiêu đánh giá tình hình thu hút<br /> và đóng góp của FDI vào ngành nông nghiệp của vùng…); phân tích thực trạng<br /> thu hút FDI vào nông nghiệp của vùng ĐBSH; đánh giá những thành công, hạn<br /> chế và nguyên nhân của thành công và hạn chế trong thực trạng thu hút FDI vào<br /> ngành nông nghiệp của vùng ĐBSH; đánh giá đóng góp của FDI vào ngành nông<br /> nghiệp của vùng ĐBSH; phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến thu hút FDI vào<br /> nông nghiệp của vùng ĐBSH thông qua mô hình phân tích nhân tố khám phá<br /> <br /> 2<br /> <br /> (EFA); nghiên cứu hệ thống, đồng bộ các giải pháp nhằm tăng cường thu hút vốn<br /> FDI vào nông nghiệp vùng ĐBSH.<br /> 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu<br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> Đối tượng nghiên cứu của luận án là lý luận và thực tiễn thu hút vốn FDI<br /> vào nông nghiệp vùng ĐBSH.<br /> Phạm vi nghiên cứu<br /> + Nội dung: Tình hình thu hút FDI, những đóng góp của FDI và những<br /> yếu tố ảnh hưởng đến thu hút FDI vào nông nghiệp;<br /> + Không gian: Vùng đồng bằng sông Hồng;<br /> + Thời gian: Giai đoạn 2003-2017. Bên cạnh đó, một số chỉ tiêu được<br /> NCS sử dụng từ cuộc điều tra doanh nghiệp của Tổng cục Thống kê nên số liệu<br /> chính thức công bố mới nhất đến năm 2016 và dữ liệu từ một số tổ chức như<br /> OECD, FAO…thường được các tổ chức này đánh giá theo từng giai đoạn nên<br /> cũng không cập nhật đến năm 2017.<br /> 4. Phương pháp nghiên cứu<br /> Luận án sử dụng phương pháp tiếp cận (tiếp cận theo lợi thế so sánh, tiếp<br /> cận theo ngành, tiếp cận theo vùng); phương pháp thu thập thông tin (thu thập<br /> thông tin thứ cấp, thu thập thông tin sơ cấp thông qua phương pháp khảo sát<br /> bằng bảng hỏi); phương pháp phân tích số liệu (phương pháp định lượng: Dùng<br /> mô hình hồi quy, mô hình EFA; phương pháp thống kê mô tả; phương pháp<br /> thống kê phân tổ; phương pháp so sánh; phương pháp tổng hợp)…<br /> 5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài<br /> Ý nghĩa khoa học: Hệ thống hóa lý luận về thu hút vốn FDI nông<br /> nghiệp: Khái niệm, đặc điểm ngành; khái niệm, nội dung và các nhân tố ảnh<br /> hưởng đến thu hút vốn FDI nông nghiệp, xây dựng hệ thống các tiêu chí đánh<br /> kết quả thu hút vốn FDI nông nghiệp cũng như chỉ tiêu cơ bản đánh giá đóng<br /> góp của FDI nông nghiệp.<br /> Ý nghĩa thực tiễn: Trên cơ sở đánh giá thực trạng thu hút vốn FDI vào<br /> nông nghiệp vùng ĐBSH, giai đoạn 2003-2017, luận án đã chỉ ra được những<br /> kết quả đạt được trong thu hút vốn FDI nông nghiệp của vùng ĐBSH, cũng như<br /> những hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế đó. Trên cơ sở đó, tác giả sử<br /> dụng mô hình EFA để phân tích các yếu tố ảnh hưởngng đến hoạt động thu hút<br /> vốn FDI nông nghiệp của vùng trong thời gian qua. Kết quả phân tích của luận<br /> án sẽ giúp cho các nhà nghiên cứu, các nhà quản lý đặc biệt là các địa phương<br /> trong vùng có cái nhìn tổng thể, đầy đủ về thực trạng hiệu quả thu hút vốn FDI<br /> nông nghiệp của địa phương và toàn vùng ĐBSH.<br /> Trên cơ sở đánh giá về thực trạng thu hút vốn FDI nông nghiệp của vùng<br /> ĐBSH, phân tích các nhân tố ảnh hưởng và kinh nghiệm thu hút vốn FDI tại<br /> <br /> 3<br /> <br /> một số vùng kinh tế và quốc gia trên thế giới và vùng kinh tế của Việt Nam; bố<br /> cảnh quốc tế và trong nước; quan điểm, mục tiêu và định hướng thu hút vốn<br /> FDI vào nông nghiệp vùng ĐBSH, luận án đề xuất giải pháp nhằm tăng cường<br /> thu hút vốn FDI vào nông nghiệp vùng ĐBSH trong thời gian tới.<br /> Kết cấu của Luận án: Ngoài lời mở đầu và kết luận, luận án gồm:<br /> Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án<br /> Chương 2: Lý luận chung và kinh nghiệm thực tiễn về thu hút vốn đầu tư trực<br /> tiếp nước ngoài vào nông nghiệp của vùng kinh tế<br /> Chương 3:Thực trạng thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào nông<br /> nghiệp vùng đồng bằng sông Hồng<br /> Chương 4: Giải pháp tăng cường thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài<br /> vào nông nghiệp vùng đồng bằng sông Hồng<br /> Chương 1<br /> TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU<br /> LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN<br /> 1.1.Các công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài luận án<br /> Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) không chỉ là một nguồn lực có vai trò<br /> quan trọng cho phát triển kinh tế mà còn là nhân tố có tác động lan tỏa đến rất<br /> nhiều khu vực khác nhau. Vì vậy, Việt Nam cũng như trên thế giới, các nghiên<br /> cứu liên quan đến FDI không chỉ có số lượng rất lớn mà mức độ nghiên cứu<br /> cũng rất “sâu”. Tuy nhiên, các công trình nghiên cứu về thu hút vốn FDI vào<br /> ngành nông nghiệp còn rất ít ở cả trong và ngoài nước. Trong luận án, NCS đã<br /> phân tích tổng quan tình hình nghiên cứu trong nước và quốc tế về thu hút FDI<br /> vào nông nghiệp gồm 11 nghiên cứu nước ngoài (chủ yếu là các nghiên cứu của<br /> UNCTAD, FAO và các nghiên cứu đăng trên các tạp chí uy tín nhưng phần lớn<br /> cũng sử dụng số liệu từ UNCTAD) và 18 nghiên cứu trong nước (07 LATS, 1<br /> sách chuyên khảo, 02 đề tài cấp bộ và 08 bài báo đăng trên các tạp chí uy tín).<br /> 1.2. Những vấn đề còn trống cần tiếp tục nghiên cứu<br /> “Khoảng trống” mà luận án có thể tiếp tục nghiên cứu thể hiện trên cả góc<br /> độ lý luận và kinh nghiệp thực tiễn; góc độ thực tế và phương pháp luận. Luận<br /> án nghiên cứu một cách có hệ thống những vấn đề lý luận cũng như thực trạng<br /> thu hút FDI vào nông nghiệp của vùng kinh tế, tìm ra những nhân tố chủ yếu<br /> ảnh hưởng đến thu hút vốn FDI vào nông nghiệp của vùng ĐBSH và trên cơ sở<br /> đó đề xuất các giải pháp tăng cường thu hút FDI vào nông nghiệp vùng ĐBSH.<br /> NCS tiến hành thu thập số liệu từ doanh nghiệp thông qua khảo sát bằng bảng hỏi<br /> và dùng mô hình EFA để phân tích nhân tố ảnh hưởng.<br /> <br />