Tóm tắt Luận án Tiến sĩ: Nghiên cứu tình hình thoái hoá và giải pháp bảo vệ đất gò đồi tỉnh Lạng Sơn

B GIÁO D C VÀ ðÀO T O<br /> TRƯ NG ð I H C NÔNG NGHI P HÀ N I<br /> <br /> VŨ XUÂN THANH<br /> <br /> NGHIÊN C U TÌNH HÌNH THOÁI HOÁ VÀ GI I PHÁP<br /> B O V ð T GÒ ð I T NH L NG SƠN<br /> <br /> Chuyên ngành: ð T VÀ DINH DƯ NG CÂY TR NG<br /> Mã s<br /> <br /> : 62.62.15.01<br /> <br /> TÓM T T LU N ÁN TI N SĨ NÔNG NGHI P<br /> <br /> HÀ N I - 2012<br /> <br /> Công trình hoàn thành t i:<br /> TRƯ NG ð I H C NÔNG NGHI P HÀ N I<br /> <br /> Ngư i hư ng d n: 1. TS. Nguy n Văn Toàn<br /> 2. TS. Cao Vi t Hà<br /> <br /> Ph n bi n 1: PGS.TS. Tr n Văn Chính<br /> <br /> Ph n bi n 2: PGS.TS. L i Vĩnh C m<br /> <br /> Ph n bi n 3: TS. Bùi Huy Hi n<br /> <br /> Lu n án ñư c b o v t i h i ñ ng ch m lu n án c p trư ng h p t i:<br /> Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i<br /> Vào h i<br /> <br /> gi , ngày<br /> <br /> tháng<br /> <br /> năm 2012<br /> <br /> Có th tìm hi u lu n án t i thư vi n:<br /> - Thư vi n Qu c gia Vi t Nam<br /> - Thư vi n Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i<br /> <br /> 1<br /> <br /> M<br /> <br /> ð U<br /> <br /> 1. TÍNH C P THI T C A ð TÀI<br /> L ng Sơn là m t t nh mi n núi có t i 36,5% t ng di n tích t<br /> nhiên, tương ñương 303.641 ha là ñ t gò ñ i, ñây là vùng ñư c khai<br /> thác s d ng cho m c ñích nông nghi p r t s m và là vùng tr ng<br /> ñi m s n xu t, nhi u lo i cây ăn qu , cây công nghi p có giá tr hàng<br /> hóa cao. Tuy nhiên còn nhi u di n tích ñ t ñư c s d ng chưa h p<br /> lý, chưa chú ý ñ n bi n pháp canh tác thích h p, n ng v bóc l t ñ t<br /> thêm vào ñó là nh ng b t l i v ñi u ki n t nhiên nên ñã b thoái<br /> hóa d n t i m t kh năng s n xu t.<br /> Dù v y, cho ñ n nay chưa h có m t nghiên c u nào v th c<br /> tr ng thoái hóa, nguyên nhân và gi i pháp ngăn ch n thoái hóa ñ t gò<br /> ñ i L ng Sơn.<br /> Xu t phát t th c ti n trên, nghiên c u sinh ñã l a ch n ñ tài:<br /> “Nghiên c u tình hình thoá hoá và gi i pháp b o v ñ t gò ñ i t nh<br /> L ng Sơn” ñ xây d ng lu n án.<br /> 2. M C TIÊU NGHIÊN C U<br /> - Xác ñ nh th c tr ng thoái hóa ñ t gò ñ i t nh L ng Sơn, bao<br /> g m xói mòn ñ t và suy thoái ñ phì.<br /> - ðánh giá thoái hóa t ng h p g n v i xây d ng b n ñ thoái<br /> hóa ñ t t l 1/100.000.<br /> - ð xu t gi i pháp ngăn ch n thoái hóa và b o v ñ t gò ñ i.<br /> 3. ð I TƯ NG VÀ PH M VI NGHIÊN C U C A ð TÀI<br /> 3.1. ð i tư ng nghiên c u<br /> ð t: Các lo i ñ t gò ñ i t nh L ng Sơn và hi n tr ng s d ng<br /> ñ t.<br /> 3.2. Ph m vi nghiên c u<br /> + V không gian: Là các lo i ñ t ñ i núi có ñ chia c t sâu 10<br /> – 100 m và có ñ cao tuy t ñ i nh hơn 500 m thu c t nh L ng Sơn.<br /> + Th i gian: T năm 2007 ñ n năm 2011.<br /> <br /> 2<br /> <br /> 4. Ý NGHĨA KHOA H C VÀ TH C TI N<br /> 4.1. Ý nghĩa khoa h c<br /> Cung c p cơ s khoa h c cho vi c xây d ng chi n lư c s<br /> d ng ñ t b n v ng, g n hi u qu kinh t v i vi c ngăn ch n thoái hóa<br /> ñ t và ph c h i ñ t ñã b gi m ho c m t s c s n xu t.<br /> B sung vào phương pháp lu n ñánh giá thoái hóa ñ t trong<br /> ñi u ki n Vi t Nam.<br /> 4.2. Ý nghĩa th c ti n<br /> K t qu nghiên c u c a lu n án s giúp các nhà qu n lý ñ a<br /> phương ch ñ o chuy n ñ i cơ c u s d ng ñ t theo hư ng phát tri n<br /> m t n n nông nghi p b n v ng, góp ph n nâng cao hi u qu s d ng<br /> ñ t vùng gò ñ i và c i thi n ñ i s ng nhân dân.<br /> 5. NH NG ðÓNG GÓP M I C A LU N ÁN<br /> - Xác ñ nh ñư c th c tr ng thoái hóa ñ t gò ñ i t nh L ng Sơn.<br /> - ng d ng thành công phương pháp ñánh giá thoái hóa ñ t<br /> t ng h p trong ñi u ki n Vi t Nam.<br /> CHƯƠNG 1<br /> T NG QUAN TÀI LI U<br /> 1.1. CƠ S KHOA H C<br /> 1.1.1. Khái ni m v ñ t gò ñ i<br /> Trong nghiên c u này, s d ng tiêu chí xác ñ nh ñ t gò ñ i<br /> c a Nguy n Văn Toàn, 2010 là: ñ cao tương ñ i (chia c t sâu) 10 –<br /> 100 m và ñ cao tuy t ñ i nh hơn 500 m.<br /> 1.1.2. Khái ni m v thoái hóa ñ t<br /> Hi n nay khái ni m thoái hóa ñ t ñư c s d ng r ng rãi và ñ u<br /> th ng nh t ñó là quá trình làm x u tính ch t và ch t lư ng ñ t.<br /> Theo FAO (1979), thoái hóa ñ t là quá trình làm suy gi m kh<br /> năng s n xu t ra hàng hóa ho c các nhu c u s d ng ñ t khác c a<br /> con ngư i.<br /> <br /> 3<br /> <br /> 1.2. T NG QUAN V THOÁI HÓA ð T<br /> 1.2.1. Nghiên c u nư c ngoài<br /> 1.2.1.1. Th c tr ng thoái hoá ñ t<br /> Theo k t qu ñánh giá toàn c u v s thoái hoá ñ t c a L.R<br /> Oldeman (1992), ñ t b thoái hoá trên th gi i có kho ng 1965 tri u ha,<br /> trong ñó châu Á 749 tri u ha (38%), châu Âu 218 tri u ha (11,1%), châu<br /> ð i Dương 102 tri u ha (5,2%).<br /> 1.2.1.2. Các lo i hình thoái hoá<br /> Theo Eswaran (2001), thoái hóa ñ t trên th gi i ñư c chia<br /> theo 4 lo i hình: xói mòn do nư c, xói mòn do gió, thoái hóa hóa h c<br /> và thoái hóa v t lý; Trong ñó thoái hóa ñ t do xói mòn do nư c l n<br /> nh t, chi m 55,5% di n tích ñ t b thoái hóa<br /> 1.2.1.3. Nguyên nhân thoái hoá ñ t<br /> S thoái hóa ñ t do 2 nguyên nhân chính:<br /> a. Nguyên nhân t nhiên<br /> Nhi u nghiên c u (L.R Oldeman, 1992, M Velaytham, 1994,<br /> …) ñã ch ra r ng, ñi u ki n t nhiên có tác ñ ng r t l n ñ n quá<br /> trình thoái hóa ñ t. Các ñi u ki n này có th là ñá m , ñ a hình,<br /> lư ng mưa, lư ng b c hơi, ch ñ nhi t, khô h n, …...<br /> b. Nguyên nhân do ho t ñ ng c a con ngư i<br /> Theo L.R Oldeman và cs, 1992 bao g m: Ch t phá r ng, chăn<br /> th quá m c, qu n lý y u kém, khai thác quá m c và ho t ñ ng công<br /> nghi p; trong ñó ch y u là do Ch t phá r ng, chăn th quá m c,<br /> qu n lý y u kém (chi m t i 92% di n tích ñ t thoái hóa).<br /> 1.2.1.4. H u qu c a thoái hoá ñ t<br /> Thoái hoá ñ t ñã gây t n th t cho s n xu t nông nghi p trên<br /> toàn th gi i ư c tính kho ng 42 t USD m i năm và ñang nh<br /> hư ng ñ n 1/3 di n tích ñ t, ñe do an ninh lương th c, gây ñói<br /> nghèo cho hơn 1 t ngư i dân c a hơn 110 qu c gia.<br /> 1.2.1.5. Nghiên c u v gi i pháp h n ch thoái hóa ñ t<br /> Cho ñ n nay chưa có nh ng nghiên c u riêng bi t và toàn di n<br /> <br />