Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Ngôn ngữ học: Đặc điểm ngôn ngữ điện tín hàng hải tiếng Anh trong ngành Hàng hải Việt Nam

VIỆN HÀN LÂM<br /> KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM<br /> HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI<br /> <br /> PHẠM VĂN ĐÔN<br /> <br /> ĐẶC ĐIỂM NGÔN NGỮ ĐIỆN TÍN HÀNG HẢI<br /> TIẾNG ANH TRONG NGÀNH HÀNG HẢI<br /> VIỆT NAM<br /> <br /> Chuyên ngành<br /> : Ngôn ngữ học<br /> Mã số<br /> : 62.22.02.40<br /> <br /> TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGÔN NGỮ HỌC<br /> <br /> HÀ NỘI- 2016<br /> <br /> Công trình được hoàn thành tại: Học viện Khoa học Xã hội,<br /> Viện hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam<br /> Người hướng dẫn khoa học:<br /> 1. TS. Phạm Đăng Bình<br /> 2. PGS.TS Mai Xuân Huy<br /> <br /> Phản biện 1: GS.TS Đinh Văn Đức<br /> Phản biện 2: GS.TS Bùi Minh Toán<br /> Phản biện 3: GS.TS Nguyễn Văn Hiệp<br /> Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp<br /> Học viện họp tại Học viện Khoa học xã hội, Viện hàn lâm<br /> Khoa học xã hội Việt Nam, 477 Nguyễn Trãi, Thanh Xuân Hà<br /> Nội<br /> Vào hồi……..giờ……phút, ngày………….tháng…….năm<br /> 2016<br /> <br /> Có thể tìm hiểu luận án tại:<br /> -<br /> <br /> Thư viện Quốc gia Việt Nam<br /> <br /> -<br /> <br /> Thư viện Học viện Khoa học xã hội<br /> <br /> NHỮNG CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ<br /> CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN<br /> 1. Phạm Văn Đôn (2005), Elliptical expressions in English marine radiogram<br /> (Diễn đạt tỉnh lược trong điện tín hàng hải tiếng Anh) ĐHNN, ĐHQGHN.<br /> Luận văn thạc sĩ bằng tiếng Anh.<br /> 2. Phạm Văn Đôn (2005), “Tỉnh lược, một yếu tố bắt buộc trong các bức điện tín<br /> hàng hải viết bằng tiếng Anh”, Tạp chí Khoa học - Công nghệ Hàng hải số 3-4<br /> tháng 11/2005, trang 93.<br /> 3. Phạm Văn Đôn (2006), Đề xuất phương pháp diễn đạt tỉnh lược tiếng Anh<br /> trong ngành vô tuyến điện hàng hải, Đại học Hàng hải Việt Nam, NCKH cấp<br /> Trường.<br /> 4. Phạm Văn Đôn (2006), Đề xuất phương pháp dịch tối ưu cho việc dịch tài liệu<br /> tiéng Anh chuyên ngành, Đại học Hàng hải Việt Nam, NCKH cấp Trường<br /> 5. Phạm Văn Đôn (2006), “Cấu trúc Verb-ing và những khó khăn người dịch tài<br /> liệu tiếng Anh chuyên ngành hàng hải hay gặp”, Tạp chí Khoa học- Công<br /> nghệ hàng hải số 5 tháng 3 năm 2006. Trang 116.<br /> 6. Phạm Văn Đôn (2008), “Phương pháp dịch thuật các nhà chuyên môn hàng<br /> hải thường dùng”, Tạp chí Khoa học- Công nghệ hàng hải số 13 tháng<br /> 4/2008,trang 89.<br /> 7. Phạm Văn Đôn (2014), “Điện tín hàng hải- Một hình thức liên lạc đặc biệt<br /> trên biển”. Tạp chí Ngôn ngữ, số11 năm 2014 trang 62-72.<br /> 8. Phạm Văn Đôn (2015), “Đặc điểm cấu trúc văn bản điện tín hàng hải”, Tạp<br /> chí Ngôn ngữ số 6 năm 2015, trang 68-80.<br /> <br /> 1<br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài<br /> Vận tải biển là ngành kinh tế dịch vụ thương mại quan trọng đối với nhiều<br /> quốc gia. Tàu biển được coi là tài sản quốc gia trên biển. Một khi có tổn thất xảy<br /> ra thì thiệt hại về con người trên tàu, giá trị con tàu và số hàng đang chở là không<br /> thể tính được. Thông tin liên lạc trên biển đóng vai trò quan trọng đảm bảo chuyến<br /> đi biển an toàn. Trong nhiều phương pháp thông tin, điện tín hàng hải (ĐTHH)<br /> đóng vai trò quan trọng và là phương tiện duy nhất khi tàu xa bờ.<br /> Năm 1973,Tổ chức hàng hải thế giới (IMO) đã chọn tiếng Anh làm ngôn<br /> ngữ giao dịch trong ngành. Khó khăn phát sinh là trình độ tiếng Anh của thủy thủ<br /> không đều, dễ gây hiểu nhầm dẫn đến tai nạn. Để khắc phục khó khăn này,Tổ<br /> chức hàng hải thế giới phát hành cuốn cẩm nang có tiêu đề “Từ vựng hàng hải<br /> tiêu chuẩn IMO” và yêu cầu thủy thủ phải sử dụng các câu đúng theo các tình<br /> huống quy định trong cuốn cẩm nang này. ĐTHH là văn bản viết bằng tiếng Anh<br /> và còn trống các quy định soạn điện. Xuất phát từ thực tế đó, chúng tôi nhận thấy<br /> cần thiết phải nghiên cứu điện tín hàng hải để tìm ra đặc điểm ngôn ngữ được sử<br /> dụng trong nó, làm nền tảng biên soạn cuốn cẩm nang soạn và đọc điện tín hàng<br /> hải sau khi luận án này được bảo vệ đồng thời điện tín hàng hải là một loại hình<br /> văn bản rút gọn đặc trưng, việc nghiên cứu nó là cần thiết để đóng góp làm sáng tỏ<br /> lí thuyết văn bản học nói chung.<br /> 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án<br /> Mục đích nghiên cứu là:<br /> - Góp phần minh chứng cho lí thuyết về văn bản học, đặc biệt là văn bản rút<br /> ngắn và các đặc điểm của nó.<br /> - Chỉ ra đặc điểm ngôn ngữ điện tín hàng hải ở các góc nhìn như khái niệm,<br /> thể loại, và các vấn đề thuộc đặc điểm vĩ mô và vi mô phục vụ mục đích xa hơn là<br /> làm cơ sở để xây dựng qui định biên soạn điện tín trong ngành hàng hải quốc gia.<br /> Nhiệm vụ của luận án là:<br /> - Xác định thể loại của văn bản điện tín hàng hải<br /> - Xác định cấu trúc văn bản điện tín hàng hải<br /> <br /> 2<br /> - Chi tiết hóa các yếu tố ngôn ngữ giúp văn bản điện tín hàng hải ngắn gọn<br /> - Rút ra mô hình tiểu loại văn bản điện tín hàng hải<br /> 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án<br /> Đối tượng nghiên cứu của luận án là đặc điểm ngôn ngữ sử dụng trong điện<br /> tín hàng hải tiếng Anh, được lưu hành trong ngành hàng hải Việt Nam.<br /> Luận án xác định phạm vi nghiên cứu là đặc điểm vĩ mô và vi mô ngôn ngữ<br /> sử dụng trong văn bản điện tín hàng hải âm và dương<br /> 4. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận án<br /> - Phương pháp miêu tả phân tích đặc điểm cấu trúc và nội dung điện tín.<br /> - Thủ pháp thống kê tổng hợp các trường hợp được phân tích chỉ ra các số<br /> liệu về tần suất của từng trường hợp, qua đó giúp thấy được mức độ xuất hiện phổ<br /> biến của chúng.<br /> - Thủ pháp so sánh đối chiếu so sánh văn bản dương và văn bản âm.<br /> 5. Đóng góp mới về khoa học của luận án<br /> Luận án có m ột số đóng góp khoa học như sau:<br /> - Chứng minh điện tín hàng hải là một loại thư tín thương mại<br /> - Đóng góp vào kết quả nghiên cứu đã có về văn bản rút ngắn bằng việc<br /> trình bày một văn bản dị biệt về ngắn gọn<br /> - Bổ sung vào kết quả nghiên cứu thư tín thương mại đã có về cấu trúc<br /> thành phần, các yếu tố lịch sự, rào đón,v.v…<br /> 6. Ý nghĩa lí luận và thực tiễn của luận án<br /> Về lí thuyết: Luận án đóng góp minh chứng cho lý luận văn bản rút gọn.<br /> Về thực tiễn: Kết quả của luận là cơ sở để biên soạn tài liệu hướng dẫn<br /> biên soạn điện tín. Ngoài ra, luận án còn là cơ sở tốt cho các nghiên cứu sau này<br /> về lĩnh vực thư tín nói chung và ĐTHH nói riêng.<br /> 7. Cơ cấu của luận án<br /> Luận án bao gồm 4 chương như sau:<br /> Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu ngôn ngữ điện tín hàng hải<br /> Chương 2: Cơ sở lý luận của luận án<br /> Chương 3: Đặc điểm ngôn ngữ điện tín hàng hải ở cách nhìn vĩ mô<br /> Chương 4: Đặc điểm ngôn ngữ điện tín hàng hải ở cách nhìn vi mô<br /> <br />