Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Quản lý công: Thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp sở tại các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:27

Thêm vào BST

Báo xấu

8
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài "Thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp sở tại các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long" là đưa ra những luận cứ, luận điểm để xác định cơ sở khoa học của việc tổ chức thi tuyển chức danh lãnh đạo, quản lý cấp sở; xác định các yếu tố ảnh hưởng và sự tác động giữa các yếu tố đến kết quả tổ chức thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp sở; đề xuất giải pháp hoàn thiện thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp sở.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Quản lý công: Thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp sở tại các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ NGỌC GIÀU NGU YỄN T THI TUYỂN LÃNH ĐẠO, QUẢN LÝ CẤP SỞ TẠI CÁC TỈNH ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 9 34 04 03 TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI, 2023
Công trình được hoàn thành tại: Học viện hành chính Quốc Gia Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS.TS. Nguyễn Trọng Điều 2. PGS.TS. Ngô Thành Can Phản biện 1:........................................................................ Phản biện 2:........................................................................ Phản biện 3:........................................................................ Luận án được bảo vệ trước Hội đồng đánh giá Luận án tiến sĩ cấp Học viện. Địa điểm: Phòng bảo vệ luận án Tiến sĩ, Phòng họp .... Nhà ... Học viện Hành chính Quốc gia, Số 77 Đường Nguyễn Chí Thanh, Quận Đống Đa, thành phố Hà Nội. Thời gian: Vào hồi.......giờ.......ngày.....tháng......năm 2023. Có thể tìm hiểu Luận án tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia hoặc Web Khoa Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia; Thư viện Quốc gia Việt Nam.
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN NỘI DUNG LUẬN ÁN Các bài báo cáo công bố trên tạp chí khoa học 1. Nguyễn Thị Ngọc Giàu, “Một số giải pháp tạo sự đồng bộ, năng động trong phối hợp thực thi công vụ ở Bến Tre”, Tạp chí quản lý nhà nước số 237, tháng 10/2015, Hà Nội. 2. Nguyễn Thị Ngọc Giàu, “Những khó khăn, thách thức trong tinh giản biên chế ở khu vực công”, Kỷ yếu Hội thảo khoa học Tinh giản biên chế - Thách thức và giải pháp, Học viện Hành chính quốc gia, 2016, Hà Nội. 3. Nguyễn Thị Ngọc Giàu, “Những khó khăn, thách thức trong quản lý công chức theo vị trí việc làm tại Việt Nam”, Kỷ yếu Hội thảo khoa học Quản lý công chức theo vị trí việc làm - thách thức và giải pháp, Học viện Hành chính quốc gia, 2017, Hà Nội. 4. Nguyễn Thị Ngọc Giàu, “Thi tuyển chức danh lãnh đạo, quản lý - Những vấn đề đặt ra hiện nay”, Tạp chí Tổ chức nhà nước số 6, 2022, Hà Nội. 5. Nguyễn Thị Ngọc Giàu, “Cải cách hành chính nhà nước gắn với đổi mới công tác cán bộ trong thời kỳ hội nhập và phát triển”, Tạp chí Khoa học Nội vụ số 49 - tháng 8/2022, Hà Nội.
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài ĐBSCL là khu vực có nhiều tiềm năng phát triển. Tuy nhiên, nhân sự giữ chức danh lãnh đạo, quản lý cấp sở tại khu vực này chưa ngang tầm nhiệm vụ. Do đó, đòi hỏi phải mạnh dạn đổi mới, tạo sự đột phá trong công tác cán bộ tại khu vực này và thi tuyển lãnh đạo, quản lý là vấn đề cần được quan tâm nghiên cứu, thực hiện, nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ lãnh đạo, quản lý cấp sở tại ĐBSCL. Qua thí điểm thi tuyển lãnh đạo, quản lý tại một số tỉnh/thành cho thấy phương thức tuyển chọn lãnh đạo, quản lý qua thi có những ưu điểm nhất định. Tuy nhiên, thi tuyển chức danh lãnh đạo, quản lý hiện nay chưa được pháp lý hóa, chỉ dừng lại ở mức độ thí điểm, chưa được nhân rộng, chưa có sự đánh giá sâu sắc, toàn diện và còn nhiều “khoảng trống” về lý luận, pháp lý và thực tiễn; đồng thời, cũng chưa có công trình nghiên cứu trong và ngoài nước chuyên sâu về vấn đề này. Chính vì thế, tác giả mạnh dạn chọn đề tài: “Thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp sở tại các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long” làm luận án nghiên cứu sinh tại Học viện Hành chính quốc gia. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1. Mục đích nghiên cứu - Đưa ra những luận cứ, luận điểm để xác định cơ sở khoa học của việc tổ chức thi tuyển chức danh lãnh đạo, quản lý cấp sở; - Xác định các yếu tố ảnh hưởng và sự tác động giữa các yếu tố đến kết quả tổ chức thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp sở. - Đề xuất giải pháp hoàn thiện thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp sở. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Tập hợp, hệ thống hóa những vấn đề lý luận, thực tiễn về thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp sở; Nghiên cứu, tổng hợp, phân tích kinh nghiệm tổ chức thi tuyển lãnh đạo, quản lý của một số quốc gia, trong lịch sử dân tộc và một số địa phương; Xác định các yếu tố ảnh hưởng và sự tác động của các yếu tố đến thi tuyển lãnh đạo, quản lý; Hình thành khung lý thuyết về thi tuyển lãnh đạo, quản lý; Phân tích thực trạng thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp Sở ở các tỉnh ĐBSCL; Đề xuất giải pháp và kiến nghị các nội dung để hoàn thiện việc tổ chức thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp sở. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu: Là công tác tổ chức thi tuyển các chức danh lãnh đạo, quản lý cấp sở tại các tỉnh ĐBSCL. 1
3.2. Phạm vi nghiên cứu: Về không gian nghiên cứu: Trong phạm vi cấp sở của các tỉnh ĐBSCL. Về thời gian nghiên cứu: Từ năm 2017 đến 2022. Về nội dung nghiên cứu: Tất cả những vấn đề lý luận, pháp lý, thực tiễn liên quan thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp sở. 4. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 4.1. Phương pháp luận: Đề tài được nghiên cứu dựa trên phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng, chủ nghĩa duy vật lịch sử và tư tưởng Hồ Chí Minh. 4.2. Phương pháp nghiên cứu: Đề tài sử dụng các phương pháp nghiên cứu như: Phương pháp tra cứu, tổng hợp tài liệu; Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi; Phương pháp phỏng vấn sâu; Phương pháp so sánh; Phương pháp tổng hợp và phân tích định tính và định lượng. 5. Giả thuyết khoa học và câu hỏi nghiên cứu 5.1. Câu hỏi nghiên cứu, gồm: Tại sao phải thực hiện thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp sở?; Vì sao thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp Sở chưa được thực hiện chưa rộng rãi tại các tỉnh thuộc khu vực ĐBSCL?; Quy định hiện nay về thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp sở có đầy đủ, khoa học, hợp lý chưa và cần được tiếp tục hoàn thiện những nội dung nào?; Những yếu tố nào ảnh hưởng đến thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp sở và mức độ tác động của từng yếu tố như thế nào?; Thực trạng tổ chức thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp sở tại các tỉnh ĐBSCL ra sao?; Những giải pháp nào cần phải tập trung thực hiện để hoàn thiện công tác thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp sở tại ĐBSCL? 5.2. Giả thuyết khoa học, gồm: Giả thuyết 1: Thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp sở là vấn đề quan trọng, thể hiện tư duy đột phá, mạnh dạn đổi mới trong công tác cán bộ; Giả thuyết 2: Quy định hiện hành về thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp Sở chưa hoàn thiện, chưa có hệ thống văn bản pháp luật quy định chặt chẽ, cụ thể, rõ ràng về vấn đề này; Giả thuyết 3: Có nhiều yếu tố tác động đến thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp Sở, tuy nhiên chưa được nghiên cứu sâu để có phương án xử lý phù hợp; Giả thuyết 4: Thực trạng thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp sở ở khu vực ĐBSCL chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra, còn nhiều khó khăn, vướng mắc, bất cập phải được nghiên cứu, giải quyết thấu đáo; 6. Những đóng góp mới của đề tài 6.1. Về lý luận: Làm sáng tỏ một số vấn đề lý luận liên quan đến thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp Sở; Xác định được ý nghĩa, tầm quan trọng của thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp sở và các yếu tố ảnh hưởng đến công tác này; Xây dựng quy trình tổ chức thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp sở. 2
6.2. Về thực tiễn: Xác định rõ những kết quả đạt được, những hạn chế, bất cập, vướng mắc trong thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp sở và nguyên nhân; Đề xuất những giải pháp cụ thể và phù hợp để góp phần hoàn thiện thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp sở tại các tỉnh ĐBSCL; Tác động đến sự thay đổi nhận thức và hành động của các cơ quan có thẩm quyền quyết định về CTCB, cơ quan tham mưu, đề xuất và cơ quan quản lý, sử dụng CC, VC. 7. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài 7.1. Ý nghĩa về lý luận khoa học: Đề tài góp phần hình thành khung lý thuyết về thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp Sở và làm cơ sở cho các nghiên cứu tiếp theo; hoàn thiện quy trình tổ chức thi và xác định các yếu tố ảnh hưởng đến thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp Sở; rút ra những kinh nghiệm trong thực hiện. 7.2. Ý nghĩa thực tiễn Kết quả nghiên cứu của luận án là tài liệu tham khảo có giá trị khoa học khi thực hiện công tác cán bộ, phục vụ nghiên cứu, giảng dạy, ứng dụng vào thực tiễn tổ chức thi tuyển lãnh đạo, quản lý các cấp. Luận án có phân tích, đánh giá khách quan và toàn diện thực trạng thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp Sở tại ĐBSCL, từ đó, đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp Sở. 8. Cấu trúc của luận án Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, luận án có kết cấu 4 chương, gồm: Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu. Chương 2: Cơ sở khoa học về thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp Sở. Chương 3: Thực trạng thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp sở tại các tỉnh ĐBSCL. Chương 4: Định hướng, giải pháp hoàn thiện thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp sở tại các tỉnh ĐBSCL. Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU 1.1. Các công trình nghiên cứu về cách thức tuyển chọn nhân tài vào khu vực công 1.1.1. Các công trình nghiên cứu ngoài nước: Có một số công trình nghiên cứu về cách thức tuyển chọn nhân tài trên thế giới như: “Phát hiện và sử dụng nhân tài” của tác giả Nhiệm Ngạn Thân (2015); Tác phẩm “Tôn trọng trí thức, tôn trọng nhân tài - kế lớn trăm năm chấn hưng đất nước” của tác giả Thẩm Vinh Hoa, Ngô Quốc Diệu và Nguyễn Như Diệm đồng chủ biên; tác phẩm “Chính sách trọng dụng nhân tài của Đặng Tiểu 3
Bình” của tác giả Tôn Trí Bình; Sách tham khảo “Bí quyết tuyển dụng và đãi ngộ người tài” của Brian Tracy,... Nhìn chung, các tác phẩm này nghiên cứu xung quanh cách thức phát hiện, tuyển chọn, đào tạo và sử dụng nhân tài trong khu vực công. 1.1.2. Các công trình trong nước: Có nhiều tác giả trong nước đã quan tâm, nghiên cứu về tuyển chọn nhân tài vào khu vực công. Các tác phẩm đã luận giải nhiều vấn đề lý luận và thực tiễn về nguồn nhân lực. Khẳng định vai trò và tầm quan trọng của việc tuyển chọn nhân tài. Trên cơ sở đó, các tác giả đã đưa ra một số giải pháp phù hợp để tuyển chọn nhân tài. 1.2. Các công trình nghiên cứu về thi tuyển lãnh đạo, quản lý 1.2.1. Các công trình trên thế giới: Có một số công trình liên quan đến thi tuyển các chức danh lãnh đạo, quản lý được tác giả khảo cứu. Các tác phẩm đã cho thấy tầm quan trọng của công tác tuyển chọn nhân sự lãnh đạo, quản lý, phương pháp và cách thức thực hiện tuyển chọn nhân sự lãnh đạo, quản lý ở một số quốc gia trên thế giới, trong đó có phương thức thi tuyển cạnh tranh. Đây là những bài học rất có giá trị cho tác giả luận án tham khảo khi xây dựng các giải pháp hoàn thiện công tác thi tuyển chức danh lãnh đạo, quản lý cấp sở ở ĐBSCL. 1.2.2. Các công trình trong nước: Có một số công trình của các tác giả trong nước nghiên cứu về thi tuyển chức danh lãnh đạo, quản lý. Tuy nhiên, chủ yếu tập trung vào các bài viết nghiên cứu khoa học, chưa có công trình nghiên cứu chuyên sâu, toàn diện về thi tuyển lãnh đạo, quản lý. Các công trình này chỉ nghiên cứu sơ bộ về thực trạng thi tuyển, các cơ chế, nguyên tắc, các nhân tố ảnh hưởng và phương pháp tuyển chọn nhân sự lãnh đạo, quản lý các cấp. 1.3. Đánh giá tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án 1.3.1. Những kết quả đạt được Thứ nhất, Vấn đề quản trị nhân lực trong khu vực công và tuyển chọn chức danh lãnh đạo, quản lý được nhiều nhà khoa học, nhiều tác giả đặc biệt quan tâm, nghiên cứu. Trong đó, các tác giả là chuyên gia, là những nhà quản lý thực tế đã đánh giá, phân tích, tìm ra nguyên nhân và đề xuất các giải pháp thực hiện tuyển chọn lãnh đạo, quản lý hiệu quả; Thứ hai, Nhiều tác phẩm, công trình nghiên cứu đã cung cấp cơ sở pháp lý về CB và CTCB trong từng giai đoạn, với các khái niệm, cách tiếp cận, nội dung và nhiệm vụ, giải pháp để thực hiện. Bên cạnh đó, cũng có nhiều tài liệu đặt ra nhiều vấn đề về đổi mới, cải cách, tạo đột phá trong công tác cán bộ, trong quản lý nhân sự,... 4
Thứ ba, Lịch sử nghiên cứu về nội dung liên quan đến luận án cũng đề cập đến vấn đề đổi mới cách thức tuyển chọn, bố trí, đề bạt, bổ nhiệm CB lãnh đạo, quản lý các cấp, với nhiều góc nhìn từ thực tiễn. Thứ tư, Nhiều công trình nghiên cứu của các tác giả đã khái quát các yếu tố ảnh hưởng đến CTCB, cũng như đưa ra tiêu chuẩn, điều kiện đối với người CB lãnh đạo, quản lý. 1.3.2. Những nội dung chưa làm rõ - Đến thời điểm hiện tại, chưa có công trình nghiên cứu chuyên sâu, hệ thống và toàn diện các vấn đề lý luận, pháp lý và thực tiễn đối với công tác thi tuyển chức danh lãnh đạo, quản lý ở các cấp, trong đó có cấp sở. - Chưa đi sâu nghiên cứu, làm rõ những vấn đề liên quan trực tiếp đến thi tuyển chức danh lãnh đạo, quản lý, nhất là đối với cấp sở. - Chưa có sự đánh giá xác đáng và toàn diện về mức độ tác động, ảnh hưởng của từng yếu tố, mối quan hệ giữa các yếu tố đó đến thi tuyển lãnh đạo, quản lý, để từ đó có giải pháp xử lý phù hợp. - Chưa đưa ra được các giải pháp hoàn thiện công tác thi tuyển lãnh đạo, quản lý các cấp, trong đó có cấp sở. 1.3.3. Những nội dung cần tiếp tục nghiên cứu, bổ sung, hoàn thiện - Hệ thống hóa các công trình khoa học liên quan đến tuyển chọn người tài năng vào hoạt động trong khu vực công, để nâng cao chất lượng NNL nói chung, nhân lực giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý nói riêng. - Tìm kiếm các tài liệu, công trình nghiên cứu trong và ngoài nước về thi tuyển lãnh đạo, quản lý để nghiên cứu, tham khảo, tìm ra “khoảng trống” để tiếp tục nghiên cứu, tập trung làm rõ, bổ sung và phát triển trong luận án. - Nghiên cứu các luận cứ, luận điểm và cơ sở khoa học về thi tuyển chức danh lãnh đạo, quản lý nói chung và cấp Sở nói riêng. - Phân tích các yếu tố ảnh hưởng, tác động đến thi tuyển chức danh lãnh đạo, quản lý cấp Sở. - Phân tích, đánh giá toàn diện về thực trạng tổ chức thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp sở tại các tỉnh ĐBSCL; - Đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác tổ chức thi tuyển chức danh lãnh đạo, quản lý cấp sở tại các tỉnh ĐBSCL. Chương 2: CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ THI TUYỂN LÃNH ĐẠO, QUẢN LÝ CẤP SỞ 2.1. Những vấn đề chung về lãnh đạo, quản lý cấp sở 2.1.1. Quan niệm, yêu cầu, đặc điểm của lãnh đạo, quản lý cấp sở 5
Lãnh đạo, quản lý cấp sở là người đại diện, giữ vai trò tổ chức, điều hành các hoạt động của sở thông qua đề ra mục tiêu, hoạch định chương trình, đưa ra những quyết định quan trọng, lập kế hoạch và tổ chức thực hiện. Lãnh đạo, quản lý cấp sở có một số yêu cầu, đặc điểm chủ yếu như sau: - Là người đứng đầu và cấp phó của người đứng đầu cấp Sở, có những vị thế, ưu điểm nổi trội so với các thành viên khác; - Là người được bổ nhiệm bởi cơ quan có thẩm quyền theo những thủ tục pháp lý nhất định; - Chịu sự ảnh hưởng, chi phối mạnh mẽ của yếu tố chính trị trong quan điểm, hành động; - Là người định hướng, xác định mục tiêu phát triển và nhiệm vụ phải thực hiện của sở; chuyển những mục tiêu chung của sở thành những mục tiêu, động lực, hành động cụ thể của mỗi CB, CC, VC; - Được pháp luật trao cho những nhiệm vụ, quyền hạn nhất định; Có quyền tác động, điều phối hoạt động của những người dưới quyền; - Là người đại diện cho tổ chức trong quan hệ chính thức với các tổ chức khác; - Chịu trách nhiệm trước luật pháp về tình hình thực hiện nhiệm vụ của Sở, đề ra các chuẩn mực, quy định, nguyên tắc bất thành văn (văn hóa tổ chức),... để hướng các thành viên trong tổ chức thực thi đúng pháp luật. 2.1.2. Cơ cấu, số lượng của lãnh đạo, quản lý cấp sở Cơ cấu lãnh đạo cấp Sở, gồm: Giám đốc, các Phó Giám đốc sở hoặc người đứng đầu và cấp phó của người đứng đầu các cơ quan tương đương thuộc UBND tỉnh. Số lượng Phó Giám đốc Sở được Chính phủ quy định theo hướng bình quân mỗi sở có 03 Phó Giám đốc. Căn cứ số lượng sở được thành lập và tổng số lượng Phó Giám đốc, UBND tỉnh quyết định cụ thể số lượng Phó Giám đốc của từng sở cho phù hợp. 2.1.3. Vị trí, vai trò của lãnh đạo, quản lý cấp sở Lãnh đạo, quản lý cấp sở có 4 vai trò chính, gồm: Vai trò người thủ trưởng (thủ lĩnh); vai trò là người khai tâm; vai trò là người điều hòa; vai trò là người bạn, người kèm cặp. Để thực hiện tốt các vai trò này, người lãnh đạo, quản lý cấp sở phải biết lắng nghe, thấu hiểu, đồng cảm, chia sẻ,… để trở thành người bạn đồng hành của đồng nghiệp và cấp dưới. 2.1.4. Nhiệm vụ, quyền hạn của lãnh đạo, quản lý cấp sở Giám đốc có nhiệm vụ, quyền hạn sau: Chịu trách nhiệm trước Chủ tịch UBND tỉnh, đồng thời chịu trách nhiệm trước Bộ trưởng quản lý ngành, 6
lĩnh vực và trước pháp luật trong việc thực hiện chức năng quản lý Nhà nước về lĩnh vực chuyên môn, chuyên ngành trên địa bàn. Phó Giám đốc Sở là người giúp Giám đốc Sở phụ trách lĩnh vực công tác được Giám đốc Sở phân công; nhân danh và sử dụng quyền hạn của Giám đốc khi giải quyết công việc thuộc lĩnh vực đó; thực hiện một hoặc một số nhiệm vụ cụ thể khác do Giám đốc sở phân công; chịu trách nhiệm trước Giám đốc sở và trước pháp luật về thực hiện nhiệm vụ được giao. Giúp Giám đốc sở theo dõi chuyên trách một số lĩnh vực hoặc theo dõi chuyên đề công tác, được ủy quyền giải quyết một số công việc và báo cáo lại Giám đốc kết quả thực hiện các công việc đã được ủy quyền giải quyết. 2.1.5. Điều kiện, tiêu chuẩn của lãnh đạo, quản lý cấp sở Tiêu chuẩn chức danh lãnh đạo, quản lý cấp Sở đã được Đảng định hướng cụ thể bằng các quy định của Đảng và đã được Nhà nước cụ thể hóa bằng các văn bản hướng dẫn, tạo điều kiện cho các địa phương thực hiện công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, cũng như sắp xếp, bố trí lãnh đạo, quản lý cấp Sở. Lãnh đạo, quản lý cấp sở phải đáp ứng các điều kiện, tiêu chuẩn sau: Tiêu chuẩn về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống; tiêu chuẩn về sự hiểu biết; tiêu chuẩn về năng lực và kinh nghiệm công tác; tiêu chuẩn về trình độ lý luận chính trị và nghiệp vụ, chuyên môn; tiêu chuẩn về quy hoạch, độ tuổi và sức khỏe. 2.2. Cơ sở pháp lý về thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp sở 2.2.1. Khái niệm thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp Sở Hiện nay, chưa có khái niệm được ghi nhận chính thống về thi tuyển lãnh đạo, quản lý, tuy nhiên qua nghiên cứu, thâm nhập thực tiễn về nội dung này, tác giả luận án cho rằng: Thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp sở là kỳ thi do UBND cấp tỉnh tổ chức theo trình tự, thủ tục được pháp luật quy định, nhằm chọn ra người xứng đáng nhất trong các ứng viên dự thi để bổ nhiệm giữ chức vụ theo đúng thông báo của cơ quan tổ chức thi. 2.2.2. Quan điểm, chủ trương của Đảng và quy định, hướng dẫn của Nhà nước về thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp Sở Thi tuyển lãnh đạo, quản lý được Trung ương xác định là một trong những nhiệm vụ quan trọng trong công tác xây dựng đội ngũ CB, để từng bước nâng cao chất lượng của đội ngũ CB lãnh đạo, quản lý các cấp, nhằm đáp ứng các yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng và phát triển KT-XH. Tuy nhiên, đây là vấn đề lớn trong công tác cán bộ, chưa có tiền lệ, nên cần có bước đi thận trọng. Do đó, các cơ quan, đơn vị được chọn thí điểm hoặc chủ động thực hiện thí điểm phải quan tâm xây dựng đề án thí điểm rõ ràng, tổ chức thực hiện nghiêm túc và có sơ kết, đánh giá để làm cơ sở cho việc định hướng lãnh, chỉ đạo thực hiện trong giai đoạn tiếp theo. 7
2.2.3. Nguyên tắc tổ chức thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp Sở - Đặt dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo thống nhất, toàn diện của cấp ủy quản lý; - Cấp ủy quản lý phải quyết định lĩnh vực, đơn vị, chức danh thực hiện thi tuyển thuộc thẩm quyền phân cấp; - Thực hiện nghiêm túc các hướng dẫn, quy định pháp luật về tổ chức kỳ thi; - Bảo đảm công bằng, công khai, minh bạch, cạnh tranh lành mạnh, đúng thẩm quyền theo phân cấp quản lý cán bộ trong quá trình tổ chức thi; - Dân chủ, khách quan, công tâm, đúng thực chất trong đánh giá, nhận xét, quyết định kết quả thi; - Chọn được người giỏi nhất trong số những người đủ tiêu chuẩn, điều kiện đã dự thi để bổ nhiệm vào chức danh có nhu cầu bổ khuyết; - Phải xuất phát từ yêu cầu, nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị; bảo đảm sự ổn định, kế thừa và phát triển của đội ngũ CB. - Chỉ thi tuyển lãnh đạo, quản lý đối với trường hợp bổ nhiệm lần đầu và chức danh đó là công chức, không thực hiện thi tuyển đối với cán bộ. - Bảo đảm về năng lực, trình độ chuyên môn và các điều kiện khác đối với người dự tuyển theo đúng yêu cầu của chức danh tuyển chọn. - Phải có từ 02 người trở lên tham gia dự tuyển vào 01 chức danh. 2.2.4. Nội dung, hình thức thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp Sở Nội dung thi được thực hiện theo 02 vòng thi, với hình thức: thi viết và thi trình bày đề án. Với từng phần thi, ứng viên phải thực hiện đạt yêu cầu theo quy định, trong đó vòng thi viết phải đạt từ 50 điểm trở lên mới được tham gia thi vòng trình bày đề án. Nội dung vòng thi viết và trình bày đề án đều bám sát vào chuyên môn, vị trí việc làm và những yêu cầu, kỹ năng cần có của vị trí thi tuyển, để đảm bảo người trúng tuyển qua kỳ thi sẽ thực hiện tốt chức trách, nhiệm vụ được giao. 2.2.5. Quy trình thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp Sở Qua nghiên cứu, tác giả đề xuất khung lý thuyết chung về quy trình tổ chức thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp sở theo trình tự như sau: (1) Xác định nhu cầu: Xác định số lượng, chức danh lãnh đạo, quản lý ở cấp sở phải được tổ chức thi để bổ nhiệm. (2) Báo cáo cấp ủy quản lý xem xét, cho chủ trương thực hiện: Cơ quan tham mưu về công tác cán bộ xin ý kiến cấp có thẩm quyền về chủ trương thi tuyển những chức danh lãnh đạo, quản lý cụ thể nào của cấp sở theo số liệu đã rà soát các chức danh lãnh đạo, quản lý cấp sở đang khuyết. 8
(3) Xây dựng kế hoạch thực hiện: Sở Nội vụ sẽ tham mưu xây dựng Kế hoạch tổ chức thi tuyển lãnh đạo, quản lý theo chủ trương được duyệt và theo nhu cầu của cơ quan, đơn vị để tổ chức triển khai thực hiện. (4) Tổ chức thi tuyển: Thực hiện các bước theo trình tự để tổ chức tốt kỳ thi, gồm: Thông báo về việc thi tuyển; Tiếp nhận, thẩm định hồ sơ; Thông báo danh sách người đủ tiêu chuẩn, điều kiện dự thi; Thành lập Hội đồng thi tuyển và các bộ phận giúp việc; Tổ chức thi viết, chấm điểm và công bố kết quả thi viết; Thông báo ứng viên đủ điều kiện thi tiếp; Tổ chức thi trình bày Đề án; Xác định người trúng tuyển và bổ nhiệm ứng viên trúng tuyển,... (5) Sơ kết, tổng kết, đánh giá: Qua mỗi đợt thi, cơ quan tổ chức kỳ thi cần rà soát, đánh giá kết quả thực hiện, xác định rõ những việc đã thực hiện tốt, có hiệu quả, để tiếp tục phát huy; đồng thời, cũng mạnh dạn, thẳng thắn nhìn nhận những hạn chế, thiếu sót để rút kinh nghiệm. 2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp Sở 2.3.1. Những yếu tố khách quan, gồm: Pháp lý; Đặc điểm truyền thống lịch sử, văn hóa, xã hội, con người và đặc trưng vùng, miền; Sự đồng thuận, ủng hộ của hệ thống chính trị và nhân dân. 2.3.2. Những yếu tố chủ quan, gồm: Chính trị; Bộ máy tham mưu và năng lực của đội ngũ CB, CC, VC; Tâm lý và đặc điểm, tính cách của chủ thể và đối tượng quản lý. 2.4. Kinh nghiệm về thi tuyển lãnh đạo, quản lý 2.4.1. Kinh nghiệm từ chế độ khoa cử thời phong kiến, điển hình là thời Lê sơ (1428-1527) Nghiên cứu các phương thức khoa cử thời Lê sơ và các phương thức chọn người tài khác như phương thức tập ấm, bảo cử, tiến cử, bầu cử,... để nghiên cứu, đề xuất vận dụng phù hợp vào điều kiện hiện nay. 2.4.2. Kinh nghiệm thi tuyển cạnh tranh để chọn người tài vào khu vực công ở một số quốc gia - Kinh nghiệm của Trung Quốc: Nghiên cứu kinh nghiệm về mô hình kiểm định chất lượng đầu vào tập trung. - Kinh nghiệm của Nhật Bản: Nghiên cứu về tổ chức kỳ thi tuyển dụng công chức theo chế độ thi tuyển cạnh tranh, đặc biệt là học tập cách thức xây dựng bộ đề thi trắc nghiệm,... và tổ chức thi phỏng vấn. 2.4.3. Kinh nghiệm tổ chức thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp sở, cấp phòng của Thành phố Hồ Chí Minh 9
Nghiên cứu, học tập những điểm mới của Thành phố Hồ Chí Minh trong tổ chức thí điểm thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp sở, cấp phòng, nhất là việc bổ sung thêm đối tượng dự thi là nhân sự ngoài phạm vi thành phố; quy định nội quy, quy chế của kỳ thi này được vận dụng thực hiện theo quy định về nội quy, quy chế thi tuyển công chức, thi nâng ngạch để cụ thể, rõ ràng, đảm bảo minh bạch trong quá trình tổ chức thi; Hội đồng thi quy tụ những cá nhân tiêu biểu, xuất sắc trong lãnh đạo, quản lý và những chuyên gia đầu ngành,…. 2.4.4. Giá trị tham khảo - Muốn tuyển chọn được CB, CC lãnh đạo, quản lý có đủ năng lực, phẩm chất, đáp ứng điều kiện, tiêu chuẩn đặt ra, thì việc thi tuyển theo nguyên tắc cạnh tranh là một trong những phương thức tuyển chọn tối ưu. - Trình tự, thủ tục, cách thức tổ chức tuyển chọn phải được xây dựng dựa trên nguyên tắc tối ưu hóa, với những mô hình, cách làm hay, hiệu quả, đồng thời, phải căn cứ vào điều kiện, tình hình thực tế ở mỗi địa phương, mỗi quốc gia để xây dựng cho phù hợp. - Mỗi phương thức, mô hình thực hiện để lựa chọn nhân sự bổ nhiệm giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý đều có những ưu, nhược điểm riêng, không nên tuyệt đối hóa mô hình nào. Chương 3: THỰC TRẠNG THI TUYỂN LÃNH ĐẠO, QUẢN LÝ CẤP SỞ TẠI CÁC TỈNH ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG 3.1. Tổng quan về đội ngũ lãnh đạo, quản lý cấp sở tại các tỉnh ĐBSCL 3.1.1. Yêu cầu chung về xây dựng đội ngũ lãnh đạo, quản lý cấp sở Xây dựng đội ngũ lãnh đạo, quản lý cấp sở phải được thực hiện chặt chẽ, thận trọng, có phương pháp, có lộ trình từng bước, đảm bảo về phẩm chất, uy tín, cơ cấu, số lượng và chất lượng. 3.1.2. Số lượng lãnh đạo, quản lý cấp sở tại các tỉnh ĐBSCL Số lượng CB lãnh đạo, quản lý cấp sở của các cơ quan hành chính và đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc UBND cấp tỉnh của khu vực ĐBSCL hiện đang thiếu so với định mức quy định là 183 người, chiếm khoảng 13,92%. Nguyên nhân chủ yếu do nghỉ hưu, nghỉ hưởng chế độ nhưng chưa kịp thời bố trí thay thế; do chưa lựa chọn được nhân sự phù hợp để bố trí; do cân nhắc trong lựa chọn phương thức để chọn người bố trí;… Ngoài ra, do đặc thù của nhóm CB này là thường xuyên được luân chuyển, điều động để tăng cường cho cấp cơ sở hoặc để tạo nguồn, rèn luyện, nên tạo ra tình trạng thiếu hụt tạm thời, cục bộ. 3.1.3. Cơ cấu, chất lượng đội ngũ lãnh đạo, quản lý cấp sở 10
Đội ngũ CB lãnh đạo, quản lý cấp sở của khu vực ĐBSCL có xu hướng già hóa, cơ cấu nữ rất thấp, nhưng lập trường chính trị, tư tưởng vững vàng, kiên định với mục tiêu, lý tưởng xã hội chủ nghĩa, trung thành với Tổ quốc, với nhân dân, có phẩm chất đạo đức tốt, tác phong làm việc phù hợp, gần gũi, hòa đồng, có khả năng quy tụ, tập hợp, tạo sự đoàn kết trong tập thể, tâm quyết với ngành, công việc, lĩnh vực được phân công phụ trách,... Trước yêu cầu rất cao của công cuộc đổi mới và phát triển trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đội ngũ này chưa thể đáp ứng tốt yêu cầu đặt ra, nhất là thiếu các kỹ năng về lãnh đạo, điều hành, chất lượng chuyên môn chưa đảm bảo, do còn nhiều vị trí lãnh đạo cấp sở của các tỉnh tại khu vực ĐBSCL có trình độ chuyên môn chưa đúng với ngành phụ trách; cùng với đó là tư duy, khả năng triển khai, cụ thể hóa chính sách và phân tích, dự báo tình hình, xu thế phát triển còn nhiều hạn chế, nên chưa có nhiều đóng góp quan trọng, chưa góp phần tạo ra sức bật trong phát triển KT-XH của địa phương. Từ đó, đặt ra yêu cầu phải nâng cao chất lượng đội ngũ CB lãnh đạo, quản lý của các địa phương trong khu vực, nhất là cấp sở. 3.2. Phân tích thực trạng thí điểm thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp sở tại các tỉnh ĐBSCL 3.2.1. Về thực hiện các nguyên tắc thi tuyển Các tỉnh/thành ở ĐBSCL có tổ chức thi tuyển chức danh lãnh đạo, quản lý đã đưa ra các nguyên tắc trong thi tuyển chức danh lãnh đạo, quản lý cấp sở tương tự với nguyên tắc do Bộ Nội vụ hướng dẫn và thực hiện nghiêm túc, không có phát sinh trường hợp vi phạm nguyên tắc. 3.2.2. Về nội dung, hình thức thi - Về thi viết: Thực tế trong tổ chức thi tuyển các chức danh lãnh đạo, quản lý cấp sở tại các tỉnh ĐBSCL cho thấy việc ra đề thi trong phần thi này rất khó đạt được yêu cầu như mong muốn. Vì trong khuôn khổ một bài thi viết với thời lượng 180 phút, thì rất khó cho người ra đề thi đảm bảo kiểm tra được tính toàn diện đối với ứng viên về tố chất, năng lực, trình độ chuyên môn, kỹ năng,… và phải ra đề làm sao để phù hợp với vị trí công tác là lãnh đạo, quản lý của ngành chuyên môn ở địa phương, đảm bảo ứng viên đạt kết quả sẽ thực hiện tốt nhiệm vụ. - Về thi trình bày Đề án: Về phần thi này, các tỉnh/thành trong khu vực ĐBSCL đã thực hiện tương đối tốt theo hướng dẫn, nhưng chưa đảm bảo yêu cầu đề ra. Nội dung các đề án tham dự thi của ứng viên đều đảm bảo yêu cầu về cấu trúc, bố cục, thể hiện đầy đủ các nội dung theo bố cục đề ra. Tuy nhiên, chất lượng của các đề án cũng còn nhiều vấn đề cần được phân tích sâu thêm. 11
3.2.3. Về thực hiện quy trình tổ chức kỳ thi - Bước 1: Xác định nhu cầu: Để xác định được nhu cầu thi tuyển lãnh đạo, quản lý ở cấp sở, thì các tỉnh/thành trong vùng ĐBSCL đã tiến hành rà soát, thống kê số lượng vị trí, chức danh hiện đang khuyết tại các cơ quan cấp sở, để biết được số lượng cụ thể từng chức danh đang khuyết và phân tích, đánh giá các vấn đề có liên quan như nguồn nhân sự bổ nhiệm, chất lượng nguồn nhân sự, tình hình nội bộ cơ quan, ý kiến của cấp ủy và người đứng đầu về phương án bố trí nhân sự đang khuyết,... Trên cơ sở đó sẽ xác định được nhu cầu bổ khuyết chức danh lãnh đạo, quản lý cấp sở tại các tỉnh thuộc khu vực ĐBSCL. Theo thống kê cho thấy nhu cầu này khá lớn, với số lượng nhân sự lãnh đạo cấp sở đang khuyết là 345 người (chiếm tỷ lệ 26,24%). So với nhu cầu bổ khuyết lớn, thì số vị trí được các địa phương chọn để tổ chức thi tuyển chức danh lãnh đạo, quản lý cấp sở còn rất thấp, chỉ chiếm một tỷ lệ rất nhỏ 13/345 vị trí (chiếm 3,76% nhu cầu bổ khuyết của giai đoạn). Đây là một con số rất khiêm tốn so với nhu cầu thực tế của các địa phương. Từ đó đặt ra vấn đề tại sao số lượng lãnh đạo, quản lý cấp sở thiếu nhiều như vậy, nhưng việc lựa chọn hình thức thi tuyển để chọn người bố trí vào vị trí khuyết lại rất ít? - Bước 2: Báo cáo cấp ủy quản lý về chủ trương: Trên cơ sở nhu cầu bổ khuyết nhân sự lãnh đạo, quản lý đang thiếu ở các cơ quan cấp sở, Sở Nội vụ xây dựng văn bản báo cáo, xin ý kiến cấp có thẩm quyền để cho chủ trương tổ chức thi tuyển những chức danh lãnh đạo, quản lý cấp sở đang khuyết. Về tổng thể, Ban Thường vụ Tỉnh ủy/Thành ủy ở khu vực ĐBSCL cũng chưa thật sự ủng hộ và mạnh dạn trong tổ chức thi tuyển, chỉ một số địa phương thuộc nhóm được chọn thí điểm nên buộc phải tổ chức thi vài vị trí, nhưng sự đầu tư cho kỳ thi ở một vài đơn vị cũng chưa đúng mức; nhóm còn lại chỉ 1-2 địa phương tự nguyện tổ chức thi và các địa phương còn lại thì vẫn thực hiện theo phương thức bổ nhiệm qua lấy phiếu tín nhiệm. - Bước 3: Xây dựng kế hoạch thực hiện: Nhìn chung, cả 05 tỉnh thực hiện thí điểm thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp sở của ĐBSCL đều có xây dựng kế hoạch tổ chức các kỳ thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp sở theo chủ trương chung của Trung ương và quyết sách của Ban Thường vụ Tỉnh ủy/Thành ủy. Nội dung kế hoạch bám sát theo mục tiêu, nhiệm vụ thực hiện, xác định rõ mục đích, yêu cầu, đề ra các công việc cụ thể phải thực hiện và có phân công, giao việc rõ ràng cho từng đầu mối để thuận lợi trong tổ chức triển khai thực hiện. - Bước 4: Tổ chức thi, gồm: Thông báo thi tuyển; Tiếp nhận, thẩm định hồ sơ, báo cáo danh sách ứng viên và thông báo danh sách người đủ 12
tiêu chuẩn, điều kiện dự thi; thành lập Hội đồng thi tuyển và các bộ phận giúp việc; tổ chức thi viết; thông báo ứng viên đủ điều kiện trình bày Đề án; tổ chức thi trình bày Đề án; xác định người trúng tuyển và bổ nhiệm ứng viên trúng tuyển,... - Bước 5: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ của ứng viên sau thi tuyển được thực hiện khá tốt. Các nhân sự được bổ nhiệm qua thi đều phát huy tốt trong công tác và được đánh giá hoàn thành tốt nhiệm vụ trở lên. Ngoài ra, các tỉnh/thành trong khu vực ĐBSCL đều có tổ chức sơ kết và có sự xem xét, đánh giá tổng thể, toàn diện những vấn đề có liên quan đến thi tuyển lãnh đạo, quản lý tại địa phương mình, nhất là những hạn chế, bất cập và khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện để báo cáo, đề xuất, kiến nghị cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định chủ trương thực hiện cho giai đoạn tiếp theo. 3.2.4. Sự tác động của các yếu tố khách quan và chủ quan - Đối với nhóm yếu tố khách quan (gồm: Pháp lý; Truyền thống lịch sử, văn hóa, xã hội, con người và đặc trưng vùng miền; Sự đồng thuận, ủng hộ của hệ thống chính trị và nhân dân): Yếu tố pháp lý quyết định rất lớn đến quá trình tổ chức kỳ thi, cũng như quyết định nhiều đến chất lượng kỳ thi, cụ thể như thiếu quy định bắt buộc về pháp lý, nên các địa phương không thuộc diện thí điểm mặc dù được khuyến khích, nhưng rất ít cơ quan, địa phương tự nguyện tổ chức thi tuyển các chức danh lãnh đạo, quản lý và cũng do thiếu quy định pháp luật rõ ràng về quy trình, thủ tục, quy chế,… nên mỗi địa phương làm theo ý chí chủ quan dẫn đến thiếu thống nhất, đồng bộ và ảnh hưởng nhất định đến kỳ thi. Yếu tố truyền thống lịch sử, văn hóa, xã hội, con người và đặc trưng vùng miền cũng ảnh hưởng nhất định đến thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp sở ở ĐBSCL, do đặc điểm truyền thống, văn hóa, lịch sử, con người ở ĐBSCL nổi bật với đức tính khảng khái, trọng nghĩa tình, khoan hòa, từ tốn, an phận, không thích cạnh tranh, bon chen, không chú trọng nhiều đến vị trí, chức vụ,… Từ đó, họ không quan tâm nhiều đến vấn đề thi tuyển lãnh đạo. - Đối với nhóm yếu tố chủ quan (gồm: Chính trị; Bộ máy tham mưu và năng lực đội ngũ CB, CC, VC; Tâm lý, đặc điểm tính cách của chủ thể và đối tượng quản lý): Yếu tố chính trị tác động rất lớn đến có hay không việc tổ chức thi tuyển tại địa phương mình và cách thức thi thực hiện ra sao, số lượng, chức danh nào sẽ thi,… đều do ý chí chính trị của cấp ủy quản lý tại tỉnh/thành đó quyết định. Yếu tố tổ chức, con người luôn giữ vai trò quan trọng, có ảnh hưởng lớn đến hiệu quả hoạt động của bất kỳ công việc gì trong cơ quan, tổ chức, 13
địa phương và thi tuyển lãnh đạo, quản lý cũng chịu ảnh hưởng rất lớn từ yếu tố tổ chức, con người thực hiện. Yếu tố tâm lý, đặc điểm, tính cách quyết định rất lớn đến thái độ của chủ thể thực hiện và đối tượng tham gia kỳ thi. Tâm lý của lãnh đạo mong muốn, ủng hộ tổ chức thi thì sẽ dành thời gian đầu tư, nghiên cứu phương pháp, cách thức, chỉ đạo và trực tiếp tham gia vào quá trình khảo hạch ứng viên để tìm được người giỏi nhất và công tâm, khách quan trong đánh giá. Ngược lại sẽ tổ chức thi một cách hình thức để hợp thức hóa nhân sự đã chọn. Riêng ứng viên tham gia thi, nếu tâm huyết thì nỗ lực hết mình, đầu tư kỹ cho kỳ thi, ngược lại thì chỉ tham gia theo sự sắp xếp, không quan tâm kết quả kỳ thi. 3.2.5. Các chức danh lãnh đạo cấp sở đã thí điểm thi tuyển ĐBSCL có 05 tỉnh/thành đã ban hành kế hoạch và tổ chức thi tuyển các chức danh lãnh đạo, quản lý cấp sở, gồm: Thành phố Cần Thơ; tỉnh Bến Tre, tỉnh Hậu Giang, tỉnh Trà Vinh và tỉnh Cà Mau. Số lượng chức danh tổ chức thi tuyển là 13. Theo đó, tỉnh Bến Tre là địa phương tổ chức thi tuyển nhiều nhất, với 05 chức danh. Tất cả các chức danh tổ chức thi đều đảm bảo tuân thủ nguyên tắc cạnh tranh, có từ 02 ứng viên trở lên. Nhìn chung, việc thí điểm thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp sở tại khu vực ĐBSCL được thực hiện theo đúng trình tự, thủ tục quy định, tuân thủ nguyên tắc công bằng, công khai, minh bạch, cạnh tranh lành mạnh và đúng thẩm quyền, đảm bảo lựa chọn ra được người xứng đáng nhất trong số ứng viên dự thi để bổ nhiệm vào trị trí cần tuyển, nhưng số lượng chức danh được tổ chức thi khá khiêm tốn so với nhu cầu bổ khuyết. 3.3. Đánh giá chung 3.3.1. Những kết quả nổi bật đạt được Thứ nhất, Một số địa phương rất quan tâm, chủ động, quyết liệt trong quán triệt và tổ chức thi tuyển có hiệu quả, điển hình như tỉnh Bến Tre. Thứ hai, Công tác tổ chức thi tuyển được các địa phương quan tâm, tổ chức nghiêm túc, tuân thủ đúng quy định, hướng dẫn và thành công. Thứ ba, Đảm bảo đúng quy trình tổ chức thi, giữ vững vai trò lãnh đạo toàn diện và mọi mặt của cấp ủy; công khai, minh bạch và tổ chức khá tốt ở từng khâu, không có dư luận trái chiều về các kỳ thi; người dự thi được bình đẳng tiếp cận các nguồn thông tin để chủ động thể hiện năng lực bản thân,... Thứ tư, Công tác thông tin, tuyên truyền về thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp sở được quan tâm thực hiện. 14
Thứ năm, Thi tuyển là một trong các giải pháp khắc phục hạn chế của bổ nhiệm theo quy hoạch, hạn chế được tình trạng chú trọng tạo quan hệ, để thuận lợi trong thăng tiến mà chưa chú tâm rèn đức, luyện tài của CB. Thứ sáu, Vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu trong thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp sở được thể hiện rõ nét và có ý nghĩa rất quyết định. Thứ bảy, Thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp sở bước đầu đã tạo được sự đồng thuận, ủng hộ trong hệ thống chính trị và nhận được sự quan tâm, đồng tình, đánh giá cao trong dư luận xã hội. Thứ tám, Thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp sở đã góp phần phá vỡ sức ì trong đội ngũ CB, CC, VC; kích thích sự phấn đấu vươn lên, cạnh tranh công bằng, bình đẳng, dựa trên năng lực, phẩm chất và thực tài. Thứ chín, Những người trúng tuyển, được bổ nhiệm vào vị trí lãnh đạo, quản lý cấp sở đều thực sự xứng đáng, là người có tài, có năng lực lãnh đạo, điều hành, luôn hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ được giao. 3.3.2. Những khó khăn, hạn chế, vướng mắc Một là, Số lượng các chức danh lãnh đạo, quản lý cấp sở được tổ chức thi còn rất ít so với nhu cầu bổ khuyết và số lượng ứng viên tham gia dự tuyển cho từng chức danh cũng rất thấp, cao nhất là 4 người cho 1 vị trí, nên chưa tạo được điểm nhấn, sự đột phá mạnh và thuyết phục cao trong CTCB. Hai là, Một số địa phương chưa mạnh dạn, chưa quyết liệt trong tổ chức triển khai thi tuyển, còn tâm lý e dè, ngại khó, ngại va chạm, duy trì sự an toàn,… nên chưa có quyết tâm chính trị cao, còn phụ thuộc hoàn toàn vào việc bổ nhiệm theo phương thức truyền thống, lấy phiếu tín nhiệm. Ba là, Thi tuyển cạnh tranh mặc dù hạn chế được một số khuyết điểm của công tác bổ nhiệm truyền thống, nhưng tiềm ẩn nguy cơ lấn át bổ nhiệm dựa trên quy hoạch và ảnh hưởng đến vai trò định hướng CTCB của Đảng. Bốn là, Thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp sở theo cách làm hiện nay, thì chưa thể kiểm định được hết các yếu tố cần và đủ ở người lãnh đạo, quản lý thông qua sát hạch kiến thức, năng lực, kỹ năng, tố chất trong một cuộc thi. Năm là, Người lãnh đạo, quản lý cấp sở ngoài yêu cầu về chuyên môn, tầm nhìn chiến lược, đòi hỏi phải có phẩm chất đạo đức tốt, khả năng quy tụ, dẫn dắt, tập hợp được mọi người và phát hiện được người tài để sử dụng, bồi dưỡng, tạo nguồn kế thừa; đồng thời, phải được sự ủng hộ, tín nhiệm cao của tập thể địa phương, cơ quan, đơn vị. Những yếu tố trên không thể nhìn nhận, đánh giá thông qua một cuộc thi. Sáu là, Cơ sở pháp lý cho việc tổ chức thi tuyển chức danh lãnh đạo, quản lý còn thiếu và có nhiều điểm bất cập: Hiện nay, chưa có 01 văn bản 15
pháp lý nào điều chỉnh chính thức việc tổ chức thi tuyển chức danh lãnh đạo, quản lý; cơ sở để tổ chức thi tuyển chỉ dừng lại ở chủ trương thí điểm. Bảy là, Thời gian trung bình để tổ chức thi tuyển chức danh lãnh đạo, quản lý cho một chức danh kéo dài (từ 03 đến 05 tháng). Trong khi đó, trên thực tế, có một số vị trí lãnh đạo, quản lý bị khuyết đòi hỏi phải thay thế kịp thời và ngay lập tức để đáp ứng yêu cầu của CTCB, nên không thể đợi tổ chức kỳ thi. Tám là, Nội dung thi, chủ yếu là đề thi của các vòng thi có ý nghĩa và tác động rất lớn, quyết định đến chất lượng của cuộc thi, tuy nhiên việc xây dựng đề thi chưa được hướng dẫn cụ thể và chưa có quy định rõ ràng. 3.3.3. Nguyên nhân của thành tựu và hạn chế - Nguyên nhân dẫn đến kết quả nổi bật: (1) Sự quan tâm, chỉ đạo của cấp ủy, tổ chức Đảng, lãnh đạo các địa phương, sự đồng lòng, quyết tâm của cả hệ thống chính trị. (2) Sự quan tâm, đồng tình ủng hộ của dư luận xã hội và của đội ngũ CB đã góp phần tạo nên sự thành công trong thi tuyển chức danh lãnh đạo, quản lý nói chung và chức danh lãnh đạo, quản lý cấp sở nói riêng. (3) Sự quan tâm, hướng dẫn của các cơ quan Trương ương trong việc tổ chức thi tuyển chức danh lãnh đạo, quản lý cấp sở. (4) Thi tuyển chức danh lãnh đạo, quản lý phù hợp với xu hướng cải cách của nền công vụ hiện đại. - Nguyên nhân của khó khăn, hạn chế, vướng mắc (1) Cấp ủy, chính quyền của một số địa phương còn thiếu sự quan tâm, chưa chủ động lãnh đạo, chỉ đạo, cụ thể hóa chủ trương thi tuyển chức danh lãnh đạo, quản lý để làm cơ sở tổ chức thực hiện. (2) Trong quá trình thông báo tổ chức thi tuyển, các cơ quan, đơn vị chưa thật sự quan tâm, thu hút nhiều ứng viên dự thi, chưa dành nhiều thời gian nghiên cứu, tìm hiểu để phát hiện và vận động nhân sự có đủ điều kiện, tiêu chuẩn và năng lực giỏi, phẩm chất tốt tham gia dự thi. (3) Chính nét đặc trưng trong tâm lý, văn hóa ứng xử của người dân vùng ĐBSCL đã tác động đến thi tuyển chức danh lãnh đạo, quản lý của vùng này, tình trạng nể nang, ngại va chạm, ngại cạnh tranh, tình nghĩa, kính trên nhường dưới, có trước có sau,… đã dẫn đến việc rất ít người muốn tham gia thi để cạnh tranh lẫn nhau, ngoại trừ một số trường hợp mang tính chất bắt buộc, do yêu cầu của tổ chức. (4) Công tác thông tin, tuyên truyền về việc tổ chức thi tuyển chức danh lãnh đạo, quản lý ở một số địa phương chưa được quan tâm đúng mức, 16
chưa sâu rộng, nên chưa tạo ra được sự lan tỏa mạnh mẽ trong toàn hệ thống chính trị và nhân dân. (5) Thi tuyển chức danh lãnh đạo, quản lý vẫn chưa được thể chế hóa bằng các văn bản pháp luật, còn mang tính chất thí điểm, tính pháp lý chưa hoàn chỉnh, chưa có cơ chế ràng buộc, nên nhiều cơ quan, đơn vị, địa phương chưa mạnh dạn triển khai, hoặc chờ các cơ quan, đơn vị khác thực hiện trước để rút kinh nghiệm. (6) Quy trình, nội dung, hình thức thi tuyển chức danh lãnh đạo, quản lý hiện nay còn khá chung chung, chưa cụ thể, thiếu rõ ràng ở nhiều nội dung và chưa được thiết kế phù hợp, chưa thể kiểm định hết được các yếu tố cần và đủ của người lãnh đạo, quản lý cấp sở. (7) Bổ nhiệm theo phương thức truyền thống mặc dù phát sinh nhiều bất cập, nhưng đáp ứng nhanh nhu cầu bổ khuyết và do đây là phương thức được sử dụng từ lâu, tạo thành một thói quen, sức ì trong CTCB. (8) Cơ sở nguồn lực về vật chất, tài chính và đặc biệt là nhân lực phục vụ tổ chức thi tuyển chức danh lãnh đạo, quản lý còn thiếu, chưa đảm bảo tính chuyên nghiệp và sự đầu tư cho công tác tổ chức thi chưa thỏa đáng. (9) Công tác tổ chức kiểm tra, giám sát việc tổ chức thi tuyển chức danh lãnh đạo, quản lý chưa được quan tâm thực hiện thường xuyên, chưa kịp thời phát hiện và chỉ ra những tồn tại, hạn chế trong quá trình tổ chức để có những giải pháp khắc phục nhanh và hiệu quả. Chương 4. ĐỊNH HƯỚNG, GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN THI TUYỂN LÃNH ĐẠO, QUẢN LÝ CẤP SỞ TẠI CÁC TỈNH ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG 4.1. Định hướng về thi tuyển lãnh đạo, quản lý Một là, Việc thi tuyển chức danh lãnh đạo, quản lý phải bám sát các quan điểm và mục tiêu của Đảng về xây dựng đội ngũ cán bộ. Hai là, Thi tuyển chức danh lãnh đạo, quản lý phải tuân thủ nguyên tắc bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện của Đảng đối với công tác CB. Ba là, Công tác tổ chức thi tuyển chức danh lãnh đạo, quản lý phải đảm bảo tuân thủ các quy định pháp lý có liên quan. Bốn là, Thi tuyển lãnh đạo, quản lý phải gắn với quá trình xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa trong giai đoạn mới. 4.2. Một số giải pháp chủ yếu hoàn thiện thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp sở tại các tỉnh ĐBSCL 4.2.1. Tăng cường thông tin, tuyên truyền, nâng cao nhận thức về thi tuyển lãnh đạo, quản lý cấp sở 17