Tóm tắt luận án tiến sĩ Sinh học: Nghiên cứu đa dạng loài, đặc điểm phân bố và giá trị bảo tồn của khu hệ lưỡng cư và bò sát ở vùng phía Nam đèo Cù Mông, tỉnh Phú Yên

ĐẠI HỌC HUẾ<br /> TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM<br /> <br /> ĐỖ TRỌNG ĐĂNG<br /> <br /> NGHIÊN CỨU ĐA DẠNG LOÀI, ĐẶC ĐIỂM PHÂN BỐ VÀ<br /> GIÁ TRỊ BẢO TỒN CỦA KHU HỆ LƢỠNG CƢ VÀ BÒ SÁT<br /> Ở VÙNG PHÍA NAM ĐÈO CÙ MÔNG, TỈNH PHÚ YÊN<br /> <br /> Chuyên ngành: Động vật học<br /> Mã số: 62 42 01 03<br /> <br /> TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ SINH HỌC<br /> Ngƣời hƣớng dẫn khoa học<br /> TS. NGUYỄN QUẢNG TRƢỜNG<br /> GS. TS. NGÔ ĐẮC CHỨNG<br /> <br /> HUẾ, 2017<br /> <br /> Công trình được hoàn thành tại:<br /> Khoa Sinh học, Trƣờng Đại học Sƣ Phạm, Đại học Huế<br /> <br /> Ngƣời hƣớng dẫn khoa học:<br /> 1. TS. Nguyễn Quảng Trường<br /> 2. GS.TS. Ngô Đắc Chứng<br /> Phản biện 1: ……………………………….<br /> Phản biện 2: ……………………………….<br /> Phản biện 3: ……………………………….<br /> <br /> Luận án sẽ được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận án cấp Đại học<br /> Huế họp tại: ………………………………………………………<br /> Vào hồi……..giờ….….ngày………..tháng….năm………..<br /> <br /> Có thể tìm hiểu luận án tại:<br /> Thƣ viện Trƣờng Đại học Sƣ Phạm, Đại học Huế<br /> Thƣ viện Quốc gia Việt Nam<br /> <br /> CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ<br /> 1. Đỗ Trọng Đăng, Ngô Đắc Chứng, Nguyễn Quảng Trường (2015),<br /> Đa dạng thành phần loài của họ nhái bầu (Amphibia: Anura:<br /> Microhylaidae) ở tỉnh Phú Yên, Hội nghị toàn quốc lần thứ VI về<br /> sinh thái và tài nguyên sinh vật, Nxb Nông Nghiệp, tr. 514-519.<br /> 2. Đỗ Trọng Đăng, Ngô Đắc Chứng, Nguyễn Quảng Trường (2016),<br /> Ghi nhận mới về thành phần loài rùa ở tỉnh Phú Yên, Báo cáo khoa<br /> học về nghiên cứu khoa học và giảng dạy sinh học ở Việt Nam, Hội<br /> nghị khoa học quốc gia lần thứ hai, Nxb Đại học Đà Nẵng, tr 129136.<br /> 3. Dang Trong Do, Chung Dac Ngo, Truong Quang Nguyen (2016),<br /> New records of Colubridae (Squamata: Serpentes) and an updated<br /> list of snakes from Phu Yen province, Vietnam, Hội thảo quốc gia về<br /> lưỡng cư và bò sát lần thứ ba, Nxb Khoa học Tự nhiên và Công<br /> nghệ, tr. 25-31.<br /> 4. Dang Trong Do, Chung Dac Ngo, Truong Quang Nguyen (2017),<br /> New records and an updated checklist of Amphibians (Amphibia)<br /> from Phu Yen province, Vietnam, Hue University Journal of<br /> Science, Vol.126, No.1B. (chấp nhận đăng).<br /> 5. Do T. D., Ngo C. D., Ziegler T. & Nguyen T. Q. (2017), First record<br /> of Lycodon cardamomensis Daltry & Wüster, 2002 (Squamata:<br /> Colubridae) from Vietnam, Russian Journal of Herpetology, Vol.24,<br /> No.2, pp. 167-170.<br /> 6. Đỗ Trọng Đăng, Ngô Đắc Chứng, Nguyễn Quảng Trường (2017),<br /> Ghi nhận mới các loài thuộc họ thằn lằn bóng (Scincidae) ở tỉnh Phú<br /> Yên, Hội nghị toàn quốc lần thứ VII về sinh thái và tài nguyên sinh<br /> vật, Nxb Khoa học Tự nhiên và Công nghệ, tr. 637-642.<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Lý do chọn đề tài<br /> Việt Nam nằm trong vùng Indo-Burma, một trong 34 điểm nóng về<br /> đa dạng sinh học (ĐDSH) và được xếp hạng là một trong 25 nước có mức<br /> độ ĐDSH cao trên thế giới. Do có sự đa dạng về các vùng khí hậu, về địa<br /> hình và sinh cảnh nên khu hệ động thực vật ở Việt Nam có tính đa dạng<br /> cao, đặc biệt các loài LCBS.<br /> Về thành phần loài LC & BS ghi nhận ở Việt Nam tăng lên nhanh<br /> chóng từ 340 loài năm 1996, tăng lên 458 loài năm 2005, 545 loài năm<br /> 2009 và khoảng 650 loài năm 2016. Ngoài sự đa dạng về thành phần loài<br /> thì khu hệ LCBS của Việt Nam cũng mang tính đặc hữu với 48 loài BS<br /> và 33 loài LC.<br /> Các nghiên cứu về LCBS ở Việt Nam trước đây chủ yếu tập trung<br /> vào khu vực núi cao, vào dãy Trường Sơn. Riêng vùng Nam Trung bộ rất<br /> ít được nghiên cứu. Phú Yên có diện tích rừng tự nhiên 116.819 ha, tỷ lệ<br /> che phủ rừng đạt 31,1%, chất lượng rừng ở đây còn tương đối tốt. Tuy<br /> nhiên những nghiên cứu về LCBS ở tỉnh Phú Yên còn rất hạn chế. Chỉ<br /> có một vài công trình có liên quan đã công bố như: Campden-Main<br /> (1970) đã ghi nhận 4 loài rắn; Nguyễn Văn Sáng và cs. (2005) đã ghi<br /> nhận 10 loài LCBS; Ngô Đắc Chứng và Trần Duy Ngọc (2007) đã ghi<br /> nhận 71 loài LCBS; David et al. (2008) đã mô tả loài rắn mới Oligodon<br /> ocellatus; Nguyen et al. (2009) đã ghi nhận 17 loài LCBS; Ziegler et al.<br /> (2013) phát hiện loài thằn lằn chân ngón mới Cyrtodactylus kingsadai ở<br /> khu vực mũi Đại Lãnh.<br /> Để cập nhật danh sách, đánh giá mức độ đa dạng và giá trị bảo tồn<br /> thành loài LCBS ở tỉnh Phú Yên. Chúng tôi thực hiện đề tài: “Nghiên cứu<br /> đa dạng loài, đặc điểm phân bố và giá trị bảo tồn của khu hệ lƣỡng cƣ<br /> và bò sát ở vùng phía Nam đèo Cù Mông, tỉnh Phú Yên”.<br /> 2. Mục tiêu nghiên cứu<br /> Xác định độ đa dạng loài, đặc điểm phân bố và giá trị bảo tồn của khu<br /> hệ LCBS ở vùng phía Nam đèo Cù Mông (ĐCM), tỉnh Phú Yên.<br /> 3. Nội dung nghiên cứu<br /> - Xác định sự đa dạng về thành phần loài.<br /> - Đặc điểm phân bố của LC và BS ở tỉnh Phú Yên: theo địa điểm<br /> nghiên cứu, theo sinh cảnh và theo độ cao.<br /> 1<br /> <br /> - Đánh giá mối quan hệ về địa lý động vật của thành phần loài LCBS<br /> ở vùng phía Nam ĐCM với các tỉnh, thành phố thuộc khu vực Nam<br /> Trung bộ (NTB).<br /> - Đánh giá giá trị bảo tồn và xác định các nhân tố đe dọa đến các loài<br /> LC và BS ở khu vực nghiên cứu.<br /> - Đề xuất các kiến nghị sử dụng hợp lý và bảo tồn LCBS tại tỉnh Phú Yên.<br /> 4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài<br /> - Kết quả nghiên cứu của đề tài sẽ cung cấp những dẫn liệu khoa học<br /> cập nhật về thành phần loài, sự phân bố và thông tin về hiện trạng của<br /> các loài LCBS của vùng phía Nam ĐCM, tỉnh Phú Yên.<br /> - Là cơ sở khoa học quan trọng giúp cho công tác quy hoạch bảo tồn<br /> và sử dụng bền vững nguồn tài nguyên LCBS nói riêng và động vật nói<br /> chung ở tỉnh Phú Yên.<br /> 5. Những đóng góp của luận án<br /> - Lập được danh sách 135 loài LCBS, trong đó ghi nhận bổ sung 63<br /> loài cho tỉnh Phú Yên; 24 loài (7 loài LC, 17 loài BS) cho khu hệ LCBS<br /> khu vực NTB. Đáng chú ý, chúng tôi đã ghi nhận bổ sung một loài rắn<br /> cho khu hệ LCBS của Việt Nam.<br /> - Bổ sung dẫn liệu về đặc điểm hình thái của 63 loài ghi nhận bổ sung<br /> ở KVNC và 2 loài chưa định được tên khoa học.<br /> - Đánh giá đặc điểm phân bố theo địa điểm nghiên cứu, độ cao và<br /> sinh cảnh.<br /> - So sánh mức độ tương đồng về thành phần loài LCBS giữa khu vực<br /> phía Nam ĐCM thuộc tỉnh Phú Yên với phía Bắc ĐCM thuộc tỉnh Bình<br /> Định và giữa tỉnh Phú Yên với các tỉnh, thành phố thuộc khu vực Nam<br /> Trung bộ.<br /> - Đánh giá giá trị bảo tồn và xác định các nhân tố đe dọa đến thành<br /> phần loài LCBS ở vùng phía Nam ĐCM, tỉnh Phú Yên làm cơ sở khoa<br /> học cho công tác quy hoạch bảo tồn ĐDSH ở tỉnh này.<br /> <br /> 2<br /> <br />