Tóm tắt luận án Tiến sĩ Y học: Nghiên cứu các hình thái lâm sàng và điều trị lác cơ năng có độ lác không ổn định

Chia sẻ: Vinh Le | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:27

Thêm vào BST

Báo xấu

19
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận án với mục tiêu trình bày đầy đủ có hệ thống và toàn diện các hình thái lâm sàng và điều trị lác cơ năng có độ lác không ổn định; đánh giá kết quả điều trị phẫu thuật và không phẫu thuật của lác cơ năng có độ lác không ổn định. Để nắm chi tiết nội dung nghiên cứu mời các bạn cùng tham khảo luận án.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt luận án Tiến sĩ Y học: Nghiên cứu các hình thái lâm sàng và điều trị lác cơ năng có độ lác không ổn định

Bé gi¸o dôcvμ ®μo t¹o bé y tÕ tr−êng ®¹i häc y hμ néi TrÞnh ThÞ BÝch Ngäc Nghiªn cøu c¸c h×nh th¸I l©m sμng vμ ®iÒu trÞ l¸c c¬ n¨ng cã ®é l¸c kh«ng æn ®Þnh Chuyªn ngµnh : Nh·n khoa M· sè : 62.72.56.01 Tãm t¾t luËn ¸n tiÕn sü y häc Hμ Néi – 2010
C«ng tr×nh ®−îc hoµn thµnh t¹i: tr−êng §¹i häc y Hµ Néi H−íng dÉn khoa häc: GS. Hμ Huy TiÕn Ph¶n biÖn 1 : PGS.TS.NguyÔn Hång Giang Ph¶n biÖn 2 : PGS.TS.§ç Nh− H¬n Ph¶n biÖn 3 : PGS.TS.Hoµng Ngäc Ch−¬ng LuËn ¸n ®· ®−îc b¶o vÖ tr−íc héi ®ång chÊm luËn ¸n cÊp nhµ n−íc Häp t¹i: Tr−êng §¹i häc Y Hµ Néi Vµo håi: 08 giê ngµy 10 th¸ng 3 n¨m 2010 Cã thÓ t×m hiÓu luËn ¸n t¹i - Th− viÖn Quèc Gia - Th− viÖn §¹i häc Y Hµ Néi - Th− viÖn Th«ng tin y häc Trung −¬ng - Th− viÖn BÖnh ViÖn M¾t Trung ¦¬ng
Nh÷ng c«ng tr×nh liªn quan ®Õn luËn ¸n ®· c«ng bè 1- TrÞnh ThÞ BÝch Ngäc, Hµ Huy TiÕn, Hµ Huy Tµi (2007), §¸nh gi¸ kÕt qu¶ b−íc ®Çu cña phÉu thuËt l¸c ngoµi c¬ n¨ng cã ®é l¸c kh«ng æn ®Þnh, T¹p chÝ y häc thùc hµnh sè 12 n¨m 2008, Bé Y tÕ xuÊt b¶n- trang 58. 2- TrÞnh ThÞ BÝch Ngäc, Hµ Huy TiÕn, Hµ Huy Tµi (2008), §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ®iÒu trÞ cña l¸c ®iÒu tiÕt quy tô, T¹p chÝ y häc thùc hµnh sè 2 n¨m 2009, Bé Y tÕ xuÊt b¶n- trang 66.
1 Giíi thiÖu luËn ¸n 1. §Æt vÊn ®Ò L¸c lµ mét bÖnh kh¸ phæ biÕn, ®· vµ ®ang ®−îc quan t©m trong ngµnh nh·n khoa. BÖnh l¸c cÇn ®−îc ph¸t hiÖn sím vµ ®iÒu trÞ cã hiÖu qu¶, v× l¸c lµ mét trong nh÷ng bÖnh g©y mï ë trÎ em. Theo ®iÒu tra dÞch tÔ häc, tû lÖ m¾c bÖnh l¸c trong d©n 3 - 7% trong ®ã l¸c c¬ n¨ng cã ®é l¸c kh«ng æn ®Þnh (LCNC§LK¤§) lµ h×nh th¸i l©m sµng th−êng gÆp, chiÕm mét tû lÖ kh¸ cao trong c¸c thÓ lo¹i l¸c c¬ n¨ng (kho¶ng 40- 50%). Ngµy nay ®iÒu trÞ bÖnh l¸c ngµy cµng ®−îc hoµn thiÖn ®Ó æn ®Þnh chøc n¨ng thÞ gi¸c hai m¾t vµ t¨ng thÈm mü. Nguyªn nh©n vµ c¬ chÕ bÖnh sinh cña LCNC§LK¤§ cßn nhiÒu quan ®iÓm ch−a râ rµng, h×nh th¸i l©m sµng ®a d¹ng víi c¸c ph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ phøc t¹p v× vËy trong nhiÒu thËp kû qua, c¸c t¸c gi¶ n−íc ngoµi ®· cã nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ thÓ lo¹i l¸c c¬ n¨ng cã ®é l¸c kh«ng æn ®Þnh nh−: Bielschowsky (1940), Grant (1950), Lavat (1972), Cupper (1976), QuÐrÐ (1977), Hardesty (1978), Jampolsky (1978), Hugonnier (1978), Lang J (1980), Gobin (1984), Helveston (1993), Spielmann (1998), Mulvihill (2000), Lambert ( 2003), Patrick (2004), Lowery (2006)… ViÖt Nam ®· cã nh÷ng c«ng tr×nh nghiªn cøu cña Hµ Huy TiÕn (1982) vµ NguyÔn Ngäc Hoµnh (1980), Hµ Huy TiÕn vµ Ph¹m Ngäc BÝch (1982), Hµ Huy Tµi (2004)… vÒ ®iÒu trÞ mét sè h×nh th¸i cña LCNC§LK¤§ nh− l¸c quy tô h·m, l¸c cã phèi hîp víi héi chøng A, V…víi c¸c ph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ kh¸c nhau: phÉu thuËt Faden, lïi c¬ cã vßng quai, lïi chÐo c¬ trùc ngang, can thiÖp vµo c¬ chÐo… kÕt qu¶ b−íc ®Çu rÊt ®¸ng khÝch lÖ tuy nhiªn sè l−îng nghiªn cøu cßn Ýt, hiÖn ch−a cã mét c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ c¸c h×nh th¸i l©m sµng vµ ®iÒu trÞ l¸c c¬ n¨ng cã ®é l¸c kh«ng æn ®Þnh. Tr−íc thùc tÕ trªn yªu cÇu cÇn ph¶i cã mét nghiªn cøu hÖ thèng, toµn diÖn vÒ c¸c h×nh th¸i l©m sµng vµ ph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ cña LCNC§LK¤§, v× vËy “Nghiªn cøu c¸c h×nh th¸i l©m sµng vµ ®iÒu trÞ l¸c c¬ n¨ng cã ®é l¸c kh«ng æn ®Þnh” ®−îc thùc hiÖn nh»m hai môc tiªu : 1.M« t¶ c¸c h×nh th¸i l©m sµng cña LCNC§LK¤§. 2. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ ®iÒu trÞ phÉu thuËt vµ kh«ng phÉu thuËt cña LCNC§LK¤§. 2. §ãng gãp míi cña luËn ¸n Lµ nghiªn cøu ®Çu tiªn cña ViÖt Nam tr×nh bµy ®Çy ®ñ, cã hÖ thèng vµ toµn diÖn vÒ c¸c h×nh th¸i l©m sµng vµ ®iÒu trÞ LCNC§LK¤§. C«ng tr×nh ®· ®−a ra ®−îc mét sè ®Æc ®iÓm l©m sµng LCNC§LK¤§, víi c¸c ph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ phï hîp tuú tõng h×nh th¸i l©m sµng cña LCNC§LK¤§. BÖnh nh©n trªn 14 tuæi l¸c ph©n kú cã ®é l¸c kh«ng æn ®Þnh, hîp t¸c tèt, sÏ thùc hiÖn phÉu thuËt ®iÒu chØnh chØ ®Ó t¨ng tû lÖ thµnh c«ng cña phÉu thuËt. 3. Bè côc cña luËn ¸n: LuËn ¸n cã 135 trang gåm: §Æt vÊn ®Ò (2 trang), 4 ch−¬ng: ch−¬ng 1 - Tæng quan (34 trang), ch−¬ng 2 - §èi t−îng vµ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu (17 trang), ch−¬ng 3 - KÕt qu¶ nghiªn cøu (39 trang), ch−¬ng 4 - Bµn luËn (38 trang), KÕt luËn (2 trang).
2 Ngoµi ra cßn cã 142 tµi liÖu tham kh¶o gåm 21 tiÕng ViÖt, 104 tiÕng Anh, 17 tiÕng Ph¸p, 3 phô lôc, 39 b¶ng, 11 biÓu ®å, 21 h×nh, môc lôc, ¶nh minh häa, mÉu bÖnh ¸n nghiªn cøu, danh s¸ch bÖnh nh©n. Ch−¬ng 1. Tæng quan 1.1. §Æc ®iÓm gi¶i phÉu - sinh lý vËn nh·n vµ sinh bÖnh cña l¸c c¬ n¨ng cã ®é l¸c kh«ng æn ®Þnh, øng dông trong chÈn ®o¸n l©m sµng vµ phÉu thuËt l¸c 1.1.1 §Æc ®iÓm gi¶i phÉu vµ sinh lý vËn nh∙n §Æc ®iÓm gi¶i phÉu c¬ vËn nh·n - Mçi m¾t cã s¸u c¬ vËn nh·n ngo¹i lai + Bèn c¬ th¼ng: th¼ng trªn, th¼ng d−íi, th¼ng trong vµ th¼ng ngoµi. + Hai c¬ chÐo: c¬ chÐo trªn hay c¬ chÐo lín vµ c¬ chÐo d−íi hay c¬ chÐo bÐ. - ThÇn kinh chi phèi: C¬ th¼ng ngoµi do d©y VI, c¬ chÐo trªn do d©y IV, cßn l¹i do d©y III chi phèi. - C¸c c¬ vËn nh·n cÊp m¸u chñ yÕu tõ nh¸nh cña ®éng m¹ch m¾t (trõ c¬ th¼ng ngoµi tõ ®éng m¹ch lÖ). Ngoµi s¸u c¬ vËn nh·n ngo¹i lai trong nh·n cÇu cßn hai c¬ vËn nh·n néi t¹i lµ c¬ thÓ mi vµ c¬ co ®ång tö cïng liªn quan ®Õn ®éng t¸c vËn nh·n trong ph¶n x¹ ®iÒu tiÕt- quy tô. Sinh lý vËn nh·n Chi phèi bëi hai quy luËt chÝnh: Quy luËt Sherington vµ quy luËt Hering. Ngoµi ra, quy luËt Donders chi phèi ®éng t¸c xoay cña nh·n cÇu, gióp cho sù hoµn chØnh cña hÖ thèng vËn nh·n. C¸c ®éng t¸c vËn nh·n lu«n ho¹t ®éng ®ång bé phèi vËn vµ ®èi vËn víi nhau ë mét hoÆc gi÷a hai m¾t. 1.1.2 C¬ chÕ bÖnh sinh cña l¸c c¬ n¨ng cã ®é l¸c kh«ng æn ®Þnh Trong nhiÒu n¨m qua c¸c nhµ l¸c häc trªn thÕ giíi ®−a ra c¸c gi¶ thuyÕt vÒ c¬ chÕ bÖnh sinh LCNC§LK¤§. - ThuyÕt do ®iÒu tiÕt: do rèi lo¹n ®iÒu tiÕt vµ quy tô - ThuyÕt vÒ thÇn kinh: do sù khiÕm khuyÕt cña hÖ thèng thÇn kinh trung −¬ng víi quan ®iÓm cña c¸c nhµ l¸c häc nh− Jampolsky, Costenbader, Knapp... Mäi tr−êng hîp LCNC§LK¤§ ®−îc g¾n liÒn víi mét sè khiÕm khuyÕt cña sù ®iÒu phèi tõ trung −¬ng xuèng hoÆc nh÷ng rèi lo¹n cña sù phèi hîp gi÷a ®iÒu tiÕt - quy tô. + L¸c ph©n kú kh«ng æn ®Þnh “lµ s¶n phÈm cña tæn th−¬ng thÇn kinh”. + L¸c quy tô ®iÒu tiÕt: do rèi lo¹n gi÷a ®iÒu tiÕt- quy tô. - ThuyÕt do: c¬, hoµng ®iÓm ë lÖch vÞ trÝ b×nh th−êng, hîp thÞ, vµ do di truyÒn... - T¨ng ho¹t c¬ chÐo trªn vµ d−íi lµ nguyªn nh©n l¸c phèi hîp héi chøng A vµ V. - T¨ng ho¹t c¬ chÐo trªn lµ nguyªn nh©n cña héi chøng Brown. - Nguyªn nh©n héi chøng DVD do t¨ng ho¹t c¬ th¼ng trªn hoÆc c¬ chÐo d−íi.
3 1.1.3. øng dông trong chÈn ®o¸n l©m sµng vµ phÉu thuËt l¸c øng dông trong chÈn ®o¸n l©m sµng Kh¸m nghiÖm ph¸t hiÖn ®é l¸c kh«ng æn ®Þnh trong c¸c ®iÒu kiÖn kh«ng gian vµ thêi gian kh¸c nhau, víi c¸c test kh¸m nghiÖm kh¸c nhau, béc lé c¸c ®Æc ®iÓm gi¶i phÉu c¬ vËn nh·n biÓu hiÖn b»ng ®é l¸c tÜnh vµ ®é l¸c ®éng do yÕu tè thÇn kinh nã phô thuéc vµo sù ®Þnh thÞ, ®iÒu tiÕt- quy tô. Sù chªnh lÖch gi÷a ®é l¸c tÜnh vµ ®é l¸c ®éng lµ kho¶ng dao ®éng cña ®é l¸c kh«ng æn ®Þnh, ®Ó x¸c ®Þnh ®é l¸c chÝnh x¸c. Mét sè test chÈn ®o¸n ®é l¸c kh«ng æn ®Þnh th−êng ®−îc sö dông Test nh¾m m¾t - më m¾t, Test chiÕu s¸ng, Test nh×n gÇn - nh×n xa, Test che 2M b»ng tÊm che mê, Test bÞt 1M kÐo dµi vµ Test kÐo c¬ c−ìng bøc. øng dông trong phÉu thuËt l¸c PhÉu thuËt viªn cÇn chó ý ®Æc ®iÓm b¸m tËn cña c¸c c¬ vËn nh·n (vßng xo¸y Tillaux). Béc lé c¬ th¼ng hoÆc c¬ chÐo kh«ng lµm r¸ch bao c¬ sÏ g©y ch¶y m¸u. PhÉu tÝch gi¶i phãng c¬ khái c¸c d©y ch»ng vµ bao tenon...dÝnh quanh bao c¬ th× ®éng t¸c c¬ vËn nh·n sÏ kh«ng bÞ h¹n chÕ. 1.2. C¸c h×nh th¸i l©m sµng cña l¸c c¬ n¨ng cã ®é l¸c kh«ng æn ®Þnh 1.2.1. L¸c quy tô (l¸c trong) L¸c quy tô ®iÒu tiÕt do khóc x¹ LQT§TDKX do bÊt ®ång ®iÒu tiÕt vµ quy tô kÌm viÔn thÞ tõ +3D ®Õn +10D, sau tra d2 Atropin 0,5% trong 5 ngµy sÏ hÕt l¸c. L¸c quy tô ®iÒu tiÕt kh«ng do khóc x¹ LQT§TKDKX khi ®é l¸c nh×n gÇn lín h¬n ®é l¸c nh×n xa, cã thÓ viÔn thÞ (trung b×nh lµ +2D), cËn thÞ, ®é viÔn thÞ. ChØnh viÔn thÞ hÕt l¸c nh×n xa nh−ng cßn ®é l¸c khi nh×n gÇn, ®é l¸c gi¶m khi thªm kÝnh cÇu +3D. L¸c quy tô ®iÒu tiÕt côc bé (l¸c quy tô ®iÒu tiÕt mét phÇn) LQT§TCB kh«ng ph¶i hoµn toµn do ®iÒu tiÕt, sau khi ®iÒu chØnh hÕt ®é viÔn thÞ vÉn cßn l¹i ®é l¸c nhÊt ®Þnh. X¸c ®Þnh ®é l¸c tèi thiÓu, ®é l¸c tèi ®a vµ møc ®é dao ®éng cña ®é l¸c tr−íc vµ sau chØnh kÝnh viÔn thÞ. 1.2.2. L¸c ph©n kú (l¸c ngoµi) L¸c ph©n kú th−êng xuÊt hiÖn tõ 2 - 6 tuæi hoÆc bÊt kú lứa tuæi nµo, sau sèt cao, thiÕu tËp trung.... §é l¸c cã thÓ thay ®æi theo thêi gian hoÆc kh«ng gian, nh×n xa l¸c h¬n nh×n gÇn. §a sè lµ l¸c lu©n phiªn (thÞ lùc hai m¾t t−¬ng ®−¬ng), l¸c lu©n håi. Theo Duane l¸c ph©n kú c¬ n¨ng kh«ng æn ®Þnh bao gåm 3 lo¹i - L¸c ph©n kú c¬ b¶n - L¸c ph©n kú do ph©n kú qu¸ møc: thùc sù vµ gi¶ t¹o. - L¸c ph©n kú do thiÓu n¨ng quy tô: thùc sù vµ gi¶ t¹o. 1.2.3. L¸c cã phèi hîp héi chøng Héi chøng h·m (l¸c quy tô h·m) L¸c m¾t xuÊt hiÖn rÊt sím, ®é l¸c cao vµ rÊt kh«ng æn ®Þnh, vËn nh·n ngoµi h¹n chÕ, rung giËt nh·n cÇu tiÒm Èn hoÆc béc lé râ khi nh×n cè ®Þnh vµo vËt tiªu.
4 Héi chøng ch÷ A, V - Héi chøng A: chªnh lÖch ®é l¸c khi nh×n lªn vµ xuèng >10Δ, th−êng kÌm theo qu¸ ho¹t c¬ chÐo trªn. - Héi chøng V: chªnh lÖch ®é l¸c khi nh×n xuèng vµ lªn ph¶i >15Δ, kÌm theo qu¸ ho¹t c¬ chÐo d−íi. Héi chøng DVD (dissociated vertical deviation) ThÓ hiÕm gÆp, xuÊt hiÖn khi mÖt mái, thiÕu tËp trung. Che m¾t th× m¾t bÞ che m¾t ®ã nh·n cÇu chuyÓn lªn cao, xo¸y nhÑ ra ngoµi hoÆc cã rung giËt nh·n cÇu. Héi chøng Brown HiÕm gÆp, th−êng do t¨ng tr−¬ng lùc, co cøng bÊt th−êng cña g©n bao c¬ chÐo trªn, do ng¾n bao g©n bÈm sinh. Cã hai lo¹i: - BÈm sinh: h¹n chÕ lªn trªn rÊt nÆng vµo trong, h¹n chÕ c¶ ë t− thÕ nh×n th¼ng. - M¾c ph¶i: xÈy ra sau chÊn th−¬ng, phÉu thuËt gÊp c¬ chÐo. 1.3. C¸c ph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ l¸c c¬ n¨ng cã ®é l¸c kh«ng æn ®Þnh 1.3.1. Sù ph¸t triÓn vÒ ®iÒu trÞ l¸c c¬ n¨ng cã ®é l¸c kh«ng æn ®Þnh Trong nh÷ng thËp kû qua, nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu cña c¸c t¸c gi¶ ®· thu ®−îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ vÒ LCNC§LK¤§: Brown (1949), Costenbader (1955), Knapp (1962), Hiram vµ Hardesty (1965), Lavat (1972) Cuppers (1976), Cooper (1977), Jampolsky (1978), Roth (1978), Magoon (1982), VonNooder (1987), QuÐrÐ(1988), AnCose (1995), Espinasse (1994), Wringt (1999). Burton (2006)..... ë ViÖt Nam t¸c gi¶: Hµ Huy TiÕn, NguyÔn Ngäc Hoµnh (1980) thÊy phÉu thuËt Faden lµ phÉu thuËt cã kÕt qu¶ tèt ®iÒu trÞ l¸c quy tô h·m mµ phÉu thuËt cæ ®iÓn bÊt lùc. Hµ Huy TiÕn (1982) ®· thùc hiÖn lïi chÐo ®−êng b¸m c¬ th¼ng ngang tèt h¬n ph−¬ng ph¸p di chuyÓn c¬ theo chiÒu ®øng. Hµ Huy Tµi (2004) c¾t bu«ng c¬ chÐo kÕt hîp di chuyÓn chç b¸m c¬ th¼ng ngang theo chiÒu ®øng cã hiÖu qu¶. NguyÔn ThÞ Xu©n Hång (2007) ®· nghiªn cøu yÕu tè khóc x¹ trong l¸c c¬ n¨ng ë trÎ em. 1.3.2. C¸c ph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ l¸c c¬ n¨ng cã ®é l¸c kh«ng æn ®Þnh L¸c quy tô - L¸c quy tô ®iÒu tiÕt do khóc x¹ Lµ lÜnh vùc −u tiªn ®iÒu trÞ kh«ng phÉu thuËt, chØ cÇn chØnh kÝnh viÔn lµ hÕt ®é l¸c. Tuy nhiªn, mét sè t¸c gi¶ chñ tr−¬ng gi¶i quyÕt LQT§TDKX b»ng phÉu thuËt cæ ®iÓn (lïi 1 hoÆc 2 c¬ th¼ng trong 3 - 5mm) hoÆc kÕt hîp phÉu thuËt Faden. Tiªn l−îng kh¶ n¨ng phôc håi TGHM b×nh th−êng rÊt tèt ë bÖnh nh©n LQT§TDKX. - L¸c quy tô ®iÒu tiÕt kh«ng do khóc x¹ LQT§TKDKX cã thÓ ®iÒu trÞ kh«ng phÉu thuËt. ChØnh kÝnh hai trßng vµ thuèc co ®ång tö lµm gi¶m AC/A, t¹o hîp thÞ c¶ nh×n xa vµ nh×n gÇn. ChØ ®Þnh phÉu thuËt lïi hai c¬ th¼ng trong 2M hoÆc phèi hîp víi phÉu thuËt Faden cho kÕt qu¶ tèt h¬n. - L¸c quy tô ®iÒu tiÕt côc bé Sau khi ®· chØnh kÝnh tèi ®a ®é l¸c cßn ≥ 10 - 15Δ vµ TGHM (-) cÇn kÕt hîp chØnh kÝnh víi phÉu thuËt gi¶i quyÕt ®é l¸c cßn sau ®iÒu chØnh kÝnh ®Ó phôc håi
5 TGHM. PhÉu thuËt lïi c¬ th¼ng trong 2M cã thÓ kÕt hîp víi Faden cho kÕt qu¶ tèt. PhÉu thuËt dùa trªn ®é l¸c gi÷a ®é l¸c nh×n xa vµ ®é l¸c nh×n gÇn . ë ViÖt Nam th−êng ¸p dông phÉu thuËt ®Þnh l−îng cña Hµ Huy TiÕn (1970) ViÖc lùa chän chØ ®Þnh phÉu thuËt kh«ng ®¬n gi¶n nªn c©n nh¾c, theo kinh nghiÖm cña phÉu thuËt viªn. L¸c ph©n kú - §iÒu trÞ kh«ng phÉu thuËt Th−êng Ýt hiÖu qu¶ vµ lµ biÖn ph¸p t¹m thêi, khi cßn ®é l¸c ph©n kú nhá < 20Δ, thÞ lùc tèt, kh¶ n¨ng phï thÞ tèt, cho ®eo l¨ng kÝnh (®¸y quay vµo trong), tËp m¸y Synoptophore ®Ó c¶i thiÖn hîp thÞ , tËp quy tô gÇn. - §iÒu trÞ phÉu thuËt + Tuæi can thiÖp phÉu thuËt: 3 tuæi. Partt, John vµ Roth khuyªn trung b×nh lµ 4 tuæi. + Chän phÉu thuËt, liÒu l−îng phÉu thuËt phô thuéc vµo phÉu thuËt viªn, ®é l¸c… + PhÉu thuËt l¸c ph©n kú kh«ng æn ®Þnh gåm lïi c¬ th¼ng ngoµi 2M (nÕu ®é l¸c xa lín h¬n ®é l¸c gÇn). Th−êng phÉu thuËt 2M h¬n 1M, phÉu thuËt lïi c¬ kÕt hîp rót c¬ nhiÒu ë 1M (nÕu ®é l¸c xa = ®é l¸c gÇn). §èi víi bÖnh nh©n (≥ 14 tuæi), hîp t¸c tèt mét sè t¸c gi¶: Jampolsky, Fells, Saunder, Spielmann... ®· sö dông phÉu thuËt ®iÒu chØnh chØ, cã thÓ kiÓm so¸t ®−îc viÖc chØnh non hay giµ sau phÉu thuËt. PhÉu thuËt lïi, rót c¬ ®iÒu chØnh th× c¬ ®−îc lïi tíi mét ®iÓm dù ®Þnh, c¬ ®−îc lïi (hoÆc rót) cã thÓ dÔ dµng ®iÒu chØnh t¨ng hoÆc gi¶m ®é lïi sau phÉu thuËt 6 - 24 giê, lµm t¨ng tû lÖ thµnh c«ng cña phÉu thuËt. L¸c cã phèi hîp héi chøng - Héi chøng h·m §èi víi l¸c quy tô h·m th× hÇu hÕt c¸c chuyªn gia l¸c trªn thÕ giíi ®Òu c«ng nhËn r»ng c«ng thøc ®iÒu trÞ tèt nhÊt ®Ó gi¶i quyÕt ®é l¸c tÜnh b»ng phÉu thuËt ®Þnh l−îng vµ ®é l¸c ®éng b»ng phÉu thuËt Faden. ë ViÖt Nam, Hµ Huy TiÕn ®· ®iÒu trÞ l¸c quy tô h·m, rung giËt nh·n cÇu vµ sôp mi mét m¾t b»ng phÉu thuËt Faden. N¨m 1980 NguyÔn Ngäc Hoµnh ®· nghiªn cøu “§iÒu trÞ l¸c trong h·m b»ng phÉu thuËt Faden phèi hîp víi phÉu thuËt cæ ®iÓn”. - Héi chøng ch÷ A, V ChØ ®Þnh vµ lùa chän ph−¬ng ph¸p phÉu thuËt cßn nhiÒu ý kiÕn kh¸c nhau. ë ViÖt Nam, t¸c gi¶ Hµ Huy TiÕn, Ph¹m Ngäc BÝch ®· thùc hiÖn ph−¬ng ph¸p lïi chÐo ®−êng b¸m c¬ th¼ng ngang cña Lavat tèt h¬n ph−¬ng ph¸p di chuyÓn c¬ theo chiÒu ®øng cña Costenbader. Hµ Huy Tµi thùc hiÖn ph−¬ng ph¸p c¾t bu«ng c¬ chÐo, kÕt hîp víi di chuyÓn chç b¸m cña c¬ th¼ng ngang theo chiÒu ®øng. + Héi chøng ch÷ V Lµm yÕu c¬ chÐo d−íi (khi cã qu¸ ho¹t c¬) Di chuyÓn chç b¸m c¸c c¬ th¼ng ngang: c¬ th¼ng trong vÒ ®Ønh ch÷ V, c¬ th¼ng ngoµi khái ®Ønh ch÷ V. + Héi chøng ch÷ A
6 Lµm yÕu c¬ chÐo trªn (khi cã qu¸ ho¹t c¬) Di chuyÓn chç b¸m c¸c c¬ th¼ng ngang: c¬ th¼ng trong vÒ ®Ønh ch÷ A, c¬ th¼ng ngoµi khái ®Ønh ch÷ A) - Héi chøng DVD NhiÒu t¸c gi¶ khuyªn kh«ng nªn can thiÖp phÉu thuËt. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y nhiÒu t¸c gi¶ vÉn can thiÖp nÕu g©y ¶nh h−ëng ®Õn thÈm mü, víi c¸c phÉu thuËt: Lµm yÕu c¬ th¼ng trªn: lïi c¬ th¼ng trªn ph¶i lu«n > 4mm. Lµm yÕu c¬ chÐo d−íi: Burke, Kratz, Mims ®· lïi vµ di chuyÓn c¬ chÐo d−íi. - Héi chøng Brown Héi chøng Brown bÈm sinh: nÕu cÇn can thiÖp phÉu thuËt, lùa chän ph−¬ng ph¸p lµm yÕu c¬ chÐo trªn kÕt hîp víi lïi c¬ chÐo d−íi cïng bªn. Héi chøng Brown m¾c ph¶i: cã thÓ sÏ tù khái. Ch−¬ng 2. §èi t−îng vμ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 2.1. §èi t−îng nghiªn cøu 2.1.1. Tiªu chuÈn chän bÖnh nh©n nghiªn cøu TÊt c¶ bÖnh nh©n LCNC§LK¤§ >5o (®¸nh gi¸ b»ng m¸y Synoptophore) tõ 3 tuæi trë lªn, ®−îc kh¸m vµ ®iÒu trÞ t¹i BÖnh viÖn M¾t Trung −¬ng tõ th¸ng 1/ 2006 ®Õn th¸ng 11/ 2008. Cã ®iÒu kiÖn theo dâi Ýt nhÊt 6 th¸ng. 2.1.2. Tiªu chuÈn lo¹i trõ - BÖnh nh©n l¸c liÖt, kh«ng hîp t¸c trong th¨m kh¸m vµ theo dâi... - KÌm theo bÖnh cÊp tÝnh t¹i m¾t vµ bÖnh toµn th©n kh«ng cho phÐp phÉu thuËt nh−: bÖnh nh−îc c¬... 2.2. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 2.2.1. ThiÕt kÕ nghiªn cøu: Nghiªn cøu can thiÖp l©m sµng, kh«ng cã nhãm chøng. 2.2.2. Cì mÉu vµ chän mÉu Cì mÉu: ®−îc tÝnh theo c«ng thøc p (1- p) n = Z2 (1- α/ 2) d2 Trong ®ã: n: cì mÉu Z: trÞ sè giíi h¹n cña ®é tin cËy 100(1- α /2) Chän ®é tin cËy 95% : Z (1- α/ 2)= 1,96 P: tû lÖ ®iÒu trÞ thµnh c«ng (p= 0,88) D: sai sè tèi thiÓu cho phÐp lµ 0,05 Víi c«ng thøc trªn, cì mÉu tèi thiÓu ®−îc tÝnh lµ 162 bÖnh nh©n, trong nghiªn cøu chän ®−îc 200 bÖnh nh©n.
7 2.2.3. Xö lý vµ ph©n tÝch sè liÖu Xö lý sè liÖu theo ph−¬ng ph¸p thèng kª y häc sö dông ch−¬ng tr×nh SPSS 15.0, dïng thuËt to¸n χ2 ®Ó ph©n tÝch sù kh¸c biÖt gi÷a c¸c tû lÖ vµ x¸c ®Þnh ®é tin cËy p. Sù kh¸c biÖt cã ý nghÜa thèng kª khi p < 0,05. 2.2.4. Kü thuËt vµ ph−¬ng tiÖn nghiªn cøu Kü thuËt thu thËp th«ng tin - LËp hå s¬ nghiªn cøu theo dâi cho tõng bÖnh nh©n. BÖnh nh©n nghiªn cøu ®−îc nghiªn cøu sinh trùc tiÕp kh¸m, ®¸nh gi¸, ghi chÐp vµo mÉu bÖnh ¸n theo dâi tr−íc vµ sau ®iÒu trÞ. - Hái tiÒn sö, bÖnh sö vµ c¸c triÖu chøng chñ quan - Kh¸m l©m sµng + X¸c ®Þnh h×nh th¸i vµ tÝnh chÊt l¸c. §¸nh gi¸ ®é l¸c tÜnh, ®éng vµ kho¶ng dao ®éng cña ®é l¸c kh«ng æn ®Þnh trong kh«ng gian, thêi gian kh¸c nhau. + §o nhiÒu lÇn x¸c ®Þnh ®é l¸c chÝnh x¸c víi mét sè test th−êng sö dông (test nh¾m më m¾t, test chiÕu s¸ng, test nh×n xa - nh×n gÇn), ®é l¸c tr−íc vµ sau liÖt ®iÒu tiÕt (dd Atropin 0,5% trong 5 ngµy) tr−íc, sau chØnh kÝnh. + X¸c ®Þnh khóc x¹ b»ng c¶ hai ph−¬ng ph¸p: Chñ quan (Donders): c¨n cø sù tr¶ lêi cña bÖnh nh©n Kh¸ch quan: b»ng khóc x¹ kÕ tù ®éng vµ soi bãng ®ång tö (skiascopy) + X¸c ®Þnh m¾t chñ ®¹o + Ph¸t hiÖn nh−îc thÞ vµ c¸c møc ®é. + Kh¸m vËn nh·n c¸c h−íng, ph¸t hiÖn rèi lo¹n vËn nh·n vµ héi chøng phèi hîp. + §¸nh gi¸ c¸c møc ®é TGHM (®ång thÞ, hîp thÞ vµ phï thÞ). + X¸c ®Þnh kiÓu ®Þnh thÞ (trung t©m, c¹nh t©m, ngo¹i t©m). + Soi ®¸y m¾t ph¸t hiÖn tæn th−¬ng phèi hîp . Kh¸m cËn l©m sµng chuÈn bÞ tr−íc phÉu thuËt. ChØ ®Þnh ®iÒu trÞ tõng h×nh th¸i l©m sµng LCNC§LK¤§. §¸nh gi¸, nhËn xÐt tr−íc, trong vµ sau phÉu thuËt. Ph−¬ng tiÖn sö dông trong nghiªn cøu - B¶ng thÞ lùc: b¶ng h×nh vµ b¶ng vßng trßn hë Landolt. - Thuèc liÖt ®iÒu tiÕt: dung dÞch Atropin 0,5% vµ Cyclogyl 1% - M¸y: khóc x¹ tù ®éng, Synoptophore, soi ®¸y m¾t, sinh hiÓn vi - Hép kÝnh vµ gäng thö kÝnh, bé th−íc l¨ng kÝnh, Test Timus - BÖnh ¸n nghiªn cøu - Bé dông cô phÉu thuËt l¸c: vµnh mi tù ®éng, kÐo cong tï ®Çu, 2 panh 1 r¨ng, 2-3 mãc l¸c, 1 panh kÑp c¬, Compas Amsler, 1 mãc 2 r¨ng, chØ 6o tiªu chËm, chØ kh©u kÕt m¹c tù tiªu, kh¸ng sinh tra m¾t, b¨ng v« khuÈn. Quy tr×nh nghiªn cøu - Hái bÖnh
8 TiÒn sö bÖnh l¸c vµ c¸c yÕu tè liªn quan: æn ®Þnh hay kh«ng æn ®Þnh, liªn quan ®Õn t×nh tr¹ng toµn th©n: l¬ ®·ng, thiÕu tËp trung, ®· ®iÒu trÞ néi khoa (®eo kÝnh…). - Th¨m kh¸m, ®¸nh gi¸ bÖnh nh©n chuÈn bÞ tr−íc phÉu thuËt Kh¸m thÞ lùc Kh¸m khóc x¹ - Tra liÖt ®iÒu tiÕt b»ng dd Atropin 0,5% 1 lÇn/ ngµy trong 5 ngµy. - Tra liÖt ®iÒu tiÕt b»ng dd Cyclogyl 1% cho bÖnh nh©n l¸c lín tuæi ≥ 15 tuæi. - §¸nh gi¸ khóc x¹ sau tra liÖt ®iÒu tiÕt, soi bãng ®ång tö (skiascopy) - BÊt ®ång khóc x¹ khi chªnh lÖch ®é khóc x¹ gi÷a 2 m¾t ≥1D. + X¸c ®Þnh h×nh th¸i vµ tÝnh chÊt l¸c + X¸c ®Þnh ®é l¸c: mét sè ph−¬ng ph¸p th−êng ®−îc sö dông - Ph−¬ng ph¸p: Hirschberg, Krimky (che m¾t kÕt hîp víi l¨ng kÝnh) - M¸y Synoptophore: ®o ®é l¸c chñ quan vµ ®é l¸c kh¸ch quan. + X¸c ®Þnh m¾t chñ ®¹o + Kh¸m thÞ gi¸c hai m¾t: M¸y synoptophore th−êng ®−îc sö dông th¨m kh¸m TGHM, cã ba møc ®é ®Ó ®¸nh gi¸ TGHM: ®ång thÞ, hîp thÞ vµ phï thÞ. Ngoµi ra c¸c ph−¬ng ph¸p kh¸c kh¸m TGHM nh− test Timus ... + Kh¸m vËn ®éng nh·n cÇu: cÇn kh¸m c¸c h−íng nh×n th¼ng, bèn h−íng chÝnh, bèn h−íng phô ®Ó ®¸nh gi¸ ho¹t lùc c¸c c¬ vËn nh·n. + X¸c ®Þnh kiÓu ®Þnh thÞ + Kh¸m ®iÒu tiÕt - quy tô: ®o tû sè AC/A - Thùc tÕ trªn l©m sµng th−êng ¸p dông ®o tû sè AC/A nh− sau : +Tû sè AC/A b×nh th−êng: khi nh×n xa vµ nh×n gÇn ®é l¸c b»ng nhau. + Tû sè AC/A cao : L¸c quy tô: ®é l¸c gÇn > ®é l¸c xa 10Δ L¸c ph©n kú: ®é l¸c xa > ®é l¸c gÇn 10Δ +Tû sè AC/A thÊp : L¸c quy tô: ®é l¸c gÇn < ®é l¸c xa 10Δ L¸c ph©n kú: ®é l¸c xa < ®é l¸c gÇn 10Δ - X¸c ®Þnh ®é l¸c kh«ng æn ®Þnh trong l¸c c¬ n¨ng Kh¸m nghiÖm trong kh«ng gian vµ thêi gian kh¸c nhau, b»ng mét sè test (nh¾m - më m¾t, nh×n xa - gÇn...) cÇn x¸c ®Þnh ®é l¸c tèi thiÓu (®é l¸c tÜnh), ®é l¸c tèi ®a (®é l¸c ®éng) vµ kho¶ng dao ®éng cña ®é l¸c kh«ng æn ®Þnh. §iÒu trÞ kh«ng phÉu thuËt - ChØ ®Þnh: BÖnh nh©n vµ gia ®×nh kh«ng ®ång ý phÉu thuËt, ®é l¸c d−íi 15Δ, kh«ng g©y ¶nh h−ëng thÈm mü, LQT§TDKX (sau ®iÒu chØnh kÝnh hÕt l¸c). C¸c ph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ kh«ng phÉu thuËt: tËp chØnh thÞ, bÞt m¾t lu©n phiªn, tËp quy tô, chØnh kÝnh viÔn thÞ (sím vµ phï hîp) víi h×nh th¸i LQT§TDKX. §iÒu trÞ phÉu thuËt - ChØ ®Þnh : t¨ng tÇn suÊt vµ kho¶ng thêi gian l¸c (>50% thêi gian xuÊt hiÖn). §é l¸c > 15Δ, g©y ¶nh h−ëng thÈm mü.
9 - KÕ ho¹ch phÉu thuËt: cã thÓ c©n nh¾c phÉu thuËt sím khi trÎ 1- 2 tuæi, tuæi can thiÖp trung b×nh > 3 tuæi (tr−íc 7 tuæi), 1M hay 2M, liÒu l−îng ph−¬ng ph¸p vµ tïy tr−êng hîp cô thÓ chØ ®Þnh phÉu thuËt. - C¸c ph−¬ng ph¸p phÉu thuËt ®· sö dông tuú h×nh th¸i l©m sµng LCNC§LK¤§: + L¸c quy tô (LQT§TKDKX, LQT§TCB, héi chøng h·m): mæ theo ®Þnh l−îng (lïi, rót c¬ ®¬n thuÇn), kÕt hîp víi phÉu thuËt Faden. + L¸c ph©n kú : phÉu thuËt ®Þnh l−îng ®¬n thuÇn (lïi, rót c¬). Cã thÓ kÕt hîp thùc hiÖn kh©u ®iÒu chØnh chØ (®èi víi bÖnh nh©n ≥ 14 tuæi, hîp t¸c tèt). + L¸c cã phèi hîp héi chøng * Héi chøng A - V mæ theo ®Þnh l−îng, kÕt hîp di chuyÓn ®Çu b¸m cña c¬ lªn trªn hoÆc xuèng d−íi 5 - 6 mm, c¬ th¼ng trong vÒ ®Ønh ch÷ A - V, c¬ th¼ng ngoµi khái ®Ønh ch÷ A - V. NÕu cã qu¸ ho¹t c¬ chÐo th× can thiÖp c¬ chÐo: c¾t ®o¹n c¬... * Héi chøng DVD: can thiÖp c¬ th¼ng ®øng (c¬ th¼ng trªn hoÆc rót c¬ th¼ng d−íi) hoÆc kÕt hîp phÉu thuËt lµm yÕu CCD nÕu cã qu¸ ho¹t CCD. * Héi chøng Brown: Can thiÖp c¬ th¼ng ®øng, ngang ®Ó gi¶i quyÕt ®é l¸c ®øng vµ ngang hoÆc kÕt hîp víi phÉu thuËt lµm yÕu CCT trong bao nÕu cã qu¸ ho¹t CCT. - BiÕn chøng trong khi phÉu thuËt: Ph¶n x¹ m¾t - tim, xuÊt huyÕt, tôt c¬, xuyªn thñng cñng m¹c... - HËu phÉu: §¸nh gi¸ ®é l¸c, t×nh tr¹ng mÐp mæ... ®Ó xö lý kÞp thêi. +Xö lý ®é l¸c tån d− Mäi tr−êng hîp sau phÉu thuËt l¸c ®Òu cã thÓ cßn ®é l¸c tån d−, tuú thuéc vµ ®é l¸c tån d− l¸c quy tô hay l¸c ph©n kú do chØnh non hay chØnh giµ, dùa vµo ®é tuæi... ChØnh non: ®é l¸c tån d− trªn cïng h−íng nh×n nh− ®é l¸c tr−íc phÉu thuËt. ChØnh giµ: ®é l¸c tån d− ng−îc h−íng nh×n nh− ®é l¸c tr−íc phÉu thuËt. * Tån d− sau phÉu thuËt l¸c quy tô Khi cã chØnh non: Tr−íc phÉu thuËt tra liÖt ®iÒu tiÕt vµ chØnh kÝnh theo khóc x¹ kh¸ch quan BÞt m¾t lµnh hoÆc bÞt m¾t lu©n phiªn, ®eo l¨ng kÝnh ®iÒu chØnh. PhÉu thuËt lµm yÕu c¬ th¼ng trong thªm (dùa vµo hå s¬ cò)... Khi cã chØnh giµ Gi¶m kÝnh viÔn thÞ, cã thÓ ®eo kÝnh cËn (-2D->- 3D). BÞt m¾t lu©n phiªn, d¸n kÝnh 1/2 ngoµi kÝnh đeo, tËp m¸y Synoptophore. * Tån d− sau phÉu thuËt l¸c ph©n kú Khi cã chØnh giµ NÕu kh«ng c¶i thiÖn theo thêi gian sÏ cho ®eo kÝnh viÔn thÞ (nÕu cã viÔn thÞ) hoÆc gi¶m sè kÝnh cËn, cã thÓ ®eo l¨ng kÝnh ®¸y quay ra ngoµi. NÕu chØnh giµ > 20U vµ song thÞ kÐo dµi, sÏ phÉu thuËt lïi c¬ th¼ng trong. Khi cã chØnh non NÕu chØnh non Ýt hoÆc trung b×nh dïng c¸c biÖn ph¸p hç trî §eo l¨ng kÝnh ®¸y quay vµo trong, tËp quy tô hîp thÞ kÝch thÝch quy tô ®iÒu tiÕt.
10 PhÉu thuËt (sau 3 th¸ng) nÕu cßn ®é l¸c tån d−: lïi thªm 2 c¬ th¼ng ngoµi. - §¸nh gi¸ kÕt qu¶ sau phÉu thuËt + KÕt qu¶ phÉu thuËt ®−îc ®¸nh gi¸ ë c¸c thêi ®iÓm: Sau ra viÖn 1, 3, 6 th¸ng. + C¸c chØ tiªu ®−îc ®¸nh gi¸ sau phÉu thuËt . * ThÞ lùc: ThÞ lùc > 7/10 (kh«ng nh−îc thÞ), thÞ lùc 5/10- 7/10 (nh−îc thÞ nhÑ), thÞ lùc 1/10 - 4/10 (nh−îc thÞ trung b×nh), thÞ lùc < 1/10 (nh−îc thÞ nÆng) * §é l¸c: L¸c quy tô, l¸c ph©n kú Tèt: ®é l¸c (tÜnh, ®éng) tån d− ≤ ± 50 . Kh¸: ®é l¸c (tÜnh, ®éng) tån d− > ± 50 ®Õn ± 100. KÐm: ®é l¸c (tÜnh, ®éng) tån d− > ± 100. L¸c cã phèi hîp héi chøng Tèt: ®é l¸c tån d− < 6Δ. Kh¸: ®é l¸c tån d− 6Δ- 10Δ. KÐm: ®é l¸c tån d− > 10Δ. * ThÞ gi¸c hai m¾t ®¸nh gi¸ ë c¸c møc ®é: ®ång thÞ, hîp thÞ vµ phï thÞ. * BiÕn chøng sau phÉu thuËt: NhiÔm trïng sÑo mæ, u h¹t, nang kÕt m¹c, thiÕu m¸u côc bé phÇn tr−íc nh·n cÇu, song thÞ sau mæ,co rót c¬ mi ... - §é l¸c tån d−: chØnh non, chØnh giµ. Ch−¬ng 3. KÕt qu¶ nghiªn cøu 3.1. §Æc ®iÓm chung cña bÖnh nh©n 3.1.1.Ph©n bè bÖnh nh©n theo giíi tÝnh - Nam: 82 bÖnh nh©n chiÕm 41,0 % N÷ : 118 bÖnh nh©n chiÕm 59,0% 3.1.2. Tuæi xuÊt hiÖn vµ ®iÒu trÞ l¸c - Tuæi trung b×nh xuÊt hiÖn l¸c lµ 13,4 ± 14,5 (th¸ng). - Tuæi trung b×nh ®iÒu trÞ lµ 8,13 ± 6,12 (tuæi). 3.1.3.Mét sè nguyªn nh©n g©y l¸c - L¸c kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc nguyªn nh©n 43,5%, l¸c bÈm sinh 39%, l¸c sau khi bÞ sèt cao chiÕm 13,5% vµ l¸c do chÊn th−¬ng s¶n khoa lµ 4%. - L¸c vµ yÕu tè gia ®×nh: 200 bÖnh nh©n nghiªn cøu gÆp 37 bÖnh nh©n (18,5%). 3.2. §Æc ®iÓm l©m sµng cña l¸c c¬ n¨ng cã ®é l¸c kh«ng æn ®Þnh 3.2.1. TÇn suÊt bÖnh - L¸c quy tô: 83 bÖnh nh©n (41,5%) + L¸c quy tô ®iÒu tiÕt do khóc x¹: 35 bÖnh nh©n (42,17%). + L¸c quy tô kh«ng do khóc x¹: 34 bÖnh nh©n (40,96%). + L¸c quy tô ®iÒu tiÕt mét phÇn: 14 bÖnh nh©n (16,87%). - L¸c ph©n kú: 69 bÖnh nh©n (34,5%). + L¸c ph©n kú c¬ b¶n: 41 bÖnh nh©n (59,4%). + L¸c ph©n kú qu¸ møc: 26 bÖnh nh©n (37,7%).
11 + L¸c ph©n kú thiÓu n¨ng quy tô: 02 bÖnh nh©n (2,9%) - L¸c cã yÕu tè ®øng: 04 bÖnh nh©n ( 2%). - L¸c cã phèi hîp héi chøng: 44 bÖnh nh©n (22%). 3.2.2. TÇn suÊt c¸c héi chøng phèi hîp Héi chøng ch÷ V chiÕm tû lÖ cao nhÊt 16,5%. Héi chøng ch÷ A 2,0%. Héi chøng DVD 1% vµ héi chøng Brown 0,5 % trong LCNC§LK¤§. 3.2.3.H×nh th¸i vµ tÝnh chÊt l¸c c¬ n¨ng cã ®é l¸c kh«ng æn ®Þnh L¸c lu©n phiªn 2M chiÕm tû lÖ cao nhÊt 78,3%, l¸c cã phèi hîp héi chøng 84,1%, trong l¸c ph©n kúchñ yÕu lµ l¸c lu©n phiªn lu©n håi 58,0%. 3.2.4. H×nh th¸i l¸c vµ t×nh tr¹ng vËn nh∙n HÇu hÕt vËn nh·n b×nh th−êng 79,5%. VËn nh·n bÊt th−êng: qu¸, gi¶m ho¹t gÆp chñ yÕu ë h×nh th¸i l¸c cã yÕu tè ®øng 50% vµ l¸c phèi hîp héi chøng 72,7%. 3.2.5. H×nh th¸i l¸c vµ t×nh tr¹ng nh−îc thÞ M¾t kh«ng nh−îc thÞ lM chñ yÕu 73,5% (MP)vµ 77,5% (MT), v× hÇu hÕt ®−îc chØnh thÞ, chØnh quang. 3.2.6. H×nh th¸i l¸c vµ kiÓu ®Þnh thÞ Chñ yÕu lµ ®Þnh thÞ trung t©m 96,5% (MP) vµ 95,5% (MT) 3.2.7. H×nh th¸i l¸c vµ tËt khóc x¹ MP C¸c h×nh th¸i l¸c, tËt khóc x¹ MP chiÕm tû lÖ ®¸ng kÓ 77,5%, p < 0,05. Trong ®ã: - L¸c quy tô: viÔn thÞ vµ viÔn lo¹n thÞ chiÕm tû lÖ kh¸ cao 81,2%. - L¸c ph©n kú: tËt khóc x¹ chiÕm 70,4%, cËn thÞ vµ cËn lo¹n thÞ 42,3%. - L¸c phèi hîp héi chøng: tËt khóc x¹ 79,5% trong ®ã viÔn + viÔn lo¹n thÞ 50%. 3.2.8. H×nh th¸i l¸c vµ tËt khóc x¹ MT C¸c h×nh th¸i l¸c, tËt khóc x¹ MT còng chiÕm tû lÖ ®¸ng kÓ 75%, p < 0,05. Trong ®ã: - L¸c quy tô: tËt viÔn thÞ vµ viÔn lo¹n thÞ chiÕm chñ yÕu 81,2% - L¸c ph©n kú: tËt khóc x¹ 67,5% trong ®ã cËn + cËn lo¹n thÞ 39,4% - L¸c cã yÕu tè ®øng: tËt khóc x¹ 75%, trong ®ã viÔn + viÔn lo¹n 50%. - L¸c phèi hîp héi chøng: tËt khóc x¹ 75%, viÔn + viÔn lo¹n 45,5%. 3.2.9. H×nh th¸i l¸c vµ tû sè AC/A Chñ yÕu AC/A b×nh th−êng 74%. Tû sè AC/ A cao 24,2% trong ®ã gÆp ë l¸c ph©n kú do ph©n kú qu¸ møc 37,7% vµ ë l¸c quy tô ®iÒu tiÕt kh«ng do khóc x¹ 18,7% . 3.2.10. H×nh th¸i l¸c vµ ®é l¸c tèi thiÓu nh×n gÇn - xa ®o b»ng ph−¬ng ph¸p Hirschberg tr−íc phÉu thuËt GÆp chñ yÕu ë ®é l¸c tèi thiÓu < 10o trong l¸c ph©n kú chiÕm 62% (nh×n gÇn) vµ 54,9% (nh×n xa). 3.2.11. H×nh th¸i l¸c vµ ®é l¸c tèi ®a nh×n gÇn - xa ®o b»ng ph−¬ng ph¸p Hirschberg tr−íc phÉu thuËt GÆp nhiÒu ë ®é l¸c tèi ®a > 10o - 20o trong l¸c quy tô chiÕm 50% (nh×n gÇn) vµ 46% (nh×n xa).
12 3.2.12. H×nh th¸i l¸c vµ kho¶ng dao ®éng ®é l¸c kh«ng æn ®Þnh nh×n gÇn- xa ®o b»ng ph−¬ng ph¸p Hirschberg tr−íc phÉu thuËt. GÆp chñ yÕu ë kho¶ng dao ®éng > 10o - 15o trong l¸c quy tô 50% (khi nh×n gÇn) vµ 44% (khi nh×n xa). 3.2.13. H×nh th¸i l¸c vµ c¸c ph−¬ng ph¸p phÉu thuËt ®∙ sö dông C¸c ph−¬ng ph¸p phÉu thuËt sö dông chñ yÕu trong c¸c h×nh th¸i l©m sµng LCNC§LK¤§: - PhÉu thuËt ®Þnh l−îng (lïi, rót c¬) th¼ng ngang: trong l¸c quy tô 60,4%, l¸c ph©n kú 81,2%. - PhÉu thuËt ®Þnh l−îng + phÉu thuËt Faden: trong l¸c quy tô 27,1%. - PhÉu thuËt can thiÖp vµo c¬ chÐo: trong l¸c cã phèi hîp héi chøng 6,8%. - PhÉu thuËt ®Þnh l−îng+di chuyÓn chç b¸m c¬ th¼ng: l¸c phèi hîp héi chøng 15,9%. - PhÉu thuËt chØnh chØ: l¸c ph©n kú 17,4% víi bÖnh nh©n ≥ 14 tuæi cã hîp t¸c tèt. - PhÉu thuËt ®Þnh l−îng + can thiÖp c¬ th¼ng ®øng: trong l¸c phèi hîp héi chøng 23% - PhÉu thuËt ®Þnh l−îng + can thiÖp c¬ chÐo: trong l¸c phèi hîp héi chøng 34,1%. - PhÉu thuËt ®Þnh l−îng + c¬ chÐo + Faden: trong l¸c phèi hîp héi chøng 6,8%. - PhÉu thuËt ®Þnh l−îng + chØnh chØ + c¬ chÐo:trong l¸c phèi hîp héi chøng 11,4%. 3.3.KÕt qu¶ phÉu thuËt 3.3.1. KÕt qu¶ phÉu thuËt ë c¸c thêi ®iÓm B¶ng 3.16. KÕt qu¶ phÉu thuËt ë c¸c thêi ®iÓm KQ PT Tèt Kh¸ KÐm H×nh Ra 1 th 3 th 6 th Ra 1 th 3 th 6 th Ra 1 th 3 th 6 th th¸i l¸c viÖn viÖn viÖn L¸c 45 44 44 44 2 3 3 3 3 3 3 3 quy tô 90% 88% 88% 88% 4% 6,0% 6,0% 6,0% 6,0% 6,0% 6,0% 6,0% L¸c 64 63 59 57 2 2 5 5 5 6 7 9 ph©n 90% 89% 83% 80% 3% 3% 7,0% 7,0% 7,0% 8% 10% 13% kú L¸c 34 33 32 33 4 4 7 7 6 7 5 4 phèi 77% 75% 73% 75% 9% 9% 16% 16% 14% 16% 11% 9% hîp HC Tæng 143 140 135 134 8 9 15 15 14 16 15 16 sè 87% 85% 82% 81% 5% 5,5% 9% 9% 8% 10% 9% 10% PRa viÖn = 0,304 P1 th¸ng = 0,262 P3 th¸ng = 0,329 P6 th¸ng = 0,290 - KÕt qu¶ tèt: sau phÉu thuËt khi ra viÖn 87%, sau 1 th¸ng 85%, sau 3 th¸ng 82% vµ sau 6 th¸ng 81%. - KÕt qu¶ kh¸: ra viÖn 5%, sau 1 th¸ng 5,5%, sau 3th¸ng 9%, sau 6 th¸ng 9%. - KÕt qu¶ kÐm: ra viÖn 8%, sau 1 th¸ng 10%, sau 3 th¸ng 9%, sau 6 th¸ng 10%.
13 TiÕn triÓn cña ®é l¸c sau phÉu thuËt theo thêi gian sau 1 ®Õn sau 6 th¸ng ë c¸c h×nh th¸i l¸c kÕt qu¶ cã thay ®æi nh−ng kh«ng ®¸ng kÓ vµ kh«ng cã ý nghÜa thèng kª (p> 0,05). 3.3.2.KÕt qu¶ khö ®é l¸c tÜnh (tèi thiÓu), ®é l¸c ®éng (tèi ®a) trung b×nh tr−íc vµ sau phÉu thuËt 1, 3, 6 th¸ng ®o b»ng ph−¬ng ph¸p Hirschberg: KÕt qu¶ khö ®é l¸c tÜnh (tèi thiÓu) vµ ®é l¸c ®éng (tèi ®a) trung b×nh tr−íc vµ sau phÉu thuËt ®o b»ng ph−¬ng ph¸p Hirschberg ë c¸c thêi ®iÓm 1 - 6 th¸ng gÇn nh− ®−îc gi¶i quyÕt triÖt ®Ó vµ cã ý nghÜa thèng kª víi p < 0,05 (P = 0,001). 3.3.3. KÕt qu¶ phÉu thuËt sau 6 th¸ng vµ kiÓu ®Þnh thÞ MP - MT: Cã sù t−¬ng quan, sù kh¸c biÖt cã ý nghÜa thèng kª víi p < 0,05 (P = 0,001). 3.3.4. ThÞ gi¸c hai m¾t sau phÉu thuËt 6 th¸ng vµ tuæi ®iÒu trÞ: Cã sù t−¬ng quan vµ cã ý nghÜa thèng kª víi p < 0,05 (P = 0,008). 3.3.5. ThÞ gi¸c hai m¾t sau 6 th¸ng vµ kÕt qu¶ phÉu thuËt ë c¸c thêi ®iÓm Cã sù t−¬ng quan vµ cã ý nghÜa thèng kª p < 0,05. (P = 0,001) 3.3.6.ThÞ gi¸c hai m¾t theo thêi gian 70 61.8 Thị giác hai mắt( Tỷ lệ%) 60 50 33.9 Đồng thị 40 44.2 Hợp thị 30 Phù thị 18.2 20 26.7 9.1 15.8 10 2.4 0.0 3 9.7 6.7 0 Trước ĐT Sau 1tháng Sau 3tháng Sau 6tháng Thời gian Tr−íc phÉu thuËt, tû lÖ bÖnh nh©n cã TGHM ë møc ®é ®ång thÞ (+) tõ 9,1% sau 6 th¸ng 61,8% vµ t¨ng thªm 52,7%. Hîp thÞ tõ 2,4% lªn 44,2% t¨ng thªm 41,8% vµ phï thÞ tõ 0% lªn 9,7%. Phôc håi TGHM sau phÉu thuËt t¨ng trung b×nh 3,33%/ 1 th¸ng. Phôc håi TGHM theo thêi gian ®−îc c¶i thiÖn, p < 0,05 (P = 0,001). 3.3.7.BiÕn chøng cña phÉu thuËt - BiÕn chøng trong phÉu thuËt Trong 165 bÖnh nh©n ®−îc phÉu thuËt, hÇu nh− kh«ng gÆp biÕn chøng nÆng nµo x¶y ra. PhÉu thuËt 156 bÖnh nh©n (94,5%) kh«ng x¶y ra biÕn chøng g×. Cã 4 tr−êng hîp (2,4%) ch¶y m¸u qu¸ møc, 5 tr−êng hîp (3%) khi lÊy c¬ g©y rèi lo¹n nhÞp tim (ph¶n x¹ m¾t - tim). Kh«ng cã tr−êng hîp nµo: tôt c¬, r¸ch kÕt m¹c, thñng cñng m¹c hay c¸c biÕn chøng kh¸c g©y ¶nh h−ëng ®Õn qu¸ tr×nh phÉu thuËt. - BiÕn chøng sau phÉu thuËt 165 bÖnh nh©n phÉu thuËt thÊy c¸c biÕn chøng x¶y ra sau:
14 + ChØnh non (Hypocorrection) + ChØnh giµ (Hypercorrection): 31 bÖnh nh©n (18,8%), chØnh non cã 29 bÖnh nh©n (17,6%), chØnh giµ cã 03 bÖnh nh©n (1,8%). + 01 bÖnh nh©n cã song thÞ - chØnh non 0,6%. 01 bÖnh nh©n cã song thÞ 0,6%. HÇu hÕt kh«ng gÆp biÕn chøng: u h¹t, nang kÕt m¹c, ph¶n øng chØ kh©u, thiÕu m¸u côc bé phÇn tr−íc nh·n cÇu, co rót c¬ mi...TÊt c¶ bÖnh nh©n cã biÕn chøng sau phÉu thuËt ®−îc gi¶i thÝch tr−íc vµ sau phÉu thuËt ®Òu tu©n thñ theo chØ ®Þnh ®iÒu trÞ. * §iÒu trÞ néi khoa: ®iÒu chØnh kÝnh viÔn tr−íc - sau phÉu thuËt, nÕu cßn ®é l¸c quy tô vµ m¾t chÝnh thÞ, ®eo kÝnh héi tô + 3D (2M), nÕu cËn thÞ (-1D) cho ®eo kÝnh + 2D (2M). §é l¸c ph©n kú tån d− < 10o bá b¨ng sím, tËp m¸y Synoptophore, tËp quy tô, d¸n bÞt 1/2 gãc th¸i d−¬ng, tËp quy tô gÇn. §é l¸c quy tô tån d− < 10o tra d2 Atropin 0,5% hoÆc 1% ë m¾t l¸c kÕt hîp d¸n kÝnh 1/2 phÝa mòi, kh«ng cho nh×n quy tô. §èi víi nh÷ng tr−êng hîp cÇn chØnh quang th× tËp sím ngay ngµy sau mæ. * §iÒu trÞ ngo¹i khoa: 06 bÖnh nh©n ®é l¸c tån d− >10o ®−îc phÉu thuËt l¸c bæ sung sau 6 th¸ng. HiÖn t−îng song thÞ x¶y ra sau phÉu thuËt trªn bÖnh nh©n ≥ 14 tuæi, lïi rót nhiÒu trªn 1 m¾t còng lµm cho bÖnh nh©n lo l¾ng, khã chÞu, khi gi¶i thÝch, h−íng dÉn tËp luyÖn theo chØ ®Þnh vµ sau tõ 1 - 3 th¸ng thÊy phôc håi TGHM (thÊp nhÊt ë møc ®é ®ång thÞ), hiÖn t−îng song thÞ sÏ hÕt dÇn sau 3, 6 th¸ng. Xö lý ®é l¸c tån d− trong nghiªn cøu ®−îc thùc hiÖn kÞp thêi vµ cã hiÖu qu¶, theo thêi gian víi sù phèi hîp sö dông c¸c biÖn ph¸p ®iÒu trÞ néi khoa kÕt hîp víi phÉu thuËt bæ sung ®· ®em l¹i hiÖu qu¶ cao (80,5%). 3.4. KÕt qu¶ ®iÒu trÞ kh«ng phÉu thuËt 3.4.1. Mét sè ®Æc ®iÓm l©m sµng l¸c quy tô do ®iÒu tiÕt - Tuæi trung b×nh xuÊt hiÖn l¸c tõ 2- 3 tuæi - Tuæi trung b×nh ®iÒu trÞ 5- 6 tuæi. - ViÔn thÞ chñ yÕu møc ®é trung b×nh (+3D->+ 6D) 54,3% (MP), 60% (MT) vµ nÆng (> 6D) 34,3% (MP), 28,6% (MT) - TËt khóc x¹ 2M chªnh nhau lµ yÕu tè nguy c¬ g©y nh−îc thÞ (p < 0,05). 3.4.2. KÕt qu¶ ®iÒu trÞ l¸c quy tô do ®iÒu tiÕt §é l¸c trung b×nh tr−íc vµ sau chØnh kÝnh §é l¸c trung b×nh Tèi thiÓu Tèi ®a Tr−íc chØnh 1,570 ± 4,50 14,860 ± 4,110 kÝnh Hirschberg ( 00- 200) (100- 250) Sau chØnh 0,860 ± 1,580 Hirschberg 00 kÝnh (00- 50) p = 0,001
15 BÖnh nh©n l¸c quy tô do ®iÒu tiÕt ®−îc ®iÒu chØnh kÝnh viÔn thÞ tèi ®a (t−¬ng ®−¬ng cÇu) theo khóc x¹ kh¸ch quan. §é l¸c quy tô trung b×nh tèi thiÓu vµ tèi ®a sau ®iÒu chØnh kÝnh ®o b»ng ph−¬ng ph¸p Hirschberg cßn 00 - 0,860 ± 1,580. C«ng suÊt kÝnh ®eo tr−íc vµ sau ®iÒu trÞ - C«ng suÊt kÝnh ®eo trung b×nh tr−íc ®iÒu trÞ MP: 4,9 D ± 2,02D (0 D -> + 9D) MT: 5,33 D ± 2,04D (0,5 D-> + 9D) - C«ng suÊt kÝnh ®eo ë thêi ®iÓm sau ®iÒu trÞ: MP: 4,36 D ± 1,94D (+ 0D50 -> + 8,25D) MT: 4,75 D ± 1,81D (0 D-> + 8,25D) Sù thay ®æi c«ng suÊt kÝnh cÇu (®é viÔn thÞ) thÊy cã sù gi¶m ®é viÔn thÞ tr−íc vµ sau ®iÒu trÞ, p < 0,05. - §é gi¶m sè kÝnh ®eo (®é viÔn thÞ) trung b×nh sau ®iÒu trÞ MP: 1,00 D ± 0,40D (+ 0D50 -> + 2D) MT: 1,07 D ± 0,29D (+ 0D50 -> + 1,75D) Gi¶m ®é viÔn thÞ trung b×nh tr−íc vµ sau ®iÒu trÞ cã ý nghÜa thèng kª víi p < 0,05. Thay ®æi c«ng suÊt kÝnh ®eo (®é viÔn thÞ) sau ®iÒu trÞ Gi¶m ®é viÔn thÞ 60%, gi÷ nguyªn ®é viÔn thÞ 31,4%, t¨ng ®é viÔn thÞ 8,6%. T×nh tr¹ng thÞ lùc vµ nh−îc thÞ theo thêi gian Nh−îc thÞ lµ t×nh tr¹ng gÆp phæ biÕn ë bÖnh nh©n l¸c quy tô ®iÒu tiÕt. - Tr−íc ®iÒu trÞ: MP: 18/35 (51,43%) MT: 21/35 (60%) Do trÎ ®−îc ®iÒu trÞ muén (cã tËt khóc x¹ mµ kh«ng ®eo kÝnh) ®· g©y nh−îc thÞ. Sau ®eo kÝnh thÞ lùc kh«ng t¨ng nh−ng sau mét thêi gian ®eo kÝnh kÕt hîp víi tËp nh−îc thÞ thÊy thÞ lùc ®· ®−îc c¶i thiÖn.. - Sau ®iÒu trÞ: MP: 4/35 (11.4%) MT: 12/35 (34,3%) Sau thêi gian theo dâi 35 bÖnh nh©n (trung b×nh 2 n¨m) thÊy MP: 4/35 (11,4%) cßn nh−îc thÞ vµ MT: 12/35 (34,3%) cßn nh−îc thÞ, cã ý nghÜa thèng kª víi p < 0,05. Phôc håi thÞ gi¸c hai m¾t ë bÖnh nh©n l¸c quy tô ®iÒu tiÕt (94,3%) rÊt tèt vµ hîp thÞ sÏ xuÊt hiÖn trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn thÞ gi¸c hai m¾t, víi p < 0,05. (P=0,001) Ch−¬ng 4. Bμn luËn 4.1. §Æc ®iÓm l©m sµng cña l¸c c¬ n¨ng cã ®é l¸c kh«ng æn ®Þnh 4.1.1. Mét sè ®Æc ®iÓm chung cña bÖnh nh©n Ph©n bè bÖnh nh©n theo giíi tÝnh Trong nghiªn cøu thÊy sè bÖnh nh©n n÷ nhiÒu h¬n ®¸ng kÓ bÖnh nh©n nam, phï hîp víi nghiªn cøu cña c¸c t¸c gi¶: Burton, Dong Gyu Choi, Partric Watts, Se - Youp Lee and YongChum Lee, KevinJ, Kenneth.... Tuæi xuÊt hiÖn, tuæi ®iÒu trÞ l¸c vµ nguyªn nh©n g©y l¸c - Tuæi trung b×nh xuÊt hiÖn l¸c lµ 13,4 ± 14,5 (th¸ng) Chñ yÕu xuÊt hiÖn l¸c xuÊt hiÖn tr−íc 3 tuæi 96,5% trong ®ã l¸c bÈm sinh < 6 th¸ng lµ 40,5%. Thèng kª cña c¸c t¸c gi¶ thÊy l¸c th−êng xuÊt hiÖn tõ 1 ®Õn 4 tuæi. - Tuæi trung b×nh ®iÒu trÞ lµ 8,43 ± 6,12 (tuæi). T−¬ng tù nh− nghiªn cøu cña Costenbader, Kenvin J, Kenneth...
16 - Nguyªn nh©n g©y l¸c: Trong nghiªn cøu thÊy l¸c cã yÕu tè gia ®×nh chiÕm tû lÖ 18%. YÕu tè gia ®×nh trong l¸c kh¸ râ. Hµ Huy Tµi thÊy yÕu tè di truyÒn trong l¸c chiÕm 18%, t−¬ng tù nghiªn cøu cña mét sè t¸c gi¶ thÊy kho¶ng 12- 20%. 4.1.2. §Æc ®iÓm l©m sµng cña l¸c c¬ n¨ng cã ®é l¸c kh«ng æn ®Þnh TËt khóc x¹: TËt khóc x¹ chiÕm phÇn ®¸ng kÓ MP 77,5% t−¬ng ®−¬ng MT 75% trong c¸c h×nh th¸i LCNC§LK¤§. T−¬ng tù nghiªn cøu Ph¹m V¨n TÇn, NguyÔn Xu©n Hång ... T×nh tr¹ng nh−îc thÞ trong: - L¸c quy tô: 36,5% (MP), 37,6% (MT). - L¸c ph©n kú: 18,7% (MP), 11,3% (MT). - L¸c phèi hîp héi chøng: 22,7% (MP), 11,4% (MT). Sè m¾t kh«ng nh−îc thÞ chiÕm tû lÖ chñ yÕu 73,5% (MP), 77,5% (MT) v× hÇu hÕt bÖnh nh©n ®· ®−îc chØnh quang tr−íc khi phÉu thuËt. M¾t cã nh−îc thÞ trung b×nh vµ nh−îc thÞ nÆng gÆp ë l¸c cè ®Þnh 1M. ChØ ®Þnh phÉu thuËt do yªu cÇu thÈm mü, t¹o thuËn lîi cho tËp luyÖn phôc håi thÞ gi¸c hai m¾t sau phÉu thuËt. T×nh tr¹ng vËn nh·n: hÇu hÕt bÖnh nh©n cã vËn nh·n b×nh th−êng chiÕm 79,5%. VËn nh·n bÊt th−êng (qu¸ ho¹t hoÆc gi¶m ho¹t c¬) gÆp chñ yÕu ë l¸c cã yÕu tè ®øng vµ l¸c cã phèi hîp héi chøng chiÕm 20,5% (qu¸ ho¹t c¬ chÐo trªn hay gÆp trong héi chøng A vµ qu¸ ho¹t c¬ chÐo d−íi trong héi chøng V). CÇn ®¸nh gi¸ t×nh tr¹ng vËn nh·n trong tÊt c¶ c¸c h−íng ®Ó chØ ®Þnh can thiÖp vµo c¬ vËn nh·n thÝch ®¸ng. Rèi lo¹n t×nh tr¹ng thÞ gi¸c hai m¾t: nghiªn cøu ®· sö dông m¸y Synoptophore ®Ó ®¸nh gi¸ t×nh tr¹ng TGHM ë c¸c møc ®é: song thÞ, hîp thÞ vµ phï thÞ. §Ó ®¸nh gi¸ phï thÞ sö dông thªm test “con ruåi Timus” nhËn thøc vÒ phï thÞ rÊt khã. 4.1.3. C¸c h×nh th¸i l©m sµng cña l¸c c¬ n¨ng cã ®é l¸c kh«ng æn ®Þnh. C¸c h×nh th¸i l©m sµng cña LCNC§LK¤§ trong nghiªn cøu gåm: L¸c quy tô: lµ h×nh th¸i l¸c phæ biÕn 41,5% trong LCNC§LK¤§ - L¸c quy tô ®iÒu tiÕt do khóc x¹ 42,17% thÊy ®é l¸c gÇn lín h¬n ®é l¸c xa. - L¸c quy tô ®iÒu tiÕt kh«ng do khóc x¹ 40,96% ®é l¸c gÇn lín h¬n ®é l¸c xa. Tû sè AC/A cao 78,7%. - L¸c quy tô ®iÒu tiÕt mét phÇn 16,87%. Sau chØnh toµn bé ®é viÔn thÞ mµ vÉn cßn mét ®é l¸c nhÊt ®Þnh, cã thÓ cã tËt khóc x¹ hoÆc kh«ng cã tËt khóc x¹. Nghiªn cøu thÊy h×nh th¸i l¸c lu©n phiªn chiÕm 78,3%, t×nh tr¹ng nh−îc thÞ gÆp 36,5% (MP), 37,6% (MT) vµ hÇu hÕt vËn nh·n b×nh th−êng 95,2%. §Þnh thÞ trung t©m chiÕm chñ yÕu 96,4% (MP), 92,8% (MT). TËt khóc x¹ viÔn thÞ vµ viÔn lo¹n thÞ chiÕm ®¸ng kÓ 82,4% (MP), 81,2% (MT), hÇu hÕt ®−îc chØnh thÞ chØnh quang. TËt khóc x¹ (viÔn thÞ) th−êng gÆp trong h×nh th¸i l¸c quy tô gãp phÇn ®¸ng kÓ, chÝnh nã lµm t¨ng t×nh tr¹ng nh−îc thÞ ë h×nh th¸i l¸c nµy t−¬ng tù nh− c¸c nghiªn cøu tr−íc ®©y. Tû sè AC/A chñ yÕu b×nh th−êng 79,2% thÊy 18,7% cã AC/A cao gÆp ë l¸c quy tô ®iÒu tiÕt do khóc x¹. Kho¶ng dao ®éng cña ®é l¸c kh«ng æn ®Þnh ®o b»ng ph−¬ng ph¸p
17 Hirschberg trøoc phÉu thuËt chñ yÕu ë kho¶ng dao ®éng > 10o - 15o chiÕm tû lÖ 50% (nh×n gÇn) vµ 44% (nh×n xa). §é l¸c tèi thiÓu chñ yÕu gÆp ë ®é l¸c d−íi 10o khi nh×n gÇn 42%, khi nh×n xa 40%. §é l¸c tèi ®a th−êng gÆp ë ®é l¸c 10o - 20o, 50% (nh×n gÇn), 46% (nh×n xa). L¸c ph©n kú: lµ h×nh th¸i l¸c phæ biÕn 34,5% trong LCNC§LK¤§. - L¸c ph©n kú c¬ b¶n 59,4% : ®é l¸c xa vµ gÇn b»ng nhau. - L¸c ph©n kú qu¸ møc 37,7%: ®é l¸c xa lín h¬n ®é l¸c gÇn 15U (AC/A cao). - L¸c ph©n kú do thiÓu n¨ng quy tô 2,9% : ®é l¸c gÇn > ®é l¸c xa vµ >15U. Trong nghiªn cøu gÆp chñ yÕu lµ h×nh th¸i l¸c lu©n phiªn, lu©n håi 58%, mét ®Æc ®iÓm cña l¸c ph©n kú t−¬ng tù nh− c¸c nghiªn cøu cña c¸c t¸c gi¶. CÇn x¸c ®Þnh ®é l¸c ph©n kú tèi ®a, ®o nhiÒu lÇn tr−íc phÉu thuËt. VËn nh·n hÇu hÕt lµ b×nh th−êng 95,7%, t×nh tr¹ng nh−îc thÞ 16,9% (MP) vµ 11,3% (MT), m¾t kh«ng nh−îc thÞ chiÕm phÇn lín v× hÇu hÕt ®· ®−îc ®iÒu trÞ chØnh thÞ, chØnh quang tr−íc phÉu thuËt. T×nh tr¹ng nh−îc thÞ ë l¸c ph©n kú gÆp Ýt h¬n ë l¸c quy tô, phï hîp víi c¸c t¸c gi¶ ®· nghiªn cøu tr−íc ®©y: Hµ Huy TiÕn 50%, Ph¹m V¨n TÇn 46,74%, Lang J 50%, Hugonnier > 50%... §Þnh thÞ trung t©m chiÕm 95,7% (MP) vµ 97,1% (MT). TËt khóc x¹ ®ãng vai trß quan träng trong sinh lý bÖnh cña l¸c ph©n kú: cËn thÞ vµ cËn lo¹n thÞ chiÕm tû lÖ ®¸ng kÓ 42,3% (MP), 39,4% (MT). CËn thÞ vµ cËn lo¹n thÞ kh«ng ®−îc ®iÒu chØnh sÏ kh«ng kÝch thÝch ®−îc quy tô g©y l¸c ph©n kú t−¬ng tù nh− c¸c nghiªn cøu tr−íc ®©y. Tû sè AC/A cao chñ yÕu lµ b×nh th−êng 59,4% vµ 37,7% cã tû sè AC/A cao gÆp ë l¸c ph©n kú do ph©n kú qu¸ møc. §é l¸c tèi thiÓu ®o b»ng ph−¬ng ph¸p Hirschberg tr−íc phÉu thuËt th−êng gÆp ë ®é l¸c < 10o : 62% (nh×n gÇn), 54,9% (nh×n xa). §é l¸c tèi ®a khi nh×n gÇn t−¬ng ®−¬ng ë c¸c kho¶ng ®é l¸c vµ khi nh×n xa gÆp chñ yÕu ë kho¶ng ®é l¸c > 30o (36,6%). Kho¶ng dao ®éng cña ®é l¸c kh«ng æn ®Þnh khi nh×n gÇn t−¬ng ®−¬ng nhau ë c¸c kho¶ng dao ®éng vµ khi nh×n xa ®¸ng kÓ ë kho¶ng ®é l¸c > 10o - 15o chiÕm 29%. L¸c phèi hîp héi chøng H×nh th¸i l©m sµng cã tÇn suÊt xuÊt hiÖn bÖnh lµ 22%, h×nh th¸i lu©n phiªn 84,1%, vËn nh·n bÊt th−êng chiÕm tû lÖ ®¸ng kÓ 72,7%. Rèi lo¹n vËn nh·n c¬ chÐo rÊt phøc t¹p vµ ®a d¹ng, g©y nªn t×nh tr¹ng bÊt th−êng vËn nh·n nh−: qu¸ ho¹t c¬ chÐo d−íi th−êng ®i kÌm víi héi chøng ch÷ V vµ DVD, qu¸ ho¹t c¬ chÐo trªn g©y nªn héi chøng ch÷ A t−¬ng tù nh− c¸c t¸c gi¶ ®· nghiªn cøu. T×nh tr¹ng nh−îc thÞ Ýt gÆp 22,7% (MP) vµ 11,4 % (MT). §Þnh thÞ trung t©m chiÕm 2,3% (MP vµ MT). TËt khóc x¹ viÔn thÞ + viÔn lo¹n thÞ chiÕm chñ yÕu 50% (MP) vµ 45,5% (MT). Tû sè AC/A ®a sè lµ b×nh th−êng 88,6%. - §é l¸c tèi thiÓu ®o b»ng ph−¬ng ph¸p Hirschberg tr−íc phÉu thuËt: nh×n gÇn chñ yÕu ë ®é l¸c 10o - 20o (54,5%), nh×n xa gÆp chñ ýÕu ë ®é l¸c 10o - 20o (50%). - §é l¸c tèi ®a tr−íc phÉu thuËt: nh×n gÇn chñ yÕu ®é l¸c ≥ 20o - 30o (38,6%), nh×n xa ®é l¸c ≥ 20o - 30o (38,6%).