Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Điều dưỡng: Kiến thức, thái độ, thực hành chăm sóc trẻ dưới 5 tuổi mắc viêm phổi và một số yếu tố liên quan tại khoa nhi Trung tâm Y tế thị xã Từ Sơn, năm 2020

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:13

Thêm vào BST

Báo xấu

32
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn tiến hành đánh giá kiến thức, thái độ, thực hành (KAP) và một số yếu tố liên quan tới KAP của bà mẹ trong chăm sóc trẻ viêm phổi tại địa điểm nghiên cứu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Điều dưỡng: Kiến thức, thái độ, thực hành chăm sóc trẻ dưới 5 tuổi mắc viêm phổi và một số yếu tố liên quan tại khoa nhi Trung tâm Y tế thị xã Từ Sơn, năm 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG NGUYỄN THỊ TUYẾT NHUNG KIẾN THỨC, THÁI ĐỘ, THỰC HÀNH CHĂM SÓC TRẺ DƯỚI 5 TUỔI MẮC VIÊM PHỔI VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN TẠI KHOA NHI TRUNG TÂM Y TẾ THỊ XÃ TỪ SƠN, NĂM 2020 LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐIỀU DƯỠNG HÀ NỘI - 2020
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG KHOA: KHOA HỌC SỨC KHỎE BỘ MÔN: ĐIỀU DƯỠNG NGUYỄN THỊ TUYẾT NHUNG - C01283 KIẾN THỨC, THÁI ĐỘ, THỰC HÀNH CHĂM SÓC TRẺ DƯỚI 5 TUỔI MẮC VIÊM PHỔI VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN TẠI KHOA NHI TRUNG TÂM Y TẾ THỊ XÃ TỪ SƠN, NĂM 2020 Chuyên ngành: Điều dưỡng Mã số: 8.72.03.01 LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐIỀU DƯỠNG NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. PHẠM THU HIỀN Hà Nội - 2020
LỜI CẢM ƠN Tôi xin gửi đến Ban giám hiệu, Phòng Sau đại học và Quản lý Khoa học, các Thầy, Cô trong Bộ môn Điều dưỡng - Khoa Khoa học sức khỏe Trường Đại học Thăng Long lời cảm ơn sâu sắc về sự tâm huyết trong mỗi bài giảng cũng như quan tâm tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới Ban Lãnh đạo, các Khoa - Phòng liên quan của Trung tâm Y tế thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu. Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới TS. Phạm Thu Hiền, người đã tận tình hướng dẫn, định hướng, động viên, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn này. Xin chân thành cảm ơn các anh/chị đồng nghiệp tại Khoa Nhi, Bệnh viện Trung tâm Y tế thị xã Từ Sơn đã phối hợp, giúp đỡ chúng tôi trong công tác điều tra thu thập số liệu. Và cuối cùng, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã luôn bên cạnh dành cho tôi mọi sự động viên, khích lệ và hỗ trợ để tôi vượt qua mọi khó khăn trong quá trình học tập, nghiên cứu. Hà Nội, ngày tháng năm 2020 Tác giả Nguyễn Thị Tuyết Nhung
LỜI CAM ĐOAN Tên Tôi là Nguyễn Thị Tuyết Nhung là học viên thạc sỹ Điều dưỡng khóa 1 trường Đại học Thăng Long chuyên ngành điều dưỡng đa khoa tôi xin cam đoan: 1. Đây là luận văn do bản thân tôi trực tiếp thực hiện dưới sự hướng dẫn của cô: TS.Phạm Thu Hiền. 2. Công trình này không trùng lập với bất kỳ nghiên cứu nào khác đã được công bố ở Việt Nam. 3. Các số liệu và thông tin trong nghiên cứu là hoàn toàn chính xác, trung thực và khách quan, đã được xác nhận và chấp nhận của cơ sở nới nghiên cứu. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật về cam kết này. Bắc ninh, ngày tháng năm 2020 Tác giả Nguyễn Thị Tuyết Nhung
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ARI Acute respiratory infections (Nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính) CI Confidence Interval (Khoảng tin cậy) CS Cộng sự KAP Knowledge Attitude Practice (Kiến thức, thái độ, thực hành) NC Nghiên cứu NKHHCT Nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính NVYT Nhân viên y tế OR Odds ratio (Tỷ suất chênh) P Probability (Xác suất) RLLN Rút lõm lồng ngực SDD Suy dinh dưỡng UNICEF United Nations Children's Fund (Quỹ Nhi đồng Liên Hiệp Quốc) VP Viêm phổi WHO World Health Organization (Tổ chức Y tế thế giới) XN Xét nghiệm
MỤC LỤC ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU .......................................................... 3 1.1.Đặc điểm giải phẫu và sinh lý bộ phận hô hấp của trẻ em ......................... 3 1.2. Đại cương về viêm phổi ở trẻ em ............................................................... 4 1.2.1. Khái niệm .......................................................................................... 4 1.2.2. Một số yếu tố dịch tễ bệnh viêm phổi ............................................... 4 1.2.3. Triệu chứng bệnh viêm phổi ở trẻ em ............................................... 5 1.2.4. Nguyên nhân gây viêm phổi ............................................................. 7 1.2.5. Phân loại mức độ viêm phổi ........................................................... 11 1.2.6. Biến chứng của viêm phổi ở trẻ nhỏ ............................................... 12 1.2.7. Nhận biết dấu hiệu sớm viêm phổi ở trẻ nhỏ .................................. 14 1.2.8. Chăm sóc trẻ em bị viêm phổi ........................................................ 15 1.2.9. Phòng bệnh viêm phổi ở trẻ nhỏ ..................................................... 16 1.3. Một số nghiên cứu về kiến thức thái độ hành vi của bà mẹ có con dưới 5 tuổi về viêm phổi và một số yếu tố liên quan ........................... 17 1.3.1. Nghiên cứu về kiến thức thái độ thực hành của bà mẹ về viêm phổi .... 17 1.3.2. Nghiên cứu các yếu tố liên quan đến viêm phổi ở trẻ em .............. 18 CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU......... 21 2.1. Đối tượng, địa điểm và thời gian nghiên cứu .......................................... 21 2.1.1. Đối tượng nghiên cứu ..................................................................... 21 2.1.2. Địa điểm nghiên cứu ....................................................................... 21 2.1.3. Thời gian nghiên cứu ...................................................................... 21 2.2. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................... 21 2.2.1. Thiết kế nghiên cứu......................................................................... 21 2.2.2. Cỡ mẫu và cách chọn mẫu .............................................................. 22 2.2.3. Các biến số và chỉ số nghiên cứu .................................................... 22
2.2.4. Các tiêu chuẩn, chỉ tiêu đánh giá biến số trong nghiên cứu ........... 26 2.2.5. Quy trình thu thập thông tin ............................................................ 28 2.2.6. Sai số và các biện pháp khống chế sai số ....................................... 30 2.2.7. Xử lý và phân tích số liệu ............................................................... 30 2.3. Vấn đề đạo đức nghiên cứu ...................................................................... 30 2.4. Hạn chế của đề tài .................................................................................... 31 CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ................................................... 32 3.1. Thông tin chung về đối tượng nghiên cứu ............................................... 32 3.1.1. Thông tin chung của trẻ tham gia nghiên cứu ................................ 32 3.1.2. Thông tin chung của bà mẹ tham gia nghiên cứu ........................... 35 3.2. Triệu chứng lâm sàng của bệnh nhi lúc vào viện. .................................... 37 3.2.1. Triệu chứng toàn thân của trẻ ......................................................... 37 3.2.2. Triệu chứng hô hấp của trẻ khi vào viện......................................... 38 3.2.3. Triệu chứng đi kèm khác ................................................................ 40 3.2.4. Các hoạt động chăm sóc trẻ của các điều dưỡng tại viện ............... 41 3.3. Kiến thức, thái độ, thực hành chăm sóc trẻ bị viêm phổi của bà mẹ ...... 43 3.3.1. Kiến thức của bà mẹ về bệnh viêm phổi ......................................... 43 3.3.2. Thái độ của bà mẹ có trẻ bị viêm phổi ............................................ 46 3.3.3. Thực hành chăm sóc của bà mẹ có trẻ bị viêm phổi ....................... 49 3.4. Một số yếu tố liên quan đến KAP của bà mẹ ........................................... 51 3.4.1. Một số yếu tố liên quan đến kiến thức của bà mẹ........................... 51 3.4.2. Một số yếu tố liên quan đến thái độ chăm sóc của bà mẹ .............. 53 3.4.3. Một số yếu tố liên quan đến thực hành chăm sóc của bà mẹ .......... 55 CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN ............................................................................ 59 4.1. Thông tin chung về đối tượng nghiên cứu ............................................... 59 4.1.1. Thông tin chung của trẻ tham gia nghiên cứu ................................ 59 4.1.2. Thông tin chung của bà mẹ tham gia nghiên cứu ........................... 61 4.2. Đặc điểm lâm sàng của trẻ khi vào viện .................................................. 63 4.2.1. Lý do vào viện của trẻ ..................................................................... 63
4.2.2. Triệu chứng toàn thân ..................................................................... 63 4.2.3. Triệu chứng hô hấp của trẻ khi vào viện......................................... 64 4.3. Đánh giá chăm sóc cho trẻ viêm phổi của người điều dưỡng tại Viện ... 66 4.3.1. Chăm sóc trực tiếp cho trẻ viêm phổi ............................................. 66 4.3.2. Các hoạt động chăm sóc theo y lệnh của các điều dưỡng .............. 68 4.3.3. Phòng ngừa nguy cơ lây nhiễm chéo tại viện ................................. 69 4.3.4. Điều dưỡng hỗ trợ gia đình và trẻ ................................................... 69 4.4. Kiến thức, thái độ, thực hành chăm sóc trẻ dưới 5 tuổi mắc viêm phổi .. 70 4.4.1. Kiến thức của bà mẹ về bệnh viêm phổi ......................................... 70 4.4.2. Thái độ của bà mẹ có trẻ bị viêm phổi ............................................ 73 4.4.3. Thực hành chăm sóc của bà mẹ có trẻ bị viêm phổi ....................... 74 4.5. Một số yếu tố liên quan đến KAP của bà mẹ ........................................... 75 4.5.1. Một số yếu tố liên quan đến kiến thức của bà mẹ........................... 75 4.5.2. Một số yếu tố liên quan đến thái độ chăm sóc của bà mẹ .............. 77 4.5.3. Một số yếu tố liên quan đến thực hành chăm sóc của bà mẹ.......... 78 KẾT LUẬN .................................................................................................... 79 KIẾN NGHỊ ................................................................................................... 81 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC BẢNG Bảng 3.1. Tỷ lệ nhóm tuổi của trẻ tham gia nghiên cứu ........................... 32 Bảng 3.2. Đặc điểm chung của trẻ tham gia nghiên cứu .......................... 33 Bảng 3.3. Lý do trẻ vào viện điều trị......................................................... 34 Bảng 3.4. Tỷ lệ trẻ đã được điều trị ở nhà trước khi vào viện .................. 34 Bảng 3.5. Tỷ lệ một số thông tin chung của bà mẹ tham gia nghiên cứu . 35 Bảng 3.6. Tỷ lệ bà mẹ có kinh nghiệm chăm sóc trẻ viêm phổi ............... 36 Bảng 3.7. Tình trạng toàn thân của trẻ khi vào viện ................................. 37 Bảng 3.8. Biểu hiện ho của trẻ khi vào viện ............................................. 38 Bảng 3.9. Biểu hiện tím tái của trẻ khi vào viện ....................................... 38 Bảng 3.10. Đánh giá số lượng đờm của bệnh nhi ....................................... 39 Bảng 3.11. Đánh giá tình trạng hô hấp khi vào viện của trẻ ....................... 40 Bảng 3.12. Tỷ lệ chăm sóc điều dưỡng khi trẻ ho, khó thở, chảy nước mũi41 Bảng 3.13. Tỷ lệ chăm sóc điều dưỡng giảm nguy cơ lây nhiễm chéo ...... 42 Bảng 3.14. Tỷ lệ chăm sóc điều dưỡng hỗ trợ gia đình trẻ viêm phổi ........ 42 Bảng 3.15. Kiến thức đúng về dấu hiệu chỉ điểm và triệu chứng của các bà mẹ43 Bảng 3.16. Kiến thức đúng về nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ của bà mẹ44 Bảng 3.17. Kiến thức đúng về xử trí ban đầu bệnh viêm phổi của bà mẹ .. 44 Bảng 3.18. Kiến thức đúng về phòng bệnh viêm phổi của bà mẹ .............. 45 Bảng 3.19. Tỷ lệ thái độ đúng của bà mẹ qua một số tình huống cụ thể .... 46 Bảng 3.20. Tỷ lệ thái độ đúng của bà mẹ khi chăm sóc trẻ viêm phối ....... 47 Bảng 3.21. Thái độ tích cực của bà mẹ về phòng bệnh viêm phổi ............. 48 Bảng 3.22. Thái độ tích cực của bà mẹ về dấu hiệu nguy hiểm của bệnh .. 48 Bảng 3.23. Tỷ lệ thực hành đúng việc chăm sóc trẻ viêm phổi của các bà mẹ 49 Bảng 3.24. Mối liên quan giữa nhóm tuổi với kiến thức của bà mẹ ........... 51 Bảng 3.25. Mối liên quan nghề nghiệp với kiến thức của bà mẹ ................ 51 Bảng 3.26. Mối liên quan trình độ học vấn với kiến thức của bà mẹ ......... 52
Bảng 3.27. Mối liên quan giữa thu nhập bình quân với kiến thức của bà mẹ52 Bảng 3.28. Mối liên quan giữa kinh nghiệm chăm sóc với kiến thức của bà mẹ .............................................................................................. 53 Bảng 3.29. Mối liên quan giữa nhóm tuổi với thái độ của bà mẹ ............... 53 Bảng 3.30. Mối liên quan giữa nghề nghiệp với thái độ của bà mẹ............ 54 Bảng 3.31. Mối liên quan giữa trình độ học vấn với thái độ của bà mẹ ..... 54 Bảng 3.32. Mối liên quan giữa thu nhập bình quân với thái độ của bà mẹ 54 Bảng 3.33. Mối liên quan giữa kinh nghiệm chăm sóc với thái độ của bà mẹ55 Bảng 3.34. Mối liên quan giữa nhóm tuổi với thực hành của bà mẹ .......... 55 Bảng 3.35. Mối liên quan giữa nghề nghiệp với thực hành của bà mẹ ....... 56 Bảng 3.36. Mối liên quan giữa trình độ học vấn với thực hành của bà mẹ 56 Bảng 3.37. Mối liên quan giữa thu nhập bình quân với thực hành của bà mẹ57 Bảng 3.38. Mối liên quan kinh nghiệm chăm sóc với thực hành của bà mẹ57 Bảng 3.39. Mối liên quan giữa kiến thức với thực hành của bà mẹ ........... 58 Bảng 3.40. Mối liên quan giữa thái độ với thực hành của bà mẹ ............... 58
DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 3.1. Phân bố nhóm tuổi của trẻ tham gia nghiên cứu .................... 32 Biểu đồ 3.2. Phân bố giới tính của trẻ tham gia nghiên cứu ....................... 33 Biểu đồ 3.3. Phân loại đánh giá kiến thức chung về viêm phổi của bà mẹ. 46 Biểu đồ 3.4. Phân loại đánh giá thái độ chung về viêm phổi của bà mẹ .... 49 Biểu đồ 3.5. Phân loại đánh giá thực hành chung về viêm phổi của bà mẹ 50
1 ĐẶT VẤN ĐỀ Viêm phổi là bệnh thường gặp và là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở trẻ em trên toàn thế giới cũng như ở Việt Nam. Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới (2009) có khoảng 20% trẻ em tử vong dưới 5 tuổi có nguyên nhân do nhiễm khuẩn hô hấp dưới cấp tính, trong đó 90% là viêm phổi [30]. Do đó, phòng chống viêm phổi cho trẻ đã và đang là một chiến dịch toàn cầu với mục tiêu giảm 2/3 tỷ lệ tử vong ở trẻ em dưới 5 tuổi [31]. Viêm phổi ở trẻ em là vấn đề quan tâm của gia đình và toàn xã hội. Bệnh ảnh hưởng tới sự phát triển thể chất, trí tuệ của trẻ và tạo nên sự lo lắng cho cha mẹ của trẻ [49]. Ở Việt Nam, theo nghiên cứu của Nguyễn Thu Nhạn và cộng sự đã công bố mô hình bệnh tật trẻ em năm 2001, bệnh hô hấp chiếm 28,8% và viêm phổi là một trong 10 bệnh có tỷ lệ tử vong cao chiếm 24,3% [17]. Những năm gần đây qua một số báo cáo vẫn thấy rằng bệnh lý hô hấp tăng rất nhiều và luôn chiếm hàng đầu như nghiên cứu của Lê Huy Thạch (2006) bệnh cơ quan hô hấp chiếm 37,4% trong đó viêm phổi chiếm 79,4%; nghiên cứu của Võ Phương Khanh (2007) bệnh hô hấp chiếm 39,9%; nghiên cứu của Trần Đình Thoại (2006) bệnh lý hô hấp và viêm phổi tương đương chiếm 27,1% [1], [9], [11]. Vì vậy, thực hiện tốt phòng chống nhiễm khuẩn hô hấp cấp trẻ em sẽ giảm được tỷ lệ mắc bệnh và tử vong ở trẻ, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi, từ đó sẽ giảm kinh phí chi trả về thuốc, dịch vụ y tế, giảm sự quá tải vào điều trị tại các bệnh viện. Đồng thời, kết quả phòng chống nhiễm khuẩn hô hấp cấp sẽ góp phần làm giảm thời gian bà mẹ phải nghỉ việc để chăm sóc trẻ ốm. Xuất phát từ những vấn đề trên, Thế giới cũng như Việt Nam đã xem xét, đề xuất các giải pháp can thiệp. Trong đó, đòi hỏi sự tham gia của nhiều ngành, nhiều cấp, phối hợp với ngành y tế cùng với sự tham gia tích cực của cộng đồng. Nâng cao khả năng xử trí trẻ mắc nhiễm khuẩn hô hấp cấp theo phác đồ của Bộ Y tế về sử dụng thuốc hợp lý, bổ sung kiến thức cho các bà mẹ và người
2 chăm sóc trẻ đối với nhiễm khuẩn hô hấp cấp ở trẻ em, đồng thời phát hiện được các yếu tố nguy cơ gây bệnh để có biện pháp phòng bệnh hữu hiệu đối với căn bệnh này [3], [5], [20]. Từ Sơn là thị xã thuộc tỉnh Bắc Ninh, có mật độ dân số cao, nhiều làng nghề, khu công nghiệp nổi lên nên không khí ở đây bị ảnh hưởng gây tình trạng ô nhiễm nghiêm trọng, tạo điều kiện thuận lợi cho nhiều bệnh tật phát triển trong đó có bệnh về đường hô hấp. Theo số liệu thống kê của Trung tâm Y tế thị xã Từ Sơn, tính đến cuối tháng 11 năm 2019 có 15.673 lượt người đến khám bệnh: có 3.061 ca NKHHCT ở trẻ nhỏ chiếm 19,53%, trong đó chủ yếu là NKHHC dưới 1.515 ca. Một nghiên cứu để đánh giá thực trạng mắc viêm phổi ở trẻ em và tìm hiểu kiến thức của các bà mẹ về bệnh viêm phổi ở trẻ em tại thị xã Từ Sơn là cần thiết. Chính vì vậy, chúng tôi thực hiện đề tài: “Kiến thức, thái độ, thực hành chăm sóc trẻ dưới 5 tuổi mắc viêm phổi và một số yếu tố liên quan tại khoa Nhi Trung tâm y tế thị xã Từ Sơn, năm 2020” với ba mục tiêu sau: 1. Mô tả đặc điểm lâm sàng và chăm sóc điều dưỡng cho trẻ dưới 5 tuổi mắc viêm phổi điều trị nội trú tại khoa Nhi, Trung tâm y tế thị xã Từ Sơn, năm 2020. 2. Đánh giá kiến thức, thái độ, thực hành (KAP) và một số yếu tố liên quan tới KAP của bà mẹ trong chăm sóc trẻ viêm phổi tại địa điểm nghiên cứu.