Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Điều dưỡng: Thực trạng đau ba ngày đầu sau mổ và yếu tố liên quan của người bệnh phẫu thuật vá thông liên nhĩ nội soi

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:13

Thêm vào BST

Báo xấu

28
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn này nhằm mô tả triệu chứng đau trong 3 ngày đầu sau mổ của người bệnh được phẫu thuật nội soi vá thông liên nhĩ; phân tích một số yếu tố liên quan đến tình trạng đau của người bệnh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Điều dưỡng: Thực trạng đau ba ngày đầu sau mổ và yếu tố liên quan của người bệnh phẫu thuật vá thông liên nhĩ nội soi

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG ----------------------------------- LƯƠNG MẠNH TƯỜNG THỰC TRẠNG ĐAU BA NGÀY ĐẦU SAU MỔ VÀ YẾU TỐ LIÊN QUAN CỦA NGƯỜI BỆNH PHẪU THUẬT VÁ THÔNG LIÊN NHĨ NỘI SOI LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐIỀU DƯỠNG HÀ NỘI - 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG ---------------------------------- LƯƠNG MẠNH TƯỜNG THỰC TRẠNG ĐAU BA NGÀY ĐẦU SAU MỔ VÀ YẾU TỐ LIÊN QUAN CỦA NGƯỜI BỆNH PHẪU THUẬT VÁ THÔNG LIÊN NHĨ NỘI SOI CHUYÊN NGÀNH : ĐIỀU DƯỠNG MÃ SỐ: 8 72 03 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐIỀU DƯỠNG NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. PHẠM THỊ HỒNG THI HÀ NỘI – 2019
LỜI CẢM ƠN Tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn chân thành tới: Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo, Phòng sau Đại học, Bộ môn khoa học sức khỏe Trường Đại học Thăng Long. GS.TS.BS Phạm Mạnh Hùng Viện trưởng Viện Tim mạch Việt Nam – Bệnh Viện Bạch mai. Với tất cả lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc, em xin chân thành cảm ơn PGS.TS.BS Phạm Thị Hồng Thi Người thầy kính mến đã luôn quan tâm, động viên, giành thời gian quý báu trực tiếp hướng dẫn, tạo điều kiện giúp đỡ, chỉ bảo cho em trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành khóa luận. Tôi xin cảm ơn Ban lãnh Đạo phòng C8 Viện Tim Mạch cùng toàn thể, tập thể các Bác sĩ,điều dưỡng trong phòng C8 Viện Tim Mạch đã chỉ bảo cũng như tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện luận văn. Tôi xin thành cảm ơn tới tất cả các bạn bè,tập thể trong lớp Thạc sĩ Điều dưỡng 2A – C đã giành cho tôi nhiều sự giúp đỡ và tình cảm chân thành nhất. Tôi xin chân thành cảm ơn các bệnh nhân và gia đình bệnh nhân trong đề tài họ chính là những người thầy, giúp tôi hoàn thành khóa luận. Cuối cùng tôi xin bày tỏ lòng biết ơn vô hạn tới Cha Mẹ, những người thân yêu trong gia đình đã động viên, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thiện khóa luận này. Tôi xin chân thành cảm ơn! Hà nội, ngày 19 tháng 09 năm 2019 Lương Mạnh Tường
LỜI CAM ĐOAN Tôi là Lương Mạnh Tường, xin cam đoan: 1. Đây là luận văn do bản thân tôi trực tiếp thực hiện dưới sự hướng dẫn của PGS.TS. Phạm Thị Hồng Thi. 2. Công trình này không trùng lặp với bất kỳ nghiên cứu nào khác đã được công bố tại Việt Nam. 3. Các số liệu và thông tin trong nghiên cứu là hoàn toàn chính xác, trung thực và khách quan, đã được xác nhận và chấp thuận của cơ sở nơi nghiên cứu. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về những cam kết này. Hà Nội, ngày 19 tháng 09 năm 2019 Tác giả luận văn Lương Mạnh Tường
DANH MỤC VIẾT TẮT BMI : Body mass index (Chỉ số khối cơ thể) CABG : Phẫu thuật bắc cầu chủ vành NKQ : Nội khí quản VAS : Visual Analogue Scale (Thang điểm đau) TLN : Thông liên nhĩ
MỤC LỤC ĐẶT VẤN ĐỀ .................................................................................................. 1 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN........................................................................... 3 1.1. Bệnh thông liên nhĩ. ............................................................................... 3 1.1.1. Khái niệm bệnh thông liên nhĩ. ..................................................... 3 1.1.2. Giải phẫu bệnh .............................................................................. 4 1.1.3. Sinh lý bệnh .................................................................................. 5 1.1.4. Các xét nghiệm chẩn đoán ............................................................ 5 1.1.5. Chỉ định điều trị và tiến triển ........................................................ 8 1.1.6. Yếu tố nguy cơ, tai biến. ............................................................... 9 1.2. Sinh lý cảm giác đau sau mổ .................................................................. 9 1.2.1. Các khái niệm................................................................................ 9 1.2.2. Đường dẫn truyền cảm giác đau ................................................. 11 1.2.3. Một số yếu tố liên quan đến đau sau mổ..................................... 13 1.3. Nguyên nhân gây đau sau mổ ở bệnh nhân phẫu thuật tim nội soi. ... 14 1.3.1. Định nghĩa ................................................................................... 14 1.3.2. Nguyên nhân gây đau sau mổ phẫu thuật tim nội soi ................. 15 1.3.3. Các phương pháp điều trị đau ..................................................... 17 1.4. Đánh giá và quản lý đau ....................................................................... 18 1.4.1. Đau được coi là dấu hiệu sinh tồn quan trọng thứ nhất. ............. 18 1.4.2. Vai trò của điều dưỡng trong đánh giá và quản lý đau ............... 19 1.4.3. Quá trình đánh giá và công cụ đo lường đau ............................. 19 1.4.4. Phân bố vị trí vùng đau ở bệnh nhân phẫu thuật tim nội soi. ..... 21 1.5. Quy trình chăm sóc điều dưỡng bệnh nhân sau phẫu thuật tim nội soi..... 22 1.5.1. Nhận định tình trạng bệnh nhân .................................................. 22 1.5.2. Chẩn đoán điều dưỡng ................................................................ 23 1.5.3. Lập kế hoạch chăm sóc bệnh nhân sau phẫu thuật tim nội soi ... 23 1.5.4. Đánh giá ...................................................................................... 25 1.6. Trên thế giới ......................................................................................... 26
CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU......... 27 2.1. Đối tượng nghiên cứu .......................................................................... 27 2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn .................................................................... 27 2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ ...................................................................... 27 2.2. Phương pháp nghiên cứu...................................................................... 27 2.2.1. Phương pháp nghiên cứu ............................................................ 27 2.2.2. Cỡ mẫu ........................................................................................ 27 2.3. Các biến số nghiên cứu ....................................................................... 28 2.3.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu ................................ 28 2.3.2. Tình trạng đau của người bệnh 3 ngày sau mổ ........................... 28 2.3.3. Chăm sóc Điều dưỡng................................................................. 31 2.4. Phương pháp tiến hành: ...................................................................... 31 2.5. Quản lý và xử lý số liệu ....................................................................... 32 2.6. Đạo đức trong nghiên cứu .................................................................... 32 CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ................................................... 34 3.1. Đặc điểm chung của người bệnh sau phẫu thuật vá thông liên nhĩ nội soi. ............................................................................................ 34 3.1.1. Đặc điểm chung của người bệnh phẫu thuật vá thông liên nhĩ nội soi ................................................................................................... 34 3.1.2. Đặc điểm lâm sàng của đối tượng nghiên cứu ............................. 38 3.1.3.Đặc điểm cận lâm sàng của người bệnh ...................................... 39 3.2. Đặc điểm lâm sàng đau của người bệnh sau phẫu thuật vá thông liên nhĩ ............................................................................................ 41 3.2.1. Đặc điểm lâm sàng đau của người bệnh sau phẫu thuật vá TLN ...... 41 3.2.2. Các loại thuốc giảm đau dùng cho người bệnh sau mổ .............. 44 3.3. Hiệu quả chăm sóc người bệnh của điều dưỡng .................................. 50 3.3.1. Theo dõi dấu hiệu sinh tồn .......................................................... 50 3.3.2. Thực hiện y lệnh thuốc và điều trị .............................................. 51 3.3.3. Chăm sóc sonde dẫn lưu, nội khí quản ....................................... 52 3.3.4. Chăm sóc vết mổ ......................................................................... 54
3.3.5. Chế độ dinh dưỡng cho người bệnh ............................................ 54 3.3.6. Chăm sóc vệ sinh răng miệng, vệ sinh da ................................... 54 3.3.7. Giáo dục sức khỏe ....................................................................... 55 3.3.8. Thời gian nằm viện, kết quả chăm sóc người bệnh .................... 57 CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN ............................................................................ 59 4.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu. ........................................ 59 4.1.1. Giới.............................................................................................. 59 4.1.2. Tuổi ............................................................................................. 59 4.1.3. Nơi sống, nghề nghiệp, trình độ học vấn .................................... 60 4.1.4. Các can thiệp cho người bệnh trước mổ ..................................... 61 4.1.5. Đặc điểm phân loại phẫu thuật của đối tượng nghiên cứu. ........ 61 4.2. Đặc điểm người bệnh trong 3 ngày sau mổ nội soi và triệu chứng lâm sàng đau của người bệnh ................................................................. 62 4.2.1. Đặc điểm người bệnh trong ba ngày sau mổ nội soi .................. 62 4.2.2. Đặc điểm lâm sàng đau của người bệnh sau phẫu thuật vá thông liên nhĩ nội soi ....................................................................................... 64 4.3. Hiệu quả chăm sóc người bệnh của điều dưỡng .................................. 67 4.3.1. Theo dõi dấu hiệu sinh tồn .......................................................... 67 4.3.2. Thực hiện y lệnh thuốc, y lệnh truyền máu ................................ 67 4.3.3. Chăm sóc dẫn lưu, nội khí quản.................................................. 68 4.3.4. Chăm sóc vết mổ ......................................................................... 69 4.3.5. Chế độ dinh dưỡng cho người bệnh. ........................................... 69 4.3.6. Chăm sóc vệ sinh răng miệng, vệ sinh da ................................... 69 4.3.7. Giáo dục sức khỏe ....................................................................... 69 4.3.8. Thời gian nằm viện và kết quả chăm sóc, điều trị ...................... 70 KẾT LUẬN .................................................................................................... 71 KIẾN NGHỊ ................................................................................................... 73 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC HÌNH Hình 1.1: Vị trí giải phẫu của các dạng TLN ............................................... 5 Hình 1.2. Hình ảnh thông liên nhĩ trên siêu âm 2D ..................................... 7 Hình 1.3. Hình ảnh “rửa bọt cản âm” trong nhĩ phải ................................... 7 Hình 1.4. Trước (A) và sau (E) đóng lỗ TLN bằng Amplatzer . .................. 8 Hình 1.5: Đường dẫn truyền cảm giác đau ................................................. 12 Hình 1.6: Đường mở ngực trước bên .......................................................... 15 Hình 1.7: Vị trí phẫu tích tĩnh mạch trong phẫu thuật CABG.................... 16 Hình 1.8. Phân bố vị trí các vùng đau trên cơ thể người ............................ 22 Hình 2.1: Thang điểm đau nhìn đồng dạng ................................................ 29 Hình 2.2. Phân bố vị trí các vùng đau trên cơ thể người ............................ 30 Hình 3.1. Vị trí đau ngày thứ nhất sau mổ .................................................. 42 Hình 3.2. Vị trí đau ngày thứ hai sau mổ .................................................... 43 Hình 3.3. Vị trí đau ngày thứ ba sau mổ ..................................................... 43
DANH MỤC BẢNG Bảng 3.1. Phân bố đối tượng nghiên cứu theo giới, tuổi. ........................... 34 Bảng 3.2. Phân bố đối tượng nghiên cứu theo nơi sống, nghề nghiệp, trình độ học vấn. .................................................................................. 35 Bảng 3.3. Đặc điểm về chiều cao, cân nặng và BMI của đối tượng nghiên cứu .................................................................................. 36 Bảng 3.4. Các can thiệp cho người bệnh trước mổ ..................................... 36 Bảng 3.5. Đặc điểm phân loại phẫu thuật của đối tượng nghiên cứu ......... 37 Bảng 3.6. Thời gian rút ống nội khí quản sau mổ của người bệnh ............. 37 Bảng 3.7. Một số triệu chứng lâm sàng người bệnh 3 ngày sau mổ nội soi vá thông liên nhĩ ......................................................................... 38 Bảng 3.8. Đặc điểm một số chỉ số xét nghiệm của người bệnh..................... 39 Bảng 3.9. Mức độ đau 3 ngày sau mổ của người bệnh ............................... 41 Bảng 3.10. Phân bố vị trí đau của người bệnh 3 ngày sau mổ ...................... 42 Bảng 3.11. Loại thuốc giảm đau người bệnh sử dụng sau mổ 3 ngày đầu sau mổ ......................................................................................... 44 Bảng 3.12. Đường dùng thuốc giảm đau tại các thời điểm nghiên cứu ........ 45 Bảng 3.13. Khoảng cách đau, cảm nhận đau sau mổ tại các thời điểm nghiên cứu .................................................................................. 46 Bảng 3.14. Một số hoạt động ảnh hưởng đến đau của người bệnh sau phẫu thuật .................................................................................... 47 Bảng 3.15. Mối liên quan giữa giới tính, nơi sống, nghề nghiệp, trình độ học vấn với mức độ đau của người bệnh .......................................... 48 Bảng 3.16. Mối liên quan giữa nhóm tuổi và chỉ số BMI với mức độ đau của người bệnh .................................................................................. 49 Bảng 3.17: Theo dõi dấu hiệu sinh tồn của người bệnh ba ngày sau phẫu thuật . 50
Bảng 3.18. Thực hiện y lệnh thuốc cho người bệnh ba ngày đầu sau mổ .... 51 Bảng 3.19. Thực hiện y lệnh truyền máu cho người bệnh ba ngày đầu sau mổ . 51 Bảng 3.20. Mối liên quan giữa thời gian rút NKQ và tình trạng đau sau phẫu thuật .................................................................................... 52 Bảng 3.21. Chăm sóc catherter tĩnh mạch trung tâm ba ngày đầu sau mổ ... 52 Bảng 3.22. Chăm sóc, theo dõi dẫn lưu ........................................................ 53 Bảng 3.23. Theo dõi chăm sóc vết mổ .......................................................... 54 Bảng 3.24. Chăm sóc dinh dưỡng cho người bệnh ....................................... 54 Bảng 3.25. Chăm sóc vệ sinh răng miệng, vệ sinh da cho người bệnh ........ 55 Bảng 3.26. Mối liên quan giữa tình trạng giải thích về tình trạng đau trong và sau mổ với mức độ đau của người bệnh ..................................... 55 Bảng 3.27. Chăm sóc tinh thần, giáo dục sức khỏe ...................................... 56 Bảng 3.28 . Mối liên quan giữa tư vấn, giáo dục sức khỏe cho người bệnh với kết quả chăm sóc người bệnh...................................................... 56 Bảng 3.29. Kết quả điều trị ........................................................................... 57 Bảng 3.30. Mức độ kết quả chăm sóc người bệnh ba ngày đầu sau phẫu thuật vá thông liên thất nội soi ............................................................. 57 Bảng 3.31. Mức độ hài lòng vết mổ của người bệnh phẫu thuật vá thông liên nhĩ nội soi.................................................................................... 58
1 ĐẶT VẤN ĐỀ Đau sau phẫu thuật là một trong những lý do chính cho lần khám tại khoa cấp cứu hoặc khiến bệnh nhân quay trở lại phòng hậu phẫu [24]. Đau sau phẫu thuật có thể tồn tại sau khi vết thương được chữa lành, với một số bệnh nhân đau trở thành đau mạn tính trong mọi hoạt động. Tỷ lệ đau mạn tính sau khi phẫu thuật tim thay đổi từ 21% và 55% theo các nghiên cứu khác nhau [34]. Vì vậy điều trị đau sau mổ đặc biệt sau mổ tim là rất quan trọng. Gần đây trong một ngiên cứu ở các nước có nền y học phát triển như Anh, Đức, Thụy Điển cũng chỉ có 32- 70% các bệnh viện có trung tâm chống đau và 31- 39% bệnh nhân vẫn còn chịu mức độ đau nhiều và rất đau sau mổ [16]. Và một cuộc điều tra quốc gia về đau sau phẫu thuật ở Mỹ có khoảng 80% bệnh nhân trải qua cơn đau cấp tính sau phẫu thuật; trong số những bệnh nhân này 86% có đau vừa và đau nặng [18]. Khảo sát 105 bệnh viện ở 17 quốc gia Châu Âu cho thấy có 34% có một tổ chức về đau mạn tính có sẵn để tư vấn [44]. Tại Việt Nam theo nghiên cứu của Nguyễn Hữu Tú –cộng sự cho thấy 59% bệnh nhân ở tuần đầu tiên sau mổ, 22% bệnh nhân ở tuần thứ hai và 7% bệnh nhân ở tuần thứ ba phải chịu mức độ đau từ nhiều đến rất đau [16]. Thông qua nghiên cứu trên cho thấy hiện chưa có một nghiên cứu nào đi sâu về mô tả đau sau phẫu thuật tim mở cũng như nhận ra được tuần đầu tiên sau mổ bệnh nhân chịu đau nhiều nhất. Trong những năm trở lại đây, phẫu thuật tim mạch trên thế giới cũng như trong nước trở thành thường quy; rất nhiều bệnh nhân bị bệnh về van tim (van hai lá, van ba lá, van động mạch chủ), bệnh mạch vành, bệnh tim bẩm sinh thông liên thất, thông liên nhĩ, tứ chứng fallot…) đã, đang và được điều trị bằng phương pháp phẫu thuật tim nội soi tại bệnh viện Bạch Mai với con số được thống kê khoảng trên 100 bệnh nhân hàng năm, và trên 1000 ca phẫu
2 thuật bệnh lý tim mạch khác. Với phương pháp này, bệnh nhân có thể nhanh chóng giải quyết được vấn đề bệnh tật của tim mạch; song sau quá trình phẫu thuật, bệnh nhân phải trải qua thời gian sau hậu phẫu với những cơn đau cấp tính. Đau hậu phẫu ở bệnh nhân phẫu thuật tim người lớn có nhiều khía cạnh. Đau có thể được gây ra bởi các vết rạch, rút lại mô phẫu thuật và mổ xẻ, nhiều ống dẫn lưu ngực còn lại sau khi phẫu thuật, và các thủ thuật xâm lấn khác mà bệnh nhân trải qua như là một phần của phác đồ điều trị [36]. Đau cấp tính nếu không được điều trị hiệu quả sẽ trở thành đau mạn tính. Hơn thế nữa đau nhiều và đau sau mổ, đặc biệt ở các bệnh nhân được mổ tim mạch còn có thể gây ra các rối loạn chức năng huyết động và hô hấp làm chậm sự hồi phục của bệnh nhân cũng như làm tăng thời gian nằm viện. Bởi vậy, điều trị đau sau mổ trở thành một yêu cầu bắt buộc, đặc biệt trên các bệnh nhân vốn đã có rối loạn về chức năng tim mạch. Do đó việc chăm sóc bao gồm đánh giá và kiểm soát đau sau phẫu thuật tim mở đóng vai trò quan trọng trong quá trình hồi phục của bệnh nhân, góp phần vào thành công của quá trình điều trị, cũng như giảm thời gian và giảm chi phí nằm viện cho bệnh nhân. Đặc biệt, hiện nay chưa có một khảo sát đầy đủ đánh giá về vị trí, phân bố, mức độ đau và một số yếu tố nguy cơ gây đau sau mổ tim mở trong tuần đầu tiên sau mổ. Vì những lý do trên chúng tôi tiến hành đề tài: “Thực trạng đau trong ba ngày đầu sau mổ và kết quả chăm sóc người bệnh nhân phẫu thuật vá thông liên nhĩ nội soi” với hai mục tiêu sau: 1. Mô tả triệu chứng đau trong 3 ngày đầu sau mổ của người bệnh được phẫu thuật nội soi vá thông liên nhĩ. 2. Phân tích một số yếu tố liên quan đến tình trạng đau của người bệnh.