Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Điều dưỡng: Tuân thủ điều trị HIV và kết quả tư vấn tự chăm sóc của người bệnh ngoại trú tại các phòng khám tỉnh Kiên Giang năm 2020

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:14

Thêm vào BST

Báo xấu

46
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn mô tả thực trạng tuân thủ điều trị của người bệnh HIV tại các phòng khám tỉnh Kiên Giang năm 2020; đánh giá kết quả tư vấn về tuân thủ điều trị và một số yếu tố liên quan.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Điều dưỡng: Tuân thủ điều trị HIV và kết quả tư vấn tự chăm sóc của người bệnh ngoại trú tại các phòng khám tỉnh Kiên Giang năm 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG ĐẶNG THỊ THIÊN HƯƠNG- C01326 TUÂN THỦ ĐIỀU TRỊ HIV VÀ KẾT QUẢ TƯ VẤN TỰ CHĂM SÓC CỦA NGƯỜI BỆNH NGOẠI TRÚ TẠI CÁC PHÒNG KHÁM TỈNH KIÊN GIANG NĂM 2020 LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐIỀU DƯỠNG Hà Nội – Năm 2020
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG ĐẶNG THỊ THIÊN HƯƠNG TUÂN THỦ ĐIỀU TRỊ HIV VÀ KẾT QUẢ TƯ VẤN TỰ CHĂM SÓC CỦA NGƯỜI BỆNH NGOẠI TRÚ TẠI CÁC PHÒNG KHÁM TỈNH KIÊN GIANG NĂM 2020 Chuyên ngành: Điều dưỡng Mã số: 8.72.03.01 LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐIỀU DƯỠNG Người hướng dẫn: PGS.TS. Đỗ Duy Cường Hà Nội – Năm 2020
LỜI CẢM ƠN Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo Sau đại học, Khoa Điều dưỡng cơ bản Trường Đại học Thăng Long Hà Nội; Sở Y tế tỉnh Kiên Giang, Bệnh viện đa khoa tỉnh Kiên Giang, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Kiên Giang đã cho phép và tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu. Tôi xin chân thành cám ơn quí Thầy, Cô đã giảng dạy và giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu để hoàn thành luận án. Tôi xin trân trọng cảm ơn đến PGS.TS. Đỗ Duy Cường, là người thầy đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ và động viên tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu để hoàn thành luận án. Xin chân thành cảm ơn đến những bệnh nhân đã đồng ý, hợp tác trong quá trình nghiên cứu, những người thân trong gia đình và bạn bè đã động viên và giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu. Hà Nội, ngày 10 tháng 12 năm 2020 Đặng Thị Thiên Hương
LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tác giả luận văn Đặng Thị Thiên Hương
MỤC LỤC ĐẶT VẤN ĐỀ .................................................................................................. 1 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU........................................................ 3 1.1. Tình hình nhiễm HIV hiện nay ............................................................. 3 1.1.1. Tình hình nhiễm HIV/AIDS trên thế giới..................................... 3 1.1.2. Tình hình nhiễm HIV/AIDS tại Việt Nam ................................... 5 1.1.3. Tình hình nhiễm HIV/AIDS tại Kiên Giang ................................ 7 1.2. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và chẩn đoán HIV/AIDS ................ 8 1.2.1. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng ................................................. 8 1.2.2. Chẩn đoán ................................................................................... 10 1.2.3. Định nghĩa ca bệnh AIDS ........................................................... 13 1.2.4. Điều trị bằng thuốc kháng virus HIV ......................................... 13 1.3. Mục đích điều trị ARV ...................................................................... 14 1.4. Lợi ích của điều trị ARV sớm ............................................................. 14 1.5. Nguyên tắc điều trị ARV .................................................................... 14 1.6. Điều trị ARV ....................................................................................... 14 1.7. Tuân thủ điều trị thuốc ARV .............................................................. 16 1.7.1. Định nghĩa:.................................................................................. 16 1.7.2. Tác dụng...................................................................................... 16 1.7.3. Theo dõi và hỗ trợ tuân thủ điều trị ............................................ 16 1.7.4. Hướng dẫn khi người bệnh quên uống thuốc ARV .................... 17 1.8. Một số yếu tố liên quan đến tuân thủ điều trị thuốc ARV .................. 17 1.8.1. Những yếu tố có thể ảnh hưởng đến sự tuân thủ điều trị............ 17 1.8.2. Các rào cản trong tuân thủ điều trị.............................................. 18 1.9. Các nghiên cứu liên quan .................................................................... 18 1.9.1. Các nghiên cứu tại Việt Nam ...................................................... 18 1.9.2. Các nghiên cứu trên thế giới ....................................................... 20 1.10. Hệ thống điều trị thuốc ARV tại tỉnh Kiên Giang .............................. 21
CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU......... 23 2.1. Đối tượng nghiên cứu ......................................................................... 23 2.2. Tiêu chuẩn chọn mẫu .......................................................................... 23 2.3. Địa điểm và thời gian nghiên cứu ....................................................... 23 2.3.1. Địa điểm nghiên cứu ................................................................... 23 2.3.2. Thời gian nghiên cứu .................................................................. 23 2.4. Phương pháp nghiên cứu .................................................................... 23 2.4.1. Thiết kế nghiên cứu .................................................................... 23 2.4.2. Cỡ mẫu ........................................................................................ 24 2.4.3. Phương pháp chọn mẫu .............................................................. 24 2.5. Nội dung nghiên cứu:.......................................................................... 24 2.5.1. Đặc điểm của bệnh nhân nghiên cứu .......................................... 24 2.5.2. Tuân thủ trong điều trị thuốc ARV ............................................. 26 2.5.3. Nội dung tư vấn tự chăm sóc ...................................................... 28 2.5.4. Một số yếu tố liên quan đến không tuân thủ điều trị thuốc ARV .. 29 2.6. Phương pháp tiến hành nghiên cứu..................................................... 34 2.6.1. Chuẩn bị nghiên cứu ................................................................... 34 2.6.2. Các bước tiến hành nghiên cứu .................................................. 34 2.6.3. Hoàn thành nghiên cứu ............................................................... 35 2.7. Phương pháp hạn chế sai số ................................................................ 36 2.7.1. Biện pháp hạn chế sai số chọn .................................................... 36 2.7.2. Biện pháp hạn chế sai số đo lường ............................................. 36 2.7.3. Biện pháp hạn chế sai số do thu thập thông tin .......................... 36 2.8. Phương pháp xử lý và phân tích số liệu .............................................. 37 2.9. Vấn đề Y đức ...................................................................................... 37 2.10. Thuận lợi và khó khăn ........................................................................ 38
CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ................................................... 40 3.1. Một số đặc điểm chung của bệnh nhân HIV/AIDS ............................ 40 3.1.1. Đặc điểm giới tính và tuổi của bệnh nhân HIV/AIDS................ 40 3.1.2. Đặc điểm dân tộc và trình độ học vấn của bệnh nhân HIV/AIDS .. 41 3.1.3. Đặc điểm nghề nghiệp của bệnh nhân HIV/AIDS ..................... 42 3.1.4. Đặc điểm tình trạng hôn nhân của bệnh nhân HIV/AIDS .......... 42 3.1.5. Đặc điểm kinh tế gia đình của bệnh nhân HIV/AIDS ................ 43 3.2. Tình hình bệnh nhân HIV/AIDS tuân thủ điều trị thuốc ARV ........... 43 3.2.1. Tỷ lệ chung bệnh nhân HIV/AIDS tuân thủ điều trị thuốc ARV 43 3.2.2. Bệnh nhân HIV/AIDS tuân thủ lịch tái khám............................. 44 3.2.3. Bệnh nhân HIV/AIDS tuân thủ uống thuốc ARV ...................... 45 3.3. Kết quả tư vấn về tuân thủ điều trị...................................................... 48 3.3.1. Kết quả tư vấn với tuân thủ điều trị ............................................ 48 3.3.2. Kết quả tư vấn theo hình thức tư vấn với tuân thủ điều trị ARV.49 3.3.3. Kết quả mức độ nhận thông tin với tuân thủ điều trị ARV ........ 49 3.4. Một số yếu tố liên quan đến tuân thủ điều trị thuốc ARV ở bệnh nhân HIV/AIDS ................................................................................................... 50 3.4.1. Mối liên quan giữa đặc điểm của bệnh nhân với tuân thủ điều trị thuốc ARV .................................................................................. 50 3.4.2. Mối liên quan giữa sử dụng thuốc phối hợp của bệnh nhân với tuân thủ điều trị thuốc ARV........................................................ 53 3.4.3. Mối liên quan giữa nhóm yếu tố hỗ trợ với không tuân thủ điều trị54 CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN ............................................................................ 56 4.1. Tình hình bệnh nhân HIV/AIDS tuân thủ điều trị thuốc ARV ........... 56 4.1.1. Tỷ lệ chung bệnh nhân HIV/AIDS tuân thủ điều trị thuốc ARV 56 4.1.2. Bệnh nhân HIV/AIDS tuân thủ lịch tái khám............................. 57 4.1.3. Bệnh nhân HIV/AIDS tuân thủ uống thuốc ARV ...................... 58
4.2. Kết quả tư vấn về tuân thủ điều trị ARV ............................................ 59 4.2.1. Kết quả người được tư vấn điều trị ARV với không tuân thủ điều trị ARV........................................................................................ 59 4.2.2. Kết quả nhận được tư vấn theo hình thức tư vấn........................ 60 4.2.3. Kết quả mức độ nhận được thông tin tư vấn với không tuân thủ điều trị thuốc ARV:..................................................................... 60 4.2.4. Mối liên quan giữa kiến thức với tuân thủ điều trị ARV............ 60 4.3. Một số yếu tố liên quan đến không tuân thủ điều trị thuốc ARV ở bệnh nhân HIV/AIDS........................................................................................... 61 4.3.1. Mối liên quan giữa đặc điểm của bệnh nhân với không tuân thủ điều trị thuốc ARV ...................................................................... 61 KẾT LUẬN .................................................................................................... 68 KIẾN NGHỊ ................................................................................................... 70 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT AIDS Hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải AM An Minh ARV Thuốc kháng vi rút HIV BCS Bao cao su BMI Chỉ số khối cơ thể BVĐK Bệnh viện đa khoa GQ Gò Quao GR Giồng Riềng HIV Vi rút suy giảm miễn dịch ở người HT Hà Tiên KL Kiên Lương MSM Nam quan hệ tình dục đồng giới NCMT Nam nghiện chích ma túy OPC Phòng khám ngoại trú PNBD Phụ nữ bán dâm PQ Phú Quốc QHTD Quan hệ tình dục TCMT Tiêm chích ma túy TH Tân Hiệp UNAIDS Chương trình phòng, chống AIDS của Liên Hợp Quốc WHO Tổ chức Y tế thế giới XN Xét nghiệm
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 3.1. Đặc điểm giới tính của bệnh nhân HIV/AIDS ............................... 40 Bảng 3.2. Đặc điểm tuổi của bệnh nhân HIV/AIDS ....................................... 40 Bảng 3.3. Đặc điểm dân tộc của bệnh nhân HIV/AIDS ................................. 41 Bảng 3.4. Đặc điểm về trình độ học vấn của bệnh nhân HIV/AIDS .............. 41 Bảng 3.5. Đặc điểm nghề nghiệp của bệnh nhân HIV/AIDS ......................... 42 Bảng 3.6. Tỷ lệ bệnh nhân HIV/AIDS tuân thủ lịch tái khám của mỗi lần tái khám ......................................................................................... 44 Bảng 3.7. Tỷ lệ bệnh nhân HIV/AIDS tuân thủ uống thuốc ARV đầy đủ của mỗi lần tái khám............................................................................ 45 Bảng 3.8. Tỷ lệ bệnh nhân HIV/AIDS tuân thủ uống thuốc ARV đúng giờ của mỗi lần tái khám ..................................................................... 46 Bảng 3.9. Tỷ lệ bệnh nhân HIV/AIDS tuân thủ uống thuốc ARV đúng cách của mỗi lần tái khám ..................................................................... 47 Bảng 3.10. Kết quả tuân thủ chung của người bệnh ngoại trú trị ARV.......... 48 Bảng 3.11. Kết quả tư vấn với tuân thủ điều trị ARV .................................... 48 Bảng 3.13. Tỷ lệ mức độ nhận thông tin tư vấn với tuân thủ điều trị ARV ... 49 Bảng 3.14. Mối liên quan giữa giới tính với không tuân thủ điều trị thuốc ARV .. 50 Bảng 3.15. Mối liên quan giữa tuổi với không tuân thủ điều trị thuốc ARV . 50 Bảng 3.16. Mối liên quan giữa học vấn với không tuân thủ điều trị thuốc ARV. 51 Bảng 3.17. Mối liên quan nghề nghiệp với không tuân thủ điều trị thuốc ARV . 51 Bảng 3.18. Mối liên quan giữa tình trạng hôn nhân với không tuân thủ điều trị ARV .............................................................................................. 52 Bảng 3.19. Mối liên quan giữa kinh tế với không tuân thủ điều trị ARV ...... 52 Bảng 3.20. Mối liên quan giữa việc sử dụng ma túy với không tuân thủ điều trị ARV.......................................................................................... 53 Bảng 3.21. Mối liên quan giữa tác dụng phụ với không tuân thủ điều trị ARV .. 53
Bảng 3.22. Mối liên quan giữa bệnh nhân có điều trị phối hợp khác với không tuân thủ điều trị ARV.................................................................... 54 Bảng 3.23. Mối liên quan giữa người hỗ trợ với không tuân thủ điều trị ARV .. 54 Bảng 3.24. Mối liên quan giữa khoảng cách từ nhà đến phòng khám với không tuân thủ điều trị ARV ........................................................ 55 Bảng 3.25. Mối liên quan giữa kiến thức với không tuân thủ điều trị ARV .. 55
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 3.1. Đặc điểm tình trạng hôn nhân của bệnh nhân HIV/AIDS ....... 42 Biểu đồ 3.2. Đặc điểm kinh tế gia đình của bệnh nhân HIV/AIDS ............... 43 Biểu đồ 3.3. Tỷ lệ chung bệnh nhân HIV/AIDS tuân thủ điều trị thuốc ARV ... 43 Biểu đồ 3.4. Tỷ lệ chung bệnh nhân HIV/AIDS tuân thủ lịch tái khám ........ 44 Biểu đồ 3.5. Tỷ lệ chung bệnh nhân HIV/AIDS tuân thủ uống thuốc ARV đầy đủ .. 45 Biểu đồ 3.6. Tỷ lệ chung bệnh nhân HIV/AIDS tuân thủ uống thuốc ARV đúng giờ ...................................................................................... 46 Biểu đồ 3.7 Tỷ lệ chung bệnh nhân HIV/AIDS tuân thủ uống thuốc ARV đúng cách ................................................................................... 47 DANH MỤC HÌNH Hình 1.1: Tiến trình thực hiện mục tiêu 90-90-90 ở tất cả nhóm tuổi .............. 4
1 ĐẶT VẤN ĐỀ HIV/AIDS là hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người, do bị nhiễm vi rút suy giảm miễn dịch mắc phải và được xem là đại dịch nguy hiểm, mối hiểm họa đối với tính mạng, sức khỏe con người. HIV/AIDS tác động trực tiếp đến sự phát triển kinh tế, văn hóa và trật tự, an toàn xã hội, đe dọa sự phát triển bền vững của đất nước [59]. Đến tháng 6/2019, thế giới có 37,9 triệu người sống chung với HIV với 36,2 triệu là ngưới lớn và 1,7 triệu là trẻ em; trong số đó có 79% biết được tình trạng nhiễm của họ và 8,1 triệu người không biết rằng họ đang sống với HIV, Năm 2018 có khoảng 1,7 triệu người mới nhiễm HIV, 770.000 người chết liên quan đến AIDS. Khoảng 74,9 triệu người đã bị nhiễm HIV và 32,0 triệu người chết liên quan đến AIDS kể từ khi bắt đầu dịch. Tính đến cuối 6/2019 có 24,5 triệu người đã truy cập điều trị kháng retrovirus. Năm 2018 có 23,3 triệu người nhiễm HIV tiếp cận điều trị bằng thuốc kháng vi rút [81]. Tại Việt Nam, tính đến 31/10/2019 cả nước có 211.981 trường hợp nhiễm HIV còn sống, trong đó có 103.426 ca tử vong do AIDS và 191.850 bệnh nhân AIDS còn sống [57]. Tính đến hết tháng 9 năm 2019, toàn quốc có trên 140.000 bệnh nhân HIV/AIDS đang điều trị bằng thuốc kháng vi rút (ARV). [56]. Tại Kiên Giang tháng 7/1993 ghi nhận ca nhiễm HIV đầu tiên, đến 31/12/2019 có tổng số người nhiễm HIV là 4.989, đã tử vong do AIDS 1.487 người, bệnh nhân AIDS là 3.352 người và đã có 100% (145/145) xã, phường ghi nhận người nhiễm HIV. Công tác điều trị thuốc ARV được triển khai, thực hiện năm 2005, sau 15 năm (2019) có 2.026 bệnh nhân điều trị ARV (số bệnh nhân tăng gấp 12 lần so với năm 2007). [63] Với việc mở rộng tiêu chuẩn điều trị và hệ thống phòng khám và điều trị ARV được triển khai trên toàn quốc, số người nhiễm HIV được chẩn đoán và điều ARV sớm có xu hướng gia tăng. Trong đó, mô hình lây truyền có sự thay đổi đáng kể từ lây truyền qua đường máu sang đường tình dục, và tập
2 trung chủ yếu ở nhóm đối tượng nam tình dục đồng giới (MSM). HIV được coi như một bệnh mãn tính và phải điều trị lâu dài và suốt đời, đòi hỏi người bệnh phải được tư vấn trước và trong suốt quá trình điều trị. Các nghiên cứu cho thấy điều trị ARV cho người nhiễm HIV là liệu pháp dự phòng tốt, là quá trình liên tục kéo dài suốt cuộc đời và đòi hỏi sự tuân thủ điều trị tuyệt đối của người bệnh. [28]. Tuân thủ điều trị HIV/AIDS là uống đúng thuốc, đúng liều, đúng giờ, đúng cách và tái khám đúng ngày. Đối với các bệnh cần điều trị kéo dài, đặc biệt là điều trị suốt đời ở người nhiễm HIV thì tuân thủ là một yếu tố cực kỳ quan trọng trong việc quyết định sự thành công của điều trị thuốc ARV. Những năm gần đây tình trạng virus HIV kháng thuốc ARV đang tăng lên trên toàn cầu [2], [5]. Một nghiên cứu đa trung tâm gần đây tại Việt Nam ghi nhận tỉ lệ kháng thuốc HIV trên các bệnh nhân điều trị ARV trên 36 tháng tại Việt Nam là từ 3.9% - 4.6% [87].Tại Kiên Giang kháng thuốc ARV và tử vong được ghi nhận từ 40 đến 60 ca mỗi năm. [63]. Thực tế qua theo dõi điều trị ARV ở các phòng khám ngoại trú tại tỉnh Kiên Giang chúng tôi nhận thấy các bằng chứng nghiên cứu về tỉ lệ tuân thủ điều trị, cũng như các yếu tố liên quan đến tuân thủ điều trị ở bệnh nhân HIV điều trị ARV tại các cơ sở trong tỉnh còn hạn chế.. Xuất phát từ tình hình thực tế như đã nêu trên, nên chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài “Tuân thủ điều trị HIV và kết quả tư vấn tự chăm sóc của người bệnh ngoại trú tại các phòng khám tỉnh Kiên Giang”, với hai mục tiêu cụ thể, như sau: 1. Mô tả thực trạng tuân thủ điều trị của người bệnh HIV tại các phòng khám tỉnh Kiên Giang năm 2020. 2. Đánh giá kết quả tư vấn về tuân thủ điều trị và một số yếu tố liên quan.