Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Khoa học: Nghiên cứu chiết tách, xác định thành phần hóa học trong một số dịch chiết của cây bòng bong (L. flexuosum và L. japonicum) ở Điện Bàn

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG<br /> <br /> PHẠM THỊ LÊ<br /> <br /> NGHIÊN CỨU CHIẾT TÁCH, XÁC ĐỊNH<br /> THÀNH PHẦN HÓA HỌC TRONG MỘT SỐ<br /> DỊCH CHIẾT CỦA CÂY BÒNG BONG<br /> (L.FLEXUOSUM VÀ L.JAPONICUM) Ở ĐIỆN BÀN<br /> <br /> Chuyên ngành: Hóa hữu cơ<br /> Mã số: 60 44 01 14<br /> <br /> TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC<br /> <br /> Đà Nẵng, năm 2016<br /> <br /> Công trình được hoàn thành tại<br /> ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG<br /> <br /> Người hướng dẫn khoa học: GS.TS. ĐÀO HÙNG CƯỜNG<br /> <br /> Phản biện 1: TS. Trần Mạnh Lục<br /> Phản biện 2: TS. Nguyễn Trần Nguyên<br /> <br /> Luận văn đã được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận văn tốt<br /> nghiệp thạc sĩ khoa học tại Đại học Đà Nẵng vào ngày 20 tháng 8<br /> năm 2016<br /> <br /> Có thể tìm hiểu luận văn tại:<br /> -Trung tâm Thông tin-Học liệu, Đại học Đà Nẵng<br /> <br /> 1<br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài<br /> Khi nhắc đến thảo dược, chúng ta nghĩ đến một phương thuốc<br /> điều trị an toàn từ thiên nhiên. Lợi ích từ việc bổ sung dinh dưỡng<br /> bằng thảo dược là to lớn nhưng chúng ta vẫn nên biết về hiệu quả<br /> thực sự và tính an toàn khi sử dụng chúng. Mặc dù thảo dược không<br /> chịu sự quản lý chặt chẽ như thuốc điều trị nhưng tác dụng của chúng<br /> tương tự như cách của các loại tân dược. Do vậy, chúng vẫn có thể có<br /> tác dụng phụ nếu không biết rõ và sử dụng đúng cách. Vì vậy, việc<br /> phát hiện và đi sâu vào nghiên cứu các hợp chất có trong các loại<br /> thảo dược luôn được chú trọng.<br /> Là loại cây mọc phổ biến ở những vùng đầm lầy, bụi rậm, bờ<br /> rào hoặc leo trên cây khác, bòng bong dẻo (tên khoa học Lygodium<br /> flexuosum), bòng bong nhật (tên khoa học Lygodium japonicum) có<br /> vai trò quan trọng đối với đời sống con người. Chúng được sử dụng<br /> để chữa các chứng bệnh như sỏi niệu đạo, sỏi bàng quang, sỏi mật,<br /> viêm thận, thủy thủng, vết thương do bỏng hoặc thương tích chảy<br /> máu. Trên thế giới đã có nhiều công trình nghiên cứu về thành phần<br /> hóa học cũng như công dụng điều trị bệnh của bòng bong được tiến<br /> hành và công bố. Ở Trung Quốc, bòng bong từ lâu đã được khai thác<br /> và sử dụng trong điều trị Đông y một cách hiệu quả. Ở Việt Nam,<br /> việc khai thác và nghiên cứu bòng bong còn rất hạn chế. Hầu hết các<br /> đề tài chỉ tập chung vào đánh giá trữ lượng, phân bố, thành phần cơ<br /> bản…mà không đi sâu nghiên cứu, làm những hiểu biết về loại cây<br /> này còn khá rời rạc, thiếu đồng bộ.<br /> Bên cạnh đó, bòng bong sinh sản nhanh, phát triển mạnh mẽ<br /> gây ra hiện tượng xâm lấn rừng, đe dọa tới hệ sinh thái. Nước ta dân<br /> <br /> 2<br /> gian có câu “ rối như mớ bòng bong”, điều này chứng tỏ số lượng<br /> bòng bong phân bố ở nước ta cũng rất lớn.<br /> Như vậy, việc sử dụng và khai thác tốt bòng bong không chỉ<br /> đem đến hiệu quả kinh tế cao mà còn giúp cân bằng hệ sinh thái, bảo<br /> vệ môi trường. Những nghiên cứu ứng dụng, tách chiết vào sản xuất<br /> dược liệu cần phải có định hướng, đồng bộ, lâu dài.<br /> Xuất phát từ những vấn đề nêu trên, tác giả đã chọn đề tài :<br /> “Nghiên cứu chiết tách, xác định thành phần hóa học trong một số<br /> dịch chiết của cây bòng bong (L. flexuosum và L. japonicum) ở<br /> Điện Bàn” nhằm cung cấp thêm thông tin về loại cây này, góp phần<br /> vào việc khai thác, sử dụng cây một cách hợp lí, hiệu quả.<br /> 2. Mục tiêu nghiên cứu<br /> - Xác định một số chỉ tiêu vật lý, hóa học của bòng bong dẻo<br /> và bòng bong nhật.<br /> - Xây dựng quy trình chiết tách bằng các dung môi hữu cơ.<br /> - Định danh thành phần hóa học của các dịch chiết.<br /> - Khảo sát thăm dò một số hoạt tính sinh học của dịch chiết.<br /> 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu<br /> Cây bòng bong dẻo (L. flexuosum) và bòng bong nhật (L.<br /> japonicum) thu hái ở Điện Bàn, Quảng Nam.<br /> 4. Phƣơng pháp nghiên cứu<br /> Để thực hiện đề tài này chúng tôi sử dụng các phương pháp sau:<br /> ♦ Thu tập, tổng hợp các tài liệu, tư liệu, sách báo trong nước và<br /> nước ngoài có liên quan đến đề tài.<br /> ♦ Lấy mẫu, xử lý, sơ chế mẫu.<br /> ♦ Xác định một số chỉ tiêu hóa lý<br /> 5. Bố cục đề tài<br /> Ngoài phần mở đầu, danh mục các bảng, hình, đồ thị, sơ đồ,<br /> <br /> 3<br /> kết luận và kiến nghị, tài liệu tham khảo, phụ lục. Trong luận văn<br /> được chia làm các chương như sau :<br /> Chương 1 : Tổng quan<br /> Chương 2 :Những nghiên cứu thực nghiệm<br /> Chương 3 : Kết quả và bàn luận<br /> 6. Tổng quan tài liệu nghiên cứu<br /> - Cung cấp những thông tin khoa học về qui trình chiết tách<br /> thành phần các chất trong cây bòng bong dẻo (L. flexuosum) và bòng<br /> bong nhật (L. japonicum).<br /> - Cung cấp các số liệu thực nghiệm cho các nghiên cứu sâu<br /> hơn về cây bòng bong dẻo (L. flexuosum) và bòng bong nhật (L.<br /> japonicum) trong các đề tài tiếp theo.<br /> - Cung cấp thông tin khoa học về thành phần hóa học của một<br /> số hợp chất chính trong cây bòng bong dẻo (L. flexuosum) và bòng<br /> bong nhật (L. japonicum).<br /> - Cung cấp các tư liệu về ứng dụng của dịch chiết từ cây bòng<br /> bong dẻo (L. flexuosum) và bòng bong nhật (L. japonicum) từ các dung<br /> môi khác nhau, từ đó có thể đề ra quy trình ứng dụng trong thực tế.<br /> CHƢƠNG 1<br /> TỔNG QUAN VỀ CÂY BÕNG BONG<br /> 1.1. MÔ TẢ THỰC VẬT CÂY BÒNG BONG<br /> 1.1.1. Vị trí phân loại thực vật<br /> 1.1.2. Đặc điểm hình thái thực vật học<br /> a. Cây bòng bong nhật (Lygodium japonicum)<br /> b. Cây bòng bong dẻo (Lygodium flexuosum)<br /> 1.1.3. Phân bố, sinh trưởng và phát triển của cây bòng bong<br /> a. Phân bố<br /> <br />