Tóm tắt luận văn thạc sĩ kinh tế: Các giải pháp khắc phục tình trạng bỏ học của học sinh người đồng bào dân tộc thiểu số ở huyện Kon Bảy, tỉnh Kon Tum

Chia sẻ: Lang Nguyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

186
lượt xem 26
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tóm tắt luận văn thạc sĩ kinh tế: Các giải pháp khắc phục tình trạng bỏ học của học sinh người đồng bào dân tộc thiểu số ở huyện Kon Bảy, tỉnh Kon Tum nhằm đánh giá tổng quan về giáo dục và bỏ học của học sinh người đồng bào dân tộc thiểu số ở huyện Kon Bảy, tỉnh Kon Tum, phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến bỏ học của học sinh người đồng bào dân tộc thiểu số, kiến nghị một số giải pháp nhằm khắc phục tình trạng này.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt luận văn thạc sĩ kinh tế: Các giải pháp khắc phục tình trạng bỏ học của học sinh người đồng bào dân tộc thiểu số ở huyện Kon Bảy, tỉnh Kon Tum

-1- B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O Đ I H C ĐÀ N NG LÊ TH BÍCH NGÂN CÁC GI I PHÁP KH C PH C TÌNH TR NG B H C C A H C SINH NGƯ I Đ NG BÀO DÂN T C THI U S HUY N KON R Y, T NH KON TUM Chuyên ngành: Kinh t phát tri n Mã s : 60.31.05 TÓM T T LU N VĂN TH C SĨ KINH T Đà N ng - Năm 2011
-2- Công trình ñư c hoàn thành t i Đ I H C ĐÀ N NG Ngư i hư ng d n khoa h c: TS. ĐOÀN GIA DŨNG Ph n bi n 1: TS. NINH TH THU TH Y Ph n bi n 2: TS. Đ NG C M Lu n văn ñư c b o v trư c H i ñ ng ch m Lu n văn t t nghi p Th c sĩ Kinh t h p t i Đ i h c Đà N ng vào ngày 27 tháng 11 năm 2011. Có th tìm hi u Lu n văn t i: - Trung tâm thông tin - H c li u, Đ i h c Đà N ng. - Thư vi n Trư ng Đ i h c Kinh T , Đ i h c Đà N ng.
-3- M Đ U 1. Tính c p thi t c a ñ tài Con ngư i luôn là nhân t quy t ñ nh cho m i thành công. Tình tr ng b h c c a tr em ngư i DTTS v n còn t n t i ch n th c hi n ñ tài: “Các gi i pháp kh c ph c tình tr ng b h c c a h c sinh ngư i ñ ng bào dân t c thi u s hu ên Kon R y, t nh Kon Tum”. 2. M c tiêu nghiên c u - Đánh giá t ng quát v giáo d c và b h c c a h c sinh DTTS huy n Kon R y. - Phân tích các nhân t nh hư ng ñ n b h c h c sinh DTTS - Ki n ngh m t s gi i pháp nh m kh c ph c tình tr ng này. 3. Tình hình nghiên c u liên quan ñ n ñ tài Các nghiên c u chưa nhi u, m i ch có các bài báo và bài trích ng n. 4. Đ i tư ng nghiên c u và ph m vi nghiên c u - Đ i tư ng nghiên c u: tình hình b h c c a h c sinh DTTS - Khách th nghiên c u: H c sinh DTTS ñang ñi h c, ñã ngh h c, giáo viên, già làng, cán b lãnh ñ o. - Ph m vi nghiên c u: huy n Kon R y, t nh Kon Tum 5. Cách ti p c n v n ñ và phương pháp nghiên c u 5.1. Cách ti p t n v n ñ - Th nh t, ti p c n các ch trương, ñ nh hư ng, chính sách - Th hai, ti p c n các h th ng cơ s lý thuy t - Th ba, ti p c n ñi u tra các khách th nghiên c u 5.2. Phương pháp nghiên c u 5.2.1. Nghiên c u ñ nh tính - Ph ng v n l y ý ki n khách th nghiên c u - Tham kh o các tài li u liên quan ñ n v n ñ nghiên c u hình thành b ng câu h i ph ng v n làm d li u cho nghiên c u. 5.2.2 Nghiên c u ñ nh lư ng
-4- D a trên nh ng s li u và thông tin thu th p th ng kê và ñánh giá các nhân t nh hư ng ñ n tình hình b h c c a HS DTTS. Các phương pháp nghiên c u c th : - Phương pháp nghiên c u lý lu n - Phương pháp thu th p thông tin - Phương pháp ñi u tra Các m u phi u ñi u tra ñư c xây d ng: M u phi u ñi u tra h c sinh DTTS ñã b h c, m u phi u ñi u tra giáo viên, m u phi u ñi u tra cán b ñ a phương, già làng, trư ng thôn Các d ng câu h i ñư c s d ng: Câu h i phân ñôi, câu h i li t kê m t l a ch n, câu h i s p h ng, câu h i phân m c M u ñi u tra: lu n văn l a ch n m u ñi u tra g m: 120 h c sinh DTTS ñã b h c, 10 trư ng thôn, cán b ñ a phương, già làng, 50 giáo viên ngư i Kinh. - Phương pháp phân tích th ng kê 6. Ý nghĩa lý lu n và th c ti n c a ñ tài Ý nghĩa lý lu n - Là cơ s cho lý lu n cho vi c ñưa ra nh ng gi i pháp kh c ph c tình tr ng b h c c a h c sinh ngư i DTTS. - Ngu n tài li u tham kh o Ý nghĩa th c ti n Xây d ng m t h th ng các gi i pháp h u hi u nh m kh c ph c tình tr ng b h c c a h c sinh ngư i DTTS. 7. C u trúc c a ñ tài: Ngoài ph n m ñ u, k t lu n, ph l c ñ tài còn có các n i dung sau: Chương 1: Giáo d c và giáo d c cho ngư i dân t c thi u s Chương 2: Th c tr ng tình hình b h c c a h c sinh ngư i t c thi u s huy n Kon R y, t nh Kon Tum Chương 3: Gi i pháp kh c ph c tình hình b h c c a h c sinh ngư i dân t c thi u s huy n Kon R y
-5- CHƯƠNG 1: GIÁO D C VÀ GIÁO D C CHO NGƯ I DÂN T C THI U S 1.1. Khái ni m v giáo d c và vai trò c a giáo d c 1.1.1. Khái ni m giáo d c “Giáo d c là hi n tư ng xã h i ñ c bi t, b n ch t c a nó là s truy n ñ t và lĩnh h i kinh nghi m l ch s - xã h i c a các th h loài ngư i…”1 1.1.2. Vai trò c a giáo d c và ñào t o trong tư duy và th c ti n phát tri n hi n ñ i 1.2. Ngư i dân t c thi u s và giáo d c cho ngư i dân t c thi u s 1.2.1. Khái ni m Dân t c (DT), Dân t c thi u s (DTTS) 1.2.2. Đ c ñi m ngư i dân t c thi u s - v n ñ nghèo ñói và thu nh p th p v n ñang ñè n ng lên ñ i s ng. - ñ nh cư theo các vùng nương r y - l thu c nhi u vào cách chính sách Phương th c làm vi c: canh tác l c h u, phát nương làm r y v n là phương th c s n xu t ch y u 1.2.3. Giáo d c cho ngư i dân t c thi u s Vi c nâng cao trình ñ h c v n c a h c sinh ngư i DTTS ñóng m t vai trò quan tr ng th hi n m i quan h gi a h c v n và thu nh p c a lao ñ ng. Vòng lu n qu n c a ñói nghèo Thu nh p th p H cv n Nghèo th p Giáo d c Đ u tư h c hành th p 1 Ph m Vi t Vư ng (2000), Giáo d c h c, NXB Đ i h c Qu c Gia Hà N i.
-6- 1.3. B h c và các nhân t nh hư ng ñ n b h c c a ngư i dân t c thi u s 1.3.1. B h c và h u qu c a vi c b h c ñ i v i n n kinh t xã h i 1.3.1.1. Khái ni m H c sinh có trong danh sách c a trư ng, nhưng ñã t ý ngh h c quá 45 bu i (c ng d n), tính ñ n th i ñi m báo cáo. Không tính h c sinh chuy n trư ng) M t s ch tiêu ñánh giá tình hình b h c và b h c c a HS DTTS - T l h c sinh b h c trong t ng s h c sinh ñ u năm h c (%) - T l b h c c a h c sinh DTTS/ t ng s h c sinh DTTS (%) - T l b h c c a h c sinh DTTS/ t ng s h c sinh b h c (%) - B h c c a h c sinh DTTS phân theo c p h c. C th - B h c c a HS DTTS phân theo ñ a bàn cư trú: t l HS DTTS b h c theo xã/ t ng s HS DTTS b h c 1.3.1.2. H u qu c a vi c b h c: B h c tương ng v i trình ñ h c v n th p. - B h c nh hư ng tr c ti p ñ n b n thân HS gánh n ng cho gia ñình và xã h i x y ra tình tr ng “kh ng ho ng c ng ñ ng”. 1.3.2. Các nhân t nh hư ng ñ n b h c c a ngư i dân t c thi u s 1.3.2.1. Các nhân t tác ñ ng ñ n tình tr ng b h c c a tr em Theo nghiên c u c a Đ ng Th H i Thơ thu c t ch c UNICEF t i Vi t Nam (qu nhi ñ ng Liên hi p qu c), “Nghiên c u v nguyên nhân b h c c a tr em Vi t Nam, Hà N i 11/2010”, có các nhân t tác ñ ng ñ n b h c c a tr em là: Nhân t t phía gia ñình + Kinh t khó khăn nên b h c + Tr s m ph i tham gia lao ñ ng ñ ph giúp gia ñình + Ph giúp gia ñình nhi u vi c nên không có th i gian h c d n ñ n k t qu h c t p y u
-7- + Gia ñình không h nh phúc + Nh n th c chưa ñ y ñ v giá tr c a h c t p + Gia ñình không có truy n th ng hi u h c + M côi b ho c m ho c m côi c b l n m + Đông con Nhân t t phía nhà trư ng + Chương trình giáo d c không thi t th c, ít phù h p + Ch t lư ng d y h c và phương pháp gi ng d y thi u s h p d n, ít gây h ng thú h c t p v i h c sinh + M i quan h th y trò ít thân m t, h c trò kém ch ñ ng + Thi u cơ s v t ch t, cơ c u qu n lý trư ng h c y u kém + Ngôn ng s d ng trong d y và h c không phù h p (v i nhóm dân t c ít ngư i) Nhân t t phía xã h i và c ng ñ ng + Các m c tiêu giáo d c c a chính ph d a vào s lư ng và chưa ñ t ra ch tiêu ch t lư ng. + Tình tr ng di cư t + Trong ho ch ñ nh chính sách, quan ñi m ñ u tư cho giáo d c là ñ u tư cho s phát tri n chưa ñư c nh n th c ñúng m c m t s ít quan ch c các ñ a phương + Vai trò c a các cơ quan, ñoàn th , các t ch c xã h i tham gia phát tri n s nghi p giáo d c chưa ñư c phát huy ñúng m c Nhân t xu t phát t b n thân tr + H c ñu i so v i b n, k t qu h c t p kém nên x u h v i b n bè và th y cô + Không có th i gian dành cho h c t p + Thi u k lu t, không ñ kiên nh n theo h c + C m th y vi c h c quá bu n t + S c kho kém, b nh t t ho c khuy t t t
-8- 1.3.2.2. Các nhân t ñ c thù nh hư ng ñ n b h c c a h c sinh DTTS Ngoài các nhân t ñã nêu trên, m t s nhân t ñ c thù sau: Đi u ki n t nhiên S ng các vùng sâu, vùng xa, ñ a hình chia c t, nh t là vào mùa mưa nh hư ng nhi u ñ n vi c h c hành c a h c sinh Đi u ki n kinh t - Thu nh p c a các h ñ ng bào ch y u ph thu c vào ngành nông nghi p, gia ñình thư ng ñông con (5 ñ n 6 con) - S n xu t th công nên c n nhi u nhân công. Văn hóa - phong t c t p quán - s ng du canh du cư h c t p c a con em h không n ñ nh. - T p t c k t hôn s m nh hư ng không nh ñ n b h c Quan ñi m - tâm lý - Ch c n ñ ăn ñ s ng qua ngày, chưa th c s mu n thoát nghèo chưa hình thành cho con cái tư tư ng h c t p ñúng ñ n - M c c m, t ti v b n thân, ng i giao ti p nh hư ng ñ n vi c ti p thu ki n th c. Ngôn ng - ti ng Vi t là ngôn ng th hai. - giao ti p, nghe gi ng nh ng ki n th c v các môn h c khác nhau b ng ti ng Vi t l i càng khó khăn hơn. Kho ng cách t nhà ñ n trư ng quá xa: gây ra nh ng khó khăn: - ñi l i, ñ c bi t vào các mùa mưa lũ - tương tác gi a gia ñình và nhà trư ng. Chính sách c a Nhà nư c: có th có tác ñ ng hai m t ñ n v n ñ b h c c a h c sinh ngư i DTTS. - M t l i: giúp các h dân n ñ nh ñ i s ng, h tr chi phí h c t p cho HS - M t h i: tâm lý l i, trông ch không n l c lao ñ ng và h c t p ñ thoát nghèo.
-9- 1.4. Kh c ph c tình tr ng b h c c a h c sinh 1.4.1. N i dung kh c ph c tình tr ng b h c c a h c sinh - là vi c duy trì ho c tăng t l h c sinh ñ n l p ho c vi c gi m t i thi u t l b h c c a h c sinh. - Đây là n l c c a toàn xã h i, ch không c a riêng ai. 1.4.2. M t s ch tiêu ñánh giá kh c ph c tình tr ng h c sinh b h c - S lư ng h c sinh b h c gi m (h c sinh): ∆S = St – St+1 S t − S t +1 - T l gi m s h c sinh b h c (%): ∆S (%) = 100% St 1.5. Nh ng quy ñ nh, ch th c a chính ph và B GD- ĐT trong công tác giáo d c và kh c ph c tình tr ng b h c c a h c sinh 1.6. Kinh nghi m c a m t s ñ a phương, trư ng h c, giáo viên trong vi c kh c ph c tình tr ng b h c c a h c sinh 1.6.1. Kinh nghi m và cách làm c a Singapore 1.6.2. Kinh nghi m trong nư c 1.6.2.1. Kinh nghi m c a An Giang: An Giang - ñ a phương có s h c sinh b h c cao nh t nư c. Các gi i pháp An Giang ñã ñưa ra: - T nh y ra Ch th s 30/CT.TU v vi c h n ch tình tr ng HS b h c. - S GD-ĐT cũng ñã có r t nhi u văn b n ch ñ o, hư ng d n th c hi n các bi n pháp h n ch HS b h c, ñ xu t m t s bi n pháp "x ph t" ñ i v i nh ng gia ñình không cho con em ñi h c - Qu khuy n h c c a t nh và huy n, th , thành ph t năm 2002 ñ n nay ñã ti p s c cho HS v i ngu n qu lên ñ n hơn 80 t ñ ng. - Các chính sách cho h nghèo, vùng biên gi i khi xem xét ñ n ph i ñ t ñi u ki n ñ u tiên là có con ñi h c.2 1.6.2.2. Kinh nghi m c a Đ ng Tháp 1.6.2.3. Kinh nghi m c a m t tình mi n núi phía B c – Sơn La 2 Báo cáo k t qu th c hi n nhi m v năm h c 2008-2009, S GD- ĐT t nh An Giang, tài li u h i ngh
- 10 - CHƯƠNG 2: TH C TR NG TÌNH HÌNH B H C C A H C SINH NGƯ I DÂN T C THI U S HUY N KON R Y, T NH KON TUM 2.1. M t vài nét chung v huy n Kon R y có liên quan ñ n v n ñ c n nghiên c u 2.1.1. Đ c ñi m v ñi u ki n t nhiên 2.1.1.1. V trí ñ a lý 2.1.1.2. Đ c ñi m khí h u và th như ng - Đ a hình: ch y u là ñ i núi cao, chia c t m nh b i các sông, su i. - Khí h u: ch y u 2 mùa là mùa mưa và mùa khô 2.1.2. Thành ph n dân t c Năm 2009, toàn huy n có 21.754 nhân kh u, dân t c kinh là 7.460 chi m 34,29%, dân t c thi u s là 14.294 nhân kh u chi m 65,71%. 2.1.3. V kinh t - xã h i 2.1.3.1. Tăng trư ng kinh t Giai ño n 2006 – 2009, t c ñ tăng trư ng bình quân là 10,67%. M c tăng trư ng không ñ u qua các năm, năm 2006 có m c tăng trư ng cao nh t. 2.1.3.2. Cơ c u ngành kinh t : Kinh t ph thu c vào nông nghi p là ch y u (t tr ng nông nghi p chi m trên 50% cơ c u GDP). 2.1.3.3. Dân s Năm 2005 là 20.025 ngư i, ñ n năm 2009 ñã tăng lên là 21.754 ngư i (chi m 5,03% dân s toàn t nh Kon Tum) 2.1.3.4. Lao ñ ng T l dân s trong ñ tu i lao ñ ng 58,19%năm 2009 2.1.3.5. Công tác xóa ñói gi m nghèo T l h nghèo c a huy n ñư c gi m d n năm 2009 còn 26,59%.3 3 Báo cáo ñ i h i Đ ng l n th XVII, Kon Tum.
- 11 - 2.2. Đánh giá t ng quát v tình hình giáo d c t i huy n Kon R y 2.2.1. Quy mô trư ng, l p, h c sinh trên ñ a bàn huy n T năm h c 2006- 2007 ñ n năm h c 2010 – 2011: - t ng s trư ng h c tăng t 25 lên 27 trư ng, - t ng s giáo viên tăng t 549 lên 690 - t s HS bình quân/ giáo viên cũng có xu hư ng gi m d n qua các năm. - s ñơn v ñ t chu n PCGD TH ñúng ñ tu i (04/07ñơn v ), và ñư c công nh n ñ t chu n PCGD THCS cũng tăng d n qua các năm (07/07 ñơn v ) - T l PCGD TH ñúng ñ tu i tăng d n: t 76,7% năm 2006-2007 lên 80,1% năm h c 2010 – 2011 - T l PCGD THCS cũng tăng d n t 54,3% lên 77,2% năn h c 2010 – 2011 B ng 2.4: S lư ng trư ng h c hi n có ñ n năm h c 2010 – 2011, phân theo c p h c T ng M m Ti u THCS THPT Dân Trung tâm c ng non h c t c NT GDTX 27 8 9 7 1 1 1 Ngu n: Ph l c quy ho ch phát tri n giáo d c – ñào t o t nh Kon Tum giai ño n 2011 – 2020, ñ nh hư ng ñ n 2025 - T ng s h c sinh DTTS có xu hư ng gi m d n qua các năm, s h c sinh DTTS b c h c THPT chi m t l r t th p trong t ng s h c sinh DTTS. - t l h c sinh có h c l c dư i trung bình v n còn tương ñ i l n: 11,04% và còn cao hơn khi xét riêng ñ i v i h c sinh DTTS:12,9%. h c y u cũng là m t trong nh ng nguyên nhân b h c. V cơ s v t ch t d y và h c 2.2.2. Tình hình chi ngân sách cho giáo d c: Chi cho giáo d c và y t v n chi m t tr ng cao (năm 2010: 35,2% t ng chi ngân sách). 2.3. Th c tr ng tình hình b h c c a h c sinh DTTS huy n KonR y
- 12 - 2.3.1. Xu hư ng b h c c a h c sinh DTTS huy n Kon R y T l b h c c a h c sinh DTTS - T l b h c c a h c sinh DTTS trong t ng s h c sinh DTTS gi m d n qua các năm, t 2,83% năm h c 2007-2008 gi m còn 1,99% năm h c 2010 – 2011. - T l b h c c a HS DTTS l n hơn so v i t l b h c c a c huy n, kho ng cách chênh l ch các năm h c v sau có xu hư ng gi m d n. Tình hình b h c c a h c sinh DTTS phân theo c p h c trong t ng s h c sinh DTTS b h c - T ng s h c sinh DTTS b h c có xu hư ng gi m d n - B h c ch y u n m c p THCS và THPT, trong ñó c p THPT có s h c sinh b h c là nhi u nh t (2010 – 2011 ñã chi m hơn 68% trong t ng s h c sinh DTTS b h c). Càng lên cao t l h c sinh b h c càng nhi u Tình hình b h c c a h c sinh DTTS phân theo ñ a bàn cư trú trong t ng s h c sinh DTTS b h c - B h c ph n l n t p trung hai xã Đăk Pne và Đăk Kôi (hai xã thu c chương trình 135 c a chính ph ) 2.3.2. Tình hình b h c c a HS huy n Kon R y so v i m t b ng chung c a t nh Kon Tum - T l HS b h c/ t ng s HS c a huy n ba năm h c g n ñây cao hơn so v i t nh Kon Tum. - Khi xét riêng cho HS DTTS, t l b h c c a HS DTTS trong t ng s HS DTTS huy n cũng cao hơn t nh Kon Tum. - T nh Kon Tum l i ñư c ñánh giá là t nh có t l HS b h c cao 2.4. Tình hình kh c ph c tình tr ng b h c c a h c sinh DTTS huy n Kon R y Tình hình gi m s h c sinh DTTS b h c qua các năm B ng 2.10: S lư ng gi m h c sinh DTTS b h c qua các năm Năm h c 2007- 2008- 2009- 2010- 2008 2009 2010 2011 T ng s 103 111 79 66
- 13 - S lư ng h c sinh DTTS -8 32 13 b h c gi m (∆S) T l gi m s h c sinh b -7,77% 28,8% 16,5% h c (∆S%) (Ngu n: S Giáo d c – ñào t o t nh Kon Tum; Quy ho ch phát tri n giáo d c – ñào t o t nh Kon Tum giai ño n 2011-2020, ñ nh hư ng ñ n năm 2025) Tình hình gi m s h c sinh b h c qua các năm theo t ng c p h c Đ t ñư c k t qu t t nh t c p 2; t l gi m s h c sinh DTTS b h c tăng d n qua các năm, t 5% năm h c 2007-2008 tăng lên 52,17% năm h c 2010 – 2011. Tuy nhiên, ñ i v i c p THPT, t l gi m s h c sinh DTTS b h c l i gi m ñi nhi u vào năm h c 2010-2011 là 4,3% (so v i năm h c 2009-2010 là 24,2%)4 2.5. Phân tích các nhân t nh hư ng ñ n tình hình b h c c a HS DTTS huy n Kon R y (ph n này phân tích thông qua m u ñi u tra b ng b ng câu h i) B h c c a HS DTTS Gia ñình Nhà Xã h i – H c sinh trư ng c ng ñ ng 2.5.1. Nhân t t phía gia ñình (1) Trình ñ h c v n c a ngư i m : H c v n c a ba m cũng có nh hư ng ñ n h c t p c a con cái, ñ t bi t là h c v n c a ngư i m .Theo s li u ñi u tra m u: - t l ngư i m không bi t ch chi m t l cao, 74,2%. - t l ngư i m chưa t ng ñ n trư ng h c l i chi m ñ n 91,7% 4 Ngu n: S Giáo d c – ñào t o t nh Kon Tum; Quy ho ch phát tri n giáo d c – ñào t o t nh Kon Tum giai ño n 2011-2020, ñ nh hư ng ñ n năm 2025
- 14 - làm h n ch nh n th c v vai trò c a giáo d c ñ i v i tương lai c a con cái, ít có s quan tâm và ñ ng viên con cái ñ n l p h c. (2) Thư ng xuyên ñ nh c nh, ñ nh cư t i các r y vùng sâu vùng xa - Ngh nghi p ch y u là làm nông (chi m kho ng 80% trong t ng s ñư c ñi u tra) - Sinh k ch y u là làm r y, bình quân m i h gia ñình DTTS có kho ng 1 ha nương r y. - M i gia ñình có t 5 -7 cái r y (89/120 h , chi m 74,2%), - Kho ng cách bình quân t nhà ñ n các r y tương ñ i xa (t 5 – 7 km chi m t l cao: 68,4%) h thư ng mang c con cái vào trong r y vì không yên tâm ñ con nhà. - Vi c thư ng xuyên ph i l i trên r y (s ngày bình quân s ng trên r y c a các h ñi u tra là 15 ngày5), làm h n ch kh năng ñư c ti p c n v i trư ng h c c a h c sinh DTTS. (3) Tr s m ph i tham gia lao ñ ng ph giúp gia ñình - r y nhi u c n nhi u nhân công ñ làm vi c k t khi có s c kh e (kho ng 10 tu i tr lên) ñã b t ñ u ph i ph giúp ba m làm nương r y, ñi l y c i… - có ñ n 56,7% s h c sinh DTTS ñã b h c ñư c ñi u tra ñ ng ý r ng b m mong mu n b n nhà ph giúp làm nương r y.6 (4) Thu nh p th p, kinh t gia ñình khó khăn - Theo chu n nghèo m i, t l h nghèo c a huy n g n 27 % năm 2009, trong ñó 88,4% rơi vào ñ i tư ng là DTTS.7 - Thu nh p bình quân ñ u ngư i c a các h gia ñình có HS b h c tương ñ i th p, ch y u dư i 500 ngàn ñ ng (75/120 h chi m t l 62,5%) và m c 500 ngàn – 1 tri u ñ ng (39/120 h , chi m 32,5%). không mu n cho con ñi h c, ñem vào trong r y ñ tìm sinh k . (5) Đ nhi u con, ñ dày - Gia ñình có h c sinh DTTS b h c thư ng ñông con, bình quân 1 ph n trong ñ tu i sinh ñ có 4,97 con. 5 Ngu n: s li u ñi u tra năm 2011 t i huy n Kon R y 6 Ngu n: s li u ñi u tra năm 2011 t i huy n Kon R y 7 Ngu n: Báo cáo ñ i h i Đ ng l n th XVII, Kon Tum.
- 15 - - Kho ng cách bình quân ñ tu i các anh ch em trong gia ñình r t nh , t 1 ñ n 2 tu i có 88/120 h , chi m t l 73,3%, t 2 – 3 tu i có 23/120 h chi m t l 19,2%. ñ a l n ph i trông ñ a bé ñ ba m ñi làm, không ñi h c ñư c, k t qu h c t p y u ho c ph i b h c. (6) Ngh h c ñ l p gia ñình - M t t p quán n a c a ngư i ñ ng bào là k t hôn s m ñ có thêm “ngu n nhân l c cho gia ñình. - Theo kh o sát có ñ n 40% h c sinh ñư c ñi u tra ñ ng ý r ng m t ph n c a vi c ngh h c là b m b t ph i l p gia ñình. 2.5.2. Nhân t t phía nhà trư ng (1) M ng lư i trư ng h c - m i xã c a huy n có ch 1 trư ng c m trư ng ti u h c chính, trong ñó m t vài thôn có 1 ñi m h c dành cho l p m m non chu n b lên l p 1, nhưng s lư ng r t h n ch - M i m t xã (th tr n) ch có 1 trư ng THCS. - C huy n m i có 1 trư ng ph thông trung h c Kon R y là nơi có ñ a hình sư n d c, hi m tr , b chia c t m nh b i các sông, su i trư ng h c nhi u nơi không bám sát dân b n, gây ra khó khăn cho h c sinh DTTS ñ nh cư các vùng sâu, vùng xa (6 tháng mùa mưa b trói ch t trong nhà) - H c sinh DTTS ñã b h c, h u h t ñ u có kho ng cách t nhà ñ n trư ng quá xa, t 3- 5 km có 59/120 h c sinh (49,2%) và trên 5km là 50/120 h c sinh (41,6%)8 gây khó khăn c n tr cho vi c ñ n trư ng, nh hư ng không nh ñ n vi c b h c. (2) Nhi u trư ng chưa có n i trú cho các em h c sinh DTTS - Theo kh o sát th c t t i ñ a phương, h u h t các trư ng h c chưa có n i trú cho h c sinh DTTS. - N u mu n ñư c hư ng ch ñ n i trú thì h c sinh ph i xu ng tuy n huy n ñ h c. 8 Ngu n: Só li u ñi u tra th c t h c sinh DTTS ñã b h c huy n Kon R y năm 2011
- 16 - - M t s trư ng tuy ñã có hình th c n i trú cho h c sinh, nhưng v n chưa th ñ m b o cu c s ng (h tr 12.000 ñ ng/ngày/h c sinh n i trú)9, m c h tr này v n còn th p (3) Th y cô không bi t ti ng dân t c nơi công tác - Theo kh o sát: 32/50 giáo viên, chi m 64% trong t ng s giáo viên ñư c ñi u tra không bi t ti ng ñ a phương nơi công tác không giao ti p ñư c nhi u ñ t o m i quan h g n gũi v i gia ñình và h c sinh DTTS kho ng cách gi a nhà trư ng và ngư i h c càng lúc càng xa khó khăn cho công tác tuyên truy n, v n ñ ng các em h c sinh DTTS b h c quay l i trư ng. - 18 giáo viên còn l i bi t ti ng dân t c thì ch có 6/18 giáo viên là thành th o (chi m 33,3%). M c ñ thư ng xuyên s d ng ti ng dân t c ñ giao ti p v i ñ ng bào ch ñ t 16,7%, con s này không cao. B ng 2.16: M c ñ bi t và s d ng ti ng dân t c T ng S lư ng T l M c ñ bi t ti ng 18 100% - Thành th o 6 33,3% - Giao ti p sơ 12 66,7% M c ñ s d ng 18 100% - S d ng thư ng xuyên 3 16,7% - Th nh tho ng 11 61,1% - Hi m khi 4 12,2% Ngu n: S li u ñi u tra th c t giáo viên huy n Kon R y năm 2011 Tuy nhiên, m t v n ñ c n ph i quan tâm là trong s 50 giáo viên ñư c kh o sát thì có 38 giáo viên ñã có ch ng ch ti ng dân t c, nhưng kh năng giao ti p l i không nhi u. (4) M c tiêu h c t p không rõ ràng - Trong k ho ch gi ng d y c a m t s trư ng, m c tiêu giáo d c ñ i v i h c sinh DTTS chưa rõ ràng giáo viên không bi t nên c g ng theo m c tiêu n ñ nh s lư ng h c sinh lên l p hay ph i theo k p n i dung chương trình ñ ra. 9 Ngu n: S Giáo d c – ñào t o t nh Kon Tum
- 17 - - Trư ng ti u h c Đăk Pne thì có 17/20 giáo viên cho bi t m c tiêu ch y u c a trư ng là thiên v duy trì s lư ng h c sinh DTTS theo h c, còn l i thì cho r ng m c tiêu là ph i nâng cao ch t lư ng h c sinh DTTS m i là m c tiêu ch y u (5) Th y cô không an tâm công tác Th nh t, theo s li u ñi u tra trong t ng s 50 giáo viên, có 34/50 giáo viên t nơi khác ñ n công tác t i trư ng, ph n l n rơi vào các trư ng n m vùng sâu, vùng xa c a huy n. Th hai, các trư ng h c n m các vùng sâu, vùng xa c a huy n thì ña ph n v n chưa có nhà công v cho giáo viên, ho c n u có thì v n chưa ñ m b o cho cu c s ng. C th : 5/9 trư ng ti u h c c a huy n v n chưa có nhà công v kiên c cho giáo viên, 4 trư ng còn l i thì có 2 trư ng s d ng phòng h c ñ làm ch (phòng h c ch r ng kho ng 16m2 nhưng có ñ n 8 giáo viên s ng). Đ i s ng khó khăn, ch không n ñ nh (ñ c bi t các mùa mưa bão). Cu i cùng, ch ñ chính sách h tr cho giáo viên công tác các vùng sâu vùng xa c a huy n Kon R y tuy ñã ñư c c i thi n nhi u so v i trư c, nhưng v n còn chưa cao. Theo ñi u tra th c t , có 21/50 ( chi m 42%) giáo viên cho r ng chính sách h tr c a Nhà nư c chưa ñ ñ ñ m b o cu c s ng c a b n thân và gia ñình. (6) Phương pháp và chương trình gi ng d y chưa phù h p 47/50 giáo viên ñư c kh o sát cho bi t: giáo án ñang gi ng d y ñư c s d ng chung cho c h c sinh DTTS và h c sinh ngư i Kinh và 45/50 giáo viên ñánh giá r ng ñ i v i l p ñang d y thì trình ñ c a h c sinh không ñ ng ñ u nhau, h c sinh ngư i Kinh h c tr i hơn so v i h c sinh DTTS.10 Khi ñi u tra h c sinh DTTS ñã b h c có ñư c s li u sau: - 59,2% h c sinh tr l i b ng câu h i ñi u tra ñ ng ý r ng giáo viên truy n ñ t khó hi u - 67,5% thì cho r ng phương pháp gi ng d y chưa thu hút - 80,8% h c sinh ñã b h c ñư c ñi u tra thì cho r ng chương trình h c quá n ng có tác ñ ng ñ n k t qu h c t p, là m t trong các nguyên nhân c a vi c b h c. 10 Ngu n: T ng h p s li u ñi u tra th c t năm 2011 t i huy n Kon R y
- 18 - ñưa phong cách d y h c sinh ngư i Kinh ñ n v i h c sinh DTTS là không phù h p. Do kh năng ti p thu c a các em h c sinh DTTS ch m hơn. (7) G p nhi u khó khăn khi gi ng d y ñ i tư ng là h c sinh DTTS - Thâm niên công tác c a các giáo viên ñư c kh o sát là kho ng 2 – 3 năm chi m t l cao (28/50 giáo viên, chi m 56%)11, do v y chưa có nhi u kinh nghi m trong gi ng d y, ñ c bi t là gi ng d y ñ i tư ng h c sinh là ngư i DTTS. - 50/50 giáo viên có nh ng khó khăn trong gi ng d y h c sinh DTTS. Khó khăn l n nh t ñ i v i: + Giáo viên d y ti u h c là rào c n v m t ngôn ng (chi m 75% t ng s giáo viên ñư c kh o sát) + Giáo viên d y THCS và THPT là kh năng ti p thu bài gi ng c a h c sinh DTTS (46,7%) 2.5.3. Nhân t t phía xã h i và c ng ñ ng M u ñi u tra: 10 trư ng thôn thu c các xã có t l h c sinh b h c cao: Đăk Pne, Đăk Kôi, Đăk Tơ Lung, Tân L p, Đăk T Re (1) Vai trò c a chính quy n ñ a phương trong s nghi p giáo d c chưa ñư c phát huy ñúng m c - T ñ u năm 2011 ñ n nay, theo ñi u tra t 10 thôn trư ng thì ñ a phương (xã) ñã t ch c ñư c kho ng 3 - 4 l n h p dân, tuy nhiên chưa có l n nào ñ c p sâu ñ n v n ñ giáo d c. - 97/120 trư ng h p (80,8%) các h c sinh b h c nh n ñư c s ñ ng viên quay l i trư ng h c c a th y cô giáo cũng như chính quy n ñ a phương, và s l n ñư c v n ñ ng ñây bình quân là 1,33 l n12 không cao n u mu n n l c kêu g i h c sinh quay l i trư ng. (2) Già làng không quan tâm ñ n chuy n h c t p - Theo kh o sát t i các thôn thu c 3 xã có t l h c sinh b h c cao, 100% trư ng thôn ñư c ñi u tra ñ u cho r ng già làng có ti ng nói quan tr ng ñ i v i ngư i dân. - Tuy nhiên, già làng v n chưa có nh ng nh n th c ñúng ñ n v giá tr c a vi c h c. 11 Ngu n: T ng h p s li u ñi u tra th c t năm 2011 t i huy n Kon R y 12 Ngu n: T ng h p s li u ñi u tra th c t t i huy n Kon R y năm 2011
- 19 - C th : 9/10 trư ng thôn ñư c h i cho bi t: t i các cu c h i h p thôn do già làng ch trì g n như không ñ c p ñ n v n ñ h c t p c a tr em. (3) T p quán u ng rư u nhi u c a ngư i DTTS - kho ng t 12 – 15 tu i thì h c sinh ñã b t ñ u có thói quen u ng rư u, nhi u khi u ng c ngày. - Theo s li u kh o sát ñư c, các h gia ñình nh u bình quân 4 l n/tu n.13 U ng rư u nhi u nh hư ng ñ n th i gian dành cho vi c h c, nhi u khi b h c ñ ñi u ng rư u v i b n bè. (4) Không có không gian h c t p 117/120 h (97,5%) thì không tìm th y ñư c 1 cu n sách, quy n v nào trong nhà c , th h có s n trong nhà chính là rư u gia ñình không có thói quen h c cái ch . 2.5.4. Nhân t xu t phát t b n thân h c sinh DTTS (1) L n tu i, ng i nh m l p - Khi l n tu i hơn nhi u so v i b n bè trong l p c m giác m c c m, t ti nên không mu n h c, không mu n ñ n l p. - Theo k t qu ñi u tra, 96/120 em có ñ tu i l n hơn so v i tu i ñúng c a l p ñang theo h c, bình quân ñ tu i l n hơn là 2,08 tu i, có em l n hơn so v i các b n trong l p ñ n 6 tu i. (2) Không hi u ñư c ti ng Vi t 100% h c sinh ti u h c và 55,4% h c sinh b c THCS (ch y u l p 6 và 7) trong s h c sinh DTTS ñã b h c ñư c ñi u tra, ñ ng ý r ng khó khăn khi h c t p b ng ti ng Vi t. (3) H c ñu i so v i b n bè, k t qu h c t p th p Khi t ng h p s li u t k t qu h c t p c a hai l p 7 trư ng dân t c n i trú huy n Kon R y cho th y, k t qu h c t p c a h c sinh ngư i DTTS th p hơn nhi u so v i h c sinh ngư i Kinh. N u xét t ñi m khá tr lên thì: - Môn văn: h c sinh ngư i Kinh ñ t 71,4%, trong khi h c sinh ngư i DTTS ch chi m 25%. - Môn toán: h c sinh ngư i Kinh ñ t ñư c 80,9%, còn h c sinh ngư i DTTS ch có 12,5%. 13 S li u ñi u tra 50 h c sinh ñã b h c huy n Kon R y
- 20 - môn h c thiên v m t ñ nh lư ng (ñi n hình môn toán) thì k t qu h c t p c a h c sinh DTTS càng th p hơn nhi u so v i h c sinh ngư i Kinh. - 89/120 h c sinh DTTS ñã b h c (chi m 74,2%) cho bi t các môn h c thiên v m t ñ nh lư ng khó ti p thu hơn, 102/120 h c sinh (chi m 85%) h c bài không hi u và càng h c lên cao thì vi c ti p thu bài h c càng khó khăn hơn, chán n n nên không mu n h c.14 (4) Tâm lý cho r ng h c hành không quan tr ng - 72/120 (chi m 60%) nghĩ r ng h c hành không quan tr ng ñ i v i b n thân và gia ñình - 86/120 (chi m 71,7%) l i cho r ng vi c ki m ti n ñ ph giúp b m là quan tr ng hơn (5) Ch u s tác ñ ng c a b n bè cùng trang l a 38/120 h c sinh (chi m 31,7%) ñã ñ ng ý vi c b n bè ñã ngh h c ñi làm có tác ñ ng ñ n các em. Kinh t gia ñình khó khăn tâm lý mu n ngh h c ñ ñi làm chăm lo cho kinh t gia ñình, ph giúp b m 2.6. Các chính sách liên quan ñ n giáo d c h c sinh DTTS 2.6.1. Nh ng ch trương, chính sách liên quan ñ n công tác giáo d c và kh c ph c tình tr ng b h c Trư c tình hình có quá nhi u HS b h c, T nh y, UBND t nh ñã ban hành nhi u văn b n ch ñ o. Ch th c a t nh Kon Tum - Ngày 19-5-2008, T nh y ra Ch th s 30/CT.TU v vi c h n ch tình tr ng HS b h c - S GD-ĐT cũng ñã có r t nhi u văn b n ch ñ o, hư ng d n th c hi n các bi n pháp h n ch HS b h c. - Qu Khuy n h c c a t nh và huy n, ñã có nh ng qu ñ ti p s c cho HS. Ch trư ng xây trư ng h c Trong th i gian g n ñây, t nh Kon Tum ñã có nh ng ch th cho huy n Kon R y trong công tác xây d ng và kiên c hóa trư ng h c. Chính sách h tr giáo viên 14 Ngu n: s li u ñi u tra 50 h c sinh b h c huy n Kon R y