Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính: Thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính – từ thực tiễn hoạt động của Thanh tra Thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: Mucong999 Mucong999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

27
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận giải những vấn đề lý luận và thực tiễn để xác định kết quả đạt được của các cơ quan thanh tra nhà nước trong việc thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính. Đề xuất các giải pháp nâng caohiệu quả, chất lượng hoạt động của Thanh tra nhà nước tỉnh, Thành phố trực thuộc trung ương trong hoạt động thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính, góp phần vào việc đảm bảo quyền công dân, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, ổn định trật tự an toàn xã hội và phát triển kinh tế của địa phương hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính: Thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính – từ thực tiễn hoạt động của Thanh tra Thành phố Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN QUYẾT CHIẾN THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI HÀNH CHÍNH - TỪ THỰC TIỄN HOẠT ĐỘNG CỦA THANH TRA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Chuyên ngành: Luật Hiến Pháp và Luật Hành chính Mã số: 60 380102 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2017
Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: TS. Phạm Quang Huy Phản biện 1:PGS.TS. Huỳnh Văn Thới – Học viện Hành chính Quốc gia Phản biện 2: TS. Vũ Thế Hoài – Trường ĐH Công Nghiệp TP.Hồ Chí Minh Luận văn được bảo vệ tại hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Địa điểm: phòng 211, nhà A,Học viện Hành chính Quốc gia, Cơ sở TP. Hồ Chí Minh Số 10, đường 3/2, quận 10, thành phố Hồ Chí Minh Thời gian: vào lúc 14h45, ngày 05 tháng 02 năm 2018 Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia hoặc trên trang Web Khoa Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Thanh tra nhà nước Thành phố Hồ Chí Minh với vai trò là cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân Thành phố có chức năng tham mưu, giúp Ủy ban nhân dân Thành phố quản lý nhà nước về công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng; tiến hành thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng theo quy định của pháp luật. Thanh tra nhà nước Thành phố Hồ Chí Minh chịu sự chỉ đạo, quản lý về tổ chức, biên chế và công tác của Ủy ban nhân dân Thành phố mà trực tiếp là Chủ tịch Ủy ban nhân dân Thành phố; đồng thời chịu sự chỉ đạo về công tác, hướng dẫn về tổ chức, nghiệp vụ của Thanh tra Chính phủ. Những năm qua, các cấp ủy đảng và chính quyền Thành phố Hồ Chí Minh, Thanh tra nhà nước Thành phố rất quan tâm, coi trọng đến công tác giải quyết khiếu nại của công dân. Tuy nhiên trên địa bàn Thành phố những năm gần đây các đơn thư khiếu nại hành chính ngày càng có xu hướng gia tăng và phức tạp, đặc biệt là các đơn thư vượt cấp Thành phố, đơn thư phức tạp, tồn đọng kéo dài. Khi Luật khiếu nại năm 2011 có hiệu lực, công tác giải quyết khiếu nại đã có những chuyển biến đáng kể. Mặc dù các cấp chính quyền Thành phố và Thanh tra nhà nước Thành phố đã có nhiều cố gắng trong công tác này, song vì công tác giải quyết khiếu nại là vấn đề nhạy cảm và liên quan đến nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội và hoạt động quản lý nhà nước nên việc giải quyết khiếu nại vẫn chưa thực sự hiệu quả, chưa đáp ứng được nhu cầu thực tiễn. Một trong những nguyên nhân quan trọng dẫn đến tình trạng trên là do pháp luật về khiếu nại và thực hiện pháp luật về khiếu nại 1
còn một số hạn chế, nhiều quy định còn thiếu tính cụ thể. Việc giải quyết phải tuân theo các quy định của pháp luật, tôn trọng sự thật khách quan, bảo đảm tính công khai, công bằng, đề cao trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền, quyền và nghĩa vụ của người khiếu nại, tố cáo. Nhưng trên thực tế vẫn còn phổ biến tình trạng đùn đẩy, không thực hiện đầy đủ các quy định của pháp luật làm ảnh hưởng trực tiếp đến quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, làm suy giảm niềm tin của nhân dân vào Đảng, Nhà nước và chính quyền địa phương, gây mất an ninh chính trị và làm thiệt hại không nhỏ đến lợi ích kinh tế của cá nhân, tổ chức người khiếu nại, tố cáo cũng như của địa phương. Từ thực hoạt động tham mưu Ủy ban nhân dân Thành phố về quản lý và thực hiện pháp luật giải quyết khiếu nại hành chính hiện nay tại Thanh tra nhà nước Thành phố Hồ Chí Minh, cùng những vấn đề của pháp luật khiếu nại trước yêu cầu của cải cách hành chính, của hội nhập quốc tế và bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của công dân đã và đang đặt ra cho các nhà nghiên cứu, các nhà quản lý nhu cầu phải giải đáp những vấn đề lý luận và thực tiễn đối với pháp luật khiếu nại và việc thực hiện pháp luật giải quyết khiếu nại hành chính phù hợp với những yêu cầu của đổi mới. Bản thân tôi là người trực tiếp tham gia công tác tham mưu giải quyết khiếu nại hành chính tại Thanh tra nhà nước Thành phố Hồ Chí Minh. Do vậy, tác giả quyết định chọn vấn đề: “Thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính – từ thực tiễn hoạt động của Thanh tra Thành phố Hồ Chí Minh” làm đề tài luận văn thạc sỹ luật học của mình. 2. Tình hình nghiên cứu của đề tài 2
Mặc dù đã có nhiều đề tài nghiên cứu đề cập đến những vấn đề liên quan đến khiếu nại, tố cáo nhưng kể từ khi Luật Khiếu nại 2011 có hiệu lực cho đến nay vẫn chưa có nghiên cứu thực sự cập nhật những vấn đề liên quan đến khiếu nại và giải quyết khiếu nại hành chính, đặc biệt là thông qua thực tế một địa phương. Đồng thời, từ trước tới nay đã có một số công trình khoa học nghiên cứu ở mức độ nhất định về thực hiện pháp luật khiếu nại của các cơ quan thanh tra nhà nước trong công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo hành chính; nghiên cứu những quy định pháp luật về khiếu nại, tố cáo; nghiên cứu về cải cách thủ tục hành chính trong tổ chức tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo của các cơ quan thanh tra nhà nước; nghiên cứu các quy định pháp luật và phương hướng hoàn thiện các quy định pháp luật về quyền khiếu nại, tố cáo của công dân trong điều kiện xây dựng Nhà nước pháp quyền ở Việt Nam. Tuy nhiên, việc nghiên cứu đầy đủ và toàn diện về việc thực hiện pháp luật giải quyết khiếu nại hành chính của các cơ quan thanh tra nhà nước chưa được đề cập tới. Do vậy, việc chọn đề tài “Thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính – từ thực tiễn hoạt động của Thanh tra Thành phố Hồ Chí Minh” là một hướng nghiên cứu mới và có tính thực tiễn cao. 3.Mục đích và nhiệm vụ của đề tài 3.1. Mục đích của đề tài Đề tài nghiên cứu cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn của pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính; đánh giá thực trạng pháp luật, thực trạng tham mưu giải quyết khiếu nại hành chính qua thực tiễn hoạt động của cơ quan Thanh tra nhà nước Thành phố Hồ Chí Minh. Từ đó đưa ra các đề xuất: 3
- Nhằm hoàn thiện hơn nữa pháp luật về khiếu nại và thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính; - Luận giải những vấn đề lý luận và thực tiễn để xác định kết quả đạt được của các cơ quan thanh tra nhà nước trong việc thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính. - Đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả, chất lượng hoạt động của Thanh tra nhà nước tỉnh, Thành phố trực thuộc trung ương (gọi tắt là Thanh tra tỉnh) trong hoạt động thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính, góp phần vào việc đảm bảo quyền công dân, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, ổn định trật tự an toàn xã hội và phát triển kinh tế của địa phương hiện nay. 3.2. Nhiệm vụ của đề tài Đề tài phải làm bật lên được tính thời sự và cần thiết của nó, thực sự là một đề tài có tính ứng dụng vào thực tiễn, có thể trở thành công cụ cho học tập, nghiên cứu về sau… Để đạt được mục đích trên, luận văn có nhiệm vụ sau: - Làm sáng tỏ những vấn đề lý luận về khiếu nại hành chính và pháp luật khiếu nại hành chính, những yêu cầu đặt ra của việc nâng cao chất lượng hoạt động giải quyết khiếu nại hành chính và thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính. - Đánh giá thực trạng pháp luật khiếu nại; việc thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính nói chung cũng như hoạt động giải quyết khiếu nại hành chính của Thanh tra Thành phố thành phố Hồ Chí Minh nói riêng hiện nay. - Đưa ra những kiến nghị cụ thể để hoàn thiện pháp luật khiếu nại và các giải pháp để nâng cao chất lượng thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính của Thanh tra tỉnh. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4
4.1.Đối tượng nghiên cứu Đề tài nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực trạng về pháp luật khiếu nại hành chính; thực trạng việc thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính của cơ quan Thanh tra nhà nước Thành phố Hồ Chí Minh. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Với mục đích nghiên cứu đã trình bày ở trên, luận văn “Thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính – từ thực tiễn hoạt động của Thanh tra Thành phố Hồ Chí Minh” có phạm vi nghiên cứu là những vấn đề lý luận và thực trạng việc thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính trong hoạt động tham mưu giải quyết khiếu nại hành chính của cơ quan Thanh tra nhà nước Thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian từ năm 2012 đến năm 2016. 5. Phương pháp nghiên cứu đề tài Việc nghiên cứu đề tài dựa trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa Mác – Lênin là biện chứng duy vật và tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước và pháp luật. Để thực hiện việc nghiên cứu đề tài, trong quá trình nghiên cứu, tác giả luận văn đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học cụ thể như: Phương pháp phân tích được áp dụng khi xem xét quy định của các văn bản pháp luật về khiếu nại và giải quyết khiếu nại. Về phương pháp thống kê, điều tra xã hội học tác giả đã sử dụng khi tìm hiểu một số nguyên nhân phát sinh đơn thư khiếu nại, các yếu tố ảnh hưởng đến việc thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính; hiệu quả và các nội dung của công tác thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính. Ngoài ra, tác giả luận văn còn sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể như: 5
phương pháp so sánh, phương pháp lịch sử, phương pháp lôgic và phương pháp bình luận…. 6. Những điểm mới của luận văn Luận văn có những điểm mới sau: Thứ nhất, đã tổng hợp, hệ thống các quy định của pháp luật về khiếu nại hành chính, giải quyết khiếu nại hành chính và phân tích tìm ra những hạn chế, bất cập của việc thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính như: Luật Khiếu nại 2011 và các văn bản pháp luật có liên quan. Thông qua việc nghiên cứu đề tài này luận văn góp phần làm sáng tỏ và khẳng định rõ hơn những vấn đề lý luận trong việc thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính của các cơ quan thanh tra nhà nước trong hoạt động giải quyết khiếu nại hành chính. Thứ hai,phân tích thực trạng việc thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính từ thực tiễn hoạt động của cơ quan Thanh tra nhà nước Thành phố Hồ Chí Minh; qua đó tổng kết thực tiễn việc thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính của cơ quan Thanh tra nhà nước Thành phố để tìm ra những hạn chế, bất cập, điều kiện của những bất cập trong việc thực hiện nhằm qua đó đảm bảo nâng cao chất lượng, thực hiện đúng các quy định pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính của cơ quan Thanh tra nhà nước Thành phố trong hoạt động tại địa phương Thứ ba, đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao, đảm bảo chất lượng thực hiện các quy định pháp luật về giải quyết khiếu nại trong quá trình hoạt động giải quyết khiếu nại hành chính củacơ quan Thanh tra nhà nước cấp tỉnh. 7. Cấu trúc của luận văn 6
Ngoài Lời nói đầu, Kết luận và Danh mục tài liệu tham khảo, kết cấu của luận văn gồm 3 chương như sau: Chương 1.Những vấn đề lý luận và pháp lý của thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính của cơ quan Thanh tra nhà nước cấp Tỉnh. Chương 2: Thực trạng thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính của Thanh tra nhà nước Thành phố Hồ Chí Minh. Chương 3.Giải pháp đảm bảo thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính của cơ quan Thanh tra nhà nước cấp tỉnh từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh. CHƯƠNG 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝCỦA THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ GIẢI QUYẾTKHIẾU NẠI HÀNH CHÍNH CỦA CƠ QUAN THANH TRA NHÀ NƯỚC CẤP TỈNH 1.1. Pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính 1.1.1.Khiếu nại hành chính và giải quyết khiếu nại hành chính - Khái niệm khiếu nại hành chính: Khiếu nại được hiểu là khiếu nại hành chính, đó là khiếu nại đối với quyết định hành chính, hành vi hành hành chính của cơ quan hành chính nhà nước, của người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước và quyết định kỷ luật cán bộ, công chức; khái niệm này chỉ giới hạn đối với những khiếu nại phát sinh trong lĩnh vực quản lý của các cơ quan hành chính nhà nước. - Khái niệm giải quyết khiếu nại hành chính: 7
Luật khiếu nại, tố cáo năm 1998 qui định: Giải quyết khiếu nại là việc xác minh, kết luận và ra quyết định giải quyết của người giải quyết khiếu nại. Đến Luật Khiếu nại năm 2011, khoản 11, điều 2 quy định: Giải quyết khiếu nại là việc thụ lý, xác minh, kết luận và ra quyết định giải quyết khiếu nại. Như vậy có thể hiểu: Giải quyết khiếu nại hành chính của cơ quan hành chính là hoạt động kiểm tra, xác minh, đánh giá, kết luận về tính hợp pháp và tính hợp lí của quyết định hành chính, hành vi hành chính bị khiếu nại thuộc thẩm quyền giải quyết của các cơ quan hành chính nhà nước để có biện pháp giải quyết theo quy định của pháp luật nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức và lợi ích chung của Nhà nước và xã hội. 1.1.2. Đặc điểm pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính + Chủ thể giải quyết khiếu nại hành chính là cơ quan hành chính nhà nước có Quyết định hành chính, hành vi hành chính bị khiếu nại (gọi là chủ thể giải quyết khiếu nại lần đầu) và cơ quan hành chính nhà nước cấp trên trực tiếp của chủ thể giải quyết khiếu nại lần đầu (gọi là chủ thể giải quyết khiếu nại lần hai) giải quyết khiếu nại đối với quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu. + Khách thể giải quyết khiếu nại hành chính là quyền, lợi ích hợp pháp của người khiếu nại được pháp luật quy định bảo vệ. + Thông qua việc giải quyết khiếu nại hành chính, quyền chủ thể của người khiếu nại bị xâm phạm bởi Quyết định hành chính hoặc hành vi hành chính được khôi phục. + Về bản chất, giải quyết khiếu nại hành chính là thái độ, phản ứng của nhà nước đối với khiếu nại của công dân nhằm giải quyết tốt 8
mối quan hệ giữa nhà nước và công dân. + Giải quyết khiếu nại hành chính luôn chứa đựng trong đó các thông tin, chứng cứ nhất định về sự vi phạm các quyền, lợi ích hợp pháp của người khiếu nại và là một dạng của quản lý hành chính nhà nước. + Giải quyết khiếu nại hành chính phải được thể hiện bằng văn bản cụ thể với tên gọi là “quyết định”, không dùng công văn, thông báo thay “quyết định” giải quyết khiếu nại. Việc ban hành quyết định giải quyết khiếu nại không phải là kết quả của sự thoả thuận ý chí giữa người giải quyết khiếu nại và người khiếu nại. + Quyết định giải quyết khiếu nại hành chính là Quyết định hành chính cá biệt, chỉ được áp dụng một lần, sau khi được thi hành thì tự nó chấm dứt hiệu lực; trong khi đó quyết định quy phạm được áp dụng nhiều lần, chấm dứt hiệu lực khi có văn bản quy phạm mới thay thế. 1.1.3. Nội dung của pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính Khái quát nội dung của pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính bao gồm các vấn đề chủ yếu như sau: các quy định của pháp luật về tiếp công dân; các quy định của pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính; các quy định về trách nhiệm quản lý nhà nướcđối với công tác giải quyết khái niệm hành chính và xử lý vi phạm pháp luật về khiếu nại hành chính. 1.2. Thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính 9
1.2.1. Khái niệm, đặc điểm thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính - Khái niệm thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính: Thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính là quá trình hoạt động có mục đích của các cơ quan quản lý nhà nước làm cho những quy phạm pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính đi vào đời sống, tạo ra cơ sở pháp lý cho hoạt động thực tế của các chủ thể pháp luật giải quyết khiếu nại hành chính nhằm ngăn chặn tình trạng vi phạm pháp luật về khiếu nại và giải quyết khiếu nại hành chính. - Đặc điểm thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính: * Đặc điểm chung: Thực hiện pháp luật là hoạt động không thể thiếu ngay từ khi pháp luật xuất hiện và có một số đặc điểm chung sau: + Thực hiện pháp luật là một trong những hình thức để thực hiện các chức năng nhiệm vụ của nhà nước. + Thực hiện pháp pháp luật là hành vi hợp pháp của các chủ thể pháp luật. + Thực hiện pháp luật là giai đoạn không thể thiếu và vô cùng quan trọng của cơ chế điều chỉnh pháp luật. + Thực hiện pháp luật do nhiều chủ thể khác nhau tiến hành với nhiều cách thức khác nhau. + Việc thực hiện pháp luật có thể phụ thuộc ý chí của mỗi chủ thể trong trường hợp các quy phạm tùy nghi, nhưng chủ yếu là phụ thuộc ý chí của nhà nước. 10
Trên cơ sở những đặc điểm chung trên, có thể rút ra những đặc điểm riêng trong thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính như sau: * Đặc điểm thứ nhất, thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính chủ yếu là sử dụng hình thức áp dụng pháp luật. * Đặc điểm thứ hai, thẩm quyền thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính, gồm: Thủ trưởng cơ quan hành chính giải quyết lần đầu đối với khiếu nại Quyết định hành chính, hành vi hành chính của mình (kể cả hành vi hành chính của cán bộ, công chức do mình quản lý bị khiếu nại) và thủ trưởng cơ quan hành chính cấp trên trực tiếp của cơ quan hành chính giải quyết lần đầu giải quyết lần hai đối với khiếu nại quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu; không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại lần hai, người khiếu nại có quyền khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án theo quy định của Luật Tố tụng hành chính. * Đặc điểm thứ ba, kết quả của áp dụng pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính là các cơ quan nhà nước có thẩm quyền ra các quyết định giải quyết khiếu nại hành chính và các văn bản quản lý liên quan đến lĩnh vực giải quyết khiếu nại hành chính. Do đặc thù của việc giải quyết khiếu nại hành chính nên việc thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính lại có những đặc điểm riêng, đó là: Một là, về hình thức thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính trong cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền chủ yếu sử dụng hình thức áp dụng pháp luật. Việc áp dụng pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính cần phải dựa trên cơ sở hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật có 11
liên quan như Luật Khiếu nại 2011 và các văn bản hướng dẫn thi hành. Các chủ thể được nhà nước trao cho thẩm quyền áp dụng pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính phải áp dụng đúng các quy định của pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính Hai là, thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính chỉ giới hạn trong phạm vi nhất định về nguyên tắc hệ thống pháp luật Việt Nam có giá trị hiệu lực thi hành trên toàn bộ lãnh thổ Việt Nam. 1.2.2. Nội dung thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính Nội dung thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính cũng bao gồm 3 nội dung cơ bản là: Nội dung thực hiện các quy định của pháp luật về tiếp công dân; nội dung thực hiện các quy định của pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính; nội dung thực hiện trách nhiệm quản lý nhà nước đối với công tác giải quyết khiếu nại hành chính và xử lý vi phạm pháp luật về khiếu nại hành chính. 1.2.3. Nội dung thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính của chủ thể Thanh tra Tỉnh Theo quy định của Luật Khiếu nại năm 2011, ta nhận thấy nội dung thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính của cơ quan thanh tra Tỉnh là bao gồm 3 nội dung cơ bản là: Nội dung thực hiện các quy định của pháp luật về tiếp công dân; nội dung thực hiện các quy định của pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính; nội dung thực hiện trách nhiệm quản lý nhà nước đối với công tác giải quyết khiếu nại hành chính và xử lý vi phạm pháp luật về khiếu nại hành chính. 1.2.4. Các yếu tố đảm bảo thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính của Thanh tra Tỉnh 12
Một là, hoàn thiện quy định pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính. Hai là, ý thức pháp luật của các chủ thể tham gia các quan hệ pháp luật cụ thể Ba là, hoàn thiện tổ chức bộ máy nhà nước và đội ngũ cán bộ công chức trong hoạt động tổ chức thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính. Bốn là, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong quá trình tổ chức thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính. Tiểu kết chương 1 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI HÀNH CHÍNH CỦA THANH TRA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 2.1.Khái quát tình hình thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh và nguyên nhân phát sinh: 2.1.1.Việc lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thi hành Luật Khiếu nại năm 2011 Thứ nhất, Công tác lãnh đạo, chỉ đạo, quán triệt thực hiện. Thứ hai, việc ban hành các quy định việc giải quyết khiếu nại thuộc phạm vi quản lý của địa phương, đơn vị Thứ ba, hoạt động tập huấn pháp luật khiếu nại cho cán bộ, công chức, viên chức; tuyên truyền, phổ biến đối với các tầng lớp nhân dân. 2.1.2. Tình hình khiếu nại hành chính và kết quả giải quyết khiếu nại hành chính trên địa bàn Thành phố 2.1.2.1. Nội dung cơ bản của các vụ khiếu nại hành chính 13
Nội dung khiếu nại chủ yếu tập trung về công tác quy hoạch, thu hồi đất và bồi thường hỗ trợ, tái định cư khi thu hồi đất để thực hiện các dự án, khiếu nại quyết định xử phạt vi phạm hành chính; khiếu nại về việc cấp hoặc thu hồi hủy bỏ Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất,... 2.1.2.2. Tình hình giải quyết khiếu nại hành chính trên địa bàn Thành phố Từ tháng 7 năm 2012 đến tháng 7 năm 2016, toàn Thành phố đã nhận được 20.571 đơn khiếu nại. 2.2. Thực trạng kết quả thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chình từ thực tiễn hoạt động của T hanh tra Thành phố Hồ Chí Minh 2.2.1. Kết quả thực hiện các quy định pháp luật về tiếp côngdân Thời gian qua, việc tiếp công dân, tham mưu cho Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh thực hiện tốt nhiệm vụ này. Vì vậy, công tác tiếp công dân tại Thanh tra Thành phố Hồ Chí Minh dần dần đi vào nền nếp và thu được những kết quả nhất định. Tuy nhiên, để nâng cao hơn nữa hiệu quả của công tác tiếp công dân, hỗ trợ đắc lực cho công tác giải quyết khiếu nại hành chính, thì cơ quan Thanh tra Thành phố cần tăng cường, đẩy mạnh, đầu tư nhiều hơn cho công tác này, có chính sách, chế độ đãi ngộ thích hợp đối với những cán bộ trực tiếp làm công tác tiếp công dân. 2.2.2. Kết quả thực hiện các quy định pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính Trong thực tiễn thanh tra đã làm tốt nhiệm vụ giải quyết khiếu nại hành chính. Tuy nhiên để phát huy tốt hơn nữa vai trò của thanh tra Thành phố Hồ Chí Minh, cần quy định cụ thể hơn: trách 14
nhiệm của các cơ quan hữu quan trong việc phối hợp cùng thanh tra thực hiện, cần phân cấp, phân việc trong tham mưu của thanh tra với các cơ quan khác. Tránh tình trạng thanh tra làm thay cho các cơ quan hành chính đã ra quyết định hành chính bị khiếu nại. 2.2.3. Kết quả thực hiện các quy định pháp luật về quản lý nhà nước đối với giải quyết khiếu nại hành chính - Thực hiện chức năng, nhiệm vụ đó, thanh tra nhà nước các cấp, nhất là Thanh tra Thành phố đã tham mưu giúp các cơ quan nhà nước có thẩm quyền soạn thảo hoặc trực tiếp ban hành nhiều văn bản pháp luật. Ngoài ra, Thanh tra Thành phố Hồ Chí Minh còn ban hành theo thẩm quyền nhiều văn bản hướng dẫn thi hành các văn bản pháp luật do cơ quan nhà nước cấp trên đã ban hành để đáp ứng yêu cầu, tình hình thực tiễn công tác giải quyết khiếu nại đang đặt ra. Trong thời gian tới Thanh tra Thành phố cần phải đổi mới công tác xây dựng pháp luật, thường xuyên tổng kết, đúc rút kinh nghiệm, đánh giá việc thực hiện các văn bản pháp luật để có đề xuất, kiến nghị hoặc trực tiếp ban hành theo thẩm quyền nhiều văn bản với chất lượng cao hơn, phù hợp với yêu cầu thực tiễn hơn. - Về thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền hướng dẫn và tổ chức việc thực hiện các quy định về khiếu nại: Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật khiếu nại hành chính cần được triển khai bằng nhiều hình thức và được xác định rõ mục tiêu, nội dung, biện pháp, lộ trình thực hiện, phù hợp với thực tiễn và phải đạt mục tiêu chung là tạo ra sự chuyển biến căn bản trong nhận thức và nâng cao hiểu biết pháp luật, ý thức tôn trọng và chấp hành pháp luật của cán bộ, nhân dân; góp phần ngăn chặn và hạn chế hành 15
vi vi phạm pháp luật về khiếu nại hành chính và giải quyết khiếu nại hành chính. - Đào tạo bồi dưỡng cán bộ, công chức làm công tác, tiếp dân, giải quyết khiếu nại: Thời gian qua các cơ quan thanh tra Thành phố đã triển khai tốt các hoạt động của công tác này. Tuy nhiên, thời gian qua công tác này còn có những hạn chế nhất định cần phải khắc phục: việc đào tạo bồi dưỡng còn thiếu cơ bản về nội dung và phương thức và hình thức, chưa có kế hoạch mang tính chiến lược. Đội ngũ cán bộ làm công tác đào tạo năng lực còn một số bất cập, cơ sở vật chất, điều kiện làm việc của nhà trường còn hạn hẹp. Chưa có chế độ đãi ngộ thích hợp để khuyến khích động viên những cán bộ tích cực đi học, những người có bằng cấp cao v.v... - Việc thực hiện nhiệm vụ thanh tra, kiểm tra việc thực hiện các quy định pháp luật về khiếu nại: Tóm lại, nhìn chung việc triển khai nhiệm vụ thanh tra của ngành thanh tra Thành phố đã có nhiều nỗ lực, cố gắng và đạt được những kết quả tích cực. Tuy nhiên, công tác thanh tra, kiểm tra trách nhiệm của thủ trưởng các cấp, các ngành trong việc thực hiện pháp luật về khiếu nại nhiều nơi chưa được quan tâm đúng mức; chất lượng công tác thanh tra vẫn còn những hạn chế nhất định. - Việc tổng hợp tình hình khiếu nại hành chính và tổng kết công tác giải quyết khiếu nại hành chính: Làm tốt hoạt động này có tác dụng thúc đẩy để hoàn thành tốt hoạt động kia, góp phần đảm bảo việc thực hiện tốt pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính trên toàn địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh nòi chung và Thanh tra Thành phố nói riêng.. 16
2.2.4.Những nguyên nhân, tồn tại, hạn chế trong việc thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính từ thực tiễn hoạt động của Thanh tra Thành phố Hồ Chí Minh. 2.2.4.1. Những mặt tồn tại, hạn chế Về lãnh đạo, chỉ đạo: Cấp uỷ, chính quyền đôi lúc còn coi nhẹ công tác giải quyết khiếu nại hành chính của công dân, công tác hòa giải ở cấp cơ sở chưa được quan tâm đúng mức. Về công tác giải quyết khiếu nại hành chính: - Việc chấp hành quy định của Luật Khiếu nại về thời hạn giải quyết khiếu nại không đảm bảo … - Quyết định giải quyết khiếu nại hành chính còn tình trạng sai sót.., trình tự, thủ tục giải quyết thiếu chặt chẽ. Về công tác tuyền truyền, tập huấn pháp luật: - Công tác tuyên truyền chưa đi vào chiều sâu, vẫn nặng về hình thức tuyên truyền miệng thông qua báo cáo viên nên chưa thật sự thu hút, hấp dẫn người dân tham gia. Về cơ chế, chính sách: Quy định pháp luật về khiếu nại hành chính đã phát sinh nhiều bất cập với tình hình thực tiễn, vừa thiếu quy định để xử lý, giải quyết vừa thiếu tính khả thi trong triển khai, thực hiện, Về chất lượng đội ngũ cán bộ thanh tra: - Chất lượng đội ngũ cán bộ thanh tra chưa đáp ứng yêu cầu công tác giải quyết khiếu nại, tinh thần trách nhiệm, ý thức tổ chức kỷ luật của một bộ phận cán bộ chưa cao. -Quy chế pháp lý của thanh tra viên chưa được xác định rõ. Quyền hạn của thanh tra viên chưa tương xứng với yêu cầu thực hiện nhiệm vụ. 17
- Cơ chế quản lý, sử dụng và chế độ chính sách chưa hợp lý, chưa có những chính sách thoả đáng. 2.2.4.2. Nguyên nhân tồn tại, hạn chế * Nguyên nhân khách quan: Trong quá trình triển khai, Luật Khiếu nại đã bộc lộ những hạn chế, không phù hợp với sự phát triển của các quan hệ xã hội. - Đối với khiếu nại hành chính liên quan đến dự án đầu tư phải thu hồi đất, pháp luật hiện hành chưa tạo được những chuẩn mực chung về giá bồi thường đất và cơ chế điều chỉnh giá theo thời gian. - Cơ chế, chính sách, pháp luật còn nhiều bất cập. + Cơ chế, chính sách, pháp luật để giải quyết khiếu nại hành chính còn nhiều bất cập. + Chính sách pháp luật về đất đai còn nhiều bất cập. * Nguyên nhân chủ quan: - Nhận thức pháp luật của người dân chưa đầy đủ, toàn diện. - Công tác lãnh đạo, chỉ đạo và thực hiện nhiệm vụ giải quyết khiếu nại chưa được quan tâm thường xuyên. - Công tác tuyên truyền các chủ trương, chính sách pháp luật của Đảng và Nhà nước nói chung, về tiếp công dân, giải quyết đơn thư khiếu nại hành chính của công dân chưa được thực hiện một cách tập trung, thường xuyên liên tục, chưa đạt được kết quả cao. - Nhân sự phục vụ cho công tác giải quyết khiếu nại hành chính tại nhiều đơn vị còn thiếu. Tiểu kết chương 2 18