Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính: Thực hiện pháp luật về lao động chưa thành niên tại Thành Phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài "Thực hiện pháp luật về lao động chưa thành niên tại Thành Phố Hồ Chí Minh" là làm sáng tỏ những vấn đề lý luận về thực hiện pháp luật đối với lao động chưa thành niên; phân tích và đánh giá thực trạng thực hiện các quy định của pháp luật về lao động chưa thành niên tại Thành phố Hồ Chí Minh; từ đó đưa ra quan điểm và các giải pháp, kiến nghị nhằm hoàn thiện các quy định của pháp luật về lao động chưa thành niên và nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật về lao động chưa thành niên tại Thành phố Hồ Chí Minh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính: Thực hiện pháp luật về lao động chưa thành niên tại Thành Phố Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA PHẠM HUỲNH HẢI SƠN THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ LAO ĐỘNG CHƯA THÀNH NIÊN TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính Mã số: 8 38 01 02 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - NĂM 2024
Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học : TS. Nguyễn Tuấn Khanh Phản biện 1: PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Hà Phản biện 2: PGS.TS. Nguyễn Thị Tuyết Mai Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Địa điểm: Phòng họp 501, Nhà E - Hội trường bảo vệ luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Số 10 - Đường 3 Tháng 2 - Quận 10 – TP Hồ Chí Minh Thời gian: vào hồi 08 giờ 13 tháng 07 năm 2024 Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia hoặc trên trang Web Học viện Hành chính Quốc gia
LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài: Nhằm đảm bảo đủ nguồn nhân lực lao động cho hoạt động kinh doanh sản xuất cũng như nhu cầu đảm bảo cuộc sống của lao động chưa thành niên, theo quy định của pháp luật Việt Nam, người đủ từ 15 tuổi trở lên có thể tham gia vào hầu hết các quan hệ lao động mà pháp luật không cấm, có quyền tham gia vào quan hệ lao động cũng như là một yếu tố trong quan hệ sản xuất. Trong mối quan hệ lao động với người sử dụng lao động, người lao động chưa thành niên luôn ở vị trí yếu thế, phụ thuộc, phải chịu sự quản lý, điều hành của người sử dụng lao động và quyền lợi của họ dễ bị người sử dụng lao động xâm phạm. Do vậy, bên cạnh việc đảm bảo việc làm, thu nhập của người lao động chưa thành niên, pháp luật lao động còn dành những quy định riêng dành cho đối tượng này nhằm mục đích đảm bảo quyền lợi và sự phát triển bình thường về thể chất và tinh thần của người lao động chưa thành niên. Tuy nhiên, các quy định của pháp luật về lao động chưa thành niên chỉ thực sự đi vào cuộc sống thông qua quá trình thực hiện pháp luật về lao động chưa thành niên của các chủ thể pháp luật. Thực hiện pháp luật về lao động chưa thành niên tạo cơ sở pháp lý quan trọng để Nhà nước thực hiện và bảo vệ quyền lợi của người lao động chưa thành niên trong mối quan hệ pháp luật lao động. Thực tế hiện nay cho thấy tình trạng vi phạm pháp luật đối với lao động chưa thành niên và đặc biệt là việc bóc lột lao động nhỏ tuổi vẫn đang diễn ra phổ biến và là một vấn đề hết sức lo ngại. Vẫn còn tình trạng người sử dụng lao động chậm chi trả hoặc nợ tiền lương, 1
bảo hiểm xã hội của người lao động chưa thành niên, bắt ép người lao động chưa thành niên làm thêm giờ trái quy định của pháp luật, sử dụng người lao động chưa thành niên làm những công việc không phù hợp với sức khỏe và độ tuổi của họ. Điều này chứng tỏ việc thực hiện pháp luật về lao động chưa thành niên còn nhiều tồn tại, hạn chế. Do vậy, việc nghiên cứu thực hiện pháp luật về lao động chưa thành niên là cần thiết và phù hợp với xu hướng của quốc tế trong việc đảm bảo quyền con người mà đặc biệt là những người chưa phát triển hoàn thiện về tâm sinh lý. Với những lý do nêu trên tác giả chọn đề tài “Thực hiện pháp luật về lao động chưa thành niên tại Thành Phố Hồ Chí Minh” làm đề tài nghiên cứu của mình. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài: Hiện nay, đã có rất nhiều bài báo, bài viết, công trình khoa học nghiên cứu về vấn đề lao động chưa thành niên, có kể đến một số bài báo, bài viết, công trình nghiên cứu sau: Bài viết về vấn đề “Sử dụng lao động là người chưa thành niên” của Luật sư Phan Thị Tuyết - Văn phòng Luật sư Hoàn Kiếm đăng trên Tạp chí điện tử Luật sư Việt Nam ngày 28/03/2021; Khóa luận tốt nghiệp của tác giả Bùi Thị Mỹ Viện - Trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh với tên đề tài là “Pháp luật Việt Nam về sử dụng lao động chưa thành niên”; Bài viết “Lao động trẻ em từ Luật đến thực tiễn” của tác giả Lê Minh Long đăng trên báo Đại đoàn kết tháng 07/2019; Bài viết của tác giả Lê Anh với nhan đề “Góc nhìn đại biểu: Giải quyết vấn đề lạm dụng sức lao động trẻ em cần sự tham gia chủ động, tích cực của xã hội” đăng trên Cổng thông tin điện tử Quốc hội Việt Nam ngày 07/04/2021; Bài viết 2
có nhan đề “Giảm thiểu lao động trẻ em: cần hành động thiết thực” của tác giả Nguyễn Thị Nga - Phó Cục trưởng Cục Trẻ em, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đăng trên Tạp chí Xây dựng Đảng. Tóm lại, đến nay đã nay đã có khá nhiều công trình nghiên cứu dưới nhiều hình thức khác nhau về vấn đề người lao động chưa thành niên hay lao động trẻ em nhưng các công trình này mang tính toàn diện đầy đủ chưa cao, nhiều vấn đề còn bỏ ngõ chưa được nghiên cứu. Do vậy, đề tài “Thực hiện pháp luật về lao động chưa thành niên tại Thành phố Hồ Chí Minh” là công trình nghiên cứu về người lao động chưa thành niên dưới góc độ pháp luật một cách tương đối toàn diện và có hệ thống. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu đề tài: 3.1. Mục đích nghiên cứu: Mục đích nghiên cứu của đề tài là làm sáng tỏ những vấn đề lý luận về thực hiện pháp luật đối với lao động chưa thành niên; phân tích và đánh giá thực trạng thực hiện các quy định của pháp luật về lao động chưa thành niên tại Thành phố Hồ Chí Minh; từ đó đưa ra quan điểm và các giải pháp, kiến nghị nhằm hoàn thiện các quy định của pháp luật về lao động chưa thành niên và nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật về lao động chưa thành niên tại Thành phố Hồ Chí Minh. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu: Để đạt được mục đích nêu trên, luận văn sẽ tập trung giải quyết những việc sau: + Làm sáng tỏ những vấn đề lý luận về thưc hiện pháp luật đối với người lao động chưa thành niên. 3
+ Đánh giá về thực trạng thực hiện pháp luật về lao động chưa thành niên tại Thành phố Hồ Chí Minh; chỉ ra những ưu điểm, kết quả đạt được và những hạn chế, bất cập cần được khắc phục. + Đề xuất quan điểm, giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật về lao động chưa thành niên và bảo đảm thực hiện pháp luật về lao động chưa thành niên tại Thành phố Hồ Chí Minh. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: 4.1. Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của đề tài là các quy định của pháp luật về lao động chưa thành niên trong Bộ luật Lao động năm 2019, các văn bản hướng dẫn thi hành Bộ luật Lao động và các văn bản pháp luật khác có liên quan. Ngoài ra, đối tượng nghiên cứu của đề tài còn bao gồm tình hình lao động chưa thành niên và việc thực hiện pháp luật về lao động chưa thành niên tại Thành phố Hồ Chí Minh. 4.2. Phạm vi nghiên cứu: 4.2.1. Phạm vi về đối tượng nghiên cứu: Luận văn không nghiên cứu tất cả các quy định pháp luật về lao động mà chỉ tập trung nghiên cứu các quy định pháp luật dành riêng cho người lao động chưa thành niên. 4.2.2. Phạm vi về không gian: Luận văn tập trung nghiên cứu thực tiễn việc thực hiện pháp luật về lao động chưa thành niên tại Thành Phố Hồ Chí Minh. 4.2.3. Phạm vi về thời gian: Luận văn nghiên cứu thực tiễn việc thực hiện pháp luật về lao động chưa thành niên tại Thành Phố Hồ Chí Minh từ năm 2019 đến năm 2023. 4
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu: 5.1. Phương pháp luận: Để đạt được mục đích nghiên cứu và giải quyết tốt các nhiệm vụ nghiên cứu, luận văn lấy phép duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của triết học Mác – Lênin cũng như của lý luận chung về Nhà nước và pháp luật làm cơ sở phương pháp luận. Đồng thời luận văn cũng bám sát chủ trương, định hướng của Đảng và Nhà nước về bảo vệ người lao động chưa thành niên. 5.2. Phương pháp nghiên cứu: Để thực hiện đề tài này, tác giả sử dụng phối hợp nhiều phương pháp nghiên cứu khoa học chuyên ngành. Bắt đầu từ việc xác định mục tiêu nghiên cứu cũng như để nắm rõ và phân tích những nội dung cần nghiên cứu tác giả sử dụng các phương pháp như thu thập số liệu, thu thập thông tin, tổng hợp, quan sát. Sau đó để đi sâu vào đề tài tác giả dung các phương pháp phân tích, thống kê, so sánh để hoàn thành luận văn. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn: 6.1. Ý nghĩa về mặt lý luận: Luận văn có thể được sử dụng làm tài liệu giảng dạy ở bậc cao học, đại học chuyên ngành luật lao động, vì mục đích và trách nhiệm đối với thế hệ tương lai con em chúng ta. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn: Nghiên cứu này giúp rà soát và đánh giá việc thực hiện các quy định của pháp luật lao động về lao động chưa thành niên từ thực tiễn thành phố Hồ Chí Minh, từ đó thấy được những kết quả đạt được cũng như những điểm còn tồn tại, hạn chế góp phần xây dựng và hoàn 5
thiện hơn nữa hệ thống pháp luật và quá trình thực hiện pháp luật về lao động chưa thành niên. 7. Cơ cấu của luận văn: Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn có 3 chương. Chương 1: Những vấn đề lý luận về thực hiện pháp luật đối với lao động chưa thành niên. Chương 2: Thực trạng thực hiện pháp luật về lao động chưa thành niên tại Thành phố Hồ Chí Minh. Chương 3: Quan điểm, giải pháp hoàn thiện pháp luật và bảo đảm thực hiện pháp luật về lao động chưa thành niên tại Thành phố Hồ Chí Minh. 6
CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN PHÁP LUẬT ĐỐI VỚI LAO ĐỘNG CHƯA THÀNH NIÊN 1.1. Quan niệm, đặc điểm, nội dung pháp luật về lao động chưa thành niên: 1.1.1. Quan niệm về lao động chưa thành thành niên: Khái niệm “trẻ em”: Luật Trẻ em năm 2016, sửa đổi bổ sung năm 2018 có quy định: “Trẻ em là người dưới 16 tuổi”. Thông qua khái niệm này chúng ta có thể hiểu là tất cả trẻ em dưới 16 tuổi, không phân biệt là công dân Việt Nam hay người có quốc tịch, người không có quốc tịch ở lãnh thổ Việt Nam đều nhận được sự bảo vệ, chăm sóc và giáo dục như nhau. Khái niệm “vị thành niên”: Về mặt xã hội, vị thành niên là người chưa đến độ tuổi được pháp luật coi là đủ khả năng để sử dụng quyền, làm nghĩa vụ và tự chịu trách nhiệm. Về mặt luật pháp, vị thành niên là người dưới 18 tuổi. Tại Việt Nam, vị thành niên là lứa tuổi từ 10 đến 19 tuổi. Khái niệm “người chưa thành niên”: Người chưa thành niên là những người chưa hoàn toàn có sự phát triển đầy đủ về nhân cách, chưa có đầy đủ quyền lợi và nghĩa vụ của một công dân. Khái niệm “lao động chưa thành niên”: Dưới góc độ lý luận có thể hiểu lao động chưa thành niên là người dưới 18 tuổi, có khả năng lao động, làm việc theo hợp đồng lao động, được trả lương và chịu sự quản lý điều hành của người sử dụng lao động. 7
1.1.2. Đặc điểm lao động chưa thành niên: Thứ nhất, lao động chưa thành niên là người có độ tuổi dưới 18 tuổi, chưa có sự phát triển đầy đủ, toàn diện cả về mặt thể chất lẫn tinh thần. Thứ hai, người lao động chưa thành niên được pháp luật bảo vệ ở mức độ cao hơn so với người lao động thành niên. Thứ ba, người chưa thành niên là người có sự hạn chế năng lực hành vi. 1.1.3. Quan niệm pháp luật về lao động chưa thành niên: Người lao động chưa thành niên với tư cách là một chủ thể pháp luật, các quan hệ xã hội về người lao động chưa thành niên cũng là một trong những đối tượng điều chỉnh thuộc phạm vi đối tượng điều chỉnh của các ngành luật thuộc hệ thống pháp luật nước ta. 1.1.4. Đặc điểm pháp luật về lao động chưa thành niên: Thứ nhất, độ tuổi tối thiểu để người lao động chưa thành niên tham gia vào quan hệ pháp luật lao động là 13 tuổi. Thứ hai, giới hạn giờ làm việc dành cho người lao động chưa thành niên. Thứ ba, các loại công việc mà người lao động chưa thành niên được phép tham gia lao động. 1.1.5. Nội dung pháp luật về lao động chưa thành niên: 1.1.5.1. Quyền và nghĩa vụ của người lao động chưa thành niên: Quyền và nghĩa vụ của người lao động chưa thành niên gắn liền với tư cách chủ thể của họ trong quan hệ lao động. Vì là quyền và và nghĩa vụ pháp lý nên nó chỉ xuất hiện trong những điều kiện, bối 8
cảnh pháp lý nhất định, không phải là những quyền có tính tự nhiên, tất yếu. 1.1.5.2. Quyền và nghĩa vụ của người sử dụng lao động chưa thành niên: Quyền và nghĩa vụ của người sử dụng lao động chưa thành niên được quy định cụ thể, rõ ràng trong Bộ luật Lao động năm 2019. Các quyền của người sử dụng lao động được pháp luật quy định chủ yếu gắn liền với quá trình của quan hệ lao động: xác lập - thực hiện - chấm dứt và giải quyết xung đột, bất đồng. Còn các nghĩa vụ của người sử dụng lao động lại gắn liền với các cam kết của họ trong quan hệ lao động, trách nhiệm của họ với Nhà nước và trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. 1.1.5.3. Việc làm, đào tạo nghề, ký kết, thực hiện hợp đồng lao động, lương, thưởng, kỷ luật lao động, sa thải, bảo hiểm, trách nhiệm vật chất: Trong phần này, tác giả tập trung phân tích các quy định của pháp luật, đặc biệt là các quy định của Bộ luật Lao động năm 2019 dành cho người lao động chưa thành niên trong các vấn đề: Việc làm, đào tạo nghề, giao kết, thực hiện hợp đồng lao động, thời giờ làm việc, thời giờ nghỉ ngơi, tiền lương, an toàn lao động, vệ sinh lao động, bảo hiểm xã hội, kỷ luật lao động, trách nhiệm vật chất, giải quyết tranh chấp lao động. 1.1.5.4. Quy định của pháp luật về quản lý nhà nước về lao động chưa thành niên: Một là, việc ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật về lao động. 9
Hai là, chủ thể có thẩm quyền quản lý lao động chưa thành niên. Ba là, thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm quy định pháp luật về lao động chưa thành niên. Bốn là, tuyên truyền, phổ biến pháp luật về lao động chưa thành niên. 1.2. Khái niệm, đặc điểm, chủ thể, hình thức, nội dung thực hiện pháp luật về lao động chưa thành niên: 1.2.1. Khái niệm thực hiện pháp luật về lao động chưa thành niên: Thực hiện pháp luật về lao động chưa thành niên là một quá trình hoạt động có mục đích làm cho những quy định của pháp luật về lao động chưa thành niên đi vào thực tế cuộc sống, trở thành những hành vi thực tế hợp pháp của các chủ thể pháp luật. 1.2.2. Đặc điểm thực hiện pháp luật về lao động chưa thành niên: Thứ nhất, thực hiện pháp luật về lao động chưa thành niên là hành vi hợp pháp của các chủ thể pháp luật nhằm đảm bảo thực hiện quyền và nghĩa vụ của người lao động chưa thành niên. Thứ hai, thực hiện pháp luật về lao động chưa thành niên là hoạt động đưa ra các quy phạm pháp luật về lao động chưa thành niên được thực hiện trên thực tế. Thứ ba, việc thực hiện pháp luật về lao động chưa thành niên do nhiều chủ thể khác nhau tiến hành với nhiều cách thức khác nhau. 1.2.3. Chủ thể thực hiện pháp luật về lao động chưa thành niên: 10
Thứ nhất, cơ quan Nhà nước bao gồm Quốc hội, Chính phủ, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Ủy ban Nhân dân các cấp, Sở Lao động - Thương Binh và Xã hội, cơ quan Thanh tra lao động, tổ chức công đoàn. Thứ hai, người sử dụng lao động chưa thành niên. Thứ ba, người lao động chưa thành niên. 1.2.4. Hình thức thực hiện pháp luật về lao động chưa thành niên: Một là, tuân thủ pháp luật về lao động chưa thành niên. Hai là, thi hành pháp luật về lao động chưa thành niên. Ba là, sử dụng pháp luật về lao động chưa thành niên. Bốn là, áp dụng pháp luật về lao động chưa thành niên. 1.2.5. Nội dung thực hiện pháp luật về lao động chưa thành niên: 1.2.5.1. Thực hiện pháp luật về quyền và nghĩa vụ của người lao động chưa thành niên: Việc thực hiện pháp luật về quyền và nghĩa vụ của người lao động chưa thành niên còn đòi hỏi phải có sự phối hợp đồng bộ giữa cơ quan chức năng, doanh nghiệp, và các tổ chức xã hội. 1.2.5.2. Thực hiện pháp luật về việc làm, đào tạo nghề đối với người lao động chưa thành niên: Thực hiện pháp luật về việc làm đối với người lao động chưa thành niên là quá trình áp dụng, thi hành các quy định pháp luật về việc làm nhằm đảm bảo quyền và nghĩa vụ của người lao động chưa thành niên và người sử dụng lao động chưa thành niên được thực hiện đúng đắn và đầy đủ. 11
1.2.5.3. Thực hiện pháp luật về giao kết hợp đồng lao động đối với người lao động chưa thành niên: Người lao động chưa thành phải đáp ứng các yêu cầu về điều kiện giao kết hợp đồng lao động. Hợp đồng lao động giữa người sử dụng lao động chưa thành niên với người lao động chưa thành niên cần ghi rõ thời hạn, có thể là hợp đồng xác định thời hạn hoặc không xác định thời hạn, tùy theo thỏa thuận giữa hai bên. 1.2.5.4. Thực hiện pháp luật về tiền lương đối với người lao động chưa thành niên: Người sử dụng lao động phải thực hiện chi trả đầy đủ lương thưởng và các khoản phụ cấp theo đúng những gì đã giao kết trong hợp đồng lao động và theo đúng quy định của pháp luật. 1.2.5.5. Thực hiện pháp luật về thời giờ làm việc và thời giờ nghỉ ngơi đối với người lao động chưa thành niên: Người sử dụng lao động phải tuân thủ các các quy định của pháp luật về thời giờ làm việc, thời giờ nghỉ ngơi dành cho người lao động chưa thành niên, không được bắt ép người lao động chưa thành niên làm thêm giờ trái với quy định của pháp luật. 1.2.5.6. Thực hiện pháp luật về an toàn lao động và vệ sinh lao động đối với người lao động chưa thành niên: Người sử dụng lao động cần tuân thủ, đảm bảo các điều kiện về an toàn lao động, vệ sinh lao động dành cho người lao động chưa thành niên tại nơi làm việc. 1.2.5.7. Thực hiện pháp luật về bảo hiểm xã hội đối với người lao động chưa thành niên: 12
Người lao động chưa thành niên có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ đóng bảo hiểm xã hội và được hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội như với người lao động chưa thành niên. 1.2.5.8. Thực hiện pháp luật về kỷ luật lao động và trách nhiệm vật chất đối với người lao động chưa thành niên: Người sử dụng lao động có trách nhiệm ban hành nội quy lao động tại nơi làm việc. Bản thân người lao động chưa thàn niên có nghĩa vụ chấp hành kỷ luật lao động, nội quy lao động của người sử dụng lao động. 1.2.5.9. Thực hiện pháp luật về thanh tra, xử lý vi phạm trong lĩnh vực lao động đối với người lao động chưa thành niên: Thanh tra lao động có thể được thực hiện định kỳ hoặc đột xuất tại các doanh nghiệp sử dụng lao động chưa thành niên. Khi phát hiện có vi phạm trong thực hiện pháp luật về lao động chưa thành niên, thanh tra viên sẽ tiến hành xử phạt các hành vi vi phạm. 1.3. Các yếu tố tác động đến việc thực hiện pháp luật về lao động chưa thành niên: 1.3.1. Yếu tố kinh tế - xã hội: Nền kinh tế - xã hội phát triển ổn định, bền vững sẽ tạo điều kiện vô cùng thuận lợi cho hoạt động thực hiện pháp luật, đặc biệt là thực hiện pháp luật về lao động chưa thành niên. 1.3.2. Hệ thống pháp luật về lao động: Hệ thống các văn bản pháp luật lao động có vai trò quan trọng đã góp phần vào việc định hướng chính sách, hướng dẫn hành động và từng bước thiết lập kỷ cương trên thị trường lao động cũng như trong hoạt động quản lý nhân. 13
1.3.3. Trách nhiệm của các chủ thể có thẩm quyền quản lý, sử dụng lao động chưa thành niên: Trách nhiệm của các cơ quan Trung ương: Các cơ quan Trung ương có trách nhiệm quan trọng trong việc ổn định thị trường lao động cũng như trong việc quản lý, sử dụng người lao động chưa thành niên. Trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước ở địa phương (Ủy ban Nhân dân các cấp, Sở Lao động,…): Ủy ban Nhân dân các cấp, Sở Lao động và các cơ quan khác có trách nhiệm phối hợp trong việc tổ chức thực hiện, thực thi và đảm bảo thực hiện việc thực hiện các văn bản pháp luật về lao động chưa thành niên. Trách nhiệm của các tổ chức chính trị-xã hội (Liên đoàn lao động, Hội phụ nữ, Thanh niên,…): Các tổ chức chính trị - xã hội có trách phối hợp với nhau trong việc chăm lo cho đời sống của người lao động chưa thành niên. 1.3.4. Ý thức, trách nhiệm của người sử dụng lao động: Người sử dụng lao động có trách nhiệm quản lý và sử dụng lao động chưa thành niên theo đúng những gì đã được ký kết trong hợp đồng lao động cũng như tuân thủ theo các quy định của pháp luật. 1.3.5. Ý thức pháp luật của người lao động chưa thành niên: Khi ý thức pháp luật được nâng cao, đồng thời người lao động chưa thành niên làm việc với thái độ nghiêm túc, chịu khó học hỏi, nâng cao tay nghề, điều này không chỉ mang lại lợi ích cho doanh nghiệp mà còn giúp lao động chưa thành niên nâng cao năng suất lao động, tạo uy tín và nâng cao thu nhập cho mình. 14
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ LAO ĐỘNG CHƯA THÀNH NIÊN TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 2.1. Khái quát về tình hình lao động và nhu cầu sử dụng lao động chưa thành niên tại Thành phố Hồ Chí Minh: Trong năm 2022 và đầu năm 2023 tình hình kinh tế đất nước cũng như hoạt động sản xuất của nhiều doanh nghiệp, cơ sở sản xuất gặp nhiều khó khăn dẫn tới việc phải cắt giảm số lao động làm việc hoặc người lao động bị giảm giờ làm hoặc người lao động bị tạm ngưng hợp đồng lao động. Để khắc phục và giải quyết có hiệu quả vấn đề lao động, Thành phố đã ban hành và thực hiện một số chính sách tích cực như cải thiện vấn đề nhà ở, chăm lo đời sống vật chất và tinh thần người lao động ngày càng tốt hơn; hỗ trợ người lao động bị mất việc làm; hỗ trợ các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất gặp khó khăn. 2.2. Thực trạng thực hiện pháp luật về lao động chưa thành niên tại thành phố Hồ Chí Minh: 2.2.1. Thực trạng thực hiện pháp luật về quyền và nghĩa vụ của người lao động chưa thành niên tại thành phố Hồ Chí Minh: Trong những năm gần đây, việc bảo đảm thực hiện các quyền của trẻ em chưa thành niên đã được chú trọng và dành sự quan tâm nhiều hơn. Các em có quyền lựa chọn nghề nghiệp, nơi làm việc phù hợp với sức khỏe, độ tuổi, quyền được ký kết hợp đồng lao động, quyền được nhận tiền lương, trợ cấp và hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội. 15
2.2.2. Thực trạng thực hiện pháp luật về việc làm, đào tạo nghề đối với người lao động chưa thành niên tại Thành phố Hồ Chí Minh: Trong công tác giải quyết việc làm cho người lao động nói riêng và người lao động chưa thành niên nói chung, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội Thành phố đã có sự chủ động, linh hoạt phối hợp với các sở, ban ngành, đoàn thể chính trị xã hội để tổ chức các hoạt động phổ biến tuyên truyền, giáo dục kiến thức pháp luật về lao động, tiền lương, bảo hiểm xã hội. Một điều đáng lưu ý nữa là thực trạng dạy nghề chưa thật sự bám sát và đáp ứng yêu cầu của thực tế khi mà phần lớn trẻ em phải lao động sớm bị hạn chế rất nhiều về cả trình độ văn hoá cũng như sức khoẻ. 2.2.3. Thực trạng thực hiện pháp luật về giao kết hợp đồng lao đồng đối với người lao động chưa thành niên tại Thành phố Hồ Chí Minh: Thực tế hiện nay cho thấy trên địa bàn thành phố vẫn còn tồn tại rất nhiều trường hợp người sử dụng lao động chưa thành niên không ký kết hợp đồng lao động với người lao động thành niên. 2.2.4. Thực trạng thực hiện pháp luật về tiền lương đối với người lao động chưa thành niên tại Thành phố Hồ Chí Minh: Vi phạm quy định pháp luật về tiền lương đối với người lao động chưa thành niên được thể hiện dưới nhiều hình thức khác nhau như chậm trả tiền lương cho người lao động chưa thành niên, trả mức 16
lương quá thấp, trả lương cao nhưng luôn tìm cách để khấu trừ bớt tiền lương. 2.2.5. Thực trạng thực hiện pháp luật về thời giờ làm việc và thời giờ nghỉ ngơi đối với người lao động chưa thành niên tại Thành phố Hồ Chí Minh: Vi phạm pháp luật về thời gian làm việc, thời giờ nghỉ ngơi đối với người lao động chưa thành niên trên địa bàn thành phố diễn ra thường xuyên trong những năm vừa qua. 2.2.6. Thực trạng thực hiện pháp luật về an toàn lao động và vệ sinh lao động đối với người lao động chưa thành niên tại thành phố Hồ Chí Minh: Vấn đề an toàn lao động và vệ sinh lao động dành cho nhóm đối tượng đặc biệt là người lao động chưa thành niên vẫn chưa nhận được sự quan tâm đầy đủ và đúng mức. 2.2.7. Thực trạng thực hiện pháp luật về bảo hiểm xã hội đối với người lao động chưa thành niên tại thành phố Hồ Chí Minh: Một bộ phận không nhỏ các chủ doanh nghiệp, cơ sở sản xuất trên địa bàn thành phố chỉ ký hợp đồng lao động theo mùa vụ đối với người lao động chưa thành niên và lấy lí do những lao động này không làm việc ổn định, lâu dài để trốn tránh thực hiện nghĩa vụ đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động chưa thành niên. 17
2.2.8. Thực trạng thực hiện pháp luật về kỷ luật lao động và trách nhiệm vật chất đối với người lao động chưa thành niên tại thành phố Hồ Chí Minh: Hiện nay có một vấn đề đáng quan tâm đó là vấn đề không ban hành nội quy lao động mà chỉ ban hành các quy chế quản lý xảy ra tại một số doanh nghiệp, cơ sở sản xuất. Nhiều chủ doanh nghiệp, cơ sở sản suất đã tự đặt ra thêm nhiều hình thức kỷ luật lao động mới cũng như kết hợp với các hình thức kỷ luật lao động được pháp luật lao động quy định để áp dụng với người lao động chưa thành niên vi phạm. 2.2.9. Thực trạng thực hiện pháp luật về thanh tra, xử lý vi phạm trong lĩnh vực lao động đối với người lao động chưa thành niên tại Thành phố Hồ Chí Minh: Mặc dù đã đạt được nhiều kết quả khả quan, tích cực trong những năm gần đây, song công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm về sử dụng lao động chưa thành niên vẫn còn bộc lộ nhiều hạn chế, bất cập. 2.3. Đánh giá chung về thực trạng thực hiện pháp luật lao động chưa thành niên tại Thành phố Hồ Chí Minh: 2.3.1. Kết quả đạt được, ưu điểm, nguyên nhân: Các cơ sở dạy nghề, đào tạo nghề trên địa bàn thành phố trong những năm vừa qua đã dành sự chú trọng vào công tác giải quyết đào tạo việc làm dành cho người lao động chưa thành niên sau khi kết thúc quá trình đào tạo. 18