Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Luật học: Kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm trong tố tụng hình sự Việt Nam

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI<br /> KHOA LUẬT<br /> <br /> NGUYỄN NHƯ THẮNG<br /> <br /> KHÁNG NGHỊ GIÁM ĐỐC THẨM, TÁI THẨM<br /> TRONG TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM<br /> Chuyên ngành: Luật hình sự<br /> Mã số: 60 38 40<br /> <br /> TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC<br /> <br /> HÀ NỘI - 2014<br /> <br /> Công trình được hoàn thành<br /> tại Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội<br /> <br /> Cán bộ hướng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN NGỌC CHÍ<br /> <br /> Phản biện 1: ......................................................................<br /> Phản biện 2: ......................................................................<br /> <br /> Luận văn sẽ được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn,<br /> họp tại Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội<br /> Vào hồi ..... giờ ....., ngày ..... tháng ..... năm 2014<br /> <br /> Có thể tìm hiểu luận văn tại:<br /> Trung tâm tư liệu Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội<br /> Trung tâm tư liệu - Thư viện Đại học Quốc gia Hà Nội<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> Trang phụ bìa<br /> Lời cam đoan<br /> Mục lục<br /> Danh mục các chữ viết tắt<br /> Danh mục các bảng<br /> MỞ ĐẦU ............................................................................................................ 1<br /> Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ KHÁNG NGHỊ<br /> GIÁM ĐỐC THẨM, TÁI THẨM ..................................................... 8<br /> 1.1. Khái niệm kháng nghị tố tụng và kháng nghị giám đốc<br /> thẩm, tái thẩm ....................................................................................... 8<br /> 1.1.1. Khái niệm kháng nghị tố tụng ............................................................. 11<br /> 1.1.2. Khái niệm kháng nghị giám đốc thẩm ................................................ 12<br /> 1.1.3. Khái niệm kháng nghị tái thẩm ........................................................... 13<br /> 1.2. Đặc điểm của kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm .................... 14<br /> 1.3. Mục đích, ý nghĩa của kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm ..... 20<br /> 1.3.1. Mục đích của kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm .......................... 20<br /> 3.1.2. Ý nghĩa của kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm ............................. 21<br /> 1.4. Khái quát lịch sử hình thành và phát triển của luật TTHS<br /> Việt Nam về kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm từ năm<br /> 1945 đến nay ........................................................................................ 22<br /> 1.4.1. Giai đoạn từ sau Cách mạng tháng Tám năm 1945 đến trước khi<br /> ban hành BLTTHS Việt Nam năm 1988............................................ 22<br /> 1.4.2. Quy định của BLTTHS Việt Nam năm 1988 và năm 2003 về<br /> kháng nghị giám đốc thẩm .................................................................. 24<br /> 1.4.3. Quy định của BLTTHS Việt Nam năm 1988 và năm 2003 về<br /> kháng nghị tái thẩm ............................................................................. 28<br /> 1.5. Kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm trong luật TTHS một<br /> số nước trên thế giới ........................................................................... 30<br /> 1.5.1. BLTTHS Liên bang Nga ..................................................................... 30<br /> 1.5.2. Luật TTHS nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa ........................... 34<br /> 1.5.3. BLTTHS Cộng hòa Liên bang Đức ................................................... 36<br /> Kết luận chương 1.......................................................................................... 41<br /> Chương 2: THỰC TRẠNG KHÁNG NGHỊ GIÁM ĐỐC THẨM,<br /> TÁI THẨM THEO QUY ĐỊNH CỦA BLTTHS NĂM 2003<br /> VÀ THỰC TIỄN ÁP DỤNG ............................................................. 42<br /> 2.1. Thực trạng pháp luật về kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm .... 42<br /> 1<br /> <br /> 2.1.1. Kháng nghị giám đốc thẩm .................................................................. 42<br /> 2.1.2. Kháng nghị tái thẩm ............................................................................. 68<br /> 2.2. Thực tiễn thực thi kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm ............ 79<br /> 2.2.1. Kết quả đạt được trong kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm .......... 79<br /> 2.2.2. Một số tồn tại trong kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm................ 82<br /> 2.2.3. Nguyên nhân của những tồn tại trên ................................................... 86<br /> Kết luận chương 2.......................................................................................... 90<br /> Chương 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ ÁP<br /> DỤNG CÁC QUY ĐỊNH CỦA BLTTHS VIỆT NAM VỀ<br /> KHÁNG NGHỊ GIÁM ĐỐC THẨM VÀ TÁI THẨM ................... 92<br /> 3.1. Sự cần thiết, định hướng và nguyên tắc hoàn thiện pháp luật<br /> về kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm .......................................... 92<br /> 3.1.1. Sự cần thiết hoàn thiện pháp luật về kháng nghị giám đốc<br /> thẩm, tái thẩm ....................................................................................... 92<br /> 3.1.2. Định hướng, nguyên tắc hoàn thiện pháp luật về kháng nghị<br /> giám đốc thẩm, tái thẩm ....................................................................... 93<br /> 3.2. Hoàn thiện các quy định của BLTTHS Việt Nam về kháng<br /> nghị giám đốc thẩm, tái thẩm ........................................................... 95<br /> 3.3. Các giải pháp khác ........................................................................... 100<br /> 3.3.1. Tăng cường kiểm tra hoạt động xét xử của Tòa án các cấp ........... 100<br /> 3.3.2. Tăng cường giải quyết đơn khiếu nại giám đốc thẩm ..................... 101<br /> 3.3.3. Tăng cường trách nhiệm của người có thẩm quyền kháng nghị<br /> giám đốc thẩm ..................................................................................... 102<br /> 3.3.4. Đổi mới công tác tổ chức, cán bộ, nâng cao trình độ chuyên<br /> môn, bản lĩnh chính trị và đạo đức nghề nghiệp của cán bộ làm<br /> công tác kháng nghị giám đốc thẩm ................................................. 103<br /> 3.3.5. Phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan tiến hành tố tụng, đặc biệt<br /> là giữa Tòa án với VKS trong công tác kháng nghị giám đốc<br /> thẩm...................................................................................................... 104<br /> 3.3.6. Nâng cao nhận thức pháp luật trong nhân dân ................................ 104<br /> Kết luận chương 3........................................................................................ 105<br /> KẾT LUẬN ................................................................................................... 106<br /> DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................. 108<br /> <br /> 2<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu<br /> Kháng nghị giám đốc thẩm và tái thẩm là một hoạt động để kiểm tra<br /> lại tính hợp pháp, tính đúng đắn của bản án hoặc quyết định của Tòa án đã<br /> có HLPL. Từ đó, Tòa án cấp trên kịp thời sửa chữa, khắc phục những vi<br /> phạm pháp luật trong quá trình giải quyết vụ án và hướng dẫn áp dụng<br /> thống nhất pháp luật. Vì thế, có thể nói kháng nghị giám đốc thẩm, tái<br /> thẩm trong TTHS có vai trò, ý nghĩa đặc biệt quan trọng nhằm đảm bảo<br /> cho việc giải quyết vụ án được đúng quy định của pháp luật. Tuy nhiên,<br /> công tác kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm trong những năm qua vẫn<br /> còn nhiều hạn chế như: chất lượng kháng nghị chưa cao, một số bản kháng<br /> nghị không nêu được căn cứ kháng nghị nên phải rút kháng nghị hoặc<br /> không được chấp nhận; việc kiểm tra bản án, quyết định đã có HLPL, cũng<br /> như việc giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm chưa triệt để nên số lượng<br /> vụ án có kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm còn quá ít… Nguyên nhân<br /> của tình trạng trên một phần là do quy định của BLTTHS liên quan đến<br /> công tác này chưa thật sự phù hợp, chưa cụ thể, nên trong quá trình áp<br /> dụng còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc.<br /> Vì thế, việc nghiên cứu làm sáng tỏ lý luận về kháng nghị giám đốc<br /> thẩm, tái thẩm, chỉ ra những hạn chế, vướng mắc trong thực tiễn áp dụng<br /> và nguyên nhân của những hạn chế đó, từ đó đề ra những giải pháp nhằm<br /> tiếp tục hoàn thiện các quy định của pháp luật TTHS về kháng nghị giám<br /> đốc thẩm, tái thẩm, là một yêu cầu cấp thiết trong tình hình hiện nay.<br /> 2. Tình hình nghiên cứu<br /> Trong thời gian qua, việc nghiên cứu các quy định của BLTTHS về<br /> kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm đã được sự quan tâm của nhiều nhà<br /> nghiên cứu lý luận, nhà khoa học pháp lý, luật gia và cán bộ thực tiễn. Đã có<br /> nhiều công trình khoa học nghiên cứu những vấn đề cơ bản về kháng nghị<br /> giám đốc thẩm, tái thẩm. Trong đó, có một số công trình nghiên cứu chuyên<br /> sâu về thủ tục giám đốc thẩm như: đề tài khoa học cấp Bộ của TANDTC,<br /> “Nâng cao hiệu quả công tác giám đốc việc xét xử các vụ án hình sự”, do<br /> Ths. Đinh Văn Quế chủ biên [37]; luận án Tiến sĩ của tác giả Phan Thị<br /> Thanh Mai, “Giám đốc thẩm trong tố tụng hình sự Việt Nam” [30]... Một số<br /> công trình chỉ nghiên cứu ở phạm vi hẹp, có liên quan một phần đến quy<br /> định về kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm đã được công bố trên các tạp<br /> chí, báo chuyên ngành như: Vũ Gia Lâm, “Về căn cứ kháng nghị theo thủ tục<br /> tái thẩm trong BLTTHS năm 2003” [26]; Lê Kim Quế, “Một số vấn đề về<br /> giám đốc thẩm hình sự” [40]; Nguyễn Văn Trượng, “Thực trạng thi hành<br /> 3<br /> <br />