Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Luật học: Thủ tục xét xử sơ thẩm các vụ án hình sự

Thủ tục xét xử sơ thẩm các vụ án hình sự : \b<br /> Lý luận và thực tiễn áp dụng tại tỉnh Thừa<br /> Thiên Huế<br /> Tôn Thất Cẩm Đoàn<br /> Khoa Luật<br /> Luận văn Thạc sĩ ngành: Luật hình sự; Mã số: 5 05 15<br /> Người hướng dẫn: GS. TSKH. Đào Trí Úc<br /> Năm bảo vệ: 2002<br /> Abstract: Luận văn làm sáng tỏ những vấn đề lý luận về thủ tục xét xử sơ thẩm của<br /> Toà án. Phân tích thực trạng áp dụng các thủ tục xét xử sơ thẩm của toà án các cấp<br /> tỉnh Thừa Thiên-Huế. Góp phần giải quyết các vướng mắc về việc áp dụng thủ tục xét<br /> xử sơ thẩm của Toà án trong việc xử lý các vụ án hình sự tại địa phương. Đề xuất các<br /> giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả áp dụng thủ tục xét xử sơ thẩm của Toà án trên địa<br /> bàn tỉnh<br /> Keywords: Luật hình sự; Sơ thẩm; Thừa Thiên - Huế<br /> Content<br /> 1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi<br /> Trong tè tông h×nh sù, ho¹t ®éng xÐt xö ®-îc coi lµ giai ®o¹n ®Æc biÖt quan träng,<br /> bëi lÏ ®Ó x¸c ®Þnh mét ng-êi cã téi vµ ph¶i chÞu h×nh ph¹t, ng-êi ®ã ph¶i ®-îc ®-a ra xÐt xö<br /> tr-íc phiªn tßa; §iÒu 72 HiÕn ph¸p n¨m 1992 quy ®Þnh: “Kh«ng ai bÞ coi l¯ cã téi v¯ ph°i chÞu<br /> h×nh ph³t khi ch­a cã b°n ²n kÕt téi cña Tßa ²n ®± cã hiÖu lùc ph²p luËt”.<br /> ViÖc xÐt xö vô ¸n h×nh sù cã thÓ ph¶i tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n kh¸c nhau tõ xÐt xö s¬<br /> thÈm, ®Õn xÐt xö phóc thÈm hoÆc ®-îc xem xÐt theo tr×nh tù gi¸m ®èc thÈm hoÆc t¸i thÈm khi<br /> cã nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh. Trong c¸c h×nh thøc xÐt xö nãi trªn cña Toµ ¸n, xÐt xö s¬ thÈm<br /> vô ¸n h×nh sù lµ b¾t buéc ®èi víi bÊt kú vô ¸n h×nh sù nµo.<br /> ChØ riªng t¹i tØnh Thõa Thiªn- HuÕ, hµng n¨m, viÖc xÐt xö s¬ thÈm chiÕm trªn 80%<br /> tæng sè c¸c vô ¸n mµ c¸c Tßa ¸n trong tØnh ph¶i gi¶i quyÕt. Do ®ã, nÕu viÖc xÐt xö s¬ thÈm c¸c<br /> vô ¸n h×nh sù kh«ng tu©n thñ c¸c quy ®Þnh cña thñ tôc tè tông h×nh sù, th× sÏ dÉn ®Õn viÖc xÐt<br /> xö cña Tßa ¸n bÞ oan sai, g©y ra nh÷ng hËu qu¶ rÊt xÊu, lµm t¨ng sè l-îng c¸c vô ¸n ph¶i xÐt<br /> <br /> xö phóc thÈm, gi¸m ®èc thÈm cña Tßa ¸n cÊp trªn, lµm gi¶m niÒm tin cña nh©n d©n ®èi víi<br /> §¶ng vµ Nhµ n-íc.<br /> V× vËy, viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi: "Thñ tôc xÐt xö s¬ thÈm c¸c vô ¸n h×nh sù, lý luËn vµ<br /> thùc tiÔn ¸p dông t¹i tØnh Thõa Thiªn- HuÕ" mang tÝnh cÊp thiÕt kh«ng nh÷ng vÒ mÆt lý luËn<br /> còng nh- thùc tiÔn, nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ cuéc ®Êu tranh phßng, chèng téi ph¹m t¹i tØnh<br /> Thõa Thiªn - HuÕ, gãp phÇn phôc vô th¾ng lîi sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt<br /> n-íc.<br /> 2. T×nh h×nh nghiªn cøu vµ tÝnh míi cña ®Ò tµi<br /> Cho ®Õn nay, ch-a cã c«ng tr×nh nµo nghiªn cøu vÒ thùc tiÔn ¸p dông thñ tôc xÐt xö s¬<br /> thÈm cña Tßa ¸n ë tØnh Thõa Thiªn HuÕ nãi riªng. V× vËy, viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi "Thñ tôc xÐt<br /> xö s¬ thÈm c¸c vô ¸n h×nh sù, lý luËn vµ thùc tiÔn ¸p dông t¹i tØnh Thõa Thiªn- HuÕ" lµ phï<br /> hîp víi yªu cÇu ®Êu tranh phßng, chèng téi ph¹m cña ®Þa ph-¬ng vµ cña c¶ n-íc trong t×nh h×nh<br /> hiÖn nay.<br /> 3. Môc ®Ých, nhiÖm vô, ®èi t-îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu cña luËn v¨n<br /> Môc ®Ých vµ nhiÖm vô cña luËn v¨n nµy lµ lµm s¸ng tá vÒ mÆt lý luËn nh÷ng vÊn ®Ò<br /> vÒ thñ tôc xÐt xö s¬ thÈm; ®¸nh gi¸ ®óng thùc tr¹ng ¸p dông thñ tôc xÐt xö s¬ thÈm cña c¸c<br /> Tßa ¸n nh©n d©n t¹i tØnh Thõa Thiªn HuÕ, x¸c ®Þnh ®óng nguyªn nh©n cña nh÷ng thiÕu sãt<br /> trong viÖc ¸p dông, vµ ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ viÖc ¸p dông c¸c thñ tôc xÐt<br /> xö s¬ thÈm cña Tßa ¸n nh©n d©n c¸c cÊp trong c¶ n-íc nãi chung vµ ë ®Þa ph-¬ng nãi riªng.<br /> §èi t-îng nghiªn cøu : LuËn v¨n nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ thñ tôc xÐt xö<br /> s¬ thÈm, ®ång thêi ph©n tÝch thùc tiÔn ¸p dông thñ tôc xÐt xö s¬ thÈm cña Tßa ¸n c¸c cÊp tØnh<br /> Thõa Thiªn HuÕ.<br /> Ph¹m vi nghiªn cøu : LuËn v¨n nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn còng nh- thùc tiÔn<br /> ¸p dông thñ tôc xÐt xö s¬ thÈm cña Tßa ¸n cÊp huyÖn vµ cÊp tØnh t¹i Thõa Thiªn HuÕ, trong<br /> kho¶ng thêi gian tõ 1995 ®Õn 2000.<br /> 4. C¬ së lý luËn vµ ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu cña luËn v¨n<br /> C¬ së lý luËn cña luËn v¨n lµ quan ®iÓm cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin, t- t-ëng Hå ChÝ<br /> Minh, ®-êng lèi, chÝnh s¸ch cña §¶ng vÒ Nhµ n-íc vµ ph¸p luËt; nh÷ng thµnh tùu cña c¸c<br /> khoa häc: triÕt häc, luËt tè tông h×nh sù, luËt h×nh sù, téi ph¹m häc...<br /> C¸c ph-¬ng ph¸p ®-îc sö dông ®Ó nghiªn cøu trong luËn v¨n: ph-¬ng ph¸p duy vËt<br /> <br /> 2<br /> <br /> biÖn chøng, duy vËt lÞch sö; ph-¬ng ph¸p l«gÝc, thèng kª, tæng hîp, so s¸nh, dù b¸o, kÕt hîp<br /> víi ph-¬ng ph¸p tham kh¶o ý kiÕn chuyªn gia.<br /> 5. Nh÷ng ®ãng gãp míi vÒ mÆt khoa häc cña luËn v¨n<br /> §©y lµ c«ng tr×nh chuyªn kh¶o ®Çu tiªn trong khoa häc luËt tè tông h×nh sù ViÖt Nam<br /> ®Ò cËp riªng ®Õn viÖc nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ thñ tôc xÐt xö s¬ thÈm vµ thùc tiÔn<br /> ¸p dông thñ tôc xÐt xö s¬ thÈm cña Tßa ¸n nh©n d©n c¸c cÊp tØnh Thõa Thiªn HuÕ, còng nhc¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ viÖc ¸p dông c¸c thñ tôc ®ã.<br /> 6. ý nghÜa lý luËn vµ thùc tiÔn cña luËn v¨n<br /> - VÒ mÆt lý luËn, luËn v¨n nµy lµ c«ng tr×nh nghiªn cøu mét c¸ch t-¬ng ®èi cã hÖ<br /> thèng vµ toµn diÖn vÒ thñ tôc xÐt xö s¬ thÈm cña Tßa ¸n.<br /> - VÒ mÆt thùc tiÔn, luËn v¨n nµy ®Ò cËp viÖc ph©n tÝch thùc tr¹ng ¸p dông c¸c thñ tôc<br /> xÐt xö s¬ thÈm cña Tßa ¸n c¸c cÊp tØnh Thõa Thiªn HuÕ, gãp phÇn gi¶i quyÕt c¸c v-íng m¾c<br /> mµ thùc tiÔn xö lý c¸c vô ¸n h×nh sù t¹i ®Þa ph-¬ng gÆp ph¶i.<br /> 7. KÕt cÊu cña luËn v¨n<br /> LuËn v¨n cã 88 trang. Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn, phô lôc vµ danh môc tµi liÖu tham kh¶o,<br /> néi dung luËn v¨n gåm ba ch-¬ng.<br /> Sau ®©y lµ néi dung tãm t¾t cña luËn v¨n:<br /> Ch-¬ng 1<br /> Lý luËn chung vÒ xÐt xö s¬ thÈm vô ¸n h×nh sù<br /> Ch-¬ng nµy ®Ò cËp ®Õn c¸c vÊn ®Ó sau:<br /> 1.1<br /> <br /> Kh¸i niÖm, tÝnh chÊt, vÞ trÝ, vai trß cña xÐt xö s¬ thÈm trong tè tông h×nh<br /> <br /> sù ViÖt Nam<br /> 1.1.1.<br /> <br /> Kh¸i niÖm<br /> <br /> VÒ kh¸i niÖm, xÐt xö, nh- Tõ ®iÓn gi¶i thÝch thuËt ng÷ ph¸p lý th«ng dông, Nxb §¹i häc<br /> Quèc gia, H¯ Néi ®± nªu l¯ “ho¹t ®éng cña Toµ ¸n t¹i phiªn toµ ®Ó xem xÐt c¸c chøng cø<br /> vµ c¨n cø vµo ph¸p luËt, xö lý vô ¸n b»ng viÖc ra b¶n ¸n vµ c¸c quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n” .<br /> XÐt xö lµ mét d¹ng ®Æc biÖt cña ho¹t ®éng thùc hiÖn quyÒn lùc Nhµ n-íc, do Toµ ¸n, mµ<br /> cô thÓ lµ Héi ®ång xÐt xö tiÕn hµnh c«ng khai<br /> <br /> 3<br /> <br /> xÐt xö s¬ thÈm vô ¸n h×nh sù chÝnh lµ lÇn xÐt xö ®Çu tiªn trong ho¹t ®éng xÐt xö<br /> cña Toµ ¸n ®èi víi mét vô ¸n h×nh sù.<br /> 1.1.2. TÝnh chÊt, vÞ trÝ cña xÐt xö s¬ thÈm trong tè tông h×nh sù ViÖt Nam<br /> VÒ tÝnh chÊt, xÐt xö s¬ thÈm lµ lÇn ®Çu tiªn Toµ ¸n xem xÐt vµ quyÕt ®Þnh mét c¸ch<br /> kh¸ch quan, toµn diÖn tÊt c¶ nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra cña vô ¸n.<br /> XÐt xö s¬ thÈm ®-îc x¸c ®Þnh nh- lµ mét c«ng ®o¹n ®Çu tiªn trong giai ®o¹n kÕt thóc<br /> cña qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt mét vô ¸n h×nh sù vµ lµ giai ®o¹n më ®Çu cho toµn bé ho¹t ®éng xÐt<br /> xö cña Toµ ¸n. NÕu viÖc xÐt xö lµ chÝnh x¸c, th× phÇn lín c¸c vô ¸n h×nh sù sÏ ®-îc gi¶i<br /> quyÕt xong ngay khi ®· ®-îc xÐt xö s¬ thÈm chø kh«ng cÇn ph¶i xÐt xö phóc thÈm hoÆc gi¸m<br /> ®èc thÈm n÷a.<br /> 1.2. C¬ së khoa häc cña c¸c quy ®Þnh vÒ thñ tôc xÐt xö s¬ thÈm trong LuËt tè<br /> tông h×nh sù ViÖt Nam<br /> 1.2.1. C¸c nguyªn t¾c, yªu cÇu cña c¸c quy ®Þnh vÒ thñ tôc xÐt xö s¬ thÈm<br /> Trong phÇn nµy, luËn v¨n ®Ò cËp ®Õn mét sè nguyªn t¾c c¬ b¶n cã tÝnh chÊt xuyªn<br /> suèt ®èi víi viÖc x©y dùng vµ ¸p dông c¸c quy ®Þnh cña thñ tôc xÐt xö s¬ thÈm<br /> 1.2.2. Mét sè néi dung chÝnh cña c¸c quy ®Þnh vÒ xÐt xö s¬ thÈm vô ¸n h×nh sù<br /> PhÇn nµy cña luËn v¨n tr×nh bµy mét c¸ch cã hÖ thèng nh÷ng quy ®Þnh cña Bé luËt tè<br /> tông h×nh sù vÒ c¸c thñ tôc chuÈn bÞ xÐt xö vµ thñ tôc t¹i phiªn toµ ®-îc quy ®Þnh trong Bé<br /> luËt tè tông h×nh sù .<br /> 1.3. S¬ l-îc lÞch sö ph¸t triÓn cña c¸c quy ®Þnh vÒ xÐt xö s¬ thÈm vô ¸n h×nh sù<br /> theo LuËt tè tông h×nh sù viÖt nam<br /> Trong phÇn nµy, luËn v¨n ®Ò cËp mét c¸ch s¬ l-îc vÒ qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña<br /> thñ tôc xÐt xö s¬ thÈm<br /> Ch-¬ng2<br /> Thùc tiÔn xÐt xö s¬ thÈm c¸c vô ¸n<br /> h×nh sù t¹i tØnh Thõa Thiªn- HuÕ<br /> Trong ch-¬ng nµy, luËn v¨n ®Ò cËp ®Õn c¸c vÊn ®Ò sau:<br /> <br /> 4<br /> <br /> 2.1. kh¸i qu¸t ®Æc ®iÓm kinh tÕ- x· héi vµ tæ chøc bé m¸y toµ ¸n ë thõa thiªnhuÕ<br /> 2.1.1.<br /> <br /> §Æc ®iÓm kinh tÕ- x· héi tØnh Thõa Thiªn- HuÕ<br /> <br /> Thõa Thiªn- HuÕ lµ tØnh thuéc khu vùc miÒn Trung cña n-íc ta, diÖn tÝch: 5.054 km2,<br /> sè d©n: 1.064.000 ng-êi, gåm 8 huyÖn vµ mét tØnh lþ lµ thµnh phè HuÕ . So víi nhiÒu tØnh,<br /> thµnh phè kh¸c trong c¶ n-íc, kinh tÕ cña Thõa Thiªn- HuÕ ph¸t triÓn ch-a m¹nh, ®êi sèng<br /> ng-êi d©n vÉn cßn nhiÒu khã kh¨n.<br /> 2.1.2. Tæ chøc bé m¸y Toµ ¸n t¹i tØnh Thõa Thiªn- HuÕ<br /> T¹i tØnh Thõa Thiªn- HuÕ, theo quy ®Þnh cña LuËt tæ chøc toµ ¸n nh©n d©n, c¸c toµ ¸n<br /> ®-îc tæ chøc theo ®¬n vÞ hµnh chÝnh cÊp tØnh vµ cÊp huyÖn nh- ë c¸c ®Þa ph-¬ng kh¸c trong<br /> c¶ n-íc.<br /> <br /> 2.2. T×nh h×nh téi ph¹m vµ c«ng t¸c xÐt xö s¬ thÈm ¸n h×nh sù t¹i tØnh Thõa<br /> Thiªn- HuÕ tõ n¨m 1995 ®Õn n¨m 2000<br /> <br /> 2.2.1. T×nh h×nh téi ph¹m<br /> VÒ mÆt trËt tù trÞ an x· héi th× Thõa Thiªn- HuÕ lµ mét tØnh cã t×nh h×nh trËt tù trÞ an<br /> kh¸ tèt, sè vô ¸n h×nh sù mµ c¸c Toµ ¸n trong tØnh ph¶i thô lý vµ gi¶i quyÕt h»ng n¨m kho¶ng<br /> 500 vô, chiÕm kho¶ng 01% cña c¶ n-íc.<br /> Thõa Thiªn- HuÕ, kh«ng cã c¸c téi ph¹m nghiªm träng cã tæ chøc, kh«ng cã c¸c<br /> b¨ng, nhãm x· héi ®en ho¹t ®éng. Nh÷ng téi ph¹m nghiªm träng nh- c-íp cña, giÕt ng-êi ,<br /> c¸c téi ph¹m vÒ ma tuý, x¶y ra kh«ng nhiÒu,<br /> <br /> 2.2.2. C«ng t¸c xÐt xö<br /> 2.2.2.1. -u ®iÓm:<br /> Tõ n¨m 1995 ®Õn n¨m 2000, c¸c Toµ ¸n nh©n d©n hai cÊp t¹i tØnh Thõa Thiªn- HuÕ<br /> ®· gi¶i quyÕt ®-îc: 2462/2487 vô ¸n h×nh sù s¬ thÈm, gãp phÇn ®¸ng kÓ trong viÖc gi÷ g×n<br /> trËt tù trÞ an ë ®Þa ph-¬ng.ViÖc xÐt xö s¬ thÈm c¸c vô ¸n h×nh sù cña Toµ ¸n nh©n d©n hai cÊp<br /> t¹i tØnh Thõa Thiªn- HuÕ ®¹t chÊt l-îng kh¸ cao, sè vô ¸n cã kh¸ng c¸o, kh¸ng nghÞ chiÕm tØ<br /> lÖ Ýt vµ phÇn lín ®-îc cÊp phóc thÈm xö y ¸n, sè vô ¸n bÞ huû, c¶i söa Ýt.<br /> 2.2.2.2. Mét sè tån t¹i trong viÖc ¸p dông thñ tôc xÐt xö s¬ thÈm:<br /> <br /> 5<br /> <br />