Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Luật học: Tội sản xuất, buôn bán hàng giả theo pháp luật hình sự Việt Nam

Tội sản xuất, buôn bán hàng giả theo pháp luật<br /> hình sự Việt Nam<br /> Mai Thị Lan<br /> Khoa Luật<br /> Luận văn ThS ngành: Luật Hình sự; Mã số: 60 38 40<br /> Người hướng dẫn: TS. Phạm Văn Lợi<br /> Năm bảo vệ: 2008<br /> Abstract: Trình bày những vấn đề lý luận về tội sản xuất, buôn bán hàng giả hiện nay ở<br /> Việt Nam. Phân tích các quy định của Bộ Luật Hình sự về tội sản xuất, buôn bán hàng<br /> giả. Nghiên cứu thực tiễn áp dụng các quy định của pháp luật Hình sự đối với tội sản<br /> xuất, buôn bán hàng giả ở Việt Nam hiện nay; làm sáng tỏ thực tiễn áp dụng loại tội<br /> phạm này, nêu lên những vướng mắc trong điều tra, truy tố, xét xử. Đưa ra các kiến nghị<br /> hoàn thiện Bộ luật hình sự nhằm nâng cao hiệu quả áp dụng các quy định của Bộ luật<br /> hình sự về tội sản xuất, buôn bán hàng giả, góp phần nâng cao hiệu quả đấu tranh phòng<br /> chống tội phạm<br /> Keywords: Hàng giả; Luật hình sự; Pháp luật Việt Nam; Tội phạm<br /> Content<br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài<br /> Qua hai thập kỷ qua, với quá trình thực hiện công cuộc đổi mới Đảng, Nhà nước và<br /> nhân dân ta không ngừng phấn đấu, vượt qua mọi khó khăn thử thách, đẩy mạnh công cuộc đổi<br /> mới toàn diện và đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa rất quan trọng. Với đường lối kinh<br /> tế của Đảng ta là đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, xây dựng nền kinh tế độc<br /> lập, tự chủ, đưa nước ta trở thành nước công nghiệp, thoát khỏi tình trạng kém phát triển, nâng<br /> cao đời sống vật chất và tinh thần. Công cuộc đổi mới toàn diện đó, nhất là đổi mới về quản lý<br /> kinh tế, xóa bỏ tập trung quan liêu, bao cấp, khuyến khích phát triển nền kinh tế hàng hóa nhiều<br /> thành phần, thực hiện cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa đã đưa đất nước ta ra khỏi<br /> cuộc khủng hoảng kinh tế, chuyển sang thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá và thu<br /> được nhiều thành tựu to lớn trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, tạo ra những chuyển<br /> biến tích cực về mọi mặt.<br /> <br /> Những thành tựu đạt được đó chứng tỏ đường lối đổi mới của Đảng và Nhà nước ta là<br /> đúng đắn, sáng tạo, phù hợp với thực tiễn của Việt Nam. Tuy nhiên, do đặc thù của nền kinh tế<br /> thị trường, do sức ép cạnh tranh và những yếu kém trong quản lý kinh tế nên nhiều tệ nạn xã hội<br /> và tội phạm có môi trường phát sinh, phát triển, trong đó có tội sản xuất, buôn bán hàng giả. Sản<br /> xuất, buôn bán hàng giả có mặt ở khắp nơi trên thị trường nhưng khâu xử lý kết quả còn ở mức<br /> độ nhất định. Thực tế cho thấy, trong quá trình phát triển kinh tế, tình hình tội xâm phạm trật tự<br /> quản lý kinh tế như buôn lậu, kinh doanh trái phép, trốn thuế, quảng cáo gian dối, và sản xuất,<br /> buôn bán hàng giả, … phát triển và diễn biến phức tạp, nhiều vụ án xảy ra, nhiều vụ án đặc biệt<br /> nghiêm trọng, gây hậu quả nghiêm trọng và ảnh hưởng tới sự phát triển của nền kinh tế, tới sức<br /> khỏe và đời sống của nhân dân.<br /> Sản xuất, buôn bán hàng giả là một lực cản lớn đối với sự phát triển kinh tế của nước ta.<br /> Nhưng để đấu tranh, phòng chống tội phạm sản xuất, buôn bán hàng giả sẽ thực hiện như thế<br /> nào? Cơ sở lý luận về hình sự hoá, khái niệm hàng giả, quy định tội sản xuất, buôn bán hàng giả<br /> trong Luật Hình sự như thế nào và việc nhận thức về hàng giả trong thực tiễn ra sao, cũng như<br /> chúng ta cần có những biện pháp nào để phòng, chống tội sản xuất, buôn bàn hàng giả có hiệu<br /> quả? Về mặt lý luận, xung quanh tội sản xuất, buôn bán hàng giả, vẫn còn nhiều ý kiến khác<br /> nhau, thậm chí trái ngược nhau.<br /> Có thể thấy trong những năm qua, nhất là từ năm 2000 trở lại đây, các cơ quan bảo vệ<br /> pháp luật đã tích cực tổ chức điều tra, khám phá và xử lý kịp thời nhiều vụ án sản xuất, buôn bán<br /> hàng giả. Song do nhiều nguyên nhân khác nhau mà tình hình tội phạm sản xuất, buôn bán hàng<br /> giả vẫn không giảm, thậm chí còn tăng đến chóng mặt, gây ra nhiều thiệt hại cho các đơn vị kinh<br /> tế, doanh nghiệp và nhân dân. Một số vụ gây hoang mang trong tư tưởng quần chúng nhân dân,<br /> tác động đến sự phát triển của nền kinh tế, đời sống nhân dân, từ đó ảnh hưởng đến sự nghiệp<br /> công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Bên cạnh đó, các biện pháp đấu tranh, phòng chống<br /> cũng như quá trình điều tra khám phá loại tội này còn nhiều bất cập, chưa có sự phối hợp cần<br /> thiết giữa các lực lượng thực thi pháp luật, sự hỗ trợ của người tiêu dùng, của quần chúng nhân<br /> dân còn hạn chế, nên hiệu quả xử lý các vụ án sản xuất, buôn bán hàng giả còn thấp. Tỷ lệ các vụ<br /> án được phát hiện thấp, tiến hành điều tra chậm, đề nghị xử lý bằng hình sự chưa cao.<br /> Nước ta đã trở thành thành viên chính thức Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), một<br /> trong những vấn đề Việt Nam cam kết thực hiện là bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp, chống sản<br /> xuất, buôn bán hàng giả nhằm đảm bảo sự cạnh tranh lành mạnh, bảo vệ quyền và lợi ích hợp<br /> pháp của chủ sở hữu (các doanh nghiệp, các nhà sản xuất kinh doanh), quyền và lợi ích của<br /> <br /> người tiêu dùng cũng như uy tín của Việt Nam trong hợp tác thương mại quốc tế. Hiện nay, Việt<br /> Nam đang bước đầu hoàn thiện các văn bản pháp luật cho phù hợp với sự hội nhập chung của thế<br /> giới, thể hiện rõ quyết tâm đổi mới toàn diện nhằm thiết lập một nền kinh tế thị trường mang tính<br /> cạnh tranh cao, đủ sức hội nhập một cách sâu rộng vào nền kinh tế thế giới, từng bước nâng cao<br /> vị thế của Việt Nam trên thị trường quốc tế. Cùng với sự hội nhập đó, các sản phẩm, hàng hóa<br /> cũng đa dạng. Từ sự đa dạng đó đã tạo điều kiện cho sản xuất, buôn bán hàng giả không còn bó<br /> hẹp trong phạm vi một số sản phẩm, mà lan tới hầu hết các chủng loại sản phẩm, đe doạ mọi khía<br /> cạnh của hoạt động kinh doanh, điều này không chỉ gây thất thu thuế cho Nhà nước, mà còn gây<br /> thiệt hại trực tiếp cho nhà sản xuất và người tiêu dùng. Vì vậy, Đảng và Nhà nước ta coi việc<br /> phòng, chống sản xuất, buôn bán hàng giả là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách cần phải có giải<br /> pháp đồng bộ, kiên quyết đấu tranh ngăn chặn, từng bước đẩy lùi hoạt động sản xuất, buôn bán<br /> hàng giả. Mọi hành vi sản xuất, buôn bán, vận chuyển, tàng trữ hàng giả được phát hiện đều phải<br /> xử lý theo pháp luật góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ đấu tranh phòng chống tội phạm, bảo<br /> vệ an ninh quốc gia và giữ gìn trật tự xã hội, phục vụ cho sự nghiệp phát triển kinh tế-xã hội của<br /> đất nước.<br /> Vì vậy, từ thực tiễn nêu trên đã lý giải cho tác giả chọn đề tài: “Tội sản xuất, buôn bán<br /> hàng giả theo pháp luật hình sự Việt Nam” làm đề tài luận văn thạc sĩ của mình.<br /> 2. Tình hình nghiên cứu đề tài luận văn<br /> Phòng, chống tội phạm xâm phạm trật tự quản lý kinh tế nói chung và tội sản xuất, buôn<br /> bán hàng giả nói riêng đã được quy định trong Bộ luật Hình sự và được một số nhà luật học đề cập<br /> một cách khái quát về tội sản xuất, buôn bán hàng giả như Giáo trình luật hình sự Việt Nam (Phần<br /> các tội phạm) của Khoa luật, Đại học Quốc gia Hà Nội, Nxb. Đại học quốc gia Hà Nội, 1997; Giáo<br /> trình luật hình sự Việt Nam, tập II của Trường Đại học Luật Hà Nội, Nxb Công an nhân dân, 1998;<br /> Giáo trình luật hình sự Việt Nam của Trường Đại học Luật Hà Nội, Nxb Công an nhân dân,<br /> 2000; Giáo trình luật hình sự Việt Nam (Phần các tội phạm) của Khoa Luật, Đại học Quốc gia<br /> Hà Nội, Nxb Đại học quốc gia Hà Nội, 2002; Bình luận khoa học Bộ luật Hình sự 1999 (Phần<br /> các tội phạm) của TS. Phùng Thế Vắc, TS. Trần Văn Luyện, LS. ThS. Phạm Thanh Bình, TS.<br /> Nguyễn Đức Mai, ThS. Nguyễn Sĩ Đại, ThS. Nguyễn Mai Bộ, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội,<br /> 2001,... Tuy nhiên, các công trình nghiên cứu này mới chỉ dừng lại ở một phạm vi hẹp, chưa đề<br /> cập một cách trực tiếp, tổng thể và phương hướng hoàn thiện loại tội phạm này.<br /> Tội sản xuất, buôn bán hàng giả vẫn chưa được quan tâm đúng mức, các nghiên cứu về<br /> tội sản xuất, buôn bán hàng giả thường mới chỉ đề cập, tập trung nghiên cứu chung với các tội<br /> <br /> phạm khác liên quan đến các đối tượng hàng giả cụ thể đã được quy định tại các điều luật cụ thể<br /> khác hoặc từ góc độ khác. Cho đến nay chưa có một công trình chuyên khảo nào nghiên cứu toàn<br /> được giải pháp hoàn thiện pháp luật hình sự nhằm nâng cao hiệu quả khi xử lý tội phạm. Vì vậy,<br /> cần phải nghiên cứu tội sản xuất, buôn bán hàng giả tương đối có hệ thống, toàn diện từ góc độ<br /> lý luận và thực tiễn, trên cơ sở đó đề ra phương hướng và các giải pháp nhằm hoàn thiện pháp<br /> luật hình sự về tội sản xuất, buôn bán hàng giả.<br /> 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn<br /> Luận văn được thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn<br /> đối với tội sản xuất, buôn bán hàng giả ở Việt Nam hiện nay. Trên cơ sở đó xây dựng hệ thống<br /> giải pháp, những định hướng và kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả của cuộc đấu tranh phòng,<br /> chống tội phạm sản xuất, buôn bán hàng giả.<br /> Để đạt được những mục đích trên, luận văn thực hiện những nhiệm vụ cụ thể sau:<br /> - Nghiên cứu, phân tích một số vấn đề lý luận về tội sản xuất, buôn bán hàng giả hiện<br /> nay ở Việt Nam.<br /> - Phân tích các các quy định của Bộ luật hình sự về tội sản xuất, buôn bán hàng giả.<br /> - Nghiên cứu thực tiễn áp dụng các quy định của pháp luật Hình sự đối với tội sản xuất,<br /> buôn bán hàng giả ở Việt Nam; làm sáng tỏ thực tiễn áp dụng loại tội phạm này, nêu lên những<br /> vướng mắc trong điều tra, truy tố, xét xử.<br /> - Đưa ra các kiến nghị hoàn thiện Bộ luật hình sự nhằm nâng cao hiệu quả áp dụng các<br /> quy định của Bộ luật hình sự về tội sản xuất, buôn bán hàng giả, góp phần nâng cao hiệu quả đấu<br /> tranh phòng chống tội phạm.<br /> 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn<br /> Đối tượng nghiên cứu của đề tài những vấn đề lý luận, thực tiễn đối với tội sản xuất,<br /> buôn bán hàng giả ở Việt Nam hiện nay và định hướng về tổ chức cuộc đấu tranh của toàn xã hội<br /> với hiện tượng tội phạm nói chung và tội phạm trong hoạt động sản xuất, buôn bán hàng giả nói<br /> riêng.<br /> Về phạm vi nghiên cứu, luận văn tập trung nghiên cứu tội sản xuất, buôn bán hàng giả<br /> được quy định tại Điều 156 chương XVI-BLHS năm 1999. Luận văn cũng đi sâu nghiên cứu tình<br /> hình thực tiễn, những quy định của pháp luật hình sự đối với tội sản xuất, buôn bán hàng giả<br /> nhằm làm rõ các dấu hiệu pháp lý và những nội dung cần nghiên cứu về mặt lý luận trên lĩnh vực<br /> này nhằm phục vụ tốt hơn cho việc xác định tội phạm sản xuất, buôn bán hàng giả, cho cuộc đấu<br /> tranh phòng, chống loại tội phạm trong nền kinh tế thị trường.<br /> <br /> 5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu<br /> Cơ sở lý luận của luận văn là hệ thống quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng<br /> Hồ Chí Minh và của Đảng Cộng sản Việt Nam về xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam xã<br /> hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân, và về xây dựng pháp luật<br /> Phương pháp luận của luận văn là chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật<br /> lịch sử.<br /> Để phù hợp với đối tượng, nhiệm vụ và mục đích của đề tài, luận văn sử dụng một cách<br /> linh hoạt và hợp lý các phương pháp nghiên cứu cụ thể sau: Phương pháp tổng hợp, phân tích, so<br /> sánh, thống kê, lôgíc, kết hợp với các phương pháp khác như so sánh pháp luật, điều tra xã hội.<br /> 6. Những đóng góp mới về khoa học của đề tài<br /> Qua kết quả nghiên cứu và phân tích, đánh giá tình hình tội phạm đối với tội sản xuất,<br /> buôn bán hàng giả, tác giả đã chỉ ra những vướng mắc, bất cập, định hướng,… trong thực tiễn<br /> điều tra, truy tố, xét xử loại tội phạm này. Đồng thời, đề xuất hệ thống các giải pháp có tính khả<br /> thi nhằm nâng cao hiệu quả việc áp dụng những quy định của pháp luật hình sự về tội sản xuất,<br /> buôn bán hàng giả.<br /> 7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn<br /> Những kết quả đạt được của luận văn có ý nghĩa quan trọng trong việc góp phần nâng<br /> cao hiệu quả việc áp dụng những quy định của pháp luật hình sự hiện hành về tội sản xuất, buôn<br /> bán hàng giả. Thông qua kết quả nghiên cứu và các đề xuất, tác giả mong muốn đóng góp phần<br /> nhỏ bé của mình vào việc phát triển khoa học luật hình sự nói chung, hoàn thiện về tội sản xuất,<br /> buôn bán hàng giả nói riêng.<br /> Luận văn đề cập các giải pháp phòng, chống có hiệu quả các tội phạm sản xuất, buôn<br /> bán hàng giả để các cơ quan lập pháp, hành pháp, tư pháp có thể tham khảo, góp phần hỗ trợ cho<br /> việc xây dựng kế hoạch tổ chức đấu tranh phòng, chống tội phạm có hiệu quả đối với loại tội<br /> phạm này.<br /> Luận văn còn là tài liệu nghiên cứu của giáo viên, cán bộ nghiên cứu, học sinh các<br /> trường đào tạo pháp luật tại Việt Nam.<br /> 8. Cấu trúc luận văn<br /> Ngoài phần mở đầu, phần kết luận, mục lục và danh mục các tài liệu tham khảo, luận<br /> văn gồm 3 chương:<br /> Chương 1. Những vấn đề lý luận về Tội sản xuất, buôn bán hàng giả hiện nay ở Việt<br /> Nam;<br /> <br />