Tóm tắt Luận văn thạc sĩ Luật học: Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ –Từ thực tiễn huyện Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn

Chia sẻ: Hinh Duyệt | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

61
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nội dung luận văn gồm 3 chương được trình bày như sau: Cơ sở lý luận và pháp lý về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ; Thực trạng xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ trên địa bàn huyện Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn hiện nay; Một số giải pháp đảm bảo xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn thạc sĩ Luật học: Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ –Từ thực tiễn huyện Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA LÊ THỊ KIỀU OANH XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ - TỪ THỰC TIỄN HUYỆN HỮU LŨNG, TỈNH LẠNG SƠN Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật hành chính Mã số: 60 38 01 02 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH HÀ NỘI, NĂM 2017
Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: GS.TS PHẠM HỒNG THÁI Phản biện 1: PGS.TS. Lương Thanh Cường Phản biện 2: TS. Lê Tiến Hào Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Địa điểm: Phòng họp 402C, Nhà A - Hội trường bảo vệ luận văn thạc sỹ, Học viện Hành chính Quốc gia Số: 77 Nguyễn Chí Thanh – Quận Đống Đa – TP. Hà Nội Thời gian: Vào hồi 15 giờ, ngày 04 tháng 8 năm 2017 Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia hoặc trên trang web Khoa Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Tai nạn giao thông đã và đang là vấn đề được xã hội quan tâm sâu sắc, mang tính toàn cầu. Tai nạn giao thông ở Việt Nam cũng nằm trong tình trạng chung của các nước đang phát triển, tai nạn giao thông ở Việt Nam tăng liên tục trong nhiều năm và tính nghiêm trọng ngày càng gia tăng. Nhiều năm trở lại đây, Chính phủ Việt Nam đã nhận thức được mối hiểm họa của tai nạn giao thông. Để kiềm chế và giảm thiểu tai nạn giao thông, nhưng do ý thức chấp hành luật của người tham gia giao thông thấp, hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông chưa đồng bộ và yếu kém, hiệu lực quản lý nhà nước chưa cao. Trên địa bàn huyện Hữu Lũng có nhiều tuyến đường giao thông quan trọng. Ngoài tuyến quốc lộ 1A chạy qua với chiều dài gần 26km còn có các tuyến đường tỉnh lộ Phố Vị- Đèo Cà, Minh Lễ - Quyết Thắng, Gốc Me- Yên Thịnh- Hữu Liên, Phố Vị- Tân Thành- Hoà Sơn- Hoà Lạc... Trong những năm qua, huyện Hữu Lũng đã huy động toàn bộ sức mạnh hệ thống chính trị của huyện vào cuộc để triển khai và thực hiện tốt các luật của Quốc hội, nghị định của Chính phủ về đảm bảo an toàn giao thông, đặc biệt là Luật Giao thông đường bộ(GTĐB) năm 2008. Sau nhiều năm triển khai thực hiện Luật Giao thông đường bộ, bước đầu đã thu được những kết quả nhất định, tình hình trật tự an toàn giao thông (TTATGT) phần nào được cải thiện và đã hạn chế tới mức thấp nhất số vụ, số người chết do tai nạn giao thông. Tuy nhiên, hoạt động GTĐB vẫn còn nhiều bất cập, tai nạn giao thông tuy có giảm về số vụ và số người chết nhưng chưa bền vững, đặc biệt là tình hình vi phạm pháp luật về bảo đảm TTATGT có xu hướng ngày càng tăng. Công tác xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB trên địa bàn huyện Hữu Lũng trong thời gian vừa qua đã có nhiều thành tích đạt được điển hình là số vụ vi phạm đã được các lực lượng chức 1
năng phát hiện và xử phạt tăng dần qua các năm. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều mặt hạn chế về sự nghiêm minh, công bằng, công khai trong hoạt động xử phạt chưa được đảm bảo, còn nhiều “kẽ hở” pháp lý trong xử phạt tạo điều kiện, cơ hội cho những vi phạm, tái vi phạm phát sinh… Để góp phần làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn, tìm kiếm những giải pháp nhằm đảm bảo hiệu quả của hoạt động xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB góp phần hoàn thiện hơn TTATGT, với mục tiêu bảo vệ tính mạng, tài sản của nhân dân và trên hết là đảm bảo tính pháp chế xã hội chủ nghĩa trong trong lĩnh vực GTĐB …, chính vì tầm quan trọng đó của công tác xử phạt vi pham hành chính trong lĩnh vực GTĐB, tôi chọn đề tài ử phạt vi pham hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ – Từ thực tiễn huyện Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn để nghiên cứu và viết luận văn thạc sĩ. 2. Tình hình nghiên cứu Trong thời gian qua đã có một số công trình khoa học liên quan đến đề tài nghiên cứu của luận văn, tiêu biểu là: - Viện Khoa học pháp lý – Bộ Tư pháp (1980), Xử lý vi phạm hành chính, Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ, Hà Nội; - TS.Vũ Thư (1996), Chế tài hành chính – Lý luận và thực tiễn, chuyên đề hội thảo khoa học về giao thông, Hà Nội. - Nguyễn Trọng Bình (2000), ịnh của pháp luậ ử ạt vi phạ Luận văn thạc sỹ Luật học, Trường Đại học Luật Hà Nội. - PGS.TS Bùi uân Đức (2006), V vi phạm hành chính và hình thức xử phạt vi phạm hành chính: Những hạn chế và giả ổi mới, Tạp chí Nhà nước và pháp luật. - Th.S Nguyễn Mạnh Hừng (2006), Tạm giữ tang vậ ươ g n vi phạm hành chính v GTĐB cầ ược áp dụ g ư ế nào, Tạp chí Luật học. 2
- TS. Trần Minh Hương (2006), Bi n pháp xử lý hành chính khác, Tạp chí Quản lý nhà nước. - Nguyễn Quang Huy (2007) T ự ậ g ự ảm bả ậ ự g g ự ế tỉnh Thái Nguyên, Luận văn thạc sĩ luật học, Đại học quốc gia Hà Nội. - VũThanh Nhàn (2009), ậ ử ạ g ự g g ư g t Nam hi n nay – M ận , thực tiễ ươ g ướ g n, Luận văn thạc sỹ Luật học,Trường Đại học Luật Hà Nội. Ở cấp độ thấp hơn, các đề tài nghiên cứu liên quan, có thể kể đến như: - Trần Văn Luyện, Trần Sơn, Nguyễn Văn Chính (2003), Trật tự an g g ư ng b , thực trạng và giải pháp, NXB Chính trị quốc gia Hà Nội; - Lê Ngọc Tiến (2004), Giáo dục pháp luật – bi n pháp quan trọng trong giảm thiểu tai nạn giao thông, Tạp chí Giao thông vận tải số 7; - Nguyễn Quang Huy (2007), Thực hi n pháp luậ g ự ảo bảo trật tự an toàn giao thông qua thực tế tỉnh Thái Nguyên, Luận văn thạc sỹ Luật học, Đại học Quốc gia Hà Nội; - Nguyễn Văn Đô (2007), Xử lý vi phạ g ực trật tự, an toàn GTĐB Vi t Nam hi n nay, Luận văn thạc sỹ quản lý hành chính công, Học viện Hành Chính quốc gia; - Đào Văn Minh (2008), Quả ước bằng pháp luật v trật tự an toàn GTĐB của chính quy ơ tỉnh Thanh Hóa hi n nay, Luận văn thạc sỹ Luật học, Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh; - Phạm Trung Hòa (2008), Xử lý vi phạm hành chính v trật tự an toàn GTĐB của Cảnh sát giao thông Vi t Nam, Luận văn thạc sỹ quản lý hành chính công, Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh; 3
- Vũ Ngọc Dương (2009), Thực trạng và giải pháp v trật tự an toàn GTĐB ịa bàn tỉnh Hả Dươ g, Tạp chí khoa học công nghệ và môi trường số 4 năm 2009, đề tài nghiên cứu cấp Bộ; - Trần Sơn Hà (2011), Cải cách thủ tục hành chính trong xử lý vi phạm hành chính v trật tự an toàn GTĐB Vi N ế ă 2020 Luận văn thạc sỹ quản lý hành chính công, Học viện Hành chính quốc gia. Luận văn ử phạt vi pham hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ - từ thực tiễn huyện Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn sẽ kế thừa một phần cơ sở lý luận của các nghiên cứu trên, đồng thời phản ánh thực trạng tại huyện Hữu Lũng nhằm cung cấp các luận cứ khoa học và thực tiễn cho việc hoàn thiện pháp luật xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB của cả nước nói chung và huyện Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn nói riêng, nâng cao hiêụ quả trong công tác đấu tranh ph ng, chống vi pham trong lĩnh vực GTĐB . 3. Mục đích và nhiệm vụ 3.1. Mục đích Làm rõ những vấn đề lý luận về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ, đánh giá được thực trạng xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB trên địa bàn huyện Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn, trên cơ sở đó, đề xuất những giải pháp đảm bảo xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB trên địa bàn huyện Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn. 3.2. Nhiệm vụ Để thực hiện mục đích trên của luận văn cần tập trung vào một số nhiệm vụ sau: Làm rõ cơ sở lý luận về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ; Đánh giá được thực trạng vi phạm hành chính; thực trạng xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB trên địa bàn huyện Hữu Lũng chỉ ra được những kết quả, những hạn chế, nguyên nhân những hạn chế; Đề xuất một số giải pháp đảm bảo hoạt động 4
xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB trên địa bàn huyện Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn trong thời gian tới. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là hoạt động xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB trên địa bàn huyện Hữu Lũng. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi về không gian: Đề tài chỉ giới hạn nghiên cứu trên phạm vi huyện Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn. - Phạm vi về thời gian: Chủ yếu nghiên cứu thực trạng hoạt đông xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB trên địa bàn huyện Hữu Lũng từ năm 2010 đến năm 2016 và đề xuất giải pháp cho thời gian tới. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu - Phương pháp luận: Luận văn sử dụng các phương pháp duy vật lịch sử và chủ nghĩa duy vật biện chứng. - Phương pháp nghiên cứu: Luận văn sử dụng kết hợp các phương pháp: phân tích, tổng hợp, so sánh, thống kê, xử lý số liệu, thông tin. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn Luận văn góp phần làm rõ khía cạnh lý luận, pháp lý về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ; kết quả nghiên cứu của Luận văn có thể làm tài liệu tham khảo cho cơ quan nhà nước, cho giảng dạy, học tập về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ. 7. Bố cục của luận văn Ngoài phần mở đầu và phần kết luận, nội dung luận văn gồm 3 chương. 5
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ VỀ XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC GTĐB 1.1. Cơ sở lý luận về xử phạt vi phạm hành chính 1.1.1.Vi phạm hành chính và vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ Vi phạm hành chính được định nghĩa lần đầu tiên trong Pháp lệnh Xử phạt vi phạm hành chính năm 1989, theo đó “Vi phạm hành chính là hành vi do cá nhân, tổ chức thực hiện một cách cố ý hoặc vô ý, xâm phạm quy tắc quản lý Nhà nước mà không phải là tội phạm hình sự và theo quy định của pháp luật phải bị xử phạt hành chính”. Đến nay, Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012 đã một lần nữa định nghĩa về vi phạm hành chính một cách khoa học và chính xác hơn cụ thể là: “vi phạm hành chính là hành vi có lỗi do cá nhân, tổ chức thực hiện, vi phạm quy định của pháp luật về quản lý nhà nước mà không phải là tội phạm và theo quy định của pháp luật phải bị xử phạt vi phạm hành chính”. Tuy có sự khác nhau về cách diễn đạt, các quan niệm về vi phạm hành chính nêu trên đều thống nhất về dấu hiệu bản chất của loại vi phạm pháp luật này. Xuất phát từ định nghĩa của vi phạm hành chính chúng ta có thể định nghĩa về vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB như sau: Vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB là những hành vi có lỗi do cá nhân, tổ chức thực hiện, vi phạm quy định của pháp luật về lĩnh vực GTĐB mà không phải là tội phạm và theo quy định của pháp luật phải bị xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ. 1.1.2. Quan niệm về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ Theo khoản 2 Điều 2 Luật xử lí vi phạm hành chính, xử phạt vi phạm hành chính được hiểu là: “việc người có thẩm quyền xử phạt áp dụng hình 6
thức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả đối với cá nhân, tổ chức thực hiện hành vi vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính.” Từ khái niệm về xử phạt vi phạm hành chính ta có thể đưa ra định nghĩa: Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB là việc người có thẩm quyền xử phạt áp dụng hình thức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả đối với cá nhân, tổ chức thực hiện hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB theo quy định của pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB . 1.1.3. Nguyên tắc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ Nguyên tắc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB bao gồm: Mọi vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB phải được phát hiện, ngăn chặn kịp thời và phải bị xử lý nghiêm minh, mọi hậu quả do vi phạm hành chính gây ra phải được khắc phục theo đúng quy định của pháp luật; Việc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB được tiến hành nhanh chóng, công khai, khách quan, đúng thẩm quyền, bảo đảm công bằng, đúng quy định của pháp luật; Việc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB phải căn cứ vào tính chất, mức độ, hậu quả vi phạm, đối tượng vi phạm và tình tiết giảm nhẹ, tình tiết tăng nặng; Chỉ xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB khi có hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB do pháp luật quy định; Người có thẩm quyền xử phạt có trách nhiệm chứng minh vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB . Cá nhân, tổ chức bị xử phạt có quyền tự mình hoặc thông qua người đại diện hợp pháp chứng minh mình không vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB; Đối với cùng một hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB thì mức phạt tiền đối với tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân. 7
1.1.4. Các điều kiện bảo đảm hiệu quả xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ Thứ nh t, hệ thống các văn bản pháp luật liên quan đến lĩnh vực GTĐB phải hoàn chỉnh, các quy định cần chặt chẽ, phù hợp với thực tiễn cuộc sống. Thứ hai, điều kiện về đội ngũ nhân lực là những chủ thể thực hiện hoạt động xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB phải đảm bảo đủ về số lượng và chất lượng. Thứ ba,điều kiện về trang thiết bị khoa học kỹ thuật các loại trang bị cho những chủ thể thực hiện cần phải đầy đủ và đáp ứng được yêu cầu.Thứ ư, điều kiện về sự phối kết hợp trong hoạt động xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB giữa các cơ quan chuyên môn nghiệp vụ và các cơ quan phối hợp.Thứ ă , điều kiện về ý thức chấp hành nghiêm pháp luật về GTĐB của cán bộ, công chức và nhân dân, đi cùng với nó là hoạt động tuyên truyền tốt pháp luật sâu rộng đến đời sống xã hội để mỗi người đều biết, hiểu và tuân thủ pháp luật. 1.2. Cơ sở pháp lý của xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đƣờng bộ 1.2.1. Các hình thức xử phạt vi phạm hành chính và biện pháp khắc phục hậu quả trong lĩnh vực giao thông đường bộ 1.2.1.1. Các hình thức xử phạt vi phạ g ực giao g ư ng b Các hình thức xử phạt vi phạm hành chính bao gồm: Cảnh cáo; Phạt tiền; Tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề có thời hạn; Tịch thu tang vật vi phạm hành chính, phương tiện được sử dụng để vi phạm hành chính (sau đây gọi chung là tang vật, phương tiện vi phạm hành chính); Hình thức xử phạt cảnh cáo và phạt tiền chỉ được quy định và áp dụng là hình thức xử phạt chính. 8
Hình thức xử phạt Tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề có thời hạn; Tịch thu tang vật vi phạm hành chính, phương tiện được sử dụng để vi phạm hành chính (sau đây gọi chung là tang vật, phương tiện vi phạm hành chính); trục xuất có thể được quy định là hình thức xử phạt bổ sung hoặc hình thức xử phạt chính. 1.2.1.2. Bi n pháp khắc phục hậu quả g ực giao thông ư ng b Nghị đinh số 46/2016/NĐ-CP ngày 26/5/2016 của Chính phủ quy định về Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB và đường sắt đã đưa ra các quy định rất cụ thể cho từng hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB sẽ có những biện pháp khắc phục hậu quả tương ứng. 1.2.2. Thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ Phân định thẩm quyền xử phạt hành chính trong lĩnh vực GTĐB được quy định tại Chương IV của Nghị định số 46/2016/NĐ-CP ngày 26/5/2016 của Chính phủ quy định về Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB và đường sắt. Từng chủ thể khác nhau có thẩm quyền xử phạt khác nhau. Thẩm quyền xử phạt của Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp quy định rõ tại Điều 71, Thẩm quyền xử phạt của Công an nhân dân quy định rõ tại Điều 72, Thẩm quyền xử phạt của Thanh tra chuyên ngành, Cảng vụ hàng hải, Cảng vụ hàng không, Cảng vụ đường thủy nội địa quy định rõ tại Điều 73 của Nghị định này. 1.2.3. Trình tự, thủ tục xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ Trình tự và thủ tục xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB theo thủ tục đơn giản và Lập biên bản vi phạm hành chính về GTBĐ được quy định trong Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012 và Nghị định số 46/2016/NĐ-CP ngày 26/5/2016 của Chính phủ quy định về Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB và đường sắt. 9
1.2.4. Ý nghĩa của xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ Thứ nh t, xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB có ý nghĩa trong việc đảm bảo phát triển bền vững kinh tế - xã hội. Thứ hai, xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB có tác dụng đảm bảo trật tự an toàn xã hội. Thứ ba, xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB có ý nghĩa quan trọng trong phát triển kinh tế, xã hội và bảo đảm an ninh quốc phòng. Tiểu kết chƣơng 1 Hoạt động xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB trong mỗi địa phương và cả nước luôn là vấn đề phức tạp có ảnh hưởng đến sự phát triển xã hội. Có thể thấy được qua việc Nhà nước sử dụng pháp luật để thực hiện các tác động đến các chủ thể có hành vi vi phạm pháp luật GTĐB góp phần ổn định trật tự xã hội. Trật tự an toàn xã hội được ổn định sẽ góp phần rất lớn đến hiệu quả của hoạt động xử phạt vi phạm hành chính về GTĐB. Hoạt động này có vai trò to lớn cho việc đảm bảo phát triển bền vững kinh tế - xã hội, bảo đảm trật tự an toàn xã hội, bảo đảm an ninh quốc phòng. 10
CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC GTĐB TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN HỮU LŨNG, TỈNH LẠNG SƠN 2.1. Khái quát tình hình chung về huyện Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn 2.1.1. Đặc điểm vị trí địa lý và dân cư huyện Hữu Lũng - Vị trí địa lý: Hữu Lũng là huyện miền núi nằm ở phía Nam của tỉnh Lạng Sơn, cách thành phố 80 km, thuộc dải đất nối liền vùng trung du và vùng đồng bằng Bắc bộ nước ta. Diện tích tự nhiên là 806,74 km2 (theo điều tra năm 2016). Huyện được chia làm 2 vùng địa hình khác nhau vùng núi đá chiếm 2/3 diện tích. Vùng thung lũng rộng chiếm 1/3 diện tích có hai dãy núi cao là Cai kinh và Bảo Đài. Phía Đông giáp 2 huyện Chi Lăng và Bắc Sơn, phía Tây giáp Võ Nhai (tỉnh Thái Nguyên), phía Tây - Nam và Đông Nam giáp huyện Lục Ngạn, Lạng Giang, Lục Nam, Yên Thế của tỉnh Bắc Giang. - Dân cư: Tổng dân số trung bình đến hết năm 2016 ước 121.418 người, tỷ lệ tăng dân số tự nhiên là 1,49%. Qua các năm, quy mô dân số của huyện không thay đổi nhiều. tỷ lệ gia tăng dân số tự nhiên của dân số trên địa bàn năm 2013 là 1,49%. Có 7 dân tộc anh em cùng chung sống gồm: Nùng (52%), Kinh (41,3%) c n lại là các dân tộc Tày, Dao, Cao Lan, Hoa, Sán Chỉ. 2.1.2. Hệ thống GTĐB huyện Hữu Lũng Với hệ thống đường giao thông hiện có 700,55km, trong đó, quốc lộ 1A: 26km; đường tỉnh: 100,15km; đường huyện: 74km; đường nội thị: 12,4km; đường liên xã, liên thôn: 488km. Tuyến đường sắt Hà Nội - Lạng Sơn chạy qua có tổng chiều dài:25km. Đến nay, đã có 25/26 xã, thị trấn có đường ô tô đến trung tâm xã được 4 mùa. Đường tỉnh được bê tông, rải nhựa tăng từ 15,8km năm 2005 lên 57,91km năm 2016. Mặt đường các loại được quan tâm xây dựng, tăng từ 48,8km năm 2010 lên 96,34 km năm 11
2016. Từ năm 2011 đến nay, đã duy tu, sửa chữa được trên 980km đường. Huyện Hữu Lũng có hệ thống giao thông về cơ bản đã tương đối hoàn thiện ở cả tuyến đường quốc lộ, đường tỉnh, đường huyện và các đường bê tông liên xã, liên thôn… với hệ thống giao thông như vậy, một mặt thuận tiện cho nhu cầu lưu thông, đi lại, trao đổi mua bán, thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển, đời sống của người dân về mọi mặt đều được nâng cao, nhưng mặt trái của nó để lại đó là tình trạng tai nạn giao thông tăng lên, vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB cũng tăng lên. 2.2. Thực trạng vi phạm hành chính và xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB trên địa bàn huyện Hữu Lũng 2.2.1. Thực trạng vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB tại huyện Hữu Lũng Khi tiếp cận thực trạng vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB ở huyện Hữu Lũng, chúng ta có thể tiếp cận qua nhiều cách thức khác nhau: Quan sát thực tế kết hợp với phân tích số liệu các vụ vi phạm đã được phát hiện, xử lý; phân tích sự vi phạm giữa các nhóm hành vi với nhau và trong nội bộ một nhóm hành vi để thất được sự phân hóa của các yếu tố trong những điều kiện khác nhau, phân tích vi phạm hành chính với vi phạm pháp luật khác mà giữu chúng có mối quan hệ nhân – quả với nhau,… để từ đó có cách nhìn tổng thể về tình hình vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB ở huyện Hữu Lũng. Trên cơ sở số liệu được tổng hợp từ Phòng Cảnh sát giao thông của tỉnh Lạng Sơn và Công an huyện Hữu Lũng trong thời gian từ năm 2010 đến hết năm 2016. Theo cơ quan này thì từ năm 2010 đến năm 2016, số vụ vi phạm hành chính trong GTĐB trên địa bàn huyện đã được xử lý có chiều hướng tăng dần qua các năm. Số liệu được thống kê qua Bảng 2.1 dưới đây. 12
Bảng 2.1: Số vụ vi phạm hành chính GTĐB đã được xử lý trên địa bàn huyện Hữu Lũng giai đoạn 2010 – 2016 Năm Số vụ vi phạm Phạt tiền (đồng) 2010 2030 1.671.920.000 2011 2537 1.978.690.000 2012 2664 2.334.650.000 2013 3872 2.725.760.000 2014 3689 2.469.820.000 2015 4479 3.821.380.000 2016 5076 4.761.310.000 (Nguồn: Công an huy n Hữ Lũ g) Để rõ hơn về hậu quả của việc vi phạm hành chính gây ra thiệt hại về người, có thể tham khảo Bảng 2.2 tổng hợp số vụ tai nạn GTĐB do vi phạm hành chính gây nên ở huyện Hữu Lũng từ năm 2010 đến năm 2016. Bảng 2.2: Tổng hợp số vụ tai nạn GTĐB do vi phạm hành chính gây nên ở huyện Hữu Lũng từ năm 2010 đến năm 2016 Số vụ Số người chết Số người bị thương Tăng so Số Tăng so Tăng so Năm Số với năm Số người người với năm với năm vụ trước chết bị trước (%) trước (%) (%) thương 30 39 -13.3 25 -28.6 2010 -6.25 28 31 -20.5 23 -8 2011 -6.67 25 21 -32.25 18 -35.7 2012 -10.7 20 20 -4.76 11 -38.89 2013 -20 18 12 -40 8 -27.28 2014 -10 17 16 +33.3 7 -12.5 2015 -5.56 27 19 +18.75 9 +28.57 2016 +58.8 (Nguồn: Công an huy n Hữ Lũ g) 13
Hữu Lũng là huyện có số vụ tai nạn giao thông cao nhất. Được coi là trọng điểm và là “điểm đen” về tai nạn giao thông trên toàn tỉnh, cần phải tìm hiểu ra nguyên nhân và các giải pháp khắc phục. Có nhiều nguyên nhân dẫn tới tình trạng vi phạm hành chính trong GTĐB ở Hữu Lũng trong thời gian qua, có thể kể tới những nguyên nhân cơ bản sau: M t là, sự gia tăng nhanh chóng số lượng phương tiện tham gia giao thông nên các đảm bảo, điều kiện khác cho việc tham gia giao thông chưa được đáp ứng, tạo nên sự thiếu hụt điều kiện sơ với yêu cầu của pháp luật, kể cả về ý thức pháp luật. Hai là, công tác phát hiện và xử lý vi phạm chưa đáp ứng được so với sự gia tăng nhanh chóng các vi phạm nên chưa đảm bảo tính răn đe của pháp luật, gián tiếp làm cho tâm lý coi thường pháp luật “lan truyền” trong bộ phận không nhỏ dân cư. Việc xem xét và phân tích nguyên nhân của vi phạm hành chính trong GTĐB có ý nghĩa rất lớn trong việc áp dụng các hình thức xử lý vi phạm nhằm đạt được mục đích trừng phạt và răn đe của pháp luật. Điều này sẽ được thể hiện rõ hơn ở các phần sau của Luận văn. 2.2.2. Thực trạng xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB trên địa bàn huyện Hữu Lũng 2.2.2.1. Tổng hợp chung Trên thực tế vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB diễn ra ở mọi lúc, mọi nơi, nhưng không phát tất cả các hành vi vi phạm nào cũng được phát hiện và xử lý kịp thời, triệt để. Theo số liệu báo cáo hằng năm của Phòng Cảnh sát GTĐB từ năm 2010 – 2016, các cơ quan có thẩm quyền đã phát hiện, xử lý hàng nghìn vụ vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ, cụ thể như sau: Lập biên bản xử phạt 24.347 trường hợp; Tước giấy phép lái xe có thời hạn 1.945 trường hợp; Đánh dấu số lần vi phạm trên giấy phép lái xe 4656 14
trường hợp; Tạm giữ đình chỉ lưu hành có thời giạn 1240 xe ô tô và 3209 mô tô – xe máy; Thu nộp kho bạc nhà nước 19.763.530.000 đồng. 2.2.2.2. Kết quả xử lý theo nhóm hành vi vi phạm a) Xử lý hành vi vi phạ ịnh v quy tắ g g ư ng b Trong những năm gần đây vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ, nhất là vi phạm về quy tắc giao thông dẫn đến tai nạn giao thông trên địa bàn huyện Hữu Lũng là một vấn đề còn nhiều vướng mắc chưa có cách giải quyết. Theo thống kê hàng ngày của cơ quan chức năng trong năm 2016, vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB là nguyên nhân trực tiếp, chủ yếu dẫn đến tai nạn giao thông, gây nhiều thiệt hại về người và của cho xã hội. b) Xử lý hành vi vi phạ ịnh v ươ g g g ư ng b Bảng 2.6: Tổng hợp số vụ phương tiện cơ giới không đản bảo an toàn kỹ thuật khi tham gia giao thông trên địa bàn huyện Hữu Lũng giai đoạn 2010-2016 Ô tô Mô tô Thiết bị Thiết bị không Không Biển không Khô Biển Năm Số vụ đảm bảo biển số giả Số vụ đảm bảo ng số an toàn an toàn biển giả 613 63 5 4 984 25 22 12 2010 762 85 4 5 1.145 20 16 9 2011 853 92 2 6 1.385 21 13 12 2012 1.162 132 3 8 1.780 18 12 16 2013 1.046 126 5 9 1.476 22 10 13 2014 1.357 142 5 8 1.926 12 9 9 2015 1.483 172 3 5 2.132 18 5 6 2016 (Nguồn: Công an huy n Hữ Lũ g) 15
c) Xử lý hành vi vi phạ ịnh v kết c u hạ tầng giao thông ư ng b Hết năm 2016, Đội Cảnh sát Giao thông huyện phối hợp với lực lượng Thanh tra Sở GTVTđã lập biên bản vi phạm hành lang an toàn GTĐB lần 1 và lần 2 đối với 39 trường hợp gồm 4 tổ chức và 106 cá nhân, đồng thời kiến nghị UBND huyện xử lý vi phạm. Tính đến hết năm 2016, tuần tra giao thông huyện cùng với lực lượng tuần kiểm viên đã thực hiện được trên 12 lượt tuần kiểm tại các tuyến đường, phối hợp với các đơn vị thực hiện bổ sung điều chỉnh hệ thống biển báo trên các tuyến đường bộ trên toàn huyện. Song song với đó, cũng đôn đốc nhằm tăng tiến độ một số công trình bảo trì như: dự án cải tạo mặt đường một số đoạn tuyến trên Quốc lộ 1A đi qua địa bàn huyện; sửa chữa nền mặt đường nội thị thuộc thị trấn Hữu Lũng. Đối với các bãi rác thải tự phát đang tồn tại trong hành lang an toàn đường bộ, khẩn trương thành lập đội ngũ nhân lực thu gom, vận chuyển đến các bãi rác thải tập trung của huyện, kiên quyết không để tồn tại các bãi rác thải gây mất vệ sinh, ô nhiễm môi trường và mỹ quan của tuyến đường. d) Xử lý hành vi vi phạ ịnh v gư u khiể ươ g n g g g ư ng b Phân tích số vụ vi phạm hành chính dẫn đến tai nạn giao thông xảy ra trong năm 2016 trên địa bàn huyện cho thấy 84,9% số vụ tai nạn giao thông xảy ra là do người tham gia giao thông không chấp hành đúng các quy định về an toàn giao thông như: điều khiển xe chạy quá tốc độ cho phép, tránh vượt sai quy định, đi không đúng phần đường điều khiển phương tiện vận tải trong khi say rượu, bia, thiếu chú ý quan sát… 16
Bảng 2.7: Tổng hợp số vụ người điều khiển phương tiện cơ giới không giấy phép khi tham gia giao thông trên địa bàn huyện Hữu Lũng (2010 – 2016) Ô tô Mô tô Năm Không Không Tổng số vụ Tổng số vụ GPLX GPLX 2010 613 19 984 142 2011 762 21 1.145 156 2012 853 20 1.385 163 2013 1.162 17 1.780 180 2014 1.046 15 1.476 174 2015 1.357 18 1.926 189 2016 1.483 16 2.132 204 (Nguồn: Công an huy n Hữ Lũ g) e) Xử lý vi phạm v ịnh vận tả ư ng b Hiện nay, trên địa bàn huyện Hữu Lũng, vi phạm vận tải đường bộ của người điều khiển phương tiện (người lái xe) như chở quá trọng tải, chở quá số người quy định đã và đang là vấn đề nổi rất bức xúc và phổ biến, đặc biệt vào các ngày dịp lễ, tết, hiện tượng chèn khách không còn xa lạ đối với hành khách đi xe. Mặc dù người lái xe biết hành vi chở quá trọng tải, quá số người quy định là nguyên nhân dẫn đến các vụ tai nạn giao thông, làm hư hại cầu, hầm, đường… và khi bị các cơ quan chức năng phát hiện thì sẽ bị xử phạt, nhưng trước lợi nhuận kinh tế cá nhân và sự thúc ép của chủ xe, chủ hàng, người lái xe vẫn thường xuyên vi phạm, nhiều xe chở qúa tải, xe khách chở quá số người, mô tô, xe máy chở kẹp 3 đến 4 người. 2.3. Nhận xét về hoạt động xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB trên địa bàn huyện Hữu Lũng 17
2.3.1. Kết quả đạt được Qua sự phân tích số liệu đã thống kê được ở phần trước, có thể thấy rằng số vụ vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB ở Hữu Lũng được xử lý có sự biến động theo chiều hướng tăng dần qua các năm. Trong v ng 07 năm, số vụ bị xử lý và số tiền nộp phạt đều tăng hơn 2,5 lần. Năm 2010, lực lượng chức năng đã phát hiện và xử lý 2030 vụ vi phạm, với 1.671.920.000 đồng số tiền nộp vào ngân sách nhà nước. Tới năm 2016, số vụ vi phạm xử lý đã lên tới 5076 vụ (tăng lên 250%) với 4.761.310.000 đồng (tăng lên 285%). Thực tiễn này xuất phát từ nhiều nguyên nhân. Một phần là do sự gia tăng của hành vi vi phạm (như đã phân tích ở phần trước), một phần không nhỏ là do công tác phát hiện và xử phạt vi phạm của các cơ quan chức năng được tiến hành tốt, nhanh chóng, kịp thời hơn, đã góp phần tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa. 2.3.2. Hạn chế, bất cập và nguyên nhân 2.3.2.1. Những hạn chế, b t cập trong công tác xử phạt vi phạm hành g ực GTĐB huy n Hữ Lũ g Trong những năm qua việc xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB những năm qua vẫn còn bộc lộ nhiều điểm còn hạn chế: công tác tuần tra, kiềm soát ở một số địa bàn chưa thực sự quyết liệt, chưa tập trung kiểm soát, xử phạt chưa nghiêm đối với người cố tình vi phạm ATGT... xuất phát từ nhiều yếu tố chủ quan và khách quan khác nhau. Cụ thể những hạn chế, bất cập còn diễn ra trong công tác xử phạt vi phạm hành chính như sau: Thứ nh t, xuất hiện nhiều điểm chưa thực sự phù hợp giữa những quy định của pháp luật và tình hình thực tế, khiến cho công tác tổ chức xử phạt vi phạm hành chính còn gặp nhiều khó khăn.Thứ hai, công tác nắm bắt tình hình phát hiện vử lý các hành vi vi phạm chưa kịp thời, còn bỏ sót nhiều lỗi vi phạm.Thứ ba, trang thiết bị kỹ thuật và các điều kiện cần thiết để tiến hành hoạt động xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB vẫn chưa đáp 18