Tóm tắt luận văn thạc sĩ: Phát triển kinh tế nông nghiệp huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam

Chia sẻ: Dfg Dfg | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:13

Thêm vào BST

Báo xấu

257
lượt xem 62
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nghiên cứu cơ sở lý luận và thự tiễn về phát triển kinh tế nông nghiệp. Đánh giá thực trạng tình hình phát triển kinh tế nông nghiệp huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt luận văn thạc sĩ: Phát triển kinh tế nông nghiệp huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam

1 2 B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O Công trình ñư c hoàn thành t i Đ I H C ĐÀ N NG Đ I H C ĐÀ N NG TĂNG NG C Đ C Ngư i hư ng d n khoa h c: PGS. TS. Nguy n Th Như Liêm PHÁT TRI N KINH T NÔNG NGHI P Ph n bi n 1: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . HUY N TIÊN PHƯ C, T NH QU NG NAM Ph n bi n 2: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Chuyên ngành: Kinh t Phát tri n Mã s : 60.31.05 Lu n văn s ñư c b o v trư c H i ñ ng ch m Lu n văn t t nghi p Th c sĩ Kinh t h p t i Đ i h c Đà N ng vào ngày …24.. tháng 11.. năm 2012. TÓM T T LU N VĂN TH C SĨ KINH T Có th tìm hi u lu n văn t i: - Trung tâm Thông tin – H c li u, Đ i h c Đà N ng; Đà N ng - Năm 2012 - Thư vi n Trư ng Đ i h c Kinh t , Đ i h c Đà N ng.
3 4 M Đ U nh ng gi i pháp gi i quy t t n t i ñ phát tri n kinh t nông nghi p 1. Lý do ch n ñ tài c a huy n là h t s c c n thi t. V i mong mu n nghiên c u, ñ xu t Tiên Phư c là huy n mi n núi nghèo, kinh t nông nghi p ñư c m t s gi i pháp ñóng góp phát tri n kinh t nông nghi p c a ñóng vai trò ch ñ o trong phát tri n kinh t - xã h i huy n. Chưa có huy n, nâng cao ñ i s ng nhân dân trên cơ s phát huy, khai thác chi n lư c b trí s n xu t nông lâm nghi p, th y s n phù h p v i ñ c ti m năng, l i th t nhiên, xây d ng k t c u h t ng kinh t - xã h i ñi m c a huy n, kinh t h s n xu t nh l , phân tán, manh mún, giá nông thôn và gi i quy t vi c làm. Đ ng th i kh c ph c nh ng h n tr trên m t ñơn v di n tích canh tác còn th p, tiêu th nông s n g p ch khu v c nông thôn, n ñ nh an ninh lương th c, phát tri n v ng khó khăn. Chuy n d ch cơ c u các ngành trong nông nghi p ch m, m nh kinh t nông nghi p nông thôn là h t s c quan tr ng trong tình vi c ng d ng ti n b khoa h c k thu t và ñưa gi ng m i vào s n hình kinh t th gi i di n bi n khó lư ng hi n nay, nhìn nh n ñư c xu t h n ch , các ñi u ki n ph c v phát tri n nông nghi p còn thi u s c n thi t ñó tác gi ch n ñ tài “Phát tri n kinh t nông nghi p và y u. M c dù huy n ñã ñ u tư chăn nuôi theo hư ng thâm canh, s huy n Tiên Phư c, t nh Qu ng Nam” nghiên c u Lu n văn th c s . lư ng gia súc, gia c m cơ b n n ñ nh, ch t lư ng ñư c c i thi n, t 2. M c tiêu c a ñ tài tr ng ngành chăn nuôi trong cơ c u kinh t nông nghi p có tăng, kinh * M c tiêu chung: t vư n, kinh t trang tr i ti p t c ñư c ñ u tư phát tri n, kinh t lâm - Nghiên c u cơ s lý lu n và th c ti n v phát tri n kinh t nghi p, ch y u là tr ng r ng nguyên li u phát tri n m nh. Tuy nông nghi p. nhiên, phát tri n kinh t nông nghi p chưa tư ng x ng v i ti m năng - Đánh giá th c tr ng tình hình phát tri n kinh t nông nghi p c a huy n, vi c ng d ng ti n b khoa h c k thu t, thâm canh còn huy n Tiên Phư c. h n ch . Chuy n ñ i cơ c u cây tr ng, v t nuôi chưa m nh, tính ch t - Đ ra m c tiêu, gi i pháp khoa h c ñ phát tri n kinh t nông s n xu t hàng hóa trong nông nghi p thi u n ñ nh, giá tr trên m t nghi p huy n Tiên Phư c. ñơn v di n tích còn th p. Kinh t vư n, kinh t trang tr i, chăn nuôi * M c tiêu c th : tuy có bư c phát tri n nhưng chưa ñ ng b , thi u b n v ng. Công tác 3. Đ i tư ng và ph m vi nghiên c u quy ho ch, b trí vùng s n xu t chưa ñư c chú tr ng ñúng m c, chưa * Đ i tư ng nghiên c u: T p trung nghiên c u quá trình phát t o ñư c s g n k t gi a doanh nghi p và nông dân trong s n xu t và tri n ngành nông nghi p, bao g m: nông nghi p, lâm nghi p và th y tiêu th s n ph m. Các lo i hình d ch v ph c v s n xu t nông s n; quá trình phát tri n ngành tr ng tr t, chăn nuôi. nghi p và kinh t nông thôn chưa phát tri n. Kinh t nông nghi p * Ph m vi nghiên c u: Huy n Tiên Phư c và m t s ñ a chưa có s phát tri n ñ t phá t o ti n ñ ban ñ u cho thúc ñ y phát phương khác; giai ño n 2000-2010, t p trung t năm 2005 ñ n 2010; tri n kinh t - xã h i. ñ nh hư ng ñ n năm 2015 và t m nhìn ñ n năm 2020 và nh ng năm Trong ñi u ki n hi n nay, phát huy nh ng m t ñ t ñư c, ñưa ra ti p theo.
5 6 4. Phương pháp nghiên c u CHƯƠNG 1 S d ng các phương pháp như th ng kê, phân tích s li u, chi CƠ S LÝ LU N V ti t hóa, so sánh, ñánh giá, t ng h p, khái quát, ñánh chuyên gia…; PHÁT TRI N KINH T NÔNG NGHI P xâm nh p th c t , quan sát n m b t tình hình; thu th p tài li u, s 1.1. KINH T NÔNG NGHI P li u... 1.1.1. Khái ni m nông nghi p 5. C u trúc lu n văn 1.1.2. Lý lu n v kinh t nông nghi p Chương 1. Cơ s lý lu n v phát tri n kinh t nông nghi p * M t s lý thuy t có liên quan ñ n kinh t nông nghi p Chương 2. Th c tr ng phát tri n kinh t nông nghi p huy n Trong ñi u ki n các ngu n l c ph c v s n xu t nông nghi p Tiên Phư c h n ch , phát tri n kinh t nông nghi p ph i d a trên cơ s s d ng Chương 3. Phương hư ng và gi i pháp phát tri n kinh t nông có hi u qu các ngu n l c khan hi m, ñòi h i ph i phát tri n kinh t nghi p huy n Tiên Phư c. nông nghi p chuyên sâu, t c là có các phương th c s n xu t m i, 6. T ng quan tình hình nghiên c u tiên ti n, hi n ñ i, có s k t h p t i ưu các y u t , ñ y m nh chu Trong quá trình nghiên c u làm lu n văn, tác gi ñã tham kh o trình s n xu t ñ t o ra giá tr kinh t cao. nhi u tài li u t các giáo trình, bài gi ng; sách, báo, t p chí, các bài 1.1.3. Cơ c u kinh t nông nghi p vi t và các chính sách liên quan ñ n phát tri n kinh t nông nghi p. Cơ c u kinh t nông nghi p là s lư ng c a các b ph n h p thành c a kinh t nông nghi p. Cơ c u kinh t nông nghi p ph n nh m t lư ng và m t ch t c a s tăng trư ng. Cơ c u kinh t nông nghi p g m có cơ c u ngành, cơ c u vùng lãnh th , cơ c u thành ph n kinh t . 1.1.4. Đ c ñi m c a s n xu t nông nghi p 1.1.5. Vai trò, v trí c a kinh t nông nghi p 1.2. PHÁT TRI N KINH T NÔNG NGHI P 1.2.1. Khái ni m và m c tiêu phát tri n kinh t nông nghi p a. Khái ni m phát tri n kinh t nông nghi p Phát tri n kinh t nông nghi p là quá trình l n lên (hay tăng ti n) v m i m t c a n n kinh t nông nghi p trong m t th i kỳ nh t ñ nh. Phát tri n kinh t nông nghi p theo nh ng khía c nh sau: Phát tri n s c s n xu t trong nông nghi p; Phát tri n phân công lao ñ ng
7 8 trong nông nghi p; Nâng cao dân trí; Gi i quy t t t v n ñ môi * Năng su t nông nghi p. trư ng. * Vi c làm và thu nh p lao ñ ng. b. M c tiêu phát tri n kinh t nông nghi p b. Ch tiêu ñ nh tính B o ñ m an ninh lương th c qu c gia trư c m t và lâu dài; * Thay ñ i t l ñóng góp c a các ngành trong n i b nông Tăng nhanh s n xu t nông s n hàng hoá và hàng hoá xu t kh u; nghi p. Nâng cao ñ i s ng v t ch t và tinh th n cho dân cư nông nghi p và * Hi u qu s d ng các ngu n l c trong s n xu t nông nông thôn; B o v môi trư ng sinh thái, gi m nh thiên tai ñ phát nghi p: V i ñ t ñai; V i lao ñ ng; Hi u qu s d ng v n. tri n b n v ng. 1.3. CÁC Y U T NH HƯ NG Đ N PHÁT TRI N KINH T 1.2.2. N i dung phát tri n kinh t nông nghi p NÔNG NGHI P a. Phát tri n kinh t nông nghi p v lư ng 1.3.1. Y u t thu c v t nhiên, tài nguyên thiên nhiên * Tăng quy mô, s n lư ng. 1.3.2. Y u t th trư ng nh hư ng ñ n kinh t nông nghi p * Tăng giá tr s n xu t nông nghi p. 1.3.3. Y u t v k t c u h t ng ph c v s n xu t nông nghi p * Tăng trư ng các ngành trong n i b nông nghi p. 1.3.4. Y u t ngu n l c ñ u tư s n xu t và ho t ñ ng cung ng d ch b. Phát tri n kinh t nông nghi p v ch t v nông nghi p * Chuy n d ch cơ c u kinh t nông nghi p h p lý. 1.3.5. Y u t năng l c c a ch th s n xu t * Hoàn thi n t ch c s n xu t nông nghi p. 1.3.6. Y u t khoa h c - công ngh nh hư ng ñ n kinh t nông * Tăng năng su t nông nghi p. nghi p * Gi i quy t vi c làm và nâng cao thu nh p lao ñ ng nông 1.3.7. Các cơ ch , chính sách Nhà nư c v phát tri n kinh t nông nghi p. nghi p * B o v , tái t o môi trư ng s ng và s n xu t nông nghi p. 1.4. Kinh nghi m phát tri n kinh t nông nghi p c a m t s ñ a 1.2.3. Ch tiêu phát tri n kinh t nông nghi p phương mi n núi Vi t Nam Quan ñi m ph bi n hi n nay ñánh giá phát tri n kinh t 1.4.1. Kinh nghi m c a huy n Nông Sơn, t nh Qu ng Nam nông nghi p là xác ñ nh rõ c v nh ng v n ñ ñ nh tính và ñ nh 1.4.2. Kinh nghi m c a c a huy n H i Hà, t nh Qu ng Ninh lư ng c a ho t ñ ng kinh t nông nghi p trong m t th i kỳ nh t ñ nh. a. Ch tiêu ñ nh lư ng * Giá tr s n xu t nông nghi p. * M c và t c ñ tăng giá tr s n xu t nông nghi p.
9 10 CHƯƠNG 2 ít d ch b nh) các năm còn l i có m c tăng 4%, Giá tr s n xu t nông TH C TR NG PHÁT TRI N KINH T nghi p bình quân các năm theo giá c ñ nh là 119,547 t ñ ng. S NÔNG NGHI P HUY N TIÊN PHƯ C li u b ng 2.3. cho th y, giai ño n 2006 -2010 chăn nuôi có t c ñ 2.1. TH C TR NG PHÁT TRI N CÁC NGÀNH KINH T tăng bình quân kho ng g n 6,5%/năm. Tr ng tr t có xu th gi m và C A HUY N TIÊN PHƯ C gi n ñ nh v t l , tuy nhiên v n có s tăng năng su t, s n lư ng và 2.1.1. Trình ñ phát tri n kinh t giá tr . Lâm nghi p và th y s n tăng trư ng khá cao, (tương ng X p vào nhóm huy n có m c tăng trư ng ch m c a t nh. 14,4% và g n 9,3%/năm). GTSX bình quân ñ u ngư i c a huy n ch b ng 43,2% m c chung Giá tr s n ph m tr ng tr t trên 1 ha canh tác tăng t 16,10 tri u toàn t nh. Ngành nông nghi p chi m t l cao (39,55%) trong t ng ñ ng năm 2004 lên trên 30 tri u ñ ng năm 2010. Giá tr tr ng tr t tăng GTSX c a huy n. r i gi m theo t ng năm do tình hình khai thác và giá bán cây nguyên 2.1.2. Tăng trư ng kinh t li u. Giá tr s n xu t ngành chăn nuôi (giá c ñ nh 94) tăng t 25.618 2.1.3. Chuy n d ch cơ c u kinh t tri u ñ ng năm 2006 lên 35.075 tri u ñ ng năm 2010. 2.2. TH C TR NG PHÁT TRI N KINH T NÔNG NGHI P c. Tăng trư ng các ngành trong n i b nông nghi p HUY N TIÊN PHƯ C * Ngành tr ng tr t: 2.2.1. Th c tr ng phát tri n v lư ng T năm 2000 ñ n nay, ngành tr ng tr t luôn chi m giá tr l n a. Quy mô, s n lư ng nông nghi p trong s n xu t nông nghi p. K t qu m t s lo i cây tr ng chính T ng di n tích ñ t s n xu t nông nghi p là 32.249 ha (chi m ñư c th hi n b ng 2.5 và b ng 2.6. Hi n t i ngành tr ng tr t 71% tích t nhiên huy n). T ng di n tích gieo tr ng 2005 là 7.562 chi m trên 45,08% (b ng 2.3) trong t ng giá tr ngành nông nghi p. ha, năm 2009 là 7.532 ha, gi m 0,4%. Giai ño n 2004-2006 t ng ñàn Năng su t cây tr ng chính không tăng. gia súc tăng t 50.811 con lên 53.701 con, giai ño n 2007-2010 ñàn * Ngành chăn nuôi gia súc có xu hư ng gi m, t 53.701 con xu ng còn 44.139 con. B ng 2.7. th hi n s lư ng ñàn gia súc, gia c m ít thay ñ i, T ng ñàn gia c m tăng t 203.900 con (năm 2005) lên 303.289 con th m chí có năm s t gi m. Dù v y chăn nuôi v n có t l tăng khá (năm 2009). Năm 2010, s n lư ng lương th c ñ t kho ng 18.413 t n, trong toàn ngành, t 23.938 tri u ñ ng năm 2004 lên 35.075 tri u bình quân 265-270 kg/ngư i/năm. ñ ng năm 2010 (giá 1994), t c ñ tăng trư ng bình quân giai ño n b. Giá tr s n xu t ngành nông nghi p 2000-2010 là 6,5%/năm (chi m t tr ng 36,76% giá tr s n xu t S li u b ng 2.3 và b ng 2.4 cho th y giai ño n 2005-2010, ngành nông nghi p và chi m g n 27% trong giá tr s n xu t toàn t c ñ tăng bình quân là 3,6%/năm, tăng m nh năm 2006 tăng ngành nông nghi p c a huy n). T ng ñàn gia súc tăng gi m không 5,59%, năm 2007 là 6,1%, năm 2010 là 5,1%, (do th i ti t thu n l i, ñ u, nguyên nhân chính là do nh hư ng b i d ch b nh, giá thu c thú
11 12 ý, th c ăn gia súc tăng. thay ñ i ít và chi m t tr ng khá nh . Th hi n hình 2.1. cơ c u n i * Ngành Lâm nghi p. b ngành nông nghi p. T b ng 2.8. cho th y, giá tr ngành lâm nghi p h ng năm Theo s li u t i hình 2.2, v giá tr nông nghi p chi m t l r t không cao, nhưng có xu hư ng tăng và tăng m nh nh t vào năm 2010. l n là 79,8%, lâm nghi p m c ñ tương ñ i chi m dư i 22,5%, th y Trong ñó, giá tr tr ng, chăm sóc r ng và khai thác lâm s n chi m t s n có giá tr r t nh dư i 0,35%. tr ng trên 90%. b. T ch c s n xu t nông nghi p Do di n tích ñ t lâm nghi p tăng t 12.820 ha năm 2005 lên D a trên cơ s ñ a lý, ñ a hình, không gian huy n ñư c chia 25.621 ha năm 2010 (tr ng m i kho ng 6.946 ha, bình quân tr ng thành 04 vùng chính. Th c tr ng phân chia các vùng s n xu t nông hơn 1.000 ha/năm). S n lư ng g khai thác năm 2010 trên 19.000 nghi p như hi n nay chưa t o ra s ñ t phá trong phát tri n kinh t 3 m ; giá tr s n xu t ngành lâm nghi p ñã tăng t m c 19.074,3 tri u nông nghi p. ñ ng năm 2007 lên 35.574 tri u ñ ng năm 2010 (giá 1994) v i t c Kinh t h gia ñình chi m t i hơn 92% giá tr , thi u s g n ñ tăng bình quân 14,4%/năm, ñã ñem l i thu nh p ñáng k ñ i v i k t thành vùng chuyên canh l n. ngư i nông dân, t o ñ ng l c kích thích nhân dân nh n th c rõ hơn Kinh t vư n, kinh t trang tr i phát huy hi u qu . K t qu v phát tri n kinh t lâm nghi p trên ñ a bàn huy n. b ng 2.11. * Ngành nuôi tr ng th y s n Kinh t h p tác xã còn y u. Qua s li u b ng 2.9 nh n th y giá tr các m t hàng th y s n c. Lao ñ ng, vi c làm, thu nh p trong nông nghi p có tăng nhưng không ñáng k , t 175,2 tri u năm 2007 lên 339 tri u Lao ñ ng trong nông nghi p chi m s lư ng l n, trình ñ năm 2010. T ng di n tích nuôi tr ng th y s n hơn 13,08 ha. Năm th p th hi n b ng 2.13. Toàn huy n hi n có 37.012 lao ñ ng, t l 2010, giá tr s n xu t th y s n ñ t g n 400 tri u ñ ng (giá 94), so v i s d ng lao ñ ng nông thôn gi m t 89,17% xu ng 87,39%, t l này năm 2007 tăng 9,30%. Quy mô ngành th y s n nh , cách th c nuôi còn cao. ñơn gi n và ít ñ u tư nên t o ra giá tr th p, tăng ch m. B ng 2.14. Thu nh p bình quân ñ u ngư i t i huy n Tiên Phư c * Giá tr ngành d ch v : Thu t ti n Thu t nông Thu t s n xu t Chung Thu khác Giá tr ngành d ch v nông nghi p ñ t th p, t m c 3,2 t Năm lương, ti n công lâm, th y s n phi nông nghi p ñ ng năm 2001 ñ n 4,5 t ñ ng năm 2009, t c ñ tăng trư ng bình 1.000ñ % 1.000ñ % 1.000ñ % 1.000ñ % 1.000ñ % quân 2005-2010 là 6,5%/năm. 2009 560,0 100 140,2 25,04 205,6 36,71 110,8 19,79 103,4 18,46 2.2.2. Th c tr ng phát tri n v ch t Ngu n: Đi u tra phòng Th ng kê tháng 7/2010 a. Chuy n d ch cơ c u kinh t nông nghi p Thu nh p bình quân ñ u ngư i th p, năm 2009 là 5,6 tri u Chăn nuôi tăng d n và tr ng tr t gi m d n, trong khi d ch v ñ ng/ngư i (b ng 50% toàn t nh), trong ñó thu nh p ch y u t nông,
13 14 lâm, th y s n. Lao ñ ng ch y u là nông nghi p, m c thu nh p th p m i có năng su t ch t lư ng cao chưa ñư c nhân r ng. M c ñ áp nên t l h nghèo cao, năm 2010 là 40,57%, cao hơn nhi u so v i d ng k thu t - công ngh và cơ gi i hóa trong s n xu t còn h n ch , m c chung toàn t nh (23%). các mô hình s n xu t có hi u qu chưa ñư c nhân r ng. S n xu t d. Th c tr ng môi trư ng s ng, s n xu t nông nghi p nông nghi p còn ph thu c nhi u vào th i ti t. S n xu t nông nghi p ch u nh hư ng r t l n b i th i ti t, khí * Nguyên nhân t n t i h u. Chưa có nghiên c u phát tri n nông nghi p toàn di n. Đ a 2.2.3. Đánh giá th c tr ng phát tri n kinh t nông nghi p hình chia c t, ru ng ñ t manh mún, di n tích ñ t canh tác bình quân huy n Tiên Phư c trên ñ u ngư i th p d n ñ n quy mô s n xu t nh l , thiên tai, d ch * Thành tích ñ t ñư c b nh thư ng xuyên. N n nông nghi p thu n nông, xu t phát th p, Giá tr s n xu t bình quân hàng năm 5%, cơ c u nông nghi p, v n ñ u tư còn h n ch nên các chính sách ñ u tư h t ng nông cơ c u cây tr ng v t nuôi chuy n d ch ñúng hư ng. Các lo i gi ng m i nghi p, h tr nông dân th c hi n còn ch m, th p. D ch v ph c v cây tr ng v t nuôi bư c ñ u ñưa vào s n xu t, có bư c ng d ng ti n b phát tri n nông nghi p phát tri n t phát, không ñ nh hư ng, ho t khoa h c k thu t, th c hi n hư ng d n l ch th i v , tăng cư ng thâm ñ ng c a các cơ quan ph c v phát tri n kinh t nông nghi p còn canh tăng năng su t lúa. Kinh t vư n, trang tr i phát huy hi u qu , tăng mang n ng hành chính, chưa sâu sát v i tình hình s n xu t nông cư ng khai thác ñ i tr c, các lo i ñ t lâm nghi p. nghi p, trình ñ chưa ñáp ng. * Nh ng h n ch , t n t i 2.3. TÌNH HÌNH TÁC Đ NG C A CÁC Y U T NH Công tác quy ho ch, b trí phân vùng s n xu t chưa h p lý, HƯ NG Đ N PHÁT TRI N KINH T NÔNG NGHI P chưa t o s g n k t gi a doanh nghi p và nông dân trong s n xu t HUY N TIÊN PHƯ C tiêu th s n ph m. Các lo i hình d ch v ph c v s n xu t nông 2.3.1. Tác ñ ng c a y u t t nhiên và tài nguyên thiên nhiên. nghi p và kinh t nông thôn chưa phát tri n, kinh t h p tác xã còn * V trí ñ a lý và ñ a hình: Là huy n mi n núi n m phía y u. Chuy n ñ i cơ c u cây tr ng v t nuôi và chuy n d ch n i b Tây Nam t nh Qu ng Nam. Đ a hình b chia c t b i ñ i, núi, sông, ngành nông nghi p ch m. Tính ch t s n xu t hàng hóa trong nông su i, nhi u xã vùng sâu, vùng cao, giao thông ñi l i khó khăn. nghi p chưa n ñ nh, giá tr s n xu t trên m t ñơn v di n tích th p. * Đ t ñai: qu ñ t theo b ng 2.15, ñ t nông nghi p chi m Kinh t vư n, kinh t trang tr i, chăn nuôi phát tri n chưa ñ ng b , 80%. thi u b n v ng, quy mô s n xu t còn nh l , ch y u theo hình th c * Th i ti t, khí h u, th y văn: Lư ng mưa trung bình năm h gia ñình, s mô hình trang tr i s n xu t hàng hóa l n chưa nhi u. kho ng 2.000-2.500mm, phân b không ñ u. Đ a bàn huy n có 3 Ch t lư ng s n ph m nông nghi p còn th p, s c c nh tranh trên th sông l n và r t nhi u su i nh và h , ñ p... có tr lư ng ch a nư c trư ng chưa cao. S ña d ng hóa cây tr ng, v t nuôi còn ch m, gi ng l n. B ng 2.16. S d ng h ch a nư c chính trên ñ a bàn huy n.
15 16 2.3.2. Tác ñ ng c a th trư ng ñ n phát tri n kinh t nông Còn thi u v n. nghi p * Lao ñ ng: B ng 2.17 cho th y ph n l n lao ñ ng làm vi c Th trư ng ñ u vào khó ki m soát ch t lư ng và giá c . Giá trong nông nghi p nhưng có xu hư ng gi m d n. Ph n l n chưa qua nông s n b t n và thư ng b ép giá. ñào t o ngh , s n xu t ch y u b ng kinh nghi m, ít tuân th l ch th i 2.3.3. Tác ñ ng c a h th ng k t c u h t ng ph c v s n xu t v và các hư ng d n khoa h c v chăm sóc cây tr ng, con v t nuôi. nông nghi p * Trang thi t b máy móc trong nông nghi p và thâm canh - Th y l i: Toàn huy n có 439 công trình th y l i các lo i v i tăng năng su t: B ng 2.18. Cơ gi i hóa trong s n xu t di n ra r t 35 km kênh mương c p II, III (kiên c ñư c 20%), có 16/30 h ch a ch m, ch y u bán cơ gi i. ñư c khai thác và 110 ñ p dâng là ngu n cung c p nư c tư i s n xu t * Thâm canh tăng năng su t m t s cây tr ng chính: B ng nông nghi p. S n xu t vư n nhà, vư n ñ i không ch ñ ng ñư c nư c 2.19. Thâm canh tăng năng su t m t s cây tr ng chính c a huy n. tư i. Phương th c canh tác ít ñ i m i, m c tăng năng su t nông nghi p - Giao thông: H th ng ñư ng liên thôn xóm, ñư ng n i th p. ñ ng, ñư ng lâm sinh chưa r ng kh p. Ch t lư ng ñư ng th p, n n * H th ng cung ng d ch v , k thu t nông nghi p: ho t ñ ng h p, hư h ng, sình l y mùa mưa khó khăn v n chuy n. c a h th ng cung ng d ch v hi u qu th p, chưa phát huy ñư c vai - H th ng c p ñi n: T ng dung lư ng là 4.267KVA. 100% trò nghiên c u chuy n giao ti n b khoa h c k thu t trong s n xu t s xã ñã có lư i ñi n Qu c gia (có 15.684 h s ñi n Qu c gia, nông nghi p, các cơ s kinh doanh v t tư t phát chưa ñư c ki m chi m 92%). Đ m b o ph c v s n ho t và s n xu t. soát ho t ñ ng. - Thông tin liên l c: Có 01 trung tâm bưu chính, 02 bưu c c, 2.3.5. Khoa h c – công ngh ñ i v i phát tri n kinh t nông 15 xã có bưu ñi n văn hóa, k t n i internet, m ng vi n thông v cơ nghi p huy n b n ñáp ng ñư c nhu c u thông tin trên ñ a bàn. ng d ng khoa h c công ngh trông nông nghi p huy n 2.3.4. Huy ñ ng các ngu n l c vào s n xu t và cung ng d ch chưa r ng rãi, nguyên nhân do thi u các ñi u ki n v h t ng, ngu n v nông nghi p l c ñ u tư và trình ñ nông dân th p. * V n ñ u tư vào nông nghi p: Các ngu n v n vay h tr 2.3.6. Năng l c c a ch th s n xu t ñ i v i phát tri n kinh t phát tri n kinh t nông nghi p ch y u t Ngân hàng Chính sách xã nông nghi p h i huy n và Ngân hàng Nông nghi p và phát tri n nông thôn huy n. Trình ñ nông dân th p, ñang th c hi n nâng cao trình ñ và T i ngân hàng chính sách ñã cho vay theo cơ ch h tr lãi xu t cho ñào t o ngh cho lao ñ ng nông nghi p. 8.576 h v i t ng s v n là 124,32 t ñ ng. V n ngân sách ph c v 2.3.7. Tác ñ ng c a cơ ch , chính sách Nhà nư c ñ n phát tri n chương trình m c tiêu qu c gia v phát tri n nông nghi p, nông thôn. kinh t nông nghi p
17 18 * Công tác quy ho ch phát tri n nông nghi p: Trư c nay nhiêu màu m ; vùng 2 phát tri n chuyên môn hóa tr ng r ng, cây huy n ch xây d ng k ho ch giai ño n và t ng năm, ch y u d a công nghi p giá tr cao, chăn nuôi ñ i gia súc; vùng 3 phát tri n vào kinh nghi m. Chưa có nghiên c u chi n lư c. chuyên môn hóa cây ăn qu , cây công nghi p, chăn nuôi gia súc, gia * Chính sách ñ nh hư ng chuy n d ch cơ c u nông nghi p: c m và nuôi tr ng th y s n. Trên cơ s phân nhóm vùng và t ch c Trong n i b ngành nông, lâm, th y s n thì huy n ti p t c t p trung s n xu t nông nghi p theo hư ng chuyên môn hóa s là ñi u ki n t t phát tri n m nh ngành nông nghi p, lâm nghi p. Trong nông nghi p, ñ áp d ng các mô hình t ch c s n xu t tiên ti n nh m t n d ng tri t phát tri n m nh ngành chăn nuôi, trong chăn nuôi t p trung vào ñ i ñ l i th nh quy mô, nâng cao hi u qu và tính hàng hóa s n xu t gia súc, m t s lo i gia c m và các lo i ñ t s n. nông nghi p trên toàn huy n. * C i cách hành chính t o môi trư ng thu n l i cho s n xu t Khó khăn: (1) V tr ñ a lý ñ a hình: nhìn chung ñ a hình hi m nông nghi p: tr , ñ i núi, chia c t m nh, ñ d c l n nên vi c quy ho ch vùng s n * Chính sách ñ u tư h tr phát tri n s n xu t: Đang t p xu t t p nông nghi p t p trung g p khó khăn; (2) n n kinh t nông trung vào chuy n ñ i gi ng cây tr ng, con v t nuôi. Chú tr ng chính nghi p ch m phát tri n: ñi m xu t phát th p, t p quán canh tác, thói sách phát tri n h t ng k thu t, h tr trang thi t b máy móc, ng quyen d a và kinh nghi m ít ng d ng ti n b khoa h c k thu t và d ng khoa h c công ngh . Tuy nhiên vi c ñ u tư còn r t h n ch , dàn thi u v n ñ u tư vào s n xu t nên hi u qu kinh t nông nghi p ñ t tr i, thi u ñ ng b do chưa có quy ho ch t ng th và thi u v n nên th p, bên c nh ñó các ngành ngh ph tr t o ñ ng l c phát tri n nông k t qu chưa ñ t cao. nghi p chưa có; (3) M c s ng th p, ngu n nhân l c h n ch : thu nh p * Chính sách phát tri n cây công nghi p, dư c li u, cây ăn bình quân ñ u ngư i c a huy n b ng 1/2 toàn t nh, ngân sách thu ñư c qu , cây ñ t s n. r t th p (h ng năm thu ñư c chưa ñ m b o 22% nhu c u chi); (4) H n 2.4. ĐÁNH GIÁ CHUNG V PHÁT TRI N KINH T NÔNG ch v cơ s h t ng: h th ng h t ng giao thông r t th p kém. M ng NGHI P HUY N TIÊN PHƯ C lư i giao thông nông thôn, ñư ng liên xã, liên thôn, xóm, ñư ng lâm Thu n l i: Có kh năng t ch c n n nông nghi p chuyên sinh, ñư ng n i ñ ng r t ít và thô sơ, r t khó khăn trong quá trình v n môn hóa theo vùng, toàn huy n có th chia thành 03 vùng rõ r t theo chuy n, lưu thông. H th ng th y l i chưa khái thác ñư c ti m năng ñ a hình, ñ a ch t: (1) vùng th p: Bao g m các ñ a phương n m d c v ngu n nư c, phân b không ñ u, ch t lư ng và k thu t các công theo chi u dài các dòng sông; (2) vùng cao – xa: bao g m các xã trình th y l i th p nên vi c d n nư c vào ñ ng, c p nư c tư i hoa vùng sâu phía Tây và các xã vùng cao phía B c; (3) vùng sâu – xa: màu, vư n ñ i r t h n ch , ñây là ñi m y u trong t ch c s n xu t, bao g m các xã vùng sâu phía Tây và phía Đông huy n. Theo cách phát tri n nông nghi p. phân chia này vùng 1 s phát tri n chuyên môn hóa theo quy mô l n tr ng lúa và rau ch t lư ng cao do ch t ñ t ñây là ñ t phù sa, phì
19 20 CHƯƠNG 3 * Phát tri n nông nghi p (tr ng tr t, chăn nuôi): Đ y m nh PHƯƠNG HƯ NG VÀ GI I PHÁP PHÁT TRI N s n xu t, t p trung hình thành các vùng chuyên canh, các trang tr i KINH T NÔNG NGHI P HUY N TIÊN PHƯ C s n xu t có quy mô v a và l n; t ng bư c chuy n d ch theo hư ng 3.1. PHƯƠNG HƯ NG VÀ M C TIÊU PHÁT TRI N KINH tăng d n giá tr ngành chăn nuôi. Ưu tiên phát tri n ña d ng các lo i T NÔNG NGHI P C A HUY N TIÊN PHƯ C cây tr ng, con v t nuôi có ch t lư ng năng su t cao và các lo i ñ t 3.1.1. Phương hư ng phát tri n kinh t nông nghi p s n g n v i th trư ng. Ch ñ ng chuy n ñ i cơ c u cây tr ng, v t Hình thành các vùng chuyên canh như vùng lúa ch t lư ng nuôi h p lý. cao, vùng rau an toàn, vùng chăn nuôi t p trung. T n d ng khai thác * Phát tri n ngành lâm nghi p: Th c hi n giao ñ t giao r ng di n tích m t nư c ao, h , sông ñ phát tri n th y s n. Đ y m nh g n v i qu n lý, s n xu t b o v và khai thác. Phát tri n cây nguyên quá trình ñ u tư thâm canh và nâng cao ch t lư ng s n ph m, trên li u, thí ñi m tr ng m t s lo i cây công nghi p m i có giá tr kinh t cơ s ñó phát tri n các vùng chuyên canh và ng d ng r ng rãi cao. khoa h c công ngh vào s n xu t, ñ c bi t là công ngh sinh h c, * Phát tri n ngành th y s n: T n d ng m t nư c t nhiên, k thu t m i phù h p v i ñi u ki n t nhiên, kinh t xã h i c a khuy n khích nh ng nơi có ngu n nư c ch y t nhiên c i t o huy n. Tăng cư ng ñ u tư xây d ng, c i t o, nâng c p các công không gian h p lý ti n hành nuôi th các lo i th y s n có giá tr trình th y l i, giao thông và các cơ s h t ng nông thôn khác. Đ y kinh t cao. m nh quá trình chuy n d ch cơ c u trong n i b ngành nông, lâm * Xây d ng phương án phát tri n kinh t nông nghi p trong nghi p, th y s n theo hư ng g n s n xu t nông nghi p v i ch bi n phát tri n kinh t t ng th huy n Tiên Phư c giai ño n 2013 – 2020 nông s n nh m nâng cao chu i giá tr c a hàng hóa nông nghi p. 3.1.2. M c tiêu phát tri n Chuy n ñ i di n tích các lo i cây tr ng năng su t th p, kém hi u - Đ n năm 2020 ñ t trên 205 t ñ ng, t c ñ tăng trư ng qu sang cây công nghi p và nuôi tr ng th y s n, chuy n ñ i di n bình quân là 5%/năm. Theo B ng 3.2. tích tr ng lúa năng su t th p sang tr ng cây có giá tr kinh t cao - V cơ c u s n xu t, theo b ng 3.3. d tính cơ c u giá tr s n hơn như tr ng rau, màu. Phát tri n vùng nông – lâm – th y s n xu t ngành nông nghi p ñ n 2020. nhi u thành ph n kinh t , khuy n khích phát tri n kinh t trang tr i a. M c tiêu ñ nh lư ng theo phương th c công nghi p. Coi h gia ñình là trung tâm, là ñơn b. M c tiêu ñ nh tính v kinh t t ch trong m i lĩnh v c ho t ñ ng s n xu t nông 3.2. CÁC GI I PHÁP PHÁT TRI N KINH T NÔNG NGHI P nghi p, h p tác là hình th c liên k t ch y u nh m nâng cao s c HUY N TIÊN PHƯ C c nh tranh c a nông s n hàng hóa. 3.2.1. S d ng h p lý tài nguyên thiên nhiên, thích ng t nhiên
21 22 S d ng h p lý tài nguyên ñ t, b o v ngu n nư c; tăng cư ng nh thiên tai. kh năng ng phó thiên tai, d ch b nh. D a vào ñ c ñi m ñ a hình, 3.2.4. Gi i pháp v khoa h c công ngh , môi trư ng và phát ñ c tính th như ng b trí nuôi tr ng phù h p. L a ch n cây tr ng tri n b n v ng v t nuôi phù h p v i y u t t nhiên, tài nguyên thiên thiên ñ tăng (1) Ch ñ ng ph i h p v i các trung tâm nghiên c u ng năng su t nông nghi p. N m b t tình hình th i ti t, d ch b nh ñ ñưa d ng ti n b khoa h c công nghi p phát tri n nông nghi p, trư c ra l ch th i v , l ch nuôi tr ng, tránh b t tác ñ ng t nhiên như h n h t t p trung vào chuy n ñ i cơ c u cây tr ng, hình thành các vùng hán, bão lũ, rét h i, d ch b nh... ch ñ ng ng phó thiên tai, d ch chuyên canh t p trung l n, vùng s n xu t hàng hóa ch t lư ng cao. b nh. Tìm ki m các gi ng cây, con m i có năng su t cao ñưa vào s n 3.2.2. Gi i pháp v th trư ng s n xu t, tiêu th nông s n xu t th nghi m, ch n các gi ng t t ñ a phương, ng d ng các N m b t th trư ng, d báo giá c , nh m ñ nh hư ng s n bi n pháp khoa h c k thu t, thâm canh ñ tăng năng su t, tăng xu t nông nghi p h p lý. Liên k t doanh nghi p h tr s n xu t bao hi u qu kinh t . (2) Có chính sách ưu tiên cho các cơ s và h tiêu s n ph m. Thành l p các H i liên k t nhà nông ch ñ ng tiêu th nông dân ti p thu các thành t u khoa h c, công ngh m i trong vi c s n ph m, ngăn ch n hi u qu tình tr ng tư thương ép giá. Tăng phát tri n kinh t vư n, trang tr i và chuy n ñ i cơ c u cây tr ng, cư ng xúc ti n thương m i, qu ng bá s n ph m nông nghi p, xây các cơ s nông nghi p chuy n ñ i phương hư ng s n xu t kinh d ng thương hi u nông s n trên ñ a bàn. C n ki m soát t t th trư ng doanh. ñ u vào ph c v nông nghi p như gi ng, phân bón, thu c b o v V môi trư ng: Tăng cư ng công tác b o v các ngu n tài th c v t. T ch c t t ho t ñ ng c a các ch trên ñ a bàn, giúp nông nguyên tài nguyên r ng, s d ng hi u qu ñ t ñai, ngu n nư c, s dân tiêu th s n ph m, tăng thu nh p ñ tái ñ u tư. d ng ñúng ch d n các lo i ch t hóa h c trong nông nghi p. S d ng 3.2.3. Gi i pháp v k t c u h t ng ph c v s n xu t nông mô hình ñioga ñ v a x lý ô nhi m, v i ti t ki m nhiên li u, h n nghi p ch ch t ñ t t c i, g ... Phát tri n h t ng nông nghi p nông thôn ph i ñ m b o: Phát 3.2.5. Tăng cư ng ñ u tư phát tri n kinh t nông nghi p và t tri n giao thông nông thôn, n i ñ ng, c ng hóa ñư ng lâm sinh tr ng ch c h th ng nông nghi p theo hư ng nông thôn m i y u, ưu tiên vùng khó khăn, ñ m b o giao thông thông su t. T p trung Tranh th các ngu n v n ngân sách c p trên, ngân sách ñ a ñ u tư th y l i ñ m b o ch ñ ng nư c tư i cho ph n l n di n tích phương, v n tín d ng, v n ñ u tư xây d ng cơ b n, v n các chương s n xu t nông nghi p. Phóng tuy n ñi n ñ n t n thôn xóm vùng cao, trình m c tiêu Qu c gia... vào ñ u tư xây d ng k t c u h t ng nông xa b o ñ m ñ ñi n ph c v cho s n xu t nông nghi p. Th c hi n nghi p nông thôn. Tăng cư ng năng l c cho nông h , ch trang tr i. chương trình xây d ng nông thôn m i v i các tiêu chí c th , phù H tr xây d ng các mô hình s n xu t m i, nhân r ng mô hình có h p v i ñ c ñi m t ng vùng. Nâng cao năng l c phòng ch ng, gi m hi u qu , h tr lãi xu t v n vay ñ nông dân ñ u tư s n xu t nông
23 24 nghi p. nghi p, tăng kh năng thương m i trong nông nghi p. Xây d ng cơ Đ y m nh t ch c l i h th ng nông nghi p theo hư ng ch h tr ñào t o nhóm nông dân nòng c t, phát huy vai trò c a nông thôn m i. T p trung th c hi n các tiêu chí nông thôn m i, nhóm nông dân này trong vi c xã h i hóa ki n th c phát tri n kinh t bao g m: t p trung ñ u tư xây d ng k t c u h t ng nông thôn. nông nghi p. C p tài li u s n xu t nông nghi p ñơn gi n ñ d c, d Quy ho ch phát tri n nông nghi p, lâm nghi p, th y s n thành hi u và hư ng d n ñ nông dân th c hi n. vùng s n xu t hàng hóa t p trung. Đ y m nh chuy n giao, ng Đ nh hư ng các lo i hình kinh t cho nông dân, tương ng d ng các thành t u khoa h c công ngh tiên ti n vào s n xu t, v i quy mô, m c ñ nh hư ng và t o ra hi u qu kinh t nông tr ng tâm là công ngh sinh h c, công ngh s n xu t, thu ho ch và nghi p. Xác ñ nh vai trò to l n c a kinh t h gia ñình, kinh t b o qu n. Khuy n khích các ho t ñ ng tiêu th nông s n. Xây trang tr i ñ có s phân lo i t ch c s n xu t và ñ u tư v n hi u d ng m ng lư i khuy n nông, khuy n lâm, thú y, b o v th c v t qu . cơ s . H tr khuy n khích phát tri n d ch v ph c v s n xu t 3.2.8. Phát huy vài trò c a Nhà nư c v phát tri n kinh t nông nông nghi p ñ áp d ng có hi u qu các ti n b khoa h c k thu t nghi p và s n xu t. Tăng cư ng s lãnh ñ o c a các C p y Đ ng, năng l c tri n 3.2.6. Thâm canh tăng năng su t cây tr ng, con v t nuôi phù khai th c hi n c a h th ng chính quy n t huy n ñ n cơ s th c thi h p các chính sách c a Nhà nư c v phát tri n kinh t nông nghi p. Xác C n t ch c tri n khai ng d ng nhanh các thành t u c a khoa ñ nh ñư c t m quan tr ng và m i quan h h u cơ gi a phát tri n kinh h c và k thu t vào s n xu t nông, lâm, thu s n. Đ u tư trang thi t t nông nghi p v i gi i quy t các v n ñ xã h i ñ i v i huy n mi n b máy móc, gi ng m i ch t lư ng năng su t cao ch ng ch u b nh núi Tiên Phư c. Trên cơ s các m c tiêu, ch tiêu l n ñ t ra, các c p, t t, ng d ng khoa h c công ngh phù h p v i ñi u ki n t nhiên các ngành c n ho ch ñ nh các chính sách thúc ñ y phát tri n kinh t cũng như trình ñ canh tác c a nhân dân trên ñ a bàn huy n nh m nông nghi p, k t h p ñ ng b s phát tri n các ngành kinh t khác. không ng ng tăng năng su t, ch t lư ng s n ph m, rút ng n chu kỳ C n có cơ ch v n d ng linh ho t, phù h p ñ nh n ñư c s ñ ng s n xu t, nâng cao giá tr trên m t ñơn v di n tích. tình hư ng ng nhân dân. 3.2.7. Tăng cư ng năng l c cho nông h , ñ nh hư ng các lo i Huy n c n xây d ng các chính sách v ñ t ñai, có quy ho ch hình s n xu t nông nghi p chính và cơ ch b o v v ng ch c ñ t tr ng lúa, hoa màu, ñ t canh tác, có Tăng cư ng t p hu n, ñào t o, b i dư ng ki n th c s n xu t cơ ch s d ng ñ t lâm nghi p, ñ t vư n nhà, vư n ñ i. Xây d ng nông nghi p cho nông dân và cán b làm công tác qu n lý nông hoàn ch nh chính sách chuy n d ch cơ c u nông nghi p. Xây d ng cơ nghi p. Th c hi n liên k t ñào t o v i các trư ng d y ngh c a t nh, ch ñ u tư phát tri n cơ s h t ng nông nghi p nông thôn m t cách linh c ngư i ñi h c các l p nâng cao k thu t t ch c s n xu t nông ho t, phù h p v i tình hình th c t c a huy n. Đ xu t chính sách v
25 26 v n ñ u tư s n xu t nông nghi p, ñi u ch nh cơ c u ñ u tư t ngân K T LU N sách nhà nư c, ưu tiên b trí các ngu n v n ñ u tư phát tri n nông Đ i v i huy n Tiên Phư c, nông nghi p luôn là ngành kinh nghi p, nông thôn, ti p t c dành ngu n v n tín d ng ưu ñãi khuy n t ch ñ o trong phát tri n kinh t - xã h i. Cùng v i ñà phát tri n khích các ngân hàng cho vay ñ i v i nông nghi p, nông thôn. H tr c a c nư c, các ch trương chính sách l n v phát tri n kinh t nông qu n bá, tiêu th s n ph m; h tr máy móc thi t b , ng d ng khoa nghi p ñư c tri n khai th c hi n r ng rãi toàn huy n. h c k thu t, gi ng vào s n xu t cho nông dân. Ti p t c ñ y m nh Huy n ñã chú ý ñ n ñ u tư k t c u h t ng nông thôn, ph c v s n xu t nông nghi p, ph c v dân sinh. Vi c huy ñ ng ñ u tư c i cách hành chính t o môi trư ng thu n l i cho s n xu t nông v n, trang thi t b máy móc, ng d ng ti n b khoa h c k thu t vào nghi p và ñào t o nâng cao trình ñ cho nông dân. s n xu t nông nghi p ñư c chú tr ng, m nh d ng lai t o, ñưa gi ng m i vào s n xu t thúc ñ y chuy n d ch cơ c u kinh t nông nghi p ñúng hư ng. L a ch n cây tr ng, v t nuôi năng su t ch t lư ng cao, hình thành vùng chuyên canh, phát tri n kinh t vư n, trang tr i theo hư ng hàng hóa. Tri n khai th c hi n chương trình nông thôn m i, phát tri n nông nghi p nông thôn theo ñ nh hư ng công nghi p hóa, hi n ñ i hóa. Song k t qu ñ t ñư c còn th p, các th m nh ti m năng nông nghi p chưa ñư c khai thác hi u qu , chưa có chi n lư c lâu dài phát tri n nông nghi p. Vi c huy ñ ng s d ng các ngu n l c, thâm canh tăng năng su t lao ñ ng, ñ y m nh ho t ñ ng s n xu t nông nghi p còn nhi u khó khăn. Ho t ñ ng s n xu t nông h phân tán, nh l , manh mún, hao t n trong thu ho ch, b o qu n l n, giá thành s n xu t cao, giá bán th p, thu nh p nông dân th p, ñ i s ng còn nhi u khó khăn. M c dù ñã có s n l c c a các c p, các ngành, chính quy n ñ a phương và toàn dân song kinh t nông nghi p phát tri n chưa tương x ng v i ti m năng c a huy n, v n còn nhi u v n ñ t n t i c n gi i quy t. B ng s n l c tìm tòi, nghiên c u, tác gi ñã ñưa ra ñư c phương hư ng, m c tiêu và các gi i pháp ñ phát tri n kinh t nông nghi p huy n Tiên Phư c trong nh ng giai ño n t i. Tác gi tin tư ng r ng, trong th i gian t i huy n bám sát m c tiêu, th c hi n gi i pháp ñã ñ xu t, kinh t nông nghi p s có s phát tri n m nh m ./.