Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về Bảo hiểm y tế trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

6
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn "Quản lý nhà nước về Bảo hiểm y tế trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế" nhằm hệ thống hóa lý luận quản lý nhà nước về BHYT, phân tích đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về BHYT, luận văn đề xuất giải pháp hoàn thiện quản lý nhà trên địa bàn huyện A Lưới tỉnh Thừa Thiên Huế.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về Bảo hiểm y tế trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………./………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN TRUNG HIẾU QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ BẢO HIỂM Y TẾ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN A LƯỚI TỈNH THỪA THIÊN HUẾ Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8 34 04 03 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2023
Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: TS BÙI KIM CHI Phản biện 1: PGS.TS. Nguyễn Hoàng Hiển Phản biện 2: PGS.TS. Nguyễn Duy Phương Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn, Phân viện Học viện Hành chính Quốc gia khu vực Miền Trung. Địa điểm: Phân viện Học viện Hành chính Quốc gia khu vực Miền Trung. Số 201 - Đường Phan Bội Châu - Phường Trường An - TP Huế Thời gian: ....................................................... Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Phân viện Học viện Hành chính Quốc gia khu vực Miền Trung hoặc trên trang Web Khoa Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Bảo hiểm y tế (BHYT) là một chính sách an sinh xã hội của Nhà nước mang tính cộng đồng, chia sẻ rủi ro, trên cơ sở sự đóng góp của người lao động, người sử dụng lao động và cộng đồng, có sự hỗ trợ của ngân sách nhà nước nhằm mục đích khám, chữa bệnh khi ốm đau, bệnh tật và không vì mục tiêu lợi nhuận. BHYT do Nhà nước tổ chức thực hiện; BHYT là một bộ phận cấu thành của hệ thống an sinh xã hội của nước ta, vì mục tiêu an sinh xã hội, không nhằm mục đích kinh doanh tìm kiếm lợi nhuận. Đây là đặc trưng cơ bản để phân biệt BHYT mang tính xã hội do nhà nước thực hiện với BHYT thương mại do các công ty kinh doanh thực hiện. Ở BHYT thương mại, vấn đề lợi nhuận luôn luôn đặt lên hàng đầu. Mức đóng và mức hưởng được tính toán cẩn thận để đảm bảo kinh doanh có lãi. Quỹ BHYT được hình thành dựa trên sự đóng góp của ngân sách nhà nước (NSNN), người sử dụng lao động, người lao động và cộng đồng xã hội dưới sự bảo trợ của nhà nước, không phân biệt người giàu, kẻ nghèo, mức hưởng không phụ thuộc đóng nhiều hay đóng ít, mức hưởng chỉ ưu tiên cho một số đối tượng chính sách, đối tượng yếu thế trong xã hội. Luật Bảo hiểm y tế số 46/2014/QH13 quy định về sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm y tế 2008 được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIII, kỳ họp thứ 7 thông qua ngày 13 tháng 6 năm 2014 và chính thức có hiệu lực từ ngày 01/01/2015 quy định: BHYT là hình thức bảo hiểm bắt buộc được áp dụng đối với các đối tượng theo quy định của Luật này để chăm sóc sức khỏe, không vì mục đích lợi nhuận do Nhà nước tổ chức thực hiện. Trong việc thực hiện các chính sách an sinh xã hội, Đảng và Nhà nước ta luôn coi trọng chính sách BHYT và luôn xem đây là một trong hai trụ cột chính của hệ thống an sinh xã hội ở nước ta. Ngày 22 tháng 11 năm 2012 Bộ chính trị ban hành Nghị quyết 21- NQ/TW về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác Bảo hiểm xã hội (BHXH), BHYT giai đoạn 2012 – 2020 đây là chủ 1
trương lớn của Đảng, hợp lòng dân, làm thay đổi và chuyển biến mạnh mẽ nhận thức của cán bộ, đảng viên, các cấp, các ngành cũng như người dân trong việc thực hiện chính sách BHXH, BHYT. BHYT là chính sách có ảnh hưởng trực tiếp và tác động sâu rộng đến tất cả các thành viên trong xã hội, mang ý nghĩa nhân đạo và có tính chia sẻ cộng đồng sâu sắc, góp phần quan trọng để thực hiện mục tiêu công bằng xã hội trong lĩnh vực chăm sóc y tế, là cơ chế tài chính y tế quan trọng và là cơ chế chi trả trước áp dụng giúp người dân khi bị ốm đau không bị rơi vào cảnh nghèo đói và là định hướng phát triển trong chăm sóc sức khỏe người dân. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện công tác quản lý nhà nước (QLNN) về BHYT trên cả nước trong thời gian qua còn một số tồn tại, hạn chế như ý thức chấp hành pháp luật và sự quan tâm đến quyền lợi cho người lao động về BHYT của chủ sử dụng lao động còn chưa cao, người lao động chưa hiểu rõ, đầy đủ quyền lợi, trách nhiệm của mình trong việc tham gia BHYT; tỷ lệ tham gia BHYT trên cả nước còn thấp và không có tính bền vững; tình trạng vi phạm pháp luật về BHYT xảy ra ở nhiều cơ quan, đơn vị chủ sử dụng lao động, người tham gia, những bất cập trong giải quyết thủ tục hành chính, cơ chế quản lý, đạo đức công vụ của cán bộ công chức, sự phối hợp hợp của các Bộ, ngành, các cơ quan, đơn vị liên quan chưa đồng bộ cũng như nhiều yếu tố mới như mặt trái của kinh tế thị trường ngày càng phức tạp, vấn đề hội nhập kinh tế quốc tế, toàn cầu hóa ngày càng sâu rộng, các cuộc khủng hoảng kinh tế, hay dịch bệnh bùng… đã ảnh hưởng đến tỷ lệ bao phủ BHYT trên cả nước. Thừa Thiên Huế là tỉnh có cơ cấu kinh tế chủ yếu tập trung trong lĩnh vực nông nghiệp, các doanh nghiệp trong tỉnh phần lớn có quy mô vừa và nhỏ, hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, dịch vụ, sử dụng ít lao động; nhiều doanh nghiệp hoạt động mang tính cầm chừng nên khó phát triển lao động. Một số cơ quan, đơn vị nhận thức của cấp ủy đảng, chính quyền về vai trò, ý nghĩa, tầm quan trọng QLNN về BHYT vẫn còn hạn chế: Chưa thật sự coi đây là một trong những nhiệm vụ chính trị quan trọng cần tập trung chỉ đạo; Một số 2
cơ quan, ban ngành chưa tích cực phối hợp với cơ quan BHXH để triển khai thực hiện tốt công tác quản lý về BHYT; Công tác phê duyệt danh sách đối tượng thuộc diện ngân sách nhà nước đóng BHYT của các cơ quan quản lý nhà nước vẫn còn chậm và chưa chính xác nên dẫn đến việc lập danh sách tham gia BHYT cho các đối tượng còn chậm và trùng thẻ BHYT (một người được cấp nhiều thẻ BHYT của nhiều đối tượng khác nhau); Ý thức chấp hành pháp luật của các chủ doanh nghiệp trong công tác thực hiện trích nộp BHXH, BHYT còn thấp, một số đơn vị cố tình vi phạm các quy định của nhà nước; Một số đơn vị trốn đóng, đóng thiếu mức quy định; một số đơn vị cố tình chiếm dụng, không trích đóng, để nợ đọng BHYT với số tiền lớn, thời gian kéo dài. Mặc khác, chất lượng khám chữa bệnh (KCB) ở một số cơ sở KCB BHYT còn chưa đáp ứng với sự hài lòng của bệnh nhân BHYT. Mặc dù đã có nhiều giải pháp tích cực để kiểm soát sự gia tăng chi phí, tuy nhiên, chỉ tiêu đảm bảo chi KCB BHYT theo dự toán giao của Thủ tướng Chính phủ vẫn chưa đạt được. Công tác thanh tra, kiểm tra, xử phạt vi phạm hành chính đối với các hành vi cố tình vi phạm các quy định của Luật BHXH, BHYT chưa được các ngành chức năng thực hiện thường xuyên dẫn đến tình trạng chây ỳ trong công tác trích nộp tiền đóng BHXH, BHYT hàng tháng cho người lao động. A Lưới là huyện miền núi nằm ở phía Tây tỉnh Thừa Thiên Huế, có khoảng 80% dân số là người đồng bào dân tộc thiểu số, người dân chưa nhận thức được hết tầm quan trọng của công tác BHYT và chăm sóc sức khỏe nên đến khi đau ốm mới tham gia BHYT. Do đặc thù ở địa phương có nhiều đối tượng là người dân tộc thiểu số, tên, năm sinh thường không trùng khớp với các giấy tờ tùy thân dẫn đến số lượng cấp lại thẻ BHYT do thay đổi thông tin trên địa bàn vẫn còn nhiều. Mặt khác, mức sống, thu nhập của một bộ phận người dân, người lao động còn thấp cộng với tâm lý chỉ lo cho cuộc sống trước mắt nên không muốn tham gia BHYT, vẫn còn trông chờ ỷ lại sự bao cấp của Nhà nước, một số người dân tham gia BHYT còn mang tính đối phó, còn chủ quan; một số hộ gia đình chỉ tham gia cho người già 3
yếu, thường xuyên đau ốm; người trẻ, khỏe ít tham gia. Công tác tuyên truyền, phổ biến việc thực hiện pháp luật về BHYT chưa được thường xuyên. Vẫn còn một số ít cá nhân, cơ quan, đơn vị chưa quan tâm đến công tác BHYT, xem đây là công việc của ngành BHXH. Một số đơn vị hành chính sự nghiệp thụ hưởng kinh phí hoạt động từ nguồn ngân sách nhà nước nhưng sử dụng nguồn kinh phí không đúng mục đích nên dẫn đến thiếu hụt nguồn kinh phí đóng BHYT. Trong khi đó, công tác phê bình, kiểm điểm trách nhiệm cá nhân người đứng đầu tại các cơ quan, đơn vị hành chính sự nghiệp để nợ đọng tiền đóng BHYT chưa được các đơn vị chủ quản thực hiện nghiêm túc. Đây là một vấn đề nóng đang được nhiều dư luận quan tâm, đề tài này rất cần thiết và có ý nghĩa cấp thiết trong thực tế hiện nay, nhằm để công tác quản lý nhà nước về BHYT ngày càng hoàn thiện, hiệu quả, đáp ứng nhu cầu, nguyện vọng của người dân và đảm bảo mục tiêu an sinh xã hội của Đảng và Nhà nước. Để khắc phục những hạn chế bất cập, tồn tại đã nêu trên, đồng thời nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong tổ chức thực hiện công tác quản lý BHYT, tôi chọn nghiên cứu đề tài “Quản lý nhà nước về Bảo hiểm y tế trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế” để làm luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản lý công. 2.Tình hình nghiên cứu có liên quan tới đề tài Liên quan đến đề tài ở những phạm vi, mức độ khác nhau, có thể nêu ra một số công trình nghiên cứu tiêu biểu như: Hoàng Mạnh Cử, Đoàn Thị Như Hương “Giáo trình bảo hiểm xã hội”. NXB Tài Chính 2019. Dương Văn Thắng (2014). Cuốn sách “Đổi mới và phát triển Bảo hiểm xã hội Việt Nam”. Đỗ Văn Sinh, Đánh giá hoạt động quỹ BHXH, BHYT; tính toán dự báo cân đối quỹ BHXH, BHYT đến năm 2020 và tầm nhìn đến 2030,[58]… Các công trình nghiên cứu trên đã tập trung vào phân tích thực trạng, những tồn tại hạn chế về BHYT, đồng thời đề xuất một số 4
kiến nghị, giải pháp nhằm hoàn thiện chính sách về BHYT vào các thời điểm nghiên cứu. Tuy nhiên, bên cạnh những thành quả lợi ích mang lại của các công trình trên, vấn đề BHYT vẫn còn đang đứng trước nhiều thách thức đan xen với nhiều cơ hội trong quá trình tổ chức thực hiện, do có nhiều thay đổi rất lớn, kể cả thay đổi điều chỉnh chính sách, pháp luật về BHYT và các văn bản hướng dẫn thực hiện, đặc biệt trong gia đoạn hiện nay trước tình hình kinh tế khó khăn, dự báo rất nhiều biến động các lĩnh vực trong xã hội theo cơ chế thị trường, hội nhập kinh tế quốc tế, tác động những khủng hoảng của kinh tế, dịch bệnh tác động toàn cầu thì những nghiên cứu này vẫn còn thiếu tiếp cận dưới một số góc độ tổ chức thực hiện công tác BHYT, chưa cập nhật, phân tích đầy đủ những khó khăn, vướng mắc, những thách thức, cơ hội mới trong quá trình tổ chức thực hiện công tác BHYT trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế. Các công trình khoa học, bài viết trên góp phần kinh nghiệm quý báu vào nghiên cứu của tác giả về quản lý nhà nước Bảo hiểm y tế trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế. 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục tiêu Trên cơ sở hệ thống hóa lý luận quản lý nhà nước về BHYT, phân tích đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về BHYT, luận văn đề xuất giải pháp hoàn thiện quản lý nhà trên địa bàn huyện A Lưới tỉnh Thừa Thiên Huế. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống hóa những vấn đề lý luận quản lý nhà nước về BHYT. - Phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lý nhà nước về BHYT, phát hiện những tồn tại và phân tích nguyên nhân của những tồn tại trong quản lý nhà nước về BHYT trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế. - Đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về BHYT trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế. 5
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu công tác quản lý nhà nước về Bảo hiểm y tế trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế 4.2. Phạm vi nghiên cứu Về không gian: Đề tài được nghiên cứu trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế. Về thời gian: Số liệu nghiên cứu được thu thập 3 năm từ năm 2020-2022. Nội dung nghiên cứu: Tập trung nghiên cứu nội dung theo Luật Bảo hiểm y tế bổ sung và sửa đổi 2014. 5. Phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận Luận văn sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của Chủ nghĩa Mác - Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh trên cơ sở vận dụng quan điểm của Đảng và Nhà nước về Bảo hiểm y tế. 5.2. Phương pháp nghiên cứu + Phương pháp thu thập thông tin sẵn có; Thu thập từ các báo cáo tổng kết về quản lý nhà nước về Bảo hiểm y tế trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế. Tham khảo từ Luật Bảo hiểm Y tế, các Nghị định, thông tư, quy định của Chính phủ, Bộ - Ban - Ngành có liên quan; Tin bài trên các trang Website của BHXH Việt Nam, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, Tổng cục Thống kê và các giáo trình, bài viết trên tạp chí liên quan... + Phương pháp phân tích tổng hợp: Trên cơ sở hệ thống số liệu đã được tổng hợp, luận văn phân tích thực trạng quản lý nhà nước về BHYT huyện A Lưới. Trên cơ sở đó, luận văn thực hiện phương pháp tổng hợp để đưa ra những nhận xét, đánh giá công tác quản lý nhà nước về Bảo hiểm y tế huyện A Lưới và xác định các vấn đề đặt ra. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1 Ý nghĩa về lý luận của luận văn Trên cơ sở lý luận và thực trạng quản lý Nhà nước về BHYT, luận văn xác định rõ tầm quan trọng của chính sách BHYT trong hệ 6
thống an sinh xã và nó ảnh hưởng trực tiếp sâu rộng đến đời sống của người dân, ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế xã hội trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế, qua đó tác giả đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý Nhà nước về BHYT trên địa bàn. Đề tài luận văn góp phần hệ thống hóa, định hình, bổ sung, phát triển một số nội dung, làm sáng tỏ cơ sở lý luận về Bảo hiểm y tế cấp huyện mà các quy định pháp lý còn cần phải hoàn thiện, các nghiên cứu khác về Bảo hiểm y tế cấp huyện chưa đề cập hoặc đã có đề cập nhưng cần bổ sung hoặc cần có cách tiếp cận khác 6.2 Ý nghĩa về thực tiễn của luận văn Thông qua nghiên cứu tính tất yếu khách quan sự ra đời và khái niệm BHYT, các quan điểm, nhận thức về BHYT, xác định vị trí, vai trò của BHYT trong thực tiễn cuộc sống hiện nay, căn cứ trên lý luận và luận chứng khoa học làm rõ bản chất BHYT dưới 2 góc độ xã hội và kinh tế, luận văn xác định rõ tầm quan trọng của công tác quán lý nhà nước về BHYT trong hệ thống an sinh xã hội trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế, nó ảnh hưởng trực tiếp sâu rộng đến đời sống của mọi gia đình, ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế xã hội của địa phương. Từ đó, Luận văn đánh giá, phân tích đưa ra quan điểm, nhận thức một cách đầy đủ và toàn diện về giá trị và ảnh hưởng tích cực của công tác quản lý nhà nước về BHYT hiện nay, đưa ra một số đề xuất, kiến nghị và các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về BHYT. Qua nghiên cứu, phân tích thực trạng công tác quản lý nhà nước về BHYT trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế, căn cứ các số liệu, diễn biến cụ thể, luận văn sẽ phân tích kết quả đạt được, các tồn tại, hạn chế, nguyên nhân, để từ đó đưa ra một số giải pháp kiến nghị các cấp có thẩm quyền nhằm hoàn thiện pháp luật về BHYT và tăng cường hiệu lực và hiệu quả công tác quản lý nhà nước về BHYT, đề xuất các giải pháp tăng cường quản lý nhà nước về BHYT trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế nói riêng và cả nước nói chung, phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế xã hội 7
của đất nước ta trong xu thế hội nhập quốc tế hiện nay. 7. Kết cấu của Luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục và danh mục tài liệu tham khảo, phần nội dung chính của luận văn có 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận quản lý nhà nước về Bảo hiểm y tế Chương 2: Thực trạng quản lý nhà nước về Bảo hiểm y tế tại huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế. Chương 3: Quan điểm, mục tiêu và một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về Bảo hiểm y tế trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế trong thời gian tới. 8
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ BẢO HIỂM Y TẾ 1.1. Một số khái niệm liên quan 1.1.1. Quản lý Hoạt động quản lý bắt nguồn từ sự phân công, hợp tác lao động, phát sinh khi cần có sự nỗ lực tập thể để thực hiện mục tiêu chung. Quản lý diễn ra ở mọi tổ chức, từ phạm vi nhỏ đến phạm vi lớn, từ đơn giản đến phức tạp. Với ý nghĩa phổ biến thì quản lý là hoạt động nhằm tác động một cách có tổ chức và định hướng của chủ thể quản lý lên một đối tượng quản lý để điều chỉnh các quá trình xã hội và hành vi của con người, nhằm duy trì tính ổn định và phát triển của đối tượng quản lý theo những mục tiêu đã định. 1.1.2. Quản lý nhà nước Theo giáo trình “Quản lý học đại cương” của Nhà xuất bản chính trị Quốc gia-Sự thật: Quản lý là sự tác động có tổ chức, có định hướng của chủ thể lên đối tượng quản lý nhằm đạt mục tiêu dự kiến”.[31] Theo giáo trình “Lý luận Quản lý công” – Học viện Hành chính Quốc gia: Quản lý nhà nước là sự tác động có tổ chức và điều chỉnh bằng quyền lực pháp luật Nhà nước đối với các quá trình xã hội và hành vi của con người do cơ quan thuộc bộ máy hành chính nhà nước từ trung ương đến cơ sở tiến hành nhằm duy trì và phát triển các mối quan hệ và trật tự pháp luật, thỏa mãn các nhu cầu hợp pháp của con người trong công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc, đạt được mục tiêu quốc gia một cách hiệu quả nhất trong từng giai đoạn phát triển.[30] 1.1.3. Bảo hiểm y tế Trên thế giới có nhiều khái niệm khác nhau về BHYT, nhưng mục đích chung của BHYT đều giống nhau là huy động nguồn tài chính để chi trả chi phí KCB cho người tham gia BHYT khi bị ốm đau bệnh tật, nội dung các khái niệm bao hàm như sau: “BHYT là sự 9
đóng góp theo chu kỳ đều đặn tạo nên một quỹ chung để cùng nhau chia sẽ những rủi ro thông qua hình thức thanh toán chi trả chi phí KCB bằng quỹ bảo hiểm”.[29] 1.1.4. Quản lý nhà nước về Bảo hiểm y tế Quản lý nhà nước đối với hoạt động BHYT là quá trình nhà nước sử dụng trong phạm vi quyền lực của mình tác động có tổ chức và điều chỉnh vào các quan hệ nảy sinh trong hoạt động BHYT nhằm đảm bảo cho hoạt động BHYT diễn ra theo đúng quy định của pháp luật, và thực hiện đúng chức năng nhiệm vụ của BHYT.[50] Quản lý nhà nước về BHYT cần dựa trên nguyên tắc sau đây: - Nguyên tắc đảm bảo quyền tự do lựa chọn cơ sở khám chữa bệnh - Nguyên tắc thực hiện tiến tới BHYT toàn dân. - Nguyên tắc cân đối thu chi là phát triển bền vững nguồn quỹ BHYT. Việc cân đối thu - chi là điều kiện tiền đề giúp cho bảo toàn và tăng trưởng quỹ BHYT. - Nguyên tắc đảm bảo hài hóa mối quan hệ giữa các bên trong quan hệ bảo hiểm.[27] 1.1.5. Các chủ thể quản lý nhà nước về Bảo hiểm y tế Theo quy định tại điều 5 Luật BHYT năm 2008 (Bổ sung sửa đổi 2014), chủ thể QLNN về BHYT gồm : - Chính phủ thống nhất quản lý nhà nước về BHYT, chỉ đạo xây dựng, ban hành và thực hiện văn bản quy phạm pháp luật QLNN đối với BHYT. (Khoản 1 Điều 8 Luật BHYT) - Bộ Y tế: - Bộ Tài chính: - Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội - Giáo dục và Đào tạo - Bộ Quốc phòng và Bộ Công an - Uỷ ban nhân dân các cấp có trách nhiệm: 1.2. Những nội dung cơ bản của quản lý nhà nước về Bảo hiểm y tế Quản lý nhà nước về BHYT có những nội dung cơ bản sau: Thứ nhất, xây dựng hệ thống văn bản, chính sách và hướng dẫn triển khai các văn bản, chính sách QLNN về BHYT. 10
Thứ hai, Xây dựng chiến lược, kế hoạch hoạt động BHYT. Thứ ba, tổ chức bộ máy và đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực quản lý nhà nước về BHYT. Thứ tư, tổ chức triển khai thực hiện BHYT Thứ năm, tổ chức nghiên cứu khoa học và hợp tác quốc tế về BHYT. Thứ sáu, thanh tra, kiểm tra, xử lý vị phạm đối với hoạt động BHYT. Thứ bảy, đánh giá, sơ kết, tổng kết hoạt động BHYT. 1.3. Những yếu tố tác động đến quản lý nhà nước về Bảo hiểm y tế Thứ nhất, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về BHYT. Thứ hai, cơ chế phối hợp của các cơ quan liên quan. Thứ ba, tổ chức bộ máy, trình độ của đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác quản lý nhà nước về BHYT. 1.4. Kinh nghiệm thực tiễn các địa phương và bài học cho huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế 1.4.1. Huyện Nam Đông, tỉnh Thừa Thiên Huế 1.4.2. Huyện Buôn Đôn, tỉnh Đắk Lắk 1.4.3. Thị xã Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế 1.4.4. Bài học kinh nghiệm cho huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế Tiểu kết Chương 1 Để làm cơ sở cho việc phân tích, đánh giá thực trạng công tác QLNN về BHYT huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế tác giả đã trình bày khái quát một cách có hệ thống cơ sở khoa học QLNN về BHYT. Trong chương 1, luận văn đã làm rõ nội hàm những khái niệm chủ chốt liên quan đến đề tài như: Quản lý, quản lý nhà nước, BHYT, Quản lý nhà nước về BHYT. Trên cơ sở đó, luận văn phân tích nội dung, các yếu tố ảnh hưởng và chủ thể QLNN về BHYT. 11
Chương 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ BẢO HIỂM Y TẾ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN A LƯỚI, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ 2.1. Thông tin chung về huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế 2.1.1. Điều kiện kinh tế, xã hội huyện A Lưới Huyện A Lưới có 17 xã và 01 thị trấn, theo mật độ và thành phần dân cư, được chia thành 02 khu vực tương đối: - Khu vực thị trấn, đông dân cư, có mật độ dân số cao, gồm một số xã trung tâm với thành phần dân cư chủ yếu là kinh doanh thương mại, lao động chính thức trong các doanh nghiệp, các đơn vị hành chính sự nghiệp, học sinh và người nghỉ hưu. Khu vực này có tỷ lệ bao phủ BHYT cao hơn mức bình quân của cả huyện. - Khu vực nông thôn, dân cư ít, có mật độ dân số thấp, gồm các xã vùng ven huyện, với thành phần dân cư chủ yếu làm việc trong lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp và lao động tự do. Khu vực này có tỷ lệ bao phủ BHYT thấp hơn mức bình quân của cả huyện. Bảng 2.2: Cơ cấu giá trị sản xuất của huyện A Lưới giai đoạn 2020-2022 Năm 2021/2020 2022/2021 STT Chỉ tiêu 2020 2021 2022 (+/-) (%) (+/-) (%) Tổng giá trị sản xuất 100,0 100,0 100,0 0 0,0 0 0,0 Trong đó: 1 Nông lâm thủy sản 65,85 64,6 61,77 -2,8 -4.08 0,0 0,0 Công nghiệp xây 2 8,86 9,02 11,46 1,9 2,6 -1,0 -4,0 dựng 3 Dịch vụ 23,5 33,4 24,5 0,9 1,0 1,0 3,0 (Nguồn: Niên giám thống kê huyện A Lưới) Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội là một yếu tố ảnh hưởng không nhỏ đến QLNN về BHYT. 12
2.1.2. Khái quát hoạt động Bảo hiểm xã hội và Bảo hiểm y tế huyện A Lưới Theo Quyết định số 969/QĐ-BHXH ngày 29 tháng 7 năm 2019 do Bảo hiểm xã hội Việt Nam ban hành về quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của BHXH địa phương, [55]: 2.2. Thực trạng hoạt động Bảo hiểm y tế tại huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế 2.2.1.Công tác tổ chức vận động đối tượng tham gia Bảo hiểm y tế Tính đến 31/12/2022, tổng số người tham gia BHYT ở huyện A Lưới là 48.985 người, tăng so với năm 2020 là 1.398 người, tỷ lệ tăng là 2,94%. Từ năm 2020 đến nay, dân số của A Lưới có tăng lên, từ 49.631 người năm 2020 lên 50.522 người năm 2022. Tuy nhiên, do tổng số người tham gia bảo hiểm tăng nhiều hơn nên làm cho tỷ lệ dân số tham gia BHYT tăng lên đáng kể qua hàng năm. Đến hết năm 2022, tỷ lệ dân số tham gia bảo hiểm đạt 96.96%, so với năm 2020, tỷ lệ dân số tham gia BHYT tăng 1.08%. Biểu đồ 2.1: Tỷ lệ Bảo hiểm y tế thuộc nhóm giai đoạn 2020-2022 13
2.2.2. Phát triển quỹ Bảo hiểm y tế Triệu VNĐ 19,992 51,169 31,177 Quỹ BHYT Chi BHYT Số dư Biểu đồ 2.3. Cân đối Quỹ BHYT huyện A Lưới (Nguồn: BHXH huyện A Lưới) ● Quỹ BHYT của huyện Tổng quỹ BHYT của huyện A Lưới tăng lên hàng năm do người tham gia BHYT tăng, năm 2020 là 51.169 triệu đồng tăng lên 72.964 triệu đồng năm 2022. Đây là dấu hiệu tích cực, và là điều kiện cần thiết cho việc phát triển cơ sở vật chất, kỹ năng phục vụ người dân tham gia BHYT và là điều kiện cho mục tiêu và lộ trình bao phủ BHYT trên phạm vi toàn huyện.  Năng lực tổ chức khám, chữa bệnh Về cơ bản, các cơ sở khám chữa bệnh đã phối hợp chặt chẽ với cơ quan BHXH thực hiện tổ chức hoạt động khám chữa bệnh BHYT đúng quy trình, từ tiếp nhận, kiểm tra hồ sơ BHYT đến lập thủ tục đăng ký khám, thực hiện chẩn đoán theo chuyên môn kỹ thuật và trả kết quả khám. Các dịch vụ kèm theo như cung cấp thực phẩm, nước uống, vệ sinh công nghiệp ... tại các cơ sở thực hiện tương đối tốt. Hiện nay, 100% cơ sở y tế sử dụng dịch vụ thuê ngoài đối với hoạt động này do vậy chất lượng và thời gian đảm bảo, đáp ứng yêu cầu phục vụ người bệnh. 2.3. Thực trạng quản lý nhà nước về Bảo hiểm y tế trên địa bàn huyện A Lưới. 2.3.1. Thực trạng xây dựng hệ thống văn bản, chính sách và hướng dẫn triển khai các văn bản, chính sách quản lý nhà nước về Bảo hiểm y tế. 14
Trong những năm qua, huyện A Lưới đã tổ chức triển khai văn bản quy phạm pháp luật, chính sách về BHYT theo quyết định Quyết định số 546/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ: Về việc giao chỉ tiêu thực hiện bao phủ bảo hiểm y tế giai đoạn 2022 - 2025; Chương trình hành động số 171 – Ctr/TU ngày 26/3/2019 của Ban thường vụ Tỉnh ủy thực hiện Nghị quyết 21-NQ/TW của Bộ Chính trị khóa XIII về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác BHXH, BHYT giai đoạn 2020-2025; Quyết định số 1053/QĐ-UBND ngày 14/9/2019 của UBND tỉnh, về việc điều chỉnh chỉ tiêu thực hiện BHYT giai đoạn 2020-2025; Kế hoạch số 09/KH-UBND ngày 11/01/2020 của UBND Tỉnh về phát triển BHYT tỉnh Thừa Thiên Huế giai đoạn 2020-2025. 2.3.2. Tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về Bảo hiểm y tế trên địa bàn huyện A Lưới. Căn cứ Thông tư liên tịch Số: 51/2015/TTLT-BYT-BNV ban hành ngày 15/12/2015 hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Sở Y tế thuộc UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và Phòng Y tế thuộc UBND huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh. Huyện A Lưới đã cơ cấu tổ chức bộ máy thực hiện hoạt động QLNN về BHYT như sau: - Phòng Y tế là cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện A Lưới, có chức năng tham mưu, giúp UBND huyện thực hiện QLNN về y tế, bao gồm: Y tế dự phòng; khám bệnh, chữa bệnh, phục hồi chức năng; y dược cổ truyền; sức khỏe sinh sản; trang thiết bị y tế; dược; mỹ phẩm; an toàn thực phẩm; bảo hiểm y tế; dân số – kế hoạch hóa gia đình trên địa bàn. - Phòng Y tế chịu sự chỉ đạo, quản lý về tổ chức, biên chế và hoạt động của UBND huyện A Lưới, đồng thời chịu sự chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra, thanh tra về chuyên môn, nghiệp vụ của Sở Y tế tỉnh Thừa Thiên Huế. 2.3.3. Thực trạng đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực quản lý nhà nước về Bảo hiểm y tế trên địa bàn huyện A Lưới.. 15
Đối với công tác tham mưu QLNN về BHYT, Bộ Y tế là cơ quan đầu mối, chủ trì các hoạt động, song cần phối hợp với các cơ quan, ban ngành khác để có thể thực hiện tốt công tác này. Trong đó, BHXH Việt Nam trực tiếp quản lý hệ thống BHXH, tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật về BHYT. Chính phủ quản lý BHXH Việt Nam thông qua Bộ lao động và Hội đồng quản lý BHXH, với đại diện lãnh đạo các bộ ngành có liên quan theo quy định tại Nghị định số 146/2018/NĐ-CP. Thống kê trình độ đào tạo, bồi dưỡng: Trình độ đào tạo bồi dưỡng của đội ngũ CBCCVC làm công tác QLNN về BHYT thể hiện qua bảng sau: Bảng 2.4. Trình độ đào tạo, bồi dưỡng CBCCVC làm công tác QLNN về Bảo hiểm y tế huyện A Lưới Trình độ, kiến thức Số lượng (người) Tỷ lệ (%) 1. Chuyên môn 28 100 - Thạc sĩ. 04 14,29 Trong đó: Chuyên ngành 02 7,14 Chuyên ngành khác 02 7,14 - Đại học. 22 78,57 Trong đó: Chuyên ngành 16 57,14 Chuyên ngành khác 06 21,42 - Trung cấp. 02 7,14 Trong đó: Chuyên ngành 02 7,14 - Sơ cấp. 0 0 2. Lý luận chính trị 28 100 - Trung cấp 11 39,3 - Sơ cấp hoặc chưa qua đào tạo 17 60,7 3. Quản lý nhà nước 28 100 - Chuyên viên chính hoặc tương đương 06 21,42 - Chuyên viên hoặc tương đương 20 71,42 - Cán sự hoặc tương đương 0 0 - Chưa qua bồi dưỡng 02 7,14 4. Trình độ ngoại ngữ 28 100 5. Trình độ tin học 28 100 Nguồn: Phòng Nội vụ huyện A Lưới 2.3.4. Thực trạng hoạt động truyền thông, phổ biến chính sách pháp luật về bảo hiểm y tế trên địa bàn huyện A Lưới. 16
Việc truyền thông, nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên, người sử dụng lao động, người lao động và nhân dân về quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng, nhà nước đối với chính sách BHYT để thuyết phục, động viên mọi người nêu cao ý thức, trách nhiệm tự nguyện, tự giác tham gia BHYT có ý nghĩa hết sức quan trọng góp phần làm tăng nhận thức của xã hội về chính sách BHYT. Những năm qua, công tác truyền thông luôn được xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của QLNN huyện A Lưới, của ngành BHXH, BHYT huyện, ngoài những chương trình truyền thông của BHXH tỉnh, của BHXH, BHYT huyện thì UBND huyện A Lưới đã thực hiện công tác này bằng các hình thức: - UBND huyện tổ chức hội nghị triển khai và tuyên truyền Luật và các văn bản hướng dẫn thực hiện BHYT đến các cơ sở, ban, ngành, đoàn thể, doanh nghiệp, UBND các xã, thị trấn và một số đơn vị đóng trên địa bàn huyện. - Các cơ quan, ban ngành, đơn vị liên quan tổ chức hội nghị triển khai Luật và các văn bản hướng dẫn thực hiện BHYT đến cán bộ, công chức, viên chức của các đơn vị trực thuộc ngành quản lý. - BHXH huyện ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn về công tác thu nộp BHYT. Ngoài ra còn phân công cán bộ trực tiếp làm công tác thu, dự họp và trực tiếp hướng dẫn tại đơn vị, thông qua các hội nghị hoặc trực tiếp xuống cơ sở như họp hội phụ huynh học sinh, họp thôn, họp hội nông dân, phụ nữ … - Xây dựng các chương trình phối hợp tuyên truyền với các ban, ngành có liên quan như: Phòng Giáo dục – Đào tạo để hướng dẫn, tuyên truyền học sinh sinh viên; Phòng Lao động thương binh xã hội triển khai và lập danh sách người nghèo, hộ cận nghèo, trẻ em dưới 6 tuổi; Với các xã, thị trấn triển khai đối tượng tham gia BHYT. Tổ chức và huy động học, sinh viên tham gia hội thi tìm hiểu chính sách, pháp luật về BHYT.[10,11] - UBND huyện A Lưới phối hợp với BHXH huyện tổ chức phổ biến chính sách BHYT đến với người lao động tại các đơn vị, doanh nghiệp, hội viên các tổ chức Hội, đoàn thể như: Hội Nông 17
dân, Hội Phụ nữ trên địa bàn tại các buổi tuyên truyền, tổ chức đối thoại chính sách BHXH, BHYT tại chỗ, ngoài ra còn tổ chức đối thoại, giải đáp chính sách tại các xã, thị trấn. - Thông qua các phương tiện thông tin đại chúng: 2.3.5. Thực trạng thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm đối với hoạt động Bảo hiểm y tế trên địa bàn huyện A Lưới.. Thực hiện Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về giao chỉ tiêu thực hiện bao phủ BHYT giai đoạn 2022 - 2025, tình hình chấp hành pháp luật; giải quyết khiếu nại, tố cáo; thanh tra, kiểm tra; xử lý vi phạm về thực hiện chế độ BHYT trên địa bàn huyện đã được UBND huyện phối hợp với các ngành, đơn vị, địa phương triển khai thực hiện tốt, góp phần đảm bảo quyền lợi cho người tham gia bảo hiểm, giữ vững an ninh trật tự, đảm bảo an sinh xã hội. 2.3.6. Thực trạng công tác phối hợp các cơ quan liên quan trên địa bàn huyện A Lưới - Thực hiện kế hoạch phối hợp, Bảo hiểm xã hội huyện A Lưới đã tổ chức triển khai phối hợp làm công tác tuyên truyền cùng: Trung tâm thị trấn huyện, trung tâm khu vực các xã, Trung tâm Y tế huyện, Trạm Y tế các xã, thị trấn treo băng rôn nhân các ngày Lễ lớn của đất nước như: Tết Nguyên Đán, Ngày thành lập Đảng Cộng Sản Việt Nam (03/02/2023), ngày thành lập Ngành BHXH Việt Nam 16/02/2023, ngày bảo hiểm y tế Việt Nam (01/7)… 2.3.7. Thực trạng đánh giá, sơ kết, tổng kết quản lý nhà nước Bảo hiểm y tế trên địa bàn huyện A Lưới. Đây là một nội dung quan trọng trong công tác QLNN về BHYT của huyện A Lưới. Tuy nhiên do những nguyên nhân chủ quan và khách quan nên nội dung này trong những năm qua mới chỉ làm được ở mức độ nhất định. Thực hiện các báo cáo tổng kết hoạt động BHYT hàng năm theo yêu cầu của UBND và cơ quan quản lý chức năng cấp trên. Trong các báo cáo tổng kết năm có đánh giá các kết quả đã đạt được, các hạn chế yếu kém và nguyên nhân, trên cơ sở đó đề xuất các kiến nghị với các cơ quan có thẩm quyền thảo gỡ những vướng mắc cản trở để tạo điều kiện cho phát triển. 18