Tóm tắt Luận văn thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về tạm trú, tạm vắng của chính quyền cấp xã trên địa bàn thị xã Hà Tiên, tỉnh Kiên Giang

Chia sẻ: Hinh Duyệt | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

17
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của luận văn là phân tích, làm rõ những tồn tại, vướng mắc và nguyên nhân nhằm đưa ra những giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý tạm trú, tạm vắng của chính quyền cấp xã trên địa bàn thị xã.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về tạm trú, tạm vắng của chính quyền cấp xã trên địa bàn thị xã Hà Tiên, tỉnh Kiên Giang

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA PHAN QUỐC DŨNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ TẠM TRÚ, TẠM VẮNG CỦA CHÍNH QUYỀN CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ HÀ TIÊN, TỈNH KIÊN GIANG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 60 34 04 03 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2017
Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. Nguyễn Bá Chiến Phản biện 1: PGS. TS. Huỳnh Văn Thới Phản biện 2: PGS. TS. Nguyễn Cảnh Hợp Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Địa điểm: Phòng họp 210, Nhà A - Hội trường bảo vệ luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Số 10 - Đường 3/2 - Quận 10 – TP. Hồ Chí Minh Thời gian: vào hồi 16 giờ 30, ngày 23 tháng 7 năm 2017 Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia hoặc trên trang Web Khoa Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Quản lý nhà nước về cư trú, trong đó có tạm trú, tạm vắng là một trong những lĩnh vực trọng yếu của nền hành chính mọi quốc gia, trong đó có Việt Nam. Từ xưa đến nay, quản lý nhà nước về cư trú nói chung, về tạm trú, tạm vắng nói riêng được coi là một công cụ để nhà nước bảo vệ quyền nhân dân và hoạch định chính sách kinh tế - xã hội, an ninh, quốc phòng. Thị xã Hà Tiên thuộc tỉnh Kiên Giang, là một trong những trung tâm chính trị, văn hóa, xã hội, thương mại, dịch vụ của tỉnh. Kinh tế, xã hội trên đà phát triển, hàng loạt dự án được đầu tư, nhiều công trình, kết cấu hạ tầng được xây dựng và đưa vào sử dụng có hiệu quả như: Khu kinh tế cửa khẩu Hà Tiên, Khu công nghiệp, dự án Cảng Bãi Nò, Khu du lịch Nam Hà Tiên, khu đô thị mới... Dịch vụ du lịch được đầu tư, cơ sở hạ tầng phát triển, quá trình đô thị hóa ngày càng nhanh, ngày càng thu hút một lượng lớn dân cư từ nơi khác đến địa bàn tham quan, du lịch, làm ăn sinh sống. Cùng với sự phát triển của địa phương đã kéo theo tình hình phức tạp, nhất là số người từ địa phương khác đến làm ăn sinh sống theo mùa vụ lẫn tránh không đăng ký tạm trú, các loại đối tượng hình sự, ma túy, tệ nạn xã hội đến hoạt động và ẩn náu cùng với người lao động tại các cơ sở cho thuê lưu trú chủ yếu là các hộ tự phát ngăn phòng cho thuê, nhà nghỉ… Đáng chú ý hơn là tình hình các Casino, Trường gà phía Campuchia (giáp biên giới Việt Nam) hoạt động rất mạnh, hàng ngày thu hút trên dưới 1.000 người từ các nơi qua lại biên giới đánh bạc, tạm trú, lưu trú trên địa bàn Hà Tiên. Ngoài ra, còn nhiều hộ dân tự tổ chức mô hình du lịch cộng đồng (cho khách du lịch thuê ở trong 1
nhà…). Từ thực trạng trên đã làm cho tình hình an ninh - trật tự ở các hộ ngăn phòng cho thuê ngày càng trở nên phức tạp. Công tác quản lý cư trú, nhất là quản lý tạm trú, tạm vắng gặp nhiều khó khăn. Những năm qua chính quyền thị xã Hà Tiên có nhiều chủ trương, biện pháp nhằm tăng cường công tác quản lý tạm trú, tạm vắng. Thế nhưng, công tác này hiện nay vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập, nhiều đối tượng lợi dụng sơ hở trong công tác tạm trú, tạm vắng để hoạt động phạm tội. Nhìn chung công tác quản lý cư trú mang tính hành chính đơn thuần chưa đi sâu vào nắm chắc hoạt động, thái độ của từng nhân, hộ khẩu trong từng khu vực. Quản lý nhà nước về cư trú nói chung, quản lý nhà nước về tạm trú, tạm vắng nói riêng có một vị trí hết sức quan trọng, là một yêu cầu đòi hỏi khách quan của thực tiễn. Thực hiện tốt công tác này không những có ý nghĩa trong việc đảm bảo tình hình an ninh, trật tự nói chung mà còn phục vụ cho công tác phòng ngừa, đấu tranh chống tội phạm nói riêng. Vì thế, việc tìm ra giải pháp bảo đảm quản lý nhà nước về tạm trú, tạm vắng là một yêu cầu không thể thiếu trong quản lý nhà nước về an ninh, trật tự trên địa bàn thị xã. Từ yêu cầu thực tế của công tác quản lý tạm trú, tạm vắng trên địa bàn thị xã Hà Tiên, đặc biệt trong giai đoạn hội nhập kinh tế quốc tế, nhiều khu công nghiệp phát triển, tội phạm lẩn trốn trong các cơ sở cho thuê lưu trú có nhiều phức tạp nên tôi chọn nghiên cứu đề tài: “Quản lý nhà nước về tạm trú, tạm vắng của chính quyền cấp xã trên địa bàn thị xã Hà Tiên, tỉnh Kiên Giang”. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Đã có một số đề tài nghiên cứu dưới các góc độ khác nhau về công tác quản lý tạm trú, tạm vắng trong những phạm vi và đối tượng nhất định như: 2
Trần Dân, Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhân hộ khẩu tại khu công nghiệp tập trung ở thị xã Hà Tiên, luận văn thạc sỹ, 2006; Đặng Thị Thanh, Quản lý người lao động tự do ngoài tỉnh của Công an các phường Hà Nội-góp phần đảm bảo an ninh trật tự, luận văn thạc sỹ, 2003); Lê Thị Minh Hằng, Thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả công tác quản lý hộ khẩu, nhân khẩu của lực lượng cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội phục vụ phòng ngừa và đấu tranh chống tội phạm trên địa bàn thành phố Tuy Hòa tỉnh Phú Yên, khóa luận tốt nghiệp, 2005. Mặc dù có nhiều đề tài nghiên cứu về công tác quản lý nhân hộ khẩu, quản lý tạm trú, tạm vắng nhưng chưa có đề tài nào nghiên cứu sâu về công tác quản lý tạm trú, tạm vắng của chính quyền cấp cơ sở trên địa bàn thị xã Hà Tiên. Vì thế nghiên cứu đề tài “Quản lý nhà nước về tạm trú, tạm vắng của chính quyền cấp xã trên địa bàn thị xã Hà Tiên, tỉnh Kiên Giang” sẽ góp phần bổ sung lý luận khoa học về công tác quản lý tạm trú, tạm vắng của chính quyền cũng như đáp ứng yêu cầu của thực tiễn trong phòng ngừa, đấu tranh chống tội phạm, tệ nạn xã hội cũng như góp phần đắc lực cho công tác quản lý xã hội, hoạch định chính sách phát triển kinh tế, tạo công ăn việc làm, giải quyết chính sách xã hội tại địa phương. 3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích Phân tích, làm rõ những tồn tại, vướng mắc và nguyên nhân nhằm đưa ra những giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý tạm trú, tạm vắng của chính quyền cấp xã trên địa bàn thị xã. 3.2. Nhiệm vụ 3
- Nghiên cứu làm rõ những vấn đề lý luận, những quy định của pháp luật về việc tổ chức quản lý tạm trú, tạm vắng của Chính quyền cấp xã. - Khảo sát, đánh giá thực trạng, kết quả đạt được, những hạn chế, vướng mắc và nguyên nhân. - Đưa ra được các giải pháp, kiến nghị cho quản lý nhà nước về tạm trú, tạm vắng của chính quyền cấp xã trên địa bàn thị xã Hà Tiên 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Quản lý nhà nước về tạm trú, tạm vắng của chính quyền cấp xã trên địa bàn thị xã Hà Tiên. - Phạm vi nghiên cứu: Quản lý nhà nước về tạm trú, tạm vắng của chính quyền cấp xã trên địa bàn thị xã Hà Tiên từ năm 2012 – 2016. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu - Phương pháp luận Đề tài nghiên cứu dựa trên cơ sở phương pháp luận của Chủ nghĩa duy vật biện chứng, duy vật lịch sử của Chủ nghĩa Mác - Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh và chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về công tác quản lý nhà nước về an ninh - trật tự. - Phương pháp nghiên cứu + Phương pháp thống kê, phân tích, tổng hợp tình hình tạm trú, tạm vắng chung của thị xã Hà Tiên. + Phương pháp tổng kết thực tiễn và phương pháp nghiên cứu điển hình: thông qua các tài liệu, khảo sát hoạt động thực tiễn Công an cấp xã. + Phương pháp tọa đàm, trao đổi lấy ý kiến để đưa ra các kinh nghiệm làm cơ sở đề xuất giải pháp. 4
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn - Lý luận: Hệ thống hóa các lý thuyết quản lý nhà nước về tạm trú, tạm vắng của chính quyền cấp xã. - Thực tiễn: Những kết quả nghiên cứu của luận văn sẽ là nguồn tài liệu để UBND thị xã Hà Tiên tham khảo và vận dụng vào thực tiễn quản lý nhà nước về tạm trú, tạm vắng. Ngoài ra, có thể là nguồn tài liệu tham khảo trong hoạt động học tập, giảng dạy và nghiên cứu tại Học viện Hành chính Quốc gia. 7. Cấu trúc của đề tài Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục. Nội dung luận văn gồm 03 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận của quản lý nhà nước về tạm trú, tạm vắng của chính quyền cấp xã. Chương 2: Thực trạng quản lý nhà nước về tạm trú, tạm vắng của chính quyền cấp xã trên địa bàn thị xã Hà Tiên, tỉnh Kiên Giang. Chương 3: Giải pháp bảo đảm quản lý nhà nước về tạm trú, tạm vắng của chính quyền cấp xã trên địa bàn thị xã Hà Tiên, tỉnh Kiên Giang. Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ TẠM TRÚ, TẠM VẮNG CỦA CHÍNH QUYỀN CẤP XÃ 1.1. Những khái niệm liên quan 1.1.1. Khái niệm tạm trú, tạm vắng Qua các giai đoạn lịch sử, nước ta đã nghiên cứu, tổ chức chỉ đạo công tác quản lý nhân, hộ khẩu nhằm tăng cường quản lý xã hội, củng cố chính quyền cách mạng. Quản lý cư trú thông qua đăng ký, quản lý hộ khẩu được xác định là một nội dung cơ bản của công tác 5
quản lý hành chính về an ninh, trật tự. Thực chất là quá trình đăng ký, quản lý hoạt động cư trú của con người, có lịch sử hình thành và phát triển rất lâu. Luật cư trú quy định: Cư trú là việc công dân sinh sống tại một địa điểm thuộc phường, xã dưới hình thức thường trú hoặc tạm trú; Đăng ký thường trú là việc công dân đăng ký nơi thường trú của mình với cơ quan nhà nước có thẩm quyền và được cơ quan này làm thủ tục đăng ký thường trú, cấp sổ hộ khẩu cho họ; Đăng ký tạm trú là việc công dân đăng ký nơi tạm trú của mình với cơ quan nhà nước có thẩm quyền và được cơ quan này làm thủ tục đăng ký tạm trú, cấp sổ tạm trú; Các đối tượng thuộc diện buộc phải khai báo tạm vắng khi đi khỏi nơi cư trú phải có trách nhiệm khai báo tạm vắng. 1.1.2. Khái niệm quản lý nhà nước về tạm trú, tạm vắng Từ việc nghiên cứu các vấn đề về quản lý nhà nước, quản lý cư trú đối với công dân, cho thấy quản lý nhà nước về tạm trú, tạm vắng là quá trình cơ quan hành chính nhà nước căn cứ vào pháp luật về cư trú để thay mặt nhà nước tiến hành quản lý hoạt động cư trú của công dân, phục vụ cho công tác quản lý xã hội của nhà nước và công tác phòng ngừa, đấu tranh, phòng chống các loại tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật về cư trú, về tạm trú, tạm vắng, đảm bảo an ninh trật tự xã hội. Đồng thời đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của công dân. Trong phạm vi nghiên cứu của đề tài này, tác giả cho rằng, quản lý nhà nước về tạm trú, tạm vắng của chính quyền cấp xã là quá trình UBND cấp xã căn cứ vào pháp luật về cư trú tiến hành quản lý hoạt động cư trú, trong đó có tạm trú, tạm vắng của người dân, phục vụ công tác xã hội, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người dân theo quy định, góp phần thực hiện công tác phòng ngừa, đấu 6
tranh phòng, chống các loại tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật về cư trú, về tạm trú, tạm vắng, đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn hành chính của mình. 1.2. Trách nhiệm quản lý nhà nƣớc về tạm trú, tạm vắng của chính quyền cấp xã 1.2.1. Trách nhiệm của UBND cấp xã Đối với hoạt động quản lý nhà nước về tạm trú, tạm vắng, UBND cấp xã có trách nhiệm: - Tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật về cư trú tại địa phương, cụ thể về tạm trú, tạm vắng. - Chỉ đạo việc phối hợp giữa các cơ quan hữu quan ở địa phương về quản lý tạm trú, tạm vắng. - Tổ chức tuyên truyền, giáo dục pháp luật về tạm trú, tạm vắng. - Kiểm tra, thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm pháp luật về tạm trú, tạm vắng theo quy định của pháp luật. 1.2.2. Trách nhiệm của Công an cấp xã - Niêm yết công khai, hướng dẫn cơ quan, tổ chức, cá nhân, hộ gia đình trong việc thực hiện các quy định của pháp luật về tạm trú, tạm vắng. - Bố trí cán bộ có năng lực, phẩm chất đạo đức tốt làm công tác đăng ký, quản lý tạm trú, tạm vắng. - Cấp sổ tạm trú, giấy tạm vắng đúng thời hạn cho công dân theo quy định của Luật cư trú và quy định của Bộ Công an. - Quản lý, lưu trữ hồ sơ, tài liệu về đăng ký, quản lý tạm trú, tạm vắng. 7
- Kiểm tra, giải quyết kịp thời kiến nghị, khiếu nại, tố cáo của công dân liên quan đến đăng ký, quản lý tạm trú, tạm vắng theo thẩm quyền. - Tập hợp, báo cáo tình hình, số liệu cư trú về Công an quận, huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh theo quy định. - Tổ chức tuyên truyền pháp luật về cư trú. - Thực hiện các việc khác về quản lý cư trú theo quy định của Công an cấp trên. 1.2.3. Sự cần thiết quản lý nhà nước về tạm trú, tạm vắng Quản lý nhà nước về tạm trú, tạm vắng luôn được xác định là một trong các biện pháp quan trọng, góp phần tăng cường quản lý xã hội của Nhà nước. Công tác này Nhà nước giao cho cơ quan công an trực tiếp tiến hành, tổ chức chỉ đạo thống nhất trên phạm vi toàn quốc. Thông qua công tác đăng ký, quản lý tạm trú, tạm vắng nhằm phục vụ yêu cầu quản lý xã hội của Nhà nước: cung cấp số liệu, tài liệu về con người một cách đầy đủ, chính xác làm cơ sở cho việc ban hành, tổ chức thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, phục vụ cho việc khai thác sử dụng của các cấp, các ngành đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước; phục vụ cho cơ quan Công an nắm chắc từng hộ, từng người một cách có hệ thống, làm cơ sở cho việc thực hiện tốt các yêu cầu nghiệp vụ trong phòng ngừa, phát hiện, đấu tranh chống tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật để đảm bảo an ninh quốc gia và giữ gìn trật tự an toàn xã hội; xác định nơi cư trú của công dân, đảm bảo cho công dân thực hiện các quyền và lợi ích hợp pháp khác theo quy định của pháp luật. Qua công tác này nắm rõ thực trạng và sự biến động về nhân, hộ khẩu, trên cơ sở đó bảo vệ các quyền, lợi ích hợp pháp của cá 8
nhân và gia đình, góp phần xây dựng chính sách về kinh tế, xã hội, an ninh và quốc phòng, dân số và kế hoạch hoá gia đình. Cũng trên cơ sở theo dõi biến động về tạm trú, tạm vắng mà các cơ quan quản lý nhà nước xây dựng chính sách phù hợp dựa trên dân số theo độ tuổi, giới tính nguồn nhân lực từ đó có phân tích đánh giá cụ thể làm cơ sở để hoạch định các chính sách về phát triển kinh tế, văn hoá-xã hội, thể dục thể thao, xây dựng cơ sở y tế, trường học, bố trí giáo viên... chăm sóc sức khoẻ trong nhân dân, đảm bảo cân bằng giới tính phục vụ an ninh quốc phòng, chăm sóc sức khoẻ trong nhân dân... 1.3. Nội dung quản lý nhà nƣớc về tạm trú, tạm vắng của chính quyền cấp xã 1.3.1. Ban hành văn bản quản lý nhà nước về tạm trú, tạm vắng tại địa phương Hoạt động quản lý nhà nước nói chung và hoạt động quản lý nhà nước về tạm trú, tạm vắng nói riêng trước hết là hoạt động thực hiện pháp luật. Để tạo cơ sở pháp lý cho việc nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về tạm trú, tạm vắng thì chính quyền các cấp xây dựng và ban hành văn bản quản lý nhà nước để áp dụng thực hiện là yêu cầu tất yếu. Dựa trên các văn bản quy phạm pháp luật về cư trú, chính quyền địa phương tiến hành xây dựng và ban hành các văn bản quản lý nhà nước của mình để áp dụng ở địa phương mình dựa trên đặc trưng và tình hình thực tế. Xây dựng và ban hành các văn bản quản lý nhà nước về tạm trú, tạm vắng của chính quyền địa phương tạo cơ sở thuận lợi cho việc tiến hành các bước tổ chức thực hiện, chỉ đạo phối hợp giữa các cơ quan tiến hành công tác quản lý tạm trú, tạm vắng trên địa bàn. 9
1.3.2. Tổ chức thực hiện các văn bản quản lý nhà nước về tạm trú, tạm vắng tại địa phương Việc tổ chức thực hiện các văn bản quản lý nhà nước về tạm trú, tạm vắng là quyền và nghĩa vụ, trách nhiệm của chính quyền địa phương và tất cả mọi người sinh sống trên địa bàn. Xét về chủ thể quản lý nhà nước, UBND cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm của cấp trên. Cụ thể hóa chúng bằng việc xây dựng và ban hành, chỉ đạo thực hiện các văn bản đó tại địa phương. Công an là cơ quan tham mưu trực tiếp cho UBND cùng cấp quản lý nhà nước về lĩnh vực cư trú, tạm trú, tạm vắng, tổ chức thực hiện các văn bản quản lý nhà nước trên địa bàn của mình. 1.3.3. Tổ chức tuyên truyền, giáo dục pháp luật Tổ chức tuyên truyền, vận động, hướng dẫn người dân trên địa bàn tham gia thực hiện các quy định của pháp luật về cư trú, về tạm trú, tạm vắng là một yêu cầu tất yếu. Hoạt động tuyên truyền, giáo dục pháp luật về cư trú, tạm trú, tạm vắng có ý nghĩa quyết định đến chất lượng và hiệu quả quản lý nhà nước ở lĩnh vực này. Tất cả những nội dung quản lý nhà nước về cư trú, về tạm trú, tạm vắng phải được phổ biến, tuyên truyền cho người dân hiểu để thực hiện. Đảm bảo đưa hoạt động cư trú vào nề nếp, giữ gìn kỷ cương trật tự, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người dân. 1.3.4. Kiểm tra, thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm pháp luật trong quản lý nhà nước về tạm trú, tạm vắng Vị trí vai trò của công tác thanh tra được thể hiện cụ thể trong các văn bản pháp luật về thanh tra, nhất là từ Pháp lệnh Thanh tra năm 1990 đến Luật Thanh tra năm 2004, Luật Thanh tra năm 2010. Hoạt động thanh tra được xem như một khâu quan trọng của quản lý nhà nước, thể hiện qua các vai trò và ý nghĩa sau: Thứ nhất: Thanh 10
tra là chức năng thiết yếu của quản lý Nhà nước. Thứ hai: Thanh tra góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước. Thứ ba: Thanh tra là một phương thức bảo đảm pháp chế XHCN. Thứ tư: Thanh tra là một biện pháp phòng ngừa, phát hiện và xử lý những hành vi vi phạm pháp luật. Nhà nước xã hội chủ nghĩa là Nhà nước của dân, do dân và vì dân; pháp luật được xây dựng để thể hiện ý chí của nhân dân cho nên thanh tra góp phần tăng cường pháp chế, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước và ngăn ngừa, phát hiện và xử lý những hành vi vi phạm pháp luật cũng chính là góp phần phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa. 1.4. Những yếu tố tác động đến quản lý nhà nƣớc về tạm trú, tạm vắng của chính quyền cấp xã 1.4.1. Quy định pháp luật làm cơ sở quản lý nhà nước về tạm trú, tạm vắng Công tác quản lý cư trú, quản lý tạm trú, tạm vắng là cơ sở đảm bảo cho công dân thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình. Công dân có quyền tự do cư trú theo quy định của pháp luật. Điều 23 Hiến pháp năm 2013 quy định: “Công dân có quyền tự do đi lại và cư trú ở trong nước, có quyền ra nước ngoài và từ nước ngoài về nước. Việc thực hiện các quyền này do pháp luật quy định.” Việc cụ thể hóa quyền tự do cư trú của công dân, gắn với yêu cầu quản lý nhà nước về an ninh, trật tự, đáp ứng kịp thời nhu cầu tự do đi lại và cư trú của công dân trong xu thế hội nhập quốc tế hiện nay được thể hiện qua việc Quốc Hội ban hành Luật cư trú ngày 29/11/2006, có hiệu lực kể từ ngày 01/7/2007. Luật Cư trú và các văn bản quy phạm pháp luật quy định về cư trú nói chung, tạm trú, tạm vắng nói riêng được ban hành, sửa đổi, bổ sung hoàn thiện đầy đủ và phù hợp với thực tiễn 11
tạo cơ sở pháp lý thuận lợi cho hoạt động quản lý nhà nước về tạm trú, tạm vắng. Ngược lại, nếu thực tiễn thi hành hoạt động đăng ký, quản lý tạm trú, tạm vắng không có sự điều chỉnh của các văn bản quy phạm pháp luật hoặc nội dung bất cập cả dưới góc độ lý luận và thực tiễn sẽ dẫn đến việc tổ chức thực hiện chức năng quản lý nhà nước về tạm trú, tạm vắng thiếu thống nhất, đồng bộ, gây khó khăn cho công tác quản lý nhà nước trên lĩnh vực tạm trú, tạm vắng và các lĩnh vực có liên quan. 1.4.2. Sự phát triển kinh tế - xã hội và nhu cầu giải quyết việc làm Giải quyết việc làm cho người lao động trong sự phát triển của thị trường lao động là tiền đề quan trọng để sử dụng có hiệu quả nguồn lao động, góp phần tích cực vào việc hình thành thể chế kinh tế thị trường, đồng thời tận dụng lợi thế để phát triển, tiến kịp khu vực và thế giới. Thực hiện chủ trương của Đảng về đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội, tăng cường đầu tư đã tạo động lực to lớn, đưa nền kinh tế nước ta ngày càng ổn định và phát triển, tốc độ tăng trưởng kinh tế được duy trì liên tục ở mức cao... Qua đó, hằng năm đã giải quyết việc làm cho hàng trăm lao động, tận dụng tối đa nguồn nhân lực cho phát triển đất nước, từng bước nâng cao và cải thiện đời sống của nhân dân. Bên cạnh những kết quả đã đạt được, vấn đề lao động - việc làm vẫn là một vấn đề bức xúc, còn nhiều hạn chế cần khắc phục. 1.4.3. Năng lực, trình độ và ý thức trách nhiệm của cán bộ quản lý tạm trú, tạm vắng Cán bộ quản lý tạm trú, tạm vắng phải được đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ phù hợp với nhiệm vụ được giao; phải có thái độ, lời nói, cử chỉ nghiêm túc, khiêm tốn, hòa nhã; có tinh 12
thần trách nhiệm cao trong tiếp nhận, kiểm tra và tham mưu giải quyết hồ sơ, tài liệu về đăng ký, quản lý tạm trú, tạm vắng. 1.4.4. Nhận thức của người dân và các tổ chức liên quan Hầu hết người dân và các tổ chức liên quan đã nâng cao nhận thức và đồng tình ủng hộ, có ý thức tôn trọng và chấp hành pháp luật về cư trú trong đăng ký tạm trú, tạm vắng, tạo sự chuyển biến rõ nét cả về nhận thức và hành động của các cấp, các ngành và nhân dân trong thực hiện Luật Cư trú, qua đó đảm bảo giữ gìn trật tự an ninh nông thôn hiệu quả. Chƣơng 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ TẠM TRÚ, TẠM VẮNG CỦA CHÍNH QUYỀN CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ HÀ TIÊN, TỈNH KIÊN GIANG 2.1. Tình hình, đặc điểm liên quan đến quản lý nhà nƣớc về tạm trú, tạm vắng trên địa bàn thị xã Hà Tiên 2.1.1. Tình hình vị trí địa lý, kinh tế, xã hội có liên quan đến vấn đề tạm trú, tạm vắng Hà Tiên là thị xã thuộc tỉnh Kiên Giang. Phía Bắc giáp Campuchia với đường biên giới dài 13,7 km, Đông giáp huyện Giang Thành, Nam giáp huyện Kiên Lương, Tây giáp huyện đảo Phú Quốc và vịnh Thái Lan với đường bờ biển dài 26 km. Hà Tiên nằm trong vùng Tứ giác Long Xuyên, có cửa khẩu Quốc tế nằm tiếp giáp với Campuchia, có đường biên giới cả trên đất liền và trên biển, là cửa ngõ đường biển đến một số nước trong khu vực như Campuchia, Thái Lan, Maylaysia,…rất thuận lợi cho việc phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, giao lưu quốc tế. 13
Về kinh tế - xã hội: Chủ yếu đầu tư phát triển dịch vụ du lịch, bên cạnh đó, vị trí địa lý Hà Tiên thuận lợi cho việc phát triển kinh tế nội địa liên huyện, liên vùng và xuất nhập khẩu với các nước trong khu vực, nên hoạt động kinh tế diễn ra rất nhộn nhịp, luôn thu hút lực lượng lao động lớn từ các tỉnh, thành phố khác đến làm ăn, sinh sống... Thêm vào đó tình hình người nước ngoài du nhập vào Việt Nam nói chung và thị xã Hà Tiên để làm việc hoặc du lịch với số lượng không nhỏ. Các loại đối tượng chính trị, hình sự lợi dụng lẩn trốn, ẩn nấp, hoạt động phạm pháp, gây rối an ninh, trật tự... tình hình an ninh, trật tự xã hội của thị xã có nhiều diễn biến phức tạp. Mặt khác, Hà Tiên nằm tiếp giáp với Campuchia nên ảnh hưởng rất nhiều từ các hoạt động chính trị ở nước bạn. 2.1.2. Đặc điểm dân cư trên địa bàn thị xã Hà Tiên Tổng dân số gồm 12.762 hộ, 52.715 nhân khẩu, trong đó có 1.607 hộ, 4.721 nhân khẩu tạm trú; thành phần dân cư chủ yếu là dân tộc Kinh, Khmer, Hoa, trong đó dân tộc Kinh chiếm 85.3%; Khmer chiếm 11.5%; Hoa chiếm 3%, dân tộc khác chiếm 0,2%. Mật độ dân cư tương đối thưa thớt, đại đa số người dân có nghề nghiệp, có nơi ở ổn định, chấp hành tốt các chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước. 2.1.3. Tình hình an ninh, trật tự ở địa bàn thị xã Hà Tiên Trong những năm qua trên địa bàn thị xã Hà Tiên tình hình trật tự an toàn xã hội luôn đảm bảo, tạo đà cho sự phát triển đi lên của thị xã. Tuy nhiên, theo thống kê từ năm 2012 đến 2016 tại địa bàn thị xã Hà Tiên đã xảy ra 978 vụ án. Cụ thể: - Về phạm pháp kinh tế. - Phạm pháp về ma túy. - Về phạm pháp hình sự. 14
- Về tệ nạn xã hội. 2.1.4. Tình hình quần chúng chấp hành các quy định về quản lý tạm trú, tạm vắng Từ năm 2012 đến năm 2016 ta thấy tỷ lệ vi phạm quy định về đăng ký tạm trú, tạm vắng chiếm tỷ lệ tương đối cao. 2.2. Thực trạng về nhân khẩu tạm trú, tạm vắng tại thị xã Hà Tiên và tình hình tội phạm lợi dụng tạm trú, tạm vắng trên địa bàn thị xã Hà Tiên để hoạt động 2.2.1. Khái quát về nhân khẩu tạm trú, tạm vắng trên địa bàn thị xã Hà Tiên 2.2.1.1. Khái quát về tình hình nhân khẩu tạm trú Từ năm 2012 đến năm 2016 có 17.385 lượt nhân khẩu tạm trú. Trong đó tạm trú trong hộ gia đình 6.136 nhân khẩu, tạm trú trong cơ sở lưu trú (khách sạn, hộ ngăn phòng cho thuê) 7.435 nhân khẩu, tạm trú ở các nơi khác (tàu, thuyền, cơ sở thờ tự…) 3.814 nhân khẩu. Bình quân mỗi năm có khoảng 3.477 nhân khẩu đến thị xã tạm trú, làm ăn, giao dịch thương mại, thăm viếng... số nhân khẩu tạm trú trong cơ sở cho thuê lưu trú chiếm tỷ lệ cao hơn so với hộ gia đình. 2.2.1.2. Khái quát về tình hình nhân khẩu tạm vắng Tính đến hết năm 2016 trên địa bàn thị xã Hà Tiên có 5.400 lượt nhân khẩu tạm vắng, trong đó có 300 đối tượng tạm vắng. Bình quân hàng năm có khoảng 108 lượt nhân khẩu tạm vắng, 60 lượt đối tượng tạm vắng. 2.2.2. Tình hình các đối tượng lợi dụng tạm trú, tạm vắng để hoạt động phạm tội, trốn thi hành án 2.2.2.1. Số đối tượng ở nơi khác đến tạm trú hoạt động phạm tội 15
2.2.2.2. Tình hình đối tượng truy nã, trốn thi hành án đến thị xã Hà Tiên trà trộn, ẩn náo, hoạt động vi phạm pháp luật Qua bảng số liệu và sự phân tích ở trên cho ta thấy từ năm 2012 đến năm 2016 trong tổng số 519 đối tượng phạm tội bị Công an thị xã Hà Tiên bắt giữ thì có 184 đối tượng có hộ khẩu ở tỉnh, thành phố khác đến Hà Tiên tạm trú, hoạt động (chiếm tỷ lệ hơn 35,45% trong tổng số đối tượng gây án), trong số đối tượng bị bắt có 19 đối tượng vô gia cư, gây khó khăn trong công tác quản lý đối tượng truy nã, trốn thi hành án. 2.3. Tình hình quản lý nhà nƣớc về tạm trú, tạm vắng của chính quyền cấp xã trên địa bàn thị xã Hà Tiên 2.3.1. Tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về tạm trú, tạm vắng ở thị xã Hà Tiên 2.3.1.1. Về biên chế 2.3.1.2. Về trình độ, cấp bậc, độ tuổi của lực lượng Công an cấp xã trên địa bàn thị xã Hà Tiên 2.3.2. Tổ chức thực hiện văn bản quản lý nhà nước về tạm trú, tạm vắng Đảng ủy, Chính quyền thị xã Hà Tiên luôn quan tâm, chỉ đạo lực lượng Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội, Công an cơ sở nghiêm túc thực hiện và tổ chức thực hiện đạt hiệu quả công tác đăng ký, quản lý cư trú nói chung, đăng ký, quản lý tạm trú, tạm vắng nói riêng. Chính quyền cấp xã mà nòng cốt là lực lượng Công an cấp xã trong chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và theo sự phân công, phân cấp trong công tác quản lý cư trú làm tròn trách nhiệm được giao, quán triệt sâu sắc ý kiến chỉ đạo của Chính quyền, Công an cấp trên. 16
Lực lượng Công an cấp xã trên địa bàn thị xã Hà Tiên đã làm tốt công tác đăng ký, quản lý cư trú. Việc rà soát, nắm tình hình nhân khẩu tạm trú, tạm vắng phát hiện và lập hồ sơ quản lý đối tượng thuộc diện quản lý ở địa bàn cơ sở, đối tượng nghi vấn, đối tượng trẻ em có nguy cơ làm trái pháp luật, trẻ em làm trái pháp luật... đã được lực lượng Công an cấp xã trên địa bàn thị xã Hà Tiên nghiêm túc thực hiện. 2.3.3. Kiểm tra, thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm pháp luật trong quản lý nhà nước về tạm trú, tạm vắng Thường xuyên chỉ đạo thanh tra, kiểm tra công tác đăng ký, quản lý tạm trú, tạm vắng giải quyết kịp thời các kiến nghị, khiếu nại, tố cáo của công dân liên quan đến đăng ký, quản lý tạm trú, tạm vắng theo quy định. Kiên quyết xử lý nghiêm những cán bộ, công chức có thái độ, lời nói, cử chỉ thiếu nghiêm túc, cố ý đăng ký không đúng thẩm quyền, đối tượng theo quy định của pháp luật. Hoạt động kiểm tra việc chấp hành pháp luật về tạm trú, tạm vắng đối với người dân thị xã Hà Tiên được tiến hành định kỳ hoặc đột xuất do yêu cầu phòng ngừa, đấu tranh chống tội phạm, giữ gìn an ninh trật tự. Qua công tác giải quyết. đăng ký tạm trú, tạm vắng, công an thị xã Hà Tiên đã phát hiện nhiều trường hợp vi phạm về cung cấp thông tin, tài liệu sai về tạm trú, tạm vắng. 2.3.4. Đánh giá chung Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác quản lý tạm trú tạm vắng của chính quyền cấp xã mà trực tiếp là Công an cấp xã trên địa bàn thị xã Hà Tiên còn một số hạn chế, tồn tại như sau: - Công tác chỉ đạo, tổ chức thực hiện các văn bản của pháp luật về quản lý cư trú, quản lý nhân hộ khẩu chủ yếu tập trung nhiều 17
đến vấn đề thường trú, còn xem nhẹ công tác kiểm tra, hướng dẫn về mặt nghiệp vụ hoạt động đăng ký quản lý tạm trú, tạm vắng. - Công tác nắm tình hình di biến động của đối tượng, quản lý nhân hộ khẩu, quản lý tạm trú tạm vắng của lực lượng Công an cấp xã còn thiếu nhạy bén, chưa đi vào chiều sâu, lượng thông tin thu thập ít, chất lượng còn hạn chế. - Công tác kiểm tra được thực hiện nhưng chưa thường xuyên. - Hiệu quả công tác tổ chức tuyên truyền, vận động quần chúng chưa cao, vẫn còn tình trạng vi phạm đăng ký, quản lý tạm trú, tạm vắng. - Công tác phối hợp, trao đổi, cung cấp thông tin giữa các lực lượng còn nhiều hạn chế. Những hạn chế nêu trên có nhiều nguyên nhân như sau: - Công tác quản lý hành chính về trật tự xã hội ở Hà Tiên còn nhiều bất cập, chưa theo kịp với phát triển kinh tế, xã hội. - Ý thức chấp hành của quần chúng nhân dân còn kém. - Đội ngũ cán bộ, chiến sỹ công an cơ sở hiện nay thiếu về số lượng, hạn chế về chất lượng; Một số đồng chí Cảnh sát khu vực, Công an viên chưa xác định hết vai trò trách nhiệm của mình, chưa thực sự tận tụy, nhiệt tình với công việc. - Công tác kiểm tra, hướng dẫn nghiệp vụ của Công an cấp trên đôi lúc chưa sát, chưa thường xuyên, chưa kịp thời chấn chỉnh những sai sót trong công tác quản lý tạm trú, tạm vắng, quản lý địa bàn, đối tượng. 2.4. Những bài học rút ra trong quản lý nhà nƣớc về tạm trú, tạm vắng của chính quyền cấp xã trên địa bàn thị xã Hà Tiên 18