BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ
………./………… …../…..
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
TRẦN ĐỨC HIẾU
CƠ CHẾ TỰ CHỦ TÀI CHÍNH TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC
THỦ ĐÔ HÀ NỘI
Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 8 38 01 10
TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ
QUẢN LÝ KINH TẾ
HÀ NỘI – 2024
Công trình được hoàn thành tại:
Học viện Hành chính Quốc gia
Người hướng dẫn khoa học: TS. Hoàng Thị Bích Loan
Phản biện 1: TS. Trần Thanh Cương, Ban Tổ chức
Trung ương
Phản biện 2: TS. Doãn Thị Mai Hương, Trường Đại
học Lao động - Xã hội
Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học
viện Hành chính Quốc gia
Địa điểm: Phòng 6A Nhà G - Hội trường bảo vệ luận văn thạc
sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia
Số: 77 Nguyễn Chí Thanh, Đống Đa, Hà Nội
Thời gian: vào hồi 17 giờ 00 ngày 25 tháng 01 năm 2024
Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học Viện Hành chính
Quốc gia hoặc trên trang Web Ban quản lý đào tạo, Học viện
Hành chính Quốc gia
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong nhng năm qua, Đảng và Nhà nước ta đã ban hành nhiều
văn bản quan trọng và tích cực lãnh đạo, chỉ đạo toàn hệ thống chính trị
tổ chức thực hiện nhiều chủ trương, chính sách, biện pháp đổi mới hệ
thống tổ chức và hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập. C thể
hóa Nghị quyt Đại hội XII của Đảng, Hội nghị Trung ương 5 khóa XII
ban hành Nghị quyt số 11-NQ/TW, ngày 03/6/2017, về hoàn thiện thể
ch kinh t thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, tip tc chỉ rõ:
“Hoàn thiện thể ch, đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động của các
đơn vị sự nghiệp công lập. Trao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm đầy
đủ cho các đơn vị sự nhiệp công lập về phạm vi hoạt động, tổ chức bộ
máy, biên ch, nhân sự và tài chính gắn với cơ ch đánh giá độc lập”.
Trước xu thể đổi mới, hội nhập trong lĩnh vực giáo dc, Việt Nam
đã có nhiều cải cách trong lĩnh vực giáo dc đại học, Đảng và Nhà
nước đã ban hành nhiều chính sách phát triển giáo dc đại học theo
hướng nâng cao chất lượng, trao quyền tự chủ, giảm áp lực cho ngân
sách nhà nước. Nghị quyt số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 tại Hội nghị
thứ VII Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về đổi mới căn bản,
toàn diện giáo dc và đào tạo và Nghị quyt số 77/NQ-CP ngày
24/10/2014 về thí điểm đổi mới cơ ch hoạt động đối với một số cơ sở
giáo dc đại học công lập. Ngày 14/2/2015, Chính phủ đã ban hành
Nghị định số 16/2015/NĐ-CP, sửa đổi, bổ sung Nghị định số
43/2006/NĐ-CP ngày 25/4/2006 về cơ ch tự chủ đối với đơn vị sự
nghiệp công lập, bước đầu đã tạo ra nhng thuận lợi cho các đơn vị sự
nghiệp, các cơ sở giáo dc đại học được giao thêm quyền tự chủ, nâng
cao trách nhiệm giải trình, công khai, minh bạch các hoạt động của
mình, linh hoạt trong việc tìm các nguồn vốn đầu tư cho giáo dc trong
xã hội. Tuy nhiên, việc giao quyền vẫn ở mức độ thấp, chưa đáp ứng
yêu cầu; mặc dù trao quyền tự chủ nhưng vẫn khống ch mức trần thu
học phí theo các văn bản quy định của Nhà nước và chưa được chủ
động hoàn toàn về công tác nhân sự và bộ máy. Qua thực t triển khai
cho thấy việc thực hiện cơ ch tự chủ, tự chịu trách nhiệm theo Nghị
định số 43/2006/NĐ-CP là đúng hướng và đạt nhiều kt quả nổi bật. C
thể, đã từng bước giảm bớt sự can thiệp của cơ quan quản lý Nhà nước
đối với đơn vị SNCL; tạo điều kiện cho đơn vị SNCL thực hiện việc
kiểm soát chi tiêu nội bộ, phát huy tính dân chủ, chủ động, sáng tạo của
2
người lao động; tạo quyền tự chủ, chủ động cho đơn vị trong việc quản
lý chi tiêu tài chính...
Qua nghiên cứu ở Trường Đại học Thủ đô Hà Nội về việc thực
hiện cơ ch tự chủ theo Nghị định 43/2006/NĐ-CP, kt quả đạt được đã
cho thấy tác dng tích cực của cơ ch tự chủ đối với ĐVSN có thu công
lập; bên cạnh đó việc triển khai thực hiện cơ ch TCTC vẫn còn nhng
vấn đề tồn tại, hạn ch ảnh hưởng đn mc tiêu của quá trình đổi mới.
Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề, tôi đã lựa chọn đề tài “Cơ
chế tự chủ tài chính Trường Đại học Thủ đô Hà Nội” để làm đề tài
luận văn Thạc sĩ Quản lý Kinh t tại Học viện Hành chính quốc gia với
mong muốn đóng góp thit thực cho việc hoàn thiện cơ ch tự chủ của
Trường Đại học Thủ Hà Nội – nơi học viên đang công tác.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Từ khi Nghị định 43/2006/NĐ-CP tip sau đó là Nghị định
16/2015/NĐ-CP, Nghị định 60/2021/NĐ-CP của Chính phủ ra đời và
được áp dng ch độ tự chủ đối với ĐVSN công lập cho đn nay, đây là
vấn đề thu hút nhiều sự quan tâm của các nhà quản lý, nhà khoa học,
các Bộ, ngành, địa phương. Đã có nhiều báo cáo sơ kt, tổng kt đánh
giá tình hình thực hiện qua từng thời kỳ áp dng; các vấn đề về chính
sách giáo dc và đào tạo, trong đó có chính sách huy động và sử dng
các nguồn tài chính, cơ ch quản lý tài chính ở các trường đại học, cao
đẳng đã được nghiên cứu trong nhiều công trình khoa học của các tác
giả trong và ngoài nước. Qua khảo sát, tác giả bit đn một số công
trình sau:
Nguyễn Trần Đức Cân với nghiên cứu “Hoàn thiện cơ chế tự chủ
tài chính tại các cơ sở giáo dục đại học ở Việt Nam” tác giả đưa ra 6
tiêu chí để đánh giá mức độ hoàn thiện cơ ch TCTC tại các trường
ĐHCL ở Việt Nam: (1) tính hiệu lực của cơ ch TCTC; (2) tính hiệu
quả của cơ ch TCTC; (3) tính linh hoạt của cơ ch TCTC; (4) tính
công bằng của cơ ch TCTC; (5) tính ràng buộc về mặt tổ chức của cơ
ch TCTC; (6) sự thừa nhận của cộng đồng. Trên cơ sở đó, đưa ra 6
nhóm giải pháp tương ứng để hoàn thiện cơ ch TCTC tại các trường
ĐHCL tại Việt Nam.
Đặng Thị Lệ Xuân với bài vit “Tự chủ tài chính tại Trường Đại
học Kinh tế quốc dân”, tác giả đề cập đn các nội dung về TCTC: (1)
chính sách học phí; (2) thu sự nghiệp, (3) chính sách miễn giảm học
phí, chính sách học bổng, (4) đầu tư mua sắm. Đề xuất một số phương
án hoàn thiện cơ ch tài chính cho đại học tự chủ: (1) phát triển tín
dng sinh viên; (2) miễn thu phần doanh thu tài trợ cho trường; (3)
3
chính sách tài trợ cho NCKH và đầu tư cơ sở vật chất; (4) cho phép các
trường từng bước tăng học phí để bù đắp chi phí.
“Quản lý tài chính trường Cao đẳng Lương thực thực phẩm Đà
Nẵng” - Luận văn thạc sỹ - Nguyễn Thị Kim Anh - 2012 đã trình bày
việc quản lý tài chính tại trường Cao đẳng Lương thực thực phẩm Đà
Nẵng, nêu thực trạng việc quản lý tài chính của đơn vị này và giải pháp
hoàn thiện việc quản lý tài chính của đơn vị.
“Hoàn thiện cơ chế tự chủ tài chính tại trường Trung cấp Kinh tế
Hà Nội” - Luận văn thạc sỹ - Nguyễn Thị Hồng Hà - 2015 đã trình bày
việc thực hiện cơ ch tự chủ tài chính tại trường Trung cấp Kinh t Hà
Nội, nêu thực trạng việc thực hiện cơ ch tự chủ tài chính của đơn vị
này và giải pháp hoàn thiện việc thực hiện cơ ch tự chủ tài chính của
đơn vị.
Nguyễn Thị Hồng Liên (2019) với nghiên cứu “Đổi mới công tác
quản lý tài chính thực hiện cơ ch tự chủ tài chính phc v yêu cầu đổi
mới căn bản, toàn diện giáo dc đại học của Đảng và Nhà nước” nghiên
cứu trong phạm vi Đại học Thái Nguyên và khẳng định để triển khai áp dng
cơ ch tự chủ các cơ sở giáo dc đại học thành viên thuộc Đại học Thái
Nguyên cần thực hiện tốt các nội dung: (1) chủ động trong việc phát triển các
chương trình đào tạo như đào tạo theo nhu cầu của xã hội, đi kèm thí điểm
chương trình chất lượng cao và đào tạo các dịch v giáo dc; (2) tích cực để
cân bằng hoạt động tài chính, tit kiệm chi thường xuyên để đầu tư cơ sở hạ
tầng, mua sắm thit bị phc v đào tạo; (3) đa dạng hóa các nguồn lực một
cách có hiệu quả, nâng cao chất lượng giáo dc; (4) hoàn thiện hệ thống văn
bản quy định trong công tác quản lý tài chính; (5) chú trọng ứng dng thông
tin trong quá trình quản lý tài chính.
Ngoài ra, có một số luận văn, đề tài nghiên cứu khoa học khác,
nghiên cứu về cơ ch tự chủ tài chính của các đơn vị sự nghiệp khác.
Tuy nhiên chưa có công trình nào nghiên cứu, đánh giá, phân tích một
cách toàn diện về cơ ch tự chủ tài chính tại Trường Đại học Thủ đô Hà
Nội. Vì vậy, việc nghiên cứu một cách đầy đủ đề tài này sẽ góp phần
tip tc hoàn thiện cơ ch tự chủ, đổi mới cơ ch hoạt động, nâng cao
hiệu quả hoạt động, góp phần thực hiện sự nghiệp giáo dc đại học tai
trường Đại học Thủ đô Hà Nội nói riêng và các trường Đại học khác
nói chung.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mc tiêu nghiên cứu của luận văn là trên cơ sở làm rõ nhng vấn
đề lý luận về cơ ch tự chủ tài chính ở các đơn vị sự nghiệp công lập;
phân tích thực trạng về cơ ch tự chủ tài chính tại trường Đại học Thủ