Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam

Chia sẻ: Cuahapbia | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

16
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là đề xuất một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam đến năm 2025.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ LÊ THỊ PHƢƠNG QUẢN LÝ CHI THƢỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC HUYỆN TÂY GIANG, TỈNH QUẢNG NAM TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ Mã số: 834 04 10 Đà Nẵng - Năm 2020
Công trình được hoành thành tại TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ, ĐHĐN Ngƣời hƣớng dẫn KH: PGS.TS. Bùi Quang Bình Phản biện 1: TS. Nguyễn Hồng Cử Phản biện 2: PGS.TS. Phạm Thanh Khiết Luận văn được bảo vệ trước Hội đồng chấm Luận văn tốt nghiệp thạc sĩ Quản lý kinh tế họp tại Trường Đại Kinh tế, Đại học Đà Nẵng vào ngày 24 tháng 10 năm 2020. Có thể tìm hiểu luận văn tại: - Trung tâm thông tin-Học liệu, Đại học Đà Nẵng. - Thư viện trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng.
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Ngân sách nhà nước (NSNN) là công cụ chính sách tài chính quan trọng của một quốc gia, là điều kiện vật chất quan trọng để Nhà nước thực hiện chức năng và nhiệm vụ của mình. Chi thường xuyên NSNN là một phần quan trọng của chi NSNN đáp ứng nhu cầu tối thiểu nhằm duy hoạt động bộ máy quản lý nhà nước các cấp từ Trung ương đến địa phương. Huyện Tây Giang là một huyện miền núi nằm phía Tây của tỉnh Quảng Nam. Kể từ khi huyện được thành lập (năm 2003) đến nay, nền kinh tế của huyện Tây Giang có sự phát triển ngày càng tăng, nguồn thu ngân sách của địa phương cũng tăng dần qua các năm. Tuy nhiên, hiện nay huyện vẫn chưa tự cân đối được NS địa phương. Công tác quản lý chi ngân sách nhà nước nói chung và quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước tại huyện vẫn còn bộc lộ nhiều tồn tại hạn chế, gây thất thoát, lãng phí ngân sách. Với những lý do trên, tác giả chọn đề tài “Quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam” để làm đề tài nghiên cứu luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản lý kinh tế. 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài 2.1. Mục tiêu nghiên cứu tổng quát Đề xuất một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam đến năm 2025. 2.2. Mục tiêu nghiên cứu cụ thể - Hệ thống hóa cơ sở lý luận về QL chi TXNSNN cấp huyện. - Phân tích, đánh giá thực trạng QL chi TXNSNN huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam. Trên cơ sở đó đề xuất một số giải pháp hoàn thiện QL chi TXNSNN ở huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam.
2 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là những vấn đề lý luận và thực tiễn về công tác quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nức trên địa bàn huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi nội dung: đề tài nghiên cứu công tác quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cấp huyện theo các nội dung như: lập dự toán, chấp hành dự toán, quyết toán chi thường xuyên NSNN, thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm. - Phạm vi không gian: huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam. - Phạm vi thời gian: trong 05 năm (từ năm 2014-2018). 4. Phƣơng pháp nghiên cứu 4.1. Phương pháp thu thập thông tin, dữ liệu Dữ liệu thứ cấp là các báo cáo hàng năm trong quản lý chi thường xuyên NSNN huyện từ các cơ quan chức năng của huyện như: Phòng Tài chính - Kế hoạch, Chi cục thống kê, Kho bạc Nhà nước huyện Tây Giang. Tiến hành thu thập thông tin những vấn đề lý luận về quản lý chi thường xuyên NSNN huyện được rút ra từ các Giáo trình, đề tài nghiên cứu, các văn bản quản lý nhà nước. 4.2. Phương pháp phân tích - Phân tích thống kê mô tả. - Phương pháp so sánh. - Phương pháp tổng hợp và khái quát hóa. 5. Tổng quan tài liệu nghiên cứu 6. Bố cục của luận văn - Chương 1: Một số vấn đề lý luận về chi thường xuyên và quản lý chi thường xuyên NSNN cấp huyện.
3 - Chương 2: Thực trạng quản lý chi thường xuyên NSNN huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam. - Chương 3: Giải pháp hoàn thiện quản lý chi thường xuyên NSNN huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam. CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ CHI THƢỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC CẤP HUYỆN 1.1. TỔNG QUAN VỀ CHI THƢỜNG XUYÊN VÀ QUẢN LÝ CHI THƢỜNG XUYÊN NS NHÀ NƢỚC CẤP HUYỆN 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm, nội dung của chi TX NSNN a. Khái niệm Chi thường xuyên ngân sách cấp huyện là quá trình phân phối, sử dụng nguồn lực tài chính của nhà nước cấp huyện nhằm trang trải, đáp ứng những nhu cầu chi của các cơ quan nhà nước, các tổ chức chính trị-xã hội thuộc khu vực công của huyện, qua đó thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước trên địa bàn huyện về phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh. b. Đặc điểm của chi thường xuyên NSNN c. Nội dung của chi thường xuyên NSNN 1.1.2. Quản lý chi thƣờng xuyên NSNN cấp huyện Quản lý chi thường xuyên NSNN là quản lý toàn bộ các khoản chi thường xuyên của Nhà nước được dự toán và thực hiện trong khoảng thời gian nhất định do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền quyết định, sử dụng hệ thống các biện pháp tác động vào hoạt động chi thường xuyên NSNN nhằm các khoản chi thường xuyên được sử dụng đúng mục đích, tiết kiệm và hiệu quả; đảm bảo thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước.
4 1.1.3. Vai trò của quản lý chi thƣờng xuyên NSNN 1.1.4. Nguyên tắc quản lý chi thƣờng xuyên NSNN 1.2. NỘI DUNG QUẢN LÝ CHI THƢỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC CẤP HUYỆN 1.2.1. Lập dự toán chi thƣờng xuyên NSNN Lập dự toán là khâu mở đầu của một chu trình quản lý NSNN nhằm mục đích phân tích, đánh giá giữa khả năng và nhu cầu các nguồn tài chính của nhà nước nhằm xác lập các chỉ tiêu thu chi ngân sách nhà nước hằng năm một cách đúng đắn, phù hợp và có căn cứ khoa học, thực tiễn. Nội dung dự toán chi thường xuyên NSNN: Phải đánh giá tình hình thực hiện chi thường xusyên NSNN, việc điều chỉnh dự toán và xử lý biến động chi thường xuyên NSNN trong quá trình điều hành; kế hoạch phân bổ chi tiết chi thường xuyên NSNN theo lĩnh vực chi và nội dung kinh tế; giải pháp thực hiện dự toán chi thường xuyên NSNN trong trường hợp thiếu hụt so với số kiểm tra đã thông báo, cần chỉ rõ giải pháp bù đắp thiếu hụt không nên chỉ đơn giản là đề nghị cơ quan có thẩm quyền cấp thêm NS [9]. Quy trình lập dự toán chi thường xuyên NSNN cấp huyện bao gồm các 7 bước. Bước 1: UBND cấp tỉnh hướng dẫn và giao số kiểm tra dự toán ngân sách cho UBND huyện. UBND cấp huyện tổ chức triển khai xây dựng dự toán NS và giao số kiểm tra cho các cơ quan, đơn vị sử dụng NSNN. Bước 2: Các đơn vị lập dự toán chi thường xuyên của đơn vị mình. Bước 3: UBND cấp huyện (giao cho Phòng Tài chính - Kế hoạch) làm việc với các đơn vị về dự toán chi thường xuyên; kế toán tổng hợp, hoàn chỉnh dự toán chi thường xuyên ngân sách cấp huyện và phương án bổ chi thường xuyên ngân sách huyện. Bước 4: UBND cấp huyện trình Thường trực HĐND cùng cấp xem
5 xét, cho ý kiến về dự toán chi thường xuyên ngân sách. Bước 5: Sở Tài chính tổ chức thẩm tra, làm việc về dự toán ngân sách với các huyện/thị xã/thành phố trực thuộc tỉnh; tổng hợp và hoàn chỉnh dự toán cấp tỉnh và báo cáo dự toán cho UBND cấp tỉnh. Bước 6: Sở Tài chính giao dự toán ngân sách chính thức cho UBND cấp huyện/thị xã/thành phố trực thuộc tỉnh. Bước 7: UBND cấp huyện giao dự toán cho các đơn vị sử dụng NS trực thuộc; thực hiện công khai dự toán NS cấp huyện. Tiêu chí đánh giá lập dự toán chi thƣờng xuyên NSNN: Lập dự toán chi có bám sát lĩnh vực, nhiệm vụ thực tế của từng cơ quan, đơn vị. Dự toán được lập theo đúng chế độ, tiêu chuẩn, định mức chi NS hiện hành.. 1.2.2. Chấp hành dự toán chi thƣờng xuyên NSNN Chấp hành dự toán chi thường xuyên là quá trình sử dụng tổng hợp các biện pháp về kinh tế - tài chính và hành chính nhằm biến các chỉ tiêu chi thường xuyên đã được ghi trong kế hoạch (dự toán NSNN) trở thành hiện thực. Thời gian tổ chức chấp hành NSNN ở nước ta được tính từ ngày 01 tháng 01 đến hết ngày 31 tháng 12 năm dương lịch. Nội dung chấp hành dự toán chi thường xuyên NSNN: Chấp hành sự dự toán chi NS cấp huyện có 03 nội dung cơ bản sau: phân bổ và giao dự toán chi thường xuyên NSNN, kiểm soát tạm ứng và kiểm thanh toán chi thường xuyên NSNN, bổ sung dự toán và điều chỉnh dự toán chi thường xuyên NSNN. - Phân bổ và giao dự toán chi thường xuyên NSNN: Sau khi UBND huyện ra quyết định giao dự toán ngân sách cho các đơn vị sử dụng ngân sách trực thuộc, phòng TC-KH căn cứ vào quyết định của
6 UBND huyện thông báo phân bổ dự toán ngân sách gửi cho các đơn vị trực thuộc; đồng thời gửi KBNN đồng cấp để phối hợp thực hiện. - Kiểm soát tạm ứng và kiểm soát thanh toán chi thường xuyên NSNN: Căn cứ điều kiện chi và tiến độ triển khai công việc, đơn vị sử dụng ngân sách gửi đầy đủ hồ sơ, chứng từ theo quy định tạm ứng hoặc thanh toán đối với từng khoản chi đến Kho bạc Nhà nước nơi giao dịch [9]. Sau khi tiếp nhận các hồ sơ, Kho bạc Nhà nước thực hiện kiểm soát các nội dung chi và chứng từ chi. Tiêu chí đánh giá chấp hành dự toán chi thƣờng xuyên NSNN: Việc sử dụng kinh phí chi thường NSNN có phù hợp, đúng với dự toán đã được cấp thẩm quyền phê duyệt; Các khoản bổ sung ngoài dự toán chi thường xuyên NSNN so với dự toán chi thường xuyên NSNN; 1.2.3. Quyết toán chi thƣờng xuyên NSNN Quyết toán chi thường NSNN phải đảm bảo các nguyên tắc sau: Số liệu quyết toán NSNN chính xác, đầy đủ và trung thực và có xác nhận số liệu của Kho bạc Nhà nước; nội dung báo cáo quyết toán NSNN phải đúng nội dung ghi trong dự toán được giao và theo mục lục NSNN. Quyết toán các khoản chi thường xuyên yêu cầu phải lập đầy đủ các loại báo cáo tài chính theo mẫu biểu qui định và gửi kịp thời các loại báo cáo đó đến các cơ quan có thẩm quyền. Quy trình quyết toán chi thường xuyên NSNN gồm các bước sau: Bước 1: Các đơn vị sử dụng NSNN lập báo cáo quyết toán chi thường xuyên NSNN và gửi Phòng TC-KH huyện để xét duyệt, thẩm định. Bước 2: Phòng TC-KH huyện tiến hành xét duyệt, thẩm định báo cáo quyết toán chi TX NSNN của các đơn vị sử dụng NSNN; ra thông báo xét duyệt, đánh giá báo cáo quyết toán năm gửi các đơn vị sử dụng NSNN để hoàn chỉnh báo cáo quyết toán năm. Bước 3: Trên cơ sở
7 báo cáo số liệu của Kho bạc Nhà nước và kết quả xét duyệt báo cáo quyết toán chi thường xuyên của đơn vị dự toán. Bước 4: HĐND cấp huyện thảo luận, ban hành Nghị quyết phê chuẩn báo cáo quyết toán NSNN huyện. Tiêu chí đánh giá quyết toán chi thƣờng xuyên NSNN: Báo cáo quyết toán có đúng mẫu biểu, mục lục và nội dung chi thường xuyên theo quy định; việc nộp báo cáo quyết toán có đúng thời gian quy định; Công tác thẩm tra, xét duyệt của cấp trên có kịp thời. Công tác phê chuẩn quyết toán có đúng quy định. 1.2.4. Thanh tra, kiểm tra, giám sát công tác chi thƣờng xuyên NSNN Thanh tra là hoạt động xem xét, đánh giá, xử lý theo trình tự, thủ tục do pháp luật quy định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, tổ chức, cá nhân . Hoạt động thanh tra tài chính cần chú trọng kiểm tra việc tuân thủ các định mức, tiêu chuẩn đã được ban hành; tính đúng đắn, hợp lý trong việc quản lý NSNN (chấp hành công tác lập, trình dự toán thu chi ngân sách nhà nước; công tác phân bổ, giao dự toán thu, chi ngân sách nhà nước; công tác quản lý nguồn thu; công tác quản lý chi; việc quyết toán thu chi NSNN…) và đưa ra các kết luận đúng, sai, biện pháp xử lý và kiến nghị thực hiện nhằm ngăn chặn những thiệt hại, sai sót có thể xảy ra. Ngoài cơ quan Thanh tra thì HĐND huyện giám sát việc thực hiện chi thường xuyên NSNN và Cơ quan Tài chính có trách nhiệm kiểm tra, hướng dẫn về công tác quản lý chi thường xuyên NSNN huyện; thực hiện công khai tài chính ngân sách, giám sát cộng đồng theo quy định pháp luật.
8 Tiêu chí đánh giá: Số cuộc thanh tra, kiểm tra trong năm; Số cuộc có kiến nghị xử lý vi phạm về kinh tế; số tiền sai phạm kiến nghị thu hồi NSNN; số tiền sai phạm đã thu hồi vào NSNN; số vụ kiến nghị xử lý hình sự. 1.3. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN QUẢN LÝ CHI THƢỜNG XUYÊN NSNN CẤP HUYỆN 1.3.1. Nhân tố về kinh tế - xã hội 1.3.2. Nhân tố về tổ chức bộ máy, trình độ cán bộ quản lý  Tổ chức bộ máy quản lý  Trình độ, năng lực chuyên môn đội ngũ cán bộ quản lý 1.4. KINH NGHIỆM CỦA MỘT SỐ ĐỊA PHƢƠNG 1.4.1. Kinh nghiệm quản lý chi thƣờng xuyên NSNN huyện Hiệp Đức, tỉnh Quảng Nam 1.4.2. Kinh nghiệm quản lý chi thƣờng xuyên NSNN huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam 1.4.3. Bài học rút ra cho huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CHI THƢỜNG XUYÊN NS NHÀ NƢỚC HUYỆN TÂY GIANG, TỈNH QUẢNG NAM 2.1. CÁC ĐIỀU KIỆN CƠ BẢN CỦA HUYỆN TÂY GIANG VÀ NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN QUẢN LÝ CHI THƢỜNG XUYÊN NSNN HUYỆN 2.1.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế-xã hội huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam a. Đặc điểm tự nhiên b. Đặc điểm về xã hội
9 c. Đặc điểm kinh tế Tổng giá trị sản xuất các ngành (theo giá so sánh 2010) giai đoạn 2014-2018 đều tăng (năm 2014 đạt 246.86 triệu đồng đến năm 2018 đạt 361.34 triệu đồng). Cơ cấu kinh tế đến 2018 (tính theo giá hiện hành): Công nghiệp - Xây dựng chiếm 45,17%; Nông lâm - Thủy sản 36,39%; Thương mại - Dịch vụ 18,44%. Cơ cấu lao động và dịch chuyển cơ cấu lao động đang làm việc ở các ngành kinh tế tại huyện Tây Giang đang có dịch chuyển từ ngành Nông lâm-Thủy sản sang ngành Thương mại-Dịch vụ và Công nghiệp. 2.1.2. Tình hình thu-chi NSNN huyện Tây Giang a. Tình hình thu NS huyện giai đoạn năm 2014 - 2018 Tổng thu NSĐP huyện Tây Giang giai đoạn năm 2014 - 2018 đều tăng qua các năm, trong đó tổng thu NSĐP năm 2014 là 368.180 triệu đồng đến năm 2018 tăng lên 666.350 triệu đồng. Tổng thu cân đối NS huyện giai đoạn 2014 - 2018 đều tăng nhưng chiếm tỷ trọng nhỏ so với tổng thu NSĐP (tổng thu cân đối năm 2014: 64.975 triệu đồng chiếm 17,65%, năm 2018: 155.530 triệu đồng chiếm 23,34%). b. Tình hình chi NS huyện giai đoạn năm 2014 - 2018 Tổng chi ngân sách NSĐP huyện Tây Giang giai đoạn năm 2014-2018 không ngừng tăng lên. Tổng chi năm 2014 là 364.890 triệu đồng đến năm 2018 mức chi đã tăng lên 641.722 triệu đồng. Trong tổng chi cân đối NS huyện thì chi thường xuyên chiếm tỷ lệ cao (trên 55%) so với chi đầu tư phát triển và chi khác ngân sách. 2.1.3. Tình hình bộ máy tổ chức quản lý chi thƣờng xuyên NSNN huyện Tây Giang Bộ máy tổ chức thực hiện quản lý chi thường xuyên NSNN huyện Tây Giang, gồm có: Hội đồng nhân dân huyện, Ủy ban nhân dân huyện, Phòng Tài chính - Kế hoạch, Kho bạc Nhà nước huyện và
10 các đơn vị sử dụng ngân sách. Tất cả các cán bộ đều có trình độ từ trung cấp, cao đẳng, đại học và sau đại học. 2.1.4. Đánh giá những ảnh hƣởng từ điều kiện cơ bản huyện Tây Giang tới quản lý chi TX NSNN Từ những phân tích trên có thể rút ra những đánh giá sau: Thứ nhất, Tây Giang là một huyện miền núi của tỉnh Quảng Nam có điều kiện tự nhiên rất khắc nghiệt, địa bàn rộng và khó khăn, dân cư thưa thớt. Nhưng để đáp ứng được các nhiệm vụ kinh tế, xã hội, an ninh quốc phòng, huyện vẫn có bộ máy quản lý hành chính, hệ thống y tế giáo dục và các hạ tầng khác trên toàn địa bàn. Thứ hai, Là huyện miền núi nên quy mô của nền kinh tế nhỏ bé, nguồn thu ngân sách trên địa bàn hạn chế trong khi khoản chi thường xuyên lớn hơn nhiều nên nguồn kinh phí chi thường xuyên của huyện phải nhận bù đắp từ nguồn ngân sách cấp trên. Vì vậy, yêu cầu quản lý chi thường xuyên NSNN cần phải tăng cường và chặt chẽ hơn. Thứ ba, Đồng bào Cơ Tu chiếm tỷ lệ 94,3% dân số của huyện nên có rất nhiều chính sách anh sinh xã hội và chính sách kinh tế của nhà nước dành cho đối tượng này. Do vậy, từ lập dự toán cho tới thực hiện, quyết toán và thanh tra, kiểm tra thường xuyên phát sinh khối lượng công việc. 2.2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CHI THƢỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH HUYỆN TÂYGIANG, TỈNH QUẢNG NAM 2.2.1. Quản lý lập dự toán chi thƣờng xuyên NSNN Quá trình lập dự toán ngân sách cơ bản đã tuân theo nguyên tắc phân bổ và định mức, tiêu chuẩn chi theo Nghị quyết của HĐND tỉnh Quảng Nam, cơ chế quản lý điều hành NS của tỉnh Quảng Nam và phù hợp với điều kiện phát triển KT-XH huyện Tây Giang, đảm bảo đúng trình tự các khâu lập dự toán ngân sách địa phương. Trên cơ sở định mức chi thường xuyên và dự toán được phê
11 duyệt, tình hình phân bổ dự oán chi thường xuyên NS huyện Tây Giang giai đoạn 2014-2018 một số khoản chi đều tăng lên, trong đó chi cho sự nghiệp Giáo dục đào tạo và dạy nghề chiếm tỷ trọng lớn nhất, năm 2014 là 64.634 triệu đồng, chiếm tỷ trọng 46,00% tổng dự toán chi thường xuyên, đến năm 2018 tăng ở mức 113.753 triệu đồng tương ứng với tỷ trọng là 47,46% trên tổng dự toán chi thường xuyên. Nhìn chung, quá trình lập dự toán ngân sách cơ bản đã tuân theo nguyên tắc phân bổ và định mức chi theo Nghị quyết của HĐND tỉnh, phù hợp với điều kiện phát triển KT-XH huyện Tây Giang, đảm bảo trình tự các khâu lập dự toán ngân sách địa phương. Tuy nhiên, trong những năm qua chất lượng công tác lập dự toán chi ngân sách huyện còn nhiều hạn chế: số liệu dự toán chủ yếu do các cơ quan, đơn vị địa phương ước tính số thực hiện năm trước và tăng thêm một tỷ lệ nhất định cho năm kế hoạch để lập dự toán cho năm sau trong thời kỳ ổn định ngân sách; công tác lập dự toán chưa đánh giá hết được các yếu tố tác động đến quá trình chi ngân sách làm cho giá trị thực hiện lớn hơn nhiều so với kế hoạch đề ra, dẫn đến tình trạng bổ sung ngoài dự toán còn nhiều (năm 2016 có số bổ sung dự toán thấp nhất 20.989 triệu đồng, năm có số bổ sung cao nhất 2018 là 31.767 triệu đồng). điều này cũng gây khó khăn trong việc quản lý và điều hành ngân sách hàng năm. 2.2.2. Chấp hành dự toán chi TX NSNN cấp huyện a. Thực trạng phân bổ và giao dự toán ngân sách: Căn cứ vào quyết định giao và phân bổ dự toán chi thường xuyên đã được UBND huyện Tây Giang phê duyệt, phòng TC-KH thông báo dự toán chi thường xuyên cho các đơn vị sử dụng ngân sách, đồng thời nhập dự toán trên hệ thống thông tin quản lý Ngân sách và Kho bạc
12 (Tabmis) làm cơ sở để KBNN đồng cấp quản lý, kiểm soát và thanh toán. Việc triển khai và vận hành hệ thống Tabmis nhằm hiện đại hóa công tác quản lý ngân sách, tăng cường trách nhiệm và nâng cao tính minh bạch trong quản lý tài chính công. Theo đó, toàn bộ quy trình ngân sách được chuẩn hóa và cập nhật trên hệ thống Tabmis. Tham gia vào hệ thống Tabmis của huyện có phòng TC-KH và KBNN. Dự toán chi ngân sách trong Tabmis là căn cứ để cơ quan Tài chính và Kho bạc thực hiện quản lý, kiểm soát và thanh toán theo quy định. Để thực hiện quản lý tốt hoạt động chi thường xuyên ngân sách nhà nước của các cơ quan, đơn vị sử dụng ngân sách nhà nước thì huyện áp dụng thực hiện quy trình chấp hành dự toán chi thường xuyên NSNN. b. Thực trạng tổ chức chi thường xuyên NS huyện Tây Giang giai đoạn 2014-2018 Việc tổ chức thực hiện và chấp hành dự toán chi thường xuyên được thực hiện theo các nội dung chi gắn với chức năng, nhiệm vụ của các đơn vị thụ hưởng ngân sách. Trong quá trình thực hiện, đơn vị được điều chỉnh các nội dung chi, các nhóm mục chi trong dự toán chi đã được cấp có thẩm quyền giao cho phù hợp với tình hình thực tế của đơn vị. Đồng thời, gửi cơ quan quản lý cấp trên và KBNN nơi đơn vị mở tài khoản để theo dõi, quản lý, thanh toán và quyết toán. Tình hình chấp hành dự toán chi thường xuyên ngân sách huyện qua các năm đều vượt dự toán được giao đầu năm, nguyên nhân ngoài việc lập dự toán ngân sách chưa chính xác, chưa sát với nhiệm vụ và nhu cầu chỉ tiêu hàng năm thì nguyên nhân chủ yếu làm tăng số chi là do Nhà nước ban hành bổ sung các chính sách, chế độ mới và phát sinh các nhiệm vụ đột xuất được giao trong các năm được thể hiện ở Bảng 2.12. Song nhìn chung, việc tổ chức chấp hành
13 thực hiện dự toán chi NSNN của huyện nói chung và chi thường xuyên nói riêng trong thời gian qua đã có nhiều chuyển biến tích cực, bám sát dần với dự toán và khả năng nguồn ngân sách của huyện, công tác tổ chức chi thực hiện nghiêm túc, công khai, minh bạch, phát huy được tính chủ động, tinh thần trách nhiệm của các cấp quản lý trong đó có Phòng Tài chính - Kế hoạch và Kho bạc Nhà nước huyện Tây Giang. c. Thực trạng kiểm soát chi thường xuyên NSNN qua KBNN huyện - Đối với hình thức cấp phát theo dự toán: KBNN huyện Tây Giang thực hiện kiểm soát chi thường xuyên dựa trên nguyên tắc: Tất cả các khoản chi NSNN phải được kiểm tra, kiểm soát trước, trong và sau quá trình cấp phát, thanh toán. Các khoản chi phải có trong dự toán NSNN được duyệt, đúng chế độ, tiêu chuẩn, định mức của Nhà nước quy định và được thủ trưởng đơn vị sử dụng ngân sách chuẩn chi. Qua kiểm soát chi thường xuyên ngân sách, KBNN huyện Tây Giang không những giúp cho công tác quản lý chi thường xuyên NSNN ngày càng đi vào khuôn khổ, nề nếp mà còn góp phần không nhỏ vào việc ngăn chặn tình trạng sử dụng nguồn vốn NSNN không đúng dự toán, chế độ, tiêu chuẩn, định mức, hạn chế gây thất thoát, lãng phí tiền và tài sản nhà nước Giai đoạn năm 2014 - 2018, KBNN huyện Tây Giang đã từ chối thanh toán 595 món với tổng số tiền 1.834 triệu đồng. Nguyên nhân từ chối chủ yếu là do: Chi sai mục lục ngân sách, sai dự toán, sai định mức chi, và thiếu thủ tục, hồ sơ theo quy định… Ngoài ra, việc chi trả, thanh toán cho người thụ hưởng, người cung cấp hàng hóa dịch vụ hầu hết được KBNN Tây Giang thực hiện chuyển khoản,
14 hạn chế tối đa cấp phát kinh phí bằng tiền mặt trong giao dịch, điều này cũng tạo tiền đề cho việc triển khai các loại hình dịch vụ thẻ hiện đại, tiên tiến và tiện dụng trong chi tiêu công. 2.2.3. Công tác quyết toán chi thƣờng xuyên NSNN huyện Công tác quyết toán các khoản chi thường xuyên NS được thực hiện theo một trình tự chung đó là các đơn vị dự toán cấp dưới lập báo cáo quyết toán gửi các đơn vị dự toán cấp trên và cơ quan tài chính đồng cấp để thẩm định, thông báo và tổng hợp quyết toán. Nếu có sự sai sót trong số liệu tổng hợp chi tiết của các đơn vị báo cáo với số tổng hợp từ hệ thống Tabmis, các số liệu đó sẽ được điều chỉnh cho phù hợp trên nguyên tắc được cấp có thẩm quyền quyết định. Số liệu thanh quyết toán ngân sách sau khi được tổng hợp trên địa bàn huyện, sẽ được Phòng TC-KH gửi báo cáo quyết toán cho Sở Tài chính thẩm định, sau đó hoàn chỉnh báo quyết toán gửi UBND trình HĐND đồng cấp phê chuẩn quyết toán, phê duyệt quyết toán ngân sách năm. Công tác quyết toán chi thường xuyên NSNN huyện Tây Giang giai đoạn 2014-2018 với những nỗ lực trong công tác kiểm soát chi đã hạn chế các khoản chi chưa thực sự cấp thiết. Bên cạnh đó, Phòng TC-KH có đội ngũ cán bộ quản lý tài chính có kinh nghiệm, có trình độ chuyên môn nên hướng dẫn cac đơn vị sử dụng ngân sách lập dự toán, chấp hành, quyết toán ngân sách huyện được thực hiện nhanh, chính xác, không có tình trạng báo cáo bị chậm nộp, sai mẫu biểu so với quy định của cấp trên và chất lượng số liệu, thông tin trình bày trong báo cáo nhìn chung là khá tốt so với yêu cầu quản lý của cấp trên.
15 2.2.4. Công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm chi thƣờng xuyên NSNN huyện Theo báo cáo kết quả công thanh tra của Thanh tra huyện Tây Giang giai đoạn từ năm 2014-2018, Huyện đã thực hiện 40 cuộc thanh tra về công tác quản lý ngân sách (trong đó có 30 cuộc theo kế hoạch và 10 cuộc đột xuất) đối với 40 đơn vị được thanh tra; đã ban hành 40 kết luận thanh tra và tổ chức, công khai kết luận thanh theo đúng thời gian quy định. Qua công tác thanh tra, các đơn vị là được thanh tra đều để xảy ra vi phạm về công tác quản lý tài chính ngân sách. Những vi phạm chủ yếu phát hiện qua thanh tra là chi không đúng định mức, đối tượng quy định; chi sai nguồn, chi không đúng nội dung dự toán được giao; lập hồ sơ, chứng từ chi không đúng với nội dung chi. 2.3. ĐÁNH GIÁ CHUNG THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ CHI THƢỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC TẠI HUYỆN TÂY GIANG, TỈNH QUẢNG NAM 2.3.1. Những kết quả đạt đƣợc a. Công tác lập dự toán chi thường xuyên ngân sách huyện Công tác lập dự toán chi thường xuyên NSNN huyện Tây Giang cơ bản đảm bảo đúng trình tự theo quy định của Luật NSNN, Nghị định, Thông tư hướng dẫn, bám sát Nghị quyết HĐND tỉnh và các văn bản hướng dẫn của cơ quan có thẩm quyền tại địa phương về phân cấp, quản lý, điều hành ngân sách trong từng thời kỳ và trên cơ sở tình hình, điều kiện KT-XH của địa phương. . b. Công tác chấp hành dự toán chi thường xuyên NS huyện Hầu hết các khoản chi thường xuyên đều được thực hiện đạt và cao hơn kế hoạch đề ra. Các khoản chi thường xuyên cơ bản đều được thực hiện nghiêm túc, kịp thời, đảm bảo chi đúng mục đích,
16 đúng dự toán, đáp ứng các nhiệm vụ chi thường xuyên của huyện. Cơ cấu phân bổ và sử dụng các khoản chi đã được điều chỉnh và thay đổi dần theo hướng hợp lý hơn, phân bổ nguồn lực phù hợp với khả năng nguồn ngân sách địa phương, đảm bảo nhu cầu chi tiêu tối thiểu hợp lý. Quản lý kiểm soát, thanh toán các khoản chi thường xuyên ngân sách huyện qua KBNN đã được quan tâm, chú trọng. c. Công tác quyết toán chi thường xuyên ngân sách huyện Công tác lập, thẩm định, xét duyệt báo cáo quyết toán đã dần đi vào nề nếp, tuân thủ đúng quy định của Nhà nước về trình tự, thủ tục, đảm bảo được các yêu cầu cơ bản của công tác quản lý NSNN, phục vụ yêu cầu quản lý của địa phương. Quyết định công khai dự toán, quyết toán NSNN hàng năm. d. Công tác thanh tra và xử lý vi phạm Trong những năm qua công tác thanh tra tại huyện Tây Giang đã được triển khai thực hiện nghiêm túc, đảm bảo đúng chức năng, nhiệm vụ, qua đó phát hiện, ngăn ngừa và chấn chỉnh kịp thời những sai sót, vi phạm, hạn chế tiêu cực và thất thoát, lãng phí trong sử dụng ngân sách. 2.3.2. Những hạn chế, tồn tại a. Công tác lập dự toán chi thường xuyên ngân sách huyện Việc xây dựng dự toán chi chưa bao quát và định mức hóa được hết các nhiệm vụ chi, thiếu cơ sở khoa học, chủ yếu mang tính chất định tính. Phương pháp lập dự toán chủ yếu theo mức chi phí các yếu tố đầu vào mà không theo kết quả đầu ra. Trong khi mục tiêu của quản lý chi NSNN là nâng cao hiệu quả và kết quả đầu ra của các hoạt động chi NSNN. b. Công tác chấp hành chi thường xuyên ngân sách huyện
17 Xuất phát từ yếu điểm trong khâu lập dự toán là chưa sát thực tế nên trong quá trình chấp hành hầu hết các đơn vị phải tiến hành điều chỉnh dự toán. Quản lý chi NSNN chưa gắn với mục tiêu, chưa khuyến khích đơn vị sử dụng tiết kiệm NSNN. Công tác kiểm soát chi của KBNN thủ tục hành chính còn rườm rà, giải quyết công việc vẫn cứng nhắc, khối lượng công việc bị quá tải nhất là những tháng cuối quý, cuối năm gây ra ách tắc trong xử lý chứng từ. c. Công tác quyết toán chi thường xuyên ngân sách huyện Chất lượng công tác thẩm định, xét duyệt báo cáo quyết toán chưa cao. Công tác xét duyệt báo cáo quyết toán thường chỉ dừng lại ở việc đối chiếu tính khớp đúng giữa số liệu báo cáo của đơn vị và báo cáo quyết toán được truy xuất từ hệ thống Tabmis. d. Công tác thanh tra và xử lý vi phạm Chỉ mới chú trọng khâu phát hiện, kiến nghị, xử lý sai phạm, việc bảo đảm thực thi kết luận thanh tra chưa thực sự được quan tâm. Còn tình trạng một số kết luận thanh tra kiến nghị biện pháp xử lý nhưng chung chung, chỉ đề nghị kiểm điểm, rút kinh nghiệm. 2.3.3. Nguyên nhân hạn chế, tồn tại Hệ thống định mức phân bổ, sử dụng ngân sách thường không đáp ứng được nhu cầu và giá cả thực tế trên thị trường. Hệ thống định mức chậm sửa đổi, bổ sung nên chỉ mang tính kế hoạch, hướng dẫn, chưa cụ thể. Thời gian xây dựng dự toán ngân sách hiện nay chưa đủ dài. Công tác lập dự toán chi thường xuyên ngân sách tại một số đơn vị bị coi nhẹ, tâm lý ỷ lại vào điều chỉnh dự toán không, phương pháp lập dự toán khoa học. Vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu các đơn vị sử dụng
18 NSNN chưa được quan tâm đúng mực. Cán bộ làm công tác tài chính, kế toán tại các đơn vị sử dụng ngân sách còn nhiều hạn chế. Chấp hành dự toán chi thường xuyên NSNN còn hạn chế, bất cập, thể hiện ở chỗ: hệ thống chế độ, chính sách, tiêu chuẩn định mức chi tiêu một phần chưa được ban hành đầy đủ, kịp thời. CHƢƠNG 3 GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ CHI THƢỜNG XUYÊN NSNN HUYỆN TÂY GIANG, TỈNH QUẢNG NAM 3.1. QUAN ĐIỂM, MỤC TIÊU, ĐỊNH HƢỚNG VỀ QUẢN LÝ CHI THƢỜNG XUYÊN NSNN HUYỆN TÂY GIANG, TỈNH QUẢNG NAM 3.1.1. Mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội a) Mục tiêu tổng quát: Xây dựng huyện Tây Giang trở thành huyện miền núi phát triển kinh tế - xã hội toàn diện với tốc độ tăng trưởng ổn định, góp phần quan trọng vào sự phát triển chung của tỉnh Quảng Nam. b) Mục tiêu cụ thể: - Phấn đấu thu ngân sách tăng 10-12% so với dự toán tỉnh giao hàng năm. Thu nhập / người năm 2025 đạt 36 triệu đồng. Cơ cấu giá trị sản xuất các ngành: Nông lâm nghiệp và thủy sản 12,8%, Công nghiệp, xây dựng 15,2%, Thương mại -Dịch vụ 10,6%. Phấn đấu đến 2025 có trên 50% số xã đạt chuẩn nông thôn mới; Giảm tỷ lệ tăng dân số tự nhiên xuống 1,61% vào năm 2025.