Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản trị Kinh doanh: Hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu đánh giá HQKD trong các DN xây dựng công trình giao thông thuộc Bộ GTVT

1<br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Sự cần thiết của đề tài<br /> Trong điều kiện cạnh tranh và nguồn lực ngày càng khan hiếm, để đứng<br /> vững trên thị trường và không ngừng phát triển, DN cần phải sử dụng có hiệu<br /> quả các nguồn lực của mình. Muốn sử dụng hiệu quả các nguồn lực có hạn,<br /> DN cần phải đánh giá được hiệu quả sử dụng các nguồn lực. Nói cách khác,<br /> DN phải đánh giá đúng đắn HQKD của DN.<br /> Hoạt động trong nền kinh tế thị trường, để đứng vững và thắng thế<br /> trước các đối thủ cạnh tranh, các DN cần phải có chiến lược và mọi hoạt<br /> động của DN cần phải tập trung vào thực hiện chiến lược. Để thực hiện thành<br /> công chiến lược, các DN cần phải có hệ thống đánh giá HQKD phù hợp với<br /> chiến lược.<br /> Việt Nam là một quốc gia đang phát triển, do vậy GTVT đóng vai trò<br /> quan trọng đối với sự phát triển của đất nước. Cũng giống như các DN trong<br /> các ngành khác, các DN XDCTGT luôn quan tâm tới HQKD vì đó là sự sống<br /> còn của DN. Tuy nhiên, qua thực tế nghiên cứu, hệ thống chỉ tiêu đánh giá<br /> HQKD của các DN XDCTGT thuộc Bộ GTVT còn nhiều bất cập. Với hệ<br /> thống đánh giá HQKD hiện tại, các DN XDCTGT sẽ khó để thực hiện thành<br /> công chiến lược và khó có thể đứng vững trong điều kiện cạnh tranh ngày<br /> càng gay gắt. Do đó “Hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu đánh giá HQKD trong<br /> các DN xây dựng công trình giao thông thuộc Bộ GTVT” là vấn đề cần<br /> thiết.<br /> 2. Đối tượng, phạm vi và mục tiêu nghiên cứu<br /> Đối tượng nghiên cứu của luận án là các vấn đề lý luận về HQKD và hệ<br /> thống chỉ tiêu đánh giá HQKD; thực trạng hệ thống chỉ tiêu đánh giá HQKD<br /> và phương hướng hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu đánh giá HQKD trong các DN<br /> XDCTGT thuộc Bộ GTVT.<br /> Phạm vi nghiên cứu của đề tài được giới hạn trong các DN XDCTGT<br /> thuộc Bộ GTVT (các DN này tập trung chủ yếu ở 7 tổng công ty).<br /> Mục đích nghiên cứu của luận án là hệ thống hóa những vấn đề lý luận<br /> cơ bản về HQKD và đánh giá HQKD của DN gắn với mục tiêu ngắn hạn và<br /> mục tiêu chiến lược. Từ đó, đánh giá thực trạng hệ thống chỉ tiêu đánh giá<br /> HQKD trong các DN XDCTGT thuộc Bộ GTVT hiện nay và đề xuất hoàn<br /> thiện hệ thống chỉ tiêu đánh giá HQKD trong các DN XDCTGT, giúp cho<br /> <br /> 2<br /> các DN này có thể đánh giá đúng đắn HQKD và thực hiện được mục tiêu<br /> chiến lược của DN.<br /> 3. Phương pháp nghiên cứu<br /> Nghiên cứu lý thuyết: Thông qua các phương tiện thông tin đại chúng,<br /> internet, các bài báo, sách in và sách điện tử, v.v...<br /> Nghiên cứu thực trạng: Sử dụng các phương pháp nghiên cứu định tính<br /> như phỏng vấn trực tiếp, phỏng vấn qua điện thoại các nhà quản trị và các<br /> nhân viên kế toán của một số DN, trực tiếp khảo sát tại DN và sử dụng phiếu<br /> khảo sát.<br /> Các phương pháp thu thập và xử lý số liệu, tài liệu được tác giả sử dụng<br /> bao gồm: phương pháp điều tra, phương pháp phân tổ, phương pháp tỷ lệ,<br /> v.v... Các phương pháp sử dụng để trình bày kết quả nghiên cứu: phương<br /> pháp so sánh, phương pháp phân tích, tổng hợp, phương pháp quy nạp v.v...<br /> 4. Những đóng góp chính của luận án<br /> Về mặt lý luận: hệ thống hóa và hoàn thiện lý luận về HQKD và hệ<br /> thống chỉ tiêu đánh giá HQKD của DN nói chung và DN XDCTGT thuộc Bộ<br /> GTVT nói riêng gắn với việc thực hiện chiến lược kinh doanh nhằm đáp ứng<br /> yêu cầu phát triển của DN trong điều kiện toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế.<br /> Về nghiên cứu thực tế: luận án xem xét, đánh giá thực trạng hệ thống<br /> các chỉ tiêu đánh giá HQKD trong các DN XDCTGT thuộc Bộ GTVT; từ đó,<br /> chỉ ra những ưu điểm và hạn chế của hệ thống các chỉ tiêu đánh giá HQKD<br /> của các DN này. Trên cơ sở kết quả nghiên cứu thực tế, luận án sẽ đề xuất<br /> những giải pháp nhằm hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu đánh giá HQKD trong các<br /> DN XDCTGT thuộc Bộ GTVT theo yêu cầu hội nhập và phát triển kinh tế.<br /> 5. Bố cục của luận án<br /> Luận án gồm 142 trang, 17 bảng, 11 sơ đồ, 7 hình và phụ lục, được<br /> trình bày thành 3 chương, không kể phần phụ lục, gồm:<br /> Chương 1: Cơ sở lý luận về hệ thống chỉ tiêu đánh giá HQKD trong các<br /> DN XDCTGT.<br /> Chương 2: Thực trạng hệ thống chỉ tiêu đánh giá HQKD trong các DN<br /> XDCTGT thuộc Bộ GTVT.<br /> Chương 3: Các giải pháp hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu đánh giá HQKD<br /> trong các DN XDCTGT thuộc Bộ GTVT.<br /> <br /> 3<br /> CHƯƠNG 1<br /> CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HỆ THỐNG CHỈ TIÊU ĐÁNH GIÁ HQKD<br /> TRONG CÁC DOANH NGHIỆP XDCTGT<br /> 1.1. VAI TRÒ CỦA ĐÁNH GIÁ HQKD TRONG DOANH NGHIỆP<br /> 1.1.1. HQKD và đánh giá HQKD<br /> 1.1.1.1. Các quan điểm về HQKD<br /> Theo Luật doanh nghiệp 2005, hoạt động kinh doanh là: “Việc thực<br /> hiện liên tục một, một số hoặc tất cả các công đoạn của quá trình đầu tư, từ<br /> sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm hoặc cung ứng dịch vụ trên thị trường nhằm<br /> mục đích sinh lợi” [21].<br /> Trong điều kiện cạnh tranh ngày càng gay gắt và của cải của xã hội<br /> ngày càng khan hiếm, vấn đề đánh giá HQKD và tìm các biện pháp nâng cao<br /> HQKD được các DN và các nhà kinh tế quan tâm từ lâu. HQKD là một khái<br /> niệm rộng, được hiểu theo nhiều cách khác nhau tùy thuộc vào từng cá nhân<br /> trong những hoàn cảnh cụ thể.<br /> Qua phân tích các quan điểm khác nhau về HQKD, tác giả rút ra kết<br /> luận: Hiệu quả kinh doanh phản ánh kết quả sử dụng nguồn lực để đạt được<br /> mục tiêu xác định của doanh nghiệp.<br /> 1.1.1.2. Đo lường và đánh giá HQKD<br /> Đo lường HQKD là lượng hóa kết quả hoạt động kinh doanh của DN<br /> thành các chỉ tiêu cụ thể phục vụ cho đánh giá HQKD. Đo lường và đánh giá<br /> HQKD là hai quá trình có quan hệ mật thiết không thể tách rời nhau và có<br /> ảnh hưởng mạnh mẽ đến nhau. Muốn đánh giá đúng đắn HQKD cần phải có<br /> các chỉ tiêu đo lường HQKD phù hợp. Ngược lại, các chỉ tiêu đo lường phụ<br /> thuộc vào mục đích đánh giá HQKD. Chính vì vậy trong thực tế đo lường và<br /> đánh giá HQKD được coi là một quá trình. Các chỉ tiêu đo lường HQKD<br /> đồng thời cũng được gọi là các chỉ tiêu đánh giá HQKD.<br /> Đánh giá HQKD là quá trình so sánh giữa các chỉ tiêu đo lường HQKD<br /> với các tiêu chuẩn của nó để rút ra các kết luận về HQKD của DN. Việc đánh<br /> giá HQKD được thực hiện thông qua các chỉ tiêu đánh giá HQKD. Các chỉ<br /> tiêu đánh giá HQKD có thể là các chỉ tiêu tương đối hoặc chỉ tiêu tuyệt đối.<br /> <br /> 4<br /> 1.1.2. Vai trò của đánh giá HQKD trong các DN<br /> Đánh giá HQKD là một trong 3 chức năng của nhà quản trị trong DN.<br /> Thông qua đánh giá HQKD, nhà quản trị biết được DN đang hoạt động như<br /> thế nào, bộ phận, cá nhân nào hoạt động hiệu quả, bộ phận, cá nhân nào hoạt<br /> động chưa hiệu quả để có các điều chỉnh phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả<br /> hoạt động kinh doanh của DN. Để đánh giá HQKD, các DN sử dụng hệ<br /> thống chỉ tiêu đánh giá HQKD để giám sát và kiểm soát các hoạt động cụ thể,<br /> dự đoán tình trạng bên trong và bên ngoài DN trong tương lai để có các điều<br /> chỉnh về chiến lược phù hợp.<br /> Đánh giá HQKD có vai trò quan trọng đối với DN cả trong ngắn hạn và<br /> dài hạn. Trong ngắn hạn, một DN không thể kiểm soát được các hoạt động<br /> của nó nếu như không có hệ thống đánh giá hiệu quả hữu hiệu. Hệ thống<br /> đánh giá hiệu quả hữu hiệu không chỉ giúp các DN kiểm soát được các hoạt<br /> động của nó trong ngắn hạn mà còn tạo động lực, khuyến khích các hoạt<br /> động hiệu quả để giúp DN đạt được mục tiêu dài hạn. Trong dài hạn, đánh<br /> giá HQKD có vai trò quan trọng ảnh hưởng đến khả năng nâng cao tính cạnh<br /> tranh và thực hiện chiến lược của DN. Một DN có chiến lược tốt nhưng hoạt<br /> động không hiệu quả thì không thể có khả năng cạnh tranh cao cũng như đạt<br /> được mục tiêu chiến lược.<br /> Các kết quả thu được từ đánh giá HQKD được sử dụng cho nhiều mục<br /> đích khác nhau của quản lý như để khuyến khích, động viên, khen thưởng và kỷ<br /> luật nhằm giúp cho đạt được hiệu quả cao được gắn với các mục đích và mục<br /> tiêu của DN. Để thực hiện được mục tiêu chiến lược của DN, ngoài các nỗ<br /> lực của mọi bộ phận và cá nhân trong DN, hệ thống đánh giá HQKD có vai<br /> trò quan trọng trong kiểm soát, khuyến khích mọi bộ phận trong DN hoạt<br /> động hiệu quả.<br /> 1.2. HỆ THỐNG CHỈ TIÊU ĐÁNH GIÁ HQKD<br /> 1.2.1. Nguyên tắc xây dựng các chỉ tiêu đánh giá HQKD<br /> Một DN là một tổ chức phức tạp. Để tồn tại hoặc phát triển trong môi<br /> trường cạnh tranh, DN cần phải có hệ thống đánh giá HQKD phù hợp.<br /> Nghiên cứu của nhiều học giả đều cho thấy, để đạt được thành công trong<br /> ngắn hạn cũng như dài hạn, hệ thống các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả của DN<br /> phải được xây dựng dựa trên các nguyên tắc sau:<br /> - Chỉ tiêu đánh giá HQKD phải phù hợp với chiến lược của DN<br /> - Các chỉ tiêu đánh giá HQKD phải gắn với tầm nhìn, giá trị, và các yếu<br /> tố thành công chủ yếu của DN<br /> <br /> 5<br /> - Các chỉ tiêu đánh giá HQKD phải phản ánh được quá khứ, hiện tại và<br /> tương lai gắn với hoạt động của DN<br /> - Các chỉ tiêu đánh giá HQKD cần phải phản ánh được nhu cầu của<br /> khách hàng, cổ đông và người lao động<br /> - Các chỉ tiêu đánh giá HQKD phải nhất quán và có sự gắn kết giữa bộ<br /> phận cấp trên với bộ phận cấp dưới trong DN<br /> - Các chỉ tiêu đánh giá HQKD cần phải thay đổi khi chiến lược kinh<br /> doanh của DN thay đổi<br /> - Các chỉ tiêu đánh giá HQKD cần phải tin cậy<br /> - Các chỉ tiêu đánh giá HQKD cần phản ánh mục tiêu cụ thể của DN<br /> - Hệ thống đánh giá HQKD phải bao gồm cả các chỉ tiêu tài chính và chỉ<br /> tiêu phi tài chính<br /> 1.2.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến hệ thống chỉ tiêu đánh giá HQKD của DN<br /> Các yếu tố ảnh hưởng đến hệ thống chỉ tiêu đánh giá hiệu quả của DN<br /> được chia làm 2 nhóm là các yếu tố bên trong và các yếu tố bên ngoài.<br /> Các yếu tố bên trong: gồm cơ cấu tổ chức, chiến lược kinh doanh, văn<br /> hóa tổ chức, các nguồn lực, trách nhiệm của các cá nhân, quy trình hoạt động<br /> của DN, v.v...<br /> Các yêu tố bên ngoài: Môi trường kinh doanh, ngành nghề kinh doanh,<br /> các chính sách, luật pháp, thị trường, v.v... là những yếu tố bên ngoài có ảnh<br /> hưởng đáng kể đến việc lựa chọn các chỉ tiêu đánh giá HQKD của DN.<br /> Các yếu tố bên trong và các yếu tố bên ngoài của DN không tác động<br /> độc lập mà có ảnh hưởng tương tác, hỗ trợ lẫn nhau. Khi xây dựng hệ thống<br /> chỉ tiêu đánh giá HQKD, DN cần phân tích để lựa chọn các chỉ tiêu đánh giá<br /> phù hợp nhằm phản ánh đúng đắn hiệu quả hoạt động của từng bộ phận và<br /> toàn DN.<br /> 1.2.3. Đặc điểm kinh doanh của DN XDCTGT ảnh hưởng đến chỉ tiêu<br /> đánh giá HQKD<br /> Các công trình GTVT đều là cơ sở hạ tầng của đất nước do vậy nhà<br /> nước là chủ đầu tư của các công trình này. Để nhận được công trình, các DN<br /> thường phải thông qua đấu thầu rộng rãi. Một trong những tiêu chuẩn để DN<br /> có thể được tham gia đấu thầu là phải có năng lực và kinh nghiệm thi công.<br /> Năng lực và kinh nghiệm thi công của DN thể hiện thông qua các công trình<br /> DN đã hoàn thành đúng thời hạn, có chất lượng, được chủ đầu tư đánh giá<br /> cao. Để thực hiện được các yêu cầu này, DN cần có các chỉ tiêu đánh giá về<br /> <br />