Tóm tắt luận văn thạc sĩ: Thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) để phát triển ngành du lịch tỉnh Khánh Hòa

Chia sẻ: Sdfv Sdfv | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:114

Thêm vào BST

Báo xấu

224
lượt xem 78
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn nhằm trình bày về lý luận về thu hút vốn đầu tư trực tiếp ở nước ngoài vào nganh du lịch, thực trạng thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) để phát triển ngành du lịch tỉnh Khánh Hòa, giải pháp nhằm thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) để phát triển ngành du lịch tỉnh Khánh Hòa.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt luận văn thạc sĩ: Thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) để phát triển ngành du lịch tỉnh Khánh Hòa

1 B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O Đ I H C ĐÀ N NG NGUY N TĂNG HUY THU HÚT V N Đ U TƯ TR C TI P NƯ C NGOÀI (FDI) Đ PHÁT TRI N NGÀNH DU L CH T NH KHÁNH HÒA Chuyên ngành: Kinh t phát tri n Mã s : 60.31.05 LU N VĂN TH C SĨ KINH T Ngư i hư ng d n khoa h c: TS. NINH TH THU TH Y Đà N ng - Năm 2011
2 B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O Đ I H C ĐÀ N NG NGUY N TĂNG HUY THU HÚT V N Đ U TƯ TR C TI P NƯ C NGOÀI (FDI) Đ PHÁT TRI N NGÀNH DU L CH T NH KHÁNH HÒA LU N VĂN TH C SĨ KINH T Đà N ng - Năm 2011
3 M CL C M Đ U ................................................................................................................1 CHƯƠNG 1: CƠ S LÝ LU N V THU HÚT V N Đ U TƯ TR C TI P NƯ C NGOÀI (FDI) VÀO NGÀNH DU L CH.....................................................7 1.1.1. M t s khái ni m...........................................................................................7 1.1.1.1 Đ u tư tr c ti p nư c ngoài (FDI) ......................................................7 1.1.1.2. Ngu n v n ñ u tư tr c ti p nư c ngoài .............................................7 1.1.1.3. Thu hút v n ñ u tư tr c ti p nư c ngoài............................................8 1.1.2. Đ c ñi m c a v n ñ u tư tr c ti p nư c ngoài .........................................8 1.1.2.1 Chênh l ch v năng su t c n biên c a v n gi a các nư c ..................8 1.1.2.2 Chu kỳ s n ph m.................................................................................8 1.1.2.3 L i th ñ c bi t c a các công ty ña qu c gia ......................................9 1.1.2.4. Ti p c n th trư ng và gi m xung ñ t thương m i ............................9 1.1.2.5. Khai thác chuy n giao và công ngh ...............................................10 1.1.2.6. Ti p c n ngu n tài nguyên thiên nhiên ............................................10 1.1.3. Ý nghĩa, vai trò c a v n FDI...................................................................10 1.1.3.1 B sung cho ngu n v n trong nư c ..................................................10 1.1.3.2 Ti p thu công ngh và bí quy t qu n lý ............................................12 1.1.3.3 Tham gia m ng lư i s n xu t toàn c u .............................................12 1.1.3.4 Tăng s lư ng vi c làm và ñào t o nhân công..................................13 1.1.3.5. Làm tăng ngu n thu ngân sách ........................................................13 1.1.3.6 Vai trò c a FDI..................................................................................14 1.2 Đ C ĐI M C A NGÀNH DU L CH NH HƯ NG Đ N THU HÚT V N Đ U TƯ TR C TI P NƯ C NGOÀI (FDI)......................................................16 1.2.1 Khái ni m v du l ch ...........................................................................16 1.2.2. Đ c ñi m c a ngành du l ch ....................................................................17 1.2.3. S c n thi t ph i thu hút v n ñ u tư FDI ñ phát tri n du l ch...............18
4 1.3 N I DUNG THU HÚT V N Đ U TƯ TR C TI P NƯ C NGOÀI VÀO NGÀNH DU L CH......................................................................................20 1.3.1. Chính sách xúc ti n qu ng bá .................................................................20 1.3.2. Chính sách c i thi n môi trư ng ñ u tư: .................................................20 1.3.3. Chính sách h tr ñ u tư .........................................................................22 1.3.3.1 Giai ño n trư c m t...........................................................................22 1.3.3.2 Giai ño n t 2010:.............................................................................22 1.4. NH NG NHÂN T NH HƯ NG Đ N THU HÚT V N FDI VÀO NGÀNH DU L CH ...............................................................................................23 1.4.1 Đi u ki n t nhiên...............................................................................23 1.4.1.1 V trí ñ a lý ........................................................................................23 1.4.2. Đi u ki n kinh t .....................................................................................24 1.4.3. Đi u ki n chính tr - xã h i: ....................................................................26 1.4.4. S phát tri n c a cơ s h t ng ...............................................................27 1.4.4.1 Cơ s h t ng.....................................................................................27 1.4.4.2 S phát tri n c a cơ s h t ng .........................................................28 1.4.5. S phát tri n c a ngành Du l ch..............................................................29 1.5. KINH NGHI M THU HÚT V N FDI C A CÁC NƯ C T I CHÂU Á .32 1.5.1. C i thi n môi trư ng pháp lý cho ho t ñ ng ñ u tư ...............................33 1.5.2. Đơn gi n hóa th t c, quy trình ñ u tư ...................................................33 1.5.3. Công khai các k ho ch phát tri n kinh t ..............................................33 1.5.4. H th ng pháp lu t ñ ng b , ñ m b o quy n l i cho nhà ñ u tư............33 1.5.5. Gi m thu , ưu ñãi tài chính ti n t ..........................................................34 1.5.5.1 C t gi m thu ....................................................................................34 1.5.5.2 Cho phép nhà ñ u tư ho t ñ ng trên th trư ng tài chính .................34 1.5.5.3 Các chính sách ưu ñãi v d ch v ......................................................35 1.5.6. Xây d ng cơ s h t ng...........................................................................35 1.5.6.1 Thái Lan chú tr ng ñ u tư cơ s h t ng: .........................................35 1.5.6.2 Trung Qu c .......................................................................................35
5 1.5.7. Phát tri n ngu n nhân l c có trình ñ cao ..............................................35 *. Coi tr ng ñ u tư cho giáo d c ...................................................................36 1.5.8. Chính sách thu hút nhân tài.....................................................................36 K T LU N CHƯƠNG 1..........................................................................38 CHƯƠNG 2: TH C TR NG THU HÚT V N Đ U TƯ FDI VÀO NGÀNH DU L CH T NH KHÁNH HÒA ..................................................................................39 2.1. CÁC NHÂN T NH HƯ NG Đ N THU HÚT V N FDI VÀO NGÀNH DU L CH T NH KHÁNH HÒA ...........................................................39 2.1.1. Đi u ki n t nhiên...................................................................................39 2.1.1.1 V trí ñ a lý ........................................................................................39 2.1.1.2. Đ a hình ............................................................................................40 2.1.1.3. Khí h u .............................................................................................40 2.1.1.4. Thu văn...........................................................................................40 2.1.1.5. Tài nguyên du l ch t nhiên .............................................................40 2.1.1.6. Tài nguyên du l ch nhân văn ............................................................41 2.1.2. Đi u ki n kinh t .....................................................................................42 2.1.3. Đi u ki n xã h i ......................................................................................43 2.1.4. H th ng cơ s h t ng............................................................................44 2.1.4.1 H th ng cơ s h t ng giao thông....................................................45 2.1.4.2. H th ng thông tin liên l c ...............................................................46 2.1.4.3. H th ng các d ch v tài chính - ngân hàng.....................................46 2.2. TÌNH HÌNH PHÁT TRI N NGÀNH DU L CH T NH KHÁNH HÒA.......47 2.2.1. Đi u ki n trang b cơ s v t ch t ........................................................47 2.2.2. Xây d ng và khai thác các tuy n, ñi m du l ch ......................................49 2.2.3. Ho t ñ ng kinh doanh l hành và hư ng d n du l ch .............................49 2.2.4. V ho t ñ ng ñón khách du l ch tàu bi n................................................50 2.2.5. Khách du l ch và doanh thu du l ch.........................................................50 2.3. CHÍNH SÁCH THU HÚT V N FDI VÀO NGÀNH DU L CH C A T NH KHÁNH HÒA.......................................................................................................52
6 2.3.1. Chính sách xúc ti n qu ng bá ñ u tư du l ch ..........................................52 2.3.2. Chính sách c i thi n môi trư ng ñ u tư ..............................................54 2.3.3. Chính sách h tr ñ u tư .........................................................................56 2.3.2.1 Chính sách ưu ñãi v thu : ................................................................56 2.3.2.2 Chính sách ưu ñãi v s d ng ñ t: ....................................................57 2.3.2.3 Các chính sách ưu ñãi khác:..............................................................58 2.3.4. K t qu thu hút v n FDI vào ngành du l ch t nh Khánh Hòa .................59 2.3.4.1. K t qu thu hút FDI trong ngành du l ch .........................................70 2.3.4.2 Tác ñ ng c a v n FDI v i phát tri n ngành du l ch và kinh t - xã h i c a t nh Khánh Hòa.......................................................................................72 2.4 ĐÁNH GIÁ CHUNG V TÌNH HÌNH THU HÚT V N Đ U TƯ TR C TI P NƯ C NGOAI (FDI) Đ PHÁT TRI N NGÀNH DU L CH T NH KHÁNH HÒA.......................................................................................................78 2.4.1 Nh ng thành công ....................................................................................78 2.4.2. Nh ng t n t i trong thu hút v n FDI và nguyên nhân ............................80 K T LU N CHƯƠNG 2..........................................................................83 CHƯƠNG 3: M T S GI I PHÁP NH M TĂNG CƯ NG THU HÚT V N Đ U TƯ TR C TI P NƯ C NGOÀI Đ PHÁT TRI N NGÀNH DU L CH T NH KHÁNH HÒA ............................................................................................84 3.1. Nh ng căn c cho vi c xây d ng các gi i pháp............................................84 3.1.1 Quan ñi m và m c tiêu phát tri n du l ch ñ n năm 2015 ........................84 3.1.1.1. Quan ñi m ........................................................................................84 3.1.1.2. M c tiêu ...........................................................................................85 3.1.2. D báo GDP, nhu c u v n ñ u tư cho phát tri n du l ch t nh Khánh Hoà ñ n năm 2015 ....................................................................................................87 3.1.2.1. D báo GDP c a ngành du l ch t nh Khánh Hòa ñ n năm 2015 .....87 3.1.2.2.D báo nhu c u v n ñ u tư vào du l ch t nh Khánh Hòa ñ n năm 2015...............................................................................................................88 3.1.3. M c tiêu thu hút v n FDI vào ngành du lich ñ n năm 2015 ..................89
7 3.2. M T S GI I PHÁP THU HÚT V N Đ U TƯ FDI Đ PHÁT TRI N DU L CH T NH KHÁNH HOÀ Đ N NĂM 2015 ..............................................90 3.2.1. Tăng cư ng công tác xúc ti n ñ u tư, qu ng bá du l ch .........................90 3.2.1.1. Tăng cư ng công tác xúc ti n ñ u tư, qu ng bá du l ch ..................90 3.2.1.2. H p tác, liên k t vùng ......................................................................91 3.2.1.3. Tìm ki m và m r ng th trư ng......................................................92 3.2.1.4. Chú tr ng ñào t o, phát tri n ngu n nhân l c ph c v du l ch ........93 3.2.1.5. Khai thác m nh l i th v tài nguyên du l ch c a ñ a phương.........94 3.2.2. Đ y m nh c i cách th t c hành chính, t o môi trư ng ñ u tư lành m nh ...........................................................................................................................95 3.2.3. Tăng cư ng công tác h tr các nhà ñ u tư FDI.....................................97 3.2.3.1 H tr nhà ñ u tư ..............................................................................97 3.2.3.2 Hoàn ch nh v các chính sách ưu ñãi ñ u tư: Thu , ñ t ñai…..........97 3.2.4. Hoàn thi n cơ s h t ng du l ch.............................................................99 3.2.5. Đào t o, phát tri n ngu n nhân l c du l ch ...........................................100 K T LU N CHƯƠNG 3........................................................................102 K T LU N VÀ KI N NGH .............................................................................103 TÀI LI U THAM KH O ...................................................................................105 QUY T Đ NH GIAO Đ TÀI LU N VĂN TH C SĨ (B N SAO).
1 M Đ U 1. Tính c p thi t c a ñ tài N n kinh t Vi t Nam ñang chuy n ñ i t nông nghi p sang n n kinh t d ch v . Hơn m t ph n ba t ng s n ph m trong nư c ñư c t o ra b i các d ch v bao g m: Du l ch, ph c v công nghi p và giao thông v n t i. M c tiêu c a chi n lư c phát tri n du l ch trong tương lai là du l ch cơ b n tr thành ngành kinh t mũi nh n, có tính chuyên nghi p, h th ng cơ s v t ch t k thu t tương ñ i ñ ng b , hi n ñ i, s n ph m du l ch ch t lư ng cao, ña d ng, có thương hi u, có s c c nh tranh, mang ñ m b n s c văn hoá dân t c, thân thi n v i môi trư ng… ñưa Vi t Nam tr thành ñi m ñ n ñ ng c p trong khu v c. Đây s là m t trong nh ng ti n ñ góp ph n ñ kinh t nư c ta phát tri n theo hư ng công nghi p hóa, hi n ñ i hóa. Mu n v y, vi c th c hi n và g n k t l i gi a các d ch v v i nhau s là m t trong nh ng y u t b sung và h tr nhau ñ ngành du l ch phát tri n ñư c hi u qu . Trong ñó, du l ch bi n, ñ o là ngành có nhi u l i th l n cho 28 trong s 64 t nh, thành ph nư c ta là các t nh, thành ph n m ven bi n. Ngành “công nghi p không khói” này ñem l i hi u qu vô cùng to l n cho xã h i nhi u nư c trên th gi i và khu v c. Hàng năm du l ch ñóng góp 5% GDP c a qu c gia. Đ n nay có kho ng 1 tri u lao ñ ng làm vi c trong lĩnh v c du l ch. Năm 2009, thu hút ñ u tư nư c ngoài vào du l ch cũng ñ t 8,8 t Đôla M (USD)/22,48 t USD, chi m 41% t ng s v n ñăng ký v n ñ u tư tr c ti p nư c ngoài (FDI) vào Vi t Nam. T th c t trên, ñ tài ñã ti n hành nghiên c u th c tr ng FDI Vi t Nam, tìm ra nguyên nhân v n ñ , t ng h p kinh nghi m thu hút FDI c a các nư c ñi trư c và t ñó ñ xu t nh ng bi n pháp nh m thu hút FDI m t cách có hi u qu . Khánh Hòa n m g n ñư ng hàng h i qu c t , có h th ng c ng bi n g n v i ñ u nút giao thông quan tr ng c v ñư ng b , ñư ng s t, ñư ng th y và ñư ng hàng không, là m t trong nh ng c a ngõ ra bi n Đông c a khu v c Nam Trung B và Tây Nguyên…, cùng nhi u l i th v tài nguyên, nh t là tài nguyên bi n: v nh sâu, b bi n có nhi u bãi t m ñ p, c nh quan thiên nhiên kỳ thú và nhi u di tích l ch
2 s , văn hóa phong phú… Đây là nh ng ñi u ki n thu n l i cho t nh phát tri n kinh t - xã h i, nh t là phát tri n ngành du l ch. Tuy là t nh có nhi u ti m năng và l i th ñ phát tri n du l ch, song so v i ngành du l ch các thành ph l n thì ngành du l ch c a t nh Khánh Hòa v n còn nhi u h n ch do chưa ñư c ñ u tư phù h p v i ti m năng và l i th v n có. Khánh Hòa có ít d án ñư c ñ u tư tr c ti p t nư c ngoài nh t là ñ u tư v du l ch. Đa ph n còn l i là ñ u tư trong nư c nên du l ch t nh Khánh Hòa chưa ñư c khai thác tri t ñ và chưa ñư c phát tri n ngang t m v i v trí thu n l i và ti m năng c a nó. Trong khi ñó, FDI là ngu n ngo i l c vô cùng quan tr ng ñ i v i nhi u nư c, ñ c bi t là các nư c ñang phát tri n như nư c ta. Đ phát huy th m nh du l ch bi n và phát tri n ngành du l ch bao g m phát tri n các s n ph m du l ch và d ch v du l ch, phát tri n h th ng khai thác các d ch v du l ch ñi kèm… s cho phép khai thác ti m năng du l ch, khai thác các ngu n khách tham quan, du l ch, ngh dư ng… phát tri n m nh ho t ñ ng c a các d ch v liên quan và có th ñư c xem là m t khâu ñ t phá cho s phát tri n kinh t du l ch c a khu v c này. Chính vì th mà tôi ch n ñ tài: “Thu hút v n ñ u tư tr c ti p nư c ngoài (FDI) ñ phát tri n ngành du l ch t nh Khánh Hòa” cho lu n văn t t nghi p cao h c ngành Kinh t Phát tri n. 2. T ng quan nghiên c u Thu hút v n ñ u tư tr c ti p nư c ngoài (FDI) ñ phát tri n ngành du l ch t nh Khánh Hòa nói riêng và kinh t c a t nh nói chung ñã ñư c chú ý nghiên c u không ch các nư c trong khu v c, các nư c trên th gi i mà còn Vi t Nam. Dư i ñây là m t s nghiên c u c a m t s tác gi : Nư c ngoài Phát tri n kinh t trên cơ s lu n ñi m c a Torado (1992), mu n tăng trư ng kinh t , có th ñư c suy ra t nhi u nhân t , nhưng quan tr ng nh t, ñ u tư ñ tăng ch t lư ng t ngu n tài nguyên, ch t lư ng c a c i, v t ch t cũng như con ngư i ñang t n t i, làm tăng ch t lư ng, s lư ng c a các ngu n s n xu t ñó và làm tăng năng su t t các ngu n c th thông qua vi c phát minh, ñ i m i và ti n b công
3 ngh k thu t, ñã và s ti p t c là nhân t hàng ñ u trong vi c kích thích tăng trư ng kinh t . Theo quan ñi m c a P.A. Samuelson, ña s các nư c ñang phát tri n ñ u thi u v n, m c thu nh p th p ch ñ s ng m c ñ thi u, do ñó kh năng tích lu v n h ng ch và ph i có ñ u tư c a nư c ngoài vào các nư c ñang phát tri n. Roy Hadod – Evsey Domar (1940) mu n phát tri n kinh t (nói chung) ñòi h i ph i ñ u tư v n cho s n xu t nhưng cũng c n ph i nâng cao hi u qu s d ng v n [41, 117]. H n ch c a Roy Hadod – Evsey Domar là không ch ra h n ch c a vi c ñ u tư mà ch t o s tăng trư ng trong ng n h n. Do v y Robert Solow (1956) ñã phát tri n k t qu c a Roy Hadod – Evsey Domar và l p lu n r ng: “Vi c tăng kh i lư ng v n s n xu t qua ñ u tư ch nh hư ng t i tăng trư ng cho lĩnh v c ñ u tư trong ng n h n nhưng không nh hư ng trong dài h n”. Gillis (1992) k t lu n r ng t c ñ tăng trư ng trong thu nh p ch có th ñư c duy trì trong m t th i gian dài ch khi xã h i có kh năng duy trì m c ñ u tư m t t l ñáng k nào ñó so v i t ng s n ph m qu c dân. [38, 107] Theo quan ñi m c a Ragnar Nurkse, m c a cho FDI có ý nghĩa ñ i v i các nư c ñang phát tri n có th vươn ñ n nh ng th trư ng m i, cũng như khuy n khích vi c m r ng k thu t hi n ñ i và nh ng phương pháp qu n lý có hi u qu . FDI giúp các nư c ñang phát tri n tránh ñư c nh ng ñòi h i v lãi su t ch t ch , v ñi u ki n thanh toán n và nh ng ñi u hay tác ñ ng ñ n vay n qu c t . Ragnar Nurkse cho r ng, FDI ñem l i l i l i ích chung cho c hai bên, dù ch ng bao gi cân b ng tuy t ñ i nhưng không th làm khác ñư c vì nó là ñòi h i t nhiên, t t y u c a quá trình v n ñ ng th trư ng. Đ u tư tr c ti p là k t qu hoàn toàn t nhiên b i ho t ñ ng t do c a các ñ ng cơ ki m l i nhu n.[40, 107] Và có th nói r ng, lý thuy t v chuy n d ch cơ c u c a Moise Syrquin là m t b c tranh t ng th v s phát tri n và chuy n d ch cơ c u kinh t trên th gi i th i kỳ hi n ñ i. Th c ti n phát tri n kinh t th gi i th i gian qua ñã cho th y t m quan tr ng c a khu v c d ch v t i b t c qu c gia nào trên th gi i cũng tùy thu c ph n l n vào giai ño n phát tri n ñương th i. [39, 107]
4 Trong nư c Có nhi u nghiên c u khác nhau trên nhi u khía c nh t thu hút v n ñ u tư tr c ti p nư c ngoài và ñây còn là m t v n ñ r t r ng. Tuy nhiên, trong ph m vi này, lu n văn ch t p trung nghiên c u thu hút v n ñ u tư tr c ti p nư c ngoài (FDI) ñ phát tri n du l ch t nh Khánh Hòa. Dư i ñây là ph n trình bày m t s nghiên c u. - “Kinh nghi m thu hút v n ñ u tư tr c ti p nư c ngoài các nư c ASEAN và v n d ng vào Vi t Nam”, Nguy n Huy Thám, Lu n án ti n sĩ Kinh t , H c vi n Chính tr qu c gia H Chí Minh, Hà N i, 1999. - “Th c tr ng và gi i pháp nh m thu hút v n ñ u tư tr c ti p nư c ngoài trên ñ a bàn t nh Đ ng Nai”, Phan Minh Thành, Lu n văn th c sĩ Kinh t , H c vi n Chính tr qu c gia H Chí Minh, Hà N i, 2000. - “Khu v c kinh t có v n ñ u tư nư c ngoài - v trí, vai trò c a nó trong n n kinh t th trư ng ñ nh hư ng XHCN Vi t Nam”, Đ tài KH-CN c p nhà nư c KX01.05, GS.TS Nguy n Bích Đ t, Hà N i, 2004. - “Đ u tư tr c ti p nư c ngoài Bình Dương - Th c tr ng và gi i pháp”, Bùi Th Dung, Lu n văn th c sĩ Kinh doanh và qu n lý, H c vi n Chính tr qu c gia H Chí Minh, Hà N i, 2005. - “G i v n nư c ngoài cho 7 d án du l ch bi n”. Trong ñó, mi n Trung có 4 d án Celadon t i Hòn Ngang (V n Ninh, Khánh Hòa) – Th i báo Kinh T Sài Gòn -2009. Xu hư ng Đ u tư tr c ti p nư c ngoài (FDI: Foreign Direct Investment) c a các công ty ña qu c gia (TNCs: Trans National Companies) hi n nay - Trung tâm Thông tin Kinh t – Vi n Nghiên c u Phát tri n Tp.H Chí Minh (2009): Trên cơ s t ng k t kinh nghi m thu hút ñ u tư tr c ti p nư c ngoài (FDI) c a m t s nư c khu v c Châu Á khi ñã là thành viên c a WTO và rút kinh nghi m cho Vi t Nam. Kinh nghi m quý báu này nh m giúp cho thành ph bi n có th phát tri n thành công thành m t trong nhưng ñi m ñ n lý tư ng cho du khách qu c t và qu c n i.
5 Đi m ñ t phá trong Chi n lư c phát tri n du l ch Vi t Nam ñ n năm 2020, t m nhìn 2030 c a TS. Hà Văn Siêu (2010) ñã phân tích v th th c t i c a ngành du l ch Vi t Nam, nh ng thành t u, h n ch , nguyên nhân và bài h c kinh nghi m, ñ ng th i ñ t trong b i c nh và xu th chung c a khu v c và th gi i ñ xác ñ nh quan ñi m, t m nhìn, m c tiêu và nh ng ñ nh hư ng ñ t phá cho giai ño n t i. 3. M c tiêu nghiên c u - Khái quát lý lu n và th c ti n v v n ñ thu hút v n ñ u tư tr c ti p nư c ngoài (FDI), t ñó hình thành khung n i dung nghiên c u cho ñ tài. - Đánh giá nh ng ti m năng phát tri n Du l ch t nh Khánh Hòa và nhu c u v v n cho phát tri n ngành du l ch. - Nghiên c u tình hình thu hút v n ñ u tư tr c ti p nư c ngoài vào ngành du l ch, ch ra nh ng m t thành công và h n ch trong ho t ñ ng thu hút v n ñ u tư tr c ti p nư c ngoài (FDI) vào ngành du l ch t nh Khánh Hòa. - Đ xu t m t s bi n pháp nh m tăng cư ng thu hút v n ñ u tư tr c ti p nư c ngoài (FDI) ñ ñáp ng nhu c u v n và phát tri n cho ngành du l ch t nh Khánh Hòa. 4. Phương pháp nghiên c u Đ tài s d ng các phương pháp nghiên c u c th như: phân tích th ng kê, so sánh, ñánh giá, t ng h p, ñi u tra kh o sát, phương pháp chuyên gia… 5. Đ i tư ng, ph m vi nghiên c u - Đ i tư ng nghiên c u: Nh ng v n ñ kinh t và qu n lý v thu hút v n ñ u tư tr c ti p nư c ngoài (FDI) vào ngành du l ch. - Ph m vi nghiên c u: + V không gian: T nh Khánh Hòa + V th i gian: t năm 2003 ñ n năm 2009 6. Ngu n thông tin d li u, công c phân tích chính S li u th c p: Ch y u s d ng s li u c a Niên giám th ng kê t nh Khánh Hòa, s li u c a S K ho ch và Đ u tư t nh Khánh Hòa, S văn hóa th thao và Du l ch t nh Khánh Hòa
6 Đi u tra th c t b ng ph ng v n Ý ki n c a chuyên gia. Công c chính: X lý s li u b ng excel, k t h p v i th ng kê mô t . 7. Ý nghĩa khoa h c và th c ti n c a ñ tài - H th ng hóa nh ng v n ñ lý lu n liên quan ñ n thu hút v n ñ u tư tr c ti p nư c ngoài (FDI) ñ phát tri n ngành du l ch. - Phân tích ñánh giá th c tr ng các chính sách thu hút v n ñ u tư tr c ti p nư c ngoài (FDI) ñ phát tri n ngành du l ch t nh Khánh Hòa, ch ra nh ng thành công, h n ch , nh ng nhân t tác ñ ng ñ n thu hút v n FDI vào ngành du l ch c a t nh. - Các gi i pháp ñư c ki n ngh d a trên tính ñ c thù c a ñ a phương s h a h n nhi u h u ích cho ho ch ñ nh chính sách phát tri n ngành du l ch 8. K t c u ñ tài Ngoài ph n m ñ u và k t lu n, ñ tài g m có 3 chương: Chương 1. Cơ s lý lu n v thu hút v n ñ u tư tr c ti p nư c ngoài (FDI) vào ngành du l ch Chương 2. Th c tr ng thu hút v n ñ u tư tr c ti p nư c ngoài vào ngành du l ch t nh Khánh Hòa Chương 3: M t s gi i pháp nh m tăng cư ng thu hút v n ñ u tư tr c ti p nư c ngoài ñ phát tri n ngành du l ch t nh Khánh Hòa
7 CHƯƠNG 1: CƠ S LÝ LU N V THU HÚT V N Đ U TƯ TR C TI P NƯ C NGOÀI (FDI) VÀO NGÀNH DU L CH 1.1. V N Đ U TƯ TR C TI P NƯ C NGOÀI (FDI) 1.1.1. M t s khái ni m 1.1.1.1 Đ u tư tr c ti p nư c ngoài (FDI) Theo t ch c Thương m i Th gi i, ñ u tư tr c ti p nư c ngoài (FDI) x y ra khi m t nhà ñ u tư t m t nư c (nư c ch ñ u tư) có ñư c m t tài s n m t nư c khác (nư c thu hút ñ u tư) cùng v i quy n qu n lý tài s n ñó. Phương di n qu n lý là th ñ phân bi t FDI v i các công c tài chính khác. Trong ph n l n trư ng h p, c nhà ñ u tư l n tài s n mà ngư i ñó qu n lý nư c ngoài là các cơ s kinh doanh. Trong nh ng trư ng h p ñó, nhà ñ u tư thư ng hay ñư c g i là "công ty m " và các tài s n ñư c g i là "công ty con" hay "chi nhánh công ty". [30, 107] 1.1.1.2. Ngu n v n ñ u tư tr c ti p nư c ngoài Trong kinh t h c c ñi n, David Ricardo phân bi t tư b n c ñ nh v i tư b n ñ quay vòng. Đ i v i m t doanh nghi p, chúng ñ u là tư b n ho c v n. - Karl Marx b sung m t s phân bi t mà thư ng b l n v i khái ni m c a Ricardo. Trong h c thuy t kinh t chính tr c a Marx, tư b n lưu ñ ng là kho n ñ u tư c a nhà tư b n vào l c lư ng s n xu t, là ngu n t o ra giá tr th ng dư. Nó ñư c coi là “lưu ñ ng” vì lư ng giá tr mà nó t o ra khác v i lư ng giá tr nó tiêu d ng, có nghĩa là t o ra giá tr m i. Nói m t cách khác, tư b n c ñ nh là kho n ñ u tư vào y u t s n xu t không ph i con ngư i như máy móc, nhà xư ng, nh ng tư b n, mà theo Marx, ch t o ra lư ng giá tr ñ thay th chính b n thân chúng. Nó ñư c coi là c ñ nh theo nghĩa giá tr ñ u tư ban ñ u và giá tr thu h i d ng các hàng hóa do chúng t o ra là không ñ i. - Đ u tư và tích t tư b n trong kinh t h c c ñi n là vi c t o ra tư b n m i. Đ kh i ñ ng quá trình ñ u tư, hàng hóa ph i ñư c t o ra nhưng không ñ tiêu dùng ngay, thay vào ñó, chúng tr thành công c s n xu t ñ t o ra hàng hóa khác. Đ u tư liên quan ch t ch v i ti t ki m, nhưng không ph i là m t. Theo Keynes, ti t
8 ki m là không s d ng ngay thu nh p vào hàng hóa ho c d ch v , trong khi ñó ñ u tư là vi c tiêu dùng kho n ti t ki m ñó vào nh ng hàng hóa v n. - Nhà kinh t h c Áo Eugen von Böhm-Bawerk cho r ng tích t tư b n ñư c xác ñ nh b ng quá trình tái ñ u tư tư b n. B i tư b n theo ñ nh nghĩa c a ông là hàng hóa có th b c cao, ho c hàng hóa ñ t o ra hàng hóa khác và thu h i giá tr c a chúng t hàng hóa ñư c t o ra trong tương lai. 1.1.1.3. Thu hút v n ñ u tư tr c ti p nư c ngoài Thu hút v n ñ u tư là nh ng ho t ñ ng, nh ng chính sách c a chính quy n, c ng ñ ng doanh nghi p và dân cư ñ nh m qu ng bá, xúc ti n, h tr , khuy n khích các nhà ñ u tư b v n th c hi n m c ñích ñ u tư phát tri n. Th c ch t thu hút v n ñ u tư là làm gia tăng s chú ý, quan tâm c a các nhà ñ u tư ñ t ñó d ch chuy n dòng v n ñ u tư vào ñ a phương ho c ngành. [4, 105] 1.1.2. Đ c ñi m c a v n ñ u tư tr c ti p nư c ngoài 1.1.2.1 Chênh l ch v năng su t c n biên c a v n gi a các nư c Helpman và Sibert, Richard S. Eckaus cho r ng có s khác nhau v năng su t c n biên (s có thêm trong t ng s ñ u ra mà m t nhà s n xu t có ñư c do dùng thêm m t ñơn v c a y u t s n xu t) c a v n gi a các nư c. M t nư c th a v n thư ng có năng su t c n biên th p hơn. Còn m t nư c thi u v n thư ng có năng su t c n biên cao hơn. Tình tr ng này s d n ñ n s di chuy n dòng v n t nơi dư th a sang nơi khan hi m nh m t i ña hóa l i nhu n. Vì chi phí s n xu t c a các nư c th a v n thư ng cao hơn các nư c thi u v n. Tuy nhiên như v y không có nghĩa là t t c nh ng ho t ñ ng nào có năng su t c n biên cao m i ñư c các Doanh nghi p ñ u tư s n xu t mà cũng có nh ng ho t ñ ng quan tr ng, là s ng còn c a Doanh nghi p thì h v n t s n xu t cho dù ho t ñ ng ñó cho năng su t c n biên th p. 1.1.2.2 Chu kỳ s n ph m Đ i v i h u h t các doanh nghi p tham gia kinh doanh qu c t thì chu kỳ s ng c a các s n ph m này bao g m 3 giai ño n ch y u là: Giai ñoan s n ph m m i; giai ño n s n ph m chín mu i; giai ño n s n ph m chu n hóa. Akamatsu Kaname
9 (1962) cho r ng s n ph m m i, ban ñ u ñư c phát minh và s n xu t nư c ñ u tư, sau ñó m i ñư c xu t kh u ra th trư ng nư c ngoài. T i nư c nh p kh u, ưu ñi m c a s n ph m m i làm nhu c u trên th trư ng b n ñ a tăng lên, nư c nh p kh u chuy n sang s n xu t ñ thay th s n ph m nh p kh u này b ng cách ch y u d a vào v n, k th ât c a nư c ngoài (giai ño n s n ph m chín mu i). Khi nhu c u th trư ng c a s n ph m m i trên th trư ng trong nư c bão hòa, nhu c u xu t kh u l i xu t hi n (giai ño n s n ph m chu n hóa). Hi n tư ng này di n ra theo chu kỳ và do ñó d n ñ n s hình thành FDI. Raymond Vernon (1966) l i cho r ng khi s n xu t m t s n ph m ñ t t i giai ño n chu n hóa trong chu kỳ phát tri n c a mình cũng là lúc th trư ng s n ph m này có r t nhi u nhà cung c p. giai ño n này, s n ph m ít ñư c c i ti n, nên c nh tranh gi a các nhà cung c p d n t i quy t ñ nh gi m giá và do ñó d n t i quy t ñ nh c t gi m chi phí s n xu t. Đây là lý do ñ các nhà cung c p chuy n s n xu t s n ph m sang nh ng nư c cho phép chi phí s n xu t th p hơn. 1.1.2.3 L i th ñ c bi t c a các công ty ña qu c gia Stephen H. Hymes (1960, công b năm 1976), John H. Dunning (1981), Rugman A. A. (1987) và m t s ngư i khác cho r ng các công ty ña qu c gia có nh ng l i th ñ c thù (ch ng h n năng l c cơ b n) cho phép công ty vư t qua nh ng tr ng i v chi phí nư c ngoài nên h s n sàng ñ u tư tr c ti p ra nư c ngoài. Khi ch n ñ a ñi m ñ u tư, nh ng công ty ña qu c gia s ch n nơi nào có các ñi u ki n (lao ñ ng, ñ t ñai,chính tr ) cho phép h phát huy các l i th ñ c thù nói trên. Nh ng công ty ña qu c gia thư ng có l i th l n v v n và công ngh ñ u tư ra các nư c s n có ngu n nguyên li u, giá nhân công r và thư ng là th trư ng tiêu th ti m năng... ta d dàng nh n ra l i ích c a vi c này. 1.1.2.4. Ti p c n th trư ng và gi m xung ñ t thương m i Đ u tư tr c ti p ra nư c ngoài là m t bi n pháp ñ tránh xung ñ t thương m i song phương. Ví d , Nh t B n hay b M và các nư c Tây Âu phàn nàn do Nh t B n có th ng dư thương m i còn các nư c kia b thâm h t thương m i trong quan h song phương. Đ i phó, Nh t B n ñã tăng cư ng ñ u tư tr c ti p vào các th
10 trư ng ñó. H s n xu t và bán ô tô, máy tính ngay t i M và châu Âu, ñ gi m xu t kh u các s n ph m này t Nh t B n sang. H còn ñ u tư tr c ti p vào các nư c th ba, và t ñó xu t kh u sang th trư ng B c M và châu Âu. 1.1.2.5. Khai thác chuy n giao và công ngh Không ph i FDI ch ñi theo hư ng t nư c phát tri n hơn sang nư c kém phát tri n hơn. Chi u ngư c l i th m chí còn m nh m hơn n a. Nh t B n là nư c tích c c ñ u tư tr c ti p vào M ñ khai thác ñ i ngũ chuyên gia M . Ví d , các công ty ô tô c a Nh t B n ñã m các b ph n thi t k xe M ñ s d ng các chuyên gia ngư i M . Các công ty máy tính c a Nh t B n cũng v y. Không ch Nh t B n ñ u tư vào M , các nư c công nghi p phát tri n khác cũng có chính sách tương t . Trung Qu c g n ñây ñ y m nh ñ u tư tr c ti p ra nư c ngoài, trong ñó có ñ u tư vào M . Vi c công ty ña qu c gia qu c t ch Trung Qu c là Lenovo mua b ph n s n xu t máy tính xách tay c a công ty ña qu c gia mang qu c t ch M là IBM ñư c xem là m t chi n lư c ñ Lenovo ti p c n công ngh s n xu t máy tính ưu vi t c a IBM. Hay vi c TCL (Trung Qu c) trong sáp nh p v i Thompson (Pháp) thành TCL-Thompson Electroincs, vi c National Offshore Oil Corporation (Trung Qu c) trong ngành khai thác d u l a mua l i Unocal (M ) cũng v i chi n lư c như v y. 1.1.2.6. Ti p c n ngu n tài nguyên thiên nhiên Đ có ngu n nguyên li u thô, nhi u công ty ña qu c gia tìm cách ñ u tư vào nh ng nư c có ngu n tài nguyên phong phú. Làn sóng ñ u tư tr c ti p ra nư c ngoài l n ñ u tiên c a Nh t B n vào th p niên 1950 là vì m c ñích này. FDI c a Trung Qu c hi n nay cũng có m c ñích tương t . 1.1.3. Ý nghĩa, vai trò c a v n FDI 1.1.3.1 B sung cho ngu n v n trong nư c Trong các lý lu n v tăng trư ng kinh t , nhân t v n luôn ñư c ñ c p. Khi m t n n kinh t mu n tăng trư ng nhanh hơn, nó c n nhi u v n hơn n a. N u v n trong nư c không ñ , n n kinh t này s mu n có c v n t nư c ngoài, trong ñó có v n FDI.
11 Đ i v i b t kỳ m t qu c nào, dù là nư c phát tri n hay ñang phát tri n thì ñ phát tri n ñ u c n có v n ñ ti n hành các ho t ñ ng ñ u tư t o ra tài s n m i cho n n kinh t . Ngu n v n ñ phát tri n kinh t có th ñư c huy ñ ng trong nư c ho c t nư c ngoài, tuy nhiên ngu n v n trong nư c thư ng có h n, nh t là ñ i v i nh ng nư c ñang phát tri n như Vi t Nam (có t l tích lu th p, nhu c u ñ u tư cao nên c n có m t s v n l n ñ phát tri n kinh t ). Vì v y, ngu n v n ñ u tư nư c ngoài ngày càng gi vai trò quan tr ng ñ i v i s phát tri n c a m i qu c gia. Ho t ñ ng ñ u tư nư c ngoài là kênh huy ñ ng v n l n cho phát tri n kinh t , trên c giác ñ vĩ mô và vi mô. Trên giác ñ vĩ mô, FDI tác ñ ng ñ n quá trình tăng trư ng kinh t , chuy n d ch cơ c u kinh t và phúc l i xã h i cho con ngư i, là ba khía c nh ñ ñánh giá s phát tri n kinh t c a m t qu c gia. Trên giác ñ vi mô, FDI có tác ñ ng m nh m ñ n năng l c c nh tranh c a các doanh nghi p trong nư c, v n ñ lưu chuy n lao ñ ng gi a doanh nghi p FDI và doanh nghi p trong nư c... Đ u tư nư c ngoài là nhân t quan tr ng và kh ng ñ nh rõ vai trò c a mình trong vi c ñóng góp vào s phát tri n kinh t c a VI t Nam. FDI có vai trò tr c ti p thúc ñ y s n xu t, b sung v n trong nư c, ti p thu công ngh và bí quy t qu n lý, tham gia m ng lư i s n xu t toàn c u, tăng s lư ng vi c làm và ñào t o nhân công, tăng ngu n thu cho ngân sách... [1, 105] Th c t trong nh ng năm qua cũng như d báo cho giai ño n t i ñã kh ng ñ nh t m quan tr ng c a FDI v i phát tri n kinh t nư c ta hi n nay. Đánh giá ñúng v trí, vài trò c a ñ u tư nư c ngoài, Đ i h i l n th IX c a Đ ng ta ñã coi kinh t có v n ñ u tư nư c ngoài là m t thành ph n kinh t , là m t b ph n c u thành c a n n kinh t th trư ng ñ nh hư ng XHCN, ñư c khuy n khích phát tri n, hư ng vào xu t kh u, xây d ng k t c u h t ng kinh t - xã h i, g n v i thu hút công ngh hi n ñ i, t o thêm nhi u vi c làm và ñ ra nhi m v c i thi n nhanh môi trư ng kinh t và pháp lý ñ thu hút m nh ngu n v n ñ u tư nư c ngoài (ch y u là FDI) ñ i v i chi n lư c phát tri n kinh t - xã h i c a c nư c. [2, 105]
12 1.1.3.2 Ti p thu công ngh và bí quy t qu n lý Ti p thu công ngh là vi c ng d ng và phát tri n các d ng c , máy móc, nguyên li u và quy trình ñ giúp ñ gi i quy t nh ng v n ñ c a con ngư i. V i tư cách là ho t ñ ng con ngư i, công ngh di n ra trư c khi có khoa h c và k ngh . Nó th hi n ki n th c c a con ngư i trong gi i quy t các v n ñ th c t ñ t o ra các d ng c , máy móc, nguyên li u ho c quy trình tiêu chu n. Vi c tiêu chu n hóa như v y là ñ c thù ch y u c a công ngh . Khái ni m v K thu t ñư c hi u là bao g m toàn b nh ng phương ti n lao ñ ng và nhưng phương pháp t o ra cơ s v t ch t. [1, 105] Trong m t s trư ng h p, v n cho tăng trư ng dù thi u v n có th huy ñ ng ñư c ph n nào b ng "chính sách th t lưng bu c b ng". Tuy nhiên, công ngh và bí quy t qu n lý thì không th có ñư c b ng chính sách ñó. Thu hút FDI t các công ty ña qu c gia s giúp m t nư c có cơ h i ti p thu công ngh và bí quy t qu n lý kinh doanh mà các công ty này ñã tích lũy và phát tri n qua nhi u năm và b ng nh ng kho n chi phí l n. Tuy nhiên, vi c ph bi n các công ngh và bí quy t qu n lý ñó ra c nư c thu hút ñ u tư còn ph thu c r t nhi u vào năng l c ti p thu c a ñ t nư c. [1, 105] 1.1.3.3 Tham gia m ng lư i s n xu t toàn c u Khi thu hút FDI t các công ty ña qu c gia, không ch doanh nghi p có v n ñ u tư c a công ty ña qu c gia, mà ngay c các doanh nghi p khác trong nư c có quan h làm ăn v i doanh nghi p ñó cũng s tham gia quá trình phân công lao ñ ng khu v c. Chính vì v y, nư c thu hút ñ u tư s có cơ h i tham gia m ng lư i s n xu t toàn c u thu n l i cho ñ y m nh xu t kh u. Nh ng tác ñ ng c a FDI trư c yêu c u phát tri n b n v ng và tái c u trúc n n kinh t trong giai ño n phát tri n m i, mà n i b t là: - B sung ngu n v n ñ u tư xã h i, nhưng còn nhi u h n ch v ch t lư ng tăng trư ng - M r ng xu t kh u, nhưng cũng làm tăng dòng nh p siêu
13 - T o thêm công ăn vi c làm, nhưng cũng làm m t ñi nhi u vi c làm truy n th ng và chưa coi tr ng ñào t o ngư i lao ñ ng - Không ít doanh nghi p FDI gây ô nhi m môi trư ng t nhiên và khai thác lãng phí tài nguyên thiên nhiên - Tăng ñóng góp tài chính qu c gia - Tăng áp l c c nh tranh [2, 105] 1.1.3.4 Tăng s lư ng vi c làm và ñào t o nhân công Vì m t trong nh ng m c ñích c a FDI là khai thác các ñi u ki n ñ ñ t ñư c chi phí s n xu t th p, nên xí nghi p có v n ñ u tư nư c ngoài s thuê mư n nhi u lao ñ ng ñ a phương. Thu nh p c a m t b ph n dân cư ñ a phương ñư c c i thi n s ñóng góp tích c c vào tăng trư ng kinh t c a ñ a phương. Trong quá trình thuê mư n ñó, ñào t o các k năng ngh nghi p, mà trong nhi u trư ng h p là m i m và ti n b các nư c ñang phát tri n thu hút FDI, s ñư c xí nghi p cung c p. Đi u này t o ra m t ñ i ngũ lao ñ ng có k năng cho nư c thu hút FDI. Không ch có lao ñ ng thông thư ng, mà c các nhà chuyên môn ñ a phương cũng có cơ h i làm vi c và ñư c b i dư ng nghi p v các xí nghi p có v n ñ u tư nư c ngoài. [5, 105] 1.1.3.5 Làm tăng ngu n thu ngân sách Đ i v i nhi u nư c ñang phát tri n, ho c ñ i v i nhi u ñ a phương, thu do các doanh nghi p có v n ñ u tư nư c ngoài n p là ngu n thu ngân sách quan tr ng. Trong su t m t th p k qua, khu v c có v n FDI chi m t tr ng ngày càng tăng trong GDP. Năm 2004, khu v c FDI ñóng góp 15,2 % vào GDP so v i t l ñóng 6,4% c a khu v c này năm 1994. Bên c nh ñó, khu v c có v n FDI luôn d n ñ u v t c ñ tăng giá tr gia tăng so v i các khu v c kinh t khác và là khu v c phát tri n năng ñ ng nh t. T c ñ tăng giá tr gia tăng c a khu v c này luôn cao hơn m c trung bình c a Vi t Nam. Vi t Nam ti n hành công cu c ñ i m i v i xu t phát ñi m r t th p. Do v y, xét v nhu c u v n, FDI ñư c coi là m t ngu n v n b sung quan tr ng cho v n ñ u tư trong nư c, nh m ñáp nhu c u ñ u tư cho phát tri n. Đóng góp c a FDI trong ñ u tư xã h i bi n ñ ng l n, m t ph n ph n ánh di n bi n th t thư ng c a ngu n v n