Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Triết học: Tư tưởng của Trần Trọng Kim về Luân lý, Đạo đức

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN<br /> <br /> LÊ THỊ HỒNG THOAN<br /> <br /> TƯ TƯỞNG CỦA TRẦN TRỌNG KIM<br /> VỀ LUÂN LÝ, ĐẠO ĐỨC<br /> <br /> Chuyên ngành<br /> <br /> : Triết học<br /> <br /> Mã số<br /> <br /> : 60220301<br /> <br /> Giảng viên hướng dẫn<br /> <br /> : TS. Trần Thị Hạnh<br /> <br /> HÀ NỘI – 2016<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> 1<br /> <br /> MỞ ĐẦU .............................................................................................................................................. 1<br /> CHƯƠNG 1: ĐIỀU KIỆN, TIỀN ĐỀ CHO SỰ HÌNH THÀNH TƯ TƯỞNG CỦA TRẦN TRỌNG KIM ....... 11<br /> 1.1. Điều kiện chính trị, xã hội Việt Nam và thế giới đầu thế kỷ XX .......................................... 11<br /> 1.1.1. Tình hình chính trị, xã hội thế giới đầu thế kỷ XX ......................................................... 11<br /> 1.1.2. Tình hình chính trị, xã hội Việt Nam đầu thế kỷ XX....................................................... 15<br /> 1.2. Tiền đề cho sự hình thành tư tưởng của Trần Trọng Kim.............................................................................................. 25<br /> 1.2.1 Giá trị truyền thống dân tộc ...................................................................................................................................... 25<br /> 1.2.2. Tư tưởng phương Đông ................................................................................................ 30<br /> 1.2.3. Tư tưởng phương Tây................................................................................................... 35<br /> 1.3. Cuộc đời và sự nghiệp của Trần Trọng Kim ....................................................................... 38<br /> 1.3.1. Cuộc đời và sự nghiệp của Trần Trọng Kim .................................................................. 38<br /> 1.3.2. Tác phẩm của Trần Trọng Kim ...................................................................................... 40<br /> CHƯƠNG 2: MỘT SỐ NỘI DUNG TRONG TƯ TƯỞNG CỦA TRẦN TRỌNG KIM VỀ LUÂN LÝ, ĐẠO ĐỨC<br /> .......................................................................................................................................................... 45<br /> 2.1. Một số khái niệm....................................................................................................................... 45<br /> 2.1.1. Khái niệm Đạo đức........................................................................................................ 45<br /> 2.1.2. Khái niệm Luân lý .......................................................................................................... 50<br /> 2.2. Tư tưởng của Trần Trọng Kim về Luân lý ................................................................................. 51<br /> 2.2.1. Quan niệm về bổn phận đối với gia tộc ........................................................................ 51<br /> 2.2.2. Quan niệm về Bổn phận đối với học đường ................................................................. 61<br /> 2.2.3. Quan niệm về bổn phận đối với xã hội ......................................................................... 67<br /> 2.3. Tư tưởng của Trần Trọng Kim về đạo đức ............................................................................... 75<br /> 2.3.1. Quan niệm về lòng nhân ái ........................................................................................... 76<br /> 2.3.2. Quan niệm về thiện – ác ............................................................................................... 79<br /> 2.3.3. Quan niệm về nghĩa vụ đạo đức ................................................................................... 82<br /> 2.4. Một số giá trị và hạn chế của tư tưởng luân lý, đạo đức của Trần Trọng Kim ....................... 85<br /> 2.4.1. Về mặt giá trị.............................................................................................................. 85<br /> 2.4.2. Về mặt hạn chế .......................................................................................................... 87<br /> KẾT LUẬN .......................................................................................................................................... 91<br /> DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................................... 93<br /> <br /> 2<br /> <br /> 3<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1.Tính cấp thiết của đề tài<br /> Luân lý, đạo đức là thước đo giá trị của con người trong xã hội loài người mọi thời đại.<br /> Lịch sử Việt Nam đã trải qua hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước. Quá trình đó đã rèn luyện<br /> và hun đúc nên những thế hệ con người Việt Nam giàu lòng yêu nước, sẵn sàng xả thân để cứu nước,<br /> thương yêu con người, thương yêu đồng loại, có tinh thần chịu đựng gian khổ, khó khăn.....Những đức<br /> tính đó đã trở thành truyền thống mà hàng ngàn đời nay, những thế hệ con người Việt Nam đã nâng<br /> niu, giữ gìn đó là những giá trị tinh thần, tư tưởng, tâm lý như lòng yêu nước, tính cần cù, sáng tạo, hài<br /> hước, trọng nhân nghĩa, kính thầy, ham học...những giá trị đó có tác dụng củng cố, phát triển quan hệ xã<br /> hội và hoàn thiện nhân cách con người. Đó là những giá trị luân lý, đạo đức truyền thống đáng tự hào<br /> của người Việt Nam từ xa xưa.<br /> Nước ta hiện nay đang đẩy mạnh quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước cùng với đó<br /> là xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Kinh tế trị trường là một bước tiến, là<br /> thành tựu văn minh của nhân loại. Nước ta mở cửa giao lưu với thế giới, tiếp thu những thành tựu khoa<br /> học, công nghệ và tiếp xúc với văn hóa, lối sống hiện đại của thế giới. Chính vì vậy mà trong hơn 20 năm<br /> thực hiện đường lối đổi mới của Đảng, đất nước ta có những bước phát triển vượt bậc trên mọi lĩnh vực<br /> của đời sống xã hội, đời sống của nhân dân được nâng lên rõ rệt.<br /> Tuy nhiên, song song với sự phát triển mạnh mẽ trên mọi lĩnh vực, những mặt trái của cơ chế thị<br /> trường cũng có ảnh hưởng không nhỏ đến tư tưởng, đạo đức, lối sống của con người Việt Nam hiện đại<br /> bao gồm nhiều thành phần như: học sinh, sinh viên, thế hệ trẻ - chủ nhân tương lai đất nước, trong đó<br /> có cả một bộ phận cán bộ, đảng viên.<br /> Nhìn chung, các giá trị luân lý, đạo đức Việt Nam đang có sự biến đổi nhanh chóng, đảo lộn,<br /> phức tạp có cả biến đổi tích cực, lẫn tiêu cực như hiện tượng chủ nghĩa cá nhân lấn áp chủ nghĩa tập thể,<br /> khuynh hướng coi trọng lợi ích, giá trị vật chất hơn giá trị tinh thần, tình cảm; trọng danh lợi hơn trọng<br /> danh tình nghĩa, coi thường giá trị văn hóa dân tộc, chạy theo lối sống thực dụng, vì đồng tiền mà chà<br /> đạp lên tất cả, một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên quan liêu, cửa quyền, kèn cựa địa vị, cục bộ,<br /> địa phương, bè phái mất đoàn kết nghiêm trọng...Trước những biến thể đó, việc xem xét, đánh giá lại<br /> những tư tưởng luân lý, đạo đức của các nhà tư tưởng, học giả từ xưa cho đến nay là hết sức cần thiết.<br /> Trong dòng chảy lịch sử tư tưởng Việt Nam, đầu thế kỷ XX Trần Trọng Kim được coi là một trong<br /> những học giả danh tiếng, một nhà giáo dục, một nhà biên khảo văn học và sử học Việt Nam, ông đã có<br /> những đóng góp nhất định trong các lĩnh vực tư tưởng. Đặc biệt phải kể đến tư tưởng giáo dục nói<br /> <br /> 4<br /> <br /> chung và tư tưởng giáo dục luân lý, đạo đức nói riêng. Cho đến ngày nay nó vẫn con những giá trị nhất<br /> định trong đời sống của mỗi con người.<br /> Chính vì vậy, tác giả đã chọn đề tài: “Tư tưởng của Trần Trọng Kim về Luân lý, Đạo đức” làm<br /> luận văn thạc sĩ chuyên ngành Triết học của mình.<br /> 2. Tình hình nghiên cứu đề tài<br /> Những đóng góp cũng như cống hiến của Trần Trọng Kim được rất nhiều học giả quan tâm,<br /> nghiên cứu. Có rất nhiều các công trình, bài viết khoa học của các chuyên gia, các học giả từ trước tới<br /> nay đã ngày càng đánh giá xác đáng vị trí, vai trò, giá trị của những tư tưởng đó.<br /> Hướng thứ nhất, các công trình, các cuốn sách, luận văn, luận án nghiên cứu về luân lý, đạo đức.<br /> Cuốn “Giáo trình Đạo đức học” của Nguyễn Ngọc Long và Nguyễn Thế Kiệt đã định nghĩa một<br /> cách khái quát: Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội, là tập hợp những nguyên tắc, quy tắc, chuẩn mực<br /> xã hội nhằm điều chỉnh và đánh giá cách ứng xử của con người trong quan hệ với nhau và quan hệ với xã<br /> hội, chúng được thực hiện bởi niềm tin cá nhân, bởi truyền thống và sức mạnh của dư luận xã hội. Đặc<br /> trưng cơ bản của đạo đức là ý thức, hành vi, năng lực, sự tự nguyện, tự giác của con người đối với con<br /> người và đối với xã hội.<br /> Cuốn sách “Mấy vấn đề đạo đức trong điều kiện kinh tế thị trường ở nước ta hiện nay” của tác<br /> giả Nguyễn Trọng Chuẩn, Nguyễn Văn Phúc, các tác giả đã chỉ rõ mặt tích cực của nền kinh tế thị trường<br /> là đã tạo ra những điều kiện tối ưu cho sự phát triển, song mặt khác kinh tế thị trường đã có những tác<br /> động tiêu cực nhất định tới các lĩnh vực đời sống xã hội, đặc biệt là lĩnh vực đạo đức.<br /> Cuốn sách “Tập bài giảng đạo đức học” của tác giả Phạm Văn Chung đã góp phần làm sáng tỏ và<br /> cụ thể hơn về lịch sử, lý luận và thực tiễn những vấn đề, nội dung đạo đức cơ bản vốn được nêu lên và<br /> giải đáp trong lịch sử và lý luận đạo đức như: bản chất, tính chất, nguồn gốc, cơ sở của đạo đức, các<br /> phạm trù thiện, ác, hạnh phúc, lương tâm, nghĩa vụ, lẽ sống. Tác giả đã xem xét mối liên hệ bên trong<br /> giữa các phạm trù, quan niệm đạo đức học theo một trình tự nhất định trong hệ thống của chúng và<br /> cuối mỗi bài thường có sự nhận định về vị trí, ý nghĩa của mỗi phạm trù, quan niệm sau này.<br /> Cuốn sách “Giá trị truyền thống của dân tộc Việt Nam” của tác giả Trần Văn Giàu, đã phân tích<br /> sâu sắc về các giá trị tinh thần truyền thống dân tộc và sự vận động của quần chúng qua những giai đoạn<br /> lịch sử Việt Nam. Theo tác giả, mục đích tìm hiểu giá trị tinh thần truyền thống không chỉ là tìm hiểu<br /> thêm về lịch sử dân tộc, mà còn nhằm mục đích thiết thực là góp phần xây dựng con người trong giai<br /> đoạn lịch sử cách mạng hiện nay, phục vụ cuộc đấu tranh bảo vệ độc lập dân tộc và xây dựng chủ nghĩa<br /> xã hội.<br /> <br /> 5<br /> <br />