Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Y tế công cộng: Stress, trầm cảm, lo âu và một số yếu tố liên quan của nhân viên điều dưỡng khối nội Bệnh viện trung ương Quân đội 108, năm 2019

Chia sẻ: Huyen Nguyen My | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:13

Thêm vào BST

Báo xấu

31
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn này là đánh giá thực trạng stress, trầm cảm, lo âu ở nhân viên điều dưỡng khối nội bệnh viện Trung ương quân đội 108, năm 2019.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Y tế công cộng: Stress, trầm cảm, lo âu và một số yếu tố liên quan của nhân viên điều dưỡng khối nội Bệnh viện trung ương Quân đội 108, năm 2019

i BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG VŨ MAI LAN STRESS, TRẦM CẢM, LO ÂU VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN CỦA NHÂN VIÊN ĐIỀU DƯỠNG KHỐI NỘI BỆNH VIỆN TRUNG ƯƠNG QUÂN ĐỘI 108, NĂM 2019 LUẬN VĂN THẠC SĨ Y TẾ CÔNG CỘNG Hà Nội – 2019
ii BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG KHOA: KHOA HỌC SỨC KHỎE BỘ MÔN: Y TẾ CÔNG CỘNG VŨ MAI LAN STRESS, TRẦM CẢM, LO ÂU VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN CỦA NHÂN VIÊN ĐIỀU DƯỠNG KHỐI NỘI BỆNH VIỆN TRUNG ƯƠNG QUÂN ĐỘI 108, NĂM 2019 Chuyên ngành : Y TẾ CÔNG CỘNG Mã số : 8.72.07.01 LUẬN VĂN THẠC SĨ Y TẾ CÔNG CỘNG HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. NGUYỄN BẠCH NGỌC Hà Nội-2019
i LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành chương trình học tập và nghiên cứu, tôi xin trân trọng cảm ơn tới: - Ban Giám hiệu trường Đại học Thăng Long - Phòng Sau đại học – Đại học Thăng Long - Bộ môn Y tế công cộng – Đại học Thăng Long Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS Nguyễn Bạch Ngọc, người thầy đã trực tiếp hướng dẫn và tận tình giúp đỡ tôi trong suốt thời gian nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Tôi xin trân trọng cảm ơn lãnh đạo bệnh viện, các bạn đồng nghiệp bệnh viện Trung ương Quân đội 108 đã giúp đỡ tôi trong quá trình học tập, công tác và thực hiện đề tài. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến gia đình, bạn bè đã quan tâm động viên giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập. Tác giả luận văn Vũ Mai Lan
ii LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề tài luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi, do chính bản than tôi thực hiện, tất cả các số liệu trong luận văn này là trung thực, khách quan và chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Nếu có điều gì sai trái tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm. Tác giả luận văn Vũ Mai Lan
iii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ĐD Điều dưỡng ĐTNC Đối tượng nghiên cứu NB Người bệnh NC Nghiên cứu NVYT Nhân viên Y tế RLTT Rối loạn tâm thần WHO (World Health Organization) Tổ chức Y tế Thế giới
iv MỤC LỤC ĐẶT VẤN ĐỀ ....................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU ............................................................... 3 1.1. STRESS VÀ STRESS LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG VIỆC .......................... 3 1.1.1. Một số khái niệm...................................................................................... 3 1.1.2. Nguyên nhân gây stress........................................................................... 4 1.1.3. Biểu hiện của stress ................................................................................. 5 1.1.4. Hậu quả của stress .................................................................................... 5 1.2. TRẦM CẢM .............................................................................................. 6 1.3. LO ÂU ......................................................................................................... 7 1.4. NGHỀ ĐIỀU DƯỠNG ............................................................................... 8 1.4.1. Khái niệm ................................................................................................. 8 1.4.2. Đặc thù nghề nghiệp điều dưỡng ............................................................. 9 1.5. MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ STRESS, TRẦM CẢM, LO ÂU ..................................................................................................................... 10 1.5.1. Thang đánh giá stress, lo âu, trầm cảm của Lovibond (DASS) ............. 10 1.5.2. Thang tự đánh giá trầm cảm Beck ......................................................... 11 1.5.3. Thang đánh gia lo âu của Zung (SAS) ................................................... 12 1.5.4. Thang đánh giá trầm cảm Hamilton (HDRS) ........................................ 12 1.6. NGHIÊN CỨU VỀ STRESS, TRẦM CẢM VÀ LO ÂU ....................... 13 1.6.1. Nghiên cứu về stress, trầm cảm, lo âu trên thế giới ............................... 13 1.6.2. Nghiên cứu về stress, trầm cảm, lo âu tại Việt Nam.............................. 15 1.6.3. Một số yếu tố liên quan đến stress ......................................................... 19 1.7. GIỚI THIỆU VỀ BỆNH VIỆN TRUNG ƯƠNG QUÂN ĐỘI 108 ......... 20 1.7.1. Giới thiệu chung về bệnh viện ............................................................... 20 1.7.2. Giới thiệu về điều dưỡng khối nội ......................................................... 22 1.8. KHUNG LÝ THUYẾT ............................................................................. 23 CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .................. 24
v 2.1. Đối tượng, địa điểm và thời gian nghiên cứu ........................................... 24 2.1.1. Đối tượng nghiên cứu ............................................................................ 24 2.1.2. Địa điểm nghiên cứu .............................................................................. 24 2.1.3. Thời gian nghiên cứu ............................................................................. 24 2.2. Phương pháp nghiên cứu........................................................................... 24 2.2.1. Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả cắt ngang, có phân tích ........ 24 2.2.2. Cỡ mẫu và cách chọn mẫu................................................................... 24 2.3. Biến số, chỉ số nghiên cứu ........................................................................ 27 2.4. Công cụ và phương pháp thu thập số liệu ................................................. 30 2.4.1. Công cụ thu thâp thông tin ..................................................................... 31 2.4.2. Kỹ thuật thu thập thông tin .................................................................... 31 2.4.3. Tổ chức thu thập thông tin ..................................................................... 31 2.5. Sai số có thể gặp và biện pháp khống chế sai số ...................................... 32 2.6. Xử lý và phân tích số liệu ....................................................................... 32 2.7. Đạo đức nghiên cứu ................................................................................ 33 2.8. Hạn chế của nghiên cứu ...................................................................... 33 CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ........................................................... 34 3.1. Thông tin chung về đối tượng nghiên cứu ................................................ 34 3.1.1. Thông tin cá nhân ................................................................................... 34 3.1.2. Thông tin gia đình .................................................................................. 35 3.1.3. Thông tin công việc................................................................................ 37 3.2. Thực trạng stress, trầm cảm, lo âu ở nhân viên điều dưỡng khối Nội, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, năm 2019 ...................................................... 42 3.3. Một số yếu tố liên quan đến tình trạng stress ở điều dưỡng viên khối nội, bệnh viện Trung ương quân đội 108, năm 2019 .............................................. 45 CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN .................................................................................. 54 4.1. Thực trạng stress, trầm cảm, lo âu ở nhân viên điều dưỡng khối nội bệnh viện Trung ương quân đội 108, năm 2019 .............................................. 54
vi 4.1.1. Stress ở điều dưỡng viên ........................................................................ 55 4.1.2. Trầm cảm ở điều dưỡng viên ................................................................. 56 4.1.3. Lo âu ở điều dưỡng viên ........................................................................ 57 4.1.4. Stress công việc ...................................................................................... 58 4.2. Một số yếu tố liên quan đến tình trạng stress ở đối tượng nghiên cứu 58 4.2.1. Yếu tố cá nhân ........................................................................................ 58 4.2.2. Yếu tố gia đình ....................................................................................... 59 4.2.3. Yếu tố công việc..................................................................................... 60 KẾT LUẬN ......................................................................................................... 66 KHUYẾN NGHỊ ................................................................................................. 67 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................... 68
vii DANH MỤC BẢNG Trang Bảng 1.1. Đánh giá nguy cơ trầm cảm, lo âu và căng thẳng............................... 11 Bảng 2.1. Biến số và chỉ số nghiên cứu .............................................................. 27 Bảng 2.2. Đánh giá stress nghề nghiệp ............................................................... 30 Bảng 3.1. Phân bố đối tượng nghiên cứu theo tuổi ............................................. 34 Bảng 3.2. Trình độ học vấn của đối tượng nghiên cứu ....................................... 35 Bảng 3.3. Tình trạng hôn nhân của đối tượng nghiên cứu.................................. 35 Bảng 3.4. Số lượng con nhỏ dưới 5 tuổi của đối tượng nghiên cứu ................... 35 Bảng 3.5. Mối quan hệ với người thân của đối tượng nghiên cứu ..................... 36 Bảng 3.6. Mức độ hài lòng với cuộc sống gia đình của đối tượng nghiên cứu .. 36 Bảng 3.7. Thâm niên công tác của đối tượng nghiên cứu................................... 37 Bảng 3.8. Phân bố đối tượng nghiên cứu theo vị trí công việc ........................... 37 Bảng 3.9. Mức độ ổn định của công việc/ vị trí hiện tại .................................... 38 Bảng 3.10. Đặc điểm công việc của ĐTNC ........................................................ 38 Bảng 3.11. Một số đặc điểm môi trường làm việc của đối tượng nghiên cứu.... 39 Bảng 3.12. Mối quan hệ với đồng nghiệp, cấp trên của đối tượng nghiên cứu .. 40 Bảng 3.13. Cơ hội học tập, thăng tiến của đối tượng nghiên cứu ....................... 41 Bảng 3.14. Mức độ hài lòng với công việc của đối tượng nghiên cứu ............... 41 Bảng 3.15. Thực trạng stress, trầm cảm, lo âu của đối tượng nghiên cứu .......... 42 Bảng 3.16. Phân bố tình trạng stress, trầm cảm, lo âu theo giới tính, tuổi, thâm niên công tác........................................................................................................ 44 Bảng 3.17. Stress công việc của đối tượng nghiên cứu ...................................... 44 Bảng 3.18. Phản ứng cơ thể của đối tượng nghiên cứu ...................................... 44 Bảng 3.19. Mức độ hỗ trợ của xã hội đối với điều dưỡng viên .......................... 45 Bảng 3.20. Mối liên quan giữa yếu tố cá nhân đến tình trạng stress của ĐTNC ............................................................................................................................. 45 Bảng 3.21. Mối liên quan giữa số lượng con nhỏ với tình trạng stress của điều dưỡng ................................................................................................................... 46
viii Bảng 3.22. Mối liên quan giữa mối quan hệ người thân với tình trạng stress của điều dưỡng ........................................................................................................... 46 Bảng 3.23. Mối liên quan giữa sự hài lòng với cuộc sống gia đình và tình trạng stress của điều dưỡng .......................................................................................... 47 Bảng 3.24. Mối liên quan giữa một số yếu tố về nội dung công việc với tình trạng stress của điều dưỡng ................................................................................. 47 Bảng 3.25. Mối liên quan giữa một số yếu tố về nội dung công việc với tình trạng stress của điều dưỡng (tiếp) ....................................................................... 48 Bảng 3.26. Mối liên quan giữa một số yếu tố về môi trường làm việc với tình trạng stress của điều dưỡng ................................................................................. 49 Bảng 3.27. Mối liên quan giữa mối quan hệ với cấp trên với tình trạng stress của điều dưỡng ........................................................................................................... 50 Bảng 3.28. Mối liên quan giữa quan hệ với đồng nghiệp với tình trạng stress của điều dưỡng ........................................................................................................... 51 Bảng 3.29. Mối liên quan giữa cơ hội học tập và phát triển nghề nghiệp với tình trạng stress của điều dưỡng ................................................................................. 51 Bảng 3.30. Mối liên quan giữa sự hài lòng với công việc và tình trạng stress của điều dưỡng) ......................................................................................................... 52 Bảng 3.31. Mối liên quan giữa stress nghề nghiệp với tình trạng stress của điều dưỡng ................................................................................................................... 52 Bảng 3.32. Mối liên quan giữa phản ứng của cơ thể với tình trạng stress của điều dưỡng ................................................................................................................... 52 Bảng 3.33. Mối liên quan giữa yếu tố hỗ trợ của xã hội với tình trạng stress của điều dưỡng ........................................................................................................... 53
ix DANH MỤC BIỂU ĐỒ Trang Biểu đồ 3.1. Phân bố đối tượng nghiên cứu theo giới ....................................... 34 Biểu đồ 3.2. Loại hợp đồng lao động của điều dưỡng viên ................................ 37 Biểu đồ 3.3. Mức độ stress, trầm cảm, lo âu của điều dưỡng viên ..................... 42 Biểu đồ 3.4. Tỷ lệ đối tượng theo các nhóm stress, trầm cảm, lo âu .................. 43
1 ĐẶT VẤN ĐỀ Theo định nghĩa của Tổ chức Y tế Thế Giới, sức khoẻ tinh thần là một cuộc sống thật sự thoải mái, đạt được niềm tin vào giá trị bản thân, vào phẩm giá và giá trị của người khác; có khả năng ứng xử bằng cảm xúc, hành vi hợp lý trước mọi tình huống, khả năng tạo dựng, duy trì và phát triển thoả đáng các mối quan hệ và khả năng tự hàn gắn để duy trì cân bằng sau các sang chấn tâm lý hoặc stress. Như vậy, sức khỏe tinh thần là một cấu phần quan trọng trong đời sống của mỗi con người. Rối loạn sức khỏe tinh thần đang là mối lo ngại không chỉ ở một quốc gia nào đó, mà đang ở cấp độ toàn cầu, ở cả các nước phát triển và đang phát triển, nước giàu hay nghèo. Năm 2017, toàn thế giới có 13 % người bị các rối loạn tâm thần, tương đương 970 triệu người. Trong đó, tỷ lệ người bị trầm cảm là 3,5%, lo âu là 3,8%. Phụ nữ có xu hướng bị rối loạn sức khỏe tâm thần nhiều hơn nam giới. Ước tính, các bệnh tâm thần kinh và stress chiếm khoảng 32,4% số năm sống với tình trạng tàn tật (YLDs) và 13% số năm sống tàn tật hiệu chỉnh (DALYs) [58]. Tại Việt Nam, nghiên cứu gánh nặng bệnh tật và thương tích năm 2008 đã chỉ ra rằng các rối loạn tâm thần kinh là những nguyên nhân hàng đầu của gánh nặng bệnh tật. Gần 15% dân số (tương đương khoảng 13,5 triệu người) Việt Nam đang mắc các rối loạn tâm thần phổ biến và khoảng 3 triệu người mắc các rối loạn tâm thần nặng. Nguyên nhân chủ yếu do làm việc suốt ngày đêm, áp lực công việc lớn, căng thẳng, uống rượu bia nhiều, cách biệt giàu - nghèo, ly hôn, thất nghiệp, xã hội bất an…[3]. Điều dưỡng là một bộ phận quan trọng trong chăm sóc y tế. Họ là những người trực tiếp chăm sóc cho người bệnh từ khi vào viện cho đến khi ra viện. Điều dưỡng thực hiện các công việc chăm sóc từ đơn giản đến phức tạp, từ việc thay vải trải giường đến các công việc quản lý, nghiên cứu khoa học [1]. Ngoài ra, người điều dưỡng luôn phải làm việc trong môi trường có nhiều yếu tố gây
2 stress như áp lực từ phía người bệnh, từ người nhà người bệnh kể cả bạo lực bằng lời nói và hành động. Ngoài ra, họ còn có nguy cơ lây nhiễm bệnh tật, nguy cơ tổn thương do các vật sắc nhọn, các hóa chất độc hại,.. Điều này dẫn đến, điều dưỡng có nguy cơ mắc các bệnh sức khoẻ tâm thần cao hơn nhiều lần so với các ngành nghề khác. Rối loạn tâm thần kéo dài làm ảnh hưởng đến tâm lý, đồng thời ảnh hưởng cả trạng thái thực thể của người lao động. Các rối loạn tâm thần không chỉ ảnh hưởng ở mức độ cá thể mà còn ảnh hưởng tới chất lượng chăm sóc, khám bệnh, chữa bệnh của cả bệnh viện [32] Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 là bệnh viện hạng đặc biệt của quốc gia. Hiện nay, bệnh viện khám chữa bệnh cho cả hai đối tượng là quân và người dân. Theo báo cáo “kế hoạch công tác bệnh viện năm 2019” cho thấy năm 2018, số lượt khám bệnh của bệnh viện là 985.955 lượt (tăng 68.159 người bệnh so với năm 2017), nhận điều trị nội trú 67,887 người bệnh (đạt tổng thu dung 69,869 người bệnh). Tỷ lệ sử dụng giường đạt 132,8% [2]. Điều này cho thấy khối lượng và cường độ làm việc của điều dưỡng tại viện là rất cao. Năm 2018, Vũ Bá Quỳnh đã thực hiện nghiên cứu đánh giá sức khoẻ tâm thần của các điều dưỡng viên khối ngoại. Kết quả nghiên cứu cho thấy sức khoẻ tâm thần của các điều dưỡng viên khối ngoại đáng lo ngại [22]. Vậy sức khoẻ tâm thần của điều dưỡng khối nội ở bệnh viện hiện nay ra sao? Liệu có những yếu tố công việc/nghề ngiệp nào làm tăng khả năng bị stress cho nhân viên điều dưỡng khối nội? Để trả lời các câu hỏi trên, chúng tôi tiến hành nghiên cứu “Stress, trầm cảm, lo âu và một số yếu tố liên quan của nhân viên điều dưỡng khối nội, bệnh viện Trung ương quân đội 108, năm 2019” được thực hiện với hai mục tiêu: 1. Đánh giá thực trạng stress, trầm cảm, lo âu ở nhân viên điều dưỡng khối nội bệnh viện Trung ương quân đội 108, năm 2019 2. Phân tích một số yếu tố liên quan đến tình trạng stress ở đối tượng nghiên cứu