TỔNG QUAN VỀ CÔNG BỐ MINH BẠCH THÔNG TIN

Chia sẻ: Nguyen Quang Thinh Thinh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:136

Thêm vào BST

Báo xấu

196
lượt xem 92
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong giao dịch tài sản, công bố liên quan đến việc người bán, người môi giới cung cấp cho người mua những thông tin liên quan và có thể ảnh hưởng đến giá trị tài sản. Những quy định liên quan đến thông tin phải được công bố dù cho người mua có yêu cầu hay không

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: TỔNG QUAN VỀ CÔNG BỐ MINH BẠCH THÔNG TIN

TỔNG QUAN VỀ CÔNG BỐ MINH BẠCH THÔNG TIN
M C L C T NG QUÁT L IM U DANH M C B NG BI U, HÌNH V DANH M C CH VI T T T CHƯƠNG 1: T NG QUAN V CÔNG B MINH B CH THÔNG TIN ..................................... 1 1.1 Công b Minh b ch thông tin.............................................................................................................. 2 1.2 Nguyên t c công b minh b ch thông tin c a OECD ........................................................................ 3 1.3 L i ích - chi phí c a vi c công b minh b ch thông tin ..................................................................... 5 CHƯƠNG 2: TH C TI N CÔNG B - MINH B CH THÔNG TIN TRÊN TH GI I ............ ............................................................................................................................................................. 21 2.1 Th c ti n tình hình công b thông tin t i t p oàn Goldman Sachs ................................................ 22 2.2 Th c ti n tình hình công b thông tin t i ngân hàng Lehman Brothers .......................................... 26 2.3 Bài h c kinh nghi m v công b thông tin c a các nư c phát tri n ................................................ 29 CHƯƠNG 3: TH C TR NG HO T TRÊN THN TRƯ NG CH NG NG CÔNG B KHOÁN VI T NAM ............................................................................................................................ 33 3.1 Quy nh pháp lý và công b minh b ch thông tin........................................................................... 34 3.2 Th c tr ng ho t ng công b thông tin c a công ty niêm y t ........................................................ 36 3.3 Th c ti n ho t ng bên th ba......................................................................................................... 42 3.4 Nguyên nhân thi u minh b ch thông tin ........................................................................................... 46 CHƯƠNG 4: KH O SÁT H THÔNG TIN TRÊN THN TRƯ NG TH NG CÔNG B CH NG KHOÁN VI T NAM ............................................................................................................ 50 4.1 M c công b thông tin c a công ty niêm y t .............................................................................. 51
u tư ................................................................... 58 4.2 M c quan tâm i v i các thông tin c a nhà 4.3 T ng quát v k t qu kh o sát và xu t thông tin công b ........................................................... 60 CHƯƠNG 5: XU T GI I PHÁP TĂNG CƯ NG CÔNG B - MINH B CH THÔNG TIN TRÊN THN TRƯ NG CH NG KHOÁN VI T NAM ........................................................... 66 i v i các cơ quan nhà nư c có liên quan ....................................................................... 67 5.1 xu t 5.2 xu t i v i công ty niêm y t ................................................................................................. 70 u tư ........................................................................................................... 71 5.3 xu t i v i nhà 5.4 xu t i v i bên th ba ........................................................................................................... 73 K T LU N DANH M C TÀI LI U THAM KH O PH L C ........................................................................................................................................... 1 PH L C A - Nguyên t c c th v công b - minh b ch thông tin c a OECD ........................... 1 PH L C B - L i ích biên và chi phí biên c a công b - minh b ch thông tin............................. 9 PH L C C - Thông tin hư ng d n công b thông tin trên th trư ng ch ng khoán.................. 19 PH L C D - Quy ch qu n tr áp d ng cho các công ty niêm y t – Công b thông tin ............ 26 nh x ph t vi ph m hành chính trong lĩnh v c ch ng khoán .................... 29 PH L C E – Quy PH L C F - B ng câu h i kh o sát ........................................................................................... 33 PH L C G - K t qu kh o sát ................................................................................................... 37 PH L C H - Danh sách công ty niêm y t ư c kh o sát .......................................................... 42
M C L C CHI TI T CHƯƠNG 1: T NG QUAN V CÔNG B MINH B CH THÔNG TIN ..................................... 1 1.1 Công b Minh b ch thông tin ..................................................................................................... 2 1.1.1 Khái ni m công b minh b ch thông tin ............................................................................. 2 1.1.1.1 Công b thông tin ....................................................................................................... 2 1.1.1.2 Minh b ch thông tin .................................................................................................... 2 1.1.2 S khác bi t gi a công b và minh b ch thông tin ............................................................. 3 1.2 Nguyên t c công b minh b ch thông tin c a OECD .............................................................. 3 1.3 L i ích chi phí c a vi c công b minh b ch thông tin .............................................................. 5 1.3.1 L i ích ................................................................................................................................... 5 u tư) .............................................................. 5 1.3.1.1 i v i bên s d ng thông tin (Nhà 1.3.1.2 i v i bên công b thông tin (Công ty niêm y t) .................................................... 7 i v i th trư ng .......................................................................... 8 1.3.1.3 L i ích t ng quan 1.3.2 Chi phí ................................................................................................................................ 11 u tư) ............................................................ 11 1.3.2.1 i v i bên s d ng thông tin (Nhà 1.3.2.2 i v i bên công b thông tin (Công ty niêm y t) .................................................. 11 1.3.3 M i quan h gi a l i ích và chi phí biên........................................................................... 12 1.3.3.1 Ti n trình thay i hành vi ....................................................................................... 12 1.3.3.2 L i ích và chi phí c a bên công b .......................................................................... 13 1.3.3.3 L i ích và chi phí c a bên ngư i s d ng thông tin ................................................ 14 1.3.3.4 Kho ng cách thông tin gi a bên công b và ngư i s d ng thông tin ................... 15 1.3.3.5 Y u t giúp c i thi n mô hình l i ích - chi phí biên ................................................ 17 1.3.3.6 Tính cân b ng không n nh và chính sách kinh t c a vi c công b ................. 20
CHƯƠNG 2: TH C TI N CÔNG B MINH B CH THÔNG TIN TRÊN TH GI I ...... 21 2.1 Th c ti n tình hình công b thông tin t i t p oàn Goldman Sachs ................................... 22 2.1.1 Khái quát v t p oàn Goldman Sachs ............................................................................. 22 2.1.2 Cáo bu c c a SEC và tình hình không công b thông tin c a Goldman Sachs .............. 22 2.1.3 Nguyên nhân không công b thông tin c a Goldman Sachs ............................................ 23 2.1.4 Tác ng c a v ki n Goldman Sachs ............................................................................... 23 2.1.4.1 i v i công ty ........................................................................................................ 23 u tư .................................................................................................... 24 2.1.4.2 i v i nhà i v i th trư ng .................................................................................................... 24 2.1.4.3 2.2 Th c ti n tình hình công b thông tin t i ngân hàng Lehman Brothers ............................. 26 2.2.1 Khái quát v ngân hàng Lehman Brothers ........................................................................ 26 2.2.2 Gi i thi u v vi ph m công b thông tin c a Lehman Brothers ....................................... 26 2.2.3 Cách th c che d u thông tin c a Lehman Brothers ........................................................ 26 n th trư ng sau s s p 2.2.4 Tác ng c a Lehman Brothers ......................................... 28 2.3 Bài h c kinh nghi m công b thông tin c a các nư c phát tri n ......................................... 29 2.3.1 Bài h c kinh nghi m c a Pháp .......................................................................................... 29 2.3.2 Bài h c kinh nghi m c a M .............................................................................................. 31 CHƯƠNG 3: TH C TR NG HO T TRÊN THN TRƯ NG CH NG NG CÔNG B KHOÁN VI T NAM ............................................................................................................................ 33 3.1 Quy nh pháp lý v công b thông tin .................................................................................... 34 3.1.1 Thay i quy nh công b ................................................................................................. 34 3.1.2 Quy nh x ph t khi vi ph m công b thông tin .............................................................. 35 3.2 Th c tr ng ho t ng công b thông tin c a công ty niêm y t............................................. 36 3.2.1 Thông tin trong báo cáo tài chính ..................................................................................... 36 3.2.1.1 Chênh l ch báo cáo tài chính ................................................................................... 36 3.2.1.2 Ch m n p báo cáo tài chính .................................................................................... 37 3.2.2 Giao d ch n i gián .............................................................................................................. 38
3.2.3 Tin n ................................................................................................................................ 39 3.2.4 Giao d ch c a c ông l n/n i b ..................................................................................... 41 3.3 Th c ti n ho t ng bên th ba ................................................................................................ 42 3.3.1 Vai trò c a bên th ba........................................................................................................ 42 3.3.2 Th c tr ng ho t ng c a bên th ba ............................................................................... 43 3.3.2.1 y ban ch ng khoán ................................................................................................ 43 3.3.2.2 Công ty ki m toán .................................................................................................... 44 3.3.2.3 Công ty ch ng khoán ............................................................................................... 45 3.3.2.4 Công ty x p h ng tín nhi m..................................................................................... 45 3.4 Nguyên nhân thi u công khai minh b ch trên th trư ng ..................................................... 46 vĩ mô n n kinh t và quy 3.4.1 T góc nh pháp lu t ......................................................... 46 3.4.2 T góc công ty ............................................................................................................... 48 u tư ......................................................................................................... 49 3.4.3 T góc nhà CHƯƠNG 4: KH O SÁT H THÔNG TIN TRÊN THN TRƯ NG TH NG CÔNG B CH NG KHOÁN VI T NAM ............................................................................................................ 50 4.1 M c công b thông tin c a công ty niêm y t ..................................................................... 51 4.1.1 Thông tin tài chính ............................................................................................................. 53 4.1.1.1 Báo cáo tài chính...................................................................................................... 53 4.1.1.2 Ho t ng kinh doanh.............................................................................................. 54 4.1.2 Thông tin phi tài chính ....................................................................................................... 55 4.1.2.1 H i ng qu n tr ..................................................................................................... 55 4.1.2.2 Ban ki m soát........................................................................................................... 56 ng chuy n như ng c 4.1.2.3 Ho t ông l n .................................................................. 56 4.1.2.4 Nh ng thông tin khác .............................................................................................. 57 u tư ............................................................................................ 58 4.2 M c quan tâm c a nhà 4.3 T ng quan v k t qu kh o sát và xu t thông tin công b ............................................... 60 4.3.1 Nh n xét t ng quát ............................................................................................................. 60
4.3.2 xu t gi i pháp .............................................................................................................. 62 4.3.2.1 Quy n bi u quy t ng v i m i lo i c ph n ........................................................... 62 4.3.2.2 Báo cáo ghi nh n các ki n ngh , xu t t i cu c h p c ông .............................. 63 4.3.2.3 Thông tin ki m toán ................................................................................................. 64 4.3.2.4 Ban giám c ........................................................................................................... 64 4.3.2.5 Ban ki m soát .......................................................................................................... 64 CHƯƠNG 5: GI I PHÁP I V I HO T NG CÔNG B THÔNG TIN ........................... 66 i v i các cơ quan Nhà nư c có liên quan .............................................................. 67 5.1 xu t 5.1.1 Quy nh ch tài................................................................................................................. 67 5.1.2 H th ng ki m soát giao d ch ............................................................................................ 68 5.1.3 Ch k toán và chu n m c k toán ............................................................................... 68 5.1.4 Ch ki m toán ................................................................................................................ 69 5.1.5 Quy nh b n cáo b ch ...................................................................................................... 69 5.1.6 Tăng cư ng công tác tuyên truy n và ph bi n ki n th c ................................................ 71 5.2 xu t gi i pháp i v i công ty niêm y t ........................................................................... 70 5.2.1 Hoàn thi n cơ ch Công b thông tin n i b và kênh thông tin qua website ................ 71 5.2. 2 Áp d ng các tiêu chu n qu c t v công b thông tin.................................................... 71 5.2. 3 Tăng cư ng phân tích và dánh giá r i ro kinh doanh c a công ty ............................... 72 u tư.................................................................... 72 5.2.4 Phát tri n ho t ng quan h v i nhà u tư ................................................................................... 73 5.3 xu t gi i pháp i v i nhà 5.4 xu t gi i pháp i v i bên th ba ................................................................................... 74 5.4.1 Công ty x p h ng tín nhi m .............................................................................................. 74 5.4.2 Công ty ch ng khoán ......................................................................................................... 75 K T LU N DANH M C TÀI LI U THAM KH O
PH L C ........................................................................................................................................... 1 PH L C A - Nguyên t c c th v công b - minh b ch thông tin c a OECD ........................... 1 PH L C B - L i ích biên và chi phí biên c a công b - minh b ch thông tin............................. 9 PH L C C - Thông tin hư ng d n công b thông tin trên th trư ng ch ng khoán.................. 19 PH L C D - Quy ch qu n tr áp d ng cho các công ty niêm y t – Công b thông tin ............ 26 nh x ph t vi ph m hành chính trong lĩnh v c ch ng khoán .................... 29 PH L C E – Quy PH L C F - B ng câu h i kh o sát ........................................................................................... 33 PH L C G - K t qu kh o sát ................................................................................................... 37 PH L C H - Danh sách công ty niêm y t ư c kh o sát .......................................................... 42
DANH M C B NG BI U, HÌNH V B ng bi u B ng 2.1_Ch s ch ng khoán th gi i ...................................................................................... 25 B ng 2.2_ S li u s d ng và tác ng c a Repo 105 c a Lehman Brothers ............................ 27 Hình v Hình 2.1_T l gi m i m c a các c phi u kh i ngân hàng ..................................................... 24 Hình 4.1_M c công b thông tin c a các công ty niêm y t .................................................. 51 u tư ............................. 58 Hình 4.2_M c quan tâm thông tin c a công ty niêm y t c a Nhà Hình 4.3_Bi u các lo i thông tin xu t công b b sung ................................................... 63
DANH M C THU T NG VI T T T BCTC Báo cáo tài chính Báo cáo thư ng niên BCTN BG Ban Giám c BKS Ban Ki m soát CTCP Công ty c ph n HC ih ic ông H QT Hi ng Qu n tr u tư NT Nhà SGDCK TP.HCM S giao d ch ch ng khoán TP H Chí Minh UBCK y ban ch ng khoán Th trư ng ch ng khoán TTCK Cơ quan Qu n lý các th trư ng tài chính Pháp AMF Nghĩa v n có CDO mb o CDS Hp ng hoán i r i ro tín d ng u tư IR Ho t ng quan h v i nhà SEC y ban Giao d ch Ch ng khoán M
Trang 1 CHƯƠNG 1: T NG QUAN V CÔNG B - MINH B CH THÔNG TIN Chương này bao g m các v n t ng quan v công b và minh b ch thông tin: Khái ni m công b – minh b ch thông tin Nguyên t c công b - minh b ch thông tin c a OECD L i ích và chi phí c a công b - minh b ch thông tin
Trang 2 1.1 Công b - Minh b ch thông tin 1.1.1 Khái ni m 1.1.1.1 Công b thông tin n vi c ngư i bán, ngư i môi gi i cung c p cho Trong giao d ch tài s n, công b liên quan ngư i mua nh ng thông tin liên quan và có th nh hư ng n giá tr tài s n. Nh ng quy nh liên n thông tin ph i ư c công b dù ngư i mua có yêu c u thông tin ó hay không. quan Trong k toán, công khai liên quan n vi c ph bi n thông tin c a công ty liên quan n ng trong quá kh , nh ng d báo cho tương lai, ho t ho t ng hi n t i và nhi u thông tin khác mà N T có th yêu c u. Nói chung công khai thông tin là quá trình cung c p tài li u và nh ng b ng ch ng liên quan (video, hình nh, d li u…) r ng rãi cho qu n chúng , không gi u gi m thông tin và ph bi n r ng rãi trên các phương ti n truy n tin như website, báo chí, internet. 1.1.1.2 Minh b ch thông tin Nhi u khái ni m v tính minh b ch ã ư c các nhà nghiên c u ưa ra, m c dù có nhi u ý ki n khác nhau nhưng nhìn chung v n có nh ng i m tương ng. Sau ây là hai trong s nhi u khái ni m ư c coi là khá y : Trư c ây ta thư ng th y khái ni m chung chung v tính minh b ch thông tin như: “Vi c i tư ng quan tâm ti p c n; nh ng thông tin chính xác, úng s th t v công ty có s n cho các i nh ng s th t có th làm nh hư ng nh n không che d u ho c thay nh c a các bên liên quan”. Khái ni m này th hi n vai trò b ng cùa cá nhân và t ch c liên quan. Ngày nay khái ni m v tính minh b ch ã th hi n m t cách nhìn m i m hơn ó là vi c công khai thông tin m t cách ch ng hơn do nhi u nhân t tác ng như s phát tri n m nh m c a công ngh thông tin, “Quy n ư c bi t” c a công chúng. Khái ni m m i chú tr ng n hành vi cũng như t trách nhi m nhi u hơ n i v i bên công b thông tin. (Theo “What is transparency” c a Richard W.Oliver) Ngoài ra minh b ch thông tin còn có nghĩa là s công b thông tin k p th i và áng tin c y cho phép nh ng ngư i s d ng thông tin có th ánh giá chính xác v tình hình ho t ng kinh doanh và r i ro liên quan n ho t ng c a công ty” (Theo “Public disclosure and transparency” c a Yerevan May 2006 IFC).
Trang 3 1.1.2 S khác bi t gi a công b và minh b ch thông tin Minh b ch là m t khái ni m khá tr u tư ng, khái ni m v minh b ch có th khác nhau tùy thu c vào quan i m cá nhân, hoàn c nh, ngh nghi p và nhi u y u t khác; minh b ch còn ph c t p b i nó th hi n hai khía c nh là quy n ư c bi t c a công chúng và quy n gi thông tin cá nhân c a công ty. Hi n nay vi c công b thông tin thư ng b nh m l n v i minh b ch thông tin, th t ra minh b ch thông tin là m t khái ni m r ng hơn r t nhi u. thông tin minh b ch và h u ích cho i tư ng s d ng thì: • Thông tin ph i ư c c p nh t thư ng xuyên và k p th i. • ơn gi n, i u ki n ti p c n thông tin công Thông tin ph i d dàng ti p c n (ngôn t b ng) • Thông tin ph i chính xác và y . • Thông tin ph i nh t quán v i nhau và ư c trình bày thành d ng văn b n, tài li u. 1.2 Nguyên t c công b - minh b ch thông tin c a OECD h u h t các qu c gia trong OECD, ph n l n thông tin (bao g m nh ng thông tin b t bu c và thông tin không b t bu c) ư c biên so n b i các công ty chưa niêm y t có quy mô l n và công ty niêm y t, r i sau ó ư c công b cho nhi u i tư ng s d ng bên ngoài. Công b thông tin ư c yêu c u t i thi u m i năm m t l n, tuy nhiên m t s qu c gia yêu c u công b theo nh kì gi a năm, h ng quý hay thư ng xuyên hơn tùy theo thông tin có nh hư ng như th nào n công ty. Các công ty thư ng xuyên ch ng công b thông tin, thay vì ch th c hi n công b nh ng nh, th hi n trách nhi m v i yêu c u th trư ng. thông tin t i thi u theo quy M t h th ng công b thông tin hi u qu có kh năng thúc Ny tính minh b ch, là y u t then ch t c a th trư ng v i vai trò làm n n t ng cho công tác i u hành các công ty và gia tăng năng l c c a các c ông trong vi c th c hi n quy n s h u d a trên hi u bi t cơ b n v thông tin ư c công b . Kinh nghi m các qu c gia có th trư ng v n r ng l n và năng ng cho th y r ng ho t ng công b thông tin có th là m t công c quan tr ng tác ng lên ng x c a các công ty và b o v N T. M t h th ng công b thông tin hi u qu có th giúp thu hút thêm v n và duy trì ni m tin cho th trư ng. Ngư c l i, ho t ng công b y u kém và hành x không minh b ch có th gia tăng hành vi thi u c và tăng chi phí cho th trư ng, không ch riêng công ty và c o ông ông và N T ti m năng yêu c u ti p c n v i thông tin m t cách mà cho c n n kinh t . Các c thư ng xuyên, các thông tin áng tin c y và có kh năng so sánh th t chi ti t giúp h ti p c n v i qu n lý cũng như th c hi n nh ng quy t vn nh rõ ràng v nh giá, quy n s h u và quy n
Trang 4 bi u quy t. Thông tin không trung th c ho c không rõ ràng s phương h i n ho t n g c a th trư ng, tăng chi phí v n và k t qu là phân b ngu n l c không hi u qu . Công b thông tin có th giúp c i thi n s am hi u c a c ng ng v c u trúc và nh ng ho t ng c a công ty, chính sách, s tuân th nh ng tiêu chuNn v môi trư ng, o c và nh ng m i ng nơi mà h ho t quan h c a công ty ó v i c ng ng. nh v công b thông tin có th gây ra nh ng gánh n ng i u hành hay tăng chi Nh ng quy phí không c n thi t cho công ty. Không có công ty nào mong mu n công b ra bên ngoài nh ng thông tin s gây nguy h i n v trí c nh tranh c a h , n u thông tin là không c n thi t cho quy t u tư và tránh nh ng hi u l m c a N T v công ty. Và nh xác nh nh ng thông tin t i thi u nào nên ư c công b , nhi u qu c gia ã áp d ng khái ni m v s tr ng y u. Nh ng thông tin nh nghĩa là nh ng thông tin mà s thi u sót hay sai l ch c a nh ng thông tin ó tr ng y u có th nh hư ng nh kinh t c a ngư i s d ng nó. có th n các quy t Nguyên t c qu n tr công ty c a OECD h tr k p th i cho ho t ng công b h u h t các thay i quan tr ng c a m t công ty, x y ra gi a các kì báo cáo. ng th i các nguyên t c này cũng h tr báo cáo thông tin song song n các c ông bo m tính công b ng trong ix . Trong vi c duy trì m i quan h g n k t v i N T và thành ph n tham gia th trư ng, các công ty ph i th t s th n tr ng tránh vi ph m nh ng nguyên t c cơ b n v i x công b ng. Nguyên t c cơ b n v công b thông tin Cơ ch qu n tr công ty nên b o m vi c công b thông tin trên m i phương di n liên quan ư c k p th i và chính xác. n công ty, bao g m tình hình tài chính, c ông và chính sách qu n tr A. Các thông tin công b là không có gi i h n, nhưng ch y u là: Tình hình tài chính và k t qu ho t ng kinh doanh c a Công ty. nh hư ng công ty Các c ông l n và quy n l i c ông Chính sách chia thư ng cho H i ng qu n tr và thành viên i u hành ch ch t. Thông tin v thành viên Ban qu n tr , bao g m B ng c p, hình th c b u ch n, nhi m kỳ c a các giám c và li u h có liên quan hay cl pv iH i ng qu n tr . Giao d ch v i các i tác. Nh ng nhân t r i ro có th d báo trư c ư c. Nh ng v n v nhân s và các bên liên quan.
Trang 5 C u trúc và chính sách qu n tr công ty: n i dung chi ti t các i u lu t / chính sách qu n tr công ty và phương pháp th c hi n. B. Thông tin nên ư c chuNn b và công b m t cách h p lý theo các chuNn m c v k toán. Thông tin bao g m thông tin tài chính và thông tin phi tài chính. ng ki m toán thư ng niên nên ư c th c hi n b i Công ty ki m toán C. Ho t c l p, có năng l c, trình t ư c s tin c y c a c chuyên môn ông và h i ng qu n tr r ng: Báo cáo tài chính th hi n chính xác tình hình tài chính, k t qu ho t ng c a Công ty các khía c nh tr ng y u. c l p ph i ch u trách nhi m trư c c D. Ki m toán viên ông và có trách nhi m th c hi n các th nghi m chuyên môn trong quá trình ki m toán. i tư ng, E. Cung c p thông tin h p lý, phù h p cho t ng ng th i b o m tính công b ng, k p th i và chi phí h p lý. F. B khung qu n tr công ty nên ư c xây d ng theo m t cách ti p c n hi u qu b ng cách ng d ng và phát tri n các k t qu nghiên c u hay nh ng ý ki n c a chuyên gia phân tích, môi gi i, cơ quan x p h ng và các i tư ng khác. B khung này s thích h p v i quy t nh c a N T, ng th i tránh ư c các xung t l i ích ư c c p trong các chương trình nghiên c u và ý ki n c a các bên liên quan trên. 1.3 L i ích và chi phí c a Công b – Minh b ch thông tin Công b và minh b ch thông tin trư c h t mang l i nhi u l i ích c th cho c hai phía: bên s d ng thông tin và bên công khai thông tin. Bên c nh ó cũng có nh ng l i ích chung cho toàn b th trư ng như: tăng tính thanh kho n và tăng tính hi u qu c a th trư ng ch ng khoán. Dĩ nhiên bên c nh l i ích nh n ư c tài cũng phân tích và xem xét n khía c nh chi phí có t m nhìn toàn di n hơn. 1.3.1 L i ích u tư ) 1.3.1.1 i v i bên s d ng thông tin (nhà N T là m t trong nh ng thành ph n cơ b n c a h th ng tài chính, h chính là ngư i cung c p ngu n v n – y u t quan tr ng nh t c a th trư ng, ng th i cũng là ngư i hình thành nên a d ng trong th trư ng (N T-nhà làm lu t, N T-công ty niêm y t…) làm cho nh ng m i quan h th trư ng tr nên a d ng và ph c t p hơn. H chi m t tr ng l n trên th trư ng (các thành ph n quan tr ng khác như các nhà t o l p th tru ng, nh ch tài chính…) và là nh ng ngư i ch p nh n
Trang 6 u tư luân chuy n v n th trư ng ho t r i ro b v n, th c hi n các ho t ng ng và phát tri n. i v i các nư c mà th trư ng ch ng khoán còn sơ khai và ang trong giai o n phát tri n, v n i v i th trư ng r t quan tr ng b i l s lư ng các l i ích c ông thi u s và ni m tin cu h N T nh l chi m a s nhưng l i ích l i thiên v N T l n chi m t l thi u s trên th trư ng. i u này t t y u s làm xu t hi n xung t l i ích và v n chi phí i di n. Ni m tin ó ang b lung lay do nh ng s ki n v gian l n thông tin, giao d ch n i gián, sai l ch trong báo cáo tài chính l i nh ng nh hư ng tai h i ã và luôn t n t i và nó có th n n n kinh t c a chúng ta. Minh b ch cung c p nhi u l i ích cho N T như giúp gia tăng s b o v N T - mb os i x công b ng - gi m v n chi phí i di n; xung t l i ích. N T là ch s h u c a công ty do ó quy n l i ư c bi t nh ng thông tin v tình hình ho t ng, r i ro cũng như xu hư ng phát tri n trong dài h n c a công ty… là hoàn toàn chính áng. Do thông tin công khai ch xu t phát m t chi u t phía ngư i công khai thông tin nên v n xung t l i ích b t cân x ng thông tin là i u không tránh kh i. Ngoài xung t l i ích c a N T v i công ty t l i ích khác như xung niêm y t ta th y còn xu t hi n nh ng xung t N T nh v à N T l n, xung t gi a giám c công ty và h i ng qu n tr , c ông l n… Minh b ch thông tin giúp N T có thêm ngu n thông tin chính xác ánh giá hi u qu v n u tư c a mình, tránh r i ro ti m Nn trong ho t ng công ty (thu nh p o, dùng nh ng th thu t k ông l n trong vi c bi t trư c toán làm gi s li u tài chính..), tránh nh ng thua thi t so v i c th c hi n nh ng cơ h i u tư thu n l i hơn. thông tin i v i ho t ng liên quan n nhà môi gi i, khi thông tin v giá c công khai trên th trư ng, N T có th t mình quy t t ư c m t m c giá t i ưu hay không nh li u h có ang ng th i h có th tránh nh ng các nhà môi gi i có th th c hi n nh ng m c giá b t l i cho h . Minh b ch thông tin cũng giúp N T có thông tin y và chính xác h ki m tra thông tin và ch t lư ng nh ng giao d ch ã th c hi n. H có th so sánh k t qu cũng như chi phí th c b ra cho các nhà môi gi i v i các công ty môi gi i chuyên nghi p và cân nh c quy t nh c a mình trong tương lai. v minh b ch và công khai ngày càng ư c quan tâm thì các cơ quan b o v Khi v n N T cũng tăng cư ng s giám sát th trư ng. Tuy v y vi c giám sát c a các cơ quan ít khi thay th ư c vi c công b thông tin k p th i. Ta ph i th c hi n t giám sát, ki m tra các giao d ch h tr cho các cơ quan ch c năng tăng cư ng hi u qu công vi c.
Trang 7 1.3.1.2 i v i bên công b thông tin (Công ty niêm y t) Minh b ch và công khai thông tin góp ph n thúc Ny l i ích lâu dài cho công ty. Ta có th li t kê hai l i ích cơ b n nh t: Gi m chi phí s d ng v n và Tăng giá tr công ty. Hai nhân t này có tương tác tr c ti p v i nhau. Minh b ch giúp gi m chi phí s d ng v n Lý thuy t có nêu r ng s kém thanh kho n và chênh l ch trong giá mua/bán t o nên gánh nh n ư c nh n g n ng chi phí giao d ch cho N T và khi ó i x công b ng thì nh ng N T òi h i t su t sinh l i cao hơn tùy theo chi phí tăng lên trong t ng giai o n. Thêm vào ó, này s i x v i N T có th làm cho h quay lưng l i v i nh ng quy t u tư, vi c phân bi t trong nh u tư, do ó làm tăng ph n bù r i ro ho c làm gi m tính hi u qu trong i v i nh ng N T này. i u này làm tăng t su t sinh l i òi h i hay chính là tăng chi phí s d ng v n c a công ty. i x và chi phí giao d ch không nh ng nh hư ng Ngoài ra, nh ng v n trong phân bi t lên th trư ng th c p mà còn trên th trư ng sơ c p, khi công ty d nh phát hành c ph n. Các oán r ng trong tương lai h có th N T thi u thông tin s d im t nv n b o v giá khi chuy n như ng c phi u, tăng chi phí d n n s t gi m l i nhu n, k t qu làm gi m m c giá mà các N T này s n lòng mua c ph n phát hành l n u. K t qu là công ty ph i phát hành nhi u c ph n hơ n lư ng v n yêu c u làm gia tăng thêm chi phí phát hành. huy ng Thêm vào ó, b t cân x ng thông tin và nh ng l a ch n phân bi t trong th trư ng sơ c p có th làm gi m m c giá phát hành c phi u, hay có th nói c ph n công ty s b nh giá th p i. Myers và Majluf (1984) ch ra r ng công ty có th s m t i nh ng cơ h i kinh doanh có kh năng sinh l i n u công ty phát hành thêm c ph n huy ng v n và trong khi l i có s phân bi t ix trong công b thông tin cho N T. Merton ( 1987) phát tri n m t mô hình mà ó m t s N T có thông tin không y và chưa am hi u h t t t c công ty trên th trư ng. K t qu cho th y, khi ó vi c chia s r i ro trong phát hành c ph n tr nên thi u hi u qu hơn. Nh ng n l c công b thông tin c a các công ty ít ư c bi t n là có th s giúp N T bi t ư c s t n t i c a các công ty này trên th trư ng và giúp m r ng m ng lư i N T, t o i u ki n t t cho vi c huy u tư, tìm ki m ng v n i tác kinh doanh, vay v n ngân hàng thu n l i hơn, có i u ki n huy ng thêm m t s lư ng l n ti n g i, m c th trư ng trong nư c và ngoài nư c h qu là gia tăng kh năng chia s r ng các ngu n v n r i ro và giúp gi m chi phí v n c a công ty. Tuy nhiên, hi u ng này dư ng như ít phù h p hơn i v i nh ng công ty l n luôn thu hút s quan tâm N T. Brown, Barry và Coles trong nh ng nghiên c u c a mình cũng ch ra m i liên h tr c ti p gi a công b thông tin và chi phí v n có th xu t phát t nh ng r i ro d toán/ ư c lư ng. Ví d :
Trang 8 Barry, Brown, Coles xem xét m t môi trư ng thông tin mà m t s công ty có chu i d li u l i nhu n nhi u hơn nh ng công ty khác. H th y r ng, trong môi trư ng b t n thì các công ty có chu i d li u nhi u hơn s có ch s Beta và t su t sinh l i òi h i th p hơn d ki n do ít gánh ch u r i ro d toán. Minh b ch giúp tăng giá tr công ty Nghiên c u Shleifer và Wolfenzon 2002 ch ra r ng công b thông tin có kh năng thay i giá tr công ty b ng cách tác ng lên nh ng quy t nh c a Giám c và do ó làm thay is phân b dòng ti n trong tương lai. Nhi u nghiên c u trên khía c nh lý thuy t xu t r ng công ty càng minh b ch và th c hi n qu n tr t t s gia tăng giá tr công ty b ng s có nh hư ng n quy t c và làm gi m b t lư ng th t thoát mà các giám nh c a Ban giám c chi m o t cho riêng h . ng công b th c hi n t t hơn làm gi m b t s th ng Lambert (2007) lý gi i r ng n u ho t c, khi ó b c tranh v công ty s rõ ràng hơn, tránh nh ng v n tr c a các giám i di n và làm gi m chi phí cho công ty. Hơn n a, ho t ng công b hi u qu có th c i thi n hi u su t làm vi c c và ch t lư ng các quy t u tư n u N T và công ty cùng h p tác trong vai c a Ban giám nh trò ánh giá, giám sát s phân b ngu n v n và bi n ng giá c phi u thông qua các kênh thông tin công c ng. t ư c k t qu kinh doanh t t i v i vi c công khai thông tin, m t công ty niêm y t khi s giúp khuy ch trương uy tín công ty tăng tính thanh kho n cho c phi u công ty t ó nâng cao giá tr công ty trong m t N T, thu hút ư c ngu n v n d i dào t n d ng ư c các cơ h i u t ư và tăng l i nhu n t ó tăng giá tr công ty. i v i các công ty ang trong giai o n khó khăn t m nh hư ng phát tri n dài h n trong th i, vi c công khai nh ng thông tin v các d án kh thi và tương lai c a công ty có th giúp duy trì ni m tin c a N T ưa công ty vư t qua giai o n khó khăn. n th trư ng 1.3.1.3 L i ích t ng quan Minh b ch khuy n khích N T tham gia th trư ng, tăng cư ng tính thanh kho n và góp ph n phát tri n hi u qu th trư ng ch ng khoán, nh c a th trư ng tài chính m b o cho s n và th trư ng v n. Minh b ch tăng cư ng tính thanh kho n Minh b ch làm tăng tính trung th c c a th trư ng, m b o s công b ng gi a các N T, t o d ng ni m tin trên th trư ng do ó khuy n khích các N T tham gia th trư ng và d dàng hơn trong vi c ưa ra quy t u tư lâu dài. S tham gia tích c c này s làm tăng tính thanh nh và
Trang 9 kho n c a th trư ng. Ví d , s tham gia c a các N T t ch c trên th trư ng ngày càng nhi u do h ít lo l ng v nh ng r i ro có th xu t hi n do nh ng giao d ch l a o, thông tin sai l ch. i u ó s làm tăng xác su t u tư thành công . ây mà ai cũng bi t chính là khi có b t cân x ng thông tin gi a các N T s i u c t lõi i ngh ch lên th trư ng c phi u. Nh ng N T không am tư ng, thi u thông gây nh ng l a ch n tin s tr nên lo l ng khi giao d ch v i nh ng N T am tư ng và có nhi u thông tin hơn mình. K t qu là h ch s n lòng mua c phi u v i m c giá th p hơn hay bán c phi u m c giá cao tránh nh ng kho n l khi giao d ch v i các N T hi u bi t hơn h . Hình th c mà các N T thi u thông tin t b o v cho mình ư c ph n ánh thông qua s chênh l ch trong giá chào mua/chào bán c a c phi u trên th trư ng th c p. Và tương t như v y, b t cân x ng thông tin cũng ng th i làm gi m s lư ng c phi u mà N T ít am tư ng s n lòng giao d ch. K t qu là, c hai tác ng này s làm gi m tính thanh kho n c a th trư ng do gi m kh năng mua/ bán m t cách nhanh chóng và ít gây nên s bi n ng giá. Ho t ng công b thông tin c a công ty có th ph n nào gi m b t nh ng v n ix b t ng và gia tăng tính thanh kho n cho th trư ng b ng cách t o sân chơi ngang b ng cho t t c bình N T. Hi u qu mang tính thông tin này t o nên 2 hi u ng quan tr ng: Th nh t, càng nhi u thông tin cung c p cho th trư ng, khi ó s tr nên khó khăn và t n kém chi phí hơn n u m t N T mu n nh n ư c nh ng l i th v thông tin hơn nh ng N T khác. K t qu là r t ít N T có th làm ư c i u này nên kh năng ph i giao d ch v i nh ng N T am hi u gi m xu ng. Th hai, ho t ng công b càng rõ ràng s làm gi m s bi n ng trong giá tr công ty, khi ó ngư c l i s làm gi m l i th thông tin ti m năng mà nh ng N T có ư c. C hai hi u ng này, k t h p l i s gi m i xu hư ng gia tăng trong v n t b ov c a nh ng N T ít thông tin do ó làm tăng tính thanh kho n cho th trư ng. M t khi th trư ng tăng tính thanh kho n và tr nên h p d n hơn trong m t các N T thì c hai bên s d ng và công khai thông tin s cùng có l i. Ngư i s d ng thông tin, N T có th linh ho t s d ng ngu n v n c a mình còn bên công b thông tin s thu hút ư c các ngu n v n dài h n v i chi phí s d ng v n th p, hi u qu cao. Minh b ch góp ph n gia tăng tính hi u qu c a th trư ng ch ng khoán Như chúng ta bi t khi tình hình ho t ng công ty ư c công khai minh b ch thì vi c nh giá công ty s chính xác hơn, ngu n v n s phân b vào úng nơi mà nó c n do ó gia tăng tính
Trang 10 ng c a toàn th trư ng. Dĩ nhiên ta cũng c n nh n hi u qu ho t nh r ng vi c công khai và minh b ch thông tin c a công ty ch th t s mang l i hi u qu cho th trư ng khi nh ng ngư i s d ng hi u bi t và kh năng phân tích thông tin có trình s d ng hi u qu nh ng thông tin ó. M t khía c nh khác ta th y n u không công khai minh b ch N T không th phân bi t công ty nào t t/ x u do ó m c giá N T ưa ra s ch ph n ánh m c giá trung bình c a t t cà các công ty. Công ty nào có giá tr l n hơn giá tr trung bình là nh ng công ty s có khuynh hư ng công khai thông tin v giá tr th c cùa mình, N T s ph ng oán giá tr c a các công ty không công khai là th p hơn và i u ch nh giá ph n ánh mong i c a h . Tác ng di chuy n là t t c các công ty hơn m t cách t nguy n. (tr nh ng công ty t nh t) s công khai thông tin y Tính minh b ch có l i ích khác là kh năng xóa b m t vài như c i m cùa c u trúc th trư ng không t p trung ho c th trư ng phân khúc. Khi ta d dàng trong vi c tìm giá c , s minh nh giá v n do s phân khúc th trư ng b ch có th gi i quy t v n không hi u qu trong vi c nhưng v n cho phép s c nh tranh gi a nh ng th trư ng ch ng khoán khác. Th i gian u khi th trư ng ch ng khoán m i xu t hi n thì th trư ng ch ng khoán m t qu c gia có th ho t ng c l p và tách bi t v i th trư ng ch ng khoán khác trên th gi i. Trong vòng hai th p niên tr l i ây khi xu hư ng toàn c u hóa phát tri n thì các th trư ng ch ng khoán trên th gi i ngày càng liên k t nhi u hơn. Hi n nay các nhà qu n lý và các N T t ch c v n thư ng theo dõi các th trư ng khác tìm cơ h i u tư. M t s l n các lo i ch ng khoán không ch giao d ch th trư ng trên th gi i trong nư c vì v y nhi u th trư ng c nh tranh có ư c s tham gia giao d ch nh ng c phi u l n. nh hư ng c a xu hư ng này là tích c c, khi nh ng nhà phát hành kh p th gi i có thêm nh ng ngu n v n m i, và s liên k t gi a các TTCK ó t o s phân b trên toàn c u. Tuy nhiên xu hư ng này cũng t o ra s phân khúc cp qu c t . S phân khúc này d n n s hình thành các lo i ch ng khoán khác nhau giao d ch trên nh ng th trư ng khác nhau (có th là hi u qu cũng khác nhau) nh ng m c giá khác nhau. Tính không hi u qu trong vi c nh giá b i có th có nh ng lo i ch ng khoán giao d ch không lành m nh, r t ít tính minh b ch. Khi m t th trư ng cho phép nh ng giao d ch này th c hi n thì nó s c m nh ng th trư ng khác bi t nh ng giao d ch ó. M t th trư ng không minh b ch nơi mà giá c ch y u hình thành trên th trư ng sơ c p thì s thu hút dòng v n u tư b ng cách s d ng công c tính giá c a m t th trư ng minh b ch hơn nhưng b n thân nó không cung c p b t kì s minh b ch nào c a chính nó. K t qu c a vi c này là gi m b t tính thanh kho n và hi u qu c a th trư ng minh b ch và n u nó ti p t c lan r ng hơn có th nh hư ng n t t c th trư ng ch ng khoán.