TRIỆU CHỨNG VIÊM KHỚP DẠNG THẤP
lượt xem 4
download
Tài liệu tham khảo dành cho giáo viên, sinh viên chuyên ngành y khoa - Giáo trình, bài giảng triệu chứng và cách điều trị bệnh theo từng chuyên khoa.
Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!
Nội dung Text: TRIỆU CHỨNG VIÊM KHỚP DẠNG THẤP
- VIEÂM KHÔÙP DAÏNG THAÁP THIEÁU NIEÂN I. ÑÒNH NGHÓA: Vieâm khôùp daïng thaáp thieáu nieân laø tình traïng vieâm khôùp maïn tính ñi keøm vôùi moät soá bieåu hieän ngoaøi khôùp. Beänh thöôøng xaûy ra ôû treû döôùi 16 tuoåi. II. CHAÅN ÑOAÙN 1. Coâng vieäc chaån ñoaùn: a) Hoûi beänh söû: Trieäu chöùng cuûa khôùp : coù söng, ñau khôùp hay khoâng? ñau khi nghæ ngôi hay vaän ñoäng? vò trí vaø soá löôïng khôùp bò lieân quan? coù ñoái xöùng hay khoâng? coù cöùng khôùp vaøo buoåi saùng hay khoâng? coù haïn cheá vaän ñoäng khoâng? thôøi gian keùo daøi cuûa söng, ñau khôùp? coù bieán daïng khôùp hay khoâng? Trieäu chöùng ñi keøm: soát, meät, suït caân, bieáng aên, noåi ban, thay ñoåi thò giaùc. Thuoác ñaõ ñieàu trò vaø ñaùp öùng beänh vôùi ñieàu trò thuoác. b) Khaùm laâm saøng: Khaùm toaøn thaân vaø ñaùnh giaù caùc daáu hieäu sinh toàn. Khaùm khôùp: + Ñaùnh giaù vò trí, soá löôïng khôùp bò toån thöông, coù tính chaát ñoái xöùng hay khoâng? + Söng, ñau khi sôø hay luùc vaän ñoäng, haïn cheá vaän ñoäng, bieán daïng khôùp? + Teo cô quanh khôùp, daøy bao khôùp? Khaùm tìm daáu hieäu aûnh höôûng ñeán tim, phoåi : vieâm cô tim, vieâm maøng ngoaøi tim, traøn dòch maøng phoåi. Khaùm gan, laùch, haïch. Khaùm tìm caùc daáu hieäu toån thöông ôû da: + Noát döôùi da: noát döôùi da nhoû, xuaát hieän ôû nhöõng khôùp khuûy, goái, coå tay, coå chaân. + Phaùt ban ngoaøi da: daùt saån nhoû maøu ñoû hoàng, nhaït maøu trung taâm, xuaát hieän ôû thaân vaø ôû chi, deã bieán maát vaø hay taùi phaùt, thöôøng xuaát hieän khi soát, chaán thöông, nhieät. Khaùm maét baèng ñeøn khe khi bò toån thöông ít khôùp, khôùp lôùn ñeå tìm daáu hieäu vieâm moáng maét theå mi. c) Ñeà nghò xeùt nghieäm: Xeùt nghieäm thöôøng quy: - Coâng thöùc maùu, VS, CRP. - RF, khaùng theå khaùng nhaân. - Toång phaân tích nöôùc tieåu. Xeùt nghieäm ñaùnh giaù toån thöông :
- - Choïc doø dòch khôùp thöû sinh hoùa, teá baøo vaø vi truøng: neáu coù dòch nhieàu, hay ñeå phaân bieät vôùi nguyeân nhaân vieâm khôùp khaùc. - X-quang khôùp ñeå phaân bieät vôùi nhöõng nguyeân nhaân khaùc, hay khi khôùp söng nhieàu, coù bieán daïng, toån thöông keùo daøi. - X-quang tim phoåi, sieâu aâm tim neáu coù toån thöông tim, phoåi ñi keøm. Caùc xeùt nghieäm giuùp loaïi tröø caùc bònh lyù vieâm khôùp khaùc: - IDR, X quang phoåi, BK trong dòch daï daøy, PCR lao dòch khôùp loaïi lao khôùp. - Caáy maùu, soi, caáy dòch khôùp loaïi vieâm khôùp nhieãm truøng. - ASO, ECG, Echo tim loaïi tröø beänh thaáp tim - LE cells, ANA ñeå loaïi tröø Lupus. - Sinh thieát sang thöông da, maïch maùu ñeå loaïi tröø vieâm da cô, vieâm maïch maùu. - Tuûy ñoà, sinh thieát caùc san thöông, Cell block dòch khôùp loaïi tröø caùc beänh aùc tính. 2. Chaån ñoaùn xaùc ñònh: theo tieâu chuaån cuûa hieäp hoäi beänh thaáp khôùp Hoa Kyø a) Vieâm khôùp cuaû moät hay nhieàu khôùp keùo daøi treân 6 tuaàn b) Loaïi tröø caùc beänh khaùc ñi keøm vôùi vieâm khôùp treû em. Vieâm khôùp nhieãm truøng: vi truøng, lao. Vieâm khôùp do beänh lyù mieãn dòch khaùc. Vieâm khôùp do beänh aùc tính. Ñau khôùp khoâng do vieâm khôùp. 3. Chaån ñoaùn caùc daïng vieâm ña khôùp daïng thaáp thieáu nieân: Trieäu Theå ña khôùp Theå ña khôùp Theå ít khôùp Theå ít khôùp Ñaëc ñieåm chöùng toaøn RF (-) RF (+) I II thaân Tyû leä (%) 20 –30 5 – 10 30 – 40 10 – 15 10 - 20 Giôùi 90% nöõ 80% nöõ 80% nöõ 90 % nam 60% nam Tuoåi khôûi phaùt Baát kyø > 8 tuoåi < 8 tuoåi > 8 tuoåi Baát kyø Khôùp toån Baát kyø, Baát kyø, Ít khôùp Ít khôùp lôùn: Baát kyø, thöông > 4 khôùp > 4 khôùp lôùn: goái, khôùp hoâng nhieàu khôùp goùt, khuûy Vieâm khôùp Khoâng Hieám Khoâng Thöôøng gaëp Khoâng cuøng chaäu Vieâm Hieám Khoâng 30%, 10 –20%, Khoâng moáng maét VMM maõn VMM caáp RF AÂm tính (+) 100% AÂm tính AÂm tính AÂm tính ANA (+) 25% 75% 90% AÂm tính AÂm tính Tieán trieån Vieâm khôùp Vieâm khôùp Toån thöông Vieâm cöùng Vieâm khôùp
- Trieäu Theå ña khôùp Theå ña khôùp Theå ít khôùp Theå ít khôùp Ñaëc ñieåm chöùng toaøn RF (-) RF (+) I II thaân naëng, 10 – naëng, > 50%maét, 10% coät soáng naëng 25% 15% Vieâm ña khôùp, 20% 4. Chaån ñoaùn phaân bieät: a. Vieâm khôùp muû: toån thöông moät khôùp, söng, noùng, ñoû, ñau + soi, caáy dòch khôùp, caáy maùu, X- quang khôùp. b. Lao khôùp: toån thöông moät khôùp keùo daøi, traøn dòch nhieàu + tìm BK trong dòch khôùp, PCR lao dòch khôùp, IDR, X-quang phoåi + X-quang khôùp. c. Thaáp khôùp: tieâu chuaån Jones. d. Lupus vaø caùc beänh mieãn dòch khaùc: toån thöông khôùp thöôøng nheï + nhöõng bieåu hieän laâm saøng cuûa beänh ñaëc tröng. e. Leucemia: ñau raát nhieàu + baát thöôøng treân pheát maùu + tuûy ñoà. III. ÑIEÀU TRÒ: 1. Nguyeân taéc ñieàu trò: Ñieàu trò thuoác. Phuïc hoài chöùc naêng khôùp vaø höôùng nghieäp. 2. Ñieàu trò thuoác: 2.1. Thuoác khaùng vieâm non-steroid (NSAID) Chæ ñònh: thuoác choïn löïa ñaàu tieân trong nhöõng tröôøng hôïp vieâm khôùp ñôn thuaàn. + Khoâng coù thuoác naøo chöùng toû laø hieäu quaû hôn thuoác naøo trong ñieàu trò. + Traùnh duøng phoái hôïp vôùi caùc thuoác khaùng vieâm NSAID. + Hieäu quaû cuûa thuoác caàn thôøi gian ñieàu trò toái thieåu 2 tuaàn, khi thaát baïi thuoác naøy coù theå thöû nghieäm thuoác khaùc trong nhoùm. Thuoác khaùng vieâm NSAID duøng cho treû em Lieàu duøng Caùch duøng Aspirine 75- 100 mg/kg/ngaøy chia 4 laàn / ngaøy Ibuprofen 35 mg/kg/ngaøy chia 3 – 4 laàn / ngaøy Naproxen 15- 20 mg/kg/ngaøy chia 2 laàn / ngaøy 2.2. Thuoác thay ñoåi dieãn tieán beänh (Disease – Modifying Antirheumatic Drugs) + Chæ ñònh khi vieâm khôùp tieán trieån khoâng ñaùp öùng vôùi thuoác khaùng vieâm nonsteroides: ñau khôùp lieân tuïc, cöùng khôùp vaø meät moûi vaøo buoåi saùng nhieàu,VS hay CRP taêng cao keùo daøi, coù phaù huûy khôùp.
- + Thuoác raát ñoäc ñoái vôùi treû do ñoù tröôùc khi duøng phaûi coù chaån ñoaùn ñuùng vaø trong khi duøng caàn phaûi theo doõi nhöõng taùc duïng coù haïi cuûa thuoác. + Thôøi gian coù taùc duïng cuûa thuoác thöôøng chaäm töø 1 – 6 thaùng a) Methotrexate: Ñaõ ñöôïc chöùng minh laø coù hieäu quaû trong ñieàu trò vieâm ña khôùp daïng thaáp. Lieàu 0.3 – 1mg/kg moät laàn trong tuaàn uoáng hay tieâm baép. Khoâng duøng chung vôùi thuoác coù chöùa sulfa vaø alcohol. Thuoác coù theå gaây vieâm daï daøy, phaùt ban, ruïng toùc, öùc cheá tuûy xöông, ñoäc gan. b) Sulfasalazine: Chöa coù thöû nghieäm kieåm chöùng veà hieäu quaû cuûa Sulfasalazine trong ñieàu trò vieâm ña khôùp daïng thaáp ôû treû em. Thuoác thöôøng ñöôïc duøng trong tröôøng hôïp coù vieâm cöùng coät soáng. Lieàu 40 –70 mg/kg/ ngaøy chia 2 – 3 laàn. Thuoác coù theå gaây vieâm daï daøy, phaùt ban, öùc cheá tuûy xöông. Theo doõi khi duøng thuoác DMARD: CTM, TC ñeám, TPTNT, BUN, creatinine luùc khôûi ñaàu vaø sau ñoù haøng thaùng. Ngöng thuoác khi coù BC
- ñöôïc theo doõi vaø taùi khaùm laâu daøi bôûi nhöõng chuyeân gia trong ñieàu trò vieâm ña khôùp daïng thaáp. LÖU ÑOÀ CHAÅN ÑOAÙN VIEÂM KHÔÙP DAÏNG THAÁP THIEÁU NIEÂN
- Vaán ñeà Möùc ñoä chöùng côù Cyclophosphamide coù hieäu quaû trong RA, töôïng töï nhö caùc thuoác I DMARDs, thuoác choáng soát reùt hay sulfasalazine, Cochrane 1/2000 nhöng khoâng baèng methotrexate. Tuy nhieân coù nhieàu ñoäc tính caàn caên nhaéc khi duøng. Cyclosporine coù hieäu quaû trong ñieàu trò ngaén haïn RA I tieán trieån Cochrane 1/2000 D-penicillamine co ùhieäu quaû trong RA töôïng töï nhö I caùc thuoác DMARDs, nhöng nhieàu ñoäc tính hôn Cochrane 1999
CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD
-
NGUYÊN NHÂN VIÊM KHỚP DẠNG THẤP
32 p | 216 | 32
-
Bài giảng Cập nhật điều trị viêm khớp dạng thấp, từ điều trị chuẩn đến điều trị Sinh học - PGS. TS. Lê Anh Thư
65 p | 130 | 26
-
Viêm khớp dạng thấp: Thận trọng với các thuốc ức chế miễn dịch
5 p | 184 | 25
-
Bài giảng chuyên đề bệnh học: Viêm khớp dạng thấp - ThS. Nguyễn Hữu Xoan
18 p | 179 | 25
-
Chăm sóc bệnh nhân viêm khớp dạng thấp
103 p | 368 | 19
-
Bài giảng Viêm khớp dạng thấp - ThS. BS Nguyễn Phúc Học
0 p | 212 | 19
-
VIÊM KHỚP DẠNG THẤP (Kỳ 7)
5 p | 117 | 14
-
VIÊM KHỚP DẠNG THẤP (Kỳ 10)
5 p | 143 | 12
-
Bài giảng Viêm khớp dạng thấp - Ths.Bs. Nguyễn Thị Kim Liên
51 p | 69 | 8
-
Bài giảng Chăm sóc người bệnh viêm khớp dạng thấp
27 p | 12 | 6
-
Bài giảng chuyên đề: Bệnh học - Viêm khớp dạng thấp
18 p | 31 | 6
-
Bài giảng Bệnh lý học: Bệnh viêm khớp dạng thấp - RA
26 p | 88 | 5
-
Bài giảng Viêm khớp dạng thấp thiếu niên - ThS. BS. Nguyễn Thị Hào
9 p | 92 | 5
-
Bài giảng Chăm sóc người bệnh viêm khớp dạng thấp - Đỗ Thị Linh
17 p | 48 | 4
-
Đặc điểm khớp bàn tay trên siêu âm của viêm khớp dạng thấp và viêm khớp vảy nến
5 p | 19 | 4
-
Nhận xét đặc điểm bệnh nhân viêm khớp dạng thấp có và không có yếu tố tiên lượng xấu tại Bệnh viện Thanh Nhàn năm 2022
12 p | 19 | 3
-
Bài giảng Viêm khớp dạng thấp - ThS. Lê Thị Hồng Vân
48 p | 3 | 2
-
Thực trạng lâm sàng trầm cảm ở bệnh nhân viêm khớp dạng thấp
4 p | 5 | 1
Chịu trách nhiệm nội dung:
Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA
LIÊN HỆ
Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM
Hotline: 093 303 0098
Email: support@tailieu.vn