Tư duy về Hiến pháp và việc xây dựng cơ chế bảo vệ Hiến pháp ở Việt Nam

T¦ DUY VÒ HIÕN PH¸P<br /> Vµ VIÖC X¢Y DùNG C¥ CHÕ B¶O VÖ HIÕN PH¸P ë VIÖT NAM<br /> <br /> <br /> Tµo ThÞ Quyªn(*)<br /> <br /> <br /> 1. T− duy vÒ HiÕn ph¸p ë ViÖt Nam ®Þnh cã hiÖu lùc trùc tiÕp trong cuéc<br /> Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, t− duy vÒ hiÕn sèng. Khi bµn vÒ chñ nghÜa lËp hiÕn<br /> ph¸p ë ViÖt Nam ®· b¾t ®Çu cã sù hiÖn ®¹i vµ nhËn thøc vÒ hiÕn ph¸p ë<br /> chuyÓn biÕn trong giíi nghiªn cøu còng ViÖt Nam, GS.TSKH. §µo TrÝ óc ®·<br /> nh− c¸c l·nh ®¹o §¶ng vµ Nhµ n−íc. Sù nhÊn m¹nh,(*)“vÒ mÆt ph¸p lý, HiÕn<br /> chuyÓn biÕn ®ã tr−íc hÕt ®−îc thÓ hiÖn ph¸p lµ ®¹o luËt c¬ b¶n, lµ v¨n b¶n<br /> trong chñ tr−¬ng cña §¶ng Céng s¶n chÝnh trÞ - ph¸p lý cã vÞ trÝ cao nhÊt<br /> ViÖt Nam vÒ x©y dùng vµ hoµn thiÖn c¬ trong hÖ thèng ph¸p luËt. Tuy nhiªn,<br /> chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p ®¸p øng yªu cÇu trong thùc tÕ, sù nhËn thøc râ h¬n, ®Çy<br /> cña Nhµ n−íc ph¸p quyÒn XHCN, nhiÒu ®ñ h¬n vÒ hiÖu lùc ¸p dông trùc tiÕp cña<br /> c¬ quan, tæ chøc ®· nghiªn cøu vÒ b¶o HiÕn ph¸p th× ch−a ph¶i ®· cã trong t−<br /> vÖ hiÕn ph¸p, nhiÒu Ên phÈm ®· c«ng bè duy vµ hµnh ®éng cña c«ng d©n, cña<br /> c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu cã liªn quan nh©n viªn nhµ n−íc” [2, 10]. Cã thÓ nãi,<br /> ®Õn c¬ chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p. Sù tuyªn viÖc nhËn thøc ch−a ®Çy ®ñ vÒ hiÕn<br /> truyÒn réng r·i b»ng nhiÒu h×nh thøc ph¸p dÉn ®Õn nhËn thøc vÒ vai trß, néi<br /> kh¸c nhau nh− vËy ®· b−íc ®Çu lµm cho dung vµ c¸c yÕu tè cña c¬ chÕ b¶o vÖ<br /> ng−êi d©n, c¸n bé, c«ng chøc, viªn chøc hiÕn ph¸p còng phiÕn diÖn vµ l¹c hËu.<br /> hiÓu râ h¬n vÒ gi¸ trÞ, vai trß cña hiÕn Mét trong nh÷ng yªu cÇu quan träng<br /> ph¸p vµ sù cÇn thiÕt ph¶i x©y dùng vµ cña viÖc ®æi míi t− duy ph¸p lý ë ViÖt<br /> hoµn thiÖn c¬ chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p ë Nam hiÖn nay lµ n©ng cao nhËn thøc vÒ<br /> ViÖt Nam. vÞ trÝ, vai trß, tÝnh chÊt cña hiÕn ph¸p.<br /> VÒ tÝnh ph¸p lý, hiÕn ph¸p lµ luËt c¬<br /> Tuy nhiªn, cho ®Õn nay vÉn tån t¹i<br /> b¶n cña nhµ n−íc. HiÕn ph¸p ®iÒu chØnh<br /> nhËn thøc ch−a ®óng, ch−a ®Çy ®ñ hoÆc<br /> nh÷ng quan hÖ x· héi c¬ b¶n, chñ ®¹o<br /> lçi thêi vÒ hiÕn ph¸p vµ b¶o vÖ hiÕn<br /> vµ thiÕt lËp c¨n cø nÒn t¶ng cho viÖc<br /> ph¸p. Ch¼ng h¹n, cã mét sè ng−êi quan<br /> ban hµnh toµn bé c¸c v¨n b¶n kh¸c<br /> niÖm r»ng, hiÕn ph¸p lµ v¨n b¶n chÝnh<br /> trong hÖ thèng ph¸p luËt cña nhµ n−íc.<br /> trÞ ph¸p lý quan träng nhÊt cña quèc gia<br /> nh−ng nã chñ yÕu cã ý nghÜa nh− lµ mét<br /> biÓu t−îng cã vai trß ®Þnh h−íng toµn x· (*)<br /> TS., Häc viÖn ChÝnh trÞ - Hµnh chÝnh Quèc gia<br /> héi chø kh«ng ph¶i lµ mét ®¹o luËt thùc Hå ChÝ Minh.<br /> T− duy vÒ HiÕn ph¸p… 13<br /> <br /> HiÕn ph¸p lµ v¨n b¶n cã hiÖu lùc ph¸p mäi mÆt cña nh©n d©n; x©y dùng ®Êt<br /> lý cao nhÊt vµ tÊt c¶ nh÷ng v¨n b¶n tr¸i n−íc giµu m¹nh, thùc hiÖn c«ng b»ng x·<br /> víi hiÕn ph¸p ®Òu bÞ coi lµ v« hiÖu. Bªn héi, mäi ng−êi cã cuéc sèng Êm no, tù<br /> c¹nh tÝnh ph¸p lý ®ã, hiÕn ph¸p cßn do, h¹nh phóc, cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn<br /> ®−îc coi lµ khÕ −íc chung cña x· héi, toµn diÖn (§iÒu 3, HiÕn ph¸p n¨m 1992).<br /> cña céng ®ång, thÓ hiÖn ý chÝ chung cña<br /> Liªn quan ®Õn nhËn thøc vÒ hiÕn<br /> x· héi, cña nh©n d©n. Nh©n d©n - víi ý<br /> ph¸p, cÇn hiÓu thèng nhÊt vÒ hiÖu lùc<br /> nghÜa lµ chñ thÓ cña quyÒn lùc tèi cao,<br /> cña hiÕn ph¸p. Xu h−íng lËp hiÕn trªn<br /> th«ng qua hiÕn ph¸p ñy quyÒn cho nhµ<br /> thÕ giíi hiÖn nay lµ, coi hiÕn ph¸p lµ ®¹o<br /> n−íc. V× vËy, hiÕn ph¸p cÇn ®−îc hiÓu lµ<br /> luËt tèi cao, ®ång thêi lµ ®¹o luËt thùc<br /> v¨n b¶n cña nh©n d©n, thÓ hiÖn ý chÝ<br /> ®Þnh c¬ b¶n bao gåm nh÷ng quy ph¹m<br /> cña nh©n d©n. §Æc tr−ng quan träng<br /> thùc chÊt vµ cã hiÖu lùc ph¸p lý, cã kh¶<br /> ®Çu tiªn, ®ång thêi lµ nguyªn t¾c cña<br /> Nhµ n−íc ph¸p quyÒn XHCN ViÖt Nam n¨ng ®−îc ¸p dông trùc tiÕp ®èi víi c¸c<br /> lµ quyÒn lùc nhµ n−íc thuéc vÒ nh©n c¬ quan nhµ n−íc, tæ chøc vµ c«ng d©n,<br /> d©n, v× vËy, hiÕn ph¸p trong Nhµ n−íc chø kh«ng chØ lµ v¨n b¶n mang tÝnh<br /> ph¸p quyÒn XHCN ViÖt Nam còng ph¶i chÝnh trÞ víi nh÷ng “lêi høa chÝnh trÞ”<br /> thÓ hiÖn nguyªn t¾c chñ quyÒn tèi cao cña c¸c ®¶ng ph¸i chÝnh trÞ. Trong nhµ<br /> cña nh©n d©n. Kh«ng chØ tuyªn bè n−íc ph¸p quyÒn, hiÕn ph¸p kh«ng chØ<br /> nguyªn t¾c “quyÒn lùc nhµ n−íc thuéc lµ nh÷ng ®Þnh h−íng chÝnh trÞ, ®¹o ®øc<br /> vÒ nh©n d©n” trong HiÕn ph¸p lµ ®ñ, hoÆc mang tÝnh triÕt lý mµ cßn lµ mét<br /> ®iÒu quan träng lµ quy tr×nh lËp hiÕn vµ ®¹o luËt x¸c thùc vµ cã hiÖu lùc ph¸p lý.<br /> néi dung cña HiÕn ph¸p ph¶i b¶o ®¶m §Ó ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ x· héi<br /> quyÒn lùc thùc sù cña nh©n d©n. mang tÝnh c¬ b¶n vµ nÒn t¶ng cña mét<br /> TÝnh x· héi cña hiÕn ph¸p cßn ®−îc quèc gia, hiÕn ph¸p th−êng chøa ®ùng<br /> thÓ hiÖn cô thÓ h¬n ë chç, hiÕn ph¸p lµ nh÷ng quy ph¹m mang tÝnh kh¸i qu¸t<br /> “sù ghi nhËn vµ thÓ hiÖn nh÷ng gi¸ trÞ cao, ®ã lµ c¸c quy ph¹m nguyªn t¾c vµ<br /> x· héi ®−îc toµn x· héi vµ nh©n d©n c¸c quy ph¹m ®Þnh h−íng môc tiªu.<br /> chÊp nhËn vµ chia sÎ. §ã lµ c¸c gi¸ trÞ TÝnh chÊt vµ ý nghÜa cña hiÕn ph¸p<br /> nh− Tù do, C«ng b»ng, B×nh ®¼ng, D©n ®−îc thÓ hiÖn tr−íc hÕt ë nh÷ng quy<br /> chñ, Nh©n quyÒn, Chñ nghÜa c¸ nh©n, ph¹m nguyªn t¾c vµ quy ph¹m môc<br /> Chñ nghÜa tËp thÓ, Chñ nghÜa d©n téc tiªu. Nh−ng xÐt vÒ sè l−îng, trong mét<br /> v.v...” [3, 7]. HiÕn ph¸p hiÖn hµnh cña b¶n hiÕn ph¸p, c¸c quy ph¹m mang tÝnh<br /> ViÖt Nam ®· ph¶n ¸nh nh÷ng gi¸ trÞ quy t¾c vµ c¸c quy ph¹m ®Þnh nghÜa l¹i<br /> cao quý cña d©n téc, cña nh©n d©n, nhiÒu h¬n so víi quy ph¹m nguyªn t¾c<br /> nh÷ng gi¸ trÞ chung mµ toµn x· héi vµ quy ph¹m môc tiªu. Do vËy, “xö lý<br /> thõa nhËn vµ theo ®uæi. §ã lµ truyÒn møc ®é cÇn vµ ®ñ cña c¸c lo¹i quy ph¹m<br /> thèng lao ®éng cÇn cï, s¸ng t¹o, chiÕn lµ rÊt cÇn thiÕt ®Ó mét mÆt b¶o ®¶m<br /> ®Êu anh dòng ®Ó dùng n−íc vµ gi÷ n−íc, hiÕn ph¸p lµ v¨n b¶n chÝnh trÞ, ph¸p lý<br /> truyÒn thèng ®oµn kÕt, nh©n nghÜa, c¬ b¶n nhÊt, kh¸i qu¸t nhÊt; mÆt kh¸c,<br /> kiªn c−êng, bÊt khuÊt (Lêi nãi ®Çu, kh«ng biÕn nã thµnh mét b¶n c−¬ng<br /> HiÕn ph¸p n¨m 1992). §ã lµ môc tiªu lÜnh víi nh÷ng quy ®Þnh mang tÝnh<br /> cña x· héi XHCN mµ nh©n d©n ta tuyªn ng«n mµ vÉn lµ mét ®¹o luËt cña<br /> h−íng tíi: ph¸t huy quyÒn lµm chñ vÒ nhµ n−íc” [2, 10].<br /> 14 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 8.2013<br /> <br /> <br /> ViÖc sö dông ®óng møc c¸c quy nguyªn t¾c, quy ®Þnh ph¸p lý), thiÕt chÕ<br /> ph¹m nãi trªn cña hiÕn ph¸p cßn ®−îc lý b¶o vÖ hiÕn ph¸p (c¬ quan b¶o vÖ hiÕn<br /> gi¶i bëi nhu cÇu ¸p dông hiÕn ph¸p vµ ph¸p), ph−¬ng thøc ho¹t ®éng, nh÷ng<br /> gi¶i thÝch hiÕn ph¸p. §ßi hái cña nÒn b¶o ®¶m vÒ c¬ së vËt chÊt vµ ý thøc, v¨n<br /> d©n chñ, mong muèn cña d©n chóng vµ hãa ph¸p lý... vËn hµnh theo nguyªn t¾c<br /> nãi chung lµ nguyªn t¾c ph¸p quyÒn ®Æt chung nh»m b¶o ®¶m sù t«n träng vµ<br /> ra nhu cÇu hiÕn ph¸p cÇn ph¶i ®−îc ¸p thùc hiÖn hiÕn ph¸p, xö lý mäi hµnh vi<br /> dông trùc tiÕp. ChÝnh v× vËy, c¸c quy vi ph¹m hiÕn ph¸p. Trong c¬ chÕ b¶o vÖ<br /> ®Þnh cña nã ph¶i ®¸p øng ®−îc yªu cÇu hiÕn ph¸p, viÖc tæ chøc thiÕt chÕ b¶o vÖ<br /> cho viÖc ¸p dông trùc tiÕp vµ b¶o ®¶m ®Ó hiÕn ph¸p lµ vÊn ®Ò then chèt nhÊt. T−<br /> sù gi¶i thÝch ®−îc chÝnh x¸c [3, 11-12]. duy ®óng ®¾n vÒ ý nghÜa ®Æc biÖt quan<br /> Trong thùc tiÔn ¸p dông ph¸p luËt ë träng cña c¬ quan b¶o vÖ hiÕn ph¸p thùc<br /> ViÖt Nam, khi gi¶i quyÕt c¸c khiÕu kiÖn sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó thiÕt lËp m« h×nh<br /> cña d©n, c¸c c¬ quan nhµ n−íc, kÓ c¶ tßa b¶o vÖ hiÕn ph¸p phï hîp víi ®iÒu kiÖn<br /> ¸n, kh«ng c¨n cø vµo c¸c quy ®Þnh cña kinh tÕ - x· héi, b¶n chÊt cña nhµ n−íc,<br /> HiÕn ph¸p mµ th−êng chØ xem vÊn ®Ò cã quan ®iÓm tæ chøc bé m¸y nhµ n−íc,<br /> liªn quan ®Õn vô viÖc ®−îc quy ®Þnh truyÒn thèng v¨n hãa ph¸p lý... cña<br /> trong luËt nh− thÕ nµo. Trong khi ®ã, quèc gia. Tõ ®ã míi x©y dùng c¬ së ph¸p<br /> rÊt nhiÒu quyÒn vµ tù do hiÕn ®Þnh cña lý, x¸c ®Þnh nguyªn t¾c, ph−¬ng thøc<br /> c«ng d©n ch−a ®−îc quy ®Þnh cô thÓ vËn hµnh cña c¬ chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p<br /> b»ng luËt (vÝ dô: quyÒn biÓu quyÕt khi phï hîp.<br /> nhµ n−íc tæ chøc tr−ng cÇu ý d©n, ViÖc hoµn thiÖn c¬ chÕ b¶o vÖ hiÕn<br /> quyÒn tù do lËp héi, quyÒn ®−îc th«ng ph¸p trong Nhµ n−íc ph¸p quyÒn<br /> tin...). C¸ch nhËn thøc vµ hµnh ®éng XHCN ViÖt Nam cÇn b¶o ®¶m ®¸p øng<br /> nh− vËy ®· lµm h¹n chÕ rÊt nhiÒu viÖc c¸c yªu cÇu sau ®©y:<br /> b¶o ®¶m c¸c quyÒn vµ tù do hiÕn ®Þnh Mét lµ: TÝnh ®éc lËp vµ chuyªn<br /> cña c«ng d©n. §Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu tr¸ch cña c¬ quan b¶o vÖ hiÕn ph¸p.<br /> cña chÕ ®é ph¸p quyÒn trong ®ã chøa C¬ quan chuyªn tr¸ch b¶o vÖ hiÕn<br /> ®ùng t− t−ëng lËp hiÕn hiÖn ®¹i ë ViÖt ph¸p lµ yÕu tè trung t©m cña c¬ chÕ b¶o<br /> Nam ®ßi hái viÖc b¶o vÖ quyÒn con vÖ hiÕn ph¸p trong Nhµ n−íc ph¸p<br /> ng−êi, quyÒn c«ng d©n cña tßa ¸n kh«ng quyÒn XHCN ViÖt Nam. §Ó c¬ chÕ nµy<br /> chØ dùa trªn c¸c quyÒn hîp ph¸p (do vËn hµnh ®¹t ®−îc môc ®Ých b¶o vÖ<br /> luËt ®Þnh) mµ c¶ c¸c quyÒn hîp hiÕn, HiÕn ph¸p, ®¸p øng c¸c yªu cÇu cña<br /> c¸c quyÒn chÝnh ®¸ng mµ c«ng d©n, con Nhµ n−íc ph¸p quyÒn XHCN ViÖt Nam,<br /> ng−êi ®−îc h−ëng theo quy ®Þnh cña c¬ quan b¶o vÖ hiÕn ph¸p ph¶i cã vÞ trÝ<br /> HiÕn ph¸p. ®éc lËp víi c¸c c¬ quan kh¸c trong bé<br /> 2. X©y dùng vµ hoµn thiÖn c¬ chÕ b¶o vÖ hiÕn m¸y nhµ n−íc, ho¹t ®éng cña nã ph¶i<br /> ph¸p ë ViÖt Nam mang tÝnh chuyªn tr¸ch víi nh÷ng chøc<br /> NhËn thøc ®óng ®¾n vÒ hiÕn ph¸p n¨ng, nhiÖm vô riªng.<br /> lµ mét trong nh÷ng tiÒn ®Ò ®Ó nhËn B¶o vÖ hiÕn ph¸p lµ ho¹t ®éng ®Æc<br /> thøc vÒ c¬ chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p kh¸ch biÖt ®−îc thÓ hiÖn ë môc ®Ých, tÝnh chÊt,<br /> quan, toµn diÖn vµ tiÕn bé. C¬ chÕ b¶o néi dung ®Æc biÖt vµ do vËy ®ßi hái ho¹t<br /> vÖ hiÕn ph¸p lµ tæng thÓ c¸c yÕu tè bao ®éng ®ã ph¶i ®−îc tiÕn hµnh bëi chñ thÓ<br /> gåm thÓ chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p (c¸c ®Æc biÖt. Môc ®Ých b¶o vÖ hiÕn ph¸p cao<br /> T− duy vÒ HiÕn ph¸p… 15<br /> <br /> c¶ vµ s©u xa h¬n so víi môc ®Ých b¶o vÖ hµnh vi vi hiÕn. NÕu thiÕu tÝnh chÊt tµi<br /> ph¸p luËt th«ng th−êng. B¶o vÖ hiÕn ph¸n hiÕn ph¸p, c¬ quan b¶o vÖ hiÕn<br /> ph¸p lµ b¶o vÖ chñ quyÒn nh©n d©n, b¶o ph¸p kh«ng thÓ ph¸n quyÕt vµ xö lý v¨n<br /> vÖ chÕ ®é chÝnh trÞ, nÒn t¶ng ph¸p lý b¶n vi hiÕn, b¶o vÖ c¸c quyÒn vµ tù do<br /> cña nhµ n−íc, b¶o vÖ nh÷ng gi¸ trÞ hiÕn ®Þnh cña c«ng d©n.<br /> tr−êng tån vµ cao quý nhÊt trong x· héi. TÝnh chÊt ®Æc biÖt, vÞ trÝ ®éc lËp cña<br /> B¶o vÖ hiÕn ph¸p kh«ng chØ lµ b¶o vÖ vµ c¬ quan b¶o vÖ hiÕn ph¸p so víi c¸c c¬<br /> b¶o ®¶m sù tu©n thñ nh÷ng nguyªn t¾c, quan kh¸c trong bé m¸y nhµ n−íc, ®éc<br /> quy ph¹m ®−îc thÓ hiÖn b»ng lêi v¨n lËp víi §¶ng vµ c¸c tæ chøc chÝnh trÞ x·<br /> cña hiÕn ph¸p mµ cßn b¶o vÖ tinh thÇn héi ph¶i ®−îc quy ®Þnh trong hiÕn ph¸p<br /> cèt lâi cña hiÕn ph¸p. §Ó ®¹t ®−îc môc vµ b¶o ®¶m bëi nh÷ng nguyªn t¾c ®Æc<br /> ®Ých ®ã, néi dung b¶o vÖ hiÕn ph¸p thï. Nh÷ng nguyªn t¾c tæ chøc vµ ho¹t<br /> kh«ng chØ bao gåm ho¹t ®éng mang tÝnh ®éng cña c¬ quan b¶o vÖ hiÕn ph¸p lµ<br /> ph¸p lý ®¬n thuÇn mµ cßn bao gåm ho¹t nh÷ng nguyªn t¾c chÝnh trÞ ph¸p lý,<br /> ®éng mang tÝnh chÝnh trÞ. Trong Nhµ ph¶n ¸nh nh÷ng yªu cÇu kh¸ch quan cã<br /> n−íc ph¸p quyÒn XHCN ViÖt Nam, ho¹t tÝnh quy luËt ®èi víi ho¹t ®éng b¶o vÖ<br /> ®éng b¶o vÖ hiÕn ph¸p ph¶i ®−îc tiÕn hiÕn ph¸p, b¶o ®¶m hiÖu lùc, hiÖu qu¶<br /> hµnh bëi mét c¬ quan chuyªn tr¸ch víi ho¹t ®éng b¶o vÖ hiÕn ph¸p trong Nhµ<br /> c¸c chøc n¨ng, nhiÖm vô sau: 1/ Xem n−íc ph¸p quyÒn XHCN ViÖt Nam.<br /> xÐt, ph¸n quyÕt xö lý v¨n b¶n vi hiÕn; 2/ Nh÷ng nguyªn t¾c ®ã chØ ®¹o, chi phèi<br /> Gi¶i quyÕt tranh chÊp vµ vi ph¹m hiÕn c¸ch thøc h×nh thµnh, tæ chøc c¬ quan<br /> ph¸p liªn quan ®Õn tæ chøc vµ thùc hiÖn b¶o vÖ hiÕn ph¸p chuyªn tr¸ch, b¶o ®¶m<br /> quyÒn lùc nhµ n−íc; 3/ Gi¶i thÝch hiÕn sao cho thiÕt chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p thùc<br /> ph¸p; 4/ B¶o vÖ quyÒn con ng−êi, quyÒn hiÖn ®Çy ®ñ c¸c chøc n¨ng, nhiÖm vô<br /> vµ tù do hiÕn ®Þnh cña c«ng d©n; 5/ Gi¶i riªng cña m×nh.<br /> quyÕt vi ph¹m hiÕn ph¸p liªn quan ®Õn<br /> Hai lµ: ThÓ chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p<br /> c¸c quan chøc nhµ n−íc cao cÊp hoÆc<br /> bao gåm nh÷ng nguyªn t¾c chÝnh trÞ -<br /> ®¶ng chÝnh trÞ.<br /> ph¸p lý hiÕn ®Þnh vµ nh÷ng quy ®Þnh<br /> §Ó thùc hiÖn ®−îc c¸c chøc n¨ng mang tÝnh chuyªn biÖt ®−îc thÓ hiÖn<br /> nªu trªn, c¬ quan b¶o vÖ hiÕn ph¸p ph¶i trong mét hÖ thèng v¨n b¶n ®ång bé,<br /> ®éc lËp vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng so víi nhÊt qu¸n, minh b¹ch, râ rµng.<br /> c¸c c¬ quan thùc hiÖn c¸c quyÒn lËp B¶o vÖ hiÕn ph¸p lµ lo¹i ho¹t ®éng<br /> ph¸p, hµnh ph¸p, t− ph¸p. ®Æc thï vµ ®Æc biÖt quan träng trong<br /> Néi dung c¸c ho¹t ®éng b¶o vÖ hiÕn Nhµ n−íc ph¸p quyÒn XHCN ViÖt Nam<br /> ph¸p còng quy ®Þnh tÝnh chÊt ®Æc thï ph¶i ®−îc chØ ®¹o vµ ®iÒu chØnh bëi mét<br /> cña c¬ quan chuyªn tr¸ch b¶o vÖ hiÕn hÖ thèng thÓ chÕ riªng. HÖ thèng nµy<br /> ph¸p. §ã ph¶i lµ c¬ quan võa mang tÝnh bao gåm c¸c nguyªn t¾c, quy ph¹m ®ång<br /> chÝnh trÞ, võa mang tÝnh tµi ph¸n vÒ bé, thèng nhÊt x¸c ®Þnh môc tiªu, ®Þnh<br /> mÆt t− ph¸p (tµi ph¸n hiÕn ph¸p). NÕu h−íng vµ t¹o lËp c¬ së ph¸p lý cho viÖc<br /> thiÕu tÝnh chÊt chÝnh trÞ, c¬ quan b¶o vÖ x©y dùng, vËn hµnh c¬ chÕ b¶o vÖ hiÕn<br /> hiÕn ph¸p kh«ng thÓ thùc hiÖn ho¹t ph¸p trong Nhµ n−íc ph¸p quyÒn<br /> ®éng gi¶i thÝch hiÕn ph¸p, gi¶i quyÕt c¸c XHCN ViÖt Nam.<br /> vô viÖc liªn quan ®Õn c¸c quan chøc nhµ ThÓ chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p tr−íc hÕt<br /> n−íc cao cÊp hoÆc ®¶ng chÝnh trÞ cã lµ nh÷ng nguyªn t¾c hiÕn ®Þnh. Ch¼ng<br /> 16 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 8.2013<br /> <br /> <br /> h¹n, §iÒu 2, HiÕn ph¸p (söa ®æi, bæ nhÊt, nguyªn t¾c b¶o ®¶m sù l·nh ®¹o<br /> sung n¨m 2001) quy ®Þnh: “Nhµ n−íc cña §¶ng ®èi víi Nhµ n−íc). Nh÷ng<br /> ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam nguyªn t¾c chÝnh trÞ - ph¸p lý nªu trªn<br /> lµ Nhµ n−íc ph¸p quyÒn cña nh©n d©n, gi÷ vai trß hÕt søc quan träng trong thÓ<br /> do nh©n d©n, v× nh©n d©n”. §iÒu nµy ®· chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p, chóng ®Þnh h−íng<br /> x¸c ®Þnh nguyªn t¾c chØ ®¹o quan träng môc tiªu ho¹t ®éng b¶o vÖ hiÕn ph¸p vµ<br /> hµng ®Çu ®èi víi c¬ chÕ b¶o vÖ hiÕn cã gi¸ trÞ chØ ®¹o néi dung vµ c¸ch thøc<br /> ph¸p ë ViÖt Nam. Quy ®Þnh nµy ®· ®Ò thÓ hiÖn c¸c quy ®Þnh kh¸c trong hiÕn<br /> ra ®Þnh h−íng míi cho sù ph¸t triÓn cña ph¸p vµ nh÷ng v¨n b¶n ph¸p luËt<br /> c¬ chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p ë ViÖt Nam. chuyªn biÖt vÒ b¶o vÖ hiÕn ph¸p.<br /> <br /> C¬ chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p trong Nhµ Bªn c¹nh c¸c nguyªn t¾c chÝnh trÞ -<br /> n−íc ph¸p quyÒn XHCN ViÖt Nam kh¸c ph¸p lý nªu trªn, c¸c quy ®Þnh ®−îc ghi<br /> hoµn toµn vÒ chÊt so víi c¬ chÕ b¶o vÖ trong hiÕn ph¸p vµ c¸c v¨n b¶n quy<br /> hiÕn ph¸p theo c¸c HiÕn ph¸p n¨m ph¹m ph¸p luËt chuyªn biÖt kh¸c còng<br /> 1946, HiÕn ph¸p n¨m 1959, HiÕn ph¸p lµ mét bé phËn cña thÓ chÕ b¶o vÖ hiÕn<br /> n¨m 1980 vµ HiÕn ph¸p n¨m 1992. ph¸p. Bé phËn nµy t¹o lËp c¬ së ph¸p lý<br /> HiÕn ph¸p còng x¸c ®Þnh c¸c nguyªn t¾c cho ho¹t ®éng b¶o vÖ hiÕn ph¸p. Ch¼ng<br /> quan träng kh¸c chi phèi ho¹t ®éng b¶o h¹n, ho¹t ®éng xem xÐt vµ xö lý vi<br /> vÖ hiÕn ph¸p, ®ã lµ: nguyªn t¾c b¶o ®¶m ph¹m hiÕn ph¸p trong ho¹t ®éng lËp<br /> quyÒn lùc nhµ n−íc thuéc vÒ nh©n d©n, ph¸p chñ yÕu dùa trªn c¨n cø ph¸p lý lµ<br /> nguyªn t¾c vÒ hiÖu lùc tèi cao cña hiÕn c¸c quy ®Þnh cña hiÕn ph¸p chø kh«ng<br /> ph¸p, nguyªn t¾c t«n träng vµ b¶o vÖ ph¶i dùa trªn c¨n cø lµ c¸c quy ®Þnh cña<br /> quyÒn con ng−êi, quyÒn c«ng d©n, LuËt Tæ chøc Quèc héi vµ c¸c luËt<br /> nguyªn t¾c quyÒn lùc nhµ n−íc thèng kh¸c... C¸c quy ®Þnh trong hiÕn ph¸p<br /> nhÊt, nguyªn t¾c b¶o ®¶m sù l·nh ®¹o còng x¸c ®Þnh vÞ trÝ, tÝnh chÊt, nhiÖm<br /> cña §¶ng ®èi víi Nhµ n−íc... C¸c vô, quyÒn h¹n cña c¬ quan b¶o vÖ hiÕn<br /> nguyªn t¾c nµy kh«ng chØ mang tÝnh ph¸p chuyªn tr¸ch.<br /> ph¸p lý mµ cßn mang tÝnh chÝnh trÞ s©u §Ó ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ ph¸p lý<br /> s¾c. Chóng võa ph¶n ¸nh nh÷ng yªu ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh<br /> cÇu ph¸p lý b¶o ®¶m tÝnh ph¸p quyÒn ho¹t ®éng b¶o vÖ hiÕn ph¸p, ®ßi hái ph¶i<br /> võa ph¶n ¸nh yªu cÇu vÒ mÆt chÝnh trÞ cã v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt chuyªn<br /> b¶o ®¶m b¶n chÊt giai cÊp, b¶n chÊt d©n biÖt vÒ b¶o vÖ hiÕn ph¸p. V¨n b¶n nµy<br /> chñ cña Nhµ n−íc ph¸p quyÒn XHCN do Quèc héi ban hµnh vµ ph¶i phï hîp<br /> ViÖt Nam. Nãi c¸ch kh¸c, c¬ chÕ b¶o vÖ víi c¸c nguyªn t¾c vµ quy ®Þnh trong<br /> hiÕn ph¸p tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c, yªu<br /> hiÕn ph¸p. V¨n b¶n nµy lµ sù thÓ chÕ<br /> cÇu cña nhµ n−íc ph¸p quyÒn nãi chung<br /> hãa, cô thÓ hãa c¸c nguyªn t¾c, quy<br /> (nguyªn t¾c b¶o ®¶m hiÖu lùc tèi cao ®Þnh cña hiÕn ph¸p ®èi víi c¬ chÕ b¶o vÖ<br /> cña hiÕn ph¸p, nguyªn t¾c t«n träng vµ hiÕn ph¸p.<br /> b¶o vÖ quyÒn con ng−êi, quyÒn c«ng<br /> d©n), ®ång thêi còng tu©n thñ c¸c Ba lµ: Ph−¬ng thøc vËn hµnh b¶o vÖ<br /> nguyªn t¾c, yªu cÇu ®Æc thï cña Nhµ hiÕn ph¸p ph¶i phï hîp víi vÞ trÝ, tÝnh<br /> n−íc ph¸p quyÒn XHCN ViÖt Nam chÊt, chøc n¨ng, nhiÖm vô vµ ph¹m vi<br /> (nguyªn t¾c quyÒn lùc nhµ n−íc thèng thÈm quyÒn cña c¬ quan b¶o vÖ hiÕn<br /> T− duy vÒ HiÕn ph¸p… 17<br /> <br /> ph¸p theo quy ®Þnh cña hiÕn ph¸p vµ ®éng b¶o vÖ hiÕn ph¸p trong Nhµ n−íc<br /> ph¸p luËt. ph¸p quyÒn XHCN ViÖt Nam ph¶i ®−îc<br /> tiÕn hµnh theo ph−¬ng thøc ®Æc thï.<br /> Ph−¬ng thøc vËn hµnh lµ h×nh thøc, Ngoµi ra, ph−¬ng thøc b¶o vÖ hiÕn<br /> ph−¬ng ph¸p, quy tr×nh, thñ tôc tiÕn ph¸p trong Nhµ n−íc ph¸p quyÒn<br /> hµnh ho¹t ®éng b¶o vÖ hiÕn ph¸p. §Ó XHCN ViÖt Nam cßn ph¶i phï hîp víi<br /> tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng b¶o vÖ hiÕn truyÒn thèng vµ tr×nh ®é v¨n hãa ph¸p<br /> ph¸p, ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng ph¸n quyÕt lý ë ViÖt Nam ®Ó b¶o ®¶m tÝnh kh¶ thi<br /> vµ xö lý nh÷ng v¨n b¶n vµ hµnh vi vi vµ thiÕt thùc cña ph−¬ng thøc ®ã.<br /> hiÕn trong tæ chøc vµ thùc hiÖn quyÒn<br /> Bèn lµ: C¬ chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p<br /> lùc nhµ n−íc, c¬ chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p<br /> trong Nhµ n−íc ph¸p quyÒn XHCN ViÖt<br /> trong nhµ n−íc ph¸p quyÒn x· héi chñ<br /> Nam tu©n thñ nguyªn t¾c quyÒn lùc nhµ<br /> nghÜa ph¶i tæ chøc vµ ho¹t ®éng theo<br /> n−íc lµ thèng nhÊt, cã sù ph©n c«ng,<br /> ph−¬ng thøc riªng, kh¸c víi ph−¬ng<br /> phèi hîp vµ kiÓm so¸t gi÷a c¸c c¬ quan<br /> thøc cña c¸c ho¹t ®éng lËp ph¸p, hµnh<br /> nhµ n−íc trong thùc hiÖn c¸c quyÒn lËp<br /> ph¸p, t− ph¸p. Ph−¬ng thøc b¶o vÖ hiÕn<br /> ph¸p, hµnh ph¸p, t− ph¸p.<br /> ph¸p còng ph¶i phï hîp víi vÞ trÝ, tÝnh<br /> chÊt, chøc n¨ng, nhiÖm vô vµ ph¹m vi §èi víi Nhµ n−íc ph¸p quyÒn<br /> thÈm quyÒn cña c¬ quan b¶o vÖ hiÕn XHCN ViÖt Nam, mét trong nh÷ng ®Æc<br /> ph¸p. C¬ quan b¶o vÖ hiÕn ph¸p chuyªn tr−ng riªng cña nã lµ theo nguyªn t¾c<br /> tr¸ch, ®éc lËp, võa mang tÝnh chÝnh trÞ thèng nhÊt quyÒn lùc. C¬ chÕ b¶o vÖ<br /> võa mang tÝnh tµi ph¸n hiÕn ph¸p, v× hiÕn ph¸p trong Nhµ n−íc ph¸p quyÒn<br /> vËy, ph−¬ng thøc ho¹t ®éng cña nã kh¸c XHCN ViÖt Nam lµ mét bé phËn trong<br /> h¼n so víi ph−¬ng thøc b¶o vÖ hiÕn c¬ chÕ tæ chøc vµ thùc hiÖn quyÒn lùc<br /> ph¸p th«ng qua c¬ quan mang tÝnh nhµ n−íc vµ lµ bé phËn quan träng ®Ó<br /> chÝnh trÞ nh− Quèc héi vµ còng kh¸c so b¶o ®¶m tÝnh thèng nhÊt cña quyÒn lùc<br /> víi ph−¬ng thøc tè tông t− ph¸p ë c¸c nhµ n−íc. Th«ng qua c¸c ho¹t ®éng gi¶i<br /> tßa ¸n th−êng. Ph−¬ng thøc b¶o vÖ hiÕn quyÕt tranh chÊp vµ vi ph¹m hiÕn ph¸p<br /> ph¸p th«ng qua c¬ quan chÝnh trÞ chñ liªn quan ®Õn viÖc thùc hiÖn quyÒn lùc<br /> yÕu mang tÝnh t− vÊn, khuyÕn nghÞ, rÊt nhµ n−íc, xö lý nh÷ng sai lÇm, lÖnh l¹c,<br /> Ýt nh÷ng chÕ tµi ph¸p lý m¹nh vµ triÖt ®e däa thÓ chÕ chÝnh trÞ, ®e däa chñ<br /> ®Ó, kh«ng phï hîp ®Ó tµi ph¸n hµnh vi quyÒn quèc gia, c¬ chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p<br /> vi hiÕn. Ph−¬ng thøc tè tông t− ph¸p ë gãp phÇn hÕt søc to lín b¶o ®¶m c¬ chÕ<br /> c¸c tßa ¸n th−êng cã thÓ dÉn ®Õn nh÷ng thèng nhÊt quyÒn lùc. Bªn c¹nh ®ã,<br /> quyÕt ®Þnh, b¶n ¸n tuyªn bè ¸p dông ho¹t ®éng gi¶i thÝch hiÕn ph¸p, trong ®ã<br /> chÕ tµi nghiªm kh¾c nhÊt nh−ng chóng cã gi¶i thÝch chÝnh thøc vÒ b¶n chÊt cña<br /> mang tÝnh c¸ thÓ hãa tr¸ch nhiÖm ph¸p quyÒn lùc nhµ n−íc vµ ph−¬ng thøc tæ<br /> lý. Nh÷ng ph−¬ng thøc nh− vËy kh«ng chøc thùc hiÖn quyÒn lùc nhµ n−íc, c¬<br /> phï hîp víi môc ®Ých, tÝnh chÊt, néi chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p còng t¹o c¬ së ph¸p<br /> dung b¶o vÖ hiÕn ph¸p. H¬n n÷a, chñ lý cho c¸c c¬ quan nhµ n−íc trong viÖc<br /> thÓ cña nh÷ng hµnh vi vi ph¹m hiÕn thùc hiÖn quyÒn lùc nhµ n−íc thèng nhÊt.<br /> ph¸p chñ yÕu lµ chñ thÓ mang tÝnh c«ng C¬ quan b¶o vÖ hiÕn ph¸p trong<br /> quyÒn, chÕ tµi tr¸ch nhiÖm cã thÓ ¸p Nhµ n−íc ph¸p quyÒn XHCN ViÖt Nam<br /> dông ®èi víi nh÷ng chñ thÓ ®ã lµ tr¸ch theo tæ chøc vµ ho¹t ®éng theo c¬ chÕ<br /> nhiÖm chÝnh trÞ ph¸p lý, do ®ã ho¹t ph©n c«ng, phèi hîp vµ kiÓm so¸t gi÷a<br /> 18 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 8.2013<br /> <br /> <br /> c¸c c¬ quan nhµ n−íc trong thùc hiÖn tÞch n−íc… cã thÓ tham gia vµo ho¹t<br /> quyÒn lùc nhµ n−íc. B¶n th©n c¬ quan ®éng b¶o vÖ hiÕn ph¸p th«ng qua viÖc<br /> b¶o vÖ hiÕn ph¸p ®−îc nh©n d©n ñy th¸c ®Ò xuÊt yªu cÇu xem xÐt tÝnh hîp hiÕn<br /> ®¶m nhiÖm chuyªn tr¸ch chøc n¨ng b¶o cña v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt, ®Ò<br /> vÖ hiÕn ph¸p. Còng nh− Quèc héi, xuÊt yªu cÇu gi¶i quyÕt vµ xö lý hµnh vi<br /> ChÝnh phñ, Tßa ¸n Nh©n d©n tèi cao vµ vi hiÕn cña quan chøc nhµ n−íc cao<br /> ViÖn KiÓm s¸t Nh©n d©n tèi cao, c¬ cÊp... C¬ quan b¶o vÖ hiÕn ph¸p chuyªn<br /> quan b¶o vÖ hiÕn ph¸p tham gia thùc tr¸ch ®éc lËp nh−ng kh«ng ®èi lËp víi<br /> hiÖn quyÒn lùc nhµ n−íc theo sù ph©n c¸c c¬ quan chuyªn tr¸ch thùc hiÖn c¸c<br /> c«ng cña nh©n d©n ®−îc thÓ hiÖn trong quyÒn lËp ph¸p, hµnh ph¸p vµ t− ph¸p.<br /> c¸c quy ®Þnh cña hiÕn ph¸p. Bªn c¹nh C¬ quan b¶o vÖ hiÕn ph¸p cã phèi hîp<br /> sù kiÓm so¸t gi÷a Quèc héi, ChÝnh phñ, cïng c¸c c¬ quan nµy thùc hiÖn quyÒn<br /> Toµ ¸n Nh©n d©n tèi cao, ViÖn KiÓm s¸t lùc nhµ n−íc vµ b¶o ®¶m quyÒn lùc nhµ<br /> Nh©n d©n tèi cao, trong Nhµ n−íc ph¸p n−íc thèng nhÊt. Ch¼ng h¹n, mét sè<br /> quyÒn XHCN ViÖt Nam cã c¬ quan b¶o ho¹t ®éng cña c¬ quan b¶o vÖ hiÕn ph¸p<br /> vÖ hiÕn ph¸p chuyªn tr¸ch thùc hiÖn nh− xem xÐt tÝnh hîp hiÕn cña v¨n b¶n<br /> kiÓm so¸t c¸c c¬ quan nãi trªn. C¬ chÕ quy ph¹m ph¸p luËt, gi¶i thÝch hiÕn<br /> b¶o vÖ hiÕn ph¸p lµ c¬ chÕ h÷u hiÖu ®Ó ph¸p... cã t¸c dông hç trî cho c¬ quan<br /> kiÓm so¸t c¸c c¬ quan nhµ n−íc thùc lËp ph¸p, hµnh ph¸p, t− ph¸p thùc hiÖn<br /> hiÖn quyÒn lËp ph¸p, hµnh ph¸p, t− tèt h¬n chøc n¨ng cña m×nh.<br /> ph¸p nh−ng môc tiªu cuèi cïng cña nã<br /> kh«ng ph¶i lµ nh»m g©y xung ®ét, khã N¨m lµ: B¶o ®¶m sù l·nh ®¹o hîp<br /> kh¨n cho ho¹t ®éng lËp ph¸p, hµnh hiÕn cña §¶ng Céng s¶n ®èi víi c¬ chÕ<br /> ph¸p vµ t− ph¸p. C¬ chÕ b¶o vÖ hiÕn b¶o vÖ hiÕn ph¸p trong Nhµ n−íc ph¸p<br /> ph¸p cã t¸c dông ng¨n ngõa sù l¹m quyÒn XHCN ViÖt Nam<br /> quyÒn hoÆc kh«ng thùc hiÖn ®Çy ®ñ HiÕn ph¸p cña Nhµ n−íc ph¸p<br /> nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n ®· ®−îc ph©n quyÒn XHCN ViÖt Nam lµ v¨n b¶n<br /> c«ng cho c¸c c¬ quan nhµ n−íc. NÕu x¶y chÝnh trÞ ph¸p lý quan träng nhÊt cña<br /> ra sù l¹m quyÒn hoÆc kh«ng thùc hiÖn quèc gia, thÓ hiÖn chñ quyÒn nh©n d©n,<br /> ®Çy ®ñ thÈm quyÒn theo quy ®Þnh cña ý chÝ vµ nguyÖn väng cña tÊt c¶ c¸c tÇng<br /> hiÕn ph¸p, c¬ quan b¶o vÖ hiÕn ph¸p cã líp nh©n d©n. ý chÝ vµ nguyÖn väng ®ã<br /> quyÒn ph¸n quyÕt, x¸c ®Þnh tr¸ch phï hîp víi t«n chØ môc ®Ých cña §¶ng<br /> nhiÖm hiÕn ph¸p vµ ¸p dông c¸c biÖn Céng s¶n ViÖt Nam. V× vËy, còng nh−<br /> ph¸p chÕ tµi nhÊt ®Þnh. Nh− vËy, c¬ chÕ c¸c bé phËn kh¸c cña hÖ thèng chÝnh trÞ<br /> b¶o vÖ hiÕn ph¸p trong Nhµ n−íc ph¸p ë ViÖt Nam, §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam<br /> quyÒn XHCN ViÖt Nam b¶o ®¶m tÝnh còng t«n träng vµ ®Ò cao HiÕn ph¸p, c¸c<br /> hîp hiÕn cña c¸c ho¹t ®éng lËp ph¸p, tæ chøc cña §¶ng ho¹t ®éng trong<br /> hµnh ph¸p vµ t− ph¸p, b¶o ®¶m c¸c c¬ khu«n khæ HiÕn ph¸p. §¶ng Céng s¶n<br /> quan nhµ n−íc thùc hiÖn ®óng vµ ®ñ ViÖt Nam l·nh ®¹o Nhµ n−íc ph¸p<br /> nhiÖm vô, quyÒn h¹n ®· ®−îc ph©n c«ng. quyÒn XHCN ViÖt Nam, nh−ng ®ã lµ sù<br /> Sù phèi hîp gi÷a c¬ quan b¶o vÖ l·nh ®¹o phï hîp víi HiÕn ph¸p, nh»m<br /> hiÕn ph¸p vµ c¸c c¬ quan kh¸c trong bé h−íng tíi lý t−ëng vµ môc tiªu mµ toµn<br /> m¸y nhµ n−íc thÓ hiÖn ë chç: C¸c c¬ thÓ nh©n d©n lùa chän. Lµ mét bé phËn<br /> quan nh− Quèc héi, ChÝnh phñ, Chñ trong bé m¸y nhµ n−íc, c¬ chÕ b¶o vÖ<br /> T− duy vÒ HiÕn ph¸p… 19<br /> <br /> hiÕn ph¸p ph¶i ®Æt d−íi sù l·nh ®¹o hîp thÓ hiÖn mét c¸ch trung thùc vµ toµn<br /> hiÕn cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam. diÖn ý chÝ vµ nguyÖn väng cña nh©n<br /> d©n. Th«ng qua sù tham gia cña nh©n<br /> Sù l·nh ®¹o cña §¶ng Céng s¶n<br /> d©n vµo qu¸ tr×nh x©y dùng c¸c v¨n b¶n<br /> ViÖt Nam ®èi víi c¬ chÕ b¶o vÖ hiÕn<br /> quy ph¹m ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ hiÕn<br /> ph¸p trong Nhµ n−íc ph¸p quyÒn<br /> ph¸p, ý chÝ vµ nguyÖn väng cña nh©n<br /> XHCN thÓ hiÖn tr−íc hÕt ë viÖc c¸c v¨n<br /> d©n ®−îc thÓ hiÖn vµ ®−îc t«n träng<br /> kiÖn, nghÞ quyÕt cña §¶ng ®Ò ra nh÷ng<br /> trong c¬ chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p. ë ®©y,<br /> quan ®iÓm chØ ®¹o ®èi víi ho¹t ®éng b¶o<br /> §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam cÇn thÓ hiÖn<br /> vÖ hiÕn ph¸p vµ x©y dùng, hoµn thiÖn c¬<br /> vai trß l·nh ®¹o ®èi víi c¸c c¬ quan x©y<br /> chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p ë ViÖt Nam.<br /> dùng ph¸p luËt sao cho c¸c ho¹t ®éng tæ<br /> Ch¼ng h¹n, V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng toµn<br /> chøc lÊy ý kiÕn nh©n d©n, tËp hîp ý<br /> quèc lÇn thø X viÕt: “X¸c ®Þnh c¬ chÕ<br /> kiÕn nh©n d©n, ph¶n håi vµ chØnh lý v¨n<br /> b¶o vÖ hiÕn ph¸p, ®Þnh râ c¬ chÕ, c¸ch<br /> b¶n quy ph¹m ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ hiÕn<br /> thøc b¶o ®¶m tÝnh tèi cao cña HiÕn<br /> ph¸p trªn c¬ së tiÕp thu ý kiÕn nh©n<br /> ph¸p vµ luËt”, nghiªn cøu “x©y dùng,<br /> d©n... ®−îc tiÕn hµnh mét c¸ch c«ng<br /> hoµn thiÖn c¬ chÕ kiÓm tra, gi¸m s¸t<br /> khai, minh b¹ch vµ thùc sù d©n chñ.<br /> tÝnh hîp hiÕn, hîp ph¸p trong c¸c ho¹t<br /> ®éng vµ quyÕt ®Þnh cña c¸c c¬ quan c«ng Sù l·nh ®¹o cña §¶ng Céng s¶n<br /> quyÒn” [1, 126]; “x©y dùng c¬ chÕ ph¸n ViÖt Nam ®èi víi c¬ chÕ b¶o vÖ hiÕn<br /> quyÕt vÒ nh÷ng vi ph¹m HiÕn ph¸p ph¸p nãi riªng vµ nhµ n−íc ph¸p quyÒn<br /> trong ho¹t ®éng lËp ph¸p, hµnh ph¸p vµ XHCN nãi chung cßn thÓ hiÖn ë viÖc b¶n<br /> t− ph¸p” [1, 127]. Nh÷ng quan ®iÓm nªu th©n ®¶ng viªn vµ c¸c tæ chøc cña §¶ng<br /> trªn cã gi¸ trÞ ®Þnh h−íng, chØ ®¹o mét Céng s¶n ViÖt Nam tÝch cùc, chñ ®éng<br /> c¸ch toµn diÖn ®èi víi sù ph¸t triÓn cña tham gia vµo viÖc gi¸o dôc ý thøc t«n<br /> c¸c yÕu tè thÓ chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p, träng vµ b¶o vÖ HiÕn ph¸p, g−¬ng mÉu,<br /> thiÕt chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p, ph−¬ng thøc tù gi¸c t«n träng HiÕn ph¸p, ho¹t ®éng<br /> vËn hµnh b¶o vÖ hiÕn ph¸p, b¶o ®¶m trong khu«n khæ HiÕn ph¸p vµ ph¸p luËt.<br /> cho c¬ chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p vËn hµnh cã<br /> hiÖu qu¶, phï hîp víi c¸c ®Æc tr−ng cña Tµi liÖu tham kh¶o<br /> nhµ n−íc ph¸p quyÒn XHCN. Cô thÓ 1. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (2006),<br /> h¬n, §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam l·nh ®¹o V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc<br /> qu¸ tr×nh thÓ chÕ hãa c−¬ng lÜnh, ®−êng lÇn thø X, Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia,<br /> lèi cña m×nh thµnh HiÕn ph¸p vµ ph¸p Hµ Néi.<br /> luËt. Nh− vËy, §¶ng Céng s¶n ViÖt<br /> 2. §µo TrÝ óc (2007), “Sù ph¸t triÓn<br /> Nam l·nh ®¹o c«ng t¸c x©y dùng ph¸p<br /> cña chñ nghÜa lËp hiÕn hiÖn ®¹i ë<br /> luËt nãi chung vµ x©y dùng c¬ së ph¸p<br /> ViÖt Nam”, T¹p chÝ Nhµ n−íc vµ<br /> lý cho c¬ chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p nãi riªng.<br /> Ph¸p luËt, sè 7.<br /> Sù l·nh ®¹o cña §¶ng kh«ng chØ b¶o<br /> ®¶m nh÷ng nguyªn t¾c, quy ph¹m vÒ 3. §µo TrÝ óc (2010), “HiÕn ph¸p trong<br /> b¶o vÖ hiÕn ph¸p thÓ hiÖn mét c¸ch ®Çy ®êi sèng x· héi vµ quèc gia”, T¹p chÝ<br /> ®ñ vµ ®óng ®¾n nh÷ng quan ®iÓm cña Nghiªn cøu LËp ph¸p, sè 9.<br /> §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ®èi víi ho¹t 4. HiÕn ph¸p n−íc Céng hßa x· héi chñ<br /> ®éng b¶o vÖ hiÕn ph¸p mµ cßn b¶o ®¶m nghÜa ViÖt Nam n¨m 1992, Nxb.<br /> r»ng nh÷ng nguyªn t¾c, quy ph¹m ®ã ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 2006.<br />