Vai trò của cơ quan kiểm toán tối cao trong việc thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững

ASOSAI 14 - Kieåm toaùn moâi tröôøng vì söï phaùt trieån beàn vöõng<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Vai troø cuûa Cô quan Kieåm toaùn<br /> toái cao trong vieäc Thöïc hieän<br /> caùc Muïc tieâu Phaùt trieån Beàn vöõng<br /> Ủy ban Kiểm toán Nhật Bản<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> V<br /> ai trò của mỗi Chính phủ và SAI trong việc thực hiện SDG có thể thay đổi tùy theo tình<br /> hình của từng quốc gia. Trong những phần dưới đây, chúng tôi sẽ lý giải về mức độ sẵn<br /> sàng của Chính phủ Nhật Bản và vai trò của Ủy ban Kiểm toán nhà nước Nhật Bản (Ủy<br /> ban) tập trung vào vấn đề môi trường. Chúng tôi hy vọng rằng đây sẽ là một ví dụ tham<br /> khảo cho các SAI thành viên khi xem xét vai trò của mình trong việc thực hiện các mục tiêu phát triển bền<br /> vững (SDG).<br /> <br /> <br /> Kiểm toán Môi trường của Ủy ban kiểm toán bền vững và thỏa thuận chung Paris về biến đổi khí<br /> Nhật Bản và những nỗ lực trong Kiểm toán đảm hậu được thông qua. Để đối phó với các tình huống<br /> bảo các mục tiêu phát triển bền vững trong và ngoài nước, kế hoạch này đã quyết định<br /> xúc tiến kết hợp cải thiện toàn diện về môi trường,<br /> (1) Kiểm toán môi trường của Ủy ban<br /> kinh tế và xã hội cùng với tận dụng SDG.<br /> Các chính sách môi trường ở Nhật Bản được<br /> Ủy ban đã chuẩn bị hệ thống kiểm toán môi<br /> dựa trên Đạo luật Môi trường Cơ bản. Đạo luật<br /> trường theo tiến trình của Chính phủ. Trong<br /> này đặt mục tiêu xúc tiến các biện pháp bảo vệ môi<br /> “Chính sách cơ bản về kiểm toán” được đề ra hàng<br /> trường một cách toàn diện và có hệ thống, nhằm<br /> năm, “Môi trường” đã liên tục được quy định là<br /> đảm bảo cuộc sống khoẻ mạnh và có học thức cho<br /> một trong những phạm vi chính sách mà Ủy ban<br /> người dân của thế hệ hiện tại và cả tương lai cũng<br /> cần tập trung kiểm toán mỗi năm. Nhằm mục đích<br /> như đóng góp vào sự thịnh vượng của loài người<br /> phản hồi với các vấn đề liên quan đến môi trường<br /> thông qua kết hợp các nguyên tắc cơ bản về bảo<br /> tăng lên đáng kể trong Chính phủ, Ủy ban đã thành<br /> vệ môi trường, làm rõ các trách nhiệm của Nhà<br /> lập Ban Kiểm toán Môi trường và Phát triển Khu<br /> nước, chính quyền địa phương, doanh nghiệp kinh<br /> vực bằng cách kết hợp và nâng cấp các phòng ban<br /> doanh và người dân, và quy định các vấn đề cơ bản<br /> liên quan trong cuộc tái cơ cấu tổ chức vào tháng<br /> liên quan đến các biện pháp bảo vệ môi trường. Đối<br /> 4/2009. Ban này phụ trách các dự án kiểm toán do<br /> với Đạo luật Môi trường Cơ bản, Nhà nước đề ra<br /> Bộ Môi trường (Ministry of Environment – MOE)<br /> một kế hoạch môi trường cơ bản quy định nguyên<br /> thực hiện. Thêm vào đó, bên cạnh các biện pháp<br /> tắc chung của các biện pháp kết hợp dài hạn về bảo<br /> bảo vệ môi trường do MOE thực hiện, mỗi ban<br /> vệ môi trường và đặt ra chín khu vực ưu tiên bao<br /> kiểm toán sẽ kiểm toán các biện pháp như vậy của<br /> gồm “một xã hội tuần hoàn vật chất”.<br /> từng bộ hoặc cơ quan mà ban đó phụ trách. Hơn<br /> Kế hoạch Môi trường Cơ bản thứ năm là kế nữa, Ủy ban có các ban kiểm toán đã rà soát các<br /> hoạch đầu tiên được đề ra từ khi mục tiêu phát triển chính sách môi trường giữa các bộ, các ban này<br /> <br /> 18 Số 131 - tháng 9/2018 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN<br /> không chịu trách nhiệm kiểm toán bắt buộc đối với lượng tái tạo, biện pháp về biến đối khí hậu và xã<br /> một bộ hay cơ quan cụ thể nào mà thực hiện các hội tối ưu hoá vòng đời của nguyên vật liệu (Sound<br /> cuộc kiểm toán chung và linh hoạt. Material-Cycle Society).<br /> <br /> (2) Kiểm toán mục tiêu phát triển bền vững (Ví dụ kiểm toán) Tình trạng thực hiện các dự<br /> án liên quan đến năng lượng tái tạo (Báo cáo kiểm<br /> Các biện pháp liên quan đến SDG được bao<br /> toán năm tài khoá 2014).<br /> gồm trong hầu hết các biện pháp của Chính phủ,<br /> và Ủy ban cũng đã thực hiện kiểm toán các chương Khu vực ưu tiên Sáu: Bảo vệ môi trường, bao<br /> trình rơi vào các khu vực liên quan từ các điểm gồm đa dạng sinh học, rừng và đại dương.<br /> nhìn kinh tế (economy), hiệu lực (efficiency) và (Ví dụ kiểm toán) Quản lý Chương trình Quản<br /> hiệu quả (effectiveness) (3E). Ví dụ về các trường lý rừng quốc gia (Báo cáo kiểm toán năm tài khoá<br /> hợp kiểm toán các chương trình liên quan đến môi 2014).<br /> trường thuộc ba khu vực ưu tiên kể trên bao gồm: Nếu phát hiện ra bất kì sự quản lý tài chính<br /> Khu vực ưu tiên Bốn: Sử dụng đất bền vững và không đúng cách nào trong quá trình kiểm toán<br /> phục hồi, thúc đẩy cơ sở hạ tầng chất lượng. các chương trình liên quan đến SDG, Ủy ban sẽ<br /> đưa ra ý kiến về việc quản lý tài chính đó tới, hoặc<br /> (Ví dụ kiểm toán) Tiêu huỷ chất thải từ thiên tai<br /> yêu cầu các biện pháp phù hợp liên quan đến quản<br /> do trận động đất lớn ở miền Tây Nhật Bản (Báo cáo<br /> lí tài chính đó từ người đứng đầu cơ quan liên quan<br /> kiểm toán năm tài khoá 2013-2015).<br /> hoặc tới/từ đảng liên quan. Như vậy, Ủy ban có có<br /> Hiện trạng thực hiện dự án về các biện pháp thể tham gia vào việc thực hiện SDG.<br /> kiểm soát sạt lở đất (Báo cáo kiểm toán năm tài<br /> Thêm nữa, như đã nói ở trên, Ủy ban thực hiện<br /> khoá 2014).<br /> kiểm toán linh hoạt và kiểm toán với những nội<br /> Khu vực ưu tiên Năm: Bảo tồn năng lượng, năng dung/phần chung. Dù đây có thể là thách thức khi<br /> <br /> NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 131 - tháng 9/2018 19<br /> ASOSAI 14 - Kieåm toaùn moâi tröôøng vì söï phaùt trieån beàn vöõng<br /> <br /> phải đánh giá tiến độ hoàn thành của một dự án Dựa vào những thông tin thu thập được, Ủy<br /> nhắm đến một vài mục tiêu có liên quan đến nhau, ban sẽ nghiên cứu các chỉ số của mỗi biện pháp<br /> các cuộc kiểm toán này có thể hữu ích cho những trong phần phụ lục của nguyên tắc hướng dẫn thực<br /> đánh giá như vậy. hiện mục tiêu phát triển bền vững. Sau đó, Ủy ban<br /> sẽ tiến hành phân tích xem liệu có vấn đề nào cần<br /> (3) Nỗ lực hướng tới kiểm toán các mục tiêu<br /> tập trung đối với kiểm toán về thành tựu của các<br /> phát triển bền vững trong tương lai<br /> kiểm toán viên, và sẽ quyết định xem liệu chúng<br /> Như đã nói, Ủy ban có thể đóng góp vào việc ta có cần thực hiện kiểm toán theo chủ đề đối với<br /> thực hiện SDG qua các cuộc kiểm toán về từng từng chính sách liên quan đến SDG và kiểm toán<br /> chương trình liên quan tới SDG từ các mục tiêu tập trung vào nỗ lực của Chính phủ đối với SDG.<br /> 3E cũng như cho lĩnh vực môi trường. Thêm vào<br /> Thêm nữa, Ủy ban còn có thể đáp ứng lại sự<br /> đó, Ủy ban cho rằng, trong tương lai, Ủy ban có<br /> quan tâm của các bên liên quan đến SDG bằng<br /> thể thực hiện kiểm toán theo chủ đề đối với chính<br /> cách công khai và giải thích kết quả kiểm toán của<br /> sách cụ thể và trong đó, kiểm toán viên thực hiện<br /> Ủy ban đối với những biện pháp liên quan đến<br /> kiểm toán về các dự án liên quan đến mục tiêu phát<br /> SDG này. Hy vọng rằng thông điệp về sự đóng góp<br /> triển bền vững từ các mục tiêu 3E. Ủy ban còn có<br /> của Ủy ban vào việc thực hiện SDG qua kiểm toán<br /> thể thực hiện kiểm toán tập trung cụ thể vào nỗ<br /> có thể được truyền tải tới công chúng.<br /> lực của Chính phủ đối với SDG, ví dụ như kiểm<br /> toán về nỗ lực đối với mục tiêu phát triển bền vững (4) Hợp tác quốc tế<br /> của Trung tâm điều phối SDG và tất cả các Bộ, ban A) Đóng góp vào việc thực hiện mục tiêu phát<br /> ngành liên quan khác, hoặc kiểm toán chung liên triển bền vững<br /> quan đến nhiều Bộ, ngành liên quan về thành tựu<br /> Ủy ban đã hợp tác với Cơ quan Hợp tác Quốc<br /> của SDG, nhằm phản hồi với những mối quan tâm<br /> tế Nhật Bản (Japan International Cooperation<br /> ngày càng tăng của xã hội và quá trình thực hiện<br /> Agency - JICA) trong công tác huấn luyện của tổ<br /> liên quan đến SDG của Chính phủ.<br /> chức này đối với Kiểm toán Nhà nước về Công<br /> Để chuẩn bị cho những tình huống như vậy, Ủy trình công cộng, được thực hiện như một Chương<br /> ban sẽ kiểm tra những nỗ lực của Trung tâm điều trình Đồng sáng tạo Tri thức từ năm 2001. Việc<br /> phối SDG về việc giám sát nguyên tắc chỉ đạo thực kiểm toán bằng cách không chỉ xác minh trên các<br /> hiện SDG, theo sát và đánh giá nguyên tắc hướng khía cạnh kế toán, như thực hiện thanh toán công<br /> dẫn thực hiện SDG, bao gồm cả thiết lập và sửa trình công cộng theo quy định của hợp đồng, mà<br /> đổi các chỉ số dựa trên giám sát như đã nói ở mục còn cả chứng minh tính thoả đáng chung trong việc<br /> 2. Cụ thể, Ủy ban sẽ thu thập thông tin về việc sử dụng ngân sách trong suốt các quá trình của dự<br /> những nỗ lực đối với nguyên tắc hướng dẫn thực án, bao gồm thiết kế, ước tính chi phí, thi công và<br /> hiện SDG được đánh giá như thế nào, và mỗi dự án sử dụng. Theo quan điểm này, bằng cách cung cấp<br /> nằm trong các chương trình được ghi trong phụ lục cho Ủy ban những kinh nghiệm và tri thức về kiểm<br /> được thực hiện ra sao. toán công trình công cộng một cách có hệ thống,<br /> <br /> Ngoài ra, Ủy ban còn xem xét việc thu thập chương trình này đặt mục tiêu nâng cao năng lực<br /> <br /> thông tin về các bước đi của Liên Hợp Quốc hoặc của các SAI tham gia vào công trình công cộng, và<br /> <br /> INTOSAI, thảo luận Quốc hội ở Nhật Bản, các đóng góp vào việc cải thiện cơ sở hạ tầng xã hội cần<br /> <br /> bản tin truyền thông, góc nhìn của các tổ chức liên thiết để giúp đất nước phát triển hơn.<br /> <br /> quan, các học giả... và chia sẻ chúng với các ban liên Ủy ban cho rằng việc huấn luyện có thể đóng<br /> quan đến SDG trong Ủy ban. góp vào việc đạt được Mục tiêu 6 “Nước sạch và vệ<br /> <br /> 20 Số 131 - tháng 9/2018 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN<br /> sinh” và Mục tiêu 9 “Đổi mới và phát triển tốt cơ sở quan đến mục tiêu phát triển bền vững của Ủy ban<br /> hạ tầng”. Đặc biệt, xét đến việc ngân sách cho cơ sở nếu được yêu cầu bởi INTOSAI, ASOSAI...<br /> hạ tầng trong việc phát triển đất nước được cho là<br /> Kết luận<br /> sẽ tăng lên trong tương lai trong khi xây dựng cơ sở<br /> Ủy ban Kiểm toán Nhà nước Nhật Bản hoan<br /> hạ tầng có xu hướng là một môi trường thuận lợi<br /> nghênh những nỗ lực chủ động của ASOSAI và<br /> cho tham nhũng, vai trò của các SAI trong lĩnh vực<br /> từng SAI thành viên đối với mục tiêu phát triển<br /> này được cho là càng quan trọng hơn. Thêm vào<br /> bền vững trong bối cảnh lồng ghép SDG vào Kế<br /> đó, cơ sở hạ tầng cũng được kì vọng có chất lượng<br /> hoạch Chiến lược 2017-2022 của INTOSAI. Trong<br /> cao và vững chãi trước thảm hoạ gây ra bởi biến<br /> đó, ở Nhật Bản, Chính phủ đã chuẩn bị nguyên tắc<br /> đổi khí hậu... Về mặt này, Ủy ban muốn hợp tác<br /> hướng dẫn thực hiện và kế hoạch hành động, và<br /> trong việc thực hiện huấn luyện và đóng góp vào<br /> thiết lập chiến lược cấp quốc gia. Rất nhiều chương<br /> việc thực hiện SDG.<br /> trình cũng được kì vọng sẽ được thực hiện qua các<br /> B) Hợp tác của Ủy ban với ASOSAI và INTOSAI<br /> khu vực ưu tiên có liên quan trong các SDG thuộc<br /> Ủy ban Kiểm toán là Quản trị viên phát triển về môi trường. Vai trò của Ủy ban trong việc thực<br /> năng lực của ASOSAI từ năm 2000, lên kế hoạch hiện mục tiêu phát triển bền vững bao gồm:<br /> cho các hoạt động phát triển năng lực của ASOSAI<br /> • Đóng góp vào việc đạt được mục tiêu của các<br /> dựa trên nhu cầu của các thành viên và sẽ xem xét<br /> biện pháp liên quan đến SDG qua kiểm toán các<br /> các nhu cầu mạnh mẽ về kiểm toán việc thực hiện<br /> chương trình liên quan đến SDG, kiểm toán theo<br /> SDG để thiết kế và thực hiện các hoạt động phát<br /> chủ đề đối với từng chính sách liên quan đến mục<br /> triển năng lực của ASOSAI. Năm 2017, hội thảo<br /> tiêu phát triển bền vững và kiểm toán tập trung cụ<br /> của ASOSAI nhắm vào quản lý cấp trung đến cấp<br /> thể vào nỗ lực của Chính phủ trên cơ sở mục tiêu<br /> cao của SAI được tổ chức với chủ đề “Cải thiện và<br /> phát triển bền vững.<br /> nâng cao quá trình kiểm toán - bao gồm kiểm toán<br /> • Phản hồi quan tâm của công chúng và các bên<br /> về mức độ sẵn sàng của mục tiêu phát triển bền<br /> liên quan về SDG, và truyền tải thực tế rằng Ủy ban<br /> vững”. Trong hội thảo này chuyên gia về SDG đến<br /> có thể đóng góp vào việc đạt được SDG thông qua<br /> từ Tòa Kiểm toán Châu Âu đã được mời đến và<br /> kiểm toán.<br /> những người tham dự từ các Cơ quan Kiểm toán<br /> tối cao thành viên của ASOSAI đã chia sẻ những • Hỗ trợ cho các SAI khác qua việc chia sẻ thông<br /> kinh nghiệm của họ về kiểm toán SDG. Thêm nữa, tin về kết quả kiểm toán và các nghiên cứu tình<br /> Chương trình kiểm toán kết quả hợp tác của Ủy ban huống với INTOSAI và ASOSAI cũng như qua các<br /> Chia sẻ tri thức (Knowledge Sharing Committee – chương trình phát triển năng lực của ASOSAI, và<br /> KSC) - Sáng kiến phát triển INTOSAI (INTOSAI đóng góp vào việc nâng cao năng lực kiểm toán của<br /> Development Initiative – IDI) về mức độ sẵn sàng các SAI qua hợp tác với JICA trong việc tập huấn về<br /> trong thực hiện mục tiêu phát triển bền vững đã Kiểm toán Chính phủ trong công trình công cộng.<br /> được triển khai ở các khu vực của ASOSAI, và 14<br /> Chính phủ Nhật Bản sẽ xúc tiến thực hiện các<br /> SAI trong số 28 Cơ quan Kiểm toán tối cao thành<br /> chương trình liên quan đến mục tiêu phát triển<br /> viên ASOSAI đang tham gia vào chương trình này<br /> bền vững với một lượng kinh phí lớn. Dù Ủy ban<br /> (cho đến cuối năm 2017), đóng góp vào việc nâng<br /> xét thấy điều này có thể đóng góp đáng kể vào việc<br /> cao năng lực của những SAI thành viên này.<br /> thực hiện mục tiêu phát triển bền vững qua thực<br /> Thêm vào đó, Uỷ ban sẽ có thể hỗ trợ cho các thi kiểm toán hiện hành, Ủy ban sẽ chuẩn bị đầy<br /> SAI khác bằng cách chia sẻ kết quả kiểm toán hoặc đủ và sẽ thực hiện việc kiểm toán tập trung vào<br /> nghiên cứu tình huống về các chương trình liên các SDG.<br /> <br /> NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 131 - tháng 9/2018 21<br />