Vật liệu vẽ sơn dầu

Chia sẻ: Nguyenhoang Phuonguyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:16

Thêm vào BST

Báo xấu

244
lượt xem 73
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu tham khảo về hội họa - Vật liệu vẽ sơn dầu

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Vật liệu vẽ sơn dầu

các b,c th*y c7 )i8n nh% trong các tác phLm ci )a - hay photorealism (ví dG Richard Estes). T= trái sang: Salvador Dalí (1904 ! 1989) “Gi5c m$ gây bQi con ong bay quanh qu; l9u m=t giây tr%:c khi tJnh gi5c” (1944) 51 x 40.5 cm; Georges Rouault (1871-1958) “Sarah”, 1956, 55 x 42 cm; Richard Estes (1932) “Hình ph;n chi.u ct h$n (>) b;ng gO; b;ng gO t>t h$n b;ng gO dán. - V,t li3u nhE: v;i (toile hay canvas): linen > cotton > v;i bao b> (gai). Toile b.ng cotton (v/i s0i bông) không gi1 s2n t3t, hút 4m m+nh, l+i d5 co giãn khi&n m6t s2n d5 b, n7t, không nên dùng cho nhAng tác phLm quan tr-ng. - V,t li3u mBng: gi5y s&i bông > gi5y th%(ng > bìa > gi5y bCi MIt ph;i )< ráp )8 s$n dính vào nh%ng l6i không )%&c hút s$n )8 khBi b0 xu>ng màu, không )%&c co giãn nhi'u quá khi nhi3t )= thay )7i )8 s$n khBi nNt v4. Vì th. v,t li3u ph;i )%&c x1 l@ (preparer, hay size (ph
N.u không có th8 t9 chuLn b0 theo công thNc sau: - tJ l3: 45 ~ 60 gr keo da trâu (hay da thB) / 1 lit n%:c l6nh - vMa )un nhB l1a vMa qu5y trong nCi, nh%ng không )8 sôi - khi keo )ã tan h.t )%&c dung d0ch lBng nh% th6ch, thì )8 ngu=i ).n nhi3t )= trong phòng (24 – 25 )= C) - hâm lên cho thành lBng - dùng bút bEt to b;n ph.t lên toile )ã c#ng trên khung sao cho ch5t ph< chui vào t5t c; các chO lõm - )8 khô Keo da (trâu hay th9) ng:n không cho linolenic acid trong d%u lanh :n th6ng toile. Nh(ng keo da có nh(;c -i4m là hút p d?n -)n n1t s$n ph6 phía trên. Ngày nay nhi'u ng%(i thay bKng acrylic gesso (Xem bên d%:i). Làm lót (priming) (ground) N'n (ground) là l:p ng#n cách giAa support và s$n )8 s$n có th8 dính t>t và b'n, không b0 xu>ng màu. Ch5t lót t>t nh5t và thông dGng nh5t là dung d0ch gesso, có bán sVn ngoài hi3u. Dung d0ch gesso gCm b=t th6ch cao (calcium carbonate) tr=n v:i keo casein (phosphorprotein c
Công th1c -$n giAn làm gesso: - Ngâm qua )êm 85 gr keo keo da trâu vào 0.8 lit n%:c. - "un cách thng nh5t qu>c t. (xem b;ng bên d%:i, trong )ó )$n v0 )o kích th%:c là cm). Các kh7 )%&c phân lo6i thành F (figure = hình), P (paysage = phong c;nh), và M (marine = bi8n) theo tJ s> giAa 2 c6nh dài và ng/n c )ó t#ng khi )i tM F ).n P rCi M, tNc kh7 tranh M thì dài h$n P, P dài h$n F. Ví dG khi nói bNc tranh này có kích th%:c F100 (hay 100 F) có ngh?a là ~ 162 x 130 cm, P100 tNc là ~ 162 x 112 cm, M100: ~ 162 x 97 cm. Ngoài ra còn kh7 vuông, k@ hi3u là S (square), v:i hai chi'u có )= dài bKng nhau và bKng c6nh dài c
2) Màu a) Các h+t màu (pigments): Các h6t v,t ch5t khô có màu )%&c g-i là h6t màu (pigments), hAu c$ (organic) tNc có chNa carbon, hoIc vô c$ (inorganic), th%(ng không có tính thLm th5u hoIc thLm th5u r5t y.u trên các b' mIt v,t ch5t mà chúng ti.p xúc. Vì th. c*n ch5t k.t dính )8 giA chúng trên các b' mIt )ó (trên gi5y, toile, gO, v.v.). Chúng không b0 hoà tan trong các ch5t k.t dính, song s2 )%&c phân tán treo l$ l1ng trong ch5t k. dính. M=t s> h6t màu có nguCn trong thiên nhiên (ví dG umbers and siennas là )5t). Các h6t khác là do ch. t6o (ví dG các màu cadmiums). C*n phân bi3t h6t màu v:i phLm nhu=m. PhLm nhu=m hoà tan )%&c và thLm th5u )%&c. Có th8 bi.n phLm nhu=m thành các h6t màu bKng ph%$ng pháp hóa h-c, tNc tách chúng ra khBi dung môi sau )ó hãm chúng bKng m=t ch5t vô c$ không màu (th%(ng là mu>i kim lo6i nh% barium sulfate, calcium sulfate, aliminium hydroxide, aluminium oxide) )8 chúng không b0 hoà tan. NhAng h6t màu lo6i này )%&c g-i là lake. Ví dG: - Indigo (chàm) lake )%&c ch. t6o tM th(i Ai C,p c7 )6i tM lá cây tùng lam (woad), sau )ó )%&c nh,p tM Un "=; - HCng madder lake )%&c l5y tM cây thiên th&o (madder). Màu t7ng h&p (synthetic) )%&c g-i là Azarin crimson; - Carmine lake )%&c chi.t tM xác khô con r/p son (phLm yên chi) (có Q các n%:c nhi3t ):i, c,n nhi3t ):i, Q Nam M+ và Mexico) Các h6t màu ch. tM phLm nhu=m th%(ng b0 phai màu. 17
Các h6t màu hAu c$ (organic) th%(ng nhE, trong, có )= nhu=m cao (high tinting strength). Các h6t màu vô c$ th%(ng là các h&p ch5t kim lo6i, )Gc (opaque), nIng, và )Ic (nh% cobalt, iron, zinc, …). - Các h6t màu vô c$ trong t9 nhiên nh% ochre, umber, sienna có trong )5t có màu do oxide s/t, hydroxides, k.t h&p v:i )5t sét, ph5n, và silica t6o ra. - Các h6t màu vô c$ )%&c t7ng h&p trong công nghi3p th%(ng là kim lo6i. CDng có các h6t màu vô c$ t7ng h&p thay th. cho các màu t9 nhiên nh% )B mars và vàng mars. - Các h6t màu hAu c$ trong t9 nhiên th%(ng )%&c chi.t tM th;o m=c hoIc )=ng v,t (thiên th;o, ngà voi, x%$ng, cây nho) - Các h6t màu hAu c$ t7ng h&p là các h&p ch5t chNa carbon nh% quinacridone ()B - tím) Các h6t màu )%&c phân tích theo: - >* nhu*m (tinting strength): "%&c th1 bKng tr=n màu v:i màu tr/ng theo tJ l3 1:10. Các h6t màu hAu c$, )Ic bi3t hAu c$ t7ng h&p, th%(ng có )= nhu=m cao h$n các h6t màu vô c$; - >* >Lc – trong: M=t s> h6t màu hAu c$ hoàn toàn trong do c5u trúc phân t1, vì th. )%&c dùng làm màu láng; - >* b(n >+i v)i ánh sáng: M=t s> h6t màu b'n khi v2 )Ic, nh%ng l6i không b'n khi v2 loãng; - t+c >* khô: Vermillion ()B son, )B th*n sa, sulfide th* h.p thL d-u: M=t s> h6t màu c*n nhi'u d*u h$n. Càng nhi'u d*u thì càng d! nNt. b) 86c tính c9a màu s2n d#u: PhG thu=c vào hãng s;n xu5t. Vì v,y c*n )-c chJ dSn trên tMng tube màu. M=t s> hãng n7i ti.ng: Lefranc & Bourgeois (1720) [9], Winsor & Newton (1832) [10], Talens (1899) [11], Holbein (1900) [12], Kusakabe (1996), Matsuda. Tr/ng: - Tr*ng chì (carbonate chì PbCO3): là lo6i tr/ng c7 x%a nh5t, r0t ->c, có )= ph< cao ()Gc), s/c 5m, và nhi'u )= chuy8n, khô nhanh, nh%ng b0 )en (ch.t, bLn) theo th(i gian. Vì )=c nên ngày nay tr/ng chì khá hi.m, th%(ng chJ )%&c bán cho ho6 s? trong tube nhB. - Tr*ng b@c: [flake white (tr#ng vLy) hay Cremnitz white]: carbonate chì + hydrate chì 2PbCO3 · Pb(OH)2, b0 )en khi gIp sulphur hoIc khói. Tên g-i “tr/ng v;y” (flake white) b/t nguCn tM cách s;n xu5t các h6t màu tr/ng chì (Xem bên d%:i). Kremnitz hay Cremnitz là m=t )0a danh Q biên gi:i Hungary – Slovakia, n$i có mB chì, còn Krems l6i là m=t )0a danh Q Áo n$i ng%(i ta làm ra carbonate chì. - Tr*ng k#m (oxide k2m ZnO): )= ph< y.u (bán )Gc semi-opaque), không dùng )8 v2 lót )%&c, nh%ng t>t cho v2 trong, hoIc vi!n c,n không khí. S/c 5m, lâu khô, khi khô t6o thành màng giòn nên d! b0 nNt n.u v2 dày. - Tr*ng titan (titanium dioxide TiO2) )%&c phát hi3n n#m 1821, )%&c dùng thay th. tr/ng chì tM 1921 do công ty M+ s;n xu5t )6i trà cho ho6 s?, có )= 18
ph< r5t cao, b'n màu, khô nhanh, không )=c, s/c l6nh h$n tr/ng chì nh%ng 5m h$n tr/ng k2m, ng; vàng theo th(i gian, và k.t s&i trong d*u, vì th. th%(ng )%&c tr=n v:i 15 – 20 % tr/ng k2m )8 kh/c phGc; )%&c coi là màu tr/ng c )5t nung có khoang )áy riêng )8 chNa d5m (acetic acid) (ng,p kho;ng 1/3 th>). Các th> chì sau )ó )%&c )It ng,p trong phân ng9a và < trong nhà kín. Phân ng9a phân h
Màu ch.t trong bNc “Thánh Jerome” (~1480) c
KB hi8u màu trong - -&c: Màu trong: T (transparent) Màu )Gc: O (opaque), Màu bán trong: ST (semi-transparent), Màu bán )Gc: SO (semi-opaque). E> -&c – trong c6a màu -(;c xác -+nh nh( th) nào? "= )Gc - trong c khúc x6 ánh sáng (chi.t su5t) và kích th%:c c
Ví dG, hãng Winsor & Newton có 2 lo6i tr/ng: (a) tr/ng b6c (silver white) 242, và (b) tr/ng trong (transparent white) 655. C; hai lo6i )'u có thành ph*n là tr/ng titanium (PW6) và tr/ng k2m (PW4) trong d*u rum (safflower oil hay huile de carthame), nh%ng lo6i thN nh5t (a) thì )Gc còn lo6i thN hai (b) thì bán trong (semi- transparent). Tr/ng b6c H411 (blanc d’argent hay silver white, còn g-i là flake white hay Cremnitz white) ci )i d*n. - Viridian (xanh lGc) + cadmium yellow (vàng cadmium) chJ b'n n.u )%&c tr=n v:i zinc white (t/ng k2m) - Naples yellow (vàng Naples) và colbalt violet (tím colbat) b0 bLn khi ti.p xúc v:i kim lo6i (dao v2). - Vermillion ()B son hay )B th*n sa) ng; )en theo th(i gian vì Z-HgS ()B) (sulfide th
Tinh th8 cinnabar trên quIng dolomite C;!ng "< chia theo t3c "< khô: Khô nhanh (trong vòng 2 ngày): - Umber (nâu )en): b'n, dTo lBng (flexible) - Aureolin (vàng cobalt) - Burt sienna (nâu Sienna nung): khá m6nh - Tr/ng chì: d! hoà h&p Khô v?à (kho&ng 5 ngày): - Cerulean (xanh tr(i): khá dTo lBng - Raw sienna (nâu Sienna s>ng): b'n, khá m6nh - Xanh cobalt (cobalt blue): giòn - Tím colbalt (cobalt violet): khá giòn - "B oxide s/t: m6nh - LGc chromium oxide: khá dTo lBng - Vàng Naples: m6nh Khô ch"m (nhi(u h%n 5 ngày – 1 tu-n): - LGc )5t (terre verte): m'm, dTo lBng - Vàng )5t (yellow ochre): khá m6nh - "en ngà voi (Ivory black): m'm, giòn - Vàng cadmium: dTo lBng - Tr/ng titanium: giòn Khô r.t ch"m: - Tr/ng k2m: giòn - "en mu=i )èn (Lamp black): m'm - Tránh dùng )en ngà voi (ivory black) )8 v2 lót hoIc phác vì r5t lâu khô; - NhAng màu có chNa chì, cobalt, manganese làm t#ng t>c )= khô, vì th. có th8 tr=n v:i các màu khác )8 làm khô nhanh lên, ví dG khi v2 lót; - "Mng bao gi( )8 tranh khô trong t>i vì màng d*u b0 n7i lên trên b' mIt và b0 vàng. E> bDn (v=i ánh sáng): Phân lo2i cu& Winsor & Newton: AA: r5t b'n, A: b'n, B, C. v.v. (i): ‘A’ có th8 b0 b6c m*u n.u dùng v:i màu có (i) (ii): Không ch/c )ã ch0u )%&c Lm (iii): B0 tLy )i khi ti.p xúc v:i môi tr%(ng có acid (ví dG trong không khí) (iv): Màu dao )=ng: )8 ra sáng thì b0 b6c )i, nh%ng khi )8 vào chO t>i thì l6i hCi phGc l6i (v): Không dùng )%&c v:i tr/ng chì pha loãng vì s2 b6c )i (vi): Lo6i ‘A’ v:i màu hãm 23
Phân lo2i c#a M!: ASTM (American Standard Test Measure): I (tuy3t), II (r5t t>t), III (khá), IV (trung bình), V (kém) Phân lo2i c#a Anh: Blue Wool Standard: 1 ! 3 (b6c màu trong 20 n#m), 4 ! 5 (20 ! 100 n#m), 6 (r5t t>t), 7 - 8 (tuy3t). M=t s> hãng nh% Lefranc & Bourgeois, Holbein v.v. dùng sao (*) )8 chJ )= b'n ph$i sáng. Màu càng nhi'u sao càng b'n. Giá c
(1) (2) (3) (4) (5) (6) 1: lanh, 2: thu>c phi3n, 3: rum, 4: óc chó, 5: mastic, 6: dammar D*u lanh th%(ng )%&c )un lên, khi.n d*u )%&c cao phân t1 hoá (polymerized) và ô-xi hoá, trQ nên )Ic sánh h$n và khô nhanh h$n. Tuy nhiên, ngày nay “boiled linseed oil” (d*u lanh )un) th9c ra chJ là m=t h&p ch5t cng, dung môi d*u tây và hoá ch5t làm khô. D*u lanh )%&c x1 l@ nhi3t bKng cách )un trong xoong ),y kín (không ti.p xúc v:i oxy) )%&c g-i là stand oil, )Ic sánh nh% m,t ong, và khô ch,m. Stand oil t6o cho s$n m=t l:p men bóng. Thêm quá nhi(u stand oil s' gây ra hi/n t?@ng mJt s%n bC nhMn nheo (gPi là da cá s.u). - d%u lanh nguyên ch0t (refined linseed oil): thông dGng nh5t, song lâu khô; - d%u lanh ép l@nh (cold-pressed linsed oil): h$i vàng, khô nhanh h$n, lBng h$n, )%&c ép tM h6t lanh không qua x1 l@ nhi3t ()un); - d%u lanh -(;c tng ng; vàng, t#ng th(i gian khô; - Impasto medium: dùng )8 v2 )/p, khô nhanh, không b0 vàng, n1a bóng; - Oleopasto medium: dùng )8 v2 )/p, khô nhan, không b0 vàng, n1a m(. 25
d) D#u bóng (varnish) Dùng )8 ph< lên tranh )ã hoàn thành và khô hRn (ít nh5t 6 – 12 tháng sau khi tranh )%&c v2 xong) )8 b;o v3 và t#ng hi3u qu; quang h-c. - Varnish bóng (gloss varnish): t6o nên l:p ph< r5t bóng, không vàng theo th(i gian; - Dammar varnish: r5t bóng, h$i vàng, và t>i )i theo th(i gian. Nh9a Dammar l*n )*u tiên )%&c dùng trong h=i ho6 n#m 1826; - Varnish m( (matt varnish): t6o màng trong m(, tr%:c khi dùng ph;i hâm l6i )8 dung d0ch trQ nên trong su>t (vì có sáp ong bên trong). Có th8 hoà v:i gloss varnish )8 gi;m )= bóng; - Retouching varnish (d*u bóng )8 s1a tranh): xoa lên chO màu )ã )8 khô khá lâu thì màu m:i “bám” )8 v2 ti.p. - Wax varnish (vernis sáp ong): )Ic, có th8 ph.t lên mIt tranh, t6o nên l:p b;o v3 m( nh5t (matt). Khi khô dùng bút )ánh bóng (nh% )ánh xi gi*y); 4) Bút lông Lông kolinsky Lông cNng (l&n) Lông t7ng h&p Lông nylon Bút lông m'm t>t nh5t )8 v2 chi ti.t là bút làm bKng lông chCn Siberia (kolinsky), sau )ó là lông chCn zibelina (sable). Bút lông l&n ti3n cho v2 màu ch.t, )i nhAng m;ng l:n khi v2 lót. Bút lông t7ng h&p ti3n cho v2 láng. Bút nylon nói chung không bám màu, và s&i d! b0 cong vì nhi3t )=. ChCn kolinsky (trái) và chCn zibelina (ph;i) Bút xoa Ngoài các bút bEt và tròn, bút hình qu6t th%(ng )%&c chuyên dùng cho v2 xoa (làm m5t v3t bút, hoà các chuy8n )= vào nhau, v.v.) 26
5) Quy ",nh v> an toàn Quy )0nh cng, hút; - h6n ch. ti.p xúc da v:i d*u v2 - )Mng ng,m bút, mút bút dính s$n - h6n ch. dùng ngón tay )8 xoa màu trên tranh (Hãy dùng bút xoa). N.u v2 bKng ngón tay thì nên )eo bao tay cao su (g#ng tay gi;i phSu) 27
- )Mng )7 quá nhi'u dung môi ra h$n mNc c*n thi.t cho m=t l*n v2, vì d*u s2 bay h$i nhi'u vào không khí - n.u chRng may s$n hay d*u b/n vào m/t thì ph;i r1a ngay bKng n%:c s6ch - h6n ch. hít h$i d*u - lau s6ch t5t c; nhAng chO d*u )7 ra - cách li ho6 phLm v:i trT em, súc v,t, và th9c phLm Sau mIi l-n v': - r1a s6ch bút và palette, vNt dT lau )i, hoIc giIt s6ch. - )eo g#ng tay cao su khi r1a bút và lau palette - r1a tay th,t s6ch - )Mng bao gi( dùng dung môi )8 chùi hoIc r1a tay 6) Ánh sáng trong studio 1 – Ánh sáng ban ngày tM h%:ng b/c là t>t nh5t (gián ti.p và không )7i c; ngày); 2 – "èn dây tóc có ánh sáng ng; vàng – da cam nên các s/c lam và tím trên tranh s2 b0 y.u )i. Thành ra d%:i ánh sáng ban ngày tranh trông s2 quá lam. 3 – "èn huHnh quang có ánh sáng ng; lam - lGc nên các s/c )B và da cam trên tranh b0 xJn )i. Thành ra d%:i ánh sáng ban ngày tranh trông s2 quá nóng. 4 – Công ngh3 hi3n )6i )ã s;n xu5t )%&c các bóng dèn dây tóc và huHnh quang có ánh sáng )%&c )i'u chJnh thành tr/ng nh% ánh sáng t3 nhiên (hay ánh sáng ban ngày) g-i là color corrected light. Nên dùng nhAng bóng lo6i )ó n.u v2 v' ban )êm. T>t nh5t là cho ánh sáng chi.u tM phía sau 45 )= lên mIt tranh tM c; 2 phía. 5 - Nên v2 trong nguCn sáng m6nh h$n là nguCn sáng c màu (Color temperature): Nhi3t )= màu, )%&c )o bKng Kelvin (K), chJ màu ci than (v,t )en tuy3t )>i) và th5y rKng nó phát ra ánh sáng có màu chuy8n d*n tM )B sang vàng r>i lam tr/ng khi nhi3t )= t#ng lên. D9a trên s9 phù h&p c màu L1a diêm 1700 – 1800 K L1a n.n 1850 – 1930 K "èn dây tóc 2800 – 3300 K Ánh sáng mIt tr#ng 4100 K Ánh sáng mIt tr(i giAa tr%a 5000 – 5400 K Ánh sáng ban ngày 5500 – 6000 K Ánh sáng ngày nhi'u mây 6000 – 7500 K Ánh sáng RGB monitor (màn hình computer) 6500 K Ánh sáng màn hình TV dùng bóng cathode 9300 K 28
Ph*n l:n các )èn dây tóc cho ánh sáng “5m” (nhi'u vàng và )B), trong kho;ng 2800 – 3300 K. "8 l-c ánh sáng vàng và )B, ng%(i ta th%(ng ph< lên bóng )èn m=t l:p neodymium. K.t qu; là, tuy các bóng có nhi3t )= màu kho;ng 2800 K, nh%ng nh( có l:p l-c bKng neodymium, ánh sáng tBa ra l6i g*n v:i bóng không có l:p l-c có nhi3t )= màu kho;ng 5000 K hoIc cao h$n. Nh% v,y )8 có ánh sáng tr/ng hi3u qu; g*n nh% ánh sáng ban ngày nên ch-n nguCn sáng (bóng )èn) có CRI tM 90 trQ lên và nhi3t )= màu trong kho;ng 5000 - 6000 K. Hãng Panasonic s;n xu5t )èn huHnh quang Pa-Look Premier L FCL gCm 3 lo6i: (a) phát ánh sáng tr/ng 5m (màu )èn dây tóc) (vB h=p bóng )èn có in màu da cam), (b) phát ánh sáng tr/ng t9 nhiên (natural light) (vB h=p )èn in màu lGc), (c) phát ánh tr/ng l6nh (cool) (vB h=p bóng )èn in màu tím). (a) tr/ng 5m " " " (b) tr/ng sáng t9 nhiên " " " (c) tr/ng l6nh Bóng có nhi'u hình d6ng và kích c4 khác nhau, tu7i th- 13000 gi(, và )= sáng sau 13000 gi( chJ gi;m )i 20%. Bóng hình vòng tròn (xem hình bên d%:i) có các c4 9 ()%(ng kính ngoài 12 cm), 15 (17 cm), 20 (20.5 cm), 30 (22.5 cm), 32 (29.9 cm), 40 (37.3 cm). Thông th%(ng )8 tránh ánh sáng b0 rung và ti.t ki3m di3n tích, có th8 dùng nguCn sáng gCm 2 bóng )èn hình tròn lCng vào nhau, ví dG c4 30 và 32. Các bóng cho ánh sáng t9 nhiên (tr/ng) lo6i này FCL30ENW/28HL (c4 30) và FCL32ENW/30HL (c4 32) có nhi3t )= màu 5200 K. IV) K! thu"t v# s$n d%u cC -i4n Tri1t lA h*i hPa t= th1 kQ 17 [Vicente Carducho (1576 – 1638)]: Ba giai )o6n phát tri8n c