Bài 1: TRAO ĐỔI NƯỚC Ở THỰC VẬT

Chia sẻ: Nguyễn Phương Hà Linh Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

Thêm vào BST

Báo xấu

350
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu bài học: Sau khi học xong bải này học sinh cần phải: - Mô tả được quá trình hấp thụ nước ở rễ và quá trình vận chuyển nước ở thân .

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài 1: TRAO ĐỔI NƯỚC Ở THỰC VẬT

Bài 1: TRAO ĐỔI NƯỚC Ở THỰC VẬT I. Mục tiêu bài học: Sau khi học xong bải này học sinh cần phải: - Mô tả được quá trình hấp thụ nước ở rễ và quá trình vận chuyển nước ở thân . - Trình bày được mối liên quan giữa cấu trúc của lông hút với quá trình hấp thụ nước - Nêu được các con đường vận chuyển nước từ lông hút vào mạch gỗ của rễ ,từ mạch gỗ của rễ lên mạch gỗ của thân và lên mạch gỗ của lá . - Biết sử dụng các hình vẽ để minh họa và hiểu rõ hơn các kiến thức của bài . - Thấy rõ tính thống nhất giữa cấu trúc và chức năng trong các cơ quan của thực vật . II. Nội dung trọng tâm :  Quá trình hấp thụ nước ở rễ với 2 con đường : Thành tế bào – gian bào và nguyên sinh – không
bào, thực hiện trên cơ sở chênh lệch áp suất thẩm thấu, theo hướng tăng dần từ đất đến mạch gỗ của rễ.  Quá trình vận chuyển nước ở thân (từ rễ lên lá) được thực hiện do sự phối hợp giữa lực hút của lá, lực đẩy của rễ và lực trung gian (lực liên kết giữa các phân tử nước và lực bám giữa các phân tử nước với thành mạch). III. Phương tiện và phương pháp dạy học: Tranh vẽ ở hình 1.1 1. Phöông tieän daïy hoïc: đến 1.5 SGK 2. Phương pháp: Keát hôïp nhieàu phöông phaùp ñeå phaùt huy tính chuû ñoäng saùng taïo cuûa HS: hỏi đáp - tìm tòi bộ phận, hỏi đáp – tái hiện thông báo, thí nghiệm - chứng minh, trực quan. IV. Tiến trình tổ chức bài giảng: Ổn định lớp: kiểm tra đồng phục, sỉ số học sinh, 1. làm quen học sinh.
Bài mới: 2. a. Mở bài: Cây hấp thụ nước bằng cách nào ? Cây hút nước qua miền lông hút của rễ, một số cây thủy sinh hấp thụ nước qua toàn bộ bề mặt của cây. Rễ là cơ quan chính hấp thụ nước. Nước có vai trò gì đối với thực vật, quá trình trao đổi nước ở thực vật như thế nào? Nước không thể thiếu được trong đời sống TV, có vai trò lớn đối với như: Đảm bảo độ bền vững của các câu trúc trong cơ thể, đảm bảo môi trường thuận lợi cho phản ứng trao đổi chất… b. Triển khai bài dạy: Hoạt động của GV và học Nội dung sinh - GV: cho HS trả lời câu hỏi I. Vai trò của nước và nhu Vai trò của nước đối với cây cầu nước đối với thực vật.
Các dạng nước trong cây ? 1. và vai trò của nó : 2 dạng - HS trả lời: Nước ảnh hưởng đến qúa trình sinh Đặc điểm Vai trò trưởng phát triển của cây, Nư là dạng Làm dung thiếu nước 1 lượng lớn và ớc nước chứa môi, điều kéo dài, cây có thể chết. Vì tự các hòa nhiệt, trong Nước đảm bảo độ bền vững TP của tế tham do gia của các cấu trúc trong cơ một bào, trong vào thể, nước là dung môi hòa các khoảng số quá tan các chất trong cơ thể, sự gian bào, trình thoát hơi nước vừa có tác các TĐC, đảm trong dụng điều hòa nhiệt của cơ mạch dẫn bảo độ thể lại vừa giúp cho sự xâm nhớt cảu nhập tốt CO2 từ không khí CNS, giúp vào lá, cung cấp cho quá cho qúa trình QH. (Nước là N.liệu trình TĐC là MTcho phản ứng diễn ra, binh giúp qúa trình quang hợp,
qúa trình thoát hơi nước của thường. cây … ) - GV: Cho HS trả lời câu Nư : là dạng Đảm bảo hỏi SGK: Nước trong cây ớc nước bị độ bền có mấy dạng ? Vai trò của liên các PT tích vững của mỗi dạng ? kết điện hút hệ thống - HS: trả lời và điền vào bởi 1 lực keo trong bảng bên: có 2 dạng là dạng nhất định CNS của tự do và liên kết………. hoặc các tế bào. - GV: Nói thêm về các dạng kết liên nước trong đất: hóa học ở các thành + Nước tự do: nước phần . trọng lực và nước mao quản. Nhu cầu nước đối với 2. + Nước liên kết: nước thực vật : ngầm, nước màng. - Nước ảnh hưởng đến qúa - GV: Rễ cây hấp thụ nước trình sinh trưởng phát triển ở dạng nào? của cây, thiếu nước 1 lượng
- HS: dạng tự do và 1 phần lớn và kéo dài, cây có thể dạng nước liên kết. chết. - GV: Cây có nhu cầu nước Vì Nước đảm bảo độ bền như thế nào? vững của các cấu trúc trong - HS: Đọc SGK và trả cơ thể, nước là dung hòa tan được chất trong cơ thể, sự lời…… thoát hơi nước vừa có tác dụng điều hòa nhiệt của cơ thể lại vừa giúp cho sự xâm nhập tốt CO2 từ không khí vào lá, cung cấp cho quá trình QH. - GV: Rễ có đặc điểm phù II. Quá trình hấp thụ nước hợp với chức năng nhận ở rễ. nước từ rễ ? Đặc điểm của bộ rễ liên 1. - HS: - Thành tế bào mỏng, quan đến quá trình hấp không thấm cutin. thụ nước - Chỉ có một không bào - Rễ phát triển mạnh về số
trung tâm lớn. lượng, kích thước và diện - Áp suất thẩm thấu rất tích. cao do hoạt động hô hấp - Trên mỗi mm2 bề mặt có tới của rễ mạnh.(nước di hàng trăm tế bào lông hút, với chuyển từ nơi có nồng độ đặc điểm: thấp đến nơi có nồng độ + Thành tế bào mỏng, cao) không thấm cutin. + Chỉ có một không bào trung tâm lớn. - GV: Có bao nhiêu con đường hấp thụ nước từ lông + Áp suất thẩm thấu rất hút vào mạch gỗ ? Mô tả cao do hoạt động hô hấp mỗi con đường ? của rễ mạnh. - HS: (quan sát sơ đồ dưới Vì vậy các dạng nước tự do đây và trả lời) theo 2 con và nước liên kết không chặt đường……… có trong đất được lông hút GV: Nêu vị trí và vai trò hấp thụ dễ dàng nhờ sự chênh của vòng đai caspari ? lệch về áp suất thẩm thấu giữa tế bào lông hút và dung - HS: Đai caspari nằm ở
phần nội bì của rễ, có vai dịch đất. trò kiểm soát các chất đi Con đường hấp thụ nước 2. vào trung trụ, điều hòa vận ở rễ: tốc hút nước của rễ - Con đường qua thành tế bào – gian bào (đi qua các khe hở của tế bào): Nước từ đất vào lông hút → gian bào của các . tế bào vỏ đến nội bì bị đai caspari chặc lại, nên chuyển GV: Nước vận chuyển theo sang con đường thứ 2 (vào tế một chiều từ đất vào rễ theo bào nội bì rồi vào mạch gỗ). cơ chế nào ? - Con đường qua chất nguyên sinh – không bào (qua các tế - HS : thẩm thấu….. bào ): nước từ đất vào lông GV: giới thiệu thí nghiệm hút → tế bào vỏ → nội bì → về hiện tượng rỉ nhựa và ứ vào trung trụ → mạch gỗ. giọt. Vậy để nước vận chuyển lên thân được là nhờ một lực đẩy, lực đó gọi là
áp suất rễ Vậy áp suất rễ là gì? -HS: Áp suất rễ là nước bị đẩy từ rễ lên thân do 1 lực đẩy . - GV: Áp suất rễ chỉ được xác định rõ ở những cây thân thảo, cây bụi. Tại sao? Cơ chế để dòng nước 3. - HS:…………. một chiều từ đất vào rễ - GV: QS hình 1.5 mô tả lên thân: con đường vận chuyển - Nước từ đất vào lông hút, nước, chất khoáng hòa tan rồi vào mạch gỗ của rễ theo và chất hữu cơ trong cây ? cơ chế thẩm thấu : từ nơi có - HS: Nước, muối khoáng áp suất thẩm thấu thấp đến từ rễ lên lá theo mạch gỗ. nơi có áp suất thẩm thấu cao . Các chất hữu cơ từ lá xuống - Áp suất rễ là lực đẩy nước rễ theo mạch rây. từ rễ lên thân. Thể hiện ở 2 - GV: Động lực của dòng
mạch rây? Động lực của hiện tượng: dòng mạch gỗ ? + Hiện tượng rỉ nhựa : - HS: Dòng mạch rây là do + Hiện tương ứ giọt: sự chênh lệch áp suất thẩm thấu giữa cơ quan cho (lá ) III. Quá trình vận chuyển và cơ quan nhận (mô, củ, nước ở thân phần dự trữ..) Đặc điểm của con đường 1. ĐL dòng mạch gỗ: có 3 vận chuyển nước ở thân : động lực : Vận chuyển theo một + Áp suất của rễ tạo ra sức chiều từ rễ lên lá nước từ dưới lên Con đường vận chuyển 2. + Lực hút do thoát hơi nước ở thân: nước ở lá . + Lực LK các PT nước với nhau và với thành mạch gỗ . - GV: Hai con đường này có liên quan với nhau không ?
- HS: Có liên quan với nhau - Nước và muối khoáng tùy theo thế nước trong từ rễ lên lá theo mạch gỗ mạch rây, làm cho nước đi (xilem). từ mạch gỗ sang mạch rây - Các chất hữu cơ từ lá xuống và ngược lại. rễ theo mạch rây (phlôem). - GV: TP của dịch mạch gỗ, Cơ chế đảm bảo sự vận 3. mạch rây ? chuyển nước ở thân: - HS: + Mạch gỗ : nước, các - Lực hút của lá là lực ion khoáng, chất hữu cơ. đóng vai trò chính + Mạch rây: đường - Lực đẩy của rễ saccarozơ, các aa, vitamin, Lực trung gian . - hoóc môn TV... Củng cố : 4. Nêu đặc điểm của lông hút liên quan đến qúa trình hấp thụ nước của rễ ? Lông hút hình thành từ tế bào biểu bì rễ, các tế bào này có đặc điểm cấu tạo phù hợp với chức năng nhận nước và các chất khoáng từ đất như :
- Thành tế bào mỏng, không thấm cutin. - Chỉ có một không bào trung tâm lớn. - Áp suất thẩm thấu rất cao do hoạt động hô hấp của rễ mạnh. Trao đổi nước ở thực vật bao gồm những quá trình nào ? Hiện tượng ứ giọt xảy ra trong điều kiện nào ? Dặn dò : Học bài và trả lời câu hỏi SGK trang 5. 11, đọc và chuẩn bị bài 2 Sưu tầm 5 câu hỏi trắc nghiệm về bài này.