Bài giảng An toàn sinh học - Chương 1: An toàn phòng thí nghiệm của Phạm Thị Ngọc Mai thực hiện, nội dung trình bày về những quy định chung, một số khái niệm, tính cấp thiết của An toàn sinh học và nguyên lý An toàn sinh học.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Bài giảng An toàn sinh học: Chương 1 - Phạm Thị Ngọc Mai
- TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM THÁI NGUYÊN
KHOA CNSH&CNTP
BỘ MÔN CÔNG NGHỆ SINH HỌC
--------------
AN TOÀN SINH HỌC
(Biosafety)
Phạm Thị Ngọc Mai
Bộ môn: CNSH – Khoa CNSH&CNTP
Email: ngocmai.iph@gmail.com
Tháng 5/2013
- Các yêu cầu đối với sinh viên
1 Có mặt đầy đủ
2 Học chủ động: tham gia thảo luận tích
cực
3 Tôn trọng ý kiến của sinh viên cùng lớp
4 Thuộc những ý chính của bài trong ngày
- TÀI LIỆU HỌC TẬP
- NỘI DUNG
Chương 1: An toàn phòng thí nghiệm
1.1. Những quy định chung
1.1.1. Một số khái niệm
1.1.2. Tính cấp thiết của An toàn sinh học
1.1.3. Nguyên lý An toàn sinh học
- ĐẶT VẤN ĐỀ
An toàn lao động An toàn vệ sinh thực
phẩm
An toàn giao thông An toàn sinh học
“AN TOÀN LÀ BẠN, TAI NẠN LÀ THÙ”
- Câu hỏi thảo luận
Đại diện nhóm sinh viên trả lời câu hỏi:
1. An toàn sinh học là gì?
2. An toàn sinh học khác với an toàn lao động, an
toàn giao thông, an toàn vệ sinh thực phẩm… như
thế nào?
3. An ninh sinh học là gì?
4. Thực hiện an toàn sinh học là để bảo vệ cho ai?
- Chương 1: AN TOÀN PHÒNG THÍ NGHIỆM
1.1. Những quy định chung
1.1.1. Một số khái niệm
• An toàn sinh học (Biosafety)
WHO (World Health Organization): An toàn sinh học trong
phòng thí nghiệm là việc áp dụng hiểu biết, kỹ thuật và
phương tiện để ngăn chặn phơi nhiễm cho môi trường, phòng
thí nghiệm và con người trước những tác nhân có nguy cơ gây
nhiễm (độc hại sinh học)
An toàn sinh học các sinh vật biến đổi di truyền gồm các biện
pháp quản lý an toàn trong các hoạt động nghiên cứu khoa h ọc,
phát triển công nghệ và khảo nghiệm; sản xuất, kinh doanh và sử
dụng; nhập khẩu, xuất khẩu, lưu giữ và vận chuyển các sinh vật
biến đổi gen; sản phẩm, hàng hóa có nguồn gốc từ sinh vật biến
đổi gen
- 1.1.1. Một số khái niệm
Độc hại sinh học (Biohazard): Bao gồm toàn bộ
những tác nhân sinh học có khả năng lây nhiễm,
gây dị ứng, nhiễm độc và các nguy hiểm khác đối
với con người và môi trường. Các tác nhân có thể
là:
• Vi sinh vật (Vi khuẩn, virut, nấm, nguyên sinh vật)
• Mô tế bào nuôi cấy
• Nguyên sinh vật ký sinh trong cơ thể con người…
• Các sản phẩm của quá trình sinh học
...
- 1.1.1. Một số khái niệm
An toàn sinh học phòng thí nghiệm là tổ hợp các
biện pháp để đảm bảo an toàn về mặt sinh học gồm:
1. Cách thiết kế PTN
2. Các thiết bị trong PTN
3. Các nguyên tắc thực hành thao tác
4. Quản lí
để giảm hay loại trừ nguy cơ lây nhiễm cho người làm
việc trong phòng thí nghiệm, cho cộng đồng và môi
trường
- 1.1.1. Một số khái niệm
An ninh sinh học phòng thí nghiệm là
các biện pháp bảo vệ người và cơ quan
được thiết lập để chống lại sự mất mát,
lấy cắp, lạm dụng hoặc làm phóng thích
có chủ ý các nguồn bệnh và độc tố.
- 1.1.2. Tính cấp thiết của ATSH
Tại sao phải xây dựng hệ thống ATSH?
- 1.1.2. Tính cấp thiết của ATSH
Các phòng thí nghiệm là môi trường làm việc
đặc biệt, môi trường mở, môi trường thực
hành các tác nhân sinh học, tác nhân hoá lý
và nhiều tác nhân nguy hại khác.
- Những nguy cơ luôn tiềm ẩn trong
phòng thí nghiệm
- Các con đường lây nhiễm trong
phòng thí nghiệm
- Câu hỏi thảo luận
Nhóm 1: Kể các tình huống lây qua đường
hô hấp
Nhóm 2: Kể các tình huống lây qua đường
tiêu hoá
Nhóm 3: Kể các tình huống lây qua đường
da, niêm mạc
- Các con đường lây nhiễm trong
phòng thí nghiệm
- 1.1.2. Tính cấp thiết của ATSH
• Tóm lại ATSH phải là sự an toàn từ nơi làm việc
(phòng thí nghiệm), an toàn cho người làm việc
và hơn nữa một quần thể chung cũng được giữ
an toàn.
• Do vậy, vấn đề an toàn sinh học và an ninh sinh
học càng trở nên quan trọng và là mối quan tâm
của nhiều quốc gia trên thế giới
- • Tại Mỹ sổ tay “Phân loại các tác nhân dựa vào mối nguy
hại” được xem như tài liệu tham khảo chung cho các
hoạt động của phòng thí nghiệm có sử dụng các tác
nhân sinh học gây bệnh
• An toàn sinh học là một trong những vấn đề được đề
cập trong Công ước Đa dạng Sinh học nhằm bảo vệ
sức khỏe con người khỏi những tác động tiêu cực có thể
có trong các sản phẩm của công nghệ sinh h ọc hiện đại
• Nghị định thư Cartagena về An toàn sinh học đề cập
đến các biện pháp mà các bên tham gia cần th ực hiện ở
cấp quốc gia, nhằm xây dựng khung pháp lý có tính
quốc tế để giải quyết vấn đề an toàn sinh học
• Từ năm 1983, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã xuất
bản lần đầu cuốn “Sổ tay an toàn sinh học phòng thí
nghiệm”
- 1.1.3. Nguyên lý An toàn sinh học
Rủi ro cao Rủi ro thấp
Đánh giá rủi ro là vấn đề cốt lõi của ATSH