intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Bài giảng Chọn giống cây trồng dài ngày - Chương 6: Chọn giống nhãn (2015)

Chia sẻ: Minh Vũ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:14

Thêm vào BST
Báo xấu
55
lượt xem 3
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng "Chọn giống cây trồng dài ngày - Chương 6: Chọn giống nhãn" cung cấp cho người học các kiến thức: Giá trị sử dụng của nhãn, phân loại và tình hình sản xuất, đặc điểm thực vật học, quỹ gen nhãn, mục tiêu tạo giống, phương pháp tạo giống,... Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Chọn giống cây trồng dài ngày - Chương 6: Chọn giống nhãn (2015)

  1. 8/24/2015 Lớp học phần VNUA-Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam https://sites.google.com/site/lophocphank57vnua/ Chọn giống nhãn Do có giá trị cao nên cây nhãn rất I. Mở đầu được các nhà vườn ưa thích Nhãn (Dimocarpus longan Luor) là cây ăn quả có giá trị kinh tế cao và là một loại quả quý trong tập đoàn cây ăn quả nước ta. Quả nhãn có giá trị dinh dưỡng cao không chỉ để phục vụ mục tiêu ăn tươi mà các sản phẩm từ Long nhãn cò có tác dụng chữa bệnh rất tốt. Không chỉ có vậy mà cây nhãn còn có các tính tốt như : Khả năng chịu hạn, chịu ung ngập tốt, có khả năng thích ứng với nhiều vung sinh thái khác nhau. II. Nội Dung Thành phần ding dưỡng trong 100g Nhãn tươi Long nhãn  2.1 Giá trị sử dụng của nhãn Calories 61 286 - Quả nhãn là loại quả có giá trị dinh dưỡng cao: Độ ẩm 82.4 g 17.6 g  Cùi nhãn khi tươi có 77,15% nước, độ tro Protein 1.0 g 4.9 g 0,01%, chất béo 0,13%, protit 1,47%, hợp chất có nitơ tan trong nước 20,55%, đường sacaroza Chất béo 0.1 g 0.4 g 12,25%, vitamin A và B. Carbohydrates 15.8 g 74.0 g  Cùi khô (long nhãn nhục) chứa 0,85% nước, Chất xơ 0.4 g 2.0 g chất tan trong nước 79,77%, chất không tan Ash 0.7 g 3.1 g trong nước 19,39%, đội tro 3,36%. Trong phần Calcium 10 mg 45 mg tan trong nước có glucoza 26,91%, sacaroza Phosphorus 42 mg 196 mg 0,22%, axít taetric 1,26%. Chất có nitơ 6,309%. Sắt 1.2 mg 5.4 mg Thiamine 0.04 mg Ascorbic Acid 6 mg 28 mg 1
  2. 8/24/2015 Lớp học phần VNUA-Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam https://sites.google.com/site/lophocphank57vnua/ .Nh− vËy ê qu¶ nh·n ngo−i c¸c chÊt kho¸ng Ca, Fe, P, K, Na... th× ®è ®−éng, vitamin C v− K kh¸ cao l− c¸c chÊt dinh d−ëng rÊt cÇn cho søc khàe cïa con ng−éi, thÝch híp vìi¨n t−¬i. Nh·n t−¬i v− nh·n chÔ biÔn l− mÆt h−ng gi¸ trÞ câ thÞ tr−éng tiªu thò c¶ trong v− ngo−i n−ìc Từ nhãn người ta có thể chế ra rất nhiều món ăn khác nhau: 2
  3. 8/24/2015  - Giá trị trong y học  Cùi nhãn khô hay long  Hạt nhãn chứa tinh bột, saponin, chất béo và nhãn nhục (Arillus tanin. Longanae) dẻo, có màu  Trong chất béo có các axít xyclopropanoit và nâu hoặc nâu đen, được axít dihydrosterculic C19H36O2 khoảng 17,4% dùng làm thực phẩm Hạt nhãn cạo bỏ lớp vỏ đen, thái mỏng tán bột đồng thời là một vị thuốc rắc lên những vết thương chảy máu, hoặc trộn thường được dùng trong với dầu bôi lên nơi bị bỏng có tác dụng làm lành Đông y chữa các chứng vết thương. bệnh hay quên, thần  Trong lá nhãn có quexitrin, quexitin, tanin (C.A. kinh kém, suy nhược, 1949, 43, 8611 8611c), ngoài ra còn có - hay hoảng hốt, khó ngủ. sitosterol, epifriendelanol C30H52O friedelin C30H50O và 16 - hentriacontanol. Lá nhãn có vị Trong tiếng Trung, cùi nhạt, tính bình, có tác dụng chữa cảm mạo với nhãn khô được gọi là liều 10 - 15g dưới dạng thuốc sắc “viên nhục”, nghĩa là "cục thịt tròn".  Nh·n l− c©y nguän mËt quan trãng câ chÊt l−íng cao, c©y Long nhãn vị ngọt, tính bình, câ t¸n xoÌ rèng dîng l−m c©y bâng vào 2 kinh Tâm, Tỳ. Có tác dụng bổ tâm, bổ tỳ, nuôi  m¸t cho ®−éng giao th«ng, bé s«ng v− ngßi lìn. huyết, lưu thông máu, an  Nh·n l− c©y chÞu h¹n, chÞu ngËp ñng, träng ®−íc trªn ®Êt thần, giúp trí nhớ. Dùng chua, ®Êt nghÌo dinh d−ëng ê vîng chữa các chứng bệnh mất  Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y nh·n l− c©y¨n qu¶ ®−íc nhiÑu ngủ, hay quên, hồi hộp hay ®Þa ph−¬ng quan t©m, mèt mÆt mê sợ hãi do huyết hư, thần  rèng diÕn tÝch, mÆt kh¸c chñ ý th©m canh. Nh·n ®−íc coi l− kinh suy nhược, suy c©y trång quan träng trong viÖc nhược và rối loạn tinh thần  chuyÓn dÞch c¬ cÊu s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ë c¸c tØnh ®ång sau một thời kỳ ốm bệnh bºng cðng nh− ê trung du v− miÑn lâu dài, hay sau khi sinh nở  nói. NhiÒu tØnh ®ang cã kÕ ho¹ch më réng diÖn tÝch trång (phụ nữ ) nh·n nh− H−ng Yªn, H¶i D−¬ng,  Qu¶ng Ninh, VÜnh Phñc, B¾c Giang, H− T©y, Ho− B×nh, Yªn B¸i, S¬n La, v.v. v− phÝa Nam ê  c¸c tØnh VÜnh Long, BÕn Tre, §ång Th¸p, Sãc Tr¨ng... 3
  4. 8/24/2015 2.2 Nguồn gốc và sự phân bố . Cây nhãn được ghi chép trong sử sách của TQ từ thì Hán Vũ Đế cach ngày nay tren 2000 năm Hiện nay Trung Quốc là nước có diện tích lớn nhất và sản lượng vào loại hàng đầu trong các nước trồng nhãn. Ngoài Trung Quốc nhãn còn được trồng ở: Thái Lan, Ấn độ, Malaisia, Việt Nam, Pilipipin… Đầu thế kỷ XIX nhãn mới được trồng ở một số nước Châu Mỹ, Châu Phi, Châu Đại Dương trong vùng nhiệt đới và Á nhiệt đới. Trung Quốc: diện tích trồng nhãn khoảng 8 vạn ha  Thái lan : 4.2 vạn ha, sản lượng 87 000 tấn/năm. ê ViÕt Nam, c©y nh·n träng l©u nhÊt l− ê chîa Phç Nh·n cßn ®−íc träng ê vîng ®Êt phî sa ven s«ng HiÔn thuèc x· Häng Ch©u, thÞ x· H−ng yªn tØnh Hång, s«ng Thao, s«ng L«, s«ng M·, s«ng H−ng Yªn c¸ch ®©y chóng 300 n¨m. TiÑn, s«ng HËu, v− vîng gß ®äi ê c¸c tØnh Theo gi¸o s− Vð C«ng HËu (1982): "...câ thÒ miÑn B¾c Ho− B×nh, Phó Thä, VÜnh Phóc, Qu¶ng Ninh, n−ìc ta l− mèt trong nh÷ng vîng quª h−¬ng cïa c©y Yªn B¸i, L−o Cao, S¬n La, Th¸i Nguyªn, B¾c nh·n...“ HiÕn nay nh·n ®−íc träng nhiÑu ê c¸c tØnh C¹n... v− lÍ tÍ ê c¸c tØnh miÑn Trung v− T©y ®äng bºng B¾c Bè: H−ng Yªn, H¶i D−¬ng, H−Nam, Nguyªn. Th¸i B×nh, H− nèi, H− T©y, H¶i Phßng, B¾c Ninh, Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y do nhu cÇu qu¶ t−¬i B¾c Giang. C¶ vïng cã kho¶ng trªn 2 triÖu c©y tÝnh t¹i chæ, c©y nh·n ®−íc ph¸t triÒn m¹nh ê c¸c theo mËt ®è th«ng th−éng diÕn tÝch träng nh·n lªn tØnh phÝa nam: Cao L·nh (§ång Th¸p), VÜnh Ch©u (Sãc Tr¨ng), cï lao An B×nh, §ång Phó ®Õn 20.000 - 31.250ha. (VÜnh Long)... §Æc biÖt ë c¸c tØnh VÜnh Long, BÕn Tre,... diÖn tÝch trång nh·n t¨ng rÊt nhanh. 4
  5. 8/24/2015 Cây nhãn ở Phố Hiến trên trăm tuổi 2.3 Phân loại và tình hình sản xuất 2.3.2. Tình hình sản xuất 2.3.1 Phân loại: 1/ Trên thế giới  Cây nhãn là cây nhiệt đới lâu năm thuộc họ bồ Trung Quốc là nước có diện tích nhãn lớn nhất và hòn ( Sapindaceae ) sản lượng vào loại hàng đầu trong các nước trồng  Phân loại khoa học. nhãn.Ngoài Trung Quốc nhãn được trồng ở Thái Lan, Ấn Độ, Malaixia, Việt Nam, Philipin…..Đến + Giới : Plantae. thế kỷ 19 nhãn được một số nước châu Mỹ, châu + Nghành: Magnoliophyta. Phi, châu Đại dương trong vùng nhiệt đới và á + Lớp : Magnoliopsida. nhiệt đới. + Bộ : Sapindales. + Ở Trung Quốc tăng diện tích từ 2 vạn ha nhiều + Họ : Sapindaceae. nhất là tỉnh Phúc Kiến chiếm 48,7 % diện tích nhãn Trung Quốc. + Chi : Dimocarpus. + Thái Lan có diện tích trồng nhãn 31.855 ha với + Loài : D.longan sản lượng hàng năm 87000 tấn trồng chủ yếu ở  Tên khoa học : Dimocarpus longan Luor các tỉnh phía Bắc với các giống chủ yếu : Daw, chompoo,…  Thái Lan có thể xuất khẩu 85 % lượng nhãn của mình  Các nước cung cấp nhãn chủ yếu cho thị trường thế giới là Trung Quốc , Thái Lan và Việt Nam 2/ Việt Nam  Nhãn được trồng lâu đời nhất ở Phố Hiến – Hưng Yên.Hiện nay nhãn được trồng nhiều ở các tỉnh đồng bằng Bắc bộ. Vùng đất phù sa ven sông Hồng, sông thao, sông Lô, sông Mã và miền nam sông Tiền, sông Hậu cũng có rất nhiầu nhãn và đã trở thành những vùng hàng hoá. Nhãn được trồng không chỉ ở vườn đồi, vườn rừng mà trong những trang trại với quy mô lớn. 5
  6. 8/24/2015  Năm Diện tích ( ha ) sản lượng ( tấn 1995 30.000 130.000 1999 51.840 241.471 dự kiến năm 2010 150.000 650.000 DiÕn tÝch träng nh·n c¶ n−ìc −ìc kho¶ng 60.000ha. Dù b¸o ®Õn n¨m 2000 con sç n−y sÎ cßn cao h¬n rÊt nhiÑu do câ chï tr−¬ng ph¸t triÓn c©y ¨n qu¶ ë c¸c tØnh miÒn nói, vïng lßng hå S«ng §−, c¸c tØnh ®äng bºng s«ng Côu Long, ®ång b»ng s«ng Hång, c¸c tØnh vïng trung du phÝa B¾c. 2.4 Đặc điểm thực vật học b). RÔ qu¸ ®é 1. RÔ  RÔ hót h×nh th−nh kho¶ng h¬n mèt th¸ng th× bã gç ë lâi Dùa v−o chøc n¨ng cña rÔ, víi c©y nh·n cã thÓ ph×nh to dÇn v− gæ ho¸, m−u s¾c tó tr¾ng trong chuyÒn chia l−m 3 lo¹i: rÓ t¬ (cßn gãi l− rÓ hñt), rÓ sang n©u häng, m« mÑm ê ngo−i nøt vë dÇn v− mÊt ®i. Kh¶ n¨ng hñt n−ìc cïa rÓ yÔu v− kÏm dÇn, lñc n−y kh¶ qu¸ ®è v− rÓ vËn chuyÒn. C¨n cø v−o sù ph©n n¨ng vËn chuyÓn l¹i t¨ng lªn, sau cîng biÔn th−nh rÓ vËn bç cïa bè rÓ câ thÒ ph©n: rÓ cãc v− rÓ ngang. chuyÓn. a) RÔ hót c) RÔ vËn chuyÓn Nºm ê vÞ trÝ cuçi cîng (®Çu mñt) cïa rÓ, m−u  RÓ câ m−u n©u ®à, sinh tr−êng khoÍ, bâ gæ kh¸ ph¸t tr¾ng tr«ng nh− gi¸ ®æ xanh, ®−éng kÝnh rÓ triÒn, chøa nhiÑu ta nanh, và ngo−i cïa rÓ lñc n−y 1,5-2,0 micron. ë mót rÔ cã c¸c nÊm céng sinh kh«ng cßn m« mÑm m− câ nh÷ng chÊm nhá låi lªn. ë nªn cßn gãi l− rÓ nÊm, m¾t th−éng câ thÒ nh×n nh÷ng ®iÒm läi n−y câ thÒ mãc ra nh÷ng rÔ hót míi. Chøc n¨ng cïa rÓ lñc n−y l− ®Ò vËn chuyÒn n−ìc, dinh thÊy c¸c sîi nÊm d−ëng v.v. nªn®−íc gãi l− rÓ vËn chuyÒn. 2. Léc cμnh: Trªn c©y khi mÇm mìi nhñ gãi l− lèc, khi lèc 4. L¸ ph¸t triÒn ®· th−nh thòc th× gãi l− c−nh.Dùa v−o mîa vò  L¸ nh·n thuéc lo¹i kÐp l«ng chim. L¸ ®¬n mäc ®èi ph¸t sinh m− câ thÒ gãi l− c−nh xu©n, c−nh hÌ, c−nh thu, xøng hay so le.§¹i bé phËn c¸c gièng nh·n cã tõ 3 c−nh ®«ng. Khi c©y cßn bÏ c¸c lo¹i c−nh n−y ph¸t triÒn v− câ thÒ trê th−nh bè khung cïa c©y.Cßn khi c©y ®· câ qu¶ ®Õn 5 ®«i l¸, cã gièng cã tõ 1-2 ®«i, th−éng gÆp l− 4 th× nh÷ng lo¹i c−nh n−y ®Ñu câ thÒ trê th−nh c−nh mÐ cïa ®«i l¸,7 ®«i trê lªn l− hiÔm thÊy. L¸ nh·n h×nh m¸c, vô qu¶ n¨m sau mÆt l¸ xanh ®Ëm, l−ng l¸ xanh nh¹t, cuçng l¸ ng¾n, 3. Th©n cμnh: MÇm ngän hay mÇm n¸ch cña nh·n ®Òu cã thÓ g©n chÝnh v− g©n phò nåi rá. L¸ non m−u ®à, tÝm ph¸t triÒn th−nh c−nh. ViÕc h×nh th−nh th©n c−nh cïa hay ®à n©u tuú giçng v− thay ®åi theo théi tiÔt. MÆt nh·n cã nh÷ng ®iÓm kh¸c víi c©y ¨n qu¶ kh¸c l− khi c©y ®· ngóng sinh tr−êng mÇm ngãn ê ®Ønh ®−íc c¸c l¸ kÏp rÊt non l¸ b»ng, cã gièng biªn l¸ h¬i qu¨n. bãc lÊy, gÆp ®iÑu kiÕn ngo¹i c¶nh thuËn líi mÇm ê ®Ønh n−y  L¸ nh·n tó lñc b¾t ®Çu nhñ ®Ôn th−nh thòc biÔn ®èng kÏo d−i thªm. Qua c¸c ®ít lèc trong n¨m, cø mçi ®ît ë phÇn trong kho¶ng thêi gian 40-50 ng−y tuú n¬i träng, ngãn l¹i ®−íc bao bãc bêi c¸c tÇng l¸ kÏp, dÇn dÇn c¸c l¸ n−y ròng ®i ®Ò tr¬ ra mèt ®o¹n trçng khiÔn chñng ta câ thÒ ®iÑu kiÕn dinh d−ëng v− mîa vò. Tuåi thã cïa l¸ l− dÓ ph©n biÕt ®−íc c¸c ®ít lèc c−nh trong n¨m trªn ®o¹n 1-3 n¨m. Cã thÓ c¨n cø v−o cÊu t¹o h×nh th¸i m−u c−nh d−i tó gçc ®Ôn ngãn.. s¾c cña l¸ ®Ó ph©n biÖt c¸c gièng 6
  7. 8/24/2015 5. Hoa nh·n CÊu t¹o cïa chîm hoa: l− lo¹i hoa kÏp ®−íc cÊu t¹o bêi mèt tròc chÝnh v− nhiÑu nh¸nh. C¨n cø v−o h×nh th¸i chîm hoa b− con n«ng d©n H−ng Yªn ph©n biÕt l− "chîm sung", "chïm bÞ"hay chïm d©u da". Trªn mét chïm hoa cã rÊt nhiÒu hoa tïy thuéc v−o ®è lìn cïa c©y v− mîa vò trong n¨m. Cã thÒ tó v−i tr¨m hoa ®Õn 2-3 ngh×n hoa Hoa nh·n m−u tr¾ng v−ng, ®−i v− c¸nh câ 5, phÝa ngo−i câ l«ng, mîi th¬m nhÐ, câ nhiÑu mËt Hoa nh·n gåm cã 4 lo¹i: hoa ®ùc, hoa c¸i, hoa l−ëng tÝnh v− hoa dÞ h×nh (h×nh 2).  a) Hoa ®ùc  §−éng kÝnh hoa 4-5 micron, nhÞ c¸i tho¸i ho¸, hoa câ 5 c¸nh m−u v−ng nh¹t, câ 7-8 chØ nhÞ v− tñi phÊn xÔp h×nh vßng. Tói phÊn ®Ýnh v−o ®Çu chØ nhÞ. Khi th−nh thòc tñi phÊn nøt ra, phÊn hoa tung ra ngo−i ®Ò thò phÊn thò tinh. Hoa nê sau 1-3 ng−y th× t−n.  b) Hoa c¸i  Ngo¹i h×nh v− ®è lìn giçng hoa ®ùc, câ 7-8 chØ nhÞ, nh−ng nhÞ ®ùc ®· tho¸i ho¸. Câ hai bÇu nhÞ kÔt híp l−m mèt, ê gi÷a cã mét nhôy khi th−nh thòc ®Çu nhòy chÍ l−m ®«i, cong l¹i. Sau khi hoa c¸i nê, nhòy hoa tiÔt ra mèt lo¹i dÞch n−ìc. Sau thò phÊn thò tinh 2-3 ng−y c¸nh hoa hÏo, bÇu hoa ph¸t triÒn, bÇu câ m−u xanh.  c) Hoa l−ìng tÝnh  H×nh th¸i hoa giçng hoa ®ùc v− hoa c¸i, nhÞ ®ùc v− nhÞ c¸i cïa hoa ph¸t triÓn b×nh th−éng, bÇu th−íng. Câ kh¶ n¨ng thô phÊn thô tinh ®Ó ph¸t triÒn th−nh qu¶.  d) Hoa dÞ h×nh  Mèt bè phËn n−o ®â cïa hoa ph¸t triÒn kh«ng b×nh th−éng, vÝ dò nhòy hoa kh«ng t¸ch, chØ nhÞ kh«ng ph¸t triÒn, tñi phÊn kh«ng mê v− kh«ng cã kh¶ n¨ng tung phÊn. Trong s¶n xuÊt lo¹i hoa n−y kh«ng câ ý nghÜa  6. Qu¶  Qu¶ cã h×nh cÇu, trßn dÑp, cÇn ®èi hay h¬i lÖch, ®Ønh qu¶ trßn, cuçng qu¶ h¬i lám.Và qu¶ nh·n th−éng tr¬n nh½n, còng cã gièng vá h¬i xï x×, m−u v−ng x¸m hay n©u nh¹t Cîi cïa qu¶ nh·n (v¶i) l− do cuçng no·n ph¸t triÒn m− th−nh. Gi÷a và v− cîi cïa c¸c giçng nh·n ê miÑn B¾c th−éng dÓ bâc, c¸c giçng miÑn Nam th× khã h¬n.  7. H¹t  Cîi nh·n l− mèt lìp và gi¶. Lìp n−y bao bãc lÊy h¹t. H¹t nh·n cã h×nh trßn, trßn dÐp, m−u ®en hay n©u ®en, bâng, ph¶n quang, câ giçng m−u tr¾ng nh−ng rÊt hiÔm (nh·n B¹ch sa). L¸ mÇm trong h¹t m−u tr¾ng, câ nhiÑu tinh bèt, ph«i m−u v−ng.  §é lín h¹t còng rÊt kh¸c nhau gi÷a c¸c giçng, th−éng th× 1,6 - 2,6g, chiÕm 17,3 - 42.9% trãng l−íng qu¶. Cðng câ giçng nh·n h¹t rÊt bÏ, hÇu nh− kh«ng câ h¹t, do kÔt qu¶ thô phÊn thô tinh kÐm. 7
  8. 8/24/2015 . 2. Nhãn cùi: - 2.5. QUỸ GEN: - Trồng phổ biến ở Hưng Yên, Hải Dương Tương đối hạn chế do cây nhãn không có - Qủa hình cầu hơi dẹt, vỏ dày khoảng 0.5mm, nguồn gốc ở nước ta. Hiện nay nước ta đang không sáng mà màu vàng nâu. Qủa to, trọng lượng trung bình 10-15g. phổ biến một số giống nhãn sau: - Cùi dày trung bình 4.7mm, khô,màu cùi trong 1 , Nhãn lồng Hưng Yên: hoặc hơi đục. Ăn ngọt vừa. - Qủa tròn, to gần như vải thiều. Trọng lượng - Trọng lượng hạt khoảng 2g, màu đen. quả trung bình 12-17g. - Phần ăn đươc chiếm khoảng 60% trọng lượng - Cùi dày vân hanh vàng, các múi lồng vào quả. nhau rất rõ, trên mặt cùi có nhiều đường 3. Nhãn Bàm bàm: gân nổi lên như vảy rồng - Qủa to gần bằng nhãn lồng, trung bình khoảng - Hạt màu đen, trọng lượng khoảng 2g 12 – 15g. - Qủa ăn giòn và ngọt, thơm mát, vỏ quả giòn, - Trôn quả hơi vẹo, vai quả gồ ghề, cùi dày, khô, dễ tách, chín sớm phần ăn được chiếm 63.25% trọng lượng quả. ăn có vị ngọt nhạt. 4. Nhãn đường phèn: . - Qủa nhỏ hơn nhãn lồng, trọng lượng trung bình 7 -12g. - Vỏ màu nâu nhạt, cùi tương đối dày, đậm nước, bóc vỏ trên mặt cùi quả có các u nhỏ như cục đường phèn. Ăn ngọt sắc, thơm đặc biệt. Hạt bé, đen nhánh, nặng khoảng 1.5g. - Ra hoa muộn hơn nhãn cùi, chín chậm hơn khoảng 10-15 ngày. - Phần ăn được chiếm 60.24 % trọng lượng quả 8
  9. 8/24/2015 5. Nhãn nước: 6. Nhãn Vĩnh Châu: - Cây thường sai quả, quả nhỏ, trọng -Giống này trồng nhiều ở Vĩnh lượng trung bình 6-9g. Châu, Sóc Trăng. - Cùi mỏng khoảng 2.7mm, nhão, nhiều - Cây khoẻ, lá to, biên lá gợn nước, độ ngọt vừa phải, cùi khó dóc ra sóng. Qủa có màu xanh,nhẵn. khỏi hạt. - Hạt khá to, nhiều nước, cùi - Chùm thường có nhiều quả, năng suất mỏng, ngọt, khó tách khỏi hạt. tương đối ổn định, về chất lượng ăn - Giống này tuy ăn không ngon tươi kém nhãn cùi. bằng Nhãn cùi hay Nhãn - Phần ăn được chiếm khoảng 38,63% đường phèn, ưu điểm thích trọng lượng quả nghi với đất xấu, có ảnh hưởng mặn. 7. Nhãn Tiêu Da Bò: 8. Nhãn long hạt: - Nhãn tiêu da bò (nhãn quế) được ptriển ở - Giống nhập nội từ Thái Lan. mNam từ 20 năm nay, có nguồn gốc ở Huế, chủ yếu ở : An Bình. Hoà Ninh, Đồng Phú, - Qủa to gần bằng quả vải thiều. Vỏ quả Bình Hoà Phước màu vàng, mỏng, mềm, phẩm chất quả - Từ khi nhãn ra hoa cho đến khi trái chín TB gần giống nhãn tiêu khoảng 3-4 tháng (tuỳ giống), giống nhãn tiêu da bò có thời gian chín lâu hơn. Thu quả khi vỏ chuyển từ màu nâu hơi xanh sang nâu sáng vàng, vỏ trái từ xù xì hơi dày chuyển sang mỏng và nhẵn, trái mềm hơn (do đã có nước nhiều), cùi có vị thơm, hạt chuyển sang màu đen hoàn toàn. 10. Nhãn Hương Chi: 9. Nhãn xuồng cơm vàng: - Là một giống nhãn ngon - Giống có nguồn gốc ở thành phố Vũng Tàu, được được trồng trong vườn nhà cụ Hương Chi, thị trồng bằng hạt xã Hưng Yên. - Thịt quả dày, màu hanh vàng, ráo, dòn, rất ngọt, - Là giống nhãn thấp cây, được thị trường ưa chuộng. cành xoè rộng, tán tròn - Đặc điểm dễ nhận diện là quả có dạng hình xuồng. xum xuê, lá màu xanh Quả chưa chín gần cuống có màu đỏ, quả chín vỏ đậm nhỏ hơn lá nhãn lồng, gân lá nổi rõ, mép quả có màu vàng da bò. lá quăn vào phía lưng lá. - Cùi có màu hơi trắng hoặc vàng,dáo, dai, giòn. Có vị ngọt, khá thơm. - Xuồng cơm vàng thích hợp trên vùng đất cát; nếu trồng trên đất thịt hoặc sét nhẹ nên ghép qua gốc ghép là giống tiêu da bò 9
  10. 8/24/2015 - Đây là giống có năng suất ổn định hơn so với 2.6 Mục tiêu tạo giống các giống khác - Hướng trước mắt hiện nay là tập trung tạo - Chùm quả thuộc loại quả sung, sai quả, trung ra các giống có năng suất quả cao, phẩm bình mỗi chùm nặng trên dưới 1kg. Chùm to chất ổn định qua các vụ. có thể lên tới 2kg. Qủa to, 13-16g/quả. Qủa - Về năng suất: cây được chọn phải hơn hình trái tim hơi vẹo. giống cũ 25- 30% sản lượng các năm - Khi chín cho cùi dày, giòn , dễ bóc vỏ, sắc không chênh lệch nhau quá 30%. nước, hạt nhỏ, vỏ mỏng, mã quả đẹp. - Về phẩm chất: Quả to, cùi dày, hạt bé, cùi quả ăn thơm có vị ngọt sắc, hàm lượng chất tan và tỷ lệ đường/axít cao . . Tăng số hoa và số quả trên cành  Mục tiêu ăn tươi Đây là mục tiêu có liên quan đến sản Chọn giống có quả to, cùi dày, hạt nhỏ, lượng, nên đáp ứng được mục tiêu này sẽ nhiều nước, độ ngọt vừa phải nên yêu cầu tăng số lượng quả/đơn vị diện tích. ngọt và có mùi thơm. Mục tiêu cho chế biến ( làm long nhãn) Tăng số hoa bằng cách tạo tán, tỉa cành làm cho cây phân cành, phân nhánh - Chọn giống có quả đều nhau, trọng lượng >10g nhanh, phụ thuộc vào biện pháp kỹ thuật chăm sóc và phụ thuộc vào giống. - Cùi dày, vỏ mỏng. - Thịt quả màu trắng, cùi khô ráo. Tăng số quả trên cành bằng cách xở lý chất kích thích sainh trưởng để tăng tỷ lệ - Thịt qủ giòn, mềm vừa phải. đậu quả. - Vị ngọt vừa phải, có hương thơm. 10
  11. 8/24/2015 Chọn giống chịu hạn Để mở rộng diện tích trồng nhãn ở đất đồi để tăng hiệu quả chống xói mòn. Nhãn là cây chịu hạn, chịu ngập úng, trồng được trên đất chua, đất nghèo dinh dưỡng ở vùng gò đồi và vùng đồng bằng đất thấp. Vì cây nhãn có rễ nấm thích nghi với các điều kiện đó. Do vậy chọn giống nhãn chịu hạn là mục tiêu của nhà chọn giống, trồng trên đất đồi núi, tăng hiệu qủ chống xói mòn. 2.7 Phương pháp tạo giống 6. Chọn giống kéo dài thời gian cung cấp quả  2.7.1 Phương thức nhân hữu tính tươi  Ph−¬ng ph¸p gieo h¹t  Bằng cách chọn các giống chín sớm, chín cực sớm và các giống chín muộn. §©y l−ph−¬ng ph¸p truyÑn thçng kh¸ th«ng dòng  Như vậy sẽ có tác dụng tránh sự chín tập trung tr−ìc ®©y ê c¸c vîng träng nh·n v× dÔ l−m, c©y cã bé của nhãn làm nhãn bị giảm giá khi trên thị rÔ kh¸ ph¸t triÓn, mäc khoÎ cã kh¶ n¨ng thÝch nghi trường cung cấp quá nhiều loại nhãn. Từ đó có réng, nhÊt l−ë c¸c gß ®åi, miÒn nñi thiÔu n−ìc trong thể tránh được sự tập trung quá nhiều sản phẩm mïa kh«. nhãn một lúc thì có thể đem lại hiệu quả kinh tế  C©y gieo h¹t chËm ra hoa kÔt qu¶, th«ng th−éng ph¶i cao nhất. mÊt 4-5 n¨m, l¹i cã biÕn dÞ lín, c©y con kh«ng gi÷ 7. Các mục tiêu khác ®−íc nh÷ng ®Æc tÝnh tèt ban ®Çu cña c©y mÑ nên chủ  - Sử dụng hạt nhãn, vỏ nhãn là thuốc đông y. yếu để làm gốc ghép  - Tạo bonsai nghệ thuật chơi cây cảnh.  Đây là phương thức nhân giống đơn giản và đã  - Dùng để làm gốc ghép. được làm từ lâu. 2.7.3 Thu thập, đánh giá tuyển chọn từ các giống địa phương, nhập nội Bằng cách thu thập nguồn gen của các vùng sinh thái khác nhau ở trong và ngoài nước, có thể là các loài hoang dại, các dòng mới chọn tạo, các giống bao gồm các kiểu gen khác nhau, có thể thu đựoc các nguồn gen quý. Các mẫu thu về ta tổ chức đánh giá Từ đó có thể chọn lọc ra các dòng triển vọng phát triển thành giống tốt và nhân rộng ra các vùng sản xuất 11
  12. 8/24/2015 Lớp học phần VNUA-Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam https://sites.google.com/site/lophocphank57vnua/ .2.7.2 Phương thức nhân vô tính ChiÕt cμnh  . ChiÕt cμnh Khi kü thuËt ghÏp c©y ch−a th−nh c«ng th× ®©y l− ph−¬ng ph¸p th«ng dòng dîng ®Ò nh©n  Khi kü thuËt ghÏp c©y ch−a th−nh c«ng th× ®©y l− giçng nh·n ê c¸c ®Þa ph−¬ng. Ph−¬ng ph¸p ph−¬ng ph¸p th«ng dòng dîng ®Ò nh©n giçng nh·n ê n−y câ −u ®iÒm l− gi ÷ ®−íc c¸c ®Æc tÝnh tçt c¸c ®Þa ph−¬ng. Ph−¬ng ph¸p n−y câ −u ®iÒm l−÷gi cña c©y mÑ. VÝ dô: vÒ n¨ng suÊt, vÒ phÈm chÊt ®−íc c¸c ®Æc tÝnh tçt cïa c©y mÐ. qu¶... Träng bºng c−nh chiÔt c©y câ t¸n thÊp  VÝ dô: vÒ n¨ng suÊt, vÒ phÈm chÊt qu¶... Trång b»ng (sovìi gieo h¹t), châng ra qu¶. Nh−ng c©y c−nh chiÔt c©y câ t¸n thÊp (so vìi gieo h¹t), châng ra nh·n chiÕt kh«ng cã rÔ c¸i nªn bé rÔ kh«ng ¨n qu¶. Nh−ng c©y nh·n chiÔt kh«ng câ rÓ c¸i nªn bè rÓ s©u, do ®â kÏm chÞu h¹n, nhÊt l− träng v−o kh«ng ¨n s©u, do ®â kÏm chÞu h¹n, nhÊt l− träng v−o nh÷ng vîng ®äi mîa kh« thiÔu n−ìc. nh÷ng vîng ®äi mîa kh« thiÔu n−ìc. Mèt nh−íc ®iÒm kh¸c l− hÕ sç nh©n giçng kh«ng cao  Mèt nh−íc ®iÒm kh¸c l− hÕ sç nh©n giçng kh«ng cao  C©y mÑ ph¶i cã n¨ng suÊt cao, æn ®Þnh qua c¸c n¨m,  GhÐp nh·n phÈm chÊt tçt ®−íc thÞ tr−éng −a chuèng. C©y mÐ kh«ng bÞ bÖnh, chän nh÷ng c©y ®ang ë ®é tuæi sung  So vìi c©y gieo h¹t ngo−i nh÷ng −u ®iÒm ®· kÒ trªn søc ®©y, c©y nh·n ghÐp gi÷ nguyªn ®−íc c¸c ®Æc tÝnh di  Chän cμnh ®Ó chiÕt truyÑn cïa c©y mÐ nh− n¨ng suÊt cao, phÈm chÊt tèt  C−nh 2-4 tuåi câ ®−éng kÝnh 0,5-1,5cm. C−nh khoÍ  GhÏp nh·n l− mèt tiÔn bè kü thuËt trong nghÑ träng ë gi÷a t¸n, nh÷ng c−nh mãc ngo−i t¸n n¬i c©y ¨n qu¶ hiÕn ®ang ®−íc ¸p dòng rèng r·i trong s¶n  cã nhiÒu ¸nh s¸ng. xuÊt ê n−ìc ta.  C−nh câ ®è d−i kho¶ng trªn 40 ®Ôn 60cm, c¸ch gçc kho¶ng 30cm câ ch¹c ®«i hoÆc ch¹c ba c−ng tçt.  So vìi c©y chiÔt c−nh, c©y nh·n ghÏp câ b« rÓ khoÍ  ë c¸c tØnh miÒn b¾c: vô xu©n th¸ng 2-3-4, vô thu h¬n. Nhê cã chän läc gèc ghÐp nªn c©y cã kh¶ n¨ng th¸ng 8-9 thÝch nghi vìi ®iÑu kiÕn khÝ hËu ®Êt ®ai t¹i chæ nh− chÞu óng, chÞu h¹n, chÞu chua mÆn... tèt h¬n, chèng chÞu ®−íc vìi s©u bÕnh. HÕ sç nh©n giçng nhiÑu h¬n so vìi chiÔt c−nh  Thêi vô ghÐp Gieo h¹t ®Ó lμm gèc ghÐp  Nh·n câ thÒ ghÏp ®−íc ê c¸c théi vò kh¸c nhau. ê Câ 2 c¸ch : gieo h¹t −¬m c©y trªn luçng v− miÑn B¾c vò ®«ng (th¸ng 11, 12 v− th¸ng1,2) tû lÕ ghÏp sçng rÊt thÊp. Vò hÌ, thu (th¸ng 7,8) do m−a −¬m c©y trong bÇu, Gieo h¹t −¬m c©y trªn nhiÒu, nhiÖt ®é cao nªn tû lÖ ghÐp sèng còng luèng thÊp.Théi vò ghÏp nh·n thÝch híp l−: vò xu©n th¸ng 3,4; vô thu th¸ng 9,10. §Êt gieo h¹t ph¶i ®−íc c−y bóa kü ®¶m b¶o t¬i Tuæi cμnh ghÐp xèp, b»ng ph¼ng nhÆt s¹ch vá, bãn ph©n  Tuú theo ph−¬ng ph¸p ghÏp v− théi vò ghÏp ®Ò chãn Sau khi gieo 8-12 th¸ng, chiÒu cao c©y ®¹t 60- c¸c lo¹i c−nh phî híp nhºm ®¹t tû lÕ ghÏp sçng cao 80 cm, ®−éng kÝnh th©n ®¹t 0,6-0,8 cm l−cã v− tû lÕ c©y xuÊt v−én cao. thÒ b¾t ®Çu ghÏp ®−íc.  Vìi ghÏp nªm: c¸c lo¹i c−nh b¸nh tÍ 2-3 th¸ng tuæi hay 4-5 th¸ng tuæi. Câ thÒ ¸p dòng nhiÑu ph−¬ng ph¸p ®Ò ghÏp  Vìi ph−¬ng ph¸p ghÏp côa så: vò xu©n (th¸ng 3-4) nh·n nh− ghÏp côa så (ghÏp m¾t), ghÏp m¾t dîng lo¹i c−nh 4-5 th¸ng tuæi, vô thu (th¸ng 9,10) nhá cã gç, ghÐp th¸p, ghÐp chÎ bªn chãn c−nh 7-8 th¸ng tuæi. 12
  13. 8/24/2015 Lớp học phần VNUA-Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam https://sites.google.com/site/lophocphank57vnua/  Giống PH-M99-1.1 (Phố Hiến muộn): 2.8 Thành tựu  Giống được tuyển chọn từ những cây đầu dòng tại Từ các phưong pháp tạo và nhân gôing trên hiện các vườn nhãn lồng tại các huyện Châu Giang (cũ), tỉnh Hưng Yên, có lá mỏng màu xanh nhạt, nay nước ta đã đưa ra nhiều gíống nhãn mới mép lá hơi lượn sóng, phiến lá rộng. Quả tròn có được tuyển chọn từ các giống địa phương. màu vàng sáng, vỏ dày, có nhiều gai nổi rõ, ít bị Ngày 5/4/2007Hội đồng khoa học của Bộ Nông nứt quả. Ăn ngọt đậm, ít thơm, độ brix 20,1%. nghiệp và Phát triển nông thôn vừa công nhận Năng suất trung bình 200kg/cây. Thời gian cho thu hoạch kéo dài từ 15-8 đến 15- 9. thêm 3 giống nhãn chín muộn mới là: PHM 99-  * Giống PH-M99-2.1 (Phố Hiến muộn): 1.1, PHM 99- 2.1 và HTM - 1 và cho phép được  Được tuyển chọn từ những cây đầu dòng tại các trồng khu vực hoá ở các tỉnh miền Bắc. Đây là vườn nhãn lồng ở huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên, những giống nhãn đã được Viện Nghiên cứu giống PH- M99- 2.1 có lá dày màu xanh thẫm, mép rau quả Trung ương nghiên cứu, tuyển chọn từ và phiến lá hơi lượn sóng. Quả tròn có màu vàng các giống nhãn phổ biến ở phía Bắc. sáng, vỏ quả nhẵn. Cùi dày, dễ tách, ăn giòn, ráo nước, thơm và có màu trắng đục. Độ brix 21,6%. Năng suất trung bình 200kg/cây. Thời gian cho thu hoạch từ 20 đến 25-8. * Giống HTM-1 (Đại Thành): Nhãn tiêu da bò (tiêu Huế, tiêu da vàng) Giống được chọn lọc từ cây nhãn tổ 100 Có khả năng sinh trưởng mạnh, năng suất năm tuổi ở xã Đại Thành, huyện Quốc Oai rất cao, thịt quả khá dày, ráo, dài, hạt nhỏ. (Hà Tây). Đặc điểm của HTM- 1 cây sinh Quả khi chín có màu da bò, chùm rất sai. trưởng khoẻ, lá màu xanh đậm, phiến lá Nhược điểm của giống này là cần phải xử rộng và mỏng, chùm hoa to trung bình. lý để cây ra hoa, do đó nó cũng có ưu thế Quả màu vàng sáng, mỏng vỏ, thường bị vẹo, cùi dày màu trắng trong, giòn, nhiều là nhà vườn có thể điều tiết thời điểm thu nước, thơm. Độ brix 21,9%. Năng suất hoạch theo ý muốn với chu kỳ hai năm, trung bình 300kg/cây, thời gian cho thu cây có thể cho ba vụ quả. hoạch là từ 1-9 đến 20- 9, là giống nhãn chín muộn nhất  Nhãn tiêu lá bầu Nhãn Super  Có khả năng sinh trưởng rất mạnh, tiềm năng Đây là giống được ông Nguyễn Trí Nghiệp năng suất cao, có thể đạt 90 kg/cây/năm ở giai ở huyện Long Hồ, tỉnh Vĩnh Long sưu tập. đoạn cây 4-5 tuổi. Chùm quả rất sai, đóng thưa vừa phải, quả có kích thước to hơn nhãn tiêu da Cây ra hoa tự nhiên và cho 2 vụ quả/năm. bò, trọng lượng quả trung bình 9-14 g, vỏ quả Chùm quả khá sai, đóng thưa vừa, quả khi còn non màu xanh, khi chín có màu vàng da khá to, trọng lượng trung bình từ 14 đến bò. Thịt quả khá dày, màu trắng đục, khá ráo, 14 g, vỏ quả khi chín có màu vàng sáng dai, vị ngọt, thơm, hạt nhỏ, dài, có màu nâu đen. đến hơi sậm. Thịt quả rất dày, màu trắng Tiêu lá bầu cho 3 vụ quả trong 2 năm, cây dễ ra đục, cấu trúc ráo, dòn, vị ngọt, ít hơn. hoa hơn nhãn tiêu da bò, thời gian từ khi ra hoa đến lúc thu hoạch từ 5-5,5 tháng. 13
  14. 8/24/2015 Lớp học phần VNUA-Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam https://sites.google.com/site/lophocphank57vnua/  Nhãn Xuồng cơm vàng Giống có nguồn gốc ở thành phố Vũng Tàu, được trồng bằng hạt, thịt quả dày, màu hanh vàng, ráo, dòn, rất ngọt, được thị trường ưa chuộng. Đặc điểm dễ nhận diện là quả có dạng hình xuồng. Quả chưa chín gần cuống có màu đỏ, quả chín vỏ quả có màu vàng da bò. Xuồng cơm vàng thích hợp trên vùng đất cát; nếu trồng trên đất thịt hoặc sét nhẹ nên ghép qua gốc ghép là giống tiêu da bò. 14
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
3=>0