Bài giảng Đạo đức nghề nghiệp kế toán - kiểm toán: Chương 3 - Trách nhiệm pháp lý của người làm kế toán, kiểm toán. Chương này có nội dung trình bày về: môi trường và trách nhiệm pháp lý của người làm kế toán, kiểm toán; trách nhiệm pháp lý đối với khách hàng; trách nhiệm pháp lý đối với bên thứ ba; các biện pháp giảm liên đới pháp lý;... Mời các bạn cùng tham khảo!
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Bài giảng Đạo đức nghề nghiệp kế toán - kiểm toán: Chương 3 - Trách nhiệm pháp lý của người làm kế toán, kiểm toán
- 139
- 3.1.1. Môi trường pháp lý liên quan đến kế toán,
kiểm toán
3.1.2. Các trách nhiệm pháp lý của kế toán, kiểm
toán
140
- Luật
Luật Kế toán Luật KTĐL Luật KTNN
88/2015/QH13 67/2011/QH12 81/2015/QH13
Chuẩn mực
CM Kế toán CM Kiểm toán
CM KTNB CM KTNN CMKT
TT 8/2021/TT-BTC QĐ 02/2016/QĐ-KTNN TT 214/2012/TT-BTC 141
- Trách nhiệm pháp lý là nghĩa vụ thanh toán nợ theo
KHÁI quy định của pháp luật, được xác định theo luật dân sự
NIỆM và luật hình sự và được quyết định bởi tòa án.
Theo luật dân sự : Trách nhiệm pháp lý hình thành khi tổ
chức hay cá nhân gây thiệt hại đến tài sản, sức khỏe,
danh dự…. của chủ thể khác mà chưa được coi là tội
phạm theo quy định của bộ luật hình sự. Trách nhiệm
pháp lý ở đây hướng đến việc bồi thường thiệt hại.
Theo luật hình sự: Trách nhiệm pháp lý mà 1 cá nhân
phải chịu khi có những hành vi vi phạm các tội được quy
định tại bộ luật hình sự. Trách nhiệm ở đây hướng đến
việc ngăn chặn người có tội.
142
- Điều kiện hình thành trách nhiệm pháp lý của KTV
KTV là Có mối quan
người có hệ giữa lỗi do
lỗi KTV gây ra
và khoản thiệt
Có
hại
thiệt hại
Để hình thành trách nhiệm pháp lý của KTV, khách
thể kiểm toán và bên thứ 3 phải chứng minh được
đồng thời 3 điều kiện
143
- Trách nhiệm
với khách hàng
PHÂN LOẠI Trách nhiệm
THEO với bên thứ 3
ĐỐI TƯỢNG
Trách nhiệm dân sự
Trách nhiệm hình sự
144
- KTV cũng có trách nhiệm với đơn vị được kiểm toán theo
Trách nhiệm
quy định của luật pháp như Luật Kiểm toán, Chuẩn mực
kiểm toán, Luật dân sự…….Do đó nếu KTV không thực hiện theo quy
đúng các chuẩn mực trên thì sẽ gây ra thiệt hại cho khách định pháp
hàng. Lúc này KTV có trách nhiệm pháp lý với khách hàng. luật
Trách nhiệm của KTV đối với khách hàng phụ thuộc vào các
điều khoản cam kết trong hợp đồng kiểm toán. Trách nhiệm
theo
hợp đồng
Khi KTV vi phạm các cam kết này và gây ra thiệt hại cho khách
hàng thì trách nhiệm pháp lý của KTV với khách hàng sẽ nảy
sinh. 145
- Sự thiếu thận trọng
Sai phạm cố ý
thích đáng
Bất cẩn
thông Bất cẩn Gian
thường toàn bộ lận
Trách nhiệm pháp lý của KTV càng nghiêm trọng thể hiện
mức độ nghiêm trọng tăng theo cấp độ này. 146
- 1 Thông báo và kiến nghị về sai phạm để có biện
pháp ngăn ngừa sữa chữa, xử lý. Đồng thời ghi
kiến nghị vào báo cáo kiểm toán hoặc thư quản lý
về những sai phạm chưa được xử lý.
Sau khi phát hành báo cáo kiểm toán phát hiện
Khoản 11 2 đơn vị kiểm toán có sai phạm trong yếu do không
Điều 29 tuân thu pháp luật và đơn vị liên quan thì phải
Chương 13 thông báo cho đvi dc kiểm toán.
Luật
Kiểm toán
độc lập 3 Bảo mật thông tin trong quá trình kiểm toán.
Nếu kiểm toán viên gây thiệt hại cho khách hàng,
4 thì phải bồi thường và bị xử lý theo quy định.
147
- Thứ nhất KTV biện minh rằng không có đủ thẩm
1 quyền trong cuộc kiểm toán, do đó không có trách
nhiệm với khoản thiệt hại.
KTV chứng minh là đã thực hiện kiểm toán
2 không cẩu thả.
Hình thức
phản vệ
KTV khoản thiệt hại có liên quan đến sự bất cẩn
của KTV toàn bộ của khách hàng kiểm toán cũng như của
3
KTV.
KTV lập luận rằng không có mỗi quan hệ nhân
4 quả giữa khoản thiệt hại của khách hàng với hoạt
148
động kiểm toán.
- VÍ DỤ Công ty Cenco Incorporated kiện Seidman and Seidman (
1982)
❖ Giữa năm 1970 và 1975, các nhân viên quản trị của Cenco, sau đó
cả ban quản trị cao cấp đã dính líu vào một vụ gian lận lớn là thổi
phồng giá trị hàng tồn kho của công ty. Điều nãy đã giúp cho công ty
vay được tiền với lãi suất thấp hơn và đạt được tiền bồi thường bảo
hiểm hỏa hoạn cao hơn mức đáng được hưởng. Sau khi sự gian lận
bị phát hiện bởi một nhân viên của Cenco và được báo cáo với SEC (
Securities and Exchange Commission) các cổ đông đã đệ đơn kiện
công ty Cenco, ban quản trị của công ty và các kiểm toán viên của
công ty Kiểm toán. Công ty kiểm toán đã dàn xếp cho vụ kiện tụng
này bằng cách chi ra 3,5 triệu USD.
❖ Năm 1982, Ban quản lý mới của Công ty nhân danh Công ty Cenco
đệ đơn kiện lần thứ hai Công ty kiểm toán vì sai phạm hợp đồng, bất
cần nghề nghiệp và gian lận. Công ty kiểm toán đã bào chữa là mặc
dù Công ty đã nỗ lực cố gắng để phát hiện ra dấu hiệu của sự gian
lận nhưng tập thể phần lớn những người trong ban quản trị của Công
ty Cenco đã ngăn cản họ phát hiện ra gian lận.
❖ Kỳ họp thứ 7 của toàn thượng đã kết luận là Công ty kiểm toán không
chịu trách nhiệm trong trường hợp này.
149
- 3.3. Trách nhiệm pháp lý đối với bên thứ ba
Thế nào là bên thứ ba? Gồm những ai?
Bên thứ ba (ngoài chủ thể và khách
thể kiểm toán) là các cá nhân, tổ chức
có liên quan đến cuộc kiểm toán báo
cáo tài chính
Cổ đông (hiện tại, tương lai)
Ngân hàng và tổ chức tín dụng
Nhà cung cấp
Khách hàng
Nhân viên…
150
- 3.3. Trách nhiệm pháp lý đối với bên thứ ba
Trách nhiệm của KTV đối với bên thứ ba là
rất rộng và nặng nề. Thực tế, phần lớn các
vụ kiện đối với KTV do bên thứ ba thực
hiện, nhiều cuộc kiểm toán báo cáo tài
chính không thể thực hiện được vì KTV
không đủ năng lực đáp ứng nhu cầu của
rất đông các bên thứ ba.
151
- 3.3. Trách nhiệm pháp lý đối với bên thứ ba
Học thuyết Ultramares
Năm 1931, công ty Ultramares không có khả năng trả nợ,
các chủ nợ của Công ty dựa vào báo cáo tài chính đã được
chứng nhận rồi sau đó kiện các KTV, họ cho rằng các KTV
đã phạm tội bất cẩn và trình bày gian dối.
Các khoản phải thu đã bị bóp méo bằng cách cộng thêm khoảng 650.000
USD vào các khoản phải thu một khoản mục khác trên 700.000USD. Các
chủ nợ cho rằng một cuộc kiểm tra kỹ lưỡng sẽ tìm thấy 700.000 USD
gian lận này. Các khoản phải trả cũng có những khoản không nhất quán
tương tự.
Sau khi điều tra vấn đề, toà án liên bang Mỹ kết luận rằng các KTV đã có bất cẩn
trong quá trình kiểm toán, tuy nhiên kiểm toán viên khôngphải chịu trách nhiệm
đối với các chủ nợ của Công ty Ultramares vì điều sai lầm vượt ra ngoài phạm vi
của hợp đồng kiểm toán ban đầu. Toà án cho rằng chỉ có người ký hợp đồng với
KTV về các dịch vụ kiểm toán mới có thể kiện nếu các dịch vụ đó được cung cấp
152
một cách bất cẩn.Vụ kiện này là cơ sở cho sự ra đời của “Học thuyết Ultramares".
- 3.3. Trách nhiệm pháp lý đối với bên thứ ba
Theo học thuyết này, KTV sẽ chịu trách
nhiệm nếu bên thứ ba là “người có lợi
ích liên quan cơ bản* ”.
* “Người có lợi ích liên quan cơ bản” là
người mà KTV được thông báo về họ
trước khi thực hiện cuộc kiểm toán.
153
- Học thuyết Ultramares mở rộng
3.3. Trách
nhiệm Học thuyết đưa ra khái niệm “người sử dụng dự kiến các kết
quả kiểm toán”, đó là những bên thứ ba mà KTV nhận thức
được là sẽ sử dụng báo cáo tài chính được kiểm toán (ví dụ,
pháp lý cơ quan thuế, ngân hàng đang cho vay, nhà cung cấp đang có
đối với khoản phải thu ở đơn vị được kiểm toán,…).
bên thứ Đã sử dụng một
cách thận trọng
ba thông tin trên báo
cáo tài chính đã
kiểm toán.
Có hiểu biết một cách
hợp lý về báo cáo tài
Có lợi ích liên quan
chính và cơ sở lập báo
trực tiếp đến kết quả
cáo tài chính là các
kiểm toán của đơn vị
Ở Việt Nam, chuẩn mực kế toán,
được kiểm toán tại
khoản 12 Điều chế độ kế toán và các
ngày ký báo cáo kiểm
29 Chương 3 quy định khác của
toán.
Luật kiểm toán pháp luật có liên quan.
độc lập 154
- 3.3. Trách nhiệm pháp lý đối với bên thứ ba
Hình thức phản vệ của KTV
Thứ nhất Thứ hai Thứ ba
KTV có thể chứng KTV lập luận
minh đã tuân thủ rằng không có
KTV biện minh
chuẩn mực kiểm mối quan hệ
không có trách
toán trong suốt nhân quả giữa
nhiệm theo quy
quá trình thực hiện khoản thiệt hại
định của pháp
cuộc kiểm toán thì của bên thứ ba
luật, áp tùy theo
KTV không có với hoạt động
quy định pháp lý
trách nhiệm pháp kiểm toán.
lý.
155
- VÍ DỤ Stephens industries kiện Haskin and Sells (1971)
Tình Huống
Năm 1971, người mua 2/3 cổ phiếu của Công ty cho thuê ô tô
Stephens industries đã kiện Công ty kiểm toán Haskin and Sells vì bất cẩn
khi kiểm toán các khoản phải thu
Nguyên nhân
Tuy nhiên, theo hợp đồng kiểm toán thì số liệu của các khoản phải thu trên
sổ sách của Công ty phải được giữ nguyên không có sự điều chỉnh và
trong báo cáo kiểm toán, nhận xét của KTV đã nêu cụ thể: "Theo điều
khoản của hợp đồng, chúng tôi không yêu cầu khách hàng phải xác nhận
số dư của họ và cũng không xem xét lại khả năng thu của bất kỳ khoản
phải thu thương mại nào". Việc không có sự điều chỉnh để phản ánh số tiền
không thu được cũng được ghi rõ ở "các ghi chú trong Bảng cân đối tài
sản".
Giải quyết
▪ Áp dụng "học thuyết Ultramares", toà án sơ thẩm cho rằng không có mối
quan hệ riêng theo hợp đồng giữa bên nguyên đơn và KTV nên không
tồn tại trách nhiệm pháp lý vì sự bất cẩn của KTV. Toà án phúc thẩm cũng
đưa ra quyết định tương tự. 156
- ▪ Thực hiện cộng tác với khách hàng liêm chính
▪ Duy trì sự độc lập
▪ Thực hiện kiểm toán có chất lượng thông qua tuân thủ CM nghề nghiệp,
hiểu biết tốt về ngành nghề kinh doanh của khách hàng để chọn mẫu kiểm
toán đúng đắn; duy trì thái độ hoài nghi nghề nghiệp trong công việc
kiểm toán; thẩm tra thận trọng giao dịch với cá bên liên quan; tuyển dụng
nhân viên có năng lực, đào tạo và giám sát hợp lý
▪ Lập và lưu giữ hồ sơ kiểm toán cẩn thận
▪ Giữ bí mật thông tin khách hàng
▪ Mua bảo hiểm đầy đủ
▪ Tìm văn phòng tư vấn luật
▪ Chọn hình thức công ty
157
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
